en econoMie - MBO Raad

4
1. Inleiding en samenvatting
Na de huidige economische crisis is er binnenkort een structureel nijpend tekort aan goed
opgeleide arbeidskrachten: in 2040 is ten opzichte van 2010 vanwege de vergrijzing nationaal
de beroepsbevolking met 1 miljoen mensen gekrompen, met andere woorden: niet minder
dan 10 procent krimp. Door de crisis en de stijgende werkloosheid is de aandacht even afgeleid
van de waarschuwingen en oplossingen zoals onder andere door de commissie Bakker en het
Innovatieplatform bepleit, maar door het naderende acute personeelsvraagstuk in tal van sectoren
en branches zal dit weer omslaan. De prognoses van de commissie Bakker liggen in lijn
met overig recent onderzoek van onder andere het ROA en de Raad voor Werk en Inkomen:
om tenminste internationaal concurrerend te kunnen blijven moet Nederland investeren in
onder andere innovatie, een hoger opleidingniveau en in participatie (personeelsvoorziening).
Naar verwachting stroomt tot en met 2013 jaarlijks gemiddeld
4,1 procent van de huidige werkzame beroepsbevolking uit.
De commissie Bakker gaf onder andere aan, dat tot 2015 een
tekort van 375.000 personen zal ontstaan en dat dit tekort
daarna nog verder zal oplopen tot zevenhonderdduizend in
2040. Hoewel de crisis leidt tot enige vertraging, blijft de
prognose voor de middellange en lange termijn onverkort
actueel. Een aantal voorbeelden van sectoren waarin ernstige
en soms ook acute problemen dreigen zijn de technische
beroepen, de transportsector en vitale sectoren als het
onderwijs en de zorg:
•• De komende 10 jaar verlaat 75% van de docenten het
onderwijs, terwijl er maar weinig nieuwe docenten
bijkomen. Docenten ervaren nu al een hoge werkdruk.
De MBO Raad heeft – mede als input voor een eigen
position paper - Berenschot gevraagd om, op basis van
documentenstudie en gesprekken en bijeenkomsten met
de mbo - instellingen over de huidige en potentiële bijdrage
aan de regionale agenda, een voorstel te doen voor verdere
versterking van deze bijdrage.
••
••
••
Op de arbeidsmarkt is ruim 27% procent van de
beroepen als technisch aan te merken, een aanzienlijk
deel hiervan is op een mbo-niveau. Tot 2014 wordt een
tekort van 26.000 mensen in de techniek verwacht. In
de chemiesector bijvoorbeeld, staat een grootschalige
uitstroom van oudere werknemers voor de deur.
Een andere voor de Nederlandse economische positie
belangrijke sector is de transportsector, waar over vijf
jaar een tekort van 55.000 vrachtwagenchauffeurs wordt
verwacht.
In 2025 zal er volgens het Zorginnovatieplatform een
personeelstekort zijn van 450.000 zorgmedewerkers,
waaronder veel mbo’ers.
De hoofdconclusie van dit rapport is, dat het mbo een
niet te onderschatten economische én maatschappelijke
betekenis heeft en dat het loont om nú te
investeren in extra samenwerkingsarrangementen
van mbo-instellingen die bijdragen aan economisch
herstel, innovatie, verhogen van het opleidingsniveau
van de beroepsbevolking en aan het oplossen van de
verwachte personeelstekorten.