Na de Oedipus - Psychoanalyse Lacan - Freud

ingeboet. Noteren we dat de namen waarmee die gemeenschappen van hyper- of dys-spreekwezens
bedacht worden, allemaal pogingen zijn om subjecten te klasseren, maar dan niet vanuit hun
symbolische constructies maar wel vanuit het genot dat hen vergaart. Deze nood om de dingen langs
hun genotskant te bekijken is de lacaniaans georiënteerde psychoanalyse uiteraard niet ontgaan.
Maar ze werkt wel in tegengestelde richting: ze viseert bij iedereen datgene van het genot dat voor
hem of haar absoluut singulier is, dat dus geen enkele gemene deler met het genot van de ander
heeft. Als we de ultieme consequentie uit die Een heel alleen mogen trekken, zouden we kunnen
stellen dat er evenveel klassen als gevallen zijn.
En hoe zit het dan met het geslachtsverschil na de Oedipus?
De nivellering van de vaderfunctie gaat gepaard met een nivellering van de fallus, die met een klap
zijn functie kwijtspeelt, functie die erin bestaat het verschil tussen de geslachten tot stand te
brengen. Diverse cultuurfenomenen wijzen daarop: de gender studies; maar ook het huwelijk dat,
losgekomen van de religie, naar een contract neigt dat het geslachtsverschil aan zijn laars lapt; en de
chirurgie die allerlei fantasmatische posities van het subject werkelijkheid kan laten worden … Het
fallisch kompas glanst en werkt niet meer zoals voorheen, en penisbezitters weten niet meer wat
aangevangen met dat reëel geworden orgaan waarmee ze thans opgezadeld zitten. Ziet de jongens
en meisjes op school, en u zal meteen merken dat die laatsten zich in de logica van het niet-al als
vissen in het water voelen. De toekomst is vrouwelijk.
Moeten we dan niet dringend overgaan tot restauratiewerkzaamheden van die vader?
Zeker niet! En niet alleen omdat dit gewoon onmogelijk is. Of omdat de strijd voor verloren zaken
altijd tot wanhoop voert. Maar ook en vooral omdat al wie maar over die restauratie van de vader
blijft dromen uiteindelijk ook naar een of andere vorm van fundamentalisme afglijdt. Neen dus. Er is
geen sprake van het verleden te reanimeren. Laten we liever het huidig tijdsgewricht recht in de
ogen kijken, zoals het nu eenmaal is – en onze praktijk afstemmen op een tijdperk na de Oedipus.
Hoe doet de analyticus dan zijn ding, na de Oedipus?
Hij doet zijn ding. Hij komt uit zijn kot, kampeert niet langer in een of andere clandestiene positie,
onder de breukstreep. Hij mengt zich in de politiek, laat zich in met het sociale, met instellingen voor
geestelijke gezondheid, interpelleert ambtenaren – teneinde het subject weer in de beweegredenen
van de Ander te laten meespelen. En vooral: in zijn praktijk past hij zich aan de directe confrontatie
met het genot aan, genot dat dus niet meer passeert via de symbolische bemiddelingen waarvoor de
Oedipus eertijds zorgde. De interpretatie in de naam van de vader, die zin gaf, vervangt de analyticus
door een onuitgegeven hantering van het genot van de Een heel alleen, het genot dat aan het
lichaam vasthangt. Van ontcijferaar van het onbewuste wordt hij de pragmaticus die, alleen al door
zijn aanwezigheid en die van zijn lichaam, converseert, bindt en ontbindt, doet lossen en consolideert
… Hij wordt een knutselaar die werkt met het reële onbewuste dat er is, eerder dan met het
overdrachtelijk onbewuste dat weet.