Ballonnentocht kleuters - Jeugdboekenweek

Geheime ballonnen
Voor kleuters
Algemeen
We nemen de jongste kinderen op sleeptouw doorheen de bib. Een spoor van ballonnen
vormt de leidraad. Langsheen de tocht ontdekken de kinderen een 4-tal geheimen, zodat
de activiteit opgedeeld wordt in korte stukjes en afwisselend genoeg is. We suggereren
enkele tips voor boeken en opdrachten. Haal er uit wat je leuk en haalbaar vindt of geef er
een eigen persoonlijke draai aan.
Het loont zeker ook de moeite om de lessuggesties voor kleuters eens door te nemen (zie
www.jeugdboekenweek.be) zelf ideeën op te doen, een idee te krijgen over wat er in de
klas gebeurt rond boeken en geheimen en hier eventueel op in te spelen of rond samen te
werken.
Verloop
- Ontvangst kleuters: Vertel dat het Jeugdboekenweek is maar zeg nog niet dat het
thema geheimen is. Toon de affiche en vraag wat de kinderen zien en denken.
Herkennen ze het thema? Weten ze dat het over geheimen gaat? Wat zijn dat,
geheimen? Geef enkele voorbeelden van geheimen die kleuters wel herkennen. Vb. Je
hebt iets stuk gemaakt en durft het niet tegen mama of papa te vertellen. Of: je hebt
stiekem toch die tekenfilm gezien terwijl je nog in bed moest liggen… Vraag of ze zelf
zo’n een geheim hebben? Dat ze uiteraard niet hoeven te vertellen, want geheimen zijn
van jezelf. Of wil er toch iemand een geheim delen? En of ze ooit al een geheim ontdekt
hebben van iemand anders? Wat deden ze toen? Zwijgen of verder vertellen? Vinden ze
het tof om als enige een geheim te kennen? Waarom wel, waarom niet? …
- Zeg dat vele mooie prentenboeken ook over geheimen handelen. Tijdens deze activiteit
gaan we enkele boeken vol geheimen ontdekken. Vertel hoe de activiteit in z’n werk
gaat: Er ligt een spoor van ballonnen in de bib. Dat spoor leidt naar 4 geheimen. De
kinderen rapen de ballonnen op en verzamelen ze in een mandje tot ze een geheim
ontdekken. Stel een kleuter aan die het mandje bij zich houdt: de helper van de dag,
iemand die jarig is… Vraag eventueel kort aan de juf of meester wie je best neemt. Na
ieder geheim kan ook telkens een ander kind het mandje vasthouden.
- Toon bij de start een afbeelding van het eerste geheim dat ze moeten vinden (zie
verder). Eens ze daar geraakt zijn, toon je het boek/de cd waar het geheim in voorkomt
en vertel je er kort iets over. Dan doe je de activiteit op deze eerste halte. Wanneer dit
afgelopen is, toon je de afbeelding van de tweede halte. Enzovoort, enzoverder. We
geven hierna suggesties voor een 5-tal haltes, maar je kunt uiteraard
toevoegen/verwijderen wanneer je dit nodig acht. Wellicht zijn een 4-tal intermezzo’s
voldoende voor een kleuterklas.
- Na de activiteit krijgen de kleuters een klein cadeautje: een sleutelhanger van de
Jeugdboekenweek, een geschenkje van de bib, de verzamelde ballonnen, een boek van
de bib dat meegenomen/uitgeleend kan worden voor in de klas… Of geef een cadeautje
in de vorm van een verhaal dat voorgelezen wordt, een welgekomen rustmoment
vooraleer de groep terug op stap gaat. De suggestielijst met boeken voor kleuters (zie
www.jeugdboekenweek.be) geeft je voldoende boekentips.

Voorbereiding
- Kopieer uit ieder boek of cd die je gebruikt een personage (liefst in kleur), knip die
uit en plak hem of haar op stevig karton of neem voor ieder boek of cd een
voorwerp.
- Op 4 plekken in de bib plaats of hang je de voorwerpen of afbeeldingen uit het
boek/de cd. Voor de afwisseling kun je er bijvoorbeeld ook eens eentje ophangen
net boven de hoofden van de kleuters, of een beetje verstopt in het rek tussen de
boeken.
- Print de afbeeldingen of foto’s van de voorwerpen ook nog eens op gewoon papier,
om tijdens de tocht te kunnen tonen naar wat de kleuters moeten zoeken.
- Leg een ballonspoor (van niet opgeblazen ballonnen) van de plaats waar je kleuters
ontvangt naar de eerste halte, en daarna tussen de verschillende haltes. Zoek een
beetje uit hoe dit best gebeurt in jouw bib, afhankelijk van de indeling en ruimte
die je ter beschikking hebt.
De haltes
Klop klop klaar… ben je daar, Riet Wille / Noëlle Smit (ill.), Tielt, Lannoo, 2009
Dries en zijn zus Lies spelen verstoppertje. Hij zoekt in alle kamers om haar tenslotte
staand op de wc-bril te vinden. De lezer volgt Dries in zijn zoektocht door alle kamers.
Afbeelding/voorwerp:
Zusje Lies of een poppenhuisje
Activiteit:
Toon enkele pagina’s en lees één versje hardop. Zeg dan dat Dries uitlegt wat een geheim
is, en ook zijn geheim verklapt (-> zie pagina 20)
Een GEHEIM
is iets weten
wat bijna niemand anders weet:
als de donder rolt
en de bliksem flitst
en de regen spet
mag ik voor vijf snoepjes
bij mijn zus in bed.
Geef de kleuters eventueel zelf een zoekopdrachtje:
- Zie je de boekentas van Dries?
- Waar verloor Lies haar schoen?
- Waar is de poes op iedere tekening?
- Kunnen jullie alle dieren benoemen?
- Vind je de koekjes die ontbreken op de bakplaat?

Of een variant: verstop rond de halte waar je aanbeland bent, zelf een boekentas, schoen,
koekje en afbeelding van de poes. Wanneer de kinderen deze teruggevonden hebben,
kunnen ze verder naar de volgende halte.
Het geheim, Eric Battut, Wielsbeke, De Eenhoorn, 2005
Vierkant prentenboek over een muisje dat besluit om een gevonden appel onder de grond
te verstoppen. Hij weigert zijn geheim te verklappen aan respectievelijk de eekhoorn,
vogel, schildpad, egel, konijn en kikker. De 'lezer' ziet achter de rug van muis de appel
uitgroeien tot een reusachtige boom. Wanneer deze vruchten draagt en de appels op de
grond vallen, is het smullen voor iedereen.
Afbeelding/voorwerp:
Muisje of een appel
Activiteit:
Zoek een rustig leesplekje om voor te lezen. Lees daar het verhaal voor. Op de
linkerpagina’s staat telkens een korte tekst, op de rechterpagina’s vind je de illustraties.
Vraag eventueel aan de kinderen, terwijl je voorleest, of ze herkennen welk dier op de
pagina afgebeeld wordt. Kunnen ze halfweg al voorspellen wat het einde van het verhaal
zal zijn? Vertel verder om hen aan te tonen of ze gelijk hadden of verkeerd waren.
Verstoppertje, Dirk Nielandt, Frieda Van Raevels (ill.), Sint-Niklaas, Abimo, 2009
Elke dag spelen Mol en Mauw samen in het park. Vandaag spelen ze verstoppertje. Mauw
besluit, na te zijn weggestuurd uit de kar van de ijscoman en de afvalbak, in een boom te
klimmen. Maar eenmaal boven slaat de angst toe en heeft ze hulp nodig om eruit te
komen. Zo weet Mol haar eindelijk te vinden.
Afbeelding/voorwerp:
Mol of een plastic of echt boompje
Activiteit:
Je hebt verschillende mogelijkheden:
- Toon de cover en vraag of de kinderen weten wie Mol en wie Mauw is. Wie kan
uitleggen wat er typisch is aan de twee dieren in het echte leven?
- Het boek is ook als Kamishibai uitgegeven. Vertel het verhaal aan de hand van
Kamishibai-platen.
- Speel een spelletje verstoppertje in de bib: 1 kind mag zich verstoppen terwijl de
rest van de klas de handen voor de ogen houdt. Daarna zoeken ze hem/haar.
- De laatste spread is een zoekplaat vol details met opdracht: laat de kleuters in
groep de hoofdfiguren en een gekleurde bal zoeken. Vertel dan uiteraard eerst in
het kort over het verhaal, zodat de kinderen weten over wat het verhaal gaat en
wie de personages zijn.
- Wanneer je een echt boompje hebt: hang een aantal (afbeeldingen van, pluche…)
katten in het boompje. Je hangt de afbeeldingen aan een touwtje met haakje.
Bedoeling is dat de kinderen de katten uit de boom helpen met een stok en haakje.

Mijn geheim, liedje Mega Mindy, cd Mega Mindy, Studio 100, 1 cd, 2007
Afbeelding of voorwerp:
Mega Mindy of masker van Mega Mindy
Activiteit:
Luisteren naar het lied. Kinderen mogen meedansen, meezingen als ze dat willen. Kunnen
ze achteraf navertellen over wat het liedje ging? Kunnen ze achterhalen waar het geheim
over gaat? Lukt het hen niet, zet hen dan op weg en geef enkele tips. Mega Mindy is Mieke,
maar kan het aan niemand vertellen want dan wordt Mega Mindy ontmaskerd.
Alternatief: Ga naar een pc met internetverbinding in de bib. Sluit indien nodig
geluidsboxen aan. Bekijk de videoclip van ‘Mijn geheim’ op You tube en stel de kleuters
nadien dezelfde vragen. Of vraag naar enkele details uit de clip en check of ze die zich nog
goed herinneren. Vb. Wat is het beroep van Mieke wanneer ze niet Mega Mindy is?
Eend ziet wat jij niet ziet, Harmen van Straaten, Amsterdam, Leopold, 2006
Pad is jarig en wil graag weten wat hij krijgt. De vrienden hebben niet aan zijn verjaardag
gedacht, maar willen dat niet laten blijken. Ze doen er alles aan om er toch een leuke dag
van te maken zonder dat hun vriend iets in de gaten heeft. Eend redt (net als in de andere
verhalen) de situatie: hij heeft een idee! Om het extra spannend te maken, gaan ze een
spel doen. Eend wrijft over een glazen bol en zegt: 'Ik zie, ik zie wat jullie niet zien en
dat is...' De vrienden mogen om de beurt raden. Pad geniet: een cadeau en spelletjes, wat
een feest! Uiteindelijk krijgt hij een feestmaaltijd en de prachtige rode pen van Eend. De
dag is een succes geworden!
Afbeelding of voorwerp:
Eend of een glazen bol, boot, appel, warme muts, rode pen
Activiteit:
- Vertel in het kort waar het verhaal over gaat. Toon enkele mooie prenten.
- Speel een variant op ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet’: Houd een geheim
verjaardagscadeau achter een doek. De groep kinderen moet raden welk geheim
cadeau dat is. Geef een tip om te starten. Wanneer het moeilijk is voor de
kinderen, kan je nog enkele tips geven, tot ze gevonden hebben welk
verjaardagscadeau het precies is.
- Of: verstop een cadeautje in de buurt van de halte waar je nu bent. Geef hints
waardoor de kleuters het cadeautje kunnen vinden.
- Laat de kinderen zelf een geheim verjaardagscadeau tekenen dat ze graag aan hun
beste vriendje of vriendinnetje, mama of papa, broer of zus… zouden geven.
De geheime brief / Eric Carle
Tim vindt een brief met een geheimzinnige boodschap onder zijn kussen. Aan de hand van
acht in de tekst getekende tekens wordt hij midden in de nacht naar een lieve, levendig
kwispelende verrassing geleid.

Afbeelding of voorwerp: vleermuizen, hondje in een mandje, kussen met brief onder.
Activiteit:
- Lees het boek voor aan de kinderen. Toon de prenten. Kunnen ze alle tekens
benoemen? Maan, ster, steen, grot, gat, trap, deur, opening.
- Maak zelf een klein parcours met afbeeldingen of illustraties van de tekens die in
het verhaal voorkomen. Zet aan het eind een reeks pluche hondjes. Welk hondje
trekt het meest op het hondje in het verhaal?
Mijn oma is een superster / Carl Norac en Ingrid Godon (uit boekenpakket Stichting Lezen)
Oma is een echte ‘superster’. Ze schiet met een winkelwagentje door de supermarkt, is
dol op bloemen, gaat graag op vakantie en kan op haar handen lopen. Soms is ze een
clown, of een geheim agent en elke dag vertelt ze een nieuw verhaal over de geheimen
van de wereld.
Voorwerpen of afbeeldingen: zon, gouden kroontje
Activiteit:
- Kunnen de kinderen de trucjes die oma in het boek allemaal kan? Kunnen ze op hun
handen lopen? Een trucje van een clown…?
- Op één van de pagina’s is oma een geheim agent. Hoe zie je dat? Wil één van de
kleuters er zelf als een geheim agent uitzien? Leg een aantal foute en juiste
benodigdheden klaar. Bijvoorbeeld een walkie talkie, zonnebril, een kopie van een
paspoort, een pollepel, een hamer, een meetlat, … Welke benodigdheden passen
bij de geheime agent? Welke niet? Waarom?
Ik zie, ik zie … een schim in de mist / Nick Sharrat
'Ik zie, ik zie wat jij niet ziet en het is ...' is op elke rechterpagina van dit prentenboek de
vraag die de kijker door het boek leidt. De zwart-wittekeningen op elke rechterpagina
zijn gemaakt op transparant papier waardoor er silhouetten ontstaan. De jonge kijker
moet raden wat er is afgebeeld, en na het omdraaien van de pagina wordt in kleur het
voorwerp weergegeven. Een elfje op een zwam of drie beren met een boterham, maar ook
een eenhoornist die prachtig klinkt.
Voorwerpen of afbeeldingen: elfje, paddestoel, een heksje op haar bezem, een
waterpistool
Activiteit:
- Lees het boek door met de kinderen. Kunnen ze de silhouetten benoemen? Vraag
waarom ze denken aan die figuur, laat hen de eigenschappen beschrijven.
- Speel zelf een spelletje ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet en het is …’. Geef tips
(visueel en/of verbaal) wanneer de kinderen het niet kunnen raden.