"Omgevingsrecht en het proces van gebiedsontwikkeling" PDF ...

twee
Tabel 2.1
Categorisering omgevingsrechtelijke bepalingen
Planonafhankelijk
Exogeen ten aanzien van inhoud plan
Bron als onderzoeksobject
Empirisch onderzoek
Kans op verouderde empirie
Planafhankelijk
Endogeen ten aanzien van inhoud plan
Effecten als onderzoeksobject
Prospectief onderzoek
Kans op verouderde rekenmethodiek of
modelinput
opgelegd in een exploitatieplan dat gelijktijdig met het
bestemmingsplan moet worden vastgesteld (PBL 2010).
Het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan (en
eventueel het exploitatieplan) is het moment waarop
duidelijk is dat aan alle juridische verplichtingen is
voldaan.
Juist de voorbereidingsfase van het bestemmingsplan is
van belang in een onderzoek naar de invloed van de
omgevingsrechtelijke bepalingen op de totale procesduur.
Ten eerste is de invloed van de omgevingsrechtelijke
bepalingen in die fase groot. Een bestemmingsplan moet
uitvoerbaar zijn. Die eis gaat over zowel de economische
uitvoerbaarheid als over de juridische: in deze fase moet
worden onderzocht en bewezen dat het plan dat ter visie
gelegd gaat worden, voldoet aan wet- en regelgeving. Het
bestemmingsplan moet de toets der kritiek van de Raad
van State kunnen doorstaan. Ten tweede neemt de
voorbereidingsfase een aanzienlijk deel van de totale
procesduur voor haar rekening. Alhoewel een
landsdekkend kwantitatief beeld niet te geven is, komt
uit diverse gesprekken naar voren dat voor de totale
procesduur, van visie tot een onherroepelijk
bestemmingsplan, al gauw tien tot vijftien jaar moet
worden uitgetrokken. De formele bestemmingsplan- en
beroepsprocedure nemen met gemiddeld 20
respectievelijk 48 weken slechts een bescheiden deel van
de totale procesduur voor hun rekening (zie ook PBL
2010). Hoofdstuk 4 gaat dieper in op de lengte van de
bestemmingsplan- en de beroepsprocedure. Het grootste
deel van de totale procesduur gaat zitten in de
voorbereidingsfase.
Om die wisselwerking tussen de randvoorwaarden die
zijn gesteld door de omgevingsrechtelijke bepalingen en
de voorbereidingsfase gedurende het proces van
gebiedsontwikkeling, te kunnen begrijpen maken we in
deze studie gebruik van casusonderzoek (hoofdstuk 3).
2.4 Welke omgevingsrechtelijke
bepalingen?
In hoofdstuk 3 en hoofdstuk 4 gaan we in op het effect
van omgevingsrechtelijke bepalingen op de voorbereidingsfase
van respectievelijk de bestemmingsplanen
beroepsprocedure. We richten ons hier specifiek op
een zestal ‘dossiers’, te weten: luchtkwaliteit, geluidhinder,
externe veiligheid, flora en fauna, cultuurhistorie en
bodemkwaliteit. Al behoren ze alle tot het omgevingsrecht,
er zitten grote verschillen in de aard van de regels en de
aard van de milieuproblematiek.
Wij maken een onderscheid tussen planafhankelijke en
planonafhankelijke bepalingen (zie ook tabel 2.1). 3 Deze
moeten worden gezien als uitersten van een continuüm,
daartussenin bevinden zich allerlei mengvormen.
Planafhankelijke bepalingen zijn bepalingen waar de
inhoud van het plan invloed heeft op de milieuproblematiek.
Dit is met name het geval bij geluid en luchtkwaliteit. De
invulling van het plan bepaalt ten dele de hinder op die
terreinen. Dit geldt voor een deel ook voor externe
veiligheid, waarbij het ‘groepsrisico’ afhankelijk is van het
plan. Om een inschatting te maken van de hinder moeten
voor luchtkwaliteit en geluid vaak prospectieve
onderzoeken worden verricht naar de mogelijke effecten
van de ontwikkeling. Aanpassingen van het plan leiden
ertoe dat onderzoeksresultaten opnieuw getoetst
moeten worden.
Bij planonafhankelijke bepalingen gaat het om bepalingen
waar ongeacht de inhoud van het plan rekening mee
moet worden gehouden. Hierbij moet gedacht worden
aan cultuurhistorie, bodemkwaliteit en flora en fauna. Zo
maakt het voor archeologische vondsten niet uit of er in
een gebied 100 of 200 woningen worden gerealiseerd. De
onderzoeken naar deze omgevingsrechtelijke aspecten
kunnen gekarakteriseerd worden als empirisch van aard
en staan daarmee tegenover de meer toekomstgerichte
onderzoeken van de planafhankelijke bepalingen.
In onderstaande paragrafen behandelen we een aantal
voor het bestemmingsplan belangrijke sectorale
omgevingsrechtelijke bepalingen. Na een korte
introductie wordt de relevante wet- en regelgeving
besproken en ingegaan op de onderzoeksverplichting. In
de eerste drie paragrafen staan de (meer) planonafhankelijke
bepalingen centraal (2.4.1 Cultuurhistorie,
2.4.2 Bodemkwaliteit, 2.4.3 Natuur) in de volgende drie
Omgevingsrecht en het proces van gebiedsontwikkeling | 33