1991-13-03 - Vrienden van Blijdorp

IR. G.SCHROEDER over zijn
werk, het Masterplan en het
Dikhuidenbiotoop
Het leek de redactie van Vriendennieuws een goede gedachte u te laten kennismaken met Ir.
Gerard Schroeder, als architect thans full-time verbonden aan de Diergaarde.
Blijdorp staat aan de vooravond van een belangrijke periode in de uitvoering van het masterplan:
de realisering van de tweede fase van het Azië-continent.
In mei 1991 werd met de opening van de vleermuisgrot, een otterverblijf, apeneilanden en
twee doorloopvolières de eerste fase in de bouw van het Azië-continent voltooid. De Mongoolse
steppe, toen al in aanzet aanwezig, zou later in gebruik worden genomen. Eind 1991 zal
dan, als alles volgens plan verloopt, begonnen worden met de bouw van het nieuwe dikhuiden
verblijf.
In dit verblijf - beter gezegd, in dit kunstmatige "biotoop" (= natuurlijke omgeving) - zal de
prachtige groep van 9 olifanten samen met neushoorns, tapirs en vele andere dieren gehuisvest
worden. Daarmee gaat een met name door de Vrienden van Blijdorp reeds lang gekoesterde
wens eindelijk in vervulling! Zij ondersteunden met de actie "Maak je dik voor de dikhuiden"
dit grote project immers met het aanzienlijke bedrag van een miljoen gulden.
Wat momenteel aan concrete bouwtekeningen, blauwdrukken, oplossingen en ideeën ter tafel
ligt, moet uiteindelijk leiden tot de opening, in 1993, van een magnifiek complex voor de
Diergaarde-dikhuiden. Nu al wordt gesproken van een verblijf "dat wereldwijd als voorbeeld
zal kunnen dienen voor toekomstige olifantenverblijven".
Gerard Schroeder, de architect van het nieuwe Blijdorp.
Schroeder (53) gaat na zijn HBS-B-opleiding bouwkunde studeren; eerst 4 jaar aan de HTS,
daarna 6 jaar aan de Academie voor Bouwkunst in Amsterdam.
Tot 1975 zal de architect BNA bouwervaring opdoen op grote architectenbureaus. Hij is daar
als project-architectJleider betrokken bij de uitvoering van vele grote plannen in de utiliteitsen
woningbouw. Vervolgens start hij zijn eigen bureau.
De architect voelt zich aangetrokken tot ingewikkelde bouwopdrachten met een experimenteel
karakter, vernieuwende bouwmethoden en constructies. Hij ziet het dan ook nog als een
uitdaging om in deze projecten energie-arme systemen toe te passen. In zijn projecten gaat
Schroeder graag de confrontatie aan met de oer-elementen zon, wind en water; hij probeert
ze zoveel mogelijk te benutten en, waar nodig, te bestrijden.
Tijdens zijn eerste contacten met de directie en stafleden van de Diergaarde raakt hij vooral
enthousiast over het hoofd-principe waarop het Masterplan gebaseerd is.
Met betrekking tot alle nieuw te ontwerpen verblijven in Blijdorp houdt dit in dat de dierlijke
bewoners maatgevend zijn voor de vorm en inhoud van hun behuizing. Dus geen nieuw
Blijdorp met architectonische creaties zonder enige samenhang met de er levende dieren.
Schroeder licht dit als volgt toe: "Het ging bij de dierentuin niet zo zeer om het bouwsel zelf,
maar veel meer om de ruimte die het oplevert in relatie met de overige ingrediënten die tesamen
het biotoop vorm en inhoud geven". Bij het eerste deel van zijn woorden ("bouwsel
zelf') moet u maar denken aan b.v. de olif:;mtenverblijven in (vroegere) Duitse dierentuinen
(enorme Moorse paleizen) of aan - van recentere datum - het dikhuidengebouw van de London
Zoo. (Op zich fraaie gebouwen, overigens!)
Hoe de architect er uiteindelijk in geslaagd is de gewenste "ruimte" en "biotoop" voor de dikhuiden
te realiseren, kunt u in de onderstaande beschrijving van het verblijf lezen.
Tijdens de voltooiing van het ontwerp voor het dikhuidenbiotoop is "en passant" ook nog een
ontwerp voor het verblijf van de Amoerpanters en de Wolven-vallei uit Schroeders tekenpen
yR1ENDENNJE~
18 " ';:)
gevloeid. Inmiddels is hij in het Masterplan al weer jaren verder met zijn ontwerpen. Een Himalaya-biotoop
en het Oceanium houden hem reeds lang aan de tekentafel bezig.
Ir. Schroeder laat zich, tenslotte, als volgt uit over de uitvoering van het Masterplan: "Met
gezond verstand, een flexibele instelling alsmede een goede samenwerking met directie en
staf van de Diergaarde zal het waarachtig wel lukken om gazamenlijk de klus te klaren".
Het gekozen ontwerp voor het dikhuidenbiotoop is ontsproten aan het brein van een man
met een "warme belangstelling voor moeder Aarde". Het is gebaseerd op:
- de toegenomen bezorgdheid om het milieu en het natuurbehoud (diverse op aarde (nog) aanwezige
ecosystemen)
- de nieuwste inzichten op het gebied van dierengedrag en -verzorging.
Bovendien is het biotoop, voor wat het publiek betreft, buitengewoon attractief gemaakt. Het
verblijf schept een ongekende illusie van echtheid; educatie en comfort ten behoeve van de
bezoeker hebben er een belangrijke plaats gekregen.
Deze pricipes zijn dan ook nog op harmonieuze wijze verwerkt in een zeer ingewikkeld geheel
van technische eisen. Problemen van vorm, functie, constructie en klimaat vragen immers zo
om hun eigen oplossing(en)!
Een tropisch avontuur
Het is warm. De bezoekers wandelen door het tropische bos. Boven schemert het daglicht diffuus
door het bladerdak. Een lichte nevel beneemt af en toe het zicht. Soms blijven de bezoekers
even staan om een mooie plant of bloem te bekijken. In de verte klinkt het aanhoudende
geruis van een riviertje. Vogels kijken vanuit de boomtoppen op de mensen neer.
Plotseling staan de bezoekers oog in oog met twee neushoorns. Gelukkig bevinden de dikhuiden
zich aan de overkant van het water. De rustige kolossen doen zich te goed aan wat over de
grond verspreid voedsel. Opgelucht wandelen de bezoekers verder.
Van dichtbij klinkt opeens het getrompetter van een olifant. En inderdaad, al snel hebben de
bezoekers van achter een lage strook beplanting vrij zicht op een kleine groep Indische olifanten.
Zonder zich wat van de mensen aan te trekken gaan deze kuddedieren hun gangetje.
De tocht is nog niet voorbij. Achter de scherpe contouren van enkele tropische planten doemt
het riviertje weer op. Op de oever aan de overkant zijn de markante zwartwitte tapirs te bewonderen.
Deze koddige dieren bewegen hun korte slurf in alle richtingen, zoekend naar voedsel.
Af en toe laat een van de tapirs zijn ijle schreeuw horen. Dit geluid verdwijnt in de kakafonie
van oerwoudgeluiden die uit de kelen van diverse apen en vogels opwelt.
De bezoekers komen nu bij een grote open plek in het bos. Vlakbij staat een mannetjes-olifant
naar zijn vrouwelijke soortgenoten verderop te kijken. Zijn enorme lichaam dwingt bewondering
af De bezoekers deinzen onbewust achteruit .......
Zo ongeveer zal de bezoeker de exotische entourage van het nieuwe dikhuidencomplex gaan
ervaren. Na deze impressie leest u hoe het wordt ingericht en gebouwd.
Het dikhuidenbiotoop gedetailleerd beschreven.
De andere dieren van het dikhuidenbiotoop.
Naast de Indische olifanten, pantserneushoorns en Maleise tapirs zullen de volgende dieren
het tropische bosbiotoop nog natuurgetrouwer maken: mutslangoeren (apen), (reuzen)eekhoorns,
koereigers, brilvogels, moerasschildpadden, slangen en slangekopvissen, allemaal
oerwoudbewonende diersoorten.
De verblijven.
De nieuwe dierverblijven vormen een verbetering voor zowel de dieren als de bezoekers. Voor
de dieren is vooral positief dat de verblijven ruim zijn opgezet. Voor het nieuwe complex zuIlen
dan ook hele stukken van het huidige Blijdorp moeten verdwijnen: de bizon-weide, de
thar-rots, de rotstuin en het watervogelgebied aan de rand van de Diergaarde. Zowel de tapirs,
neushoorns als olifanten hebben grote binnen- en buitenverblijven met een waterbassin.
~EN NIEUWS
19