Kerkinformatie nr. 164, november 2008 - Kerk in Actie

Kerkinformatie Kroniek
November 2008
Gerrit de Fijter
Visitatie
Wie als ambtdrager in onze kerk actief is heeft vast wel
eens kerkvisitatie meegemaakt. Bij zo’n visitatiebezoek
ontvangt de kerkenraad twee leden van een classicaal
college van visitatoren. Het gesprek gaat over de vraag:
hoe zijn jullie hier gemeente van Christus? De kerkorde
noemt drie aspecten met name: hoe is het gesteld met
het geestelijk leven van de gemeente? Hoe geeft de
gemeente gehoor aan haar roeping? En op welke wijze
worden de ambten en diensten vervuld? Genoeg aanknopingspunten
dus voor een boeiend gesprek. Voor
de kerkenraad is het prettig om over deze onderwerpen
eens bevraagd te worden en stil te staan bij zijn eigen
functioneren. En voor de visitatoren is het waardevol
om te peilen wat er in de gemeenten leeft. Van elk visitatiegesprek
wordt een verslag gemaakt. Uit al die rapportages
kan het landelijke college van visitatoren generaal
vervolgens de veel voorkomende vragen of trends
signaleren, waarmee de synode haar voordeel kan doen
bij het maken van kerkelijk beleid.
De predikant die vele jaren leiding gegeven heeft aan
het college van visitatoren generaal is ds. J. Stelwagen.
Eind september nam de synode afscheid van hem. Bij
die gelegenheid heeft zij ds. Stelwagen hartelijk bedankt
voor zijn indrukwekkende bijdrage voor het geheel van
onze kerk. De visitatie in z’n reguliere vorm heeft iets
van een temperatuurmeting in de gemeenten en de
kerk. Daar geven de vele visitatierapporten een prachtig
overzicht van. Als ik het beeld gebruik van temperatuurmeting
dan bedoel ik niet dat ik naar de gemeenten kijk
alsof die allemaal ziek zijn geworden. Maar met elkaar
weten we natuurlijk wel dat er veel aan de hand is in
onze kerk. Ik ben dezer dagen erg onder de indruk gekomen
van de remonstrant Eginhard Meijering. Dat was ik
overigens de laatste jaren vaker bij het lezen van zijn
voortreffelijke studies. Maar met zijn jongste vlugschrift
‘Het roer moet om’ heeft hij wel een heel bijzondere
temperatuurmeting van de kerken gegeven. Ook van
onze kerk. Hij wijst er op dat sinds het midden van de
jaren zestig de theologie en het kerkelijk leven ‘een
sterke ethisering en psychologisering van het geloof’
laten zien. Hierdoor – zo betoogt Meijering – dreigt een
specifiek christelijke identiteit te verbleken en worden
dingen gezegd die ook overal elders te horen zijn. De
christelijke kerk moet juist in de dialoog met anderen
iets éigens te zeggen hebben. En zo pleit de remonstrant
Meijering voor ‘een herbezinning op het erfgoed
van de Reformatie’.
Bij de temperatuurmetingen van de generale visitatie in
onze kerk zullen de aspecten die Meijering aan de orde
stelt ongetwijfeld de revue passeren: de functie van de
Bijbel in de plaatselijke gemeente, het geloof in de Here
God als Schepper, de leer van de zonde, de persoon van
Jezus Christus en het nieuwe leven in Christus. Ik ben
van mening dat in het geheel van krimpend kerkelijk
leven – ook in onze kerk – het van wezenlijk belang is
dat de visitatie er is. Die is zelfs extra belangrijk geworden
met het wegvallen van de kerkelijke statistiek in
onze kerk. Momenteel is de visitatie één van weinige
organen die een goed overzicht heeft over het kerkelijk
leven in de plaatselijke gemeenten en de regio’s. En dat
ook ten aanzien van de professionals in de gemeenten,
zoals de plaatselijke dominees. Persoonlijk denk ik met
een heel goed gevoel terug aan de reguliere visitaties
die ik als gemeentepredikant heb meegemaakt. Daar
werd in de beslotenheid van de pastorie inderdaad de
temperatuur gemeten van het predikantsgezin. Het
heeft me bijzonder goed gedaan.
Persoonlijk heb ik ds. Stelwagen bijna vijf jaar meegemaakt
in het moderamen van de synode. Het viel mij
altijd weer op dat zijn aandacht
gericht was op de plaatselijke
gemeente. Met pastorale
betrokkenheid hebben we
hem horen spreken over conflictsituaties.
Hij hield er niet
van om moeilijke kwesties via
telefoontjes of mailtjes te
behandelen. Hij koos de weg
van de persoonlijke ontmoetingen
en het voortdurende
gesprek. En altijd vroeg hij
aandacht voor – wat ik maar
noem – de andere kant van Ds. Jan Stelwagen, hier naast zijn echtgenote, nam
een conflict, opdat er evenwichtige
besluitvorming zou generaal. (foto: P. van de Heuvel)
in september afscheid als voorzitter van visitatoren
plaatsvinden. Ik kan me geen
synodevergadering herinneren dat hij niet aan het woord
is geweest. Op bezonnen wijze wist hij punten in de discussies
te accentueren of met wijsheid druk van de ketel
weg te nemen. En dat alles zonder ook maar één keer
zijn ‘stem te verheffen’.
Met dankbaarheid nemen we afscheid van ds. Stelwagen
en met vertrouwen verwelkomen we zijn opvolger
ds. W.G. Sonnenberg uit Ede. Daarmee hoop ik dat de
visitatie blijvend een goede temperatuurmeter van de
kerk zal blijven.
Gerrit de Fijter is preses van de generale synode.
Meer over het werk van de visitatoren generaal: www.pkn.nl >
Bestuur en Organisatie > generale colleges/commissies > visitatie.
6