Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

sche werken van alien aard geschreven, maar toch droegen
zij krachtig bij tot het scheppen van een atmosfeer waarin
ook de inheemsche letterkunde kon gedijen, niet het minst
door de verspreiding van het klerken-onderwijs.
Voorbereid door deze godsdienstige verheffing, en tevens
ten gevolge van het leenverband met Frankrijk, nam Vlaanderen
een bedrijvig deel aan de kruisvaarten, waardoor de
Dietsche poorter plotseling in aanraking kwam met de wijde
horizonnen eener onvermoede wereld : zoo moet het niet
verwonderen dat in de 1 2 e eeuw alle elementen aanwezig
waren om eindelijk een cultureel leven in eigen taal te doen
opbloeien. Van dat oogenblik of kon de Nederlandsche
literatuur een aanvang nemen.
Want op een gewichtig punt dient hier met nadruk gewezen
te worden : de letterkunde staat in nauw verband met de
gewone geschiedenis, en vooral met het verloop van de beschavingstoestanden.
Waar Vlaanderen, en wat later Brabant
vooraan gingen in de economische en cultureele ontwaking,
ligt het voor de hand dat ook daar de literatuur het vroegst
opbloeide, terwij 1 de streek van het aloude Maastricht door
Naar betrekkingen met de Duitsche invloedssfeer zich evenmin
onbetuigd liet. De noordelijke gewesten daarentegen, die
veel meer buiten het bereik lagen van de uitstralingen uit
het Oosten en voornamelijk uit het Zuiden, hebben pas later
en dan nog in bescheiden mate deelgenomen aan de literaire
beweging. Zoodat we molten zeggen dat de middeleeuwsche
letterkunde een bij uitstek Zuidnederlandsche letterkunde is.
Dit dient aldus begrepen te worden : veruit de meeste
schrijvers zijn geboren en werken in de Zuidelijke gewesten.
Dat zij, in wat ze voortbrengen, reeds een eigen nationaal
karakter vertoonen, staat, voor de besten onder hen, buiten
kijf. Toch mag niet uit het oog verloren worden dat dit
eigen nationale veel minder scherp waar te nemen is dan in
de moderne periode, vooral omdat het in de middeleeuwen
getemperd werd door den gemeenschappelijk-Europeeschen
gedachtenvoorraad waaruit ze putten. Het individu, en tevens
de individueele vinding, de oorspronkelijkheid, waren in de
middeleeuwsche literaturen van veel minder tel dan nu, de
11