Politiek in Nederland 2011.pdf - Prodemos

en moet duidelijk zijn wie waarop kan worden aangesproken);
• uitgebreide procedures en zoveel mogelijk schriftelijk vastleggen
van informatie en van stappen in de besluitvorming (ter controle
tegen corruptie en willekeur en om te voorkomen dat één individu
of afdeling een informatiemonopolie krijgt);
• loyaliteit van de ambtelijke organisatie aan de staat (politici
moeten ongeacht tot welke partij of stroming ze behoren op hun
ambtenaren kunnen vertrouwen).
In onze tijd heeft het woord ‘bureaucratie’ een negatieve betekenis
gekregen, maar ooit was de bureaucratische organisatievorm een
enorme vooruitgang.
De organisatie van een ministerie
Beleidsambtenaren zijn op rijksniveau georganiseerd in ministeries.
De hoogste ambtenaar op een ministerie, oftewel departement, is
de secretaris-generaal (SG). Die is vooral belast met de interne organisatie.
Daaronder komen de directeuren-generaal (DG’s), die aan
het hoofd staan van directoraten-generaal, de grootste eenheden op
een ministerie, verdeeld naar beleidsterrein. Onder de DG komen
weer verschillende directoraten, met een directeur aan het hoofd.
Een directoraat is weer onderverdeeld in hoofdafdelingen, afdelingen
en (soms) taakgroepen. Daarnaast zijn er centrale diensten voor
onder meer personeel, communicatie en interne zaken.
Naast zo’n vaste organisatiestructuur zijn er honderden tijdelijke
ambtelijke commissies en werkgroepen. Als daar ambtenaren van
verschillende departementen met elkaar overleggen, spreekt men
van interdepartementale commissies.
62 63