lesmap earth - Lessen in het donker

Film & educatie

Film en educatie...
... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het
kader van Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid van een
workshop verzorgd door Jekino of gewoon bij het bekijken
van een film in de klas...
Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van
heel wat scholen; daarom vinden we een degelijke programmatie
en pedagogische omkadering ook zo belangrijk.
We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films
uit het afgelopen seizoen, we organiseren op heel wat plaatsen
vertoningen en we zorgen voor kant-en-klare lesmappen
die garant staan voor een boeiende verwerking in de klas.
Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar een filmtechnische
en inhoudelijke benadering van de film én telkens focussen
we op één filmterm.
Doelgroep Earth:
vanaf 4e leerjaar, 2e graad lager onderwijs. Ook geschikt voor
3e graad. Met verwerkingstips voor verschillende leerjaren.
Inhoudstafel
Filmfiche 3
Technische kaart
Synopsis
Uit de pers geplukt
Belangrijke filmprijzen
Vóór je naar de film vertrekt
Productie en regie 4
technische weetjes over de film 5
www.lesseninhetdonker.be www.jekino.be www.opendoek.be
Feedback!
We horen graag je reactie op de film, de bespreking en lesmap. Surf
naar www.lesseninhetdonker.be als je een evaluatiefiche wilt invullen.
Ook de leerlingen kunnen hun reactie kwijt op de pagina van de film
die ze zagen. Alvast bedankt!
Filmfiche
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo
zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s
die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
Een documentaire met een verhaal 6
Reacties verzamelen 6
De verhaallijnen 7
De cast 8
Focus op… BEELD 10
Wist-je-datjes 12
Thematiek 13
De vier seizoenen
Verschillende jachttechnieken
Verwerkingstips 14
Fiche voor de leerlingen 20
— Earth — — 2 —

Filmf iche
Technische fiche
Een documentaire uit het Verenigd Koninkrijk / Duitsland, 2007, 95
minuten
REGIE: Alastair Fothergill en Mark Linfield
SCENARIO: Alastair Fothergill, Mark Linfield en Leslie Megahey
MUZIEK: George Fenton
COMMENTAAR: Patrick Stewart
MONTAGE: Alix Tidmarsh, Sophokles Tasioulis, Stefan Beiten
PRODUCTIE: BBC Worldwide/ Greenlight Media
Synopsis
Earth is een adembenemend verhaal dat ons langs verschillende
natuurgebieden brengt. De seizoenen tonen de metamorfoses die de
aarde ondergaat.
We volgen drie dieren in hun strijd om te overleven. Moeder ijsbeer
laat haar kleintjes voor het eerst kennismaken met het zonlicht. Olifanten
zijn op zoek naar het meest gegeerde natuurelement op aarde:
water. Twee bultrugwalvissen maken zich klaar om een lange trektocht
te maken naar Antarctica, het meest zuidelijke punt op aarde.
Van putje winter tot in de vrolijke lente volgen we het verhaal van
deze drie dieren (en van vele andere dieren). Nooit eerder geziene
dieren, nooit eerder geziene natuurbeelden laten hun geheimen zien
in een steeds wisselend klimaat. Betoverend van kop tot teen!
Uit de pers geplukt…
“Oogstrelend natuurgeweld”
Filmfocus
“De kracht van de beelden is veel keer sterker dan die van
het woord. Als kijker begrijp je hierdoor dat we al dit moois
moeten zien te behouden.”
Filmfocus
“De makers van Earth hebben met ogenstrelende beelden die
de immense schoonheid en diversiteit van onze planeet laten
zien een geweldige documentaire afgeleverd.”
Preview
Belangrijke filmprijzen
De gelijknamige tv-serie ‘Planet Earth’ viel in de prijzen. Alastair
Fothergill kreeg hiervoor een Emmy Award.
Vóór je naar de film vertrekt
De makers van de film hebben over heel de wereld vijf jaar lang
allerlei beelden verzameld. Met al deze gegevens maakten ze een
speciale documentaire met nooit eerder vertoonde beelden.
Je zal kennis maken met dieren die hun mooiste dansen presenteren,
die verschillende jachttechnieken voorstellen en waar pasgeboren
dieren de wereld rondom hen ontdekken.
Je duikelt in de dierenwereld en dit onder goedkeurend oog van de
zon die hoog in de hemel alles in de gaten houdt. Laat je meenemen,
ontdek en droom weg bij al dat moois!
— Earth — — 3 —

Productie en regie
OVER DE PRODUCTIE
Earth is een compilatie van de gelijknamige tv-serie op BBC in 2006.
De film was ook te zien op Canvas. Het is met zijn 40 miljoen dollar de
duurste documentaire ooit. Er werd vijf jaar lang aan gewerkt, en dit
op 200 verschillende locaties in 26 landen. 40 filmploegen werkten
hieraan mee.
Om Earth te kunnen maken, werden speciale technieken en camera’s
gebruikt om de dieren te filmen zonder ze te storen. Op deze manier
konden ze de dierenwereld erg realistisch weergeven. “Als we deze film
pas 10 of 20 jaar geleden hadden gemaakt, zouden we niet in staat geweest
zijn om de buitengewone beelden te tonen... Er zit dus een subtiele, maar niet
mis te verstane boodschap in de film. Wie de film Earth gezien heeft, zou
echt iets moeten doen, zodat onze prachtige, maar kwetsbare planeet wordt
beschermd,” zegt Alastair Fothergill.
ALASTAIR FOTHERGILL, REGISSEUR
Alastair Fothergill studeerde zoölogie aan
de universiteit in Durham. In 1983 begon
hij te werken bij de BBC, afdeling natuurlijke
historie. Hier kreeg hij de techniek
en de smaak te pakken om natuurfilms
te gaan maken. Hij maakte verschillende
televisiereeksen over dieren in het wild en
won een Emmy Award voor zijn tv-serie
Planet Earth.
Later maakte hij zijn eerste langspeelfilm: Deep Blue, met voor de
eerste keer scherpe beelden onderzee. Een wereld die normaal nog
nooit door een mens is gezien, werd toen voor de eerste keer geopenbaard.
Deze film zorgde voor een wereldwijde interesse in dit soort
documentaires.
“Wat zo wonderbaarlijk is, is dat zodra je de beelden op een groot scherm ziet
met geluidseffecten en de muziek van de Berliner Philharmoniker en George
Fenton, de impact van wat je ziet steeds groter wordt…” zegt Alastair
Fothergill: “Ik hoop dat de kijker bij het zien van de film een even diepe
emotie zal voelen als ik, toen ik in het begin werd geconfronteerd met het leven
in de natuur.”
MARK LINFIELD, REGISSEUR
Mark Linfield begon zijn carrière in 1990
door het maken van een BBC-documentaire
in West-Afrika. Na enkele jaren werd
hij lid van de Green Umbrella Ltd. Dit is
een bedrijf dat films produceert en distribueert.
Hier maakte en produceerde hij
verschillende bekroonde films.
In 2000 keerde Mark terug naar de BBC,
waar hij nog andere films en documentaires
maakte. Met Earth is hij dus niet aan zijn proefstuk toe.
Aan dit project werkten ze niet alleen. Veertig filmploegen waren
over de hele wereld aan het werk. Om voorbereid te zijn op de koude
van de noord- en zuidpool, hebben twee filmspecialisten ongeveer
een jaar op de polen gewoond om aan het klimaat te wennen. Zo
hadden ze trucjes om zich warm te houden. Die speelden ze dan
door aan de andere cameralui. Ze hebben toen de dieren kunnen
observeren en voorbereidend werk leveren.
Deze film is een voorbeeld van een goede samenwerking tussen mensen
die de streek en de dieren goed kennen, in combinatie met filmspecialisten.
“We hebben Earth gemaakt voor een heel ruim publiek en
we hopen dat iedereen volledig voor onze planeet ‘zal vallen’,
wanneer ze deze film hebben gezien. Het maakt niet uit hoe
oud ze zijn.”
Alastair Fothergill
— Earth — — 4 —

Technische weetjes over de film
Zoals eerder vermeld in deze lesmap, hebben de documentairemakers
een groot aantal nieuwe technieken uitgevonden en toegepast
om uiterst selectief en scherp beeldmateriaal aan te maken. Wat
volgt is een beknopt overzicht van verschillende technieken die werden
gebruikt om de dieren zo goed mogelijk te filmen zonder ze te
storen.
DE POOLBEERJAS
Om de camera warm te houden tijdens het filmen op de noordpool,
werd een speciaal jasje gebreid. Deze ‘poolbeerjas’ moest ervoor zorgen
dat de camera niet kapot vroor. Dit had zo zijn voordelen voor
de cameramannen. Door deze jas kwam hun oog niet vast te zitten
aan de lens.
DE HELIUMBALLON EN DE HELIKOPTER
Er werd voor het eerst gebruik
gemaakt van een heliumballon,
waaraan de camera bevestigd
was. Zo waren ze in staat om
de dieren van op een hoogte te
filmen, zonder ze in hun dagelijkse
bezigheden te storen. Daarnaast
was er nog een methode om dieren
en landschappen te filmen. Zo
maakten ze een camera vast aan
de voet van een helikopter. Binnen
in de cockpit kon de camera tot
360 graden gedraaid worden, via
een joystick.
SPECIAAL ONTWIKKELDE CAMERA
Om de witte haai te kunnen filmen, werd een speciale camera
gebruikt. Deze camera kan een actie veertig keer vertragen. Zo
wordt de beweging van de haai duidelijk voor het menselijk oog en
kunnen we waarnemen hoe een witte haai jaagt.
NEPALEES SPIONAGEVLIEGTUIG
Om de vogelmigratie te kunnen filmen, namen enkele cameramannen
plaats in een Nepalees spionagevliegtuigje. Door de enorme
hoogte – ze filmden immers de Everest - waren deze mannen verplicht
om zuurstofmaskers en beschermende kledij te dragen.
INFRAROODCAMERA
Om de olifanten en de leeuwen s’nachts te kunnen filmen, werd een
infrarode camera gebruikt. Ze doofden alle andere lichten om de dieren
zo weinig mogelijk te storen. Het gevolg hiervan was dat alleen de
cameravrouw zag wat er gebeurde. De andere leden van de crew
zaten in totale duisternis.
Voor beeldmateriaal hierover zie: www.loveearth.com/uk/film
— Earth — — 5 —

Een documentaire met een verhaal
GEEN SCRIPT
Het scenario is het belangrijkste document op de filmset. Daarin
staat alle nodige info om een film goed te kunnen draaien: personages,
de dialogen, de omschrijving van de locaties.
Een gedetailleerd schema opstellen van Earth is natuurlijk onmogelijk.
Dieren kan je immers niet regisseren en een script geven. Bij het
filmen moet je rekening houden met de dieren, maar ook met het
weer: de natuur als decor dus.
ZOEKTOCHT NAAR VERHALEN
Men moest dus anders te werk gaan. Ze wilden bewust een wereldwijd
beeld geven van de aarde. Daarom kozen ze voor een reis van
pool naar pool in alle seizoenen. Om deze reis het best te kunnen
weergeven, zocht de regisseur naar verhalen die hieraan het best
beantwoordden. De ijsbeer lag voor de hand. Hij is immers de koning
van de pool en hij is het meest bedreigd door de klimaatsveranderingen.
Ook de walvis was een voor de hand liggend personage. Hij
onderneemt immers de langste migratie van alle waterzoogdieren.
Het ten tonele brengen van een olifant was minder vanzelfsprekend.
Hij werd pas een hoofdpersonage nadat de mooie opnames die over
zijn zoektocht naar water werden gedraaid. Natuurlijk liepen ook
nog andere dieren in de kijker.
GEEN MILIEUFILM
De makers wilden niet echt een film over het milieu maken. Maar
de beelden zorgen ervoor dat je ecologisch bewustzijn wordt aangesproken.
Earth wil het ritme tonen dat het leven van al deze dieren
bepaalt. De wijde blik op de wereld is uniek en doet ons beseffen dat
we milieubewuster moeten leven om de aarde mooi en netjes te houden.
Zo kunnen alle dieren overleven in hun eigen habitat.
ANDERE DIMENSIE
Om de film een andere dimensie te geven, speelden de makers enkele
cinematografische troeven uit. Zo werd er uitgezoomd op het olifantje
in de woestijn. Aan de hand hiervan kreeg je steeds meer zicht
op de immense zandvlakte die dit dier moest doorkruisen om water
te vinden. In combinatie met de muziek zorgde dit voor een mooi en
aangrijpend beeld.
Reacties verzamelen bij de leerlingen
AAN DE HAND VAN DE 5 W-VRAGEN
Welke dieren zag je zoal in de film?
Wat gebeurt er? Wat is er het je het meest bijgebleven?
Waar speelt de film zich af ? Kan je dieren opsommen die in bepaalde
klimaattypes wonen?
Waarom zou deze film gemaakt zijn, denk je?
Wanneer is de film gemaakt? Denk je dat je twee jaar op de Noordpool
zou kunnen leven?
KRANTENARTIKEL
Schrijf een artikel voor de plaatselijke krant. Waarom zou je Earth al
dan niet aanraden aan anderen? Vermeld hierin de gewone gegevens
als: de regisseur, de duurtijd… Maar schrijf zeker ook waarom je
Earth een goede of een slechte film vindt.
Hang de artikels uit in de klas en laat anderen hierop reageren. Je
kan ook de artikels door elkaar halen en opnieuw uitdelen. Elke leerling
heeft dan een artikel dat niet van hem is. Laat hun de artikels
voorlezen en bespreek ze in groep of koppel er een spellingsoefening
aan vast.
REN-JE-ROT SPEL
Hang de driekeuzemogelijkheden (ja, nee, ik weet het niet) verspreid
rond in de klas. Stel een vraag en laat de kinderen naar het antwoord
van hun keuze lopen. Om chaos te vermijden, kan het helpen
— Earth — — 6 —

om ‘één-twee-drie’ af te tellen. Het is belangrijk dat elke leerling
zijn eigen mening kan verantwoorden en dat hij niet doet wat zijn
vriendje doet. Door de leerlingen te laten rennen, maak je minder
kans op ‘afkijkers’. Vraag telkens een paar leerlingen naar het
‘waarom’ van hun antwoord.
Ook op een passieve wijze kan je reacties verzamelen. Geef de kinderen
elk een rood, groen of oranje kaartje. Rood betekent ‘nee’,
oranje betekent ‘ik weet het niet’ en groen betekent ‘ja’. Dit kan
ook met snoepjes gebeuren in een bepaald kleur, bijvoorbeeld met
m&m’s. Rood is dan ‘nee’, oranje betekent ‘ik weet het niet’ en groen
is ‘ja’. Belangrijk is dat je steeds vraagt naar het ‘waarom’ van het
antwoord en dit verder bespreekt in groep. Op deze manier krijg je
diepgaande reacties over de film.
Eventuele vragen voor dit spel:
»» Zou je de film nog eens bekijken?
»» Zou je de film aanraden aan iemand anders?
»» Denk je dat het milieu invloed heeft op de leefwijze van de dieren?
»» Zal je nu zelf meer aandacht schenken aan de natuur?
»» Zou jij de film anders maken?
»» Vond je de muziek mooi?
»» Vond je de keuze van de dieren goed, of zou je andere dieren
getoond hebben?
»» Leven er pinguïns op de Noordpool?
»» Zou je zelf graag ontdekkingsreiziger worden en zo dieren ontdekken
die niemand ooit eerder zag?
»» Vond je het een droevige film?
FILMAFFICHE
Laat de kinderen een eigen filmaffiche maken rond de film. Laat
ze allerlei soorten materiaal gebruiken als verf, kleurpotloden, stiften,
prenten, foto’s… Als de affiche af is, kunnen ze elk uitleggen
waarom ze hun affiche zus of zo hebben gemaakt. Aan de hand van
hun knutselwerk kan je dan naar de mening en reacties peilen die de
leerlingen hebben over de film.
De verhaallijnen
De regisseurs wilden de wereld tonen in al zijn pracht. Doordat er
een gelijknamige tv-serie bestond, konden ze hieruit de mooiste beelden
nemen en ze combineren met hun nieuwe opnames.
Om de bewondering voor onze planeet zo goed mogelijk uit te drukken,
gingen de regisseurs Alastair Fothergill en Mark Linfield op zoek
naar geschikte verhalen. Hiervoor kozen ze uiteindelijk drie hoofdrolspelers:
de ijsbeer, de Atlantische olifant en de bultrugwalvis.
DE IJSBEER
De ijsbeer is de koning van de Noordpool. Hij is ook het dier dat
de gevolgen van het klimaatveranderingen sterk begint te voelen en
eronder lijdt.
Tijdens de film volgen we een familie. Het vrouwtje laat haar jongen
voor het eerst het zonlicht zien, terwijl het mannetje kilometers verder
op zoek is naar voedsel voor zichzelf. De jongen leren iedere dag
bij, maar de tijd om verder te trekken, dringt. Hun moeder maakt
zich zorgen want als het ijs begint te smelten, kunnen ze niet aan
voedsel komen.
Dit wordt duidelijk wanneer we het mannetje volgen. Het pakijs is
te licht voor hem. Telkens opnieuw zakt hij erdoor. Hij zwemt uren
aan een stuk op zoek naar land. Wanneer hij uiteindelijk uitgeput
en heel hongerig besluit om walrussen aan te vallen, wordt dit hem
fataal. Hij sterft aan zijn verwondingen, aan uitputting en ontbering.
Hij wordt het symbool van de klimaatsveranderingen en de slechte
toestand van moeder aarde.
DE ATLANTISCHE OLIFANT
Dieper het zuiden in volgen we een groep olifanten die een lange
tocht maken door de Kalahariwoestijn. Deze woestijn bevindt zich
in het binnenland van Namibië.
Niet alleen de olifanten zijn op weg. Ze worden vergezeld door duizend
andere dieren, bijvoorbeeld door buffels. Allemaal hebben ze
één doel: de Okavongodelta bereiken. Dit is de grootste binnenlandse
delta in de wereld, die vele dieren van uitdroging redt.
— Earth — — 7 —

Deze zoektocht naar water wordt verteld door een moeder met haar
kalfje. Ze moeten van alles doorstaan: honger, zandstormen, dorst,
een aanval van leeuwen… Niets wordt hun bespaard. Dat niet altijd
alles goed afloopt merk je aan het olifantje dat op zoek is naar zijn
moeder, maar de verkeerde kant uitgaat.
DE BULTRUGWALVIS
Migraties gebeuren niet alleen over land. Ook in het water vinden
lange reizen plaats. De grootste reiziger in het water is de bultrugwalvis.
Hij zwemt meer dan 6400 kilometer om aan voedsel te komen.
Deze tocht wordt ondernomen door een moeder en haar kalf. Eerst
zwemmen ze rond in rustig warm water rond de evenaar: dat zal
het kalfje sterk maken. Al die tijd eet de moeder niets. Wanneer het
kalfje sterk genoeg is, ondernemen ze een lange, gevaarlijke tocht
naar het zuiden van de aarde: Antarctica. Ze doorstaan stormen en
onderzeese stromingen. Eenmaal daar gearriveerd, breekt een waar
culinair festijn aan voor de familie walvis: ze eten de godganse dag.
Wanneer het seizoen verandert, zal deze familie weer op weg gaan
naar het noorden.
De Cast
DE PERSONAGES IN DEZE FILM ZIJN GEEN MENSEN,
MAAR UITSLUITEND DIEREN!
De reis van pool tot pool doorheen de seizoenen laat ons kennis maken
met tal van dieren. Hieronder een opsomming van dieren die in de
film te zien zijn en een korte omschrijving van wat hen typeert.
DE AFRIKAANSE OLIFANT
Dit enorme dier komt alleen nog maar voor in
Afrika. Één volwassen olifant kan tot 10 ton
wegen. Per dag eet hij 140 kg aan vegetatie en
drinkt hij meer dan 225 liter water. Vroeger
behoorde de Afrikaanse olifant tot een bedreigde
diersoort. Door reservaten op te richten, worden
de olifanten het best beschermd. Een olifant loopt ongeveer 70 km in 24
uur. Dit is te vergelijken met een wandeling van Oostende naar Gent.
DE IJSBEER
De ijsbeer is voor het pakijs wat de leeuw voor
de savanne is: de onbetwiste koning. Met zijn
sterk isolerende vacht kan hij temperaturen
tot -50°C doorstaan. Het mannetje is een eenzame
jager, terwijl het vrouwtje ongeveer twee
jaar voor haar kleintjes zorgt. Vandaag is dit
een beschermde diersoort waarop alleen de Inuit mogen jagen.
DE BULTRUGWALVIS
De aanwezigheid van walvissen in het water is
een indicator voor de gezondheid van het water.
Vroeger werd er veel op deze dieren gejaagd,
maar sinds 1986 is dit officieel verboden. Deze
walvis onderneemt de langste migratie in zee.
Hij zwemt 6400 km van de noordpool naar de
evenaar of van de evenaar naar de zuidpool. Deze bultruggen worden
15 meter lang en wegen 30 ton, maar toch voeden ze zich met uiterst
kleine diertjes, krill genaamd, en soms met vis.
DE KARIBOE
Dit is een wilde variant van het gedomesticeerde
rendier. Deze herbivoren zijn grote
trekkers. In de lente beginnen ze aan een
lange tocht naar de toendra waar de vrouwtjes
bevallen. Deze dieren leven in troepen
van 10 tot 200.000 dieren.
— Earth — — 8 —

DE WITTE HAAI
Dit is de grootste roofvis ter wereld. Hij staat
ook bekend onder de naam ‘mensenhaai’.
Hoewel deze haai in realiteit maar heel weinig
mensen aanvalt, heeft hij toch een heel slechte
reputatie en dat komt door films als Jaws.
Deze vis kan tot 2000 kg wegen. Hij bevindt
zich voornamelijk in koude en gematigde zeeën en in alle grote oceanen.
Zijn leefgebied beperkt zich meestal tot de kust, tussen het
wateroppervlak en een diepte van 1000 meter. Hij heeft een goed
ontwikkelde reukzin, want hij kan een druppeltje bloed in 4,6 miljoen
liter water ruiken.
DE WALRUS
DE LYNX
Deze mastodont luiert graag in de zon op het
drijfijs in het gezelschap van zijn soortgenoten.
Hij kan van 600 kg tot meer dan een ton wegen.
Hij is een uitstekende duiker. Zijn ivoren slagtanden
dienen om de hiërarchie in de groep te
bepalen en om indruk te maken op de vrouwtjes.
Hij behoort tot de familie van de katachtigen
en komt voor in bergachtige streken en naaldbossen,
in Europa, Azië en Noord-Amerika.
Hij heeft brede, gevoerde poten zodat hij
gemakkelijk over de sneeuw kan lopen. De
lynxen behoren eveneens tot de bedreigde
diersoorten. Dit komt vooral doordat er jacht op hen wordt gemaakt
en ze uit hun leefgebied verdreven zijn.
DE MANDARIJNEEND
Dit diertje kom je het vaakst tegen in Duitsland,
het Verenigd Koninkrijk en de Alpen,
maar het is van origine oosters. Het mannetje
behoort tot de mooiste vogels van de wereld.
Dit komt door zijn kleurrijke veren. Wanneer
het paringstijd is, maken ze een nest in een
holte hoog in een boom. Deze eend staat nog steeds symbool voor
huwelijkstrouw bij aanstaande gehuwden in China.
RAGGI’S PARADIJSVOGEL
Deze vogel staat afgebeeld op de vlag van
Papoea-Nieuw-Guinea, hij is ook het symbool
van de nationale luchtvaartmaatschappij Air
Niugini. Hij heeft een uitzonderlijke lange
staart en er groeien gekleurde draden uit zijn
verenkleed. Deze vogel speelt een belangrijke
rol in de cultuur van de Papoea’s. Zij denken dat de paradijsvogels
eigenlijk vogels van de goden zijn. Hun veren sieren dan ook de
hoofdtooi van de Papoea’s. Toch is het vangen van deze vogels niet
gemakkelijk, want ze leven voornamelijk hoog in de bomen.
DE JACHTLUIPAARD
Hij mag zich het snelste landdier ter wereld
noemen. Terecht, want hij kan 113 km per
uur lopen over een afstand van 250 meter. Op
topsnelheid loopt hij dus bijna even vlug als
een auto op de autosnelweg rijdt. Een jachtluipaard
heeft zwarte vlekken op de pels en
een aantal ringen op het puntje van zijn staart. Per dier verschillen
deze ringen in vorm en hoeveelheid: ze zijn uniek en vormen als het
ware een vingerafdruk. Ook de jachtluipaard is een bedreigde diersoort.
DE WOLF
Hij is waarschijnlijk de betovergrootvader van
de hond. Hij heeft een uitstekend gehoor, reukvermogen
en zicht. Zo kan hij tegen de wind
dieren ontdekken op een afstand van 300 meter.
Ook ‘s nachts ziet hij heel goed. Wolven zijn
sociale dieren en leven daarom in roedels.
Daarin bestaat een bepaalde hiërarchie. Het eerste mannetje en
vrouwtje behouden meestal het voorrecht om zich voort te planten.
— Earth — — 9 —

DE ATLANTISCHE ZEILVIS
De Atlantische zeilvis leeft in het subtropische
en gematigde deel van de Atlantische Oceaan,
op een diepte van 0 tot 200 meter. Hij heeft
een opvallend grote rugvin. Deze kan tweemaal
groter zijn dan zijn lichaam en dient om
gemakkelijk in het water te kunnen bewegen en om te kunnen remmen.
Typisch is ook zijn speervormige bek die hij voornamelijk
gebruikt om vissen bewusteloos te slaan tijdens het jagen. Dat hij een
goede zwemmer is, merk je al aan zijn snelheid. Zo kan hij tot 110
km per uur zwemmen.
DE THOMSONGAZELLE
Deze gazelle leeft op de grasvlakten en steppen
van Oost-Afrika. Het dier kan een tijdje
zonder drinkwater omdat het zijn vocht uit
het voedsel haalt. In één kudde leven soms
100 gazellen. lang blijven ze echter niet bij
elkaar. Ze vallen vaak ten prooi aan roofdieren
en ze zijn het lievelingsgerecht van de jachtluipaard. Toch is deze
gazelle een razendsnelle sprintster die al springend en stuiterend
haar belagers probeert af te wimpelen.
DE JUFFERKRAAN
Deze juffer is de kleinste onder de kraanvogels.
Ze leeft graag in steppes en het liefst dicht bij
een meer omdat ze graag een bad neemt. Wanneer
het tijd is om naar hun winterverblijf te
trekken, verzamelen de dieren zich in groepen
van wel 400 vogels. Deze groepen komen
samen tot één grote kolonie en ondernemen zo
samen de reis.
Verder zien we nog:
De poolvos, de leeuw, de dolfijn, de chacmabaviaan, de gemsbok, de
chimpansee, de zeehond…
Focus op… beeld!
EEN WONDERLIJKE WERELD IN BEELD GEBRACHT!
De aarde wordt getoond in al zijn facetten. We zien beelden die nog
nooit eerder vertoond werden.
Er zijn vertederende momenten, zoals de eerste stapjes van de ijsbeertjes,
en er zijn pijnlijke momenten, wanneer bijvoorbeeld de olifant
verdwaalt. Je ontdekt hoe de dieren leven in hun omgeving, wat
ze moeten doen om te overleven en hoe ze hun jongen beschermen.
Met de seizoenswisselingen zien we de wereld veranderen. We leren
hoe belangrijk onze planeet is en hoe hard iedereen haar nodig
heeft.
We zijn getuige van migraties, van zoektochten naar voedsel en van
de strijd om te overleven.
DOOR HET OOG VAN DE CAMERA
Als je naar een film kijkt, sta je er meestal niet bij stil dat iemand al
deze beelden heeft moeten maken en ze daarna zorgvuldig moest
selecteren en monteren.
Dieren laten zich ook niet regisseren. Ze doen lekker hun zin en trekken
zich niets van de beelden aan. De locaties waren ook niet altijd
even toegankelijk. Zo kregen ze af te rekenen met sneeuwbuien en
regen, en soms waren er gewoon teveel wolken waardoor het licht
niet goed zat.
FILMLOCATIES
De beelden van Earth zijn over de hele wereld opgenomen. Vijf jaar
lang hebben 40 filmploegen zich verspreid over de aarde om de
mooiste beelden te kunnen verzamelen. In totaal hebben ze in 26
landen gefilmd. Doordat er een gelijknamige tv-serie bestond, hebben
ze ook daaruit beelden kunnen gebruiken.
De landschapsbeelden hebben ze gefilmd met behulp van de Cineflex
Heligimbal. Dit is een camera die op grote hoogtes kan filmen zonder
kapot te gaan. Hij werd vastgemaakt aan de helikopter en bestuurd
via een joystick.
— Earth — — 10 —

HULP VAN DE LOCALE BEVOLKING EN WETENSCHAPPERS
De Inuit zijn de locale bevolking van de Noordpool. Zij hielpen de
filmploeg op vele manieren. Zo kreeg de filmploeg onderdak, vervoer,
voedsel… Ze brachten hun ook tot bij de dieren, leerden ze om met
de dieren om te gaan en hun gedrag te bestuderen. Ook sherpa’s en
andere spoorzoekers droegen hun steentje bij. Zij kennen immers de
paadjes en de sporen. Zo was het opsporen van de dieren een stuk
gemakkelijker.
Vooraleer de filmploeg het filmen startte, spraken ze eerst met verschillende
wetenschappers. Zo leerden ze waar de dieren zich ophouden,
hoe ze leven, waarmee ze zich voeden, hoe ze zich gedragen…
Toch waren enkele wetenschappers verbaasd toen ze eenmaal de
beelden zagen. Sommige dieren gedroegen zich anders dan dat ze
hadden gedacht of vertoonden nog andere verrassende kenmerken.
ENKELE INDRUKWEKKENDE BEELDEN
Heel veel wachten… en af en toe geluk hebben!
De grote massa kariboes maken een lange
migratie mee. Zij worden gevolgd door een
kudde hongerige wolven. Zo zie je hoe een
wolf een kalfje van zijn moeder haalt en hoe
het kalfje blijft lopen voor zijn leven. Het is de
eerste keer dat zo een jacht gefilmd kan worden,
met dank aan de nieuwe technologie.
De mannelijke ijsbeer die met mooie sierlijke
bewegingen door het water zwemt, is een
beeld om nooit te vergeten. Hij trok naar een
ander stuk land om daar te kunnen leven. De
BBC was de eerste zender in 25 jaar die op
deze plaatsen mocht filmen. Voordien was de
toegang geweigerd aan iedereen die het gebied
van de ijsberen wou filmen of onderzoeken.
De kleine ijsbeertjes die met hun klauwtjes proberen een ijsberg op
te klauteren, wekken bij iedereen vertedering op. Ze zijn nog zo klein
en denken alleen maar aan spelen, terwijl ze geen weet hebben van
de moeilijkheden die nog op hun weg liggen. Moeder beer laat ze
spelen, maar dwingt ze toch met zachte ‘poot’ om verder te gaan.
Het beeld van de olifant die verloren gelopen is in de woestijn zal
veel mensen bijblijven. Het olifantje zoekt zijn mama en volgt haar
sporen, niet wetende dat hij de verkeerde kant opgaat. De immense
woestijnvlakte en zijn weg naar de dood grijpt velen naar de keel.
CAMERASTANDPUNTEN:
TER ZEE, TE LAND EN IN DE LUCHT
Het is technisch heel moeilijk om al deze beelden te maken. Er wordt
gefilmd op het ijs of op het land, in de lucht, van ver, van dichtbij, in
het water… Kan jij je die beelden nog herinneren?
Sta zeker even stil bij het feit dat wat jij zag op het scherm door de
lens van een camera wordt opgenomen. Hij wordt bestuurd door de
cameraman samen met andere mensen die deze man helpen. Geen
gemakkelijke klus dus.
Beelden vanuit de lucht: daarvoor gebruikte de filmploeg een helikopter
met een camera aan de voet bevestigd, soms ook een helium
luchtballon.
Beelden onder water: hiervoor hadden ze een speciale camera die
tegen het koude water bestand was. De duiker had het vertrouwen
van de moeder walvis en kon zo de walvissen van op twee meter
afstand filmen.
Beelden op het land: de dansende paradijsvogels werden met een
speciale camera gefilmd. De cameraman kon van op een afstand filmen
zonder dat de vogels er iets van merkten.
— Earth — — 11 —

Wist je datjes
WIST JE …
… dat mannelijke leeuwen helemaal niet jagen. Bij de leeuwen gaan
de vrouwtjes jagen, maar de mannetjes hebben het recht om als
eerste van de prooi te genieten.
… dat een groep olifanten voornamelijk bestaat uit vrouwelijke olifanten
en hun jongen. Wanneer de jongen groot zijn, blijven de
vrouwen in de groep. De mannetjes verlaten die groep om alleen
te gaan leven.
… dat een groep olifanten wordt geleid door een leidster. In regel
is het de oudste olifant die deze rol op zich neemt omdat zij de
meeste ervaring heeft. Zij weet waar de plaatsen zijn waar voedsel
en water te vinden is en hoe je vijanden moet verjagen.
…
dat chimpansees bijna uitsluitend planten
eten. Ze voeden zich grotendeels met planten,
noten, bladen, bloemen en zaden.
… dat pinguïns en ijsberen niet op dezelfde plaats leven. Pinguïns
leven op de Zuidpool en ijsberen op de Noordpool.
… dat vogels in een V-formatie vliegen om energie te besparen. Op
deze manier zijn ze minder snel moe. Men denkt dat vogels zo vliegen
om beter gebruik te kunnen maken van de wind en om stormen
te weerstaan. Een V-formatie zorgt er ook voor dat er makkelijk
van richting kan worden veranderd, zonder dat de vogels
tegen elkaar opbotsen.
… dat de zwangerschap van een olifant bijna twee jaar duurt. Wanneer
de olifant moet bevallen, wordt ze geholpen door de andere
olifanten, waardoor de bevalling maar 30 seconden duurt.
… dat jachtluipaarden blaffen. Dit doen ze om hun territorium te
verdedigen.
… dat walvissen elk hun eigen dialect hebben. Hun gezang is meer
dan 30 km ver te horen en het duurt ongeveer een half uur. Walvissen
van dezelfde geografische zone hebben hetzelfde dialect.
… dat walvissen elk een unieke manier hebben van zwemmen.
… dat kleine walvissen per dag ongeveer 500 liter melk drinken terwijl
hun moeder niets eet.
… dat er van het walvissengezang een lied is gemaakt. Componist
George Crumb maakte het werk Vox Balaenae voor een film. Hij
hoorde op een gegeven moment een tape met opgenomen geluiden
van bultruggen. Deze geluiden heeft hij in zijn compositie
verwerkt. Op deze manier probeerde hij de invloed van de mens
zo klein mogelijk te houden. Je kan een deeltje van deze muziek
beluisteren op: http://www.emusic.com/album/Eighth-Blackbird-
Beginnings-MP3-Download/10863847.html
…
dat mandarijneenden hun eieren in een hol
hoog boven de grond leggen. De kleine eendjes
moeten hun nest verlaten zonder dat ze
kunnen vliegen. Daarom moeten ze 30 meter
naar beneden duiken om in een dikke laag
bladeren te vallen. Hiervoor is moed nodig!
… dat een witte haai voortdurend moet zwemmen. Als hij dit niet
doet stikt hij binnen enkele minuten. Ook als je hem een paar
minuten achteruit trekt, stikt hij.
Opdracht
Duid drie weetjes aan die je het meest hebben verbaasd
— Earth — — 12 —

De vier seizoenen
Vijf biljoen jaar geleden, sloeg een enorme asteroïde in op de nog
jonge aarde. Deze slag was zo groot dat de aarde 23,5 graden kantelde.
Deze slag was van groot belang, want hierdoor zijn de seizoenen
gestart en is het leven op aarde ontstaan. Nu, zoveel jaren later,
zijn de seizoenen er nog altijd en ze zorgen ze ervoor dat alles bloeit
en groeit.
Earth begint in de winter. Een familie ijsberen wordt gevolgd in haar
doen en laten. Terwijl het warmer wordt, smelt het ijs, wat noodlottig
is voor deze familie. Naarmate de film vordert volgen de lente, de
zomer en de herfst. Dit zien we het best in de versnelde groei van
het loofbos.
Opdrachten
Maak samen met de kinderen een overzicht wie in welk seizoen verjaart.
Laat hun vertellen of ze het leuk vinden om in hun seizoen te
verjaren, of hadden ze liever op een ander moment verjaard?
Welk seizoen vinden de kinderen het leukst en waarom?
Je kan een aantal spreekwoorden bespreken die te maken hebben
met deze maanden. Laat de kinderen de spreekwoorden aanvullen
of verklaren. Laat ze zelf spreekwoorden verzinnen die volgens hen
een bepaald seizoen typeren.
Voorbeelden spreekwoorden:
Een nieuwe lente, een nieuw geluid
Dat is een nieuwe ervaring
Een zwaluw maakt noch geen lente
Er zijn meerdere voortekens nodig om iets aannemelijk te maken
Een bonte kraai maakt nog geen winter
Uit een enkel geval kan men geen conclusie trekken
Een kwade dag maakt nog geen winter
Een tegenvaller wil niet zeggen dat alles verkeerd zal gaan
Ook de herfst heeft zonnige dagen
Ook op oudere leeftijd kan men genieten
Het is niet overal zomer waar de zon schijnt
Schijn bedriegt
Verschillende jachttechnieken
Hoewel er geen nadruk op wordt gelegd, komen we toch iets te weten
over een aantal jachttechnieken. Elk dier heeft zijn eigen techniek zo
versoepeld en verbeterd om zijn buit te kunnen verschalken.
De wolven proberen een kalfje van zijn moeder te scheiden. Wanneer
dit lukt, rennen ze het kalfje achterna. Zolang het kalfje blijft
lopen is de strijd gelijk, maar wanneer het struikelt of een verkeerde
beweging maakt, is het verloren.
De jachtluipaard besluipt zijn prooi heel voorzichtig. Eerst bekijkt
hij lang zijn prooi, dan maakt hij zich langzaam klaar om aan te vallen.
Wanneer de Thomsongazelle dit doorheeft spurt ze weg. Door
zijwaartse sprongen te maken, probeert ze te ontsnappen. Als de luipaard
de gazelle toch kan pakken, springt hij naar haar keel. En hij
bijt tot ze dood is.
Ook walvissen en dolfijnen hebben een aparte manier van jagen
uitgevonden. Wanneer ze een school vissen of andere kleine diertjes
ontdekken, beginnen ze in een bolvormige baan rond te springen.
Dit doen ze in een cirkel zodat er in het midden luchtbellen ontstaan.
De vissen zijn zo in de war, dat ze niet beseffen wat er gebeurt. Zo
vormen ze een gemakkelijke prooi.
De witte haai pakt het sluwer aan. Wanneer hij honger heeft, verbergt
hij zich. Diep in het water of tussen planten of stenen volgt
hij zijn prooi en wanneer hij de kans ziet, zwemt hij er razendsnel
naartoe en slikt zijn prooi in één hap op.
De Atlantische zeilvis jaagt op zijn manier. Met zijn grote snuit
slaat hij de vissen gewoon bewusteloos en eet ze daarna op.
De ijsbeer jaagt geduldig. Wanneer hij zin heeft in een zeehondje
wacht hij bij de ademgaten. Dit zijn de gaten waar de zeehond naar
boven komt om te kunnen ademen. De ijsbeer besluipt zijn prooi ook
op het land. Hiervoor is zijn vacht de perfecte camouflage.
Opdracht
Mocht jij een dier zijn, welk dier zou je dan willen zijn en hoe zou jij
jagen? Wat vind je van de verschillende jachttechnieken? Zoek zelf
nog andere jachttechnieken op en bespreek ze in de klas.
— Earth — — 13 —

Verwerkingstips: opdrachten
Kies zelf welke opdracht bij de leeftijd van je klas aansluit.
Uitwerking olifant
VOORAF
We bevinden ons in een groot lokaal. Zorg ervoor dat de temperatuur
niet te hoog of te laag staat. We zullen proberen om de route
van de olifanten uit te beelden. In de klas hang je een grote kaart met
de Kalahariwoestijn. Op de kaart duiden de leerlingen de weg aan
die de olifanten moeten volgen naar de delta.
BEDOELING
Bedoeling van dit spel is dat de leerlingen begrijpen hoe heet de
woestijn is. Ze moeten leren met elkaar te delen en om te gaan met
waterschaarste. De leerlingen moeten ook extra kleren meedoen, bijvoorbeeld
truien, wanten, mutsen …
VOORBEREIDING
De leerlingen worden in twee groepen verdeeld. Op de grond is een
route uitgetekend met verschillende stopplaatsen. Er zijn op de hele
route vijf plaatsen waar ze een opdracht krijgen die hun verder op
weg kan zetten. Elke leerling krijgt een flesje zonder water mee. Bij
de rustplaatsen is er water, maar niet te veel.
HET SPEL
Terwijl de leerlingen de route volgen, moeten ze bij iedere plaats stoppen
en een extra kledingstuk aantrekken. Zo wordt het telkens warmer
naarmate ze het eindpunt bereiken, net zoals dat bij de olifanten het
geval is.
Elke leerling heeft bij aanvang van het spel een trui aan en krijgt een
leeg flesje water. Ze moeten de stippellijnen volgen en er niet vanaf
wijken. Wie dit wel doet, moet zijn water afgeven.
Op 5 plaatsen ligt een foto van een oase. Dit is een teken dat er een
opdracht te vervullen valt.
Bij de eerste oasetekening moeten de leerlingen een vragenlijst invullen.
Als ze deze lijst juist kunnen invullen en het sleutelwoord vinden,
krijgen ze elk 10 cl water in hun flesje. Wanneer de opdracht niet
juist is uitgevoerd, moeten ze samen beslissen wie zijn flesje zal uitgieten,
want deze ‘olifant’ zal zo meer dorst hebben.
De weg naar de volgende plaats wordt bemoeilijkt door een zandstorm.
Die verblindt de olifanten. Daarom moeten drie vierde van de
leerlingen in één rij geblinddoekt zijn. De overige leerlingen moeten
de leerlingen begeleiden aan de hand van geluiden en aanwijzingen.
Het tweede punt gaat over het verdwaalde olifantje. De opdracht hierbij
gaat over de woestijn. Ze moeten op de kaart verschillende woestijnen
aanduiden van over heel de wereld. (de juiste naam op de juiste
plaats leggen). De omgeving van de woestijn wordt kort beschreven
zodat ze de locatie kunnen raden aan de hand van een aantal tips.
Het derde punt gaat over de kleine bron. Hier gaan de leerlingen
meer leren over andere dieren in de woestijn. Dit gebeurt door de
jongen en hun moeder met elkaar te verbinden, ze een naam te
geven, met de juiste beschrijving.
Het vierde punt gaat over de aanval van de leeuwen. Hier moeten de
leerlingen hun flesje water beschermen. Elk flesje krijgt een nummer.
De twee groepen moeten hier tegen elkaar spelen. De leerkracht gaat
in het midden staan en roept een nummer af. Het corresponderende
flesje moet vanaf nu goed beschermd worden door de leerlingen. Ze
gaan in een kring staan met hun gezicht naar buiten. De andere
leerlingen moeten proberen een bal te rollen tussen de benen van
de andere leerlingen die hun flesje verdedigen. Lukt dit in 5 à 10
minuten, dan mag de ‘aanvallende’ leerlingen het flesje hebben. Als
dat niet lukt, mag de groep ‘verdedigers’ het flesje houden. Dit wordt
tweemaal gespeeld.
— Earth — — 14 —

Maak of teken een paradijsvogel
Het laatste punt gaat over de lange reis die de olifanten moeten
maken om bij de deltabron te komen. Hier moeten de leerlingen
goed omgaan met hun water. Ze moeten al het water in een kom
doen. Vervolgens moeten ze de weg verder afleggen zonder dat de
kom de grond raakt. Wanneer ze zonder problemen het eindpunt
hebben gehaald, worden ze met elkaar vergeleken. De groep met het
meeste water heeft gewonnen. Daarna mogen ze allemaal van het
water drinken en hun dorst lessen.
Uitwerking walvissen
VOORAF
De leerlingen zetten in een klas de banken en stoelen aan de kant. Er
liggen een aantal blinddoeken en ook dingen die geluid maken, als
stokken, sambaballen, trommel, potten, fluitje …
BEDOELING
Walvissen communiceren met elkaar via geluiden. Moeder en kind
‘slaan’ bijvoorbeeld op de golven van de zee. Op deze manier weten
ze waar de andere zich bevindt.
HET SPEL
Er worden groepjes gemaakt van elk twee leerlingen. Één kind van het
duo gaat zich verstoppen. De andere leerling moet aan de hand van
het geluid dat zijn klasgenoot maakt geblinddoekt de andere vinden.
Of
Twee leerlingen staan naast elkaar. Zij moeten afgaand op geluiden,
geblinddoekt naar een bepaalde plaats lopen. Ze proberen zo dicht
mogelijk bij elkaar te eindigen. Wanneer ze aan de overkant zijn,
mogen ze hun blinddoek afdoen en kijken of het gelukt is om bij
elkaar te blijven.
Wat vind je van de paradijsvogels? Teken je eigen paradijsvogel en
maak hem de mooiste van de wereld.
Of
Een paradijsvogel als naambordje.
Wat heb je nodig:
Hoe maak je het?
2 papieren bordjes.
Verschillende veertjes.
Wiebeloogjes.
Karton.
Papier.
IJslepeltjes.
Lijm.
Pailletten.
Zwarte viltstift.
Ander knutselmateriaal
Maak een cirkel voor de kop uit een stuk karton
door bijv. de ronding van een beker over te tekenen
en daarna uit te knippen. Plak de snavel van regenboogpapier
en de wiebeloogjes op de kop. Teken
ook de wimpers en de neusgaten erop. Plak de cirkel
van de kop aan de onderkant van het papieren bord.
Maak de vleugels als het voorbeeld hieronder en
plak deze samen vast aan weerskanten van de kop
aan de andere kant van het bord. Versier de kop met de resten van
de veertjes en de buik met de pailletten.
Knip de rand van een ander papieren bord cirkelvormig los en knip
hiervan de staart. Plak deze en de ijslepeltjes (als pootjes) onder aan
het bord laat de vogel drogen. Nu kun je op het bordje je naam
schrijven en heb je een leuk naambordje. Maak van je vogel een
echte paradijsvogel!
— Earth — — 15 —

Knutsel een dier alleen met papier
Maak een walvis
wat heb je nodig?
Een stuk vierkant papier + schaar + potlood of stift
Hoe vouw je het?
Maak een kraanvogel
Vouw twee punten naar binnen
zodat een vlieger ontstaat.
Daarna vouw je het puntje naar binnen
Dan het geheel naar binnen vouwen.
Het staartje omhoog plooien
Met de schaar een knipje geven tussen
de staart en de 2 puntjes openvouwen
De oogjes en de vinnen op de walvis tekenen.
Wat heb je nodig?
Een vierkant papier + een potlood
Hoe ga je te werk
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
Vouw een recht en een schuin kruis zodat de vouwlijnen
ontstaan
Vouw A naar B. Druk tegelijk C en D naar binnen.
Vouw eerst A en daarna B naar het midden. Vouw daarna
C erover heen. Daarna A, B en C terugvouwen.
Pak het onderste punt en vouw die over de
blauw gekleurde vouwlijn naar boven toe.
Draai het vouwwerk om en doe stap 3 en 4 opnieuw.
Vouw de rechterpunt schuin naar boven en weer terug.
Vouw de rechterkant een beetje open en duw
de rechterpunt ertussen naar boven.
Herhaal stap 6 en 7 met de linkerkant.
Vouw de linkerpunt een stukje om en weer terug
Vouw de linkerpunt nu een beetje open en duw het net
omgevouwen stukje er tussen door naar beneden.
Duw de vleugels naar beneden. Rol ze om een potlood
om ze wat krom te maken. De kraanvogel is nu klaar.
www.onlineklas.nl/lessen/creatief/origamikraanvogel/
origamikraanvogel.html
— Earth — — 16 —

Wie leeft waar?
Antarctica
Oceaan
Woestijn
Noordpool
Toendra
Tropisch regenwoud
Taiga
Knip de foto’s uit en laat de leerlingen de dieren
bij hun juiste biotoop leggen!
— Earth — — 17 —

Juist of fout? Zet een kruisje
Opdracht aarde
Duid de noordpool, de zuidpool en de evenaar aan op de wereldbol.
Juist Fout
De evenaar is gesitueerd precies in het midden
van de noord- en zuidpool.
Men noemt de afbakeningslijn tussen de noordelijke
en zuidelijke pool de graad van geografische lengte.
Het zuidelijk halfrond heeft een grotere oppervlakte
dan het noordelijke halfrond.
Zwitserland is in het noordelijk halfrond gesitueerd.
Pinguïns leven op de Noordpool.
IJsberen leven op de Zuidpool.
De aarde draait om haar eigen as in 24 uur.
De seizoenen lopen als volgt:
winter, herfst, lente, zomer.
Als wij opstaan, gaan de kangoeroes slapen.
De kreeftskeerkring loopt onder de evenaar.
Vergelijk je antwoorden met je buur in de klas.
Raad het dier
Duid België aan met een rode stip.
Je speelt dit spel met zijn tweeën. Eventueel verruim je het voor de
hele klassengroep.
Twee mensen zitten tegenover elkaar. Elk heeft een dier uit de film
Earth op een post-it blaadje geschreven. Ze zorgen ervoor dat ze niet
van elkaar weten wat dat dier is. Wanneer ze allebei klaar zijn, plakken
ze elkaars briefje op hun voorhoofd. Het dier dat persoon 1 heeft
opgeschreven, komt dus op het voorhoofd van persoon B te hangen.
Persoon B weet niet welk dier hij is en zal dit proberen te raden via
Ja/Nee vragen. Dit geldt eveneens voor persoon A.
Persoon B kan vragen: Ben ik een roofdier?, waarop persoon A antwoordt:
Ja
Aan de hand van hun vragen moeten ze proberen te raden welk dier
ze zijn. De eerste die raadt wie hij is, heeft gewonnen.
— Earth — — 18 —

Vul het rooster in
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
L
I
A
T
S
E
E
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Welke eend maakt haar nest hoog in een boom?
Waar leven de pinguïns?
Zo heet de lijn die de aarde verdeelt in een
noordelijk en zuidelijk halfrond.
Zo heet de tocht die dieren ieder jaar opnieuw
ondernemen naar warmere oorden.
Zo heet een woestijn in Afrika.
Maakt ieder jaar opnieuw een tocht van
6400 km naar de Zuidpool.
Manier om aan voedsel te komen.
Hiermee wordt gefilmd.
Is het snelste landdier op aarde.
Dit seizoen begint op 21 maart en eindigt op 20 juni.
De film gaat over de …
Zo heet een groep wolven.
Als water van een hoge berg naar beneden valt, dan heb je een…?
Zo heten de inwoners van Groenland.
Zo heet een groot dier met een slurf.
Zo heet een grote zwarte aap die meespeelde in
de film King Kong.
16
17
18
19
1
2
3
I
Legt haar eieren in nesten van andere vogels zodat
zij hun kuikens opvoeden.
Zo heten de jongen van een tijger.
Hoe heet de paradijsvogel die op de nationale vlag van Papoea-
Nieuw-Guinea staat?
Antwoorden:
Koekoek, Welpen, Raggi, Mandarijneend, Antarctica, Evenaar,
Migratie, Sahara, Walvis, Jagen, Camera, Jachtluipaard, Lente,
Aarde, Roedel, Waterval, Inuit, Olifant, Gorilla.
Eventuele Tips:
»» Zoek eens op internet.
»» Kijk eens op de kaart van de wereld of van
een specifiek werelddeel.
»» Ga in de bib op zoek naar het onderwerp
en vind een goed boek dat over het onderwerp gaat.
— Earth — — 19 —

Fiche voor de leerlingen
Jouw mening over de film?
Saai? Mooi? Ontroerend? Te lang of te kort?
Vat je mening in 1 zin samen.
Hoe sta jij nu tegenover het milieu? Denk je dat je meer zal letten op
wat je doet? Bv een warme trui aantrekken in plaats van de verwarming
een paar graden hoger te zetten.
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Filmen
Met dieren kan je geen afspraken maken. Denk je dat het moeilijk
was om deze film te maken? Waarom?
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ken je nog films die over de natuur gaan? Zoja, welke?
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Heb je dieren ontdekt die je nog nooit eerder had gezien? Wat vond
je van hen? Denk je dat er nog meer dieren verstopt zitten waarvan
niemand weet dat ze bestaan?
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
In de film kwamen veel personages voor.
Kan jij er vijf opsommen? Welk dier vond jij het leukst? Voor welk
dier zou jij willen zorgen en waarom?
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Wat vind je van de muziek in Earth? Heb je gehoord dat de muziek
speelser en vrolijker wordt als er in het beeldfragment speelse, jonge
vosjes naar voren komen.
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Kijk zeker eens op de website van Earth. Je vindt daar filmpjes over
de dieren, maar ook over de cameratechnieken.
http://www.loveearth.com/uk/film
Wat denk jij dat we kunnen doen om de aarde te redden?
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
— Earth — — 20 —

Wij horen graag je reactie bij deze film. Laat die achter op:
www.lesseninhetdonker.be (selecteer de film op de homepage).
Bronnenlijst
»»
www.loveearth.com/uk/film
»»
www.knutselidee.nl/ideeen/naamvogels.htm
»» www.onlineklas.nl/lessen/creatief/origamikraanvogel/origamikraanvogel.html
— Earth — — 21 —