mensenevolutie_t

40 MENS EN EVOLUTIE
Het is met de rede en de logica in strijd om te veronderstellen
dat het ene deel van de natuur tegengesteld werkt aan een ander
deel. Als die zogenaamde wetten van de natuur en van het zijn
bestaan, dan moeten ze overal op dezelfde en consequente wijze
functioneren. Op deze ene gedachte, dat de natuur een eenheid is
die nergens fundamentele of innerlijke verschillen kent, maar
waarin alleen de verscheidenheid van verschillende entiteiten
bestaat, die naar grotere volmaking streven door de ene fundamentele
impuls van het ene universele leven — op deze ene gedachte
was de nobele universele weergave van de aloude zienswijze
gebaseerd. Deze majestueuze universele weergave van één fundamentele
levenswet is voor de mens begrijpelijk, omdat wij deel
hebben aan dat leven; en de veelvuldige variaties die we in de
uiterlijke wereld zien, zijn niet anders dan herhalingen van alle
mogelijke veranderingen die de natuur zo overvloedig teweegbrengt
om door ons te worden bewonderd en geëerd.
Het zijn dergelijke fundamentele gedachten waarvan de
ouden uitgingen en waarop zij hun godsdienstige en filosofische
stelsels baseerden, en men komt nu tot de ontdekking dat zij
gelijk hadden; hun redeneertrant, waarbij werd uitgegaan van bovengenoemde
algemeen aanvaarde grondslagen, werd deductief
en analogisch genoemd. Deze zelfde grondslagen worden tegenwoordig
in al het filosofisch denken als fundamenteel erkend; en
het was alleen om hun deducties en analoge ontdekkingen te toetsen,
dat zij ook gebruik maakten van de inductieve methode, die
uitgaat van een veelheid van bijzonderheden, in een poging hun
voorafgaande betoog te controleren.
In de vorige eeuw was het gebruikelijk te zeggen dat de
deductieve wijze van denken in de oudheid thuishoorde, toen de
mensen nog niet genoeg van de uiterlijke natuur wisten om
inductief te kunnen denken; maar dat nu het ware denken inductief
is, wat wil zeggen dat men van bijzonderheden tot algemeenheden
komt zodat, mathematisch gesproken, al wat we te doen