De evolutie en toekomst van de Belgisch-Nederlandse ...

Na de Tweede Wereldoorlog waren er al Belgische officieren op de staf van de
Nederlandse Koninklijke Marine in Den Helder en was er een beperkte
samenwerking op operationeel niveau. (Herteleer 2011b) In de jaren zestig
werd tijdens oefeningen van de Belgische en Nederlandse marine een Admiraal
Benelux ingesteld die tegelijk de functie opnam van COMBENECHAN en deze
van de twee nationale kustcommandanten. Deze werd ondersteund door een
Belgisch-Nederlandse staf die zich echter fysiek voor de Belgische marine te
Oostende bevond en voor de Nederlanders in Den Helder. Vanaf begin jaren
zeventig zou een deel van de Belgische en Nederlandse marinestaf – het deel
verantwoordelijk voor de operaties binnen de staf (N3) en voor de inlichtingen
(N2) – zich voor oefeningen fysiek verplaatsen naar het commandocentrum op
Walcheren. De andere delen van de beide marinestaven bleven in Oostende
(vanaf 1976 Zeebrugge) en Den Helder. (Anrys 1992, 243; Herteleer 2011a;
Herteleer 2011b)
Via een Belgisch-Nederlands marinesamenwerkingsakkoord, de instructie
Admiraal Benelux (ABNL), werd in 1975 de ABNL-structuur ook officieel
aangenomen om in oorlogstijd de verdediging van de gehele Belgisch-
Nederlandse verantwoordelijkheidszone in de Noordzee efficiënt te
organiseren. De Admiraal Benelux combineerde zo de functies van
COMBENECHAN en de nationale kustcommandanten in oorlogstijd.
(Instructie voor de Admiraal Benelux 1975, 2; Herteleer 2011b) Deze
rationalisatie zorgde voor meer operationele efficiëntie maar tegelijk bleef het
behouden van een maximale soevereiniteit nagestreefd. Zo bleef de Admiraal
Benelux in zijn functie als kustcommandant onder het operationele gezag van
de Nederlandse Bevelhebber der Zeestrijdkrachten voor Nederlandse maritieme
taken en onder het gezag van de stafchef van de Belgische Zeemacht voor de
Belgische maritieme taken. Ook het logistieke en administratieve gezag bleef
nationaal zoals ook voordien gebeurde bij oefeningen. (Instructie voor de
Admiraal Benelux 1975, 1) Deze combinatie van maximalisatie van efficiëntie
gekoppeld aan een maximaal behoud van nationale soevereiniteit zou centraal
blijven in de ontwikkeling van de Belgisch-Nederlandse marinesamenwerking.
Een ander element van de Instructie ABNL dat nog steeds actueel is, is de
verdeling van de functie van Admiraal Benelux en Plaatsvervangend ABNL (P-
ABNL 2 ) die respectievelijk steeds een Nederlander en een Belg zouden
toekomen. (Instructie voor de Admiraal Benelux 1975, 2)
Om het belang van BENECHAN voor de Nederlandse marine te begrijpen en
ook te relativeren, is het belangrijk om duidelijk aan te geven dat slechts een
beperkt gedeelte van de Nederlandse vloot ondergebracht was bij BENECHAN,
2 Ook de afkorting D-ABNL van Deputy ABNL wordt gebruikt. (Goddyn 2011)
24