lesmap de gruffalo en zoo - Lessen in het donker

De Gruffalo
en Zoo
jekino
EDUCATIE

De Gruffalo
en Zoo
Film en educatie…
... in het vertoningscircuit van
Lessen in het donker, in het kader
van Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid
van een workshop verzorgd
door Jekino of van een een film in de
klas...
Het medium film kreeg een plaats
in het lessenpakket van heel wat scholen,
daarom zorgen wij graag voor
een degelijke programmatie en pedagogische
omkadering. We maken
jaarlijks een pittige selectie van een
30-tal films uit het afgelopen seizoen,
organiseren op heel wat plaatsen
vertoningen en zorgen voor kant-enklare
lesmappen voor een boeiende
verwerking in de klas. Daarbij spelen
we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar
een filmtechnische en inhoudelijke
benadering van de film en focussen
we op één filmterm.
doelgroep
de gruFFalo en Zoo:
VanaF 2de kleuterklas
jekino
EDUCATIE
www.jekino.be
www.opendoek.be
www.lesseninhetdonker.be
Feedback!
We horen graag je reactie op de
film, de bespreking en lesmap. Surf
naar www.filmfiches.be en laat je
(sterren)mening achter bij de film
die je zag. De fiches zijn een digitale,
meer visuele uitdieping van
deze lesmap met trailers, foto’s en
interessante achtergrondinfo.
inhoudstaFel
Filmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4
Opdrachten voor je naar de film gaat
Kleine helden en rare kwasten _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9
Vroeg of laat
Egel wil een knuffel
Mijn vrolijk staartje
Het volledig lessenpakket
De Gruffalo – het verhaal _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 15
Personages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19
Opdracht
Na de film: eerste reacties _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 23
Verwerkingtips voor in de klas _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25
Een kringgesprek
Reconstructieopdracht
De verteltafel
Het Gruffalomasker
Thema: in het donkere bos _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29
Het levende bos
Het donkere bos
Het echte bos
Bosvragen
Thema: zelf een dier uitvinden _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 33
Beestige vragen
Focus op de animatiefilm _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 35
Zelf een animatiefilmpje maken
Het boek De Gruffalo _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 43
Julia Donaldson
Opdracht: de eekhoorn
Nog leestips
Wie heeft de film gemaakt _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 45
Tip: filmpjes voor in de klas
Bijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 48
FilmFiche
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn
ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de
leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
P 2 P 3

Filmfiche
samenGruFFat
DE GRUFFALO (27 min.)
Muis loopt door het bos. De vos,
de uil en de slang zien wel een
lekker muizenhapje in hem. Maar
de pientere muis misleidt de
dieren door hen bang te maken
voor de Gruffalo: een beest met
knarsende tanden, eeltige knieen,
oranje ogen, paarse stekels
en een gifgroene wrat. Gelukkig
weet muis dat de door hem
verzonnen Gruffalo niet echt bestaat.
Of vergist hij zich…
Als opwarmer voor DE GRUFFA-
LO, worden drie korte animatiefilmpjes
vertoond:
VROEG OF LAAT (5 min.)
Eekhoorn en vleermuis leven beide
in een boom; de ene ’s nachts,
de andere overdag. Op een dag
loopt alles in het honderd en ontmoeten
ze elkaar.
EGEL WIL EEN KNUFFEL (5 min.)
Een eenzame egel is wanhopig op
zoek naar een warme knuffel.
MIJN VROLIJK STAARTJE (5 min.)
Op een dag slaagt een hond erin
zijn eigen staart te pakken te
“The Gruffalo”
BEST FILM
Chicago Int. Children’s
Film Festival
“My Happy End”
SpECIaL Jury award
annecy Int.animated
Film Festival
“Tôt ou Tard”
BEST FILM
International Short Film
Festival Munich
“Hedgehug”
BEST aNIMaTEd FILM
philadelphia Film
Festival
Een compilatie samengesteld door het met steun van
krijgen. Wanneer zijn staart zijn
beste vriend wordt, verandert
zijn leven voorgoed.
cast en Grew
DE GRUFFALO
Groot-Brittannië, 2009, 27 min.
(+15 min.) Nederlands gesproken
Regie: Jakob Schuh & Max Lang-
Scenario: Julia Donaldson, Jakob
Schuh & Max Lang
Naar het prentenboek van: Julia
Donaldson en Axel Scheffler
Muziek: René Aubry
Met de stemmen van:
Ralf Mackenbach, Rosalie De
Jong, Leon Roeven en Howard
Van Dodemont.
Voor de technische fiche van de
andere filmpjes zie pagina 7 en
verder
prijZenGrot
• Oscarnominatie Beste korte
animatiefilm 2011.
• BAFTA-nominatie Beste korte
animatiefilm 2010.
• Chicago International Children's
Film Festival: Best of the
Fest-award 2010.
Vóór je naar
de Film gaat
We stellen regelmatig vast dat
kinderen bij de schoolvoorstellingen
niet eens weten welke film
ze gaan bekijken. Enkele zinnen
over de titel en de inhoud van de
film helpen om hun aandacht te
focussen.
De Gruffalo is een populair boek.
Kennen sommige kinderen het
verhaal al? Misschien kan iemand
het boek meebrengen en aan de
klasgenootjes tonen. Vertel ze
ook dat ze vóór DE GRUFFALO
eerst nog drie korte filmpjes zullen
zien over dieren in het bos.
OPDRAcHT: DE FILMAFFIcHE
Als de kleuters het verhaal niet
kennen kan je samen met hen de
filmaffiche bekijken en bespreken.
Je vindt de affiche in bijlage.
Welke dieren zie je? Over wie zal
het verhaal volgens jou gaan?
Hoe heet het monster, denk je?
Waar leeft het? Wat denk je dat
het monster eet, als je die grote
tanden ziet? Welk geluid maakt
het, denk je? Leeft het overdag
of ’s nachts? Waar woont het? In
een grot, in een boom…? Verklap
vervolgens de titel. Hebben ze dat
woord al eerder gehoord? Wat is
volgens hen een Gruffalo?
HET BIOScOOPBEzOEK
Dit filmprogramma is bedoeld
voor een heel jong publiek dat
misschien nog maar weinig ervaring
heeft met films bekijken in
de bioscoop. Bij aanvang van de
film bereid je hen best even voor
op wat hen te wachten staat. Hoe
ziet een bioscoop er van binnen
uit? Weten ze dat het licht in de
zaal wordt gedoofd? Dat een film
niet kan worden stopgezet zoals
een DVD? Dus als ze naar het toilet
moeten, missen ze een deel
van het verhaal…
We wensen iedereen veel plezier
met de filmpjes en een leuke verwerking
in de klas!
DE GRUFFALO EN ZOO werd samengesteld
en gedistribueerd
door het International Kortfilmfestival
Leuven
P 4 P 5

Kleine
helden en
rare kwasten
In dit hoofdstuk vind je leuke opdrachten
rond de drie korte films
die in DE GRUFFALO EN ZOO zijn
opgenomen. In de andere hoofdstukken
gaan we dieper in op DE
GRUFFALO.
Vroeg oF laat
Een film van Jadwiga Kowalska /
Zwitserland
Cut-out animatie of leganimatie
Duur: 5 min.
Inhoud: Eekhoorn en vleermuis
leven beide in een boom; de ene
‘s nachts, de andere overdag. Op
een dag loopt alles in het honderd
en ontmoeten ze elkaar.
Personages: Eekhoorn – vleermuis
P 7

MAAK EEN WONDERScHIJF
In Bijlage 4 vind je je het werkblad
voor de wonderschijf! Je
ziet beide figuurtjes uit de film
apart op een schijfje. Met het
nodige knutselwerk kan je ze bij
elkaar brengen!
DAG- EN NAcHTScHIJF
Kopieer Bijlage 5 op stevig papier
voor elk kind. Op de ene helft van
de cirkel tekenen ze een dagbeeld,
op de andere helft een nachtbeeld
(laat ze zelf bepalen wat volgens
hen bij dag en nacht hoort: met
zon en maan, dieren, huis of natuur…).
Vervolgens knippen ze de
cirkel uit. Laat ze daarna een A4
van stevig papier in mooie kleuren
schilderen. Vouw het blad in
tweeën en maak in de middenlijn
een snee met een breekmes zodat
de cirkel er voor de helft in past.
Steek de draaischijf voor de helft
in de gleuf van het beschilderde
A4-blad tot aan de eerste lijn voor
de middenlijn. Neem een splitpen
en stop ze door je beschilderde
A4 en door het zwarte bolletje op
je middenlijn van je draaischijf.
Je kan nu aan de schijf draaien.
Dag en nacht komen afwisselend
voorbij. Terwijl de kinderen aan
de schijf draaien, kan je hen bestoken
met vragen: Wat vind je
het leukst: de dag of de nacht?
Welke dieren zag je in het filmpje?
Leven die overdag of ‘s nachts?
Ken je nog andere dagdieren of
nachtdieren? Vul zelf aan.
Je kan ook variëren door andere
‘tegengestelden’ te gebruiken:
land en zee, zee en woestijn, het
bos en de stad. Laat ze zelf nadenken
over elementen uit hun omgeving!
Dan kan je deze opdracht
vlot gebruiken bij andere filmpjes
of activiteiten in de klas.
egel wil
een knuFFel
Een film van Dan Pinto / V.S.
2D-computeranimatie
Duur: 5 min.
Inhoud: Een eenzame egel is wanhopig
op zoek naar een warme
knuffel.
Personages: Egel – konijn – uil –
everzwijn – buidelrat
VARIANT: RAAD JE PLAATJE
Kopieer de afbeeldingen van het
filmpje in Bijlage 6 tweemaal op
stevig papier, knip ze uit en leg ze
omgekeerd. Laat de kinderen één
voor één op zoek gaan naar twee
gelijke kaartjes. Als ze die vinden,
laat je ze vertellen wat ze zien op
het kaartje. Weten ze nog wat er
toen gebeurde in de film? Kennen
ze die scène nog? Een scène is
een klein deeltje van de film. Een
hele hoop scènes bij elkaar vormen
een film.
LIEFDE IN AqUAREL
Laat de kinderen schilderen met
aquarelverf op een A4 aquarelpapier.
Ze schilderen een mooie (zelf
bedachte) achtergrond in één of
meerdere kleuren. Of geef een
gerichte opdracht: schilder een
landschap zoals uit het filmpje,
schilder in koude kleuren (groen,
blauw…) warme kleuren (geel,
rood, oranje…) schilder met één
warm kleur en één koud kleur…
Laat de verf drogen. Neem ondertussen
een spiegel of een plaat
uit plexiglas en schilder daarop
een hartje. Druk dat af op je (gedroogde)
aquarelblad. Bestrooi
met glitters of iets anders terwijl
het nog nat is. Plooi het kaartje
dubbel en bedenk aan wie je het
graag wilt geven…
mijn Vrolijk
staartje
Een film van Milen Vitanov /
Duitsland
Een combinatie van tekenfilm en
stop motion
Duur: 5 min.
Inhoud: Op een dag slaagt een
hond erin zijn eigen staart te pakken
te krijgen. Wanneer zijn staart
zijn beste vriend wordt, verandert
zijn leven voorgoed.
Personages: Papieren hondje
MAAK JE EIGEN
PAPIEREN VRIEND!
Ga op een groot stuk papier liggen
en laat de kleuterjuf of een andere
kleuter jouw omtrek tekenen.
De kleuters kunnen de silhouetten
van zichzelf inkleuren (verf,
vetkrijtjes…). Hebben ze ook een
staart? Welke houding nemen ze
aan? Met de armen in de lucht? Of
iets anders? Hang alle papieren
vrienden op in de klas. Wie is wie?
P 8 P 9

het Volledige les- lessenpakket
senpakket
De opdrachten uit dit hoofdstuk
komen uit de werkbundel die Lessen
in het donker lanceerde bij de
compilatie-dvd KLEINE HELDEN
& RARE KWASTEN. Op deze dvd
staan o.a. VROEG OF LAAT, EGEL
WIL EEN KNUFFEL en MIJN VRO-
LIJK STAARTJE, en nog elf andere
korte Europese animatiepareltjes,
allemaal zonder dialogen.
Met de werkbundel nodigen we
leerkrachten van het kleuteronderwijs
en de 1 ste en 2 de graad
lager onderwijs uit om rond de
veertien korte animatiefilms allerlei
leuke (film)dingen te gaan doen
in de klas. Je krijgt to-the-point
info over animatie én bovendien
bij elk filmpje een werkfiche met
LESPAKKET BIJ
kleine helden
& rare kwasten
EEN FIJNE FILMREEKS
VOOR KLEUTER, 1E EN 2E GRAAD LO
telkens drie methodieken: een
vragenwaaier, een filmopdracht
en een knutselopdracht.
INTERESSE?
Je kan de hele bundel bestellen op
info@lesseninhetdonker.be of 050
34 91 93 tegen de democratische
prijs van € 20 (dvd + pakket, excl.
verzendingskosten).
P 10 P 11

De Gruffalo
het verhaal
‘Moedertje! Ooo!
’t Is een Gruffalo!’
De film heeft een inleiding die niet
in het boek staat: Mama Eekhoorn
wordt achtervolgd door een uil,
maar kan net op tijd ontsnappen.
Tijdens haar ontsnapping
heeft ze een nootje laten vallen.
Als ze die noot wil gaan halen,
beven haar kinderen van angst.
Sidderend vragen ze Mama Eekhoorn
om nog even te blijven en
een verhaaltje te vertellen. Het
oudste kind wil een verhaal over
een monster, het jongste over een
muis. En zo begint Mama Eekhoorn
te vertellen over Muis en
de Gruffalo.
DE SLIMME MUIS…
Een hongerige Muis is op weg
naar een notenboom aan de andere
kant van de stroom. Vos ziet
hem wandelen op het pad, en
denkt: “Lekker hapje is dat!” Om
Vos bang te maken, verzint Muis
dat hij, hier in het bos, heeft afgesproken
met een monster dat dol
is op geroosterde vos. Hij noemt
zijn verzonnen monster een Gruffalo.
De vos hoort het aan en
neemt geen risico. Hij zegt: “Het
beste hoor” en snelt er vandoor.
Muis wordt vervolgens nog lastig
gevallen door een valse uil en een
kronkelende slang, maar het trucje
met de Gruffalo maakt ook hen
heel bang. “Ha!” lacht de muis.
“Ze geloven het zó! Natuurlijk bestaat
er geen Gruffal…”
P 13

MAAR OH…
Dan staat Muis plots oog in oog
met een Gruffalo! Arme Muis
begint te beven, want het grote
beest ziet er net zo uit als hij had
beschreven. Als de Gruffalo Muis
wil opeten als een lekker stukje
schapenbout, zegt Muis: “Hoho!
Nu maak je een fout. Ik ben het
gevaarlijkste dier van dit woud!
En als je soms denkt dat ik sta te
liegen, loop dan maar eens mee,
en je zult ze zien vliegen.”
En zo gaan Muis en Gruffalo samen
op pad. Ze ontmoeten Vos,
Uil en Slang, en alle drie zijn ze
even bang. De Gruffalo denkt: dat
komt door die gevaarlijke muis.
Dus wacht hij niet af; hij draait
zich om en gaat terug naar huis.
Na dit verhaaltje van Mama Eekhoorn
durven de twee kinderen
hun nestje weer uit. Als een kleine
muis een Gruffalo kan verslaan,
zijn zij niet meer zo bang van hun
gevaarlijk bestaan…
P 14 P 15

personages
‘Nou, Gruffalo, heb ik soms overdreven?
Elk dier dat mij ziet, rent meteen voor zijn leven.’
muis
Muis is klein
en slim, maar
vooral ontzettend
dapper.
Natuurlijk is
hij ook bang.
Hij is bang
van Vos, Uil,
Slang en zeker
van de
Gruffalo. Dieren die nooit bang
zijn en alles durven, zijn niet dapper.
Dappere dieren durven iets
niet, maar ze doen het toch. Dat
maakt ze dapper.
Als Muis oog in oog staat met de
Gruffalo durft hij niet te zeggen
dat hij zin heeft om de Gruffalo
op te eten. Maar hij doet het toch.
De Gruffalo denkt: “Een muis die
zo dapper is, moet wel ontzettend
sterk zijn”, en hij gaat er vandoor.
Maar Muis is niet sterk. Muis is alleen
maar dapper.
gruFFalo
Slagtanden
heeft-ie, en
vlijmscherpe
klauwen,
En knarsende
kaken die
alles kauwen.
Hij heeft
eeltige
knieën, z’n
voeten zijn plat,
Op de punt van zijn neus zit een
gifgroene wrat.
Hij heeft oranje ogen, een tong
zwart als drop
En paarse stekels van zijn staart
tot z’n kop.
Verder is hij groot en griezelig…
Maar niet erg verstandig.
P 17

Vos – uil – slang
Deze drie dieren zijn zo sterk als
een huis, en kunnen nooit bang
zijn van iets zo kleins als een
muis. Of toch? Eerst zijn ze bang
als Muis vertelt over een Gruffalo.
Maar ze panikeren pas als ze
de Gruffalo echt zien! Vos, Uil en
Slang steken zich weg en sidderen
niet alleen voor de Gruffalo,
maar ook voor de kleine Muis.
Ze denken: “Dit is geen gewone
muis, hij is vast veel sterker, rapper
en knapper.” Maar dat is Muis
niet. Muis is alleen maar dapper.
opdracht
Laat de leerlingen zich inleven in
de filmpersonages. Laat de kinderen
door elkaar lopen en geef
instructies: rondlopen als een
muis, als een Gruffalo, kronkelen
als een slang, vliegen als een uil,
sluipen als een vos.
Om de kinderen helemaal in het
spel te doen opgaan kan je eventueel
muziek gebruiken. Als muziek
bij de muis kan je bijvoorbeeld
gebruik maken van de Dans van
de Suikerboonfee uit de Notenkraker
van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski.
Je vindt dit o.m. op youtube.com
onder de titel Tchaikovsky - The
Nutcracker, III. Dance of the Sugar-Plum
Fairy
P 18 P 19

Na de film:
eerste reacties
Vlak na de intense kijkactiviteit
hebben de kleuters waarschijnlijk
behoefte aan een ontladingsmoment.
Via enkele eenvoudige vragen
kunnen ze die eerste indrukken
kwijt.
Ja of nee? Ga met de kinderen
in een kring zitten. Geef elk kind
een rode stip (betekent ‘nee’) op
de ene hand en een groene stip
(betekent ‘ja’) op de andere hand
(je kunt ook met gekleurde kaartjes
werken). Lees een vraag voor.
Laat de kinderen antwoorden
door één van hun handen op te
steken. Probeer van alle leerlingen
te bekomen dat ze hun eigen
mening verwoorden en niet zomaar
hun vriendjes nadoen. Het
kan helpen om af te tellen: “ééntwee-drie.”
Vraag telkens aan enkele
kinderen naar het ‘waarom’
van hun antwoord. Er zijn geen
goede of foute antwoorden!
• Vond je het een leuke film?
Waarom wel/niet?
• Vond je het soms spannend?
Wanneer vond je het spannend?
• Gebeurt er soms iets grappigs?
Wat vond je grappig?
• Vond je Muis leuk?
Wat vond je leuk aan hem?
Wat was niet zo leuk?
Wie vond je het leukst?
• Vond je de Gruffalo leuk?
Wat vond je leuk aan hem?
Wat was niet zo leuk?
• zou je graag een muis zijn?
Waarom wel of waarom niet?
• zou je graag een Gruffalo zijn?
Waarom wel of waarom niet?
• zou je graag nog eens naar
de bioscoop gaan? Wat vond
je leuk aan de bioscoop? Wat
minder leuk?
P 21

Verwerkingtips
voor in de klas
Film maakt vaak een sterke indruk
op kinderen. Het is belangrijk om
hier als leerkracht bij stil te staan.
De leerlingen moeten leren op
een actieve en kritische manier
met dit medium om te gaan. Via
deze lesmap willen we de kinderen
actief aan het werk zetten met
enkele opdrachten om de film in
klas te verwerken.
een kringgesprek
Na het bekijken van de film kunnen
we kinderen de volgende vragen
stellen met het doel een gesprekje
op gang te brengen:
• Welke dieren ontmoet Muis in
het donkere bos?
• Is Muis soms bang? Waar is
Muis bang van?
• Waar is Vos bang van? En hoe
zit het met Uil en Slang?
• Waar is de Gruffalo bang van?
• Muis vertelt tegen iedereen
dat hij bij de Gruffalo gaat
eten. Heeft Muis de Gruffalo
dan al gezien? Waarom liegt
hij? Wat zou er gebeuren als
hij niet zou liegen?
• Hoe reageert Muis als hij de
Gruffalo ontmoet?
• Muis en de Gruffalo gaan samen
op pad. Telkens als ze
een dier ontmoeten, slaat het
dier op de vlucht. Hoe komt
dat?
• Is de Gruffalo een echte slechterik?
Is hij erger dan Vos, Uil
en Slang? Waarom of waarom
niet?
• Welke dieren kwamen er in de
drie andere filmpjes aan bod?
• Waarom wil geen enkel dier
de egel knuffelen?
• Welk filmpje vond je het
leukst? Waarom?
P 23

econstructie-
opdracht
In DE GRUFFALO volgen verschillende
gebeurtenissen elkaar op.
Kunnen de kinderen de gebeurtenissen
in de juiste verhalende
volgorde plaatsen? De prenten in
bijlage kunnen hen daarbij helpen.
Dit is een eenvoudige montageopdracht.
Bij het maken van een film
worden alle beelden in de juiste
volgorde geplaatst. Dat is belangrijk.
Als de volgorde verkeerd is,
klopt het verhaal niet langer.
Voorzie bij de bespreking volgende
stappen:
1. Bespreek de prenten een voor
een.
2. Wanneer het voor iedereen
duidelijk is wat er op de prenten
staat, kan je met de kinderen
het verhaal nog eens
kort overlopen en de prenten
in de juiste volgorde leggen.
Om verwarring te vermijden,
rangschik je de prenten in
leesrichting (van links naar
rechts).
3. Wanneer de kleuters de volgorde
goed kennen, kan je
twee prenten van plaats verwisselen.
Kunnen de kleuters
ontdekken welke prenten van
plaats veranderd zijn?
4. Neem één van de prenten
weg. Welke prent ontbreekt?
de VerteltaFel
De verteltafel is een plaats waar
kinderen met behulp van poppetjes,
attributen en stukjes decor
het verhaal spelend navertellen.
Die plek kan overal zijn. Dat kan
letterlijk op een tafel, maar ook
bijvoorbeeld in de zandbak. De
poppetjes, attributen en stukjes
decor kunnen door de kinderen
meegebracht of zelf gemaakt
worden.
Enkele twijgjes worden een bos,
een kleine schoenendoos wordt
een grot, en enkele door de kinderen
meegebrachte knuffels kunnen
dienst doen als Muis, Vos,
Uil, Slang en de Gruffalo.
WERKWIJzE
Spreek met de kinderen duidelijk
af dat ze het verhaaltje van de
Gruffalo zullen naspelen. Welke
attributen zijn daarvoor nodig?
Richt de verteltafel vervolgens
samen met de kinderen in. Je
speelt als leerkracht eerst het verhaal
zelf eens na. Dan is het de
beurt aan de kinderen. Het is de
bedoeling dat de kinderen tijdens
deze opdracht rollen kiezen, met
elkaar spelen, zich verplaatsen in
de personages van het verhaal en
op elkaar reageren.
het gruFFalomasker
In Bijlage 3 vind je een griezelig
Gruffalomasker. Laat het door de
kinderen inkleuren, plak het op
karton en knip het masker uit (vergeet
ook de ogen en mond niet).
Nadat je een lat aan de achterkant
hebt geplakt, houden de kinderen
het masker voor hun gezicht, en
zeggen: “Grrrrrrrrr!”
P 24 P 25
just under the mouth. Now hold the mask
to your face and go 'Grrrrrrrrrrrrrr!'
4. Cut around eye and mouth holes
5. Tape a pencil to the back of the mask,
(ask an adult to help with the cutting out)
1. Colour in!
2. Stick on to some card
3. Cut out mask along dotted lines
Copyright © Axel Scheffler and Macmillan Children’s Books
Directions:
A Gruffalo mask
to colour and make
The Gruffalo!
Now you can be

Thema: In het
donkere bos…
In het donkere bos was een muisje op pad.
Vos zag hem en dacht: Lekker hapje is dat!
het leVende bos
Het verhaal van De Gruffalo begint
met de woorden: “In het donkere
bos was een muisje op pad.”
Maar wat is een donker bos eigenlijk?
Zijn de kinderen ooit al eens
in een bos geweest? Of heeft er
iemand al eens gekampeerd? Hoe
was dat? Hoe ziet een bos eruit?
Welke dingen vind je zoal in een
bos? (Bomen, vijvertjes, vogels…)
Zo kan je een lijst maken met allemaal
dingen die je in een bos
vindt. Vervolgens moeten de
kleuters elk item op die lijst met
hun lichaam uitbeelden. Hoe ziet
een boom eruit? Welk lawaai
maakt hij? Heeft hij een bijzondere
manier van bewegen of staat
hij altijd stokstijf stil? Hoe kunnen
we een vijver uitbeelden? Of
de wind?
Als iedereen geëxperimenteerd
heeft om verschillende elementen
uit een bos na te doen, mogen
de kleuters de klas omtoveren tot
een levend bos met kinderen als
bomen, struiken, een riviertje, vogels,
de wind, de zon etc. Hoeveel
bomen hebben we nodig? Waar
bevindt zich het riviertje? De kinderen
mogen dan één voor één
door het bos wandelen.
P 27

NOG ENKELE SUGGESTIES:
• Je kan eventueel een andere
(oudere) klas vragen om door
‘het donkere bos’ te wandelen
en te beschrijven wat ze voelen.
• Je kan ook het geluid dat de
kinderen maken opnemen en
later aan hen laten horen? Is
het geluid griezelig? Of erg
grappig? Waarom?
het donkere bos
Met groene gloeilampen kan je al
een griezelige donker-bos-achtige
sfeer scheppen. Maak enkele bomen
uit gekleurd karton (bruin
karton voor de stam en de takken,
en groen karton voor de bladeren)
en plak ze aan de muur van
het klaslokaal. Lange slierten van
groen crêpepapier kan je aan het
plafond hangen en aan de bovenkant
van het deurgat. Met zwart
geschilderde pingpongballen en
chenilledraad als poten kan je
spinnen maken. Hang ze met een
elastiek aan het plafond zodat ze
akelig heen en weer bengelen.
Als je een donker deken boven
twee stoelen hangt, heb je al snel
een Gruffalogrot.
ETEN EN DRINKEN
Enkele gerechten die je kan eten
in het donkere bos:
• Gifgroene Wratten: gepelde
groene druiven.
• Paarse Stekelsap: rode druivensap
• Gruffalo Oogballen: hardgekookte
eieren wat bijgekleurd
met kleurstoffen voor voeding.
• Uilencake: Bananencake aangevuld
met rozijnen.
• Boterhammen met geroosterde
vos: Boterhammen met
fijn geraspte wortelen.
TIP: HOE MAAK JE EEN GRUFFA-
LOcAKE?
Op de officiële (Engelstalige) website
van de Gruffalo http://www.
gruffalo.com vind je een leuk recept
voor een Gruffalocake, die er
niet alleen lekker uitziet, maar ook
als twee druppels lijkt op de echte
Gruffalo.
het echte bos
DE GRUFFALO kan ook een leuke
aanleiding zijn voor een echte
boswandeling met de kleuters.
Welke dieren wonen er in een
bos? Zijn er hier ook vossen? Of
slangen? Waar slaapt de uil? Waar
zoekt de muis zijn eten? Kan je
een eekhoorntje zien?
Enkele ideetjes die je in een bos
kan doen:
• zoeken naar nesten in de bomen,
konijnenholen in het
gras, en andere leefplaatsen
van de dieren.
• beestjes of holletjes, paddenstoelen
of mossen zoeken
tussen de schors
• zoeken van knaag- of knabbelsporen
op de paddenstoel
• eekhoorn spelen op een liggende
boomstam: er over
stappen, op handen en voeten
kruipen…
• stappen door een herfsttapijt
van afgevallen bladeren: zo
stil als een muisje, zo lomp als
een Gruffalo.
• vruchten van esdoorn omhoog
werpen en volgen
• proeven van beukennootjes,
tamme kastanjes, hazelnoten,
braambessen
• loopspel: kleuters zijn muizen
en lopen steeds naar de overkant,
een Gruffalo tracht ze te
vangen (en omgekeerd)
• verschillende "vormen" van
bomen nabootsen met de
handen. Een treurwilg toon
je bijvoorbeeld met neerhangende
armen, een populier
met de armen recht naar
boven, een eik door je heel
breed te maken etc.
Tip: Informeer ook eens bij de milieudienst
van je stad of gemeente.
Misschien hebben ze wel activiteiten
voor kleuters uitgewerkt.
bosVragen
• Moet een donker bos altijd
griezelig zijn? Waarom of
waarom niet?
• Waar zouden de dieren in het
bos leven of zich verstoppen?
• Welke andere verhalen spelen
zich in een bos af? (Hans en
Grietje, Roodkapje, De schone
slaapster etc.) Wie zijn de
slechteriken in die verhalen?
Leven die allemaal in het bos?
• Waar zijn kinderen soms bang
van in het bos? Zijn er andere
dingen waar ze soms bang
van zijn?
P 28 P 29

Thema: Zelf een
dier uitvinden
‘De Gruffalo? Die ken ik niet.’
‘O nee? Nou, wacht dan maar
tot je ‘m ziet.’
Om niet opgegeten te worden
door de vos, de uil en de slang,
vindt Muis en eigen dier uit. Maar
kan dat wel? Mag iedereen zomaar
een dier uit zijn duim zuigen?
Ja, hoor! Probeer het maar.
OPWARMING: Laat de kinderen
een dier zien. Dat kan een knuffel
zijn, een tekening of een foto van
een dier. Laat de kleuters het dier
zo gedetailleerd mogelijk beschrijven
met behulp van heel gerichte
open vragen. Wat voor neus heeft
het? Welke kleur heeft-ie? Heeft
het een vacht, veren of een huid?
Hoe beweegt het dier zich voort?
MET DE KLAS: Laat ze vervolgens
samen een nieuw dier uitvinden.
Vraag eerst hoe groot het is? Is
het groot of net piepklein? Wat
heeft het op zijn lichaam (veren,
vacht, huid…)? Motiveer ze om
kenmerken van verschillende die-
ren te combineren. Wat als het zo
groot was als een koe, maar veren
had en de slurf van een olifant?
INDIVIDUEEL: Laat de kleuters
nu alleen aan de slag gaan met
teken- of schildergerief. Ze mogen
nu zelf een dier uitvinden en
het tekenen. Als ze klaar zijn met
tekenen mogen ze hun creatie
omschrijven. Of ze kunnen ook elkaars
beesten beschrijven.
beestige Vragen
• Kunnen ze ook een naam bedenken
voor hun beest?
• Welk geluid maakt het beest?
• Hoe bewegen onze uitgevonden
beesten? Rechtop, kruipen,
kronkelen, vliegen? Laat
ze maar eens bewegen zoals
het beest dat ze bedacht
hebben.
• Is het beest lief? Stout? Verlegen?
Bang?
P 31

Focus op de
animatiefilm
Het klinkt misschien wat gek, maar zo is het wel:
Een animatiefilm wordt gemaakt met een fototoestel!
De term animatiefilm komt van
het Latijnse woord anima, wat
‘ziel’ betekent. In een tekenfilm
is het alsof de filmmaker ‘leven’
geeft aan zijn tekeningen en de
personages ‘bezielt.’ In een animatiefilm
komen geen levende
figuren voor, alleen tekeningen,
poppen of andere levenloze voorwerpen.
Toch ziet een animatiefilm
er juist heel levendig uit!
Hoe spelen filmmakers dat klaar?
Er bestaan verschillende technieken
om een animatiefilm te
maken, maar de essentie is telkens
dat de film beeld per beeld
wordt opgenomen. Dus niet met
een filmcamera, maar met een fototoestel.
De filmmaker zorgt ervoor
dat elke foto van de tekening
of het poppetje een klein beetje
verschilt van de vorige foto. Als je
de opeenvolgende foto’s snel na
elkaar bekijkt, lijkt het alsof de tekeningen
of figuurtjes bewegen.
Voor DE GRUFFALO werd een
combinatie gemaakt van stopmotion
en CGI (Computer Generated
Images). Zo werden alle
decors en personages gebouwd,
maar zijn de gezichtsuitdrukkingen
van de personages met de
computer gemaakt.
Er zijn enkele leuke filmpjes beschikbaar
op youtube.com over
het maken van DE GRUFFALO
waarin je kan zien zien hoe een
tekenfilm gemaakt wordt. Zie pagina
43.
P 33

ZelF een animatie-
Filmpje maken
Echte 3D-animatie maken met de
kinderen lukt helaas (nog) niet.
Maar met een fototoestel kan je
in de klas zelf een animatiefilmpje
maken. Je zult ontdekken dat het
wat concentratie vraagt, maar het
resultaat is verrassend leuk!
Wat heb je nodig:
• Digitaal fototoestel
• Statief
• Computer
• Montageprogramma (bijvoorbeeld
Windows Movie Maker)
• Materiaal voor de scène (achtergrond,
poppetjes…)
Hoe ga je te werk?
Laat de kinderen zelf het fototoestel
bedienen, maar maak vooraf
goede afspraken:
• niet aan de lens komen
• niet aan de andere knopjes
komen.
• Stel het materiaal vooraf op.
Je maakt het filmpje best op
een tafel. Als achtergrond
neem je twee stukken gekleurd
karton: één stuk leg je
plat op de tafel, het andere zet
je rechtop (steunend tegen
een muur of een ander voorwerp).
Het fototoestel plaats
je op een statief op ongeveer
een meter van de tafel. Zoom
in of uit totdat het decor mooi
in het beeldkader past.
• Zorg ervoor dat je een ‘clean’
kader hebt: een effen achtergrond,
geen afleidende details
in beeld.
• Het is belangrijk dat het kader
steeds exact hetzelfde is.
(Maak de kinderen duidelijk
dat ze niet tegen het statief
mogen botsen. Kleef plakkertjes
op de grond waar de
poten van het statief staan
zodat je het na een eventuele
botsing kan terugplaatsen.)
• Gebruik boerderijdiertjes of
autootjes als figuren. Een
leerling maakt een foto, een
andere leerling zet de figuurtjes
een stapje verder, een
andere leerling maakt de volgende
foto, enz. Wissel regelmatig
van taak.
• Tip: hoe kleiner de veranderingen
die je aanbrengt, hoe
vloeiender het resultaat.
Na de opnames:
Na de opnames kan je de foto’s
opladen in je computer en dan zo
snel mogelijk na elkaar bekijken,
maar je kan het nog net dat ietsje
echter maken door de werken
met een montageprogramma, bijvoorbeeld
Windows Movie Maker
(Dit programma zit standaard op
alle window-pc’s). Movie Maker
is zeer intuïtief en gemakkelijk te
gebruiken.
Een volledige handleiding van het
programma vind je op
http://www.microsoft.com/
netherlands/windowsxp/
moviemaker/default.aspx
P 34 P 35

Wij beschrijven hier enkel de grote
stappen voor een stopmotionproject.
• Een nieuw project starten via
het menu ‘bestand’.
• Via het menu ‘bestand’ kies
je ‘Importeren in collecties’.
Hiermee importeer je alle foto’s
die je nodig hebt.
• Belangrijk: voor je de foto’s op
de tijdslijn zet, maak je eerst
volgende instellingen: extra
-> opties -> geavanceerd.
Daar zet je de Speelduur op
een halve seconde (dit is een
richtlijn, het kan zijn dat jouw
filmpje mooier is als het langer
of korter duurt), en zet je
de Overgangsduur zo laag
mogelijk (0,25 seconden).
• Selecteer alle foto's (gebruik
de shifttoets) en sleep ze naar
je tijdlijn. Je kan het filmpje
nu afspelen.
• Om het filmpje op te slaan,
klik je in het menu ‘bestand’
op ‘Filmbestand opslaan’ en
kies de best mogelijke kwaliteit
(tenzij je wilt uploaden op
bijvoorbeeld youtube of facebook.)
Bekijk samen met de kleuters het
resultaat van de ‘bewegende foto’s’.
Pure magie!
Met dank aan Ilse Baetsle, Hogeschool
Gent - Lerarenopleiding Ledeganck.
P 36 P 37

Het boek
De Gruffalo
Het Boek De Gruffalo (1999) werd
geschreven door Julia Donaldson
(tekst) en Axel Scheffer (illustraties).
The Observer omschreef
het als ‘een hedendaagse klassieker’.
Het boek werd in 40 verschillende
talen vertaald, en kreeg in
2004 een vervolg: Het kind van de
Gruffalo. De twee boeken samen
verkochten wereldwijd meer dan
vier miljoen exemplaren. De theaterbewerkingen
van beide boeken
toeren het hele jaar de wereld
rond, maar komen rond kerstmis
steeds terug naar het Londense
West End voor uitverkochte zalen.
Bovendien werd het boek in 2009
door de luisteraars van de BBC
verkozen tot Best Bedtime Story.
julia donaldson
Julia Donaldson
schrijft
k i n d e r b o e -
ken, toneel-
en liedjest
e k s t e n .
Ze begon
als liedjess
c h r i j f s t e r
voor Children’s BBC, en één van
haar liedjes vormde de basis van
haar eerste boek: A Sqash and a
squeeze (1993). Sindsdien heeft
ze meer dan 140 boeken geschreven,
toch blijft De Gruffalo haar
grootste succes.
Julia Donaldson: “Ik had ergens
een mythisch verhaaltje gelezen
over een jongetje dat bijna werd
opgegeten door een tijger. Maar
de jongen zei: “Je kan mij niet
opeten, want ik ben de koning
van het woud, en als je mij opeet
zullen alle dieren van het woud
wraak nemen.” Dat leek mij wel
een leuk uitgangspunt voor een
kinderboek. Alleen kon ik maar
geen Engelse woorden vinden,
die rijmden op ‘tijger’.”
opdracht:
de eekhoorn
De film begint en eindigt met de
eekhoorn. Die komt in het boek
niet voor. Of toch? Laat de kinderen
het prentenboek doorbladeren
op zoek naar de eekhoorn. (Als je
goed kijkt, zie je hem twee keer.)
Komen ze ook andere dieren tegen
die in de film een rol speelden? (Bv.
de specht, de mieren, de vlinder…)
Weet je nog hoe of wanneer ze in
de film voorkwamen?
P 39

nog leestips
Andere boeken over dapper zijn
en monsters:
Het kind van de Gruffalo, van Julia
Donaldson en Axel Scheffler, Uitgeverij
Lemniscaat, 2009
Max en de Maximonsters, van
Maurice Sendak, Uitgeverij Lemniscaat,
2007
Laat de lynx maar komen, van Jonathan
London en Patrick Benson,
Gottmer 1997
Diep in het donkere bos, van Kazuo
Iwamura, Bekadidact, 1988
Emma in het spookhuis, van Philip
Waechter, Querido, 2007
Laat je niet kisten!, van Colin Mc-
Naughton, Zirkoon, 1991
Mina lieverd, van Sine van Mol en
Carla Wijffels, De Eenhoorn, 2010
Voor niets en niemand bang, van
Christine Naumann-Villemin, Hillen,
2004
Ook draken moeten slapen, van
Jeanne Willis en Suan Varley, Uitgeverij
Lemniscaat, 1987
Monsters en vampiers, spoken
en boemannen, duivels en dwergen,
levende lijken en griezelige
dingensen bestaan niet zegt mijn
moeder, van Judith Viorst, Gottmer,
1993
Weg jij, groot groen monster!, van
Ed Emberley, Gottmer, 1997
Een geluid alsof iemand geen geluid
wil maken, van John Irving,
uitg. Thomas Rap, 2003
Het boe boek, van Imme Dros en
Harrie Geelen, Querido, 2010
In het pikkedonker, van Kitty
Crowther, Querido, 2002
Het verhaal van slimme Krol, van
Gerda Dendooven, Querido, 2006
Met dank aan Ingrid Antheunis, Pedagogische
Begeleidingsdienst/WOCK Gent
P 40 P 41

Wie heeft de
film gemaakt?
In 2009 werd De Gruffalo verfilmd
door de Duitse filmmakers Jacob
Shuh en Max Lang. Jacob Shuh
is een lesgever op de Filmakademie
in Ludwigsburg (Duitsland).
Toen hij de opdracht kreeg dit
boek te verfilmen, vroeg hij een
van zijn studenten, Max Lang,
mee te schrijven aan het scenario.
De samenwerking verliep zo
vlot dat Jacob Shuh zijn leerling
ook vroeg om de film mee te regisseren.
Max Lang: “De meeste kinderen
kennen elk woord van het boek
uit het hoofd. Dus wilden we zo
dicht mogelijk bij die tekst blijven,
en enkel een woord toevoegen
of veranderen als het absoluut
noodzakelijk was. Bijna al onze
veranderingen en uitbreidingen
zijn dan ook vooral visueel. We
vroegen ons af: wat als we een
muis waren in een groot bos, wat
zouden we dan doen? Veel van
onze antwoorden zijn in de film
terechtgekomen.”
De film DE GRUFFALO werd voor
het eerst op televisie uitgezonden
op BBC 1 op kerstdag 2009, voor
meer dan 10 miljoen kijkers.
Momenteel werken Jacob Shuh
en Max Lang aan de verfilming
van Het Kind van de Gruffalo.
tip: Filmpjes
Voor in de klas
Over het maken van de film bestaan
erg leuke filmpjes die zeker
de moeite zijn om in de klas te laten
zien. Je vindt de filmpjes op
de online lesfiche van DE GRUF-
FALO op http://www.filmfiches.
be. Vooral deze twee filmpjes zijn
zeker de moeite waard:
1. Storyboard
Hier kan je de eerste schetsen van
de filmmakers vergelijken met de
uiteindelijke film. Dit geeft meteen
een goed beeld van hoe een
tekenfilm gemaakt wordt.
P 43

2. Making of
Het filmpje The Gruffalo - Making
Of duurt 14 minuten, maar deze
twee momenten mag je de kinderen
niet onthouden:
1. Vanaf 5.26 min: een ruwe kladversie
van de film, gemaakt met
potloodtekeningen.
2. Vanaf 6.40 min. tot 7.40 min.:
de leuke bedrijvigheid in een animatiestudio
tijdens het maken
van DE GRUFFALO. Zonder woorden
wordt het voor de kinderen
erg tastbaar hoe het er achter de
schermen van een animatiefilm
aan toe gaat.
P 44 P 45

Bijlage 1: De filmposter
“The Gruffalo”
BEST FILM
Chicago Int. Children’s
Film Festival
“My Happy End”
SpECIaL Jury award
annecy Int.animated
Film Festival
“Tôt ou Tard”
BEST FILM
International Short Film
Festival Munich
“Hedgehug”
BEST aNIMaTEd FILM
philadelphia Film
Festival
Een compilatie samengesteld door het met steun van

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
1. Mama Eekhoorn vertelt het verhaal

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
2. Muis gaat op pad

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
3. Vos wil Muis als diner

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
4. uil wil Muis in zijn thee

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
5. Slang nodigt Muis uit op zijn ‘feest’

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
6. Maar oh! Muis staat plots oog in oog met een Gruffalo

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
7. Muis en de Gruffalo gaan samen op pad

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht
8. Muis kan ontsnappen van de Gruffalo

Bijlage 3: Het Gruffalo-masker
Copyright © Axel Scheffler and Macmillan Children’s Books
Directions:
1. Colour in!
2. Stick on to some card
3. Cut out mask along dotted lines
(ask an adult to help with the cutting out)
4. Cut around eye and mouth holes
5. Tape a pencil to the back of the mask,
just under the mouth. Now hold the mask
to your face and go 'Grrrrrrrrrrrrrr!'
A Gruffalo mask
to colour and make
Now you can be
The Gruffalo!

Bijlage 4: De wonderschijf van VrOEG OF LAAT
bijlage
01
werkBlAd wonderschijf
Knip de rondjes uit, maar knip ze niet los. vouw de rondjes om.
Kleef de cirkels tegen elkaar en perforeer ze links en rechts in het midden zodat je 2 gaatjes hebt.
Knoop vervolgens 2 even lange touwtjes links en rechts in de schijf.
Hou de touwtjes vast en laat iemand anders aan de schijf draaien.

Bijlage 5: De dag- en nachtschijf van VrOEG OF LAAT
bijlage
02
dAg- en nAchtschijf

Bijlage 6: Afbeeldingen van EGEL WIL EEN KNuFFEL
bijlage
03
rAAd je plAAtje