Aanpak huiselijk geweld Zuidoost2010-2012.pdf - Stadsdeel ...

Notitie huiselijk geweld Zuidoost
Terugblik resultaten 2006 - 2009
Actiepunten voor beleid 2010 - 2012
Gemeente Amsterdam
Stadsdeel Amsterdam Zuidoost
14 december 2009
“Huiselijk geweld is inmiddels een verzamelterm geworden voor vele vormen van geweld
in afhankelijkheidsrelaties; (ex-)partnergeweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling,
oudermishandeling, vrouwelijke genitale verminking, seksueel geweld, eergerelateerd
geweld worden ertoe gerekend.”
Bron: Factsheet Aanpak huiselijk geweld in Amsterdam, 26 november 2009.
Inhoudsopgave
1. Inleiding ............................................................................................................................. 2
2. Terugblik resultaten 2006-2009......................................................................................... 3
3. Campagneweek Geweld(ig) in Huis .................................................................................. 6
4. Monitor Huiselijk Geweld Zuidoost .................................................................................... 8
5. Landelijke en stedelijke ontwikkelingen............................................................................. 9
6. Actiepunten voor beleid ................................................................................................... 11
7. Bijlagen............................................................................................................................ 14

1. Inleiding
Stadsdeel Amsterdam Zuidoost wil dat bewoners zich niet alleen op straat, maar ook
achter de voordeur veilig voelen. In samenwerking met de centrale stad, stedelijke
hulpverleningsorganisaties, lokale zelforganisaties en andere partners werkt Zuidoost
sinds 2006 intensief aan de bestrijding van huiselijk geweld. De aanpak in Zuidoost wordt
gekenmerkt door een laagdrempelige, positieve benadering van het onderwerp, met
speciale aandacht voor de weerbaarheid van jongeren en het bevorderen van een
geweldloze communicatie en “huiselijke vrede”.
Aanleiding voor deze notitie is het eindigen van de looptijd van het huidige plan van
aanpak van huiselijk geweld in Zuidoost. Op basis van de notitie kan het stadsdeelbestuur
de strategie en beleidskeuzes bij de aanpak van huiselijk geweld evalueren en bepalen
voor de komende raadsperiode.
Bestuursakkoord stad en stadsdelen 2006-2010
De aanpak van huiselijk geweld is één van de acht “gezamenlijke politiek urgente
ambities” uit het Bestuursakkoord 2006 – 2010 tussen stad en stadsdelen. Daarin is
vastgelegd dat in 2010 een samenhangende aanpak van preventie, signalering en
hulpverlening bestaat, die rekening houdt met de sociale relatie tussen pleger en
slachtoffer (systeemaanpak). Daarnaast streeft Amsterdam naar een vermindering van
het aantal meldingen en een toename van het aantal hulptrajecten. Om deze
gezamenlijke ambities te realiseren, hebben de stadsdelen twee hoofdtaken gekregen:
1. het voeren van de regie over de uitvoering van plannen van aanpak om
slachtofferschap te voorkomen en te beperken;
2. het onder de aandacht brengen van huiselijk geweld bij ketenpartners en lokale
organisaties.
Rekening houdend met deze taakstelling heeft Zuidoost een eigen plan van aanpak voor
de periode 2006-2010 ontwikkeld en ten uitvoer gebracht 1 .
Opzet van deze notitie
In deze notitie wordt teruggeblikt op de uitvoering van het plan van aanpak (hoofdstuk 2).
Speciale aandacht wordt gegeven aan de publiekscampagne Geweld(ig) in Huis die
plaatsvond in september 2009 (hoofdstuk 3). Hoofdstuk 4 bevat de eerste resultaten van
een recent gestart onderzoek naar de omvang en aanpak van huiselijk geweld in
Zuidoost 2 . Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van het landelijke beleidskader voor de
komende jaren en recente ontwikkelingen rond de aanpak van huiselijk geweld op
stedelijk niveau. De notitie wordt afgesloten met een aantal actiepunten voor de komende
beleidsperiode (hoofdstuk 6).
1 Nota Aanpak Huiselijk Geweld in Amsterdam Zuidoost 2006-2010. Amsterdam Zuidoost, 2006.
De nota is te vinden op de website: www.geweldiginhuis.nl.
2 Dit hoofdstuk zal worden aangevuld zodra meer onderzoeksgegevens beschikbaar komen.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 2

2. Terugblik resultaten 2006-2009
Begin 2006 is in Zuidoost een serie beleidsconferenties over huiselijk geweld
georganiseerd waarbij alle relevante instellingen en actoren zijn betrokken. Deze
conferenties resulteerden in de Nota Aanpak Huiselijk Geweld in Amsterdam Zuidoost
2006 – 2010. De nota bevat een overzicht van concrete maatregelen en acties om te
komen tot een effectiever aanpak van huiselijk geweld in Zuidoost. De maatregelen zijn
geclusterd in vier deelgebieden:
1. Verbeterde coördinatie en samenwerking tussen hulpverleners (ketenaanpak);
2. Voorlichtingsactiviteiten gericht op slachtoffers, plegers, omstanders,
beroepskrachten en maatschappelijke organisaties;
3. Verbeterde kwaliteit, toegankelijkheid en culturele specialisatie van het
hulpaanbod;
4. Speciale aandacht voor kwetsbare doelgroepen als kinderen, ouderen,
homoseksuelen en ongedocumenteerden.
Bijna vier jaar later kan worden vastgesteld dat veel van de voorgenomen activiteiten
inmiddels zijn uitgevoerd, vooral op het gebied van samenwerking, voorlichting en
kwaliteit van hulpaanbod. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste activiteiten
en resultaten.
• Begin 2007 is een gespecialiseerde projectleider aangesteld die namens het
stadsdeel belast is met de uitvoering en facilitering van het plan van aanpak.
• In juli 2007 is in Zuidoost een Steunpunt Huiselijk Geweld gevestigd, aan de Kruitberg.
Het steunpunt treedt op als front-office voor de vrouwen- en mannenopvang en als
zorgcoördinator voor ambulante en residentiële hulpverlening en de nazorg voor
slachtoffers en plegers van huiselijk geweld. Daarnaast voorziet het steunpunt lokale
ketenpartners, beroepskrachten en maatschappelijke instellingen van relevante
informatie over signalering, verwijzing en preventie.
• In het najaar van 2007 is de eerste Nieuwsbrief Huiselijk Geweld Zuidoost uitgebracht.
De nieuwsbrief verschijnt enkele malen per jaar en is primair gericht op het algemene
publiek, maar bevat ook relevante informatie voor professionals die in hun werk met
huiselijk geweld te maken kunnen krijgen. De nieuwsbrieven bevatten o.a. actuele
ontwikkelingen, informatie over specifieke thema’s, interviews met professionals en
aankondigingen van bijeenkomsten en activiteiten rond huiselijk geweld.
• Verschillende zorg- en welzijnsorganisaties in Zuidoost (o.a. GGD, Blijfgroep, AMK)
met afspraken over een betere afstemming en samenwerking op het gebied van
preventie, voorlichting, signalering, behandeling en nazorg bij de aanpak van huiselijk
geweld. Het convenant wordt in 2010 geëvalueerd.
• De ondertekenaars van het convenant hebben begin 2008 de Begeleidingscommissie
Huiselijk Geweld opgericht. De leden komen 4 maal per jaar bijeen om de voortgang
van het convenant en het samenwerkingsproces te evalueren en bij te sturen.
• In 2008 hebben vertegenwoordigers van diverse vrouwenorganisaties en andere
maatschappelijke organisaties het Platform Huiselijke Vrede opgezet. De leden
vergaderen zeswekelijks in het VEC, ze zijn een website gestart en nemen deel aan
verschillende bijeenkomsten waar het onderwerp huiselijk geweld ter sprake komt. Het
platform wil een bijdrage leveren aan het stoppen en voorkomen van huiselijk geweld,
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 3

o.a. door informatie te verspreiden onder maatschappelijke organisaties en netwerken,
door het inschakelen van de achterban van zelforganisaties en door het adviseren van
organisaties over mogelijkheden om te professionaliseren en subsidie te verwerven.
• Eind 2008 is op het Augustinus College het symposium “Jongeren en huiselijk geweld”
gehouden. Jongeren, ouders, leerkrachten, schoolbestuurders, hulpverleners en
maatschappelijke organisaties bespraken met elkaar hoe docenten en ouders het
beste kunnen omgaan met signalen van geweld in de thuissituatie van jongeren.
• In 2008 en 2009 heeft het Steunpunt Huiselijk Geweld, met steun van stadsdeel
Zuidoost, de basistraining “Signaleren en bespreekbaar maken van huiselijk geweld”
gegeven aan professionals die werkzaam zijn in het stadsdeel. Ook de leden van het
Platform Huiselijke Vrede hebben de basistraining gevolgd.
• Begin 2009 is de Wegwijzer Huiselijk Geweld Zuidoost ontwikkeld. Een papieren én
digitale gids waarin alle hulpverlenings- en maatschappelijke organisaties staan
vermeld die in het stadsdeel hulp, advies of andere diensten leveren op het gebied
van huiselijk geweld. De wegwijzer bevat verder een overzicht van informatieve
websites en noodtelefoonnummers.
• In het voorjaar van 2009 zijn verschillende bijeenkomsten georganiseerd met lokale
mediamakers (radio, televisie, pers) om het thema huiselijk geweld goed onder de
aandacht te brengen. Door de inzet van de deelnemers zijn er gedurende het hele jaar
verschillende initiatieven en activiteiten tot stand gekomen, waaronder lokale
krantenberichten, radio-uitzendingen, infomercials en een televisieserie.
• In september 2009 is de voorlichtingscampagne Geweld(ig) in Huis georganiseerd met
o.a. debatten, theatervoorstellingen, filmavonden, radio- en televisie-uitzendingen.
Onder het motto: Geweld in huis: wat doe ik er aan? werd bij publiek en professionals
aandacht gevraagd voor de boodschap dat huiselijk geweld onacceptabel is en wat
men kan doen om geweld te signaleren, te stoppen en te voorkomen. Speciale
aandacht ging uit naar jongeren die thuis met geweld te maken krijgen. Er is een
filmimpressie gemaakt van verschillende activiteiten tijdens de campagneweek. In
hoofdstuk 3 wordt uitgebreider ingegaan op de publiekscampagne.
• Als onderdeel van de voorlichtingscampagne is een speciale website over de aanpak
van huiselijk geweld in Zuidoost ontwikkeld (www.geweldiginhuis.nl). Deze site, die
onderdeel is van de stadsdeelwebsite, bevat o.a. informatie voor hulpzoekers en
verwijzers, informatie over de publiekscampagne, eerder verschenen nieuwsbrieven,
een overzicht van relevante beleidsdocumenten en een agenda met activiteiten en
bijeenkomsten rond huiselijk geweld.
• De Dienst Zorg en Samenleven brengt begin 2010 een DVD met lesbrief voor scholen
uit over de jeugdtheatervoorstelling Home Run. Deze voorstelling werd gemaakt door
de jeugdtheaterschool Zuidoost in opdracht van het stadsdeel zuidoost als onderdeel
van campagne Geweld(ig) in huis.
• Eind 2009 is de Monitor Huiselijk Geweld Zuidoost gestart, een jaarlijks onderzoek
naar de aard, omvang en aanpak van huiselijk geweld in Zuidoost. Het onderzoek
verzamelt niet alleen cijfers over aantallen en soorten incidenten, kenmerken van
slachtoffers, hulptrajecten etc., maar ook kwalitatieve informatie over succesfactoren,
knelpunten en resultaten. De resultaten worden gebruikt om de aanpak van huiselijk
geweld te ondersteunen, te evalueren en zo nodig bij te sturen.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 4

De genoemde onderwerpen zijn slechts een deel van alle taken en acties die de
afgelopen vier jaren door of met medewerking van het stadsdeel zijn georganiseerd,
uitgevoerd of gefaciliteerd. Zie voor een volledig overzicht de eerdere rapportages van de
portefeuillehouder en de Nieuwsbrieven huiselijk geweld Zuidoost (te downloaden op:
www.geweldiginhuis.nl).
Het accent van de inspanningen van het stadsdeel heeft de afgelopen jaren gelegen op
de samenwerking en professionalisering van ketenpartners (deelgebied 1) en op de
voorlichting aan slachtoffers van geweld, jongeren, opvoeders, beroepskrachten en
maatschappelijke organisaties (deelgebied 2). Dit is in lijn met de afspraken van het
Bestuursakkoord stad en stadsdelen 2006-2010.
Maar Zuidoost heeft meer dan dat gedaan. Ook de kwaliteit van het (multiculturele)
hulpaanbod (deelgebied 3) is op een aantal punten verbeterd, o.a. door de vestiging van
het Steunpunt Huiselijk Geweld Zuidoost en door gerichte ondersteuning van lokale
initiatieven en netwerken. En via het VEC, Platform Huiselijke Vrede, radioprogramma’s
en andere kanalen zijn diverse acties ontplooid om bepaalde kwetsbare groepen als
vrouwen uit etnische minderheden, kinderen, jonge moeders, en personen zonder geldige
verblijfsstatus te bereiken (deelgebied 4).
Samengevat kan worden gesteld dat veel van de in 2006 geplande taken en activiteiten
zijn gerealiseerd. Dit betekent echter niet dat de bestrijding van huiselijk geweld in
Zuidoost geen verdere aandacht meer nodig heeft. Op alle gebieden zijn aanvullende
activiteiten en maatregelen noodzakelijk om gerealiseerde verbeteringen te consolideren,
knelpunten in de uitvoering op te heffen en om nog niet aangepakte en nieuwe
probleemgebieden 1 het hoofd te bieden. Met name op deelgebieden 3 (kwaliteit
hulpaanbod) en 4 (risicogroepen) zijn de komende jaren extra inspanningen noodzakelijk.
In hoofdstuk 6 zullen we daar verder op ingaan.
1 Zo blijkt bijvoorbeeld uit recente stedelijke cijfers dat er meer ouderen in eigen huis mishandeld
worden dan eerder werd gedacht, en dat het aantal jongeren dat geweld pleegt tegen hun ouders
of andere gezinsleden toeneemt.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 5

3. Campagneweek Geweld(ig) in Huis
Van 20 tot en met 27 september 2009 heeft stadsdeel Zuidoost een multimediale
campagneweek georganiseerd tegen huiselijk geweld. Met vele publieksactiviteiten, zoals
debatten, theatervoorstellingen, dialoogtafels, informatiemarkten, filmavonden,
workshops, radio- en televisie-uitzendingen. Speciale aandacht was er in de campagne
voor de veiligheid van thuiswonende jongeren. Uit onderzoek is gebleken dat jongeren
niet alleen als slachtoffer van privé geweld, maar ook als getuige van geweld tussen
gezinsleden een verhoogd risico lopen om later als volwassene (opnieuw) slachtoffer te
worden. Een deel van hen wordt zelf pleger van huiselijk geweld. Het stadsdeelbestuur wil
die spiraal van geweld doorbreken door huiselijk geweld zo vroeg mogelijk te signaleren
en ouders te stimuleren tot een opvoeding zonder geweld.
De campagneweek maakt deel uit van het voorlichtings- en preventieproject Geweld(ig) in
Huis dat in 2008 van start is gegaan en begin 2010 wordt afgesloten. Doel van dit project
is het vragen van aandacht voor geweld dat wordt gepleegd in de privésfeer en het
informeren van burgers wat zij kunnen doen als zij er zelf of via hun werk mee te maken
krijgen. Het motto van de campagne luidde: Geweld(ig) in Huis, wat doe ik er aan?
Zuidoost is het enige stadsdeel dat een lokale publiekscampagne op deze schaal tegen
huiselijk geweld heeft georganiseerd.
Evaluatie van de campagne
De campagneweek werd door de deelnemers en betrokken organisaties alom
gewaardeerd. Voor een uitgebreid verslag met foto’s en filmclips verwijzen wij de lezer
naar de website www.geweldiginhuis.nl. Daar kan ook de Nieuwsbrief huiselijk geweld
Zuidoost worden gedownload, met een uitgebreid verslag van de campagneweek.
Na afloop van de actieweek heeft het projectteam een webenquête gehouden onder 30
personen die betrokken zijn geweest bij de organisatie en uitvoering. Hieronder volgt een
samenvatting van de belangrijkste bevindingen en leerpunten. Bijlage 1 bevat een
uitgebreider overzicht.
• De multimediale opzet van de campagne lijkt uitstekend geslaagd. Door de
verscheidenheid aan activiteiten en communicatiekanalen konden verschillende
doelgroepen uit Zuidoost bereikt worden (jongeren, ouders, ervaringsdeskundigen,
professionals, hulpverleners, zelforganisaties, mediamakers etc.). Bovendien is vlak
voor, tijdens en vlak na de campagneweek frequent publiciteit gegeneerd op (lokale)
radio- en televisie en in dag- en weekbladen.
• De campagne is er in geslaagd om een aanzienlijk aantal jongeren te betrekken bij de
verschillende programmaonderdelen. Mogelijk heeft het onderwerp huiselijk geweld
daardoor een eigen plaats gekregen op de “jongerenagenda”.
• De campagneweek was een hulpmiddel om op grote schaal aandacht te trekken voor
het onderwerp huiselijk geweld en voor de eigen verantwoordelijkheid van burgers en
professionals daarin. Voor de inzet van lokale radio, theater, film en televisie hebben
daar een bijdrage aan kunnen leveren. De discussiebijeenkomsten hebben vooral
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 6

duidelijk gemaakt wat er leeft onder de betrokkenen, welke benaderingen werken, en
welke niet, en ook waar de knelpunten zitten in de huidige aanpak.
• Over drie maatschappelijke benaderingen om huiselijk geweld te stoppen, te
voorkomen en de overdracht van ouder op kind te doorbreken, bestaat grote
eensgezindheid onder de aanwezigen:
1. Professioneel handelen, gecoördineerd optreden én blijven doorpakken bij “niet
pluis” signalen, meldingen en hulpvragen;
2. Het bevorderen van empowerment 1 van vrouwen, meisjes én jongens;
3. Het vergroten van de pedagogische en communicatieve kennis en vaardigheden
van ouders en opvoeders (opvoedingsondersteuning) vóórdat er problemen zijn.
• Tijdens de debatten en vragenrondes waren er twee onderwerpen die steeds opnieuw
veel meningsverschillen en sterke emoties opriepen, namelijk:
1. De invloed van cultuur op de beleving van geweld. In sommige (sub-)culturen
wordt slaan niet zo snel ervaren als verlies van liefde of ongeoorloofd geweld. Een
corrigerende tik wordt gezien als een effectief instrument in de opvoeding.
Vertegenwoordigers van deze richting ervaren de huidige normering van geweld in
de huiselijke kring door de overheid als ongewenste inbreuk op de privésfeer en
als stigmatiserend voor bepaalde bevolkingsgroepen. Voor tegenstanders van
deze benadering is elke klap er één te veel, en zelfs wettelijk strafbaar als degene
die geslagen wordt minderjarig is.
2. Negatieve beeldvorming over hulpverleners. Tijdens verschillende bijeenkomsten
is kritiek geuit op het functioneren van de politie en diverse hulpverleners. Zo zou
de politie onvoldoende de-escalerend optreden, zouden huisartsen signalen niet
serieus nemen, jeugdzorgmedewerkers niet genoeg doorpakken en het steunpunt
huiselijk geweld hulpvragers onprofessioneel bejegen. Concreet onderzoek
hiernaar ontbreekt. De professionals verdedigen zich op hun beurt met de
constatering dat het contact maken met leden en vertegenwoordigers van
verschillende (culturele) doelgroepen in Zuidoost moeizaam verloopt en dringen
aan op meer ondersteuning daarbij vanuit het stadsdeel.
De publiekscampagne heeft niet alleen een significante impact gehad op de aandacht
voor het thema huiselijk geweld in Zuidoost, er zijn ook diverse lessen getrokken die
toegepast kunnen worden bij de vormgeving van toekomstige campagnes en
voorlichtingsactiviteiten rond huiselijk geweld. Zo is het bijvoorbeeld raadzaam om
activiteiten meer in de tijd te spreiden en een goede balans tussen grootschalige en
kleinschalige activiteiten te organiseren. Ook verdient het aanbeveling om (nog) meer
gebruik te maken van lokale radio en televisie, en andere nieuwe communicatievormen
als youtube, msn, twitter, sms etc. Het bereik van deze media in Zuidoost is groot. Zie
voor een uitgebreid overzicht van de leerpunten uit de campagne bijlage 1.
1 Leren opkomen voor je zelf, zelfrespect en zelfwaardering bijbrengen.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 7

4. Monitor Huiselijk Geweld Zuidoost
Op dit moment zijn nog geen gegevens beschikbaar uit het eigen onderzoek dat in
opdracht van stadsdeel Zuidoost wordt uitgevoerd. In dit onderzoek worden gegevens
verzameld over de aard en omvang van huiselijk geweld in het stadsdeel over de periode
2005 - 2009. Er wordt niet alleen gekeken naar cijfers over aantallen incidenten,
slachtoffers en hulptrajecten, maar ook naar de ervaringen van de verschillende
ketenpartners die in Zuidoost betrokken zijn bij de aanpak van huiselijk geweld.
Aanleiding voor het onderzoek is het eindigen van de huidige beleidscyclus rond huiselijk
geweld in Zuidoost, die is gestart in 2006. In het onderzoek zal waar mogelijk gebruik
worden gemaakt van eerder onderzoek (bijv. van de GGD) en periodieke rapportages van
ketenpartners (bijv. Politie en SHG). De uitkomsten van het onderzoek zullen worden
gebruikt om de strategie en beleidskeuzes bij de aanpak van huiselijk geweld te evalueren
en zo nodig aan te passen.
Het streven is om de gegevensverzameling jaarlijks te herhalen. Daardoor zal het in de
toekomst mogelijk worden om de aanpak van huiselijk geweld in Zuidoost te sturen en te
toetsen op meetbare resultaten. Te zijner tijd kan de huiselijk geweld monitor Zuidoost
worden geïntegreerd in de stedelijke monitor huiselijk geweld die momenteel door de
GGD wordt ontwikkeld.
• Uit het GGD onderzoek naar huiselijk geweld in Amsterdam blijkt dat er in 2007
aanzienlijke verschillen tussen stadsdelen bestaan in het aantal slachtoffers van
huiselijk geweld dat geregistreerd staat bij politie en hulpverlening. Dit aantal is het
hoogst in Zuidoost: 7 per 1.000 inwoners en het laagst in Oud-Zuid (2 per 1.000
inwoners). Slechts 15% van het aantal slachtoffers In Zuidoost dat bekend is bij de
politie staat ook geregistreerd bij een hulpverleningsorganisatie.
• Uit de Regionale Veiligheidsrapportage Amsterdam blijkt dat het aantal meldingen en
aangiften huiselijk geweld in heel Amsterdam sinds begin 2009 sterk is gestegen
(+13%). De afgelopen drie jaren was het aantal gemelde incidenten juist fors
afgenomen (2005-2008: -21%). Het is nog niet duidelijk of die trend ook geldt voor
stadsdeel Zuidoost.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 8

5. Landelijke en stedelijke ontwikkelingen
In dit hoofdstuk geven wij een korte schets van de landelijke en grootstedelijke (G4)
beleidskaders voor de komende jaren. Daarna volgt een samenvatting van het recent
ontwikkelde verbetervoorstel voor de toegang tot hulp bij huiselijk geweld in Amsterdam.
Landelijk en G4 beleid in de komende jaren
Op landelijk niveau is de aanpak van huiselijk geweld sinds 2008 in een nieuwe fase
gekomen. Er is een duidelijke verschuiving in het beleid zichtbaar. De afgelopen jaren
werd duidelijk dat hulpverlening in combinatie met opvang niet voldoende is om huiselijk
geweld definitief te stoppen én te voorkomen. Plegers en slachtoffers keren vaak terug
naar oude geweldpatronen en hun kinderen nemen deze patronen later in hun leven over.
Tijdens de opbouwfase van de landelijke aanpak van huiselijk geweld (“Privé Geweld –
Publieke Zaak”) van 2001 tot 2007 lag de nadruk op het stoppen van geweld en de
hulpverlening aan de slachtoffers. Het plan van aanpak voor de periode 2008 – 2011
(“De volgende fase”) richt zich vooral op het vroegtijdig zichtbaar maken van problemen
en hulpvragen, het beperken van de intergenerationele overdracht en het beïnvloeden
van cultuur- en seksebepaalde machtsverschillen 1 . De centrale doelstelling is “het
voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld door het bevorderen van een doorlopende
aanpak – van preventie en signaleren tot interveniëren – die alle doelgroepen bereikt en
effectief is”. Daarnaast wordt de reeds ingezette aanpak (samenwerking, infrastructuur,
wetgeving, hulpcapaciteit) de komende jaren versterkt en verbreed.
Op G4-niveau is in 2008 een modelaanpak geïntroduceerd voor de periode 2008-2011.
De hoofdlijnen van deze modelaanpak, die aansluit bij het landelijke beleid, zijn:
• doorbreken van de intergenerationele overdracht van huiselijk geweld
• meer drang en dwang voor plegers
• modernisering en professionalisering van opvanginstellingen
• maatschappelijke monitoring van de aanpak van huiselijk geweld
Vertaald naar de praktijk betekent dit dat de grote steden, afhankelijk van de lokale
situatie, de komende jaren extra zullen investeren in:
1. preventie en vroegsignalering van huiselijk geweld
2. capaciteit voor outreachende hulpverlening in de wijken
3. hulpverlening (inc. nazorg) voor specifieke groepen slachtoffers en plegers
4. onderzoek naar cliëntgroepen, naar maatregelen om intergenerationele overdracht
te voorkomen en naar de effectiviteit van interventies.
De gemeente Amsterdam heeft deze hoofdlijnen omgezet in concrete projecten,
waaronder uitbreiding van de opvangcapaciteit en het ambulante hulpaanbod, een
stedelijk meldpunt voor eergerelateerd geweld, opvang voor mannelijke slachtoffers van
geweld in afhankelijkheidsrelaties, een actieprogramma voor ouderenmishandeling, de
invoering van het tijdelijk huisverbod, de uitrol van de Regionale Aanpak
1 Plan van aanpak Huiselijk Geweld tot 2011 – “De volgende fase”. Ministerie van Justitie,
augustus 2008.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 9

Kindermishandeling (RAAK) en een onderzoek naar de aard en omvang van huiselijk
geweld. Wethouder Zorg Marijke Vos zei in een recente toespraak over de aanpak van
huiselijk geweld 1 in Amsterdam dat in 2010 het accent zal liggen op vier doelgroepen:
1. ouderen die door familieleden, mantelzorgers of hulpverleners mishandeld worden;
2. jonge veelplegers van huiselijk geweld (15% van de huisverboden wordt opgelegd
aan 18 – 24 jarige plegers);
3. de “onzichtbare” slachtoffers, o.a. meiden en vrouwen uit moslim/eerculturen die
thuis worden opgesloten, kinderen, gehandicapten;
4. de signaleerders, o.a. huisartsen, leerkrachten, maatschappelijk werkers.
Verbetertraject infrastructuur huiselijk geweld Amsterdam
De gemeente Amsterdam is recent gestart met een verbetertraject voor de toegang tot
hulp en advies bij huiselijk geweld. Centraal staat de rol van de zes Steunpunten Huiselijk
Geweld, waarvan er één is gevestigd in stadsdeel Zuidoost. Gebleken is dat de
steunpunten zich wegens capaciteitsproblemen concentreren op screening en
hulptrajecten. Daardoor kunnen zij onvoldoende aandacht besteden aan hun overige
taken: zorgcoördinatie, registratie en onderzoek, voorlichting en advisering. Kortom de
expertise van de steunpunten wordt nog niet optimaal ingezet in de stadsdelen, wijken en
instellingen waar deze nodig is. Dat geldt ook voor het steunpunt in Zuidoost.
Een extern adviesbureau heeft een verbetervoorstel gemaakt dat ter besluitvorming is
voorgelegd aan het College 2 . De kern van het voorstel houdt in dat de zes steunpunten
worden omgevormd tot één stedelijk Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld. Het ASHG
zal gaan optreden als centrale front-office, hulpcoördinator en kenniscentrum voor alle
stadsdelen. De uitvoerende hulpverleningstaken van de steunpunten worden
overgeheveld naar de Blijf Groep 3 . De afstemming tussen ketenpartners over de aanpak
van huiselijk geweld zaken (casuïstiekoverleg) zal gaan plaatsvinden op stadsdeelniveau.
Dit overleg wordt bij voorkeur ingeschoven bij een bestaand casuïstiekoverleg in het
stadsdeel (bijv. Zorg en Overlast, MPG gezinsoverleg, stadsdeeltafels). Specialistische en
stadsdeeloverstijgende zaken worden opgeschaald naar het stedelijke niveau en
behandeld door het Zorgcoördinatiepunt (ZCP).
Als het verbetervoorstel wordt ingevoerd, zal dit gevolgen hebben voor de rol van de
stadsdelen bij de aanpak van huiselijk geweld. Zij zullen direct betrokken worden bij de
aanpak van individuele gevallen (zorgcoördinatie). Dat betekent onder meer: meebepalen
welke interventies worden ingezet, welke nazorg wordt geboden, welke organisaties
daarbij samenwerken en wie zal optreden als casemanager. Wat de verbeterplannen
betekenen voor de huidige inzet van de stadsdelen op publieksvoorlichting, scholing van
professionals en activiteiten die slachtofferschap moeten voorkomen, is nog niet duidelijk.
Het streven is om de nieuwe structuur begin 2010 te laten ingaan.
1 Tijdens de stedelijke conferentie “Amsterdam: Sterk tegen geweld”, 26 november 2009. Zie
www.huiselijkgeweld.amsterdam.nl voor meer informatie.
2 Voorstel infrastructuur huiselijk geweld Amsterdam, BMC Advies, 24 november 2009.
3 Het nieuwe ASHG zal juridisch onderdeel blijven van de Blijf Groep, maar fysiek, financieel en
qua aansturing worden gescheiden, zodat het onafhankelijk van de Blijf Groep opereert.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 10

6. Actiepunten voor beleid
Gegeven de komende (deel)raadsverkiezingen en de voorgenomen wijzigingen in de
stedelijke infrastructuur rond de toegang tot hulp en advies bij huiselijk geweld, is het nog
te vroeg om op stadsdeelniveau een concreet plan van aanpak voor de periode 2010 –
2012 uit te werken. Beide ontwikkelingen kunnen leiden tot wijzigingen in de strategie,
doelstellingen en taakverdeling tussen stad en stadsdelen, die ook zullen doorwerken in
het plan van aanpak van huiselijk geweld in Zuidoost voor de komende jaren. Daarom
beperken wij ons hier tot enkele actiepunten en aandachtsgebieden die voortkomen uit
het huidige plan van aanpak en het nieuwe landelijke/G4 beleidskader. Het stadsdeel
heeft op al deze gebieden een specifieke verantwoordelijkheid als aanjager, facilitator,
regisseur of toezichthouder. Tot slot worden enkele randvoorwaarden genoemd die van
belang zijn voor een efficiënte en succesvolle uitvoering van de genoemde actiepunten.
Versterken en verbreden huidige aanpak
Effectieve maatregelen, goedlopende samenwerking en succesvolle initiatieven die de
afgelopen jaren in Zuidoost zijn ingevoerd of ontstaan, dienen als zodanig te worden
erkend en zullen worden gecontinueerd. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor projecten van
vrijwilligers waarvan de meerwaarde zichtbaar is of eenvoudig kan worden aangetoond.
Oud beleid is niet per se slecht beleid. Het plan van aanpak voor de komende jaren zal
voortbouwen op hetgeen de afgelopen jaren in Zuidoost is opgebouwd.
Meer aandacht voor kwetsbare groepen
De komende jaren zijn aanvullende activiteiten nodig gericht op de voorlichting, opvang
en begeleiding van kwetsbare doelgroepen die extra risico’s lopen bij huiselijk geweld,
zoals kinderen, vrouwen uit etnische minderheden, ouderen, homoseksuelen, mannelijke
slachtoffers, gehandicapten, personen zonder geldige verblijfstatus, meisjes die
gedwongen worden tot besnijdenis of uithuwelijking, vrouwen die door familie geïsoleerd
of mishandeld worden vanwege (potentiële) eerschending etc. Voor deze groepen geldt
niet alleen dat ze een grotere kans lopen om slachtoffer van (huiselijk) geweld te worden,
maar ook dat zij soms minder “gezien” worden, minder goed voor zichzelf kunnen
opkomen en niet in staat zijn om uit eigen beweging hulp of bescherming te zoeken. Voor
sommige groepen geldt ook nog dat hulpmogelijkheden en interventieprogramma’s
tekortschieten of geheel ontbreken.
Voorlichting en scholing van professionals
Het voorlichten en bijscholen van beroepskrachten, zodat zij leren te handelen bij signalen
van huiselijk geweld, zodat zij het initiatief (durven) nemen om betrokkenen met hun
zorgen te confronteren en hen te bewegen tot het accepteren van hulp en verdere
begeleiding, blijft van groot belang. Het gaat bijvoorbeeld om huisartsen, verloskundigen,
leerkrachten, kinderleidsters, jongerenwerkers, thuiszorgmedewerkers die werkzaam zijn
op talloze plaatsen in het stadsdeel. Zij zijn vaak de eersten en enigen die (vroege)
signalen kunnen opmerken van huiselijk geweld en de schadelijke gevolgen daarvan.
Gebleken is dat een groot deel van deze professionals signalen wel herkennen, maar dat
zij onzeker zijn hoe zij daarmee het beste kunnen omgaan. Door training en scholing kan
deze onzekerheid worden weggenomen, zodat meer slachtoffers (en plegers) eerder hulp
krijgen. Stadsdeel Zuidoost zal hierin een trekkersrol vervullen.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 11

Betrokkenen blijven overtuigen om hulp te zoeken
Eén publiekscampagne is uiteraard niet genoeg. Tijdens de komende jaren zal de
publieksvoorlichting in Zuidoost worden geïntensiveerd en verbreed. Het belangrijkste
doel is om betrokkenen bij huiselijk geweld te blijven stimuleren om hulp te zoeken.
Bestaande initiatieven als de nieuwsbrief en wegwijzer huiselijk geweld, platform
huiselijke vrede en de website www.geweldiginhuis.nl zullen daartoe worden
gecontinueerd. De inhoud en wijze van communicatie met het publiek zal zodanig worden
vormgegeven dat ook geïsoleerde doelgroepen (bijv. anderstaligen) beter bereikt worden
en dat bevolkingsgroepen die toch al in het verdomhoekje zitten niet (verder) worden
gestigmatiseerd. Ook zal een communicatieplan, bestaand uit een combinatie van
samenwerking met en tussen de partijen, het organiseren van veldtafels tussen
hulpverleningsorganisaties en maatschappelijke organisaties en sleutelpersonen worden
ontwikkeld om het negatieve imago van politie en hulpverlening onder bepaalde
bevolkingsgroepen om te buigen. Door bewoners, buurtnetwerken en maatschappelijke
organisaties actief te betrekken bij de voorbereiding en uitvoering van
voorlichtingsactiviteiten en door media als lokale radio, televisie, en nieuwe media als
internet, hyves en twitter in te zetten, zal het bereik en het rendement van de voorlichting
verder toenemen.
Uitrollen RAAK aanpak kindermishandeling
Zuidoost gaat een actieve rol spelen bij de invoering van de zogenaamde RAAK-aanpak
van kindermishandeling. RAAK staat voor Reflectie- en Actiegroep Aanpak
Kindermishandeling. Bij de RAAK-methode gaat het er onder meer om
kindermishandeling snel te signaleren. Bijvoorbeeld huisartsen, leraren en sportcoaches
krijgen trainingen om te herkennen wanneer jongens of meisjes worden geslagen. Ander
kenmerken van de aanpak zijn het bieden van opvoedingsondersteuning aan ouders,
samenwerking gericht op snelle interventies en vaste afspraken over wie wat doet bij een
vermoeden (meldcode). Het doel is (dreigende) kindermishandeling te voorkomen door
snel in actie te komen en ouders te helpen met de opvoeding.
Ontwikkelen lange termijn aanpak
Het stoppen en voorkomen van huiselijk geweld op de langere termijn krijgt de komende
jaren meer aandacht. Bijvoorbeeld het voorkomen dat ouders hun kinderen gaan
mishandelen, waardoor minder kinderen met de lange termijn gevolgen daarvan te maken
krijgen. Diverse vrouwenorganisaties aangesloten bij het Vrouwen Empowerment
Centrum hebben op 21 september 2009 een lijst met 8 aanbevelingen om huiselijk geweld
te stoppen en te voorkomen, overhandigd aan Elvira Sweet (zie bijlage 2). De aanbieders
pleiten voor seksuele educatie van jongeren én hun ouders, en het bevorderen van
zelfvertrouwen en zelfrespect van meisjes en jongens via opvoeding en positieve
rolmodellen. Empowerment 1 van meisjes én jongens in combinatie met
opvoedingsondersteuning (en evt. relatietherapie) voor ouders worden door deskundigen
gezien als de meest krachtige interventies om huiselijk geweld te voorkomen en de
overdracht van huiselijk geweld van generatie op generatie te doorbreken. Het stadsdeel
zal mede op basis van deze adviezen en inzichten een plan van aanpak ontwikkelen
gericht op de bestrijding van de gevolgen van huiselijk geweld op de lange termijn.
1 Leren opkomen voor je zelf, zelfrespect en zelfwaardering bijbrengen.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 12

Randvoorwaarden
Tot slot noemen we enkele randvoorwaarden die van belang zijn voor een efficiënte en
succesvolle uitvoering van bovengenoemde actiepunten.
• Ongeacht de inrichting van de stedelijke organisatie rond de toegang tot hulp en
advies bij huiselijk geweld, blijft het van belang dat het stadsdeel de regie houdt over
de lokale aanpak van huiselijk geweld. De stadsdeelregie dient niet alleen gericht te
zijn op directe hulpverlening, maar ook op voorlichting, signalering en preventie.
Zonder actieve regie en sturing vanuit het stadsdeel is de kans groot dat bijvoorbeeld
de stedelijke doelstellingen en ontwikkelingen niet goed worden doorvertaald naar de
specifieke situatie en bevolkingssamenstelling van Zuidoost.
• Om de continuïteit van de bestrijding van huiselijk geweld in Zuidoost te waarborgen,
zal de komende jaren opnieuw een vaste contactpersoon bij het stadsdeel worden
aangewezen. Deze persoon draagt zorg voor de beleidsontwikkeling en –uitvoering in
samenhang met andere beleidsterreinen als veiligheid, jeugd, armoedebestrijding,
diversiteit en zorg. Huiselijk geweld wordt een vast agendapunt in de diverse lokale
overleggen en de samenwerkingstructuur rond huiselijk geweld kan ook worden
ingezet bij andere thema’s als multiprobleemgezinnen, jeugd en veiligheid.
• De Begeleidingscommissie Huiselijk Geweld zal worden verbreed met partners als het
AMK, Markant (mantelzorg), OKC, Politie en woningbouwverenigingen, zodat de
commissie een evenwichtiger en slagvaardiger samenstelling krijgt. De commissie
krijgt een extra taak in het toezicht op de beleidsuitvoering en het bewaken van de
voortgang in de dagelijkse praktijk. Zij bezoekt scholen en andere relevante instanties
en vraagt hen wat zij doen aan signalering. Zij toetst of professionals en hulpverleners
voldoende gekwalificeerd zijn, of ketenpartners een contactfunctionaris hebben
aangesteld, of samenwerkingsafspraken worden nagekomen etc.
• Minimaal twee maal per jaar wordt op stadsdeelniveau een uitwisseling georganiseerd
tussen hulpverleningsinstellingen, zelforganisaties en andere vertegenwoordigers uit
het maatschappelijke middenveld om actuele informatie uit te wisselen, beleid en
aanbod te toetsen aan de behoeften en wensen, en knelpunten en actiepunten te
bespreken (bijv. verbetering imago hulpverleningsorganisaties).
• De voortgang en resultaten van het uitgevoerde beleid worden jaarlijks getoetst aan
de doelstellingen. Dit gebeurt op basis van de resultaten van het monitoronderzoek,
de bevindingen van de begeleidingscommissie en andere tussentijdse evaluaties. Bij
de toetsing van het beleid zal ook worden gekeken naar de werkbaarheid van de
taakverdeling tussen stad en stadsdeel, en naar de effectiviteit van bestaande
hulpverleningsmethodieken en –programma’s voor specifieke groepen in Zuidoost
(bijv. voor slachtoffers en plegers met een niet-Nederlandse achtergrond).
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 13

7. Bijlagen
Bijlage 1.
Bijlage 2.
Resultaten procesevaluatie campagneweek
Aanbevelingen vrouwenorganisaties bij het VEC
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 14

Bijlage 1
Resultaten procesevaluatie campagneweek
Na afloop van de actieweek Geweld(ig) in Huis heeft het projectteam een procesevaluatie
uitgevoerd en een webenquête gehouden onder 30 personen die direct of indirect
betrokken zijn geweest bij de uitvoering van de actieweek. Door de beperkte
onderzoeksopzet kunnen geen conclusies worden getrokken over het bereik en het
kennis- of gedragseffect van de campagne 1 . Wel zeggen de resultaten iets over de
kwaliteit en de waardering van de opzet en uitvoering van de campagne. Hieronder volgt
een samenvatting van de belangrijkste bevindingen.
• De multimediale opzet van de campagne lijkt uitstekend geslaagd. Door de
verscheidenheid aan activiteiten en communicatiekanalen konden verschillende
doelgroepen uit Zuidoost bereikt worden (jongeren, ouders, ervaringsdeskundigen,
professionals, hulpverleners, zelforganisaties, mediamakers etc.). Bovendien is er vlak
voor, tijdens en vlak na de campagneweek frequent publiciteit gegeneerd op (lokale)
radio- en televisie en in dag- en weekbladen.
• De campagne is er in geslaagd om een aanzienlijk aantal jongeren te betrekken bij de
verschillende programmaonderdelen. Mogelijk heeft het onderwerp huiselijk geweld
daardoor een eigen plaats gekregen op de “jongerenagenda”.
• De respondenten van de webenquête waarderen de theatervoorstelling Home Run en
de ontbijtbijeenkomst (opening campagneweek) het hoogst. Ook de samenwerking
tussen alle deelnemende organisaties, de groene polsbandjes en de
campagnewebsite worden hoog gewaardeerd.
• Door de brede opzet van de campagne en de concentratie van veel activiteiten in een
tijdsperiode van 8 dagen waren de bezoekersaantallen niet bij alle onderdelen en
activiteiten even groot. Toppers in bezoekersaantallen waren de theatervoorstellingen
van Home Run, de bijeenkomst van de VEC organisaties, de ontbijtbijeenkomst, het
jongerendebat en de filmavond met discussie van Vice Versa. Ook de late
beschikbaarheid en beperkte verspreiding van promotiematerialen (flyer, poster,
brieven etc.) over de campagneweek kan bijgedragen hebben aan de geringe
belangstelling voor sommige activiteiten.
• Bij verschillende programmaonderdelen waren vertegenwoordigers aanwezig uit
bepaalde beroepsgroepen (bijv. artsen, leerkrachten), lokale netwerken,
vrouwenorganisaties en culturele gemeenschappen. Het aantal aanwezige
vertegenwoordigers van de kernpartners bij de aanpak van huiselijk geweld (o.a.
Politie/OM, Reclassering, SHG, GGD, GGZ, Vrouwenopvang, AMK/BJAA) was lager
dan verwacht.
1 Daarvoor is een representatief publieksonderzoek nodig, vergelijkbaar met het periodieke kijk- en
luisteronderzoek dat door omroepen, postbus 51, dagbladen etc. wordt uitgevoerd.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 15

• De inhoudelijke discussies rond huiselijk geweld gingen tijdens de campagneweek
vooral over de sociale normering van geweld en de gevolgen van slachtofferschap.
Dat heeft geleid tot een focus op huiselijk geweld als geïsoleerd verschijnsel. Dat is
het in de praktijk zeker niet. Bij de opzet van de campagne is gekozen om eerst het
thema laagdrempelig bespreekbaar te maken. Hierdoor bestond er weinig aandacht
voor dwarsverbanden met bijvoorbeeld de zorg en overlast aanpak, de aanpak van
multi-probleemgezinnen en aanverwante beleidsterreinen als jeugdcriminaliteit,
armoedebestrijding, integratie, illegaliteit, straatgeweld etc.
• Over drie maatschappelijke benaderingen om huiselijk geweld te stoppen, te
voorkomen en de overdracht van ouder op kind te doorbreken, bestaat grote
eensgezindheid onder de aanwezigen:
1. Professioneel handelen, gecoördineerd optreden én doorpakken door
signaleerders en hulpverleners;
2. Het bevorderen van empowerment 1 van vrouwen, meisjes én jongens;
3. Het vergroten van de pedagogische en communicatieve kennis en vaardigheden
van ouders en opvoeders (opvoedingsondersteuning) vóórdat er problemen zijn.
• Tijdens de debatten, forumdiscussies en vragenrondes riepen twee onderwerpen
zowel bij burgers als professionals steeds opnieuw veel meningsverschillen en sterke
emoties op. Het eerste thema heeft betrekking op de invloed van cultuur op de
beleving van geweld. Het tweede thema betreft negatieve beeldvorming over
hulpverleningsorganisaties. We geven hieronder de belangrijkste argumenten m.b.t.
beide onderwerpen weer.
1. De invloed van cultuur op beleving. Op verschillende momenten tijdens de
campagneweek ontstond (spontaan) discussie over de vraag of een pedagogische
tik wel of niet kon. Hoewel in Nederland een wettelijk (moreel) verbod geldt op het
slaan van kinderen, wordt de corrigerende tik door ouderen én jongeren uit
verschillende bevolkingsgroepen niet als taboe beschouwd, maar als effectief
instrument in de opvoeding gezien. In deze culturen wordt slaan niet zo snel
ervaren als verlies van liefde. Als de term huiselijk geweld valt, reageren deze
deelnemers vaak defensief in de trant van: ”doen we het weer niet goed, zijn wij
het weer die onze vrouwen slaan en onze kinderen niet goed opvoeden”. Door
deze defensieve reactie blijven veel gesprekken steken in ‘definiëring’ en
normering’ waardoor juist een positieve benadering van het onderwerp niet van de
grond komt.
Sommige deelnemers vinden zelfs dat de nadruk die de overheid legt op de
sociale normering van geweld, kan leiden tot ongewenste inmenging in privézaken
en onnodige stigmatisering van bepaalde groepen in de samenleving. Deze
burgers willen niet geïntimideerd worden door de overheid wanneer het volgens
hen gaat om de ‘normale’ menselijke interactie, ‘af en toe ruzie, af en toe een
klap’. Daarover willen zij gewoon met rust gelaten worden.
Voor een eveneens grote groep deelnemers aan de discussies is deze houding
moeilijk om te accepteren. Mogelijk is het spanningsveld tussen deze twee
zienswijzen extra groot in Zuidoost vanwege de culturele diversiteit in het
stadsdeel.
1 Leren opkomen voor je zelf, zelfrespect en zelfwaardering bijbrengen.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 16

2. Negatieve beeldvorming over hulpverleners. Tijdens diverse bijeenkomsten zijn
(spontaan) kritische geluiden naar voren gekomen over de kwaliteit van de
hulpverlening rond huiselijk geweld. Meerdere deelnemers zeggen dat zij niet
tevreden zijn over het kwaliteit van het hulpaanbod. Zij baseren dit soms op
persoonlijke ervaringen en soms op de ervaringen van mensen in hun directe
omgeving. De ontevredenheid is niet beperkt tot één bepaalde
hulpverleningsinstelling. Er is bijvoorbeeld tamelijk veel kritiek op het optreden van
de politie, dat volgens de klagers onvoldoende is gericht op de-escalatie.
Deelnemers geven aan dat bijv. huisartsen en verloskundigen bepaalde
vermoedens en signalen (over anderen) niet serieus nemen. Men vindt de
bejegening van cliënten op het Steunpunt Huiselijk Geweld niet altijd optimaal en
soms ronduit onprofessioneel. En in gevallen van schrijnend, systematisch
misbruik (tussen partners, ouders- kinderen, binnen families) grijpt de
professionele hulpverlening (bijv. Jeugdzorg) volgens de aanwezige deelnemers
juist niet hard genoeg in (ze “pakken niet door”). Ook werd duidelijk dat veel
burgers een gebrekkig en/of achterhaald beeld hebben van het aanbod en de
werkwijze van hulpverleningsinstellingen. Het algemene vertrouwen van de
deelnemers in de reguliere hulpverlening lijkt gering. Er bestaat veel argwaan en
voorzichtigheid in de toenadering tot deze organisaties.
Vertegenwoordigers van hulpverleningsinstellingen erkennen op hun beurt dat hun
contacten met sleutelpersonen en zelforganisaties van verschillende doelgroepen
in Zuidoost gebrekkig is. Zij spreken de wens uit om meer in contact te komen met
de doelgroepen, bij voorkeur vóórdat er ernstige problemen zijn. Medewerkers van
verschillende hulporganisaties, maar ook van scholen en jongerenwerk geven aan
dat er binnen hun organisatie onvoldoende kennis en expertise aanwezig is om
huiselijk geweld goed aan te kaarten en te bespreken met kinderen en/of ouders.
Sommige hulpverleners zijn van mening dat de huidige hulpverlening minder
bureaucratisch en geprotocolleerd, en meer menselijk, op contact gericht zou
moeten zijn. In de woorden van psychotherapeut Martine Delfos: “We hebben
prachtige protocollen, we hebben prachtige bureaucratie, we hebben mooie taal,
maar we geven geen veiligheid. Veiligheid is contact maken en iemand
respecteren.“
Leerpunten uit de campagne
• Gegeven de beperkte middelen en menskracht voor de organisatie van de
campagneweek en de eveneens beperkte tijd van deelnemers (burgers, vrijwilligers en
professionals) om meerdere bijeenkomsten per week bij te wonen is het niet mogelijk
gebleken om alle betrokken partijen en organisaties mee te krijgen. Daarom lijkt het
verstandiger om in de toekomst de verschillende activiteiten meer te spreiden over de
tijd, zodat de campagnestaf meer tijd heeft om zaken voor te bereiden, per activiteit
meer aandacht kan worden besteed aan de werving van deelnemers en de
tijdsinvestering voor deelnemers minder groot is.
• De grootschaligheid van sommige activiteiten vormde voor sommige deelnemers (bijv.
ouderen, ongedocumenteerden, anderstaligen) een drempel om bijeenkomsten bij te
wonen. In de toekomst zou dit kunnen worden ondervangen door meer kleinschalige
activiteiten (bijv. in buurthuizen) voor specifieke doelgroepen op te nemen in het
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 17

voorlichtingsprogramma. Het is daarbij ook van belang om meer rekening te houden
met de anderstaligheid van een groot deel van de inwoners van Zuidoost.
• Het beleidsveld huiselijk geweld dient stevig te worden ingebed binnen het stadsdeel
en andere relevante organisaties. De aanpak van dit complexe en omvangrijke
verschijnsel kan niet effectief worden uitgevoerd als er slechts incidentele aandacht,
menskracht en middelen beschikbaar zijn. Het kan wel efficiënter dan nu, bijvoorbeeld
door verbinding te maken met aanverwante beleidsterreinen (bijv. gezinsaanpak,
armoedebestrijding, jeugd en veiligheid) en door aansluiting te zoeken op reguliere
ontwikkelingen en prioriteiten binnen het stadsdeel. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om
de huiselijk geweld aanpak te koppelen aan de bestrijding van straatgeweld (met
name geweld tussen jongeren).
• Het bewustmaken van grote groepen mensen over de ernst en de aanpak van
onderwerpen als huiselijk geweld en kindermishandeling is een complex,
arbeidsintensief, langzaam proces dat doorlopend en langdurig aandacht vraagt. Het
is belangrijk daarvoor structureel personen vrij te maken en de benodigde expertise
gebundeld in te zetten.
• Het verdient aanbeveling meer gebruik maken van lokale radio, televisie en internet
om de bewustwording en bespreekbaarheid van huiselijk geweld en andere thema’s
op gang te brengen, en het publiek te informeren over hulpmogelijkheden. Het bereik
van deze media in Zuidoost is groot.
• Last but not least: het steeds opnieuw onder de aandacht brengen van een onderwerp
als huiselijk geweld, inclusief het organiseren en bijwonen van activiteiten en
bijeenkomsten bij verschillende maatschappelijke organisaties en doelgroepen in het
stadsdeel, brengt met zich mee dat beleidsambtenaren, projectleiders, voorlichters
etc. bereid moeten zijn om soms ook ’s avonds en in de weekends te werken.
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 18

Bijlage 2
AANBEVELINGEN VROUWENORGANISATIES BIJ HET VEC
in het kader van de Campagneweek ‘Geweld(ig) in Huis’
Aangeboden aan de stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Zuidoost,
mevrouw Elvira Sweet op 21 september 2009
_________________________________________________________________
Op 20 september 2009, tijdens de startbijeenkomst van de Campagneweek ‘Geweld(ig) in
Huis’, georganiseerd door vrouwenorganisaties bij het VEC, zijn door de deelnemers de
volgende aanbevelingen gedaan:
Individueel:
Wat kan jijzelf doen in geweldssituaties of bij het voorkomen ervan ?
1. Betrokken raken, informeren/voorlichten en adviseren van zowel jongens
(bijvoorbeeld: leren een condoom te gebruiken) als meisjes (bijvoorbeeld: leren over
het bestaan van de morning-after pil).
2. Empowerment van meisjes als het gaat om het ontwikkelen van een positief zelfbeeld.
Bijvoorbeeld: actie ondernemen, politie inschakelen, hulp zoeken, sociaal netwerk
inschakelen.
3. Meisjes en jongens via de opvoeding en positieve rolmodellen zelfvertrouwen en
zelfrespect meegeven.
Institutioneel:
Wat kunnen het VEC en andere instellingen doen om geweld aan te pakken?
4. Via een Volks Task Force (samengesteld uit ‘gewone’ burgers van ZO), zoals
bijvoorbeeld het Platform Huiselijke Vrede bij het VEC, werken aan structurele
empowerment. Bijvoorbeeld: ouders niet alleen voorlichten (seksuele voorlichting),
maar hen ook leren of trainen over hun eigen seksualiteit te praten (seksuele
educatie). Ervaringen met elkaar delen.
5. De scholen structureel laten meedoen aan de voorlichtingstrajecten en
onderwijsprogramma’s over seksualiteit, in samenwerking met GGD-instellingen.
6. (Her)invoeren van de vertrouwenscontactpersoon op scholen.
7. Erkennen van taalproblemen/taalbarrières.
8. Rekening houden met economische aspecten, zoals gebrek aan banen en geld.
STOP GEWELD!!!
Notitie aanpak HG Zuidoost 2010-2012 (vdef) 19