OnderwijsInnovatie - Jacob van Kokswijk

BOX 5: STRUCTUUR TUSSEN DE KENNISKLASSEN EN FEITENKENNIS
dat geen kennis vertegenwoordigt,zie
hiervoor box 1.Zoals in de voorbeelden
1 tot en met 10 te zien is,wordt met
kennis in het vak Kenniskunde verwoordbare
kennis bedoeld.Onder verwoordbare
kennis verstaan we kennis
die volledig in natuurlijke taal te beschrijven
is,hetgeen echter meer dan alleen
‘in tekstvorm’betekent.Als kennis
namelijk in een diagramtaal is beschreven,zoals
in het linker gedeelte van
voorbeeld 11 het geval is,dan geldt dat
deze kennis verwoordbaar is als aan de
volgende voorwaarde is voldaan:
‘Kennis wordt verwoordbaar genoemd
als een domeindeskundige deze kennis
volledig om kan zetten in zinnen uit de
natuurlijke taal én een andere domeindeskundige
met behulp van deze zinnen
vervolgens een voorbeeld kan reconstrueren
dat qua verwoording precies
gelijk is aan het origineel.’Naar aanleiding
van bovenstaande definitie
van verwoordbare kennis kunnen we
concluderen dat voorbeeld 12 geen
verwoordbare kennis voorstelt.
Als het schilderij uit voorbeeld 12 als
een diagram beschouwd wordt, dan
lijkt dit diagram wel volledig om te
zetten in zinnen uit de natuurlijke taal.
Hierbij dient het diagram verdeeld te
worden in coördinaten, ofwel puntjes
of pixels, die elk een bepaalde kleur
hebben. Op deze wijze zou een zeer
groot aantal zinnen, miljarden wellicht,
opgesteld moeten worden, waarbij
het originele diagram beter benaderd
wordt naarmate het aantal zinnen
toeneemt.We kunnen pas spreken
van een exacte kopie van het diagram
bij een nagenoeg oneindig aantal
zinnen en daarom noemen we
voorbeeld 12 niet verwoordbaar. Zoals
uit de voorbeelden 1 tot en met 12
blijkt, richt het vak Kenniskunde zich
op verwoordbare kennis.’
Het KennisReferentieModel
Het is nuttig onderscheid te maken in
drie niveaus van verwoordbare kennis:
1. feitenkennis: mededelingen behalve
kennisgrammaticale mededelingen
(hieronder vallen de voorbeelden
1, 2, 3, 4 en 11);
2. kennisgrammatica’s: de structuurrepresentatie
van een vak. Dit bevat
de onderwerp specifieke regelgeving
of de onderwerp specifieke algemeenheden
(hieronder vallen de
voorbeelden 5, 6, 7, 8 en 9);
3. meta-kennisgrammatica: de structuur
van de structuurrepresentatie. Dit
definieert de structuur van alle kennisgrammatica’s,
inclusief zichzelf,
waardoor alle kennisgrammatica’s
uniform zijn. Het is dus onderwerp
onafhankelijk en tijdsbestendig
(hieronder valt voorbeeld 10).
In box 2 wordt een visualisatie van een
deel van het KennisReferentieModel
getoond.Bovenstaande niveaus vormen
de eerste onderverdeling van verwoordbare
kennis.De kennisgrammatica’s
en de meta-kennisgrammatica zijn
verder onderverdeeld in dezelfde set
van zeven kennisklassen; dit is uitgebeeld
door dezelfde kleuren te gebruiken.De
kennisklassen worden beschreven
in een volgende paragraaf.
Om feiten op het niveau van feitenkennis
te begrijpen moet men de structuur
(kennisgrammatica) van de verzameling
feiten kennen.Dus om feiten te begrijpen
moet men de bijbehorende
kennisgrammatica kennen.Om kennisgrammatica’s
te begrijpen, moet men
de structuur van de verzameling van
alle kennisgrammaticale mededelingen
kennen.Dus om kennisgrammatica’s
te begrijpen, moet men de metakennisgrammatica
kennen.En wat
geldt voor mededelingen op meta-kennisgrammatica
niveau? Dat is elegance
par excellence: om de meta-kennisgrammatica
te begrijpen is alleen
kennis van de meta-kennisgrammatica
zelf nodig.
Opzoekbaarheid van kennis
Feitenkennis heeft tegenwoordig een
enorme omvang en veroudert snel,
waardoor het nagenoeg ondoenlijk is
OnderwijsInnovatie september 2005 21