Politiek in Nederland 2011.pdf - Prodemos

Het werk van Kamerleden is zwaar. Ze kunnen niet alles in hun
eentje doen. Daarom heeft elke fractie een fractiebureau met fractiemedewerkers.
Daarnaast hebben Kamerleden van grotere partijen
een persoonlijk assistent, die brieven en stukken selecteert en
bepaalde taken uitvoert.
De leden van de Eerste Kamer hebben gewoonlijk naast het Kamerlidmaatschap
een andere baan. De Eerste Kamer komt éénmaal per
week bijeen, meestal op dinsdag. Voor hun werk in de Eerste Kamer
krijgen de leden een vergoeding van ongeveer € 27.000 bruto per
jaar en daarnaast een onkostenvergoeding.
Taken van het parlement
Het parlement heeft drie belangrijke taken:
• Samen met de regering wetten maken. Hieronder gaan we uitvoerig
in op de gang van zaken bij wetgeving.
• De regering controleren bij de uitvoering van wetten en bij alle
andere activiteiten.
• De kiezers vertegenwoordigen: parlementsleden moeten contact
met de kiezers houden.
Het parlement kan die taken uitoefenen omdat ministers volgens
de grondwet verantwoording verschuldigd zijn aan het parlement.
Ministers kunnen alleen aanblijven als ze het vertrouwen genieten
van de meerderheid van de Tweede en Eerste Kamer. Als een meerderheid
in een van de Kamers het vertrouwen in een minister of in
het hele kabinet opzegt, dan moet die minister of het hele kabinet
opstappen.
Bevoegdheden
Om hun medewetgevende en controlerende taken goed uit te kunnen
voeren, hebben de Eerste en Tweede Kamer een aantal bevoegdheden
oftewel rechten. Daarbij heeft de Tweede Kamer meer rechten
dan de Eerste Kamer.
Budgetrecht
Beide Kamers hebben het recht om de Rijksbegroting goed te keuren
of die goedkeuring juist te weigeren: het budgetrecht. Dat is een
belangrijk middel om invloed uit te oefenen, want zonder een goedgekeurde
begroting kan een minister geen beleid voeren. Elk jaar
moet de regering op Prinsjesdag bekend maken aan welke zaken zij
het komende jaar geld wil uitgeven en hoe zij aan dat geld denkt te
komen. Dat doet ze in de Rijksbegroting en de toelichting daarop,
de Miljoenennota. Deze begroting wordt na Prinsjesdag in het parlement
behandeld als een wetsontwerp. Van oktober tot soms ver in
het volgende voorjaar worden in beide Kamers de begrotingen per
departement behandeld en eventueel gewijzigd.
Recht van amendement en initiatief
De Tweede Kamer keurt de wetsontwerpen die door de regering
worden ingediend. Ze heeft het recht om die wetsvoorstellen te
wijzigen: dat noemen we het recht van amendement. Aangenomen
amendementen gaan deel uitmaken van het wetsvoorstel. Daarnaast
kunnen leden van de Tweede Kamer zelf wetsvoorstellen indienen.
Dat is het recht van initiatief.
De Eerste Kamer heeft deze beide rechten niet. Die behandelt wetsvoorstellen
nog eens, nadat ze in de Tweede Kamer zijn aangenomen.
Maar de Eerste Kamer mag ze eigenlijk alleen in hun geheel
aannemen of verwerpen; er kan niets meer aan veranderd worden.
Er staat hier ‘eigenlijk’, omdat een meerderheid in de Eerste Kamer
heel soms tegen een minister of staatssecretaris zegt: ‘We verwerpen
uw voorstel, tenzij u er dit en dat nog aan wijzigt’. Als een minister
overstag gaat, dient hij het voorstel met de gewenste wijziging opnieuw
bij de Eerste Kamer in. Die wijziging noemt men dan geen
amendement, maar een ‘novelle’. Ook de Tweede Kamer moet met
zo’n wijziging akkoord gaan.
34 35