Doniawerstal - Fryske Akademy

te Dronrijp de 3e rang; reeds te Tjerkgaast, behaalde hij in april 1829 ook de 2e rang. Hij
kwam uit Drenthe en het hart trok weer naar Drenthe. In juni 1830 werd hij "Onderwijzer der
Jeugd" te Bovensmilde.
Een familielid Hemke Jacobs Houtsma, werd benoemd om de school provisioneel waar
te nemen. Hij was eerder provisioneel te Wijnjeterp. Te Tjerkgaast voldeed hij zo goed, dat
hij op 27 sept. 1830 zijn vaste aanstelling ontving. Hij was geboren in 1800, verkreeg in mei
1816 de 4e rang en in okt. 1822 als ondermeester te Makkinga de 3e rang. In april 1830, toen
hij reeds provisioneel te Wijnjeterp was, behaalde hij de 2e rang. In mei 1836 is hij naar
Jubbega vertrokken. Zijn opvolger Pieter Jans Aitema stond hier van 1 aug. 1836 tot 1 mei
1840, toen hij naar Tjerkwerd vertrok, nadat hij in april 1837 nog de 2e rang verkregen had.
De onderwijzers stonden hier slechts kort: het traktement was nog steeds ƒ 175 (waarvan de
dorpsadministratie nu ƒ 165 betaalde en de kerk ƒ 10 voor voorzingen, enz.), plus de
schoolpenningen van zo'n 30 leerlingen à 30 ct. per kwartaal en vrije woning.
Sieger Rouwkema Hz., die hier op 1 juli 1840 in dienst trad (hij was ondermeester te
Lemmer, toen hij in april 1840 de 2e rang behaalde), is hier op 5 mei 1848, op ruim 30-jarige
leeftijd overleden. Op 2 okt. 1848 kwam Jan van der Veen (ook een 2e-ranger). Hij was
eerder ondermeester te Sneek en vertrok op 1 okt. 1858 als hoofd van de school naar Wijckel.
Langer hield Andries S. Drost, ondermeester te Tjalleberd, het hier vol; eerst provisioneel de
school waarnemend, verkreeg hij op 18 juni 1859 zijn vaste benoeming. Hij trouwde op 14
mei 1864 te Langweer met B.B. van Slageren, en stond hier totdat hij in 1893 gepensioneerd
werd. In 1861 was ook zijn traktement op ƒ 400 bepaald, na het vervallen van de
schoolgelden als bestanddeel van het onderwijzerstraktement. In 1862 waren hier 42 kinderen
op school. Ook Drost bezat de 2e rang. In 1871 was het traktement ƒ 450, in 1883 ƒ 700. Pas
op 1 april 1887 kwam er een onderwijzer aan de school, nl. Durk Tjittes de Vries, reeds in
1888 vervangen door Tijmen Nooitgedagt (tot 1892). In 1891 werd de school verbeterd.
Na meester Drost stond J. Waijer, onderwijzer te Joure, sedert 1893 aan het hoofd van
deze school. In 1904 werd hij overgeplaatst naar Idskenhuizen. In 1896 was de school nog
weer verbeterd. In 1901 waren de traktementen van de hoofden in Doniawerstal gebracht op
ƒ 750 (te Langweer ƒ 800) en die van de onderwijzers op ƒ 500.
Van 1904 tot 1907, toen hij naar Heteren vertrok, was A. Buisma hoofd van de school te
Tjerkgaast. Hij werd in 1907 opgevolgd door F. Viersen, onderwijzer te Herbaijum. In 1912
werd hij onderwijzer te Drachten. In 1910 besloot de gemeenteraad ook hier een nieuwe
school te bouwen op een vrij terrein, evenals te Langweer, Goingarijp en St. Nicolaasga.
Percelen land werden hiervoor aangekocht en rijkssubsidie voor de scholenbouw aangevraagd
en eindelijk verkregen. Eerst in 1914 kwamen de nieuwe scholen te Langweer, Goingarijp en
Tjerkgaast gereed; in 1918 te St. Nicolaasga. De onderwijzerswoning te Tjerkgaast werd
verbouwd.
Van 1912 tot 1934 was J.R. Prakken, eerder onderwijzer te Langweer, hoofd van deze
school. Naast het hoofd stond een onderwijzeres, wier betrekking per 1 jan. 1927 werd
opgeheven (mej. Tj. Koopmans), wegens verandering van de leerlingenschaal. In febr. 1934
gelastten Gedeputeerde Staten opheffing van deze school; beroep tegen dit besluit door de
gemeenteraad en de ouders van de leerlingen bij de Kroon, werd bij Koninklijk Besluit van
13 juni 1934 ongegrond verklaard, waarop de school per 16 juli 1934 gesloten is. De meeste
kinderen gingen sedertdien in Sloten naar school.
Van de tien openbare scholen, die de gemeente gehad heeft, waren er toen nog vijf over:
Goingarijp, Langweer, Ouwsterhaule, Scharsterbrug en St. Nicolaasga. Verdwenen waren die
te Broek, Doniaga, Dijken, Idskenhuizen en Tjerkgaast. Hiermee zijn ook de scholen en het
onderwijs in Doniawerstal historisch bekeken.
31