Door werken en denken Jaarverslag 2009 - Geldersch Landschap ...
31.12.2014 • Views
Share Embed Flag

Door werken en denken Jaarverslag 2009 - Geldersch Landschap ...

Door werken en denken Jaarverslag 2009 - Geldersch Landschap ...

Door werken en denken Jaarverslag 2009 - Geldersch Landschap ...

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
cbf.nl

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

<strong>Door</strong> <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 1

<strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong><br />

<strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong><br />

streeft toegankelijkheid <strong>en</strong><br />

transparantie na.<br />

De verslaglegging van onze<br />

organisatie vindt plaats in dit<br />

jaarverslag voor onze begunstigers<br />

<strong>en</strong> onze relaties.<br />

Daarnaast beschikk<strong>en</strong><br />

we over de financiële<br />

jaarrek<strong>en</strong>ing (waarin<br />

financiële verantwoording<br />

wordt afgelegd) <strong>en</strong> het<br />

sociaal jaarverslag.<br />

In beleidsdocum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zijn<br />

visie, beleid <strong>en</strong> aanpak<br />

beschrev<strong>en</strong>. Onze website<br />

www.mooigelderland.nl bevat<br />

e<strong>en</strong> schat aan informatie over<br />

ons werk. De jaarstukk<strong>en</strong> zijn<br />

te bestell<strong>en</strong> of in te zi<strong>en</strong> op<br />

deze website.<br />

Vastgesteld door de Directie<br />

op 1 april 2010, goedgekeurd<br />

door de Raad van Toezicht op<br />

26 mei 2010.<br />

Colofon<br />

<strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong><br />

<strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong><br />

Postbus 7005<br />

6801 HA Arnhem<br />

(026) 355 25 55<br />

www.mooigelderland.nl<br />

Tekst<strong>en</strong>: Jeanine Perryck,<br />

Ton Rooz<strong>en</strong>, Marjan Visscher<br />

Beeldredactie: Karlijn van<br />

Onz<strong>en</strong>oort, J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

Eindredactie: Omomo,<br />

D<strong>en</strong> Haag<br />

Vormgeving: Pim Smit,<br />

Amsterdam<br />

Coördinatie: Ine Sanders<br />

Inhoud<br />

5 <strong>Door</strong> <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />

7 GLGK bezint<br />

Ontwikkeling<strong>en</strong><br />

Directiewisseling<br />

Aanpassing<strong>en</strong> in de organisatie<br />

Economische recessie<br />

Ensembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />

11 GLGK ziet<br />

Beleid<br />

Onderzoek<br />

Automatisering<br />

15 GLGK werkt<br />

Monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

Collectie<br />

Plann<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontwikkeling<strong>en</strong><br />

ILG-contract<br />

Kwaliteit van de natuur<br />

Natuur <strong>en</strong> cultuurhistorie<br />

Ontsluit<strong>en</strong><br />

19 GLGK ontmoet<br />

Belang<strong>en</strong>behartiging<br />

Ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

K<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> ervaring del<strong>en</strong><br />

Maatschappelijk stages<br />

Media<br />

Europese natuur<br />

Toegankelijkheid<br />

Buit<strong>en</strong>landse ontmoeting<strong>en</strong><br />

Hoog bezoek<br />

23 GLGK oogst<br />

Van beheer <strong>en</strong> behoud tot restauratie<br />

Ensemble behoud<strong>en</strong><br />

Collectie<br />

Uitbreid<strong>en</strong><br />

Flora <strong>en</strong> fauna<br />

25 GLGK bedankt<br />

Vrijwilligers<br />

Bezoekers<br />

Begunstigers<br />

Fonds<strong>en</strong><br />

27 Doel<strong>en</strong> <strong>en</strong> resultat<strong>en</strong><br />

31 <strong>Jaarverslag</strong> Raad van Toezicht<br />

32 Beknopte jaarcijfers<br />

39 Bestuurlijke organisatie<br />

41 Bedrijfsrelaties<br />

43 Vooruit in vertrouw<strong>en</strong><br />

Fotoverantwoording<br />

op pagina 43<br />

2 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 3

<strong>Door</strong> <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />

Het verslagjaar <strong>2009</strong> viel sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> periode van recessie, maar onze lop<strong>en</strong>de<br />

project<strong>en</strong> zijn gelukkig niet in gevaar gekom<strong>en</strong>. Er zijn tal van inrichtingsproject<strong>en</strong><br />

opgepakt <strong>en</strong> uitgevoerd, zoals de aanleg van bos bij de Regulier<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

natuurontwikkeling in de Kieftskamp. De resultat<strong>en</strong> daarvan kunt u in het veld zi<strong>en</strong>.<br />

Andere project<strong>en</strong>, waarvoor in <strong>2009</strong> nog onvoldo<strong>en</strong>de dekking was, zijn vanwege<br />

de onzekere economische <strong>en</strong> financiële omstandighed<strong>en</strong> wel naar de achtergrond<br />

geschov<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> van de meest aansprek<strong>en</strong>de resultat<strong>en</strong> waarover u in dit jaarverslag leest, was<br />

de oplevering van kasteel Waard<strong>en</strong>burg eind maart <strong>2009</strong>. Ter geleg<strong>en</strong>heid van deze<br />

oplevering is het boek ‘Kasteel Waard<strong>en</strong>burg, weerbaar <strong>en</strong> veelzijdig’ versch<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />

Drie prachtige aankop<strong>en</strong> zorgd<strong>en</strong> ervoor dat we onze bezitting<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> uitbreid<strong>en</strong>.<br />

Landgoed Biljo<strong>en</strong>, de scholt<strong>en</strong>boerderij Hijink <strong>en</strong> ruim 77 hectare bos <strong>en</strong> natuur<br />

van de Breukinkheide nabij Doetinchem. E<strong>en</strong> kostbaar bezit, waarvan wij u zo veel<br />

mogelijk zull<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong>. Ook g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> doet u van onze product<strong>en</strong>lijn Huys<br />

de Zyp. De verkoop van onder andere chutneys <strong>en</strong> kaz<strong>en</strong>, waarmee we vorig jaar zijn<br />

begonn<strong>en</strong>, levert veel positieve reacties op.<br />

Het ILG-contract met de provincie – ILG staat voor Investeringsbudget Landelijk<br />

Gebied – bevindt zich in het derde jaar van uitvoering. In hoofdlijn<strong>en</strong> ligt de<br />

uitvoering op koers. Wel lop<strong>en</strong> we achter bij de aankoop van grond<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />

voorbereiding van sommige grote project<strong>en</strong>, zoals het herstel van tuin <strong>en</strong> park van<br />

Foto: Dies Goorman<br />

de landgoeder<strong>en</strong> Neerijn<strong>en</strong>, Waard<strong>en</strong>burg <strong>en</strong> De Oorsprong. De plann<strong>en</strong> hiervoor<br />

oogst<strong>en</strong> waardering, maar word<strong>en</strong> op onderdel<strong>en</strong> soms <strong>en</strong>igszins kritisch ontvang<strong>en</strong>.<br />

Daar zull<strong>en</strong> we bij de uiteindelijke plann<strong>en</strong> voor uitvoering rek<strong>en</strong>ing mee houd<strong>en</strong>.<br />

Hoe het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> omgaat met bosbeheer <strong>en</strong> de uitvoering van<br />

beheersjacht, werd vastgelegd in twee notities. De belangrijkste bevinding<strong>en</strong> vindt u<br />

in dit jaarverslag.<br />

Voor mijzelf was <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> bijzonder jaar. Ik heb k<strong>en</strong>nisgemaakt met onze<br />

organisatie, de medewerkers, onze relaties, de omwon<strong>en</strong>d<strong>en</strong> van ons bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

andere betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong>. Ook heb ik terrein<strong>en</strong> <strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong> bezocht <strong>en</strong> het geweldige<br />

werk ervar<strong>en</strong> dat onze medewerkers, vrijwilligers <strong>en</strong> seizo<strong>en</strong>skracht<strong>en</strong> verricht<strong>en</strong><br />

waardoor we van ons mooie Gelderland kunn<strong>en</strong><br />

g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong>. De bijdrage <strong>en</strong> steun van onze begunstigers is<br />

daarbij natuurlijk onmisbaar.<br />

Ons bedrijf is e<strong>en</strong> prachtige organisatie om voor te<br />

<strong>werk<strong>en</strong></strong>. De mooie bezitting<strong>en</strong> drag<strong>en</strong> bij aan de kwaliteit<br />

van onze leefomgeving in Gelderland. Met trots bied ik u<br />

dan ook ons jaarverslag aan!<br />

Peter van d<strong>en</strong> Tweel,<br />

directeur<br />

4 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 5

GLGK bezint<br />

Als organisatie will<strong>en</strong> we geworteld zijn in de sam<strong>en</strong>leving <strong>en</strong> onze statutaire <strong>en</strong><br />

maatschappelijke doelstelling op e<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> wijze inhoud gev<strong>en</strong>. Bezinning<br />

op ontwikkeling<strong>en</strong> in de sam<strong>en</strong>leving hoort daarbij. Deze bezinning heeft in <strong>2009</strong><br />

vanzelfsprek<strong>en</strong>d e<strong>en</strong> impuls gekreg<strong>en</strong> door de directiewisseling die ook heeft geleid<br />

tot <strong>en</strong>kele aanpassing<strong>en</strong> in de organisatie. De economische recessie is voor <strong>Geldersch</strong><br />

<strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong> niet zonder gevolg<strong>en</strong> geblev<strong>en</strong>. Tegelijkertijd<br />

zijn door het <strong>en</strong>sembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong> nieuwe perspectiev<strong>en</strong> geschetst <strong>en</strong> nieuwe product<strong>en</strong><br />

ontwikkeld die onze positie hebb<strong>en</strong> versterkt.<br />

Hoe bezinn<strong>en</strong> we ons op ontwikkeling<strong>en</strong> in de sam<strong>en</strong>leving<br />

Ontwikkeling<strong>en</strong><br />

Betrokk<strong>en</strong> medewerkers in onze organisatie <strong>werk<strong>en</strong></strong> op<br />

veel front<strong>en</strong> <strong>en</strong> met veel partij<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> om ti<strong>en</strong>tall<strong>en</strong><br />

project<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> verantwoorde wijze uit te voer<strong>en</strong>. In<br />

deze dynamische werkomgeving is tijd voor bezinning<br />

schaars. Toch is het goed om daar tijd voor te nem<strong>en</strong>.<br />

De wereld verandert. Hoe gaan we om met de gevolg<strong>en</strong><br />

van de economische crisis <strong>en</strong> met de overheidsbezuiniging<strong>en</strong><br />

die ook voor onze organisatie gevolg<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

hebb<strong>en</strong> Hoe spel<strong>en</strong> we in op de gevolg<strong>en</strong> van<br />

klimaatverandering Hoe gaan we om met de discussie<br />

over de verdrogingbestrijding in Gelderland, waarbij de<br />

haalbaarheid <strong>en</strong> betaalbaarheid in e<strong>en</strong> aantal gebied<strong>en</strong><br />

ter discussie zijn kom<strong>en</strong> te staan Hoe gaan we om met<br />

de dit jaar door de provincie ingestelde aankoopstop,<br />

waardoor grote vertraging dreigt bij het realiser<strong>en</strong> van<br />

onze natuurdoelstelling<strong>en</strong> Hoe gaan we om met nieuwe<br />

Nederlanders die vanuit hun culturele achtergrond op<br />

e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> manier natuur <strong>en</strong> landschap belev<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarder<strong>en</strong><br />

Maar ook: hoe gaan we om met e<strong>en</strong> medewerker<br />

in wie het vertrouw<strong>en</strong> is geschaad door geconstateerde<br />

onregelmatighed<strong>en</strong> G<strong>en</strong>oeg red<strong>en</strong><strong>en</strong> om na e<strong>en</strong> periode<br />

waarin ons ambiti<strong>en</strong>iveau zeer hoog lag, nu <strong>en</strong>ige terughoud<strong>en</strong>dheid<br />

aan de dag te legg<strong>en</strong>. Deze terughoud<strong>en</strong>dheid<br />

heeft ook doorgewerkt in de begroting die dit jaar<br />

is opgesteld voor 2010.<br />

Directiewisseling<br />

Op 19 maart <strong>2009</strong> hebb<strong>en</strong> wij afscheid g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> van<br />

Janine Pijl. Ruim ti<strong>en</strong> jaar heeft zij op inspirer<strong>en</strong>de wijze<br />

leiding gegev<strong>en</strong> aan <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e<br />

Kasteel<strong>en</strong> (GLGK). In deze periode is veel tot stand is<br />

gebracht. Veel project<strong>en</strong> zijn uitgevoerd of opgestart<br />

<strong>en</strong> er is in die periode e<strong>en</strong> belangrijke meerjar<strong>en</strong>overe<strong>en</strong>komst<br />

met de provincie Gelderland geslot<strong>en</strong>. Als<br />

waardering voor haar verdi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> kreeg Janine Pijl van<br />

het provinciaal bestuur de goud<strong>en</strong> erep<strong>en</strong>ning van de<br />

provincie Gelderland. De p<strong>en</strong>ning werd uitgereikt door<br />

de Commissaris van de Koningin, de heer Clem<strong>en</strong>s Cornielje.<br />

Bij het afscheid in het Huis der Provincie war<strong>en</strong> er lezing<strong>en</strong><br />

van prof. dr. Joop Schaminée, prof. dr. Bas Haring<br />

<strong>en</strong> ir. Willem de Beaufort. Zij gav<strong>en</strong> ieder op hun eig<strong>en</strong><br />

manier e<strong>en</strong> visie op het beheer van het natuurlijke <strong>en</strong><br />

culturele erfgoed. E<strong>en</strong> deel van de visie van Bas Haring<br />

is als column opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in het zomernummer van<br />

<strong>2009</strong> van ons tijdschrift ‘Mooi Gelderland’.<br />

Al op 1 februari <strong>2009</strong> werd ir. Peter van d<strong>en</strong> Tweel<br />

aangesteld als de nieuwe directeur van GLGK. Eerder<br />

was hij werkzaam bij Staatsbosbeheer, <strong>en</strong>kele jar<strong>en</strong><br />

als regiohoofd Gelderland <strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s als directeur<br />

Regio Zuid. Voor hij naar huis Zyp<strong>en</strong>daal kwam, was<br />

hij plaatsvervang<strong>en</strong>d directeur van de Di<strong>en</strong>st Landelijk<br />

gebied van het Ministerie van Landbouw, Natuur <strong>en</strong><br />

Voedselkwaliteit. Vanuit die functies is hij vertrouwd<br />

met het werkveld van de organisatie <strong>en</strong> k<strong>en</strong>t hij Gelderland<br />

goed.<br />

Aanpassing<strong>en</strong> in de organisatie<br />

Om de organisatie nog efficiënter <strong>en</strong> slagvaardiger te<br />

lat<strong>en</strong> <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> het managem<strong>en</strong>t verder te stroomlijn<strong>en</strong>,<br />

zijn in de loop van <strong>2009</strong> organisatieaanpassing<strong>en</strong><br />

uitgewerkt die begin 2010 hun beslag krijg<strong>en</strong>.<br />

Nieuw is de stafafdeling Bedrijfsvoering die verantwoordelijk<br />

is voor tal van ondersteun<strong>en</strong>de werkzaamhed<strong>en</strong>,<br />

zoals ICT-beheer, het secretariaat, het archief, de bibliotheek<br />

<strong>en</strong> de vastgoedadministratie. Daarnaast zijn de<br />

functies van controller <strong>en</strong> programmamanager nader<br />

gedefinieerd.<br />

De organisatie had begin <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> omvang van 111 fte.<br />

Dat is het totaal van de vaste <strong>en</strong> de project- <strong>en</strong> flexibele<br />

formatie. Zes person<strong>en</strong> zijn uit di<strong>en</strong>st getred<strong>en</strong>. Zo hebb<strong>en</strong><br />

we afscheid g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> van Jan Teuniss<strong>en</strong>, die jar<strong>en</strong>lang<br />

zijn stempel drukte op het beheer van de westelijke<br />

Veluwe <strong>en</strong> verantwoordelijk is geweest voor de uitvoering<br />

van e<strong>en</strong> groot aantal project<strong>en</strong>. Na e<strong>en</strong> di<strong>en</strong>sttijd<br />

van meer dan veertig jaar bij onze stichting, heeft hij<br />

gebruik gemaakt van de fpu-regeling (VUT).<br />

Er zijn vijf nieuwe medewerkers aangetrokk<strong>en</strong>. Begin<br />

2010 zull<strong>en</strong> ook de vacatures voor e<strong>en</strong> Regiomanager<br />

regio Achterhoek <strong>en</strong> Oost-Veluwe <strong>en</strong> e<strong>en</strong> Hoofd Bedrijfsvoering<br />

word<strong>en</strong> ingevuld. Eind <strong>2009</strong> bedroeg de formatie<br />

110 fte.<br />

E<strong>en</strong> van de beste graadmeters voor de betrokk<strong>en</strong>heid<br />

van onze medewerkers <strong>en</strong> voor het werkplezier <strong>en</strong> de<br />

sfeer in de organisatie is het ziekteverzuim. In <strong>2009</strong> was<br />

dat 2,65% (teg<strong>en</strong> 2,79% in 2008). Dit zijn lage cijfers die<br />

ver b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> het landelijke gemiddelde ligg<strong>en</strong> van 4,3%.<br />

Efficiënt <strong>en</strong> slagvaardiger <strong>werk<strong>en</strong></strong> do<strong>en</strong> we ook in de<br />

interne overlegstructur<strong>en</strong>. Maandelijks word<strong>en</strong> in het<br />

managem<strong>en</strong>tteam de belangrijkste tactische <strong>en</strong> operationele<br />

besluit<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />

Economische recessie<br />

In het afgelop<strong>en</strong> jaar hebb<strong>en</strong> we ons nadrukkelijk bezig<br />

moet<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> met de gevolg<strong>en</strong> van de economische ><br />

6 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 7

Organogram met formatieverdeling per 31 december <strong>2009</strong><br />

fte = fulltime equival<strong>en</strong>t<br />

(e<strong>en</strong>heid voor de omvang<br />

van e<strong>en</strong> functie)<br />

Adjunct-directeur (1,0 fte)<br />

Directeur (1,0 fte)<br />

Directiesecretariaat (1,0 fte)<br />

R<strong>en</strong>tmeesterij (1,0 fte)<br />

Personeel & Organisatie (1,6 fte)<br />

Visie, Advies & Kwaliteit (10,2 fte)<br />

Bedrijfsbureau (7,6 fte)<br />

Communicatie (8,2 fte)<br />

Financiën, Administratie<br />

& Informatie (4,8 fte)<br />

Foto: Nicole Burgers<br />

Kasteel Ros<strong>en</strong>dael is e<strong>en</strong> fraai voorbeeld van het <strong>en</strong>sembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong>: het strev<strong>en</strong><br />

naar e<strong>en</strong>heid van huis <strong>en</strong> tuin.<br />

Foto: Eline Verwoerd<br />

De moeraswesp<strong>en</strong>orchis, e<strong>en</strong> zeldzame <strong>en</strong> wettelijk beschermde orchidee,<br />

werd in <strong>2009</strong> aangetroff<strong>en</strong> op Staverd<strong>en</strong>.<br />

Regio Noord/West-Veluwe<br />

<strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e Vallei (18,0 fte)<br />

Regio Achterhoek<br />

<strong>en</strong> Oost-Veluwe (21,8 fte)<br />

Regio Rivier<strong>en</strong>gebied<br />

<strong>en</strong> Zuid-Veluwe (24,3 fte)<br />

Bouwkundige zak<strong>en</strong><br />

(9,8 fte)<br />

recessie. Zo hebb<strong>en</strong> wij te mak<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> lichte daling<br />

van het aantal begunstigers <strong>en</strong> ook van het aantal<br />

fonds<strong>en</strong> waarop wij voor bepaalde project<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

beroep kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> def<strong>en</strong>sieve strategie van<br />

belegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> het voorzichtige economische herstel<br />

dat eind <strong>2009</strong> zichtbaar werd, hebb<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wel onze<br />

balanspositie versterkt. Toch blijv<strong>en</strong> we voorzichtig<br />

met de inzet van middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> zull<strong>en</strong> we project<strong>en</strong><br />

waarvoor onvoldo<strong>en</strong>de eig<strong>en</strong> middel<strong>en</strong> beschikbaar<br />

zijn, aanhoud<strong>en</strong>. Voorbereid<strong>en</strong>de werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

planuitwerking voor inrichtingsproject<strong>en</strong> zijn ev<strong>en</strong>wel<br />

het afgelop<strong>en</strong> jaar voortvar<strong>en</strong>d opgepakt <strong>en</strong> bied<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> goed perspectief voor e<strong>en</strong> volle uitvoeringsag<strong>en</strong>da<br />

in 2010.<br />

Ensembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />

Het <strong>en</strong>sembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong>, de e<strong>en</strong>heid van huis <strong>en</strong> tuin,<br />

heeft de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> geleid tot e<strong>en</strong> geïntegreerd<br />

beheer van het natuurlijke <strong>en</strong> culturele erfgoed. Het<br />

<strong>en</strong>sembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong> smaakt naar meer, letterlijk. Het<br />

<strong>en</strong>sembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong> heeft tot nieuwe product<strong>en</strong> geleid.<br />

De chutneys, stoofpott<strong>en</strong> van brandrode runder<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

fruitchips die onder de merknaam Huys de Zyp via onze<br />

webwinkel in de markt zijn gezet, hebb<strong>en</strong> hun weg<br />

naar onze begunstigers gevond<strong>en</strong> <strong>en</strong> zijn onze invulling<br />

van de Gelderse smaak. De PR-werking van deze<br />

product<strong>en</strong> is sterk <strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> wordt hiermee de<br />

economische basis onder ons beheer versterkt. <strong>Door</strong><br />

in <strong>en</strong>sembles te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> we tot innovatieve<br />

ideeën. Het concept om heidemaaisel te ver<strong>werk<strong>en</strong></strong><br />

tot brandstofbrikett<strong>en</strong> zorgde ervoor dat e<strong>en</strong> kost<strong>en</strong>post<br />

voor het beheer is omgezet in e<strong>en</strong> economisch<br />

interessant product. Er zijn nog wel e<strong>en</strong> paar productieproblem<strong>en</strong><br />

op te loss<strong>en</strong>, zoals het bereik<strong>en</strong> van de<br />

vereiste droogtegraad van heide, maar het begin is<br />

gemaakt.<br />

Foto: Dies Goorman<br />

Op 19 maart <strong>2009</strong> ontving Janine Pijl bij haar afscheid als directeur de goud<strong>en</strong> erep<strong>en</strong>ning<br />

van de provincie Gelderland.<br />

Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

Onder de merknaam Huys de Zyp bied<strong>en</strong> we ‘Gelderse g<strong>en</strong>oeg<strong>en</strong>s’ aan.<br />

8 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 9

GLGK ziet<br />

Onze schop gaat nooit zomaar de grond in. We vertal<strong>en</strong> statut<strong>en</strong> naar beleid<br />

<strong>en</strong> beleid naar beheer. Dat beleid moet zo nu <strong>en</strong> dan word<strong>en</strong> herzi<strong>en</strong>. Zo is het<br />

afgelop<strong>en</strong> jaar onder andere het bosbeleid <strong>en</strong> het faunabeheer onder de loep<br />

g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Ook is er gekek<strong>en</strong> hoe we om moet<strong>en</strong> gaan met verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

of lege bouwplaats<strong>en</strong> in ons bezit. Ook onderzoek hoort bij het mak<strong>en</strong> van<br />

verantwoorde keuzes. In verschill<strong>en</strong>de terrein<strong>en</strong> is eco-hydrochemisch onderzoek<br />

uitgevoerd voor e<strong>en</strong> verantwoorde inrichting, we hebb<strong>en</strong> DNA-onderzoek gedaan<br />

<strong>en</strong> fokadviez<strong>en</strong> opgesteld voor onze zeldzame huisdierrass<strong>en</strong> <strong>en</strong> we zijn gestart<br />

met e<strong>en</strong> nieuwe Woodstock-inv<strong>en</strong>tarisatie van het totale bosbezit. Om alle<br />

terrein- <strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatiegegev<strong>en</strong>s te ver<strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> op te slaan, hebb<strong>en</strong> we e<strong>en</strong><br />

gedeg<strong>en</strong> automatiseringssysteem nodig. Afgelop<strong>en</strong> jaar zijn we bezig geweest met<br />

vernieuwing van dit systeem.<br />

Zeldzame keurslag<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> door onderzoek behoud<strong>en</strong><br />

Beleid<br />

Hoewel het bosbeleid van onze stichting al weer <strong>en</strong>kele<br />

jar<strong>en</strong> geled<strong>en</strong> werd geactualiseerd, ontbrak e<strong>en</strong> publieksversie<br />

over dit onderwerp. In <strong>2009</strong> versche<strong>en</strong> deze<br />

publieksversie onder de titel ‘Het bosbeheer van <strong>Geldersch</strong><br />

<strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong>’. De tekst is<br />

geschrev<strong>en</strong> door onze vorige directeur Janine Pijl. Naast<br />

traditionele zak<strong>en</strong> als natuur, landschap <strong>en</strong> recreatieve<br />

waard<strong>en</strong>, kom<strong>en</strong> milieuaspect<strong>en</strong> van bos <strong>en</strong> de aanleg<br />

van bos aan de orde, waarvoor wij e<strong>en</strong> ambitieuze doelstelling<br />

hebb<strong>en</strong>. Het is dan ook niet toevallig dat deze<br />

publieksversie werd gepres<strong>en</strong>teerd tijd<strong>en</strong>s de feestelijke<br />

bije<strong>en</strong>komst rond het plant<strong>en</strong> van de laatste boom van<br />

e<strong>en</strong> omvangrijk nieuw bos bij de Regulier<strong>en</strong>. Deze boom<br />

werd geplant door de heer W. Kooy, directeur van het<br />

Gro<strong>en</strong>fonds <strong>en</strong> onze directeur Peter van d<strong>en</strong> Tweel. Het<br />

Gro<strong>en</strong>fonds levert e<strong>en</strong> belangrijke financiële bijdrage aan<br />

bosaanlegproject<strong>en</strong> in ruil voor de aan deze nieuwe boss<strong>en</strong><br />

gekoppelde CO 2 -recht<strong>en</strong>. Met de aanleg van nieuwe<br />

boss<strong>en</strong> wordt CO 2 opgeslag<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo lever<strong>en</strong> wij e<strong>en</strong><br />

bijdrage aan het oploss<strong>en</strong> van het probleem van broeikasgass<strong>en</strong>.<br />

Bij deze geleg<strong>en</strong>heid werd ook het boek ‘De<br />

aanleg van nieuwe boss<strong>en</strong>’ gepres<strong>en</strong>teerd. Dit boek is<br />

e<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijke uitgave van Stichting Probos <strong>en</strong> GLGK.<br />

Ook het beleid voor ingebruikgeving van gebouw<strong>en</strong> is<br />

herzi<strong>en</strong> <strong>en</strong> herijkt. Uitgangspunt blijft dat goede afsprak<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> vastgelegd om de bijzondere betek<strong>en</strong>is van<br />

onze gebouw<strong>en</strong> te behoud<strong>en</strong>.<br />

Op diverse terrein<strong>en</strong> van onze stichting zijn in het verled<strong>en</strong><br />

oude gebouw<strong>en</strong> verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> of gesloopt. Met het<br />

herstel van park<strong>en</strong> <strong>en</strong> tuin<strong>en</strong> in de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> is<br />

de vraag actueel geword<strong>en</strong> of we de verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> bouw<strong>werk<strong>en</strong></strong><br />

weer e<strong>en</strong> plaats moet<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>. De beleidsnotitie<br />

‘Lege bouwplaats<strong>en</strong>’ gaat hierop in. De historische <strong>en</strong><br />

landschappelijke waard<strong>en</strong> staan vanzelfsprek<strong>en</strong>d voorop<br />

bij mogelijke overweging<strong>en</strong> bij de keuze voor e<strong>en</strong> verantwoorde<br />

inpassing. Zo ook bij onze boer<strong>en</strong>erv<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />

eerste inv<strong>en</strong>tarisatie laat zi<strong>en</strong> dat we in veel gevall<strong>en</strong><br />

met e<strong>en</strong>voudige middel<strong>en</strong> de karakteristieke structuur<br />

van boer<strong>en</strong>erv<strong>en</strong> sterk kunn<strong>en</strong> verbeter<strong>en</strong>.<br />

Dit jaar versche<strong>en</strong> de nota ‘Het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong><br />

het beheer van in het wild lev<strong>en</strong>de diersoort<strong>en</strong>’. In deze<br />

notitie faunabeheer staat dat wij e<strong>en</strong> zo hoog mogelijke<br />

biodiversiteit van flora <strong>en</strong> fauna will<strong>en</strong> realiser<strong>en</strong> binn<strong>en</strong><br />

de ruimte van wet- <strong>en</strong> regelgeving <strong>en</strong> de daaraan<br />

verbond<strong>en</strong> beheer- <strong>en</strong> beleidsplann<strong>en</strong>. In het bijzonder<br />

de door de provincie vastgestelde faunabeheerplann<strong>en</strong>.<br />

De jacht op onze terrein<strong>en</strong> do<strong>en</strong> we met gekwalificeerde<br />

eig<strong>en</strong> medewerkers <strong>en</strong> vrijwilligers.<br />

Onderzoek<br />

Onderzoek vormt e<strong>en</strong> belangrijk instrum<strong>en</strong>t om het<br />

beleid te vertal<strong>en</strong> naar beheer- of inrichtingsmaatregel<strong>en</strong>.<br />

Veel van onze terrein<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> met<br />

verdroging <strong>en</strong> de waterkwaliteit. De laatste jar<strong>en</strong> zijn er<br />

op e<strong>en</strong> aantal terrein<strong>en</strong> diverse maatregel<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />

of voorbereid voor herstel van de (grond)watersystem<strong>en</strong>.<br />

Om over de gehele linie tot e<strong>en</strong> verdere aanpak<br />

te kom<strong>en</strong> van de problem<strong>en</strong> in de waterhuishouding,<br />

is e<strong>en</strong> analyse gemaakt van ons totale terreinbezit. De<br />

kansrijke del<strong>en</strong> voor herstel <strong>en</strong> ontwikkeling van (grond)<br />

watergebond<strong>en</strong> natuurtyp<strong>en</strong> zijn zo in beeld gebracht<br />

<strong>en</strong> er is e<strong>en</strong> meerjar<strong>en</strong>actieplan opgesteld. Gericht ecohydrochemisch<br />

onderzoek kan precies aangev<strong>en</strong> waar<br />

kans<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> om tot hoogwaardige natuurgebied<strong>en</strong> te<br />

kom<strong>en</strong>. In <strong>2009</strong> werd e<strong>en</strong> langjarig onderzoek op <strong>en</strong><br />

rond het landgoed Staverd<strong>en</strong> afgerond. Het onderzoek<br />

leverde concrete maatregel<strong>en</strong> op voor herstel <strong>en</strong> ontwikkeling<br />

van soort<strong>en</strong>rijke beekbegeleid<strong>en</strong>de vegetaties.<br />

E<strong>en</strong> van de uitkomst<strong>en</strong> was dat vernatting van het gebied<br />

terughoud<strong>en</strong>d <strong>en</strong> g<strong>en</strong>uanceerd moet plaatsvind<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> soortgelijk onderzoek op de Kieftskamp leidde in<br />

<strong>2009</strong> tot e<strong>en</strong> grootschalig inrichtingsproject voor het<br />

herstel van schrale nattegraslandtyp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de aanleg van<br />

natte loofboss<strong>en</strong>.<br />

Onderzoek werd ook gedaan door stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van de<br />

Hogeschool Arnhem <strong>en</strong> Hogeschool van Hall Lar<strong>en</strong>stein.<br />

In sam<strong>en</strong>werking met onder andere Landgoed Tonger<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> Waterschap Veluwe zijn onderzoek<strong>en</strong> uitgevoerd in de<br />

omgeving van Epe <strong>en</strong> Vaass<strong>en</strong>. Het betrof veelal landschaps-<br />

<strong>en</strong> hydrologische analyses. In de ti<strong>en</strong> rapport<strong>en</strong><br />

ded<strong>en</strong> de stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> creatieve voorstell<strong>en</strong> om onze terrein<strong>en</strong><br />

in te richt<strong>en</strong> <strong>en</strong> te ontwikkel<strong>en</strong>. We zull<strong>en</strong> deze<br />

voorstell<strong>en</strong> me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> in de verdere ontwikkeling van<br />

deze terrein<strong>en</strong>.<br />

Ook zeldzame huisdier<strong>en</strong> zijn het afgelop<strong>en</strong> jaar onderwerp<br />

van onderzoek geweest. Twee stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van de<br />

Noordelijke Hogeschool Leeuward<strong>en</strong> steld<strong>en</strong> e<strong>en</strong> fokadvies<br />

op voor onze Witrikk<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere kleurslag<strong>en</strong>, die<br />

in 2008 zijn aangekocht. De vererving van de verschil- ><br />

10 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 11

Feestelijke bije<strong>en</strong>komst rond het plant<strong>en</strong> van de laatste boom van e<strong>en</strong> omvangrijk nieuw bos bij de Regulier<strong>en</strong><br />

door de heer W. Kooy, directeur van het Gro<strong>en</strong>fonds <strong>en</strong> onze directeur Peter van d<strong>en</strong> Tweel.<br />

Foto: Gerard van Gri<strong>en</strong>sv<strong>en</strong><br />

Foto: Pauli<strong>en</strong> Keijzer<br />

De vererving van de verschill<strong>en</strong>de kleureig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van de Witrik werd in sam<strong>en</strong>werking<br />

met de Stichting de Witrik helder in beeld gebracht.<br />

l<strong>en</strong>de kleureig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> werd in sam<strong>en</strong>werking met<br />

de Stichting de Witrik eindelijk helder in beeld gebracht.<br />

Het lijkt nu mogelijk om alle eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van deze<br />

zeldzame kleurslag<strong>en</strong> te behoud<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> breder opgezet<br />

vervolgonderzoek naar deze kleurslag<strong>en</strong> werd gedaan<br />

in sam<strong>en</strong>werking met onder andere Stichting Zeldzame<br />

huisdierrass<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> stud<strong>en</strong>te van de opleiding Applied Animal Sci<strong>en</strong>ce<br />

van de Wag<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> Universiteit (WUR) deed onderzoek<br />

naar heidekoei<strong>en</strong> in Nederland <strong>en</strong> D<strong>en</strong>emark<strong>en</strong>. Ze vond<br />

in archiev<strong>en</strong> van de universiteit <strong>en</strong> bij particulier<strong>en</strong> thuis<br />

veel ‘onbek<strong>en</strong>de’, oude afbeelding<strong>en</strong> van heidevee op<br />

de Veluwe <strong>en</strong> andere del<strong>en</strong> van Nederland. Aan de hand<br />

van deze afbeelding<strong>en</strong> bracht ze de vroegere houderij<br />

van heiderunder<strong>en</strong> in beeld <strong>en</strong> maakte ze provinciale<br />

verschill<strong>en</strong> zichtbaar.<br />

E<strong>en</strong> combinatie van DNA-gegev<strong>en</strong>s van Nederlandse<br />

heidekoei<strong>en</strong> <strong>en</strong> De<strong>en</strong>se fokdata maakte het mogelijk om<br />

voor alle heidekoei<strong>en</strong> e<strong>en</strong> stamboom te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> gerichte<br />

fokadviez<strong>en</strong> te gegev<strong>en</strong>.<br />

We hebb<strong>en</strong> in het afgelop<strong>en</strong> jaar ook opdracht gegev<strong>en</strong><br />

voor e<strong>en</strong> nieuwe Woodstock-inv<strong>en</strong>tarisatie van ons<br />

bosbezit. De sam<strong>en</strong>stelling <strong>en</strong> structuur, de hoeveelheid<br />

dood hout, de houtvoorraad <strong>en</strong> de bijgroei zull<strong>en</strong> in<br />

kaart word<strong>en</strong> gebracht. De gegev<strong>en</strong>s kom<strong>en</strong> in de loop<br />

van 2010 beschikbaar.<br />

steem). Er is e<strong>en</strong> uitgebreide inv<strong>en</strong>tarisatie gemaakt van<br />

de functies <strong>en</strong> werkprocess<strong>en</strong> om ervoor te zorg<strong>en</strong> dat<br />

de nieuwe automatisering hierbij aansluit. We hebb<strong>en</strong><br />

keuzes gemaakt voor de te gebruik<strong>en</strong> softwarepakkett<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> er is e<strong>en</strong> nieuwe ICT-partner gevond<strong>en</strong> (DLA) die het<br />

lop<strong>en</strong>d systeembeheer voor ons gaat uitvoer<strong>en</strong>. Ook is<br />

er e<strong>en</strong> begin gemaakt met het bouw<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> webportal<br />

die bestaande software sam<strong>en</strong>br<strong>en</strong>gt <strong>en</strong> eindgebruikers<br />

alle informatie biedt die ze nodig hebb<strong>en</strong>. Aan de<br />

hardwarekant hebb<strong>en</strong> we geïnvesteerd in nieuwe werkplekk<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> snellere verbinding<strong>en</strong>, zoals glasvezel op<br />

Zyp<strong>en</strong>daal, e<strong>en</strong> straalverbinding op <strong>Door</strong>werth <strong>en</strong> ADSL<br />

op de werkschur<strong>en</strong>.<br />

In het verled<strong>en</strong> gebruikte iedere terreinbeher<strong>en</strong>de organisatie<br />

in Nederland e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> indeling om terrein<strong>en</strong><br />

Automatisering<br />

In <strong>2009</strong> hebb<strong>en</strong> we grote stapp<strong>en</strong> gezet in ons nieuwe<br />

automatiseringsproject GEIS (<strong>Geldersch</strong> Informatie Syte<br />

beschrijv<strong>en</strong>. Om deze beschrijving<strong>en</strong> op één lijn te<br />

krijg<strong>en</strong>, is vorig jaar e<strong>en</strong> landelijke index opgesteld.<br />

Deze NLR-index beschrijft natuurbeheertyp<strong>en</strong>, landschapsbeheertyp<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> recreatietyp<strong>en</strong>. Met de provincie<br />

Gelderland hebb<strong>en</strong> we afgesprok<strong>en</strong> dat wij deze landelijke<br />

index zull<strong>en</strong> toepass<strong>en</strong>. Onze eig<strong>en</strong> beheerkaart<strong>en</strong><br />

zijn inmiddels omgezet naar de nieuwe indeling. Aan<br />

de ambitiekaart<strong>en</strong> voor onze terrein<strong>en</strong>, die onze langetermijndoelstelling<strong>en</strong><br />

in beeld br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, wordt nog<br />

gewerkt. Deze omvangrijke operatie wordt begin 2010<br />

afgerond.<br />

Foto: Jan Zoer<br />

Voortuin van e<strong>en</strong> boer<strong>en</strong>erf met e<strong>en</strong> solitaire<br />

appelboom.<br />

Foto: Maurice de Graaf<br />

Op automatiseringsgebied is in <strong>2009</strong> onder andere geïnvesteerd<br />

in snellere verbinding<strong>en</strong>, zoals glasvezel op Zyp<strong>en</strong>daal.<br />

12 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 13

GLGK werkt<br />

Bezit beher<strong>en</strong> <strong>en</strong> behoud<strong>en</strong> is ons dagelijkse werk. Het veelzijdige bezit vraagt<br />

om deskundigheid op veel terrein<strong>en</strong>. Van natuur <strong>en</strong> landschap tot kastel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

collectie. We inv<strong>en</strong>tariser<strong>en</strong>, onderzoek<strong>en</strong>, bestuder<strong>en</strong> <strong>en</strong> conserver<strong>en</strong>, allemaal<br />

om de kwaliteit van onze monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, onze collectie <strong>en</strong> onze natuurterrein<strong>en</strong> te<br />

verbeter<strong>en</strong>. Het kritisch beschouw<strong>en</strong> van het eig<strong>en</strong> bezit leidt tot plann<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> ontwikkeling<strong>en</strong>. Daarnaast word<strong>en</strong> nieuwe project<strong>en</strong> gestart. Dankzij het<br />

ILG-contract, de bijzondere overe<strong>en</strong>komst voor investering<strong>en</strong> in het landelijk<br />

gebied die wij met de provincie hebb<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong> we natuur ontwikkel<strong>en</strong>, de<br />

landschappelijke kwaliteit van onze terrein<strong>en</strong> verbeter<strong>en</strong> <strong>en</strong> nieuwe terrein<strong>en</strong><br />

verwerv<strong>en</strong> <strong>en</strong> inricht<strong>en</strong>. Op onze landgoeder<strong>en</strong> profiter<strong>en</strong> natuur <strong>en</strong> cultuurhistorie<br />

van deze afspraak. Het zorgvuldig bewar<strong>en</strong> van ons bijzondere bezit <strong>en</strong> het<br />

op<strong>en</strong>stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontsluit<strong>en</strong> is voor ons van het grootste belang.<br />

Onze k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> praktijklocaties beschikbaar stell<strong>en</strong> voor derd<strong>en</strong><br />

Monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

Voor de ongeveer tachtig rijksmonum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatie<br />

gemaakt hoeveel onderhoud ze de kom<strong>en</strong>de<br />

vijf jaar nodig hebb<strong>en</strong>. Regelmatig onderhoud voorkomt<br />

verder verval <strong>en</strong> grote restauraties. Vanuit het Besluit<br />

Rijkssubsidiering Instandhouding Monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (BRIM)<br />

ontvang<strong>en</strong> we voor onderhoud e<strong>en</strong> bijdrage.<br />

Soms is restauratie nodig. De restauratie van boerderij<br />

D<strong>en</strong> Hag<strong>en</strong> op Staverd<strong>en</strong> is voor e<strong>en</strong> deel in eig<strong>en</strong> beheer<br />

uitgevoerd. Ook het poortgebouw <strong>en</strong> de parkmur<strong>en</strong><br />

van kasteel Scherp<strong>en</strong>zeel zijn in <strong>2009</strong> gerestaureerd.<br />

Op huis Verwolde in Lar<strong>en</strong> is de kelderverdieping gerestaureerd.<br />

Bezoekers krijg<strong>en</strong> nu e<strong>en</strong> betere indruk hoe<br />

vroeger in de kelders werd gewerkt. In huis Verwolde is<br />

ook de conservering van het behangsel van de bijzondere<br />

Chinese Kamer in uitvoering. Van e<strong>en</strong> bijdrage van<br />

de provincie Gelderland hebb<strong>en</strong> we ook de toegang, de<br />

parkeerplaats <strong>en</strong> de wandelpad<strong>en</strong> in de tuin <strong>en</strong> het park<br />

van Verwolde kunn<strong>en</strong> opknapp<strong>en</strong>. De restauratiewerkzaamhed<strong>en</strong><br />

aan het huis Schouw<strong>en</strong>burg in Elburg zijn in<br />

volle gang.<br />

De deskundigheid van onze organisatie wordt ook ingehuurd.<br />

Voor de Stichting Stev<strong>en</strong>skerk do<strong>en</strong> wij het bouwkundig<br />

onderhoud van de Stev<strong>en</strong>skerk in Nijmeg<strong>en</strong>. Voor<br />

het bezit van de Stichting Oude Gelderse Kerk<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s de onderhoudswerkzaamhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> restauraties<br />

voorbereid <strong>en</strong> begeleid. De restauratie van het orgel in<br />

de kerk in Ett<strong>en</strong> loopt <strong>en</strong> het werk aan de H.-Antoniusvan-Paduakerk<br />

in het buurtschap Kran<strong>en</strong>burg bij Vord<strong>en</strong><br />

wordt voorbereid.<br />

Met <strong>en</strong>kele Gelderse monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>organisaties, bedrijv<strong>en</strong>,<br />

opleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> de provincie onderzoek<strong>en</strong> we of er behoefte<br />

is aan e<strong>en</strong> opleidingsinstituut voor het restauratieambacht,<br />

e<strong>en</strong> Gelders Restauratie C<strong>en</strong>trum. Onze organisatie<br />

zou e<strong>en</strong> rol kunn<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> bij het beschikbaar<br />

stell<strong>en</strong> van k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> praktijklocaties.<br />

Collectie<br />

Onze stichting bezit ongeveer 22.000 voorwerp<strong>en</strong> die<br />

behor<strong>en</strong> bij de landgoeder<strong>en</strong> <strong>en</strong> kastel<strong>en</strong> of daarover<br />

informatie gev<strong>en</strong>. De voorwerp<strong>en</strong> word<strong>en</strong> zo veel mogelijk<br />

in de oorspronkelijke context getoond. E<strong>en</strong> omvangrijke<br />

hertaxatie van de gehele collectie is voltooid.<br />

Alle voorwerp<strong>en</strong> zijn gecontroleerd, ook die zich in ons<br />

nieuwe depot bevind<strong>en</strong>. De depotruimte die wij van de<br />

geme<strong>en</strong>te huurd<strong>en</strong>, werd vorig jaar plotseling opgeëist,<br />

waardoor wij g<strong>en</strong>oodzaakt war<strong>en</strong> naar nieuwe depotruimte<br />

uit te kijk<strong>en</strong>.<br />

Gedur<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> periode van drie jaar word<strong>en</strong> bijna<br />

neg<strong>en</strong>honderd schilderij<strong>en</strong> uit onze collectie <strong>en</strong> uit de<br />

collectie van de Brants<strong>en</strong> van de Zyp Stichting geconserveerd<br />

om verder verval teg<strong>en</strong> te gaan. Bij deze werkzaamhed<strong>en</strong><br />

moet duidelijk word<strong>en</strong> welke schilderij<strong>en</strong><br />

aan restauratie toe zijn. Vanwege de verwerving van<br />

Biljo<strong>en</strong> zijn als eerste de portrett<strong>en</strong> van bewoners van<br />

Biljo<strong>en</strong> - uit de collectie Van Spa<strong>en</strong> - ter hand g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />

Plann<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontwikkeling<strong>en</strong><br />

Na de restauratie van kasteel Waard<strong>en</strong>burg kwam er<br />

e<strong>en</strong> herstelplan voor het landgoed Waard<strong>en</strong>burg <strong>en</strong><br />

Neerijn<strong>en</strong>. Dit herstelplan is onderdeel van de ILGovere<strong>en</strong>komst<br />

met de provincie. Het c<strong>en</strong>trale deel van<br />

het landgoed heeft e<strong>en</strong> parkachtig karakter met bos,<br />

boomgaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> weiland<strong>en</strong>. Huis Neerijn<strong>en</strong> ligt aan de<br />

oostzijde, omringd door e<strong>en</strong> gracht <strong>en</strong> e<strong>en</strong> park. Voor<br />

e<strong>en</strong> herstelplan was e<strong>en</strong> grondige inv<strong>en</strong>tarisatie van alle<br />

aspect<strong>en</strong> van het landgoed nodig. Voor het ontwerp van<br />

het plan werd bureau SB4 uit Wag<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> ingeschakeld.<br />

In juni <strong>2009</strong> pres<strong>en</strong>teerde het bureau e<strong>en</strong> voorlopig plan<br />

dat uitmondde in e<strong>en</strong> definitieve versie. Uitvoering van<br />

het definitieve plan is afhankelijk van de beschikbare<br />

middel<strong>en</strong>.<br />

In 2006 heeft de geme<strong>en</strong>te R<strong>en</strong>kum landgoed De Oorsprong<br />

in erfpacht aan onze stichting overgedrag<strong>en</strong><br />

onder voorwaarde dat het landgoed wordt hersteld. Het<br />

landgoed is onderdeel van de landgoeder<strong>en</strong>zone langs<br />

de westelijke Veluwezoom. Het heeft e<strong>en</strong> bijzondere waterhuishouding,<br />

vijvers <strong>en</strong> bek<strong>en</strong> <strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> oud, zonverwarmd<br />

zwembad. Dat geeft het terrein e<strong>en</strong> bijzonder<br />

karakter, maar zorgt ook voor erosie van de veelbewandelde<br />

pad<strong>en</strong>. Het herstelplan van ontwerpbureau Bleeker<br />

<strong>en</strong> Nauta ligt klaar.<br />

In 2008 is de Stichting Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> van Kastel<strong>en</strong> opgericht.<br />

In deze stichting is het landgoed Gnad<strong>en</strong>thal bij Kleef<br />

(Duitsland) ondergebracht. Er is in <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> eerste inv<strong>en</strong>tarisatie<br />

(quickscan) gemaakt van huis, tuin <strong>en</strong> park<br />

van het landgoed.<br />

ILG-contract<br />

In 2008 slot<strong>en</strong> wij e<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>jarig ILG-contract (Investe- ><br />

14 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 15

Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

Foto: Gerrit Pleijter<br />

Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

In huis Verwolde is de conservering van het behangsel van de bijzondere<br />

Chinese Kamer in uitvoering.<br />

Schilderij<strong>en</strong> uit onze collectie <strong>en</strong> uit de collectie van de Brants<strong>en</strong> van de Zyp<br />

Stichting word<strong>en</strong> geconserveerd om verder verval teg<strong>en</strong> te gaan.<br />

In het Kastanjedal in de Heerlijkheid Beek bij Beek-Ubberg<strong>en</strong> is de<br />

waterloop van de beek gerestaureerd.<br />

Gedekte tafel met zilver<strong>en</strong> bestek op kasteel Cann<strong>en</strong>burch.<br />

ringsbudget Landelijk Gebied) met de provincie Gelderland.<br />

Daarin zijn afsprak<strong>en</strong> gemaakt over het beheer, de<br />

inrichting <strong>en</strong> aankoop van terrein<strong>en</strong> <strong>en</strong> dertig integrale<br />

project<strong>en</strong>. Ook zijn daarin de financiering <strong>en</strong> onze eig<strong>en</strong><br />

bijdrage vastgelegd. Het contract biedt ons de mogelijkheid<br />

de kwaliteit van het landelijk gebied te verbeter<strong>en</strong>.<br />

We kijk<strong>en</strong> dan naar natuur, landschap, recreatie, landbouw<br />

<strong>en</strong> water. Van de zeshonderd hectare die door de<br />

provincie verworv<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong>, is eind <strong>2009</strong> tweehonderd<br />

hectare aan ons doorgeleverd. Van de duiz<strong>en</strong>d<br />

hectare die we will<strong>en</strong> inricht<strong>en</strong>, is ruim honderd hectare<br />

afgerond <strong>en</strong> tweehonderd hectare in uitvoering gebracht.<br />

Voor nog e<strong>en</strong> driehonderd hectare word<strong>en</strong> plann<strong>en</strong><br />

voorbereid. Er zijn echter ontwikkeling<strong>en</strong> die de uitvoering<br />

van het contract kunn<strong>en</strong> belemmer<strong>en</strong>. Zo heeft de<br />

provincie e<strong>en</strong> aankoopstop afgekondigd <strong>en</strong> stagner<strong>en</strong> de<br />

regeling<strong>en</strong> die de aanpak van verdroging moet<strong>en</strong> stimuler<strong>en</strong>.<br />

Kwaliteit van de natuur<br />

<strong>Door</strong> verdroging verdwijn<strong>en</strong> bijzondere vegetatiegebied<strong>en</strong>.<br />

Natuurherstelproject<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> de verdroging<br />

teg<strong>en</strong>gaan. In de omgeving van de Kieftskamp in Vord<strong>en</strong><br />

zijn landbouwgrond<strong>en</strong> opnieuw ingericht om ruimte te<br />

gev<strong>en</strong> aan de Hissinkbeek.<br />

Op het Walfort in Aalt<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> poel gegrav<strong>en</strong> in de vorm<br />

van e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>d<strong>en</strong>kooi, die er rond 1900 waarschijnlijk<br />

heeft geleg<strong>en</strong>.<br />

In het Kastanjedal in de Heerlijkheid Beek bij Beek-<br />

Ubberg<strong>en</strong> is de waterloop van de beek gerestaureerd <strong>en</strong><br />

zijn de pad<strong>en</strong> hersteld. Aan plann<strong>en</strong> voor de omgeving<br />

van de Kabouterboom wordt nog gewerkt.<br />

Natuur <strong>en</strong> cultuurhistorie<br />

Op terrein<strong>en</strong> met hoge natuurwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoge cultuurhistorische<br />

waard<strong>en</strong> word<strong>en</strong> integrale project<strong>en</strong> uitgevoerd.<br />

Zo is op de Cann<strong>en</strong>burch gewerkt aan e<strong>en</strong> nieuwe<br />

integrale pres<strong>en</strong>tatie van het huis, de tuin <strong>en</strong> het park.<br />

Er werd<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> herstelwerkzaamhed<strong>en</strong> uitgevoerd<br />

aan bek<strong>en</strong>, vijvers <strong>en</strong> pad<strong>en</strong>, maar ook bom<strong>en</strong> geplant<br />

<strong>en</strong> duiz<strong>en</strong>d<strong>en</strong> bloemboll<strong>en</strong> gepoot. Dankzij de str<strong>en</strong>ge<br />

vorst (ijs!) kond<strong>en</strong> drie nieuwe brugg<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudig<br />

word<strong>en</strong> geplaatst. Met de laatste fase van het project<br />

is intuss<strong>en</strong> e<strong>en</strong> begin gemaakt. Dat is het herstel van<br />

de bouwhuiz<strong>en</strong>, de voorgevel van het kasteel <strong>en</strong> de<br />

publiekspres<strong>en</strong>tatie in het westelijk bouwhuis. Hier zal<br />

e<strong>en</strong> bezoekersc<strong>en</strong>trum word<strong>en</strong> ingericht waar bezoekers<br />

informatie krijg<strong>en</strong> over de bijzondere natuur- <strong>en</strong> cultuurhistorische<br />

waard<strong>en</strong> op het landgoed. We hebb<strong>en</strong><br />

Ontwerpbureau Tinker uit Utrecht gevraagd hiervoor e<strong>en</strong><br />

ontwerp te mak<strong>en</strong>.<br />

In het kader van het ILG-contract is de omgeving van<br />

kasteel Ammersoy<strong>en</strong> aangepakt, waaronder de gracht<br />

<strong>en</strong> de pad<strong>en</strong>. Het koetshuis is voor publieksgebruik<br />

aangepast <strong>en</strong> er is e<strong>en</strong> plan ontwikkeld om bezoekersstrom<strong>en</strong><br />

beter te leid<strong>en</strong>. Voor mindervalid<strong>en</strong> zijn pad<strong>en</strong><br />

aangelegd op Mariëndaal bij Oosterbeek. Binn<strong>en</strong> de<br />

overe<strong>en</strong>komst met de provincie valt ook de uitbreiding<br />

van heidekoei<strong>en</strong> op de Wekeromse heide <strong>en</strong> schap<strong>en</strong> op<br />

de Lo<strong>en</strong>ermark. Op de landgoeder<strong>en</strong> Brakel <strong>en</strong> Neerijn<strong>en</strong><br />

zijn hoogstamboomgaard<strong>en</strong> gerestaureerd <strong>en</strong> vernieuwd.<br />

Ontsluit<strong>en</strong><br />

E<strong>en</strong> bijzonder project is ‘Stapp<strong>en</strong> in de Toekomst’ tuss<strong>en</strong><br />

Bat<strong>en</strong>burg, Horss<strong>en</strong> <strong>en</strong> Berghar<strong>en</strong>. Omringd door<br />

<strong>en</strong>kele grotere natuurgebied<strong>en</strong>, zoals de e<strong>en</strong>d<strong>en</strong>kooi<br />

van Bat<strong>en</strong>burg, de Laagveldse Plas <strong>en</strong> de rivierduin<strong>en</strong><br />

van Berghar<strong>en</strong>, ligg<strong>en</strong> hier <strong>en</strong>kele kleine bos- <strong>en</strong> natuurgebied<strong>en</strong>.<br />

In overleg met bewoners <strong>en</strong> bedrijv<strong>en</strong><br />

werkt onze stichting aan verbinding<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de terrein<strong>en</strong>,<br />

waardoor het landschap <strong>en</strong> de natuur meer<br />

armslag krijg<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ecologische hoofdstructuur wordt<br />

versterkt. Tegelijkertijd <strong>werk<strong>en</strong></strong> we aan e<strong>en</strong> grotere<br />

toegankelijkheid. In dit gebied van Maas <strong>en</strong> Waal ontsluit<strong>en</strong><br />

we het Land van Heerlijkhed<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> nieuw<br />

bezoekersc<strong>en</strong>trum in de Vlaamse Schuur in Leur. In dit<br />

bezoekersc<strong>en</strong>trum zull<strong>en</strong> streekproduct<strong>en</strong>, informatie <strong>en</strong><br />

routes verkrijgbaar zijn. Deze routes leid<strong>en</strong> naar het gebied<br />

rond het kasteel in Hern<strong>en</strong>, de Ruïne van Bat<strong>en</strong>burg<br />

<strong>en</strong> de kerk van Leur die eig<strong>en</strong>dom is van de Stichting<br />

Oude Gelderse Kerk<strong>en</strong>. Voor deze kerk <strong>en</strong> zev<strong>en</strong> op<strong>en</strong>gestelde<br />

kastel<strong>en</strong> van GLGK is e<strong>en</strong> educatief programma<br />

voor basisschol<strong>en</strong> ontwikkeld.<br />

16 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 17

GLGK ontmoet<br />

Onze organisatie zet zich <strong>en</strong>thousiast in voor het Gelderse natuurlijke <strong>en</strong> culturele<br />

erfgoed. Dat do<strong>en</strong> we onder meer via belang<strong>en</strong>behartiging <strong>en</strong> de ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die<br />

we organiser<strong>en</strong>. Onze k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> ervaring del<strong>en</strong> we graag met ander<strong>en</strong>. Nieuw dit<br />

jaar war<strong>en</strong> de maatschappelijke stages voor middelbare scholier<strong>en</strong>. Ook via de media<br />

drag<strong>en</strong> wij onze doelstelling<strong>en</strong> uit. Speciale aandacht kreeg onze zo bijzondere<br />

Europese natuur in het televisieprogramma Buit<strong>en</strong>gewoon. De toegankelijkheid van<br />

onze terrein<strong>en</strong> staat hoog in het vaandel zodat bezoekers kunn<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van de<br />

prachtige Gelderse natuur die wij met veel zorg beher<strong>en</strong>. Soms zijn onze activiteit<strong>en</strong><br />

gr<strong>en</strong>soverschrijd<strong>en</strong>d, blijkt uit buit<strong>en</strong>landse ontmoeting<strong>en</strong>.<br />

Oog in oog met historische bewoners<br />

Ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

Onze terrein<strong>en</strong>, huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> kastel<strong>en</strong> l<strong>en</strong><strong>en</strong> zich<br />

uitstek<strong>en</strong>d voor ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong>.<br />

Ook dit jaar was er veel te belev<strong>en</strong>. Op kasteel<br />

<strong>Door</strong>werth vierde het Nederlands Jachtmuseum zijn<br />

zev<strong>en</strong>de lustrum. Ter geleg<strong>en</strong>heid van dit jubileum,<br />

organiseerd<strong>en</strong> we met het Nederlands Jachtmuseum<br />

<strong>en</strong> Museum Veluwezoom het jubileumprogramma<br />

‘Natuurlijk Wild’. E<strong>en</strong> expositie bracht de geschied<strong>en</strong>is<br />

van de vogelvangst in Nederland in beeld. In het kasteel<br />

kwam<strong>en</strong> bezoekers oog in oog te staan met historische<br />

bewoners die verteld<strong>en</strong> over lang vervlog<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>. De<br />

Week van de Geschied<strong>en</strong>is, dat als thema ‘Oorlog <strong>en</strong> Vrede’<br />

had, inspireerde ons om in huis Verwolde aandacht te bested<strong>en</strong> aan<br />

de Tweede Wereldoorlog. In e<strong>en</strong> lezing <strong>en</strong> t<strong>en</strong>toonstelling kwam<strong>en</strong> bezoekers iets te<br />

wet<strong>en</strong> over verzetsheld<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> relatie hadd<strong>en</strong> met Verwolde. Speciale aandacht was<br />

er ook voor het Haags Sanatorium dat gedur<strong>en</strong>de de oorlogsjar<strong>en</strong> in huis Verwolde<br />

was gevestigd. De ver<strong>en</strong>iging Keep Them Rolling, dat als doel heeft voertuig<strong>en</strong> uit de<br />

Tweede Wereldoorlog ‘rijd<strong>en</strong>d’ te houd<strong>en</strong>, zorgde ervoor dat huis Verwolde e<strong>en</strong> dag<br />

lang het decor vormde van historische militaire voertuig<strong>en</strong>. Op 18 maart werd voor<br />

de 53 e keer de Nationale Boomfeestdag gevierd. Zo’n 280 <strong>en</strong>thousiaste kinder<strong>en</strong><br />

van verschill<strong>en</strong>de basisschol<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> in onze terrein<strong>en</strong> Voss<strong>en</strong>broek bij Epe <strong>en</strong> de<br />

Regulier<strong>en</strong> bij Culemborg e<strong>en</strong> groot aantal bom<strong>en</strong> geplant.<br />

In <strong>2009</strong> viel ook het besluit om de <strong>en</strong>treeprijz<strong>en</strong> van onze op<strong>en</strong>gestelde kastel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wandeling<strong>en</strong> <strong>en</strong> excursies per 1 januari 2010 te verhog<strong>en</strong>. Deze war<strong>en</strong><br />

sinds 2004 niet meer verhoogd.<br />

K<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> ervaring del<strong>en</strong><br />

K<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> ervaring del<strong>en</strong> we graag. Zo bracht e<strong>en</strong><br />

delegatie van het Tsjechische Nationaal Park ‘Podyji<br />

<strong>en</strong> Thayadal’ e<strong>en</strong> bezoek aan onze Veluwse terrein<strong>en</strong>.<br />

De bezoekers maakt<strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis met onze manier<br />

van bosbeheer <strong>en</strong> heidebeheer. Grote belangstelling<br />

hadd<strong>en</strong> de Tsjech<strong>en</strong> voor de begrazing met<br />

heideschap<strong>en</strong> <strong>en</strong> heidekoei<strong>en</strong> <strong>en</strong> de productie van<br />

heidebrikett<strong>en</strong>. Economische kracht<strong>en</strong> dwing<strong>en</strong> de<br />

Europese boer<strong>en</strong> om mee te gaan<br />

in de wereldmarktproductie. Het<br />

gevolg is e<strong>en</strong> grootschalig verlies<br />

van locale id<strong>en</strong>titeit <strong>en</strong> biodiversiteit.<br />

Wij vind<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking<br />

tuss<strong>en</strong> agrariërs <strong>en</strong> natuurbeschermers<br />

ess<strong>en</strong>tieel om de oude<br />

landbouwlandschapp<strong>en</strong> met de<br />

daaraan gekoppelde ecologische<br />

<strong>en</strong> cultuurhistorische waard<strong>en</strong> in<br />

stand te kunn<strong>en</strong> houd<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong><br />

met het Rural European Platform,<br />

waarin diverse Europese <strong>en</strong> Nederlandse<br />

organisaties sam<strong>en</strong><strong>werk<strong>en</strong></strong>,<br />

hebb<strong>en</strong> we in april e<strong>en</strong> workshop<br />

georganiseerd in Belfast. Het<br />

thema was ‘Sam<strong>en</strong>werking tuss<strong>en</strong><br />

agrariërs <strong>en</strong> natuurbescherming in<br />

Europa’. Er werd<strong>en</strong> veel hoopgev<strong>en</strong>de<br />

<strong>en</strong> inspirer<strong>en</strong>de initiatiev<strong>en</strong><br />

gepres<strong>en</strong>teerd.<br />

18 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 19

Belang<strong>en</strong>behartiging<br />

Behoud <strong>en</strong> herstel van de biodiversiteit is e<strong>en</strong> belangrijke doelstelling van onze<br />

stichting. Dat bereik<strong>en</strong> we via e<strong>en</strong> gericht beheer <strong>en</strong> inrichting <strong>en</strong> aankoop van<br />

terrein<strong>en</strong>. Daarmee drag<strong>en</strong> we ook bij aan de realisatie van de ecologische<br />

hoofdstructuur. Dit is e<strong>en</strong> landelijk netwerk van natuurterrein<strong>en</strong> dat het duurzaam<br />

voortbestaan van soort<strong>en</strong> moet waarborg<strong>en</strong>. Onze organisatie liet zich kritisch uit<br />

to<strong>en</strong> terrein<strong>en</strong>, zoals het Kastanjedal bij Beek <strong>en</strong> Riverstone bij Rhed<strong>en</strong>, uit de<br />

ecologische hoofdstructuur werd<strong>en</strong> gehaald. Sam<strong>en</strong> met Staatsbosbeheer droeg<strong>en</strong><br />

wij alternatieve locaties aan voor het geplande bungalowpark op het Ennerveld,<br />

e<strong>en</strong> locatie op de Veluwe waar de natuur kwetsbaar is.<br />

Onze stem klinkt ook door in de gebiedsprocess<strong>en</strong> die door de provincie <strong>en</strong> de<br />

waterschapp<strong>en</strong> zijn gestart om de verdroging in natuurgebied<strong>en</strong> te bestrijd<strong>en</strong>.<br />

Verdroging is e<strong>en</strong> complex probleem. Wij strev<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> aanpak die rek<strong>en</strong>ing<br />

houdt met de bestaande natuur, bodemkwaliteitsaspect<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere aanwezige<br />

waard<strong>en</strong>. Verdroging kreeg ruim aandacht to<strong>en</strong> led<strong>en</strong> van de Commissie Landelijk<br />

Gebied op ons verzoek e<strong>en</strong> bezoek bracht<strong>en</strong> aan onze terrein<strong>en</strong> Kall<strong>en</strong>broek <strong>en</strong><br />

Klein Bylaer bij Barneveld.<br />

Foto: Nicole Burgers<br />

Maatschappelijk stages<br />

Maatschappelijke stages zull<strong>en</strong> vanaf 2011 e<strong>en</strong><br />

verplicht onderdeel vorm<strong>en</strong> in het voortgezet<br />

onderwijs. Sam<strong>en</strong> met het IVN, <strong>Landschap</strong>sbeheer<br />

Nederland, Natuurmonum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> Staatsbosbeheer<br />

zijn we met financiële steun van het Ministerie<br />

van Landbouw, Natuur <strong>en</strong> Voedselkwaliteit e<strong>en</strong><br />

proefproject gestart met maatschappelijke stages<br />

in het gro<strong>en</strong>. Binn<strong>en</strong> onze organisatie draaid<strong>en</strong><br />

drie proefstages op landgoed Bon<strong>en</strong>burg, op e<strong>en</strong><br />

biologische boerderij in Lunter<strong>en</strong> <strong>en</strong> in de terrein<strong>en</strong><br />

van Beek-Ubberg<strong>en</strong>. Scholier<strong>en</strong> dacht<strong>en</strong> mee over<br />

method<strong>en</strong> voor behoud <strong>en</strong> pr <strong>en</strong> werd<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong><br />

bij de uitvoering van het dagelijks beheer. De<br />

proefproject<strong>en</strong> war<strong>en</strong> e<strong>en</strong> succes <strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

vervolg.<br />

Media<br />

<strong>Door</strong> de vele activiteit<strong>en</strong> die wij ontplooi<strong>en</strong>, is onze organisatie vaak in het<br />

nieuws. In <strong>2009</strong> teld<strong>en</strong> wij bijna tweeduiz<strong>en</strong>d persvermelding<strong>en</strong>. Daarmee lukt<br />

het ons e<strong>en</strong> groot publiek te bereik<strong>en</strong>. Vermeld<strong>en</strong>swaardig is de deelname<br />

aan het televisieprogramma Buit<strong>en</strong>Gewoon van Omroep Gelderland. Dit jaar<br />

stond het programma in het tek<strong>en</strong> van Natura 2000, de Europees beschermde<br />

natuurgebied<strong>en</strong>. Drie uitz<strong>en</strong>ding<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> gewijd aan onze terrein<strong>en</strong>:<br />

Teeselinkv<strong>en</strong>, De Dell<strong>en</strong> <strong>en</strong> Waard<strong>en</strong>burg/Neerijn<strong>en</strong>. Onze medewerkers nam<strong>en</strong><br />

de kijkers mee op stap <strong>en</strong> verteld<strong>en</strong> over de bijzondere flora <strong>en</strong> fauna <strong>en</strong> de<br />

cultuurhistorische waard<strong>en</strong> van de terrein<strong>en</strong>. Dat het programma e<strong>en</strong> succes<br />

was, blijkt wel uit de 410.000 kijkers die alle<strong>en</strong> al naar de eerste aflevering over<br />

het Teeselinkv<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gekek<strong>en</strong>. Na de uitz<strong>en</strong>ding<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> geïnteresseerd<strong>en</strong><br />

deelnem<strong>en</strong> aan speciale Buit<strong>en</strong>Gewoon-excursies.<br />

Ter afsluiting van het staatsbezoek van de presid<strong>en</strong>t van Chili, Michelle<br />

Bachelet, werd koninklijk geluncht op kasteel <strong>Door</strong>werth. Hierbij war<strong>en</strong>,<br />

naast koningin Beatrix <strong>en</strong> prinses Máxima, ook de Commissaris van de<br />

Koningin, de heer Cornielje <strong>en</strong> andere hooggeplaatste gast<strong>en</strong> aanwezig.<br />

Buit<strong>en</strong>landse ontmoeting<strong>en</strong><br />

GLGK is ook over de landsgr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> actief. We hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordiger<br />

in het bestuur van de International Trust Organisation (INTO), e<strong>en</strong><br />

sam<strong>en</strong>werkingsverband van national trusts uit de hele wereld. Doel is op<br />

instellingsniveau sam<strong>en</strong> te <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis uit te wissel<strong>en</strong> ter bescherming<br />

van de natuur <strong>en</strong> cultuurhistorisch erfgoed wereldwijd. E<strong>en</strong> tastbaar<br />

resultaat is de financiële steun voor het werk van de Indonesian Heritage<br />

Trust na de aardbeving op West-Sumatra. E<strong>en</strong> van onze medewerkers nam<br />

deel aan e<strong>en</strong> door de INTO georganiseerd congres over het effect van<br />

klimaatverandering op de bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> het werk van de national trust-organisaties.<br />

Dit congres resulteerde in het opstell<strong>en</strong> van de ‘Dublin Declaration’,<br />

e<strong>en</strong> verklaring die tijd<strong>en</strong>s de klimaattop in Kop<strong>en</strong>hag<strong>en</strong> is gepres<strong>en</strong>teerd.<br />

E<strong>en</strong> delegatie Russ<strong>en</strong> van de TISBI-universiteit uit Tatarstan bezocht<br />

de Cann<strong>en</strong>burch <strong>en</strong> Staverd<strong>en</strong>. Zij nam k<strong>en</strong>nis van hoe wij het maatschappelijk<br />

draagvlak voor cultureel erfgoed vergrot<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe economische<br />

functies bijdrag<strong>en</strong> aan het behoud van erfgoed op de lange termijn. Het<br />

bezoek vond plaats in het kader van e<strong>en</strong> Matra-project van de Universiteit<br />

van Wag<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Matra-project<strong>en</strong> zijn door het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse<br />

Zak<strong>en</strong> gefinancierde uitwisselingsprogramma’s met land<strong>en</strong> in Midd<strong>en</strong>- <strong>en</strong><br />

Oost-Europa. Doel van dit project was bewustwording te creër<strong>en</strong> <strong>en</strong> aandacht<br />

te vrag<strong>en</strong> voor de bescherming van cultureel, historisch <strong>en</strong> natuurlijk<br />

erfgoed als onderdeel van de sociale transformatie in Tartarstan. In juli<br />

mocht e<strong>en</strong> van onze medewerkers in Tartarstan optred<strong>en</strong> als gastdoc<strong>en</strong>t.<br />

Europese natuur<br />

Voor het behoud van natuurlijk, landschappelijk <strong>en</strong> cultureel erfgoed,<br />

is e<strong>en</strong> groot maatschappelijk <strong>en</strong> bestuurlijk draagvlak nodig.<br />

Via deelname aan commissies, stuurgroep<strong>en</strong> <strong>en</strong> bestuurlijk overleg,<br />

zorg<strong>en</strong> wij dat ons erfgoed e<strong>en</strong> plaats houdt in de belang<strong>en</strong>afweging.<br />

Er is veel gedaan voor de Natura 2000-gebied<strong>en</strong>. Voor de Veluwe, de<br />

Rijntakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het Teeselinkv<strong>en</strong> <strong>en</strong> het Wooldse Ve<strong>en</strong> in de Achterhoek<br />

heeft de provincie conceptbeheerplann<strong>en</strong> opgesteld. Hoewel de bescherming<br />

van bijzondere leefgebied<strong>en</strong> <strong>en</strong> soort<strong>en</strong> in deze plann<strong>en</strong> vooropstaat, vind<strong>en</strong> wij<br />

het belangrijk dat er in onze terrein<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong>. Bezoekers<br />

moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van onze natuur.<br />

In <strong>2009</strong> werd<strong>en</strong> in de Natura 2000-gebied<strong>en</strong> drie bijzondere soort<strong>en</strong> aangetroff<strong>en</strong>: de<br />

kamsalamander (Teeselinkv<strong>en</strong>), het vlieg<strong>en</strong>d hert (Veluwe) <strong>en</strong> de bever (Rievier<strong>en</strong>gebied).<br />

In veel van onze terrein<strong>en</strong>, in het bijzonder de Natura 2000-gebied<strong>en</strong>, vormt ammoniakdepositie<br />

– neerslag van ammoniak in de bodem – e<strong>en</strong> groot probleem. In overlegstructur<strong>en</strong><br />

zoek<strong>en</strong> wij sam<strong>en</strong> met landbouw, geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, provincie <strong>en</strong> andere organisaties naar realistische<br />

oplossing<strong>en</strong> voor deze problematiek.<br />

Op de Veluwe strev<strong>en</strong> wij onder andere via het Hubertusberaad naar grote doorgaande<br />

op<strong>en</strong> terrein<strong>en</strong>, waardoor heid<strong>en</strong>, grasland<strong>en</strong> <strong>en</strong> stuifzand<strong>en</strong> weer met elkaar word<strong>en</strong> verbond<strong>en</strong>.<br />

Dit voorstel is in het beheerplan Natura 2000 overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong> nader uitgewerkt.<br />

Toegankelijkheid<br />

In <strong>2009</strong> zijn wij e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking aangegaan met op<strong>en</strong>baarvervoerbedrijf<br />

Synthus. Dit resulteerde in gezam<strong>en</strong>lijke acties.<br />

Zo is op landgoed Vord<strong>en</strong> e<strong>en</strong> sms-wandeling uitgezet, waarbij<br />

bezoekers via sms e<strong>en</strong> audiofragm<strong>en</strong>t hor<strong>en</strong> wat er in het<br />

landschap te zi<strong>en</strong> is. Ook is er e<strong>en</strong> fietsarrangem<strong>en</strong>t ontwikkeld<br />

vanaf station Winterswijk <strong>en</strong> zijn twee Synthusbuss<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> van<br />

de naam van onze stichting. Via de website van Synthus kunn<strong>en</strong><br />

belangstell<strong>en</strong>d<strong>en</strong> informatie over fietstocht<strong>en</strong> <strong>en</strong> georganiseerde<br />

wandeling<strong>en</strong> door onze terrein<strong>en</strong> vind<strong>en</strong>. Om de bereikbaarheid<br />

van onze terrein<strong>en</strong> te verbeter<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> wij als onderdeel<br />

van het parkeerproject P-Veluwe parkeerplaats<strong>en</strong> gerealiseerd bij Warnsborn <strong>en</strong> het<br />

Wekeromse Zand. De locaties bied<strong>en</strong> naast parkeergeleg<strong>en</strong>heid ook informatie over fiets- <strong>en</strong><br />

wandelroutes. Het project P-Veluwe is onderdeel van het programma voor Veluwetransferia<br />

van de provincie Gelderland. Dit programma heeft als doel recreatie <strong>en</strong> toerisme op de<br />

Veluwe te bevorder<strong>en</strong>, maar de groei van het recreatieve autoverkeer in kwetsbare gebied<strong>en</strong><br />

teg<strong>en</strong> te gaan. <strong>Door</strong> op geschikte locaties parkeervoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> te realiser<strong>en</strong>, wordt de<br />

recreatiedruk gereguleerd <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> bezoekers meer g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van al het moois dat onze<br />

natuurterrein<strong>en</strong> te bied<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />

Foto: Eline Verwoerd<br />

20 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 21

GLGK oogst<br />

Het doel van onze organisatie is allereerst het in goede staat houd<strong>en</strong> van ons<br />

bezit. Het acc<strong>en</strong>t in onze werkzaamhed<strong>en</strong> ligt op beheer <strong>en</strong> behoud, maar soms is<br />

restauratie onvermijdelijk. E<strong>en</strong> kroon op ons werk was het verwerv<strong>en</strong> van Biljo<strong>en</strong>,<br />

waardoor e<strong>en</strong> historisch <strong>en</strong>semble behoud<strong>en</strong> kan blijv<strong>en</strong>. De kwaliteit van natuur<br />

<strong>en</strong> landschap verbetert door het uitbreid<strong>en</strong> van de leefruimte van flora <strong>en</strong> fauna.<br />

Onze oogst is de waardering van onze achterban <strong>en</strong> van bezoekers van onze kastel<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> terrein<strong>en</strong>. Voor onze natuurbeheerders is aanwezigheid van bijzondere dier<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

plant<strong>en</strong>soort<strong>en</strong> de kroon op het werk.<br />

De zeldzame grote weerschijnvlinder laat zich weer zi<strong>en</strong> in de oostelijke Achterhoek<br />

Van beheer <strong>en</strong> behoud tot restauratie<br />

Bescheid<strong>en</strong> <strong>en</strong> grote project<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> afgerond. Op de<br />

Dell<strong>en</strong> kon de gevelste<strong>en</strong> uit de verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> Martha’s Hoeve<br />

dankzij de Heerder Historische Ver<strong>en</strong>iging word<strong>en</strong> teruggeplaatst<br />

op het Erf van Buys Ballot. Martha’s Hoeve was het<br />

zomerverblijf van meteoroloog Buys Ballot. Het Zondagschooltje<br />

in Aalt<strong>en</strong> is na conservering e<strong>en</strong> bed & breakfastadres<br />

geword<strong>en</strong>. De omvangrijke restauratie van kasteel<br />

Waard<strong>en</strong>burg kon in maart word<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong>. Op de op<strong>en</strong><br />

dag<strong>en</strong> in juni was er veel belangstelling. Het project kreeg<br />

ook veel aandacht uit de wereld van de monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>zorg<br />

vanwege de gedetailleerde aanpak <strong>en</strong> uitvoering. De geschied<strong>en</strong>is<br />

<strong>en</strong> restauratie van het kasteel zijn beschrev<strong>en</strong><br />

in ‘Kasteel Waard<strong>en</strong>burg, weerbaar <strong>en</strong> veelzijdig’, dat in<br />

sam<strong>en</strong>werking met Waanders Uitgevers versche<strong>en</strong>. De<br />

windmol<strong>en</strong> op het landgoed Waard<strong>en</strong>burg <strong>en</strong> Neerijn<strong>en</strong><br />

werd door de geme<strong>en</strong>te Neerijn<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> symbolisch<br />

bedrag in erfpacht gegev<strong>en</strong>. Als industrieel monum<strong>en</strong>t met<br />

e<strong>en</strong> bijzondere geschied<strong>en</strong>is, ook vanwege de dijkverzwaring,<br />

vormt deze mol<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijk onderdeel van het<br />

landgoed. E<strong>en</strong> jonger industrieel monum<strong>en</strong>t, het voormalige<br />

elektriciteitsgebouw Het Stroomhuis in Neerijn<strong>en</strong>, is<br />

ook aan onze stichting overgedrag<strong>en</strong>.<br />

Ensemble behoud<strong>en</strong><br />

De laatste eig<strong>en</strong>aar van Biljo<strong>en</strong> stemde in met de verkoop<br />

van het landgoed onder voorwaarde dat het tot 2016 als<br />

e<strong>en</strong>heid bij elkaar blijft, het huis particulier bewoond blijft<br />

<strong>en</strong> dat de toekomstige eig<strong>en</strong>aar e<strong>en</strong> deugdelijk instandhoudingsplan<br />

kan overlegg<strong>en</strong>. Ons plan <strong>en</strong> ons bod, dat<br />

we dankzij ondersteuning van de provincie kond<strong>en</strong> do<strong>en</strong>,<br />

werd<strong>en</strong> met instemming ontvang<strong>en</strong>. Op 15 januari kon<br />

onze directeur symbolisch de sleutel in ontvangst nem<strong>en</strong>.<br />

Het landgoed van 162 hectare omvat het kasteel met<br />

koetshuis op het voorterrein, e<strong>en</strong> historisch park, e<strong>en</strong> r<strong>en</strong>tmeesterswoning,<br />

drie boerderij<strong>en</strong> <strong>en</strong> op de landerij<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

kwekerij <strong>en</strong> volkstuin<strong>en</strong>. De verwerving van het landgoed<br />

Biljo<strong>en</strong> vroeg de aandacht van onze gehele organisatie. Er<br />

werd e<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatie gemaakt van huis, tuin, park <strong>en</strong> de<br />

landerij<strong>en</strong> die word<strong>en</strong> beheerd door de daarop gevestigde<br />

agrarische bedrijv<strong>en</strong>. Biljo<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>st aan Velp <strong>en</strong> de betrokk<strong>en</strong>heid<br />

van de inwoners bij het landgoed bleek groot bij<br />

de tijdelijke op<strong>en</strong>stelling. Dankzij de hulp van onze vrijwilligers<br />

hebb<strong>en</strong> we in de zomer 5.500 bezoekers ontvang<strong>en</strong>.<br />

In juni vond er de begunstigersexcursie plaats.<br />

Collectie<br />

Incid<strong>en</strong>teel kond<strong>en</strong> vroegere object<strong>en</strong> uit Biljo<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

terugverworv<strong>en</strong>: kron<strong>en</strong>, kandelaars <strong>en</strong> vuurbokk<strong>en</strong>. Het<br />

interieur van de stuczaal kan in de oorspronkelijke staat<br />

word<strong>en</strong> teruggebracht door de aankoop van de speciaal<br />

voor de zaal vervaardigde meubels, textiel <strong>en</strong> kaars<strong>en</strong>kroon.<br />

Speurwerk zorgde dat ook linn<strong>en</strong>goed met het wap<strong>en</strong><br />

van de familie Lüps terugkwam op Biljo<strong>en</strong>.<br />

De geschied<strong>en</strong>is van de bewoners van de Cann<strong>en</strong>burch<br />

kan verder word<strong>en</strong> geïllustreerd met de aankoop van e<strong>en</strong><br />

kruik van aardewerk met de in reliëf uitgevoerde naam <strong>en</strong><br />

wap<strong>en</strong>medaillon van Elbert van Is<strong>en</strong>doorn, heer van de<br />

Cann<strong>en</strong>burch van 1634 tot 1680.<br />

Uitbreid<strong>en</strong><br />

Verwerving van terrein<strong>en</strong> betek<strong>en</strong>t het vergrot<strong>en</strong> van het<br />

leefgebied van flora <strong>en</strong> fauna, zeker als we die op e<strong>en</strong><br />

verantwoorde wijze kunn<strong>en</strong> inricht<strong>en</strong>. Het aantal hectare<br />

in bezit <strong>en</strong> beheer nam eind <strong>2009</strong> toe tot 11.747 hectare<br />

(teg<strong>en</strong>over 11.300 hectare eind 2008). E<strong>en</strong> bijzondere<br />

verwerving was het prachtig gevarieerde <strong>en</strong> omvangrijke<br />

bos Breukinkheide bij Doetinchem, dat aan ons landgoed<br />

Hag<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>st. Ook kon terreinuitbreiding van ongeveer vijf<br />

hectare bij Klein Bylaer word<strong>en</strong> verworv<strong>en</strong>. Bij het Wisselse<br />

Ve<strong>en</strong> <strong>en</strong> de Smallertse Beek werd circa ti<strong>en</strong> hectare verworv<strong>en</strong>,<br />

die wordt ingericht als natuur. Dat geldt ook voor<br />

de uitbreiding van het Wekeromse Zand met ongeveer 2,5<br />

hectare. Het scholt<strong>en</strong>goed Hijink in Winterswijk kwam in<br />

ons bezit dankzij de w<strong>en</strong>s van de laatste eig<strong>en</strong>aar. Hijink<br />

vormde vroeger e<strong>en</strong> geheel met Aarnink <strong>en</strong> De Haar, die al<br />

tot ons eig<strong>en</strong>dom behoord<strong>en</strong>. Nu is er e<strong>en</strong> aane<strong>en</strong>sluit<strong>en</strong>d<br />

terrein ontstaan van meer dan 120 hectare met nieuwe<br />

mogelijkhed<strong>en</strong> om het biotoop van akkervogels zoals de<br />

ortolaan te verbeter<strong>en</strong>.<br />

Flora <strong>en</strong> fauna<br />

De grutto broedde weer in de Ho<strong>en</strong>waard, in het Wilbrinkbos<br />

werd het ondergedok<strong>en</strong> moerasscherm gesignaleerd <strong>en</strong><br />

in het Poll<strong>en</strong>se Ve<strong>en</strong> de parnassia. In de oostelijke Achterhoek<br />

liet de voor Gelderland zeldzame grote weerschijnvlinder<br />

zich zi<strong>en</strong>. De moeraswolfsklauw <strong>en</strong> de moerashertshooi<br />

werd<strong>en</strong> op Verwolde aangetroff<strong>en</strong>. Op de Wittebrink kwam<strong>en</strong><br />

nieuwe soort<strong>en</strong> voor, zoals de welriek<strong>en</strong>de nachtorchis<br />

<strong>en</strong> het vetblad. Dergelijk nieuws komt meestal niet in<br />

de pers. Maar over media-aandacht mog<strong>en</strong> we niet klag<strong>en</strong>.<br />

Meer dan het jaar ervoor werd er in de media aandacht<br />

besteed aan het werk van GLGK. Zo ook door de Museum<br />

Inspectie van Gelders Erfgoed, die de Cann<strong>en</strong>burch <strong>en</strong> huis<br />

Verwolde bezocht<strong>en</strong>. Museum Inspectie Junior k<strong>en</strong>de huis<br />

Verwolde e<strong>en</strong> oorkonde met drie sterr<strong>en</strong> toe!<br />

22 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 23

GLGK bedankt<br />

Onze organisatie weet zich gesteund door e<strong>en</strong> groot aantal vrijwilligers. Op veel<br />

plekk<strong>en</strong> help<strong>en</strong> zij mee met het verwez<strong>en</strong>lijk<strong>en</strong> van onze doelstelling<strong>en</strong>. Zij zijn<br />

de ambassadeurs van onze stichting <strong>en</strong> zorg<strong>en</strong> er ook voor dat veel bezoekers<br />

kunn<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van onze kastel<strong>en</strong>, huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> terrein<strong>en</strong>. Ook de steun van onze<br />

begunstigers is hard nodig om het cultureel <strong>en</strong> natuurlijk erfgoed in Gelderland<br />

te behoud<strong>en</strong>. Dankzij legat<strong>en</strong> <strong>en</strong> bijdrag<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong> lukte het ook dit jaar weer<br />

project<strong>en</strong> uit te voer<strong>en</strong> <strong>en</strong> bijzondere terrein<strong>en</strong> te verwerv<strong>en</strong>.<br />

De onschatbare waarde van sch<strong>en</strong>king<strong>en</strong> <strong>en</strong> nalat<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />

Vrijwilligers<br />

Onze vrijwilligers zijn goud waard! Zonder h<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

wij onze doelstelling<strong>en</strong> niet realiser<strong>en</strong>. Gelukkig kond<strong>en</strong><br />

we ook in <strong>2009</strong> weer rek<strong>en</strong><strong>en</strong> op heel veel steun. In<br />

totaal hielp<strong>en</strong> 458 vaste vrijwilligers mee met het organiser<strong>en</strong><br />

van ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zoals (thema)wandeling<strong>en</strong>,<br />

voorstelling<strong>en</strong>, high-teas, verhal<strong>en</strong>middag<strong>en</strong>, lampionn<strong>en</strong>optocht<strong>en</strong>,<br />

t<strong>en</strong>toonstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> lezing<strong>en</strong>. Diverse<br />

groep<strong>en</strong> werkt<strong>en</strong> ook dit jaar weer mee aan de bestrijding<br />

van de Amerikaanse vogelkers in onze terrein<strong>en</strong>.<br />

Deze struik werd in de jar<strong>en</strong> twintig van de vorige eeuw<br />

geïntroduceerd als vulhout in boss<strong>en</strong>, maar bleek al snel<br />

uit te groei<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> plaag.<br />

Op de Heerlijkheid Hern<strong>en</strong> lukte het e<strong>en</strong> nieuwe vrijwilligersgroep<br />

sam<strong>en</strong> te stell<strong>en</strong> voor het project ‘Van<br />

Luchtkasteel tot Dass<strong>en</strong>burcht’. Dit is e<strong>en</strong> educatief programma<br />

voor het basisonderwijs waarin het verled<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

vooral ook het hed<strong>en</strong>daagse lev<strong>en</strong> op het landgoed aan<br />

bod kom<strong>en</strong>. Onze vrijwilligers coördiner<strong>en</strong> de schoolbezoek<strong>en</strong>,<br />

ontvang<strong>en</strong> de groep<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong> de instructie<br />

voor de kinder<strong>en</strong>. Het winkeltje in huis Verwolde<br />

vierde zijn ti<strong>en</strong>jarig bestaan. Dat jubileum was zonder<br />

het trouwe werk van de vrijwilligers nooit gehaald.<br />

<strong>2009</strong> 2008 2007<br />

Aantal vrijwilligers 494 482 565*<br />

*voor opschoning bestand<br />

Bezoekers<br />

Op onze huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> kastel<strong>en</strong> ontving<strong>en</strong> wij in <strong>2009</strong> meer<br />

dan 140.000 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, ruim 10.000 meer dan in 2008.<br />

Daarnaast trokk<strong>en</strong> het park van kasteel Ros<strong>en</strong>dael <strong>en</strong><br />

het tijdelijk op<strong>en</strong>gestelde Biljo<strong>en</strong> 18.005 bezoekers.<br />

Vooral het Op<strong>en</strong> Monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>week<strong>en</strong>d in september<br />

trok veel belangstell<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. Het thema was ‘Op de<br />

kaart’ <strong>en</strong> er was speciale aandacht voor ontwerptek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>,<br />

gravures, plattegrond<strong>en</strong>, ansichtkaart<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

manuscript<strong>en</strong> van de op<strong>en</strong>gestelde monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Ook<br />

tijd<strong>en</strong>s de gratis Museumdag in oktober was de belangstelling<br />

overweldig<strong>en</strong>d. Wij teld<strong>en</strong> ruim 4.500 bezoekers.<br />

In alle zev<strong>en</strong> huiz<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> we het maximale<br />

aantal m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> toegelat<strong>en</strong> <strong>en</strong> moest<strong>en</strong> we helaas vel<strong>en</strong><br />

teleurstell<strong>en</strong>, simpelweg omdat het vol zat. De gebouw<strong>en</strong><br />

met hun nauwe gangetjes <strong>en</strong> vele trapp<strong>en</strong> zijn<br />

niet berek<strong>en</strong>d op grote aantall<strong>en</strong> bezoekers. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />

staat er in sommige huiz<strong>en</strong> e<strong>en</strong> waardevolle <strong>en</strong> kwetsbare<br />

collectie meubels <strong>en</strong> porselein. De zorg voor uw<br />

veiligheid <strong>en</strong> voor die van de collectie stond ook die<br />

dag voorop.<br />

Op de Lo<strong>en</strong>ermark werd voor de zev<strong>en</strong>de keer de Lammetjesdag<br />

georganiseerd. Dit echte familie-ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<br />

trok naar schatting 7.500 bezoekers. Kinder<strong>en</strong> kond<strong>en</strong><br />

naar hart<strong>en</strong>lust hutt<strong>en</strong> bouw<strong>en</strong>, ponyritjes mak<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

dartel<strong>en</strong>de lammetjes aai<strong>en</strong>. Voor de volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> war<strong>en</strong><br />

er marktkraampjes met verschill<strong>en</strong>de aan schap<strong>en</strong><br />

gerelateerde product<strong>en</strong>.<br />

Populair blek<strong>en</strong> de bronstexcursies op de Lo<strong>en</strong>ermark<br />

<strong>en</strong> Staverd<strong>en</strong>. Deze excursies, die onze opzichters <strong>en</strong><br />

boswachters exclusief organiser<strong>en</strong> voor begunstigers,<br />

werd<strong>en</strong> vrijwel direct volgeboekt. Ook de fietstocht<strong>en</strong>,<br />

wandeltocht<strong>en</strong> <strong>en</strong> excursies onder leiding van<br />

twee educatieve boswachters voorzag<strong>en</strong> in leuke <strong>en</strong><br />

leerzame uitjes. In totaal meldd<strong>en</strong> zich hiervoor 3.435<br />

deelnemers aan.<br />

<strong>2009</strong> 2008 2007<br />

Aantal bezoekers van<br />

huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> kastel<strong>en</strong> 140.931 129.549 171.656<br />

Begunstigers<br />

Het aantal begunstigers is in <strong>2009</strong> helaas teruggelop<strong>en</strong><br />

van 41.486 naar 38.017. Hierbij speelt de recessie e<strong>en</strong><br />

rol, naast e<strong>en</strong> verander<strong>en</strong>d donateursprofiel <strong>en</strong> de rec<strong>en</strong>te<br />

opschoning van ons donateursbestand. Wij vind<strong>en</strong> dit<br />

e<strong>en</strong> zorgelijke ontwikkeling <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> nieuw plan<br />

gemaakt voor behoud <strong>en</strong> werving van begunstigers. We<br />

zijn gestart met e<strong>en</strong> verdere professionalisering van de<br />

begunstigersadministratie. In 2010 zal de uitvoering van<br />

het wervingsplan verder gestalte krijg<strong>en</strong>.<br />

Tijd<strong>en</strong>s de jaarlijkse begunstigersvergadering reikt<strong>en</strong> wij<br />

voor de neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de keer de Mooi Gelderland-prijs uit.<br />

Dit maal aan de Stichting tot Behoud van de Veluwse<br />

Spr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> Bek<strong>en</strong>. Deze prijs is bedoeld voor e<strong>en</strong> persoon<br />

of e<strong>en</strong> groep van person<strong>en</strong> die zich verdi<strong>en</strong>stelijk<br />

maakt voor de natuurbescherming of het cultuurbehoud<br />

in Gelderland. De activiteit<strong>en</strong> van de Stichting tot Behoud<br />

van de Veluwse Spr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> Bek<strong>en</strong> richt<strong>en</strong> zich op<br />

het behoud <strong>en</strong> de verbetering van de natuurhistorische,<br />

cultuurhistorische, ecologische, landschappelijke <strong>en</strong> recreatieve<br />

waard<strong>en</strong> van de Veluwse spr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, bek<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

v<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun directe omgeving.<br />

In het voorjaar van <strong>2009</strong> lukte het ons het bijzondere<br />

scholt<strong>en</strong>goed Hijink te verwerv<strong>en</strong>. Op het scholt<strong>en</strong>goed<br />

will<strong>en</strong> we de biodiversiteit vergrot<strong>en</strong> door de akkers<br />

ext<strong>en</strong>sief te gaan beher<strong>en</strong>, houtwall<strong>en</strong> aan te legg<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

de groei van kruidachtige vegetaties te bevorder<strong>en</strong>. In<br />

het l<strong>en</strong>t<strong>en</strong>ummer van ons tijdschrift ‘Mooi Gelderland’<br />

24 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 25

Doel<strong>en</strong> in <strong>2009</strong>:<br />

l uitgevoerd n loopt s (nog) niet uitgevoerd<br />

Voornem<strong>en</strong> <strong>en</strong> resultaat<br />

Beleid<br />

n Opstell<strong>en</strong> beleidsnotities heidebeheer <strong>en</strong> akker- <strong>en</strong><br />

graslandbeheer<br />

n Ontwikkeling fokbeleid zeldzame huisdier<strong>en</strong><br />

l Opstell<strong>en</strong> publieksversie bosbeleid<br />

l Opstell<strong>en</strong> notitie lege bouwplaats<strong>en</strong><br />

Toelichting<br />

Notitie over het heidebeheer nog niet gestart<br />

DNA-onderzoek van de zeldzame huisdier<strong>en</strong> is inmiddels uitgevoerd<br />

Hoe gaan we om met landgoed<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>plaats<strong>en</strong> waar in het verled<strong>en</strong> bouw<strong>werk<strong>en</strong></strong> verlor<strong>en</strong> zijn gegaan<br />

In het voorjaar van <strong>2009</strong> kond<strong>en</strong> we het bijzondere<br />

scholt<strong>en</strong>goed Hijink in Winterswijk verwerv<strong>en</strong>.<br />

vroeg<strong>en</strong> wij uw gift die de terugkeer van de ortolaan<br />

mogelijk moet mak<strong>en</strong>. De ortolaan is e<strong>en</strong> akkervogel<br />

die vroeger voorkwam in dit gebied. Wij ontving<strong>en</strong> maar<br />

liefst € 20.000! Hiermee kan in 2010 e<strong>en</strong> start word<strong>en</strong><br />

gemaakt met werkzaamhed<strong>en</strong> in het veld.<br />

Zo blijkt maar weer dat sch<strong>en</strong>king<strong>en</strong> <strong>en</strong> erf<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> van<br />

onschatbare waarde zijn <strong>en</strong> zelfs noodzakelijk om onze<br />

ambities te kunn<strong>en</strong> waarmak<strong>en</strong>. Zeker in e<strong>en</strong> tijd waar<br />

het economisch minder gaat. Onze dank gaat dan ook<br />

nadrukkelijk uit naar iedere<strong>en</strong> die ons financieel heeft<br />

gesteund.<br />

<strong>2009</strong> 2008 2007<br />

Aantal begunstigers 38.017 41.486 42.464*<br />

*voor opschoning bestand<br />

Fonds<strong>en</strong><br />

Van drie grote fonds<strong>en</strong>, te wet<strong>en</strong> de Nationale Postcode<br />

Loterij, het VSBfonds <strong>en</strong> het Prins Bernhard Cultuurfonds,<br />

ontving<strong>en</strong> we in <strong>2009</strong> respectievelijk<br />

Foto: Maurice de Graaf<br />

E<strong>en</strong> groep textielvrijwilligsters komt e<strong>en</strong>s in de twee wek<strong>en</strong> bij elkaar op kasteel Cann<strong>en</strong>burch om te zorg<strong>en</strong> voor de<br />

omvangrijke textielcollectie van het kasteel.<br />

€ 1.041.667, € 830.000 <strong>en</strong> € 123.000, waarvoor we h<strong>en</strong><br />

zeer erk<strong>en</strong>telijk zijn. Het VSBfonds droeg bij aan de<br />

project<strong>en</strong> ‘Stapp<strong>en</strong> in de Toekomst’ <strong>en</strong> ‘Cann<strong>en</strong>burch<br />

Compleet’, het Prins Bernhard Cultuurfonds o.a. aan de<br />

verwerving van Biljo<strong>en</strong>. Daarnaast nam<strong>en</strong> we andere bijdrag<strong>en</strong><br />

met veel dank in ontvangst, onder andere van:<br />

• Ars Donandi nam<strong>en</strong>s het A.Th. Vogler Fonds, e<strong>en</strong><br />

bedrag van € 4.813 voor de aankoop van<br />

Breukinkheide<br />

• Bredius Stichting, e<strong>en</strong> bedrag van € 4.000 voor e<strong>en</strong><br />

nader te specificer<strong>en</strong> project<br />

• Dinamo Fonds, e<strong>en</strong> bedrag van € 6.000 voor<br />

natuurherstel Lindese Laak <strong>en</strong> Haller Laak<br />

• Ehze Fonds, e<strong>en</strong> bedrag van € 9.895 voor het<br />

onderhoud van huis <strong>en</strong> park de Ehze<br />

• Gewin Storm de Grave Fonds, e<strong>en</strong> bedrag van<br />

€ 20.000 voor aankoop van grond<strong>en</strong><br />

• H.W. van Brugg<strong>en</strong> Drabbe Fonds, e<strong>en</strong> bedrag van<br />

€ 20.000 voor Wij<strong>en</strong>burg<br />

• Stichting Dr. H<strong>en</strong>drik Muller Vaderlandsch Fonds, e<strong>en</strong><br />

bedrag van € 5.000 voor boek over Waard<strong>en</strong>burg<br />

• Stichting Fonds A.H. Mart<strong>en</strong>s van Sev<strong>en</strong>hov<strong>en</strong>, e<strong>en</strong><br />

bedrag van € 2.500 voor boek over Waard<strong>en</strong>burg<br />

• Stichting Spieringfonds, e<strong>en</strong> bedrag van € 83.420<br />

voor aankoop van grond<strong>en</strong><br />

• Stichting Stimuleringsfonds voor Architectuur, e<strong>en</strong><br />

bedrag van € 11.002 voor het project ‘Cultuurhistorie<br />

als inspiratiebron’<br />

• Stichting Van Ewijck van Oostbroek de Bilt Fonds,<br />

e<strong>en</strong> bedrag van € 13.096 voor e<strong>en</strong> nader te<br />

specificer<strong>en</strong> project<br />

• Stichting Van Tarel Bruins Fonds, e<strong>en</strong> bedrag van<br />

€ 16.237 voor aankoop van grond<strong>en</strong><br />

• Stichting VDU Care, e<strong>en</strong> bedrag van € 10.000 voor het<br />

steunfonds <strong>en</strong> nader te specificer<strong>en</strong> project<br />

• Woningstichting ‘De Vijf Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>’, e<strong>en</strong> bedrag van<br />

€ 45.000 voor project<strong>en</strong> Bommelerwaard of directe<br />

omgeving<br />

• Diverse gift<strong>en</strong> <strong>en</strong> lijfr<strong>en</strong>tesch<strong>en</strong>king<strong>en</strong>, al dan niet met<br />

label: € 146.956<br />

Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

Communicatie<br />

n Positionering GLGK<br />

n Vergroting zichtbaarheid GLGK<br />

l Realisatie boek restauratie Waard<strong>en</strong>burg<br />

l Plan werving <strong>en</strong> behoud begunstigers<br />

n Uitvoering acties werving <strong>en</strong> behoud begunstigers<br />

<strong>en</strong> nieuwe vorm<strong>en</strong> van draagvlak<br />

l Communicatieplan ILG opstell<strong>en</strong> ism met provincie<br />

Gelderland<br />

Terrein<strong>en</strong><br />

n Opstart<strong>en</strong> Woodstock-inv<strong>en</strong>tarisatie bosbezit<br />

l Herstele beekloop <strong>en</strong> wandelpad<strong>en</strong> Heerlijkheid Beek<br />

l Bosuitbreiding met 100 hectare in oa Regulier<strong>en</strong>,<br />

Kortebroek <strong>en</strong> Tonger<strong>en</strong>se Ve<strong>en</strong><br />

n Opstart<strong>en</strong> natuurgerichte boerderij<strong>en</strong><br />

l R<strong>en</strong>ovatie parkeerplaats<strong>en</strong> Verwolde, Wekeromse Zand<br />

<strong>en</strong> Warnsborn<br />

n Fauna-observatiepost<strong>en</strong><br />

l Herstel boomgaard<strong>en</strong> Neerijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> Brakel<br />

Park<strong>en</strong>, tuin<strong>en</strong> <strong>en</strong> erv<strong>en</strong><br />

n Start restauratie park Waard<strong>en</strong>burg <strong>en</strong> Neerijn<strong>en</strong><br />

l K<strong>en</strong>nisoverdracht tav beheer moestuin<strong>en</strong>,<br />

hoogstamboomgaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> boer<strong>en</strong>erv<strong>en</strong><br />

s Milieukeur voor onderhoud gro<strong>en</strong> <strong>en</strong> verharding<strong>en</strong><br />

l Opstart<strong>en</strong> structureel hov<strong>en</strong>iersoverleg<br />

n Publieksgebruik <strong>en</strong> herstel tuin van klooster<br />

Hulsberg<strong>en</strong><br />

Chari-barometer <strong>2009</strong> wijst e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame m.b.t. bek<strong>en</strong>dheid <strong>en</strong> waardering GLGK uit<br />

Eerste exemplaar aangebod<strong>en</strong> aan mevr. de Zeeuw, burgemeester van de geme<strong>en</strong>te Neerijn<strong>en</strong><br />

Aanvang 2010 <strong>en</strong> doorloop in 2011<br />

Op basis hiervan word<strong>en</strong> ook de projectbord<strong>en</strong> gemaakt<br />

Betreft bepaling van de houtvoorraad <strong>en</strong> bijgroei <strong>en</strong> bosstructuur van onze boss<strong>en</strong><br />

Voor e<strong>en</strong> belangrijk deel gerealiseerd in kader van ILG, onderdeel inrichting<br />

<strong>Door</strong> Alterra wordt e<strong>en</strong> verk<strong>en</strong>ning uitgevoerd in het gebied van de Nijmol<strong>en</strong>se Beek<br />

Gedeeltelijk gerealiseerd in kader van P-Veluwe<br />

E<strong>en</strong> eerste inv<strong>en</strong>tarisatie van mogelijke locaties heeft plaatsgevond<strong>en</strong><br />

Gerealiseerd in het kader van ILG, onderdeel inrichting<br />

Er is e<strong>en</strong> begin gemaakt met de planuitwerking van het parkgebied tuss<strong>en</strong> de kastel<strong>en</strong> Waard<strong>en</strong>burg <strong>en</strong> Neerijn<strong>en</strong><br />

Interne notities opgesteld <strong>en</strong> toegelicht<br />

K<strong>en</strong>nisuitwisseling <strong>en</strong> het del<strong>en</strong> van praktische ervaring<strong>en</strong> staat hier c<strong>en</strong>traal<br />

Uitvoering wellicht pas in 2011<br />

26 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 27

Doel<strong>en</strong> in <strong>2009</strong> (vervolg):<br />

l uitgevoerd n loopt s (nog) niet uitgevoerd<br />

Op de Lo<strong>en</strong>ermark werd voor de zev<strong>en</strong>de keer de Lammetjesdag georganiseerd.<br />

Foto: Nicole Burgers<br />

Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

De bronstexcursies op de Lo<strong>en</strong>ermark <strong>en</strong> Staverd<strong>en</strong> war<strong>en</strong> dit jaar vrijwel direct volgeboekt.<br />

Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers Foto: Rob van ’t zelfde<br />

Voornem<strong>en</strong> <strong>en</strong> resultaat<br />

Beleid<br />

l Onderhoud buit<strong>en</strong>zijde Scherp<strong>en</strong>zeel<br />

n Restauratie Schouw<strong>en</strong>burg<br />

s Vervang<strong>en</strong> werkschuur Wekerom<br />

n Begeleiding restauratie boerderij Hesselink tot<br />

woonzorg geme<strong>en</strong>schap<br />

s Realisatie nieuwe schaapskooi Lo<strong>en</strong>ermark<br />

n Publieksvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> Ammersoy<strong>en</strong><br />

l Verbouwing koetshuis Ammersoy<strong>en</strong><br />

n Restauratie behangsel Chinese kamer<br />

s Aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> UV-wering<br />

l Opname Verwolde <strong>en</strong> Hern<strong>en</strong> in netwerk<br />

veiligheidszorg<br />

Onderzoek <strong>en</strong> monitoring<br />

l Continuering project Leerstoel Erfgoed van monum<strong>en</strong>t,<br />

tuin <strong>en</strong> landschap<br />

n Opstell<strong>en</strong> monitoringplann<strong>en</strong> terrein<strong>en</strong><br />

n Uitbouw<strong>en</strong> netwerk inv<strong>en</strong>tarisatie vrijwilligers<br />

n Uitwissel<strong>en</strong> van gegev<strong>en</strong>s met gegev<strong>en</strong>sautoriteit<br />

Collectie<br />

n Monitoring Depotcollectie<br />

n Actualiser<strong>en</strong> museale pres<strong>en</strong>taties op Ammersoy<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> Cann<strong>en</strong>burch<br />

l Restauratie van wederom <strong>en</strong>kele schilderij<strong>en</strong><br />

Interne organisatie <strong>en</strong> personeel<br />

l Evaluer<strong>en</strong> resultat<strong>en</strong> product<strong>en</strong> Huys de Zyp<br />

n Vernieuw<strong>en</strong> automatiseringssysteem<br />

n Actualisering organisatiedocum<strong>en</strong>t<br />

Toelichting<br />

Poortgebouw <strong>en</strong> parkmur<strong>en</strong> zijn gerestaureerd<br />

Wordt nu door de huidige erfpachter ter hand g<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />

De schaapskooi di<strong>en</strong>t ook onderdak te bied<strong>en</strong> aan onze heidekoei<strong>en</strong><br />

Dankzij e<strong>en</strong> sch<strong>en</strong>king kunn<strong>en</strong> de ontwikkelde plann<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgevoerd.<br />

Dankzij e<strong>en</strong> toegezegde bijdrage van de provincie kan naast conservering ook de restauratie word<strong>en</strong> uitgevoerd<br />

Betreft onder andere calamiteit<strong>en</strong>plan ism brandweer<br />

Betreft leerstoel aan de Vrije Universiteit Amsterdam<br />

Hierover wordt ook landelijk overleg gevoerd met de gegev<strong>en</strong>sautoriteit<br />

Toestand <strong>en</strong> betek<strong>en</strong>is van de depotcollectie wordt geïnv<strong>en</strong>tariseerd<br />

Plann<strong>en</strong> zijn in voorbereiding<br />

In het kader van het meerjar<strong>en</strong>conserveringsprogramma<br />

Interne evaluatiue uitgevoerd <strong>en</strong> besprok<strong>en</strong> met Raad van Advies. In 2010 definitieve afstemming <strong>en</strong> conclusies<br />

Na postionering; 2e helft 2010<br />

De omvangrijke restauratie van kasteel Waard<strong>en</strong>burg werd in maart afgeslot<strong>en</strong>.<br />

Begin juni stond landgoed Biljo<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal in de begunstigersexcursie.<br />

28 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 29

Raad van Toezicht<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

Stichting het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong>, Stichting Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> der <strong>Geldersch</strong>e<br />

Kasteel<strong>en</strong>, Stichting Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> van Kastel<strong>en</strong> <strong>en</strong> Stichting Steunfonds<br />

<strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> Kasteel<strong>en</strong><br />

Zoals alle jar<strong>en</strong> was ook <strong>2009</strong> weer e<strong>en</strong> jaar waarin door onze stichting<strong>en</strong> veel tot stand is<br />

gebracht. Dit geschiedde teg<strong>en</strong> de achtergrond van e<strong>en</strong> economisch klimaat dat in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de<br />

mate verslechterde.<br />

Al vroeg in het jaar heeft de Raad van Toezicht sam<strong>en</strong> met de directie e<strong>en</strong> analyse gemaakt<br />

van de mogelijke gevolg<strong>en</strong> van de recessie voor het werk van onze organisatie. In de zomer<br />

is deze analyse herhaald <strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> we tot de conclusie dat we rek<strong>en</strong>ing moet<strong>en</strong> houd<strong>en</strong><br />

met e<strong>en</strong> neerwaartse bijstelling van de waarde van <strong>en</strong>ige in de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> aangekochte<br />

object<strong>en</strong>.<br />

Gelukkig is sindsdi<strong>en</strong> de vermog<strong>en</strong>spositie van het Steunfonds door de waardestijging van<br />

aandel<strong>en</strong> <strong>en</strong> obligaties weer verstevigd. Ook ontving<strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e<br />

Kasteel<strong>en</strong> substantiële bedrag<strong>en</strong> uit twee nalat<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>.<br />

De Raad van Toezicht is verheugd over het grote aantal begunstigers, particulier<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedrijv<strong>en</strong>,<br />

die naast hun jaarlijkse donatie, ter geleg<strong>en</strong>heid van bijzondere gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>, met<br />

extra gift<strong>en</strong> de werkzaamhed<strong>en</strong> van onze stichting<strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> vergelijkbare uiting<br />

van het grote draagvlak voor het werk van <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong><br />

onder de inwoners van onze mooie provincie, is de volstrekt belang<strong>en</strong>loze inzet van onze<br />

honderd<strong>en</strong> vrijwilligers. Hier past e<strong>en</strong> oprecht woord van grote dank.<br />

Naast het normale werk van e<strong>en</strong> Raad van Toezicht, zoals het goedkeur<strong>en</strong> van jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> begroting<strong>en</strong>, heeft de Raad van Toezicht drie belangrijke beleidsnotities goedgekeurd.<br />

Deze notities betreff<strong>en</strong> het beleid voor het beheer van in het wild lev<strong>en</strong>de diersoort<strong>en</strong>, de<br />

hoogte <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling van het vermog<strong>en</strong> voor de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ingebruikgeving<br />

van aan de stichting<strong>en</strong> toebehor<strong>en</strong>de opstall<strong>en</strong> die werd aangepast aan nieuwe inzicht<strong>en</strong>.<br />

Vanuit het besef dat de stichting<strong>en</strong> belangrijke maatschappelijke doelstelling<strong>en</strong> nastrev<strong>en</strong>, is<br />

in overleg met de Vermog<strong>en</strong>s Beheer Commissie het beleggingsbeleid verder aangescherpt.<br />

Enerzijds de soort belegging<strong>en</strong> – nog minder in aandel<strong>en</strong> – <strong>en</strong> anderzijds de aard van de<br />

belegging<strong>en</strong>, in principe uitsluit<strong>en</strong>d maatschappelijk aanvaardbare <strong>en</strong> duurzaam <strong>werk<strong>en</strong></strong>de<br />

onderneming<strong>en</strong>.<br />

In 2010 zal in het bijzonder extra aandacht gegev<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aan het werv<strong>en</strong> <strong>en</strong> behoud<strong>en</strong><br />

van donateurs. Het is e<strong>en</strong> uitdaging om, als gevolg van de economische crisis, het gedaalde<br />

aantal begunstigers weer bov<strong>en</strong> de 40.000 te krijg<strong>en</strong>.<br />

<strong>2009</strong> Was ook het jaar waarin mevrouw Janine Pijl afscheid nam <strong>en</strong> de heer Peter van d<strong>en</strong><br />

Tweel als nieuwe directeur is begonn<strong>en</strong>. Voor haar uitmunt<strong>en</strong>de prestaties mocht Janine Pijl<br />

de goud<strong>en</strong> legp<strong>en</strong>ning van de provincie Gelderland ontvang<strong>en</strong> uit hand<strong>en</strong> van de Commissaris<br />

van de Koningin.<br />

De Raad van Toezicht dankt alle medewerkers, alle vrijwilligers, de led<strong>en</strong> van de Vermog<strong>en</strong>s<br />

Beheer Commissie, de led<strong>en</strong> van de Beheer Advies Commissie <strong>en</strong> de led<strong>en</strong> van de Raad van<br />

Advies voor hun onmisbare inspanning<strong>en</strong>. Van harte onderschrijft de Raad van Toezicht het<br />

motto voor 2010: ‘Vooruit in vertrouw<strong>en</strong>’.<br />

Nam<strong>en</strong>s de Raad van Toezicht<br />

Huub Doek, voorzitter<br />

Led<strong>en</strong> Raad van Toezicht<br />

• drs. H.A. (Huub) Doek, won<strong>en</strong>de te Arnhem, fiscaal-econoom, lid Eerste Kamer der<br />

Stat<strong>en</strong>-G<strong>en</strong>eraal, oud-Gedeputeerde van de provincie Gelderland, oud-waarnem<strong>en</strong>d<br />

burgemeester geme<strong>en</strong>te Gro<strong>en</strong>lo/Licht<strong>en</strong>voorde<br />

• mevrouw mr. M.T.H. (Marry) de Gaay Fortman, won<strong>en</strong>de te Putt<strong>en</strong>, managing<br />

partner <strong>en</strong> advocaat met specialisatie milieurecht, (ruimtelijk) bestuursrecht,<br />

aanbestedingsrecht <strong>en</strong> vastgoedrecht bij Houthoff Buruma te Amsterdam,<br />

o.a. lid Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum in Amsterdam<br />

• H.G.J. (H<strong>en</strong>k) Kamp, won<strong>en</strong>de te Bonaire, commissaris voor Bonaire, Sint Eustatius<br />

<strong>en</strong> Saba, oud-minister van Def<strong>en</strong>sie <strong>en</strong> VROM, oud-lid van de Tweede Kamer<br />

• drs. E.H.J. (Edwin) Kok, won<strong>en</strong>de te Barneveld, vice-presid<strong>en</strong>t Capgemini Consulting<br />

te Utrecht, bioloog/bedrijfskundige<br />

• mevrouw dr. ir. J.H.J. (Joanneke) Kruijs<strong>en</strong>, won<strong>en</strong>de te Nijmeg<strong>en</strong>, oud-Tweede-Kamerlid<br />

PvdA (woordvoerder natuur & platteland), opgeleid als industrieel ontwerper in Delft,<br />

o.a. lid Raad van Toezicht De Vlinderstichting<br />

• J.L. (Koos) Kruit AC BA, won<strong>en</strong>de te Heukelum, adviseur van kleine <strong>en</strong> middelgrote<br />

bedrijv<strong>en</strong> in Afrika <strong>en</strong> Oost Europa, gep<strong>en</strong>sioneerd financieel directeur bij Quest<br />

International Nederland B.V., fiscalist/econoom, o.a. voorzitter Ver<strong>en</strong>iging tot Behoud<br />

van het Lingelandschap<br />

• drs. J.M.M. (Hans) van der V<strong>en</strong>, won<strong>en</strong>de te Arnhem, econoom, oud-directeur<br />

Hoogov<strong>en</strong>s, algeme<strong>en</strong> directeur Merweoord, lid Raad van Toezicht van het Van Gogh<br />

Museum in Amsterdam<br />

Edelhert<strong>en</strong> in het maïs<br />

30 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 31

Verkort jaarverslag Balans per 31 december <strong>2009</strong><br />

(Alle bedrag<strong>en</strong> in euro’s)<br />

In het verkorte jaarverslag zijn de jaarcijfers gepres<strong>en</strong>teerd<br />

van de verslaggev<strong>en</strong>de e<strong>en</strong>heid Stichting Het <strong>Geldersch</strong><br />

<strong>Landschap</strong> gecombineerd, welke uit de volg<strong>en</strong>de stichting<strong>en</strong><br />

bestaat: Stichting Het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong>, Stichting<br />

Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> der <strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong>, Stichting Steunfonds<br />

<strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> Kasteel<strong>en</strong> <strong>en</strong> Stichting Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> van<br />

Kastel<strong>en</strong>.<br />

Als houder van het keurmerk van het C<strong>en</strong>traal Bureau<br />

Fonds<strong>en</strong>werving (CBF) is de volledige jaarrek<strong>en</strong>ing van de<br />

verslaggev<strong>en</strong>de e<strong>en</strong>heid opgesteld overe<strong>en</strong>komstig de<br />

herzi<strong>en</strong>e Richtlijn 650 Fonds<strong>en</strong>werv<strong>en</strong>de Instelling.<br />

Indi<strong>en</strong> u prijs stelt op de volledige jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> van de<br />

afzonderlijke stichting<strong>en</strong>, kunt u deze bestell<strong>en</strong> bij het<br />

secretariaat of via www.mooigelderland.nl. Op de begunstigersvergadering<br />

is geleg<strong>en</strong>heid tot het stell<strong>en</strong> van vrag<strong>en</strong> of<br />

het mak<strong>en</strong> van opmerking<strong>en</strong>.<br />

Accountantsverklaring<br />

De volledige jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn gecontroleerd door<br />

Deloitte Accountants B.V. De strekking van de afgegev<strong>en</strong><br />

accountantsverklaring is als volgt:<br />

“Naar ons oordeel geeft de jaarrek<strong>en</strong>ing e<strong>en</strong> getrouw beeld<br />

van de grootte <strong>en</strong> de sam<strong>en</strong>stelling van het vermog<strong>en</strong> van<br />

de verslaggev<strong>en</strong>de e<strong>en</strong>heid Stichting Het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong><br />

per 31 december <strong>2009</strong> <strong>en</strong> van het resultaat over <strong>2009</strong><br />

in overe<strong>en</strong>stemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving<br />

650 ‘Fonds<strong>en</strong>werv<strong>en</strong>de Instelling<strong>en</strong>’.<br />

Wij meld<strong>en</strong> dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunn<strong>en</strong><br />

beoordel<strong>en</strong>, ver<strong>en</strong>igbaar is met de jaarrek<strong>en</strong>ing.”<br />

Arnhem, 26 april 2010<br />

Deloitte Accountants B.V.<br />

Was getek<strong>en</strong>d, drs. M. Knip RA<br />

Activa<br />

31 dec <strong>2009</strong> 31 dec 2008<br />

Immateriële vaste activa 189.550 339.200<br />

Materiële vaste activa 1.567.250 1.612.800<br />

Financiële vaste activa 21.000 24.000<br />

1.777.800 1.976.000<br />

Vordering<strong>en</strong> <strong>en</strong> overlop<strong>en</strong>de activa 15.194.700 12.268.800<br />

Effect<strong>en</strong> 10.528.850 12.311.500<br />

Liquide middel<strong>en</strong> 1.998.800 12.838.500<br />

27.722.350 37.418.800<br />

Totaal activa 29.500.150 39.394.800<br />

Passiva<br />

Reserves <strong>en</strong> fonds<strong>en</strong><br />

31 dec <strong>2009</strong> 31 dec 2008<br />

Reserves<br />

Continuïteitsreserve 9.303.750 10.703.300<br />

Bestemmingsreserves 3.789.550 2.887.600<br />

13.093.300 13.590.900<br />

Fonds<strong>en</strong><br />

Bestemmingsfonds<strong>en</strong> 4.562.700 5.196.250<br />

17.656.000 18.787.150<br />

Voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 643.800 761.000<br />

Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 276.150 379.050<br />

Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 10.924,200 19.467.600<br />

Totaal passiva 29.500.150 39.394.800<br />

Toelichting opvall<strong>en</strong>de balanspost<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte<br />

van de begroting <strong>2009</strong><br />

• In het beleggingsstatuut is de beleggingsdoelstelling <strong>en</strong> het<br />

beleggingsbeleid opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Primaire doel is het waarborg<strong>en</strong><br />

van de continuïteit van de stichting<strong>en</strong>. Als secundaire doelstelling<br />

is bepaald dat het vermog<strong>en</strong> in reële term<strong>en</strong> in stand<br />

gehoud<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>. Het vermog<strong>en</strong> <strong>en</strong> het r<strong>en</strong>dem<strong>en</strong>t<br />

ervan kan voor de realisatie van de doelstelling van de stichting<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> aangew<strong>en</strong>d. Het beleggingsbeleid is uitgedrukt<br />

in het risicoprofiel: het risicoprofiel ‘def<strong>en</strong>sief’ geldt voor het<br />

deel van het vermog<strong>en</strong> dat langer dan vijf jaar beschikbaar is,<br />

<strong>en</strong> ‘zeer def<strong>en</strong>sief’ voor het deel van het vermog<strong>en</strong> dat tuss<strong>en</strong><br />

de één <strong>en</strong> vijf jaar beschikbaar is. Mede gezi<strong>en</strong> de economische<br />

ontwikkeling<strong>en</strong> is de beleggingsportefeuille teg<strong>en</strong> het licht<br />

gehoud<strong>en</strong>. Dit heeft geleid tot aanpassing in de portefeuille:<br />

◦ duurzaamheid is verder aangescherpt; het vermog<strong>en</strong> van<br />

de stichting wordt alle<strong>en</strong> belegd in onderneming<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

instelling<strong>en</strong> waarvan de activiteit<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan<br />

geformuleerde duurzaamheidscriteria;<br />

◦ rating vastr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>de waard<strong>en</strong> bedraagt minimaal AA.<br />

• De liquide middel<strong>en</strong> zijn t<strong>en</strong> opzichte van 2008 afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />

Eind 2008 heeft Het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> e<strong>en</strong> voorschot<br />

van de provincie Gelderland ontvang<strong>en</strong> ad € 8.5 miljo<strong>en</strong><br />

t<strong>en</strong> behoeve van de verwerving van landgoed Biljo<strong>en</strong>. Op<br />

15 januari <strong>2009</strong> vond de overdracht plaats. Het bestemmingsfonds<br />

t<strong>en</strong> behoeve van ons eig<strong>en</strong> aandeel ad € 2,5<br />

miljo<strong>en</strong> is in het boekjaar geheel onttrokk<strong>en</strong>. De aankoop<br />

subsidie van de provincie Gelderland ad € 7,4 miljo<strong>en</strong><br />

(opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de beginbalans onder de kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>)<br />

is met de overdracht van het landgoed gerealiseerd.<br />

• Het beleid inzake hoogte <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling van het vermog<strong>en</strong><br />

is in het jaar <strong>2009</strong> geactualiseerd voor de periode<br />

2010-2014. Belangrijkste punt<strong>en</strong> uit dit beleid: het weerstandsvermog<strong>en</strong><br />

bestaat uit de continuïteitsreserves <strong>en</strong><br />

bestemmingsreserves, het minimaal vrij besteedbaar weerstandsvermog<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> is door het bestuur vastgesteld op<br />

minimaal € 10 miljo<strong>en</strong> (circa 1,5 keer de jaarlijkse personeelslast<strong>en</strong><br />

van de organisatie) <strong>en</strong> maximaal € 25 miljo<strong>en</strong><br />

(beheer <strong>en</strong> onderhoud kan daarmee zonder <strong>en</strong>ig ander<br />

inkom<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de circa 2,5 jaar gegarandeerd word<strong>en</strong>).<br />

Bestemmingsfonds<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> bestaan, voor zover deze<br />

niet kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgeput, conform hun instellingsbepaling<br />

<strong>en</strong> anders totdat deze zijn b<strong>en</strong>ut voor hun<br />

bestemming. Nieuwe bestemmingsfonds<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> op<br />

dezelfde wijze word<strong>en</strong> behandeld.<br />

32 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 33

Staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong><br />

De opvall<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> rij:<br />

Bat<strong>en</strong><br />

Bat<strong>en</strong> uit eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving<br />

• Het aantal begunstigers over <strong>2009</strong> is afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> tot circa<br />

38.000 (ultimo boekjaar), veroorzaakt door opschoning<br />

van de database <strong>en</strong> opzegging<strong>en</strong> weg<strong>en</strong>s de recessie.<br />

• Bat<strong>en</strong> uit erfstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> legat<strong>en</strong> zijn onverwacht hoog<br />

door verkrijging van e<strong>en</strong> aantal erf<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. Eén grote<br />

erfstelling heeft e<strong>en</strong> specifiek doel, namelijk de instandhouding<br />

van kasteel Wij<strong>en</strong>burg <strong>en</strong> is opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in het<br />

bestemmingsfonds van Brugg<strong>en</strong> Drabbe Fonds.<br />

Bat<strong>en</strong> uit acties van derd<strong>en</strong><br />

• Als b<strong>en</strong>eficiënt deelt Het <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> mee in de<br />

opbr<strong>en</strong>gst van de Nationale Postcode Loterij.<br />

• Onder de overige acties zijn bijdrag<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> van<br />

Stichting van Tarel Bruins, Stichting Spieringfonds, Gewin<br />

Storm de Grave Fonds, Fonds de Ehze <strong>en</strong> van Ewijck<br />

Fonds.<br />

Subsidies van overhed<strong>en</strong><br />

• Betreft met name het Investeringsbudget Landelijk Gebied<br />

(ILG) dat is verstrekt, onder provinciale verantwoordelijkheid,<br />

t<strong>en</strong> behoeve van subsidies voor regulier beheer,<br />

aankop<strong>en</strong>, inrichting van natuurterrein<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere<br />

project<strong>en</strong>. In het boekjaar is voor bijna € 10 miljo<strong>en</strong> aan<br />

ILG-aankoopsubsidie ontvang<strong>en</strong>, waaronder de verwerving<br />

van landgoed Biljo<strong>en</strong>.<br />

Bat<strong>en</strong> uit belegging<strong>en</strong><br />

• In het boekjaar is e<strong>en</strong> ongerealiseerde koerswinst<br />

geboekt van ruim € 1,1 miljo<strong>en</strong>. Het verlies van 2008 is<br />

hiermee grot<strong>en</strong>deels t<strong>en</strong>ietgedaan.<br />

Bat<strong>en</strong> uit bezitsbeheer<br />

• De kastel<strong>en</strong> trokk<strong>en</strong> in <strong>2009</strong> bijna 141.000 bezoekers, e<strong>en</strong><br />

stijging van 9% t<strong>en</strong> opzichte van 2008.<br />

• In 2008 war<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>teel hoge houtopbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong>. De<br />

houtprijz<strong>en</strong> zijn in het boekjaar lager. Daarnaast is<br />

substantieel minder hout gekapt.<br />

Staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> over <strong>2009</strong><br />

(Alle bedrag<strong>en</strong> in euro’s)<br />

Werkelijk <strong>2009</strong> Begro0t <strong>2009</strong> Werkelijk 2008<br />

Bat<strong>en</strong><br />

Bat<strong>en</strong> uit eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving 5.945.250 2.302.000 3.593.000<br />

Bat<strong>en</strong> uit acties van derd<strong>en</strong> 1.757.850 1.853.650 1.680.200<br />

Subsidies van overhed<strong>en</strong> 17.615.050 9.190.000 9.368.650<br />

Bat<strong>en</strong> uit belegging<strong>en</strong> 1.502.900 932.000 -1.105.750<br />

Bat<strong>en</strong> bezitsbeheer 5.089.700 5.483.100 6.171.800<br />

Overige bat<strong>en</strong> 1.131.850 625.000 3.411.900<br />

Som der bat<strong>en</strong> 33.042.600 20.385.750 23.119.800<br />

Bat<strong>en</strong><br />

Besteed aan de doelstelling<br />

Behoud <strong>en</strong> beheer bezitting<strong>en</strong> 31.077.100 17.817.500 21.413.700<br />

Voorlichting <strong>en</strong> educatie 876.050 586.850 655.400<br />

31.953.150 18.404.350 22.069.100<br />

Werving bat<strong>en</strong><br />

Kost<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving 442.500 361.250 321.500<br />

Kost<strong>en</strong> acties derd<strong>en</strong> 20.200 35.000 36.750<br />

Kost<strong>en</strong> verkrijging overheidssubsidies 176.500 193.500 188.550<br />

Kost<strong>en</strong> van belegging<strong>en</strong> 59.450 64.000 66.650<br />

698.650 653.750 613.450<br />

Beheer <strong>en</strong> administratie<br />

Kost<strong>en</strong> beheer <strong>en</strong> administratie 1.521.950 1.265.500 1.317.900<br />

Som der last<strong>en</strong> 34.173.750 20.323.600 24.000.450<br />

Resultaat -1.131.150 62.150 -880.650<br />

Resultaatbestemming<br />

Toevoeging/onttrekking aan<br />

Continuïteitsreserve -1.399.550 209.000 -1.923.800<br />

Bestemmingsreserves 901.950 -146.850 161.350<br />

Bestemmingsfonds<strong>en</strong> -633.550 - 881.800<br />

-1.131.150 62.150 -880.650<br />

Toelichting op de Staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> over <strong>2009</strong><br />

Werkelijk <strong>2009</strong> Begro0t <strong>2009</strong> Werkelijk 2008<br />

Bat<strong>en</strong> uit eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving<br />

Begunstigers 914.300 1.087.000 918.800<br />

Gift<strong>en</strong> <strong>en</strong> sch<strong>en</strong>king<strong>en</strong> 321.350 470.000 851.750<br />

Erfstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> legat<strong>en</strong> 4.240.700 700.000 1.502.500<br />

Resultaat verkop<strong>en</strong> artikel<strong>en</strong> 88.750 45.000 51.300<br />

Projectbijdrag<strong>en</strong> 380.150 - 268.650<br />

5.945.250 2.302.000 3.593.000<br />

Bat<strong>en</strong> uit acties van derd<strong>en</strong><br />

Nationale Postcode Loterij 1.041.650 1.041.650 1.041.650<br />

Prins Bernhard Cultuurfonds 101.550 - -<br />

VSB-fonds 517.100 712.000 514.600<br />

Overige acties 97.550 100.000 123.950<br />

1.757.850 1.853.650 1.680.200<br />

Subsidies van overhed<strong>en</strong><br />

Europese subsidies 25.100 - 106.950<br />

Rijkssubsidies<br />

Verwerving van natuurterrein<strong>en</strong> 70.000 - 806.750<br />

RACM 343.300 275.000 1.001.700<br />

Overige 8.600 - 233.700<br />

Provinciale subsidies<br />

Budgetsubsidie <strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong> 960.450 940.000 915.850<br />

ILG: instandhiuding <strong>en</strong> beheer 3.082.300 2.970.000 2.913.600<br />

ILG: integrale project<strong>en</strong> 1.419.950 2.755.000 1.337.300<br />

ILG: inrichting natuur 863.200 2.250.000 371.200<br />

ILG: aankop<strong>en</strong> 10.363.450 - 1.156.150<br />

Afrondingsaankop<strong>en</strong> 263.650 - 148.600<br />

Overige provinciale subsidies 107.850 - 376.150<br />

Geme<strong>en</strong>telijke subsidies 107.200 - 700<br />

17.615.050 9.190.000 9.368.650<br />

Overige bat<strong>en</strong><br />

Opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong> uitgifte erfpacht 840.000 500.000 2.797.650<br />

Opbr<strong>en</strong>gst verkoop melkquotum 43.750 50.000 174.450<br />

Verwerving van natuurterrein<strong>en</strong> 57.550 - 199.800<br />

Overige 190.550 75.000 240.000<br />

1.131.850 625.000 3.411.900<br />

Behoud <strong>en</strong> beheer bezitting<strong>en</strong><br />

Aankoopkost<strong>en</strong> natuurterrein<strong>en</strong> 14.441.050 - 3.013.850<br />

Last<strong>en</strong> bezitsbeheer 9.385.150 8.986.000 9.729.500<br />

Projectkost<strong>en</strong> bezitsbeheer 6.200.350 8.584.000 8.167.350<br />

Overige kost<strong>en</strong> bezitsbeheer 1.050.550 247.500 503.000<br />

31.077.100 17.817.500 21.413.700<br />

Last<strong>en</strong><br />

• In de kost<strong>en</strong>verdeelstaat zijn alle kost<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />

toegespitst naar onze doelstelling<strong>en</strong>.<br />

• Belangrijke verwerving<strong>en</strong> in 2010: landgoed Biljo<strong>en</strong><br />

(kasteel, koetshuis, voormalige r<strong>en</strong>tmeesterwoning,<br />

kwekerij, drie boerderij<strong>en</strong> <strong>en</strong> 162 ha), landgoed<br />

Breukinkheide (72,5 ha) <strong>en</strong> scholt<strong>en</strong>goed Hijink (vier<br />

woonhuiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> 40 ha grond).<br />

• In <strong>2009</strong> zijn vele <strong>en</strong> bijzondere project<strong>en</strong> uitgevoerd<br />

zoals project<strong>en</strong> in het kader van ‘Stapp<strong>en</strong> in de<br />

Toekomst’, vele inrichtingsproject<strong>en</strong>, restauratie<br />

kasteel Waard<strong>en</strong>burg <strong>en</strong> Cann<strong>en</strong>burch Compleet.<br />

• Het areaal natuurterrein, boss<strong>en</strong> <strong>en</strong> landgoeder<strong>en</strong>,<br />

inclusief bijbehor<strong>en</strong>de kastel<strong>en</strong> <strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong>, is in<br />

<strong>2009</strong> met ruim 367 hectare uitgebreid, waarvan<br />

ca. 225 hectare in het kader van ons ILG-contract.<br />

Personeel<br />

• Het gemiddeld aantal personeelsled<strong>en</strong> is gelijk<br />

geblev<strong>en</strong>: van 124,5 in 2008 naar 124,7 in <strong>2009</strong><br />

(begroot 128,2).<br />

• Er is e<strong>en</strong> sociaal jaarverslag <strong>2009</strong> opgesteld.<br />

• De led<strong>en</strong> van onze Raad van Toezicht ontvang<strong>en</strong> ge<strong>en</strong><br />

bezoldiging. De directeur g<strong>en</strong>iet e<strong>en</strong> bezoldiging<br />

conform salarisschaal 12 volg<strong>en</strong>s de salarisschaal van<br />

eig<strong>en</strong> arbeidsvoorwaard<strong>en</strong>pakket.<br />

• Circa 500 vrijwilligers zett<strong>en</strong> zich in voor onze<br />

organisatie!<br />

• Het ziekteverzuimperc<strong>en</strong>tage bedraagt in <strong>2009</strong> 2,65%<br />

(2008: 2,76%).<br />

34 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 35

Kost<strong>en</strong>verdeelstaat <strong>2009</strong><br />

Doelstelling<br />

Werving bat<strong>en</strong><br />

Beheer <strong>en</strong><br />

administratie<br />

Werkelijk<br />

<strong>2009</strong><br />

Begroot<br />

<strong>2009</strong><br />

Werkelijk<br />

2008<br />

Behoud <strong>en</strong> beheer Voorlichting Eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>- Acties Subsidies Belegging<strong>en</strong><br />

bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> educatie werving derd<strong>en</strong><br />

Aankoopkost<strong>en</strong> natuurterrein<strong>en</strong> 14.441.050 14.441.050 - 3.013.850<br />

Uitbesteed werk 2.833.400 343.600 177.900 3.354.900 3.028.300 3.218.750<br />

Materiaal <strong>en</strong> materieel 698.050 698.050 688.000 644.400<br />

Personeelskost<strong>en</strong> 4.848.550 282.050 94.000 176.500 689.000 6.090.100 5.916.250 5.864.000<br />

Vaste last<strong>en</strong> (belasting <strong>en</strong> assurantie) 724.550 724.550 715.000 826.900<br />

Huisvestingskost<strong>en</strong> kastel<strong>en</strong> 134.300 134.300 233.000 186.950<br />

Overig 146.300 146.300 113.000 603.500<br />

Last<strong>en</strong> bezitsbeheer 9.385.150 48.150<br />

Projectkost<strong>en</strong> bezitsbeheer 6.200.350 245.000 170.600 6.615.950 8.684.000 8.289.600<br />

R<strong>en</strong>te <strong>en</strong> kost<strong>en</strong> bank, l<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, rek.crt 18.300 18.300 19.200 25.500<br />

Huisvestingskost<strong>en</strong> kantoor 5.550 1.300 25.000 31.850 41.100 45.000<br />

Bijdrage de <strong>Landschap</strong>p<strong>en</strong> 20.200 30.350 50.550 55.000 91.900<br />

Overige bijdrag<strong>en</strong> externe organisaties 34.550 38.750 73.300 35.000 48.300<br />

Kantoorkost<strong>en</strong> 183.100 2.300 351.200 536.600 549.000 575.350<br />

Algem<strong>en</strong>e kost<strong>en</strong> 22.500 1.800 41.150 387.650 453.100 246.750 267.750<br />

Overige last<strong>en</strong> 804.850 804.850 - 250.550<br />

31.077.100 876.050 442.500 20.200 176.500 59.450 1.521.950 34.173.750 20.323.600 24.000.450<br />

K<strong>en</strong>getall<strong>en</strong><br />

Kost<strong>en</strong>perc<strong>en</strong>tage fonds<strong>en</strong>werving<br />

Onderstaand is de verhouding van de kost<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving in relatie met de totale bat<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>tueel weergegev<strong>en</strong><br />

Werkelijk Begroting Werkelijk<br />

<strong>2009</strong> <strong>2009</strong> 2008<br />

Bat<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving 5.945.250 2.302.000 3.593.000<br />

Kost<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving 442.500 361.250 321.500<br />

Kost<strong>en</strong>perc<strong>en</strong>tage fonds<strong>en</strong>werving 7,4% 15,7% 8,9%<br />

Kost<strong>en</strong>perc<strong>en</strong>tage besteding<strong>en</strong> aan de doelstelling<br />

Onderstaand is de verhouding van de totale kost<strong>en</strong> besteed aan de doelstelling in relatie met de totale bat<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>tueel weergegev<strong>en</strong><br />

Besteding<strong>en</strong> aan de doelstelling<strong>en</strong> 31.953.150 18.404.350 22.069.100<br />

Totale bat<strong>en</strong> 33.042.600 20.385.750 23.119.800<br />

Kost<strong>en</strong>perc<strong>en</strong>tage besteding<strong>en</strong> 96,7% 90,3% 95,5%<br />

36 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 37

Bestuurlijke organisatie<br />

Raad van Advies<br />

De Raad van Advies kwam in <strong>2009</strong> twee keer bije<strong>en</strong> om de organisatie <strong>en</strong> de Raad van<br />

Toezicht van advies te di<strong>en</strong><strong>en</strong> over actuele onderwerp<strong>en</strong>. In oktober maakt<strong>en</strong> de led<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

excursie naar kasteel Biljo<strong>en</strong>.<br />

Op <strong>en</strong>kele van onze landgoeder<strong>en</strong> is het oorspronkelijke hoofdgebouw verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> of vervang<strong>en</strong><br />

door e<strong>en</strong> nieuw huis op e<strong>en</strong> andere plek. In sommige gevall<strong>en</strong> ervar<strong>en</strong> bezoekers<br />

de plaats van e<strong>en</strong> verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> gebouw als e<strong>en</strong> gap<strong>en</strong>d gat. Vooral in tuin<strong>en</strong> <strong>en</strong> park<strong>en</strong>, waar<br />

zichtlijn<strong>en</strong> nu doodlop<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> gebouw. De Raad van Advies bezocht in juli<br />

e<strong>en</strong> aantal lege bouwplaats<strong>en</strong> <strong>en</strong> discussieerde hierover op kasteel <strong>Door</strong>werth naar aanleiding<br />

ook van e<strong>en</strong> voordracht van prof.dr. A.L.L.M. Asselbergs. De aanwezig<strong>en</strong> oordeeld<strong>en</strong><br />

dat waar GLGK waarde hecht aan het landgoed<strong>en</strong>semble, het zinvol is te bekijk<strong>en</strong> op welke<br />

landgoeder<strong>en</strong> het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> huis als e<strong>en</strong> lacune wordt ervar<strong>en</strong>. Of vervolg<strong>en</strong>s herbouw<br />

serieus overwog<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong>, vereist toetsing aan e<strong>en</strong> scala van criteria op het<br />

gebied van natuurwaard<strong>en</strong>, cultuurhistorie, archeologie, maar ook functie <strong>en</strong> gebruik. Het<br />

economische aspect <strong>en</strong> de financiële gevolg<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> daarbij ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> rol. De uniciteit<br />

van elk landgoed vraagt om zorgvuldige afweging<strong>en</strong>.<br />

In november werd na e<strong>en</strong> excursie door het gebied van Stapp<strong>en</strong> in de Toekomst, tuss<strong>en</strong><br />

Bat<strong>en</strong>burg, Horss<strong>en</strong> <strong>en</strong> Berghar<strong>en</strong>, op kasteel Hern<strong>en</strong> e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie gegev<strong>en</strong> over de product<strong>en</strong>lijn<br />

Huys de Zyp. De voortgang van dit project zal in sam<strong>en</strong>hang met de positionering<br />

van GLGK verder word<strong>en</strong> uitgewerkt.<br />

Vermog<strong>en</strong>s Beheer Commissie<br />

GLGK ontvangt regelmatig legat<strong>en</strong>. Om het vermog<strong>en</strong> dat hiermee is opgebouwd<br />

verantwoord te beher<strong>en</strong>, is de Vermog<strong>en</strong>s Beheer Commissie ingesteld.<br />

Het vermog<strong>en</strong> <strong>en</strong> r<strong>en</strong>dem<strong>en</strong>t word<strong>en</strong> ingezet voor de doelstelling<strong>en</strong> van de<br />

stichting<strong>en</strong>.<br />

De Vermog<strong>en</strong>s Beheer Commissie adviseert de directie <strong>en</strong> Raad van Toezicht<br />

gevraagd <strong>en</strong> ongevraagd over het ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> wijzig<strong>en</strong> van het beleid voor<br />

het beleggingsstatuut <strong>en</strong> de uitvoering van het vermog<strong>en</strong>sbeheer.<br />

De commissie bestaat uit drie led<strong>en</strong> <strong>en</strong> is zodanig sam<strong>en</strong>gesteld dat zoveel<br />

mogelijk disciplines, die van belang zijn voor e<strong>en</strong> verantwoord beheer<br />

van het vermog<strong>en</strong>, verteg<strong>en</strong>woordigd zijn. In <strong>2009</strong> heeft int<strong>en</strong>sief overleg<br />

plaatsgevond<strong>en</strong> over de totstandkoming van e<strong>en</strong> portefeuille met e<strong>en</strong> duurzaam<br />

karakter.<br />

Dat heeft, na goedkeuring door de Raad van Toezicht, geleid tot e<strong>en</strong><br />

doorvoering van e<strong>en</strong> portefeuille die voldoet aan de duurzaamheidprincipes van<br />

Global Compact, e<strong>en</strong> manifest voor maatschappelijk verantwoord ondernem<strong>en</strong><br />

van de Ver<strong>en</strong>igde Naties <strong>en</strong> andere criteria. Het beleggingsprofiel zal de<br />

kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> zeer def<strong>en</strong>sief zijn.<br />

Beheer Advies Commissie<br />

De Beheer Advies Commissie is voor de organisatie het wet<strong>en</strong>schappelijk klankbord <strong>en</strong><br />

gewet<strong>en</strong>. De commissie geeft gevraagd <strong>en</strong> ongevraagd adviez<strong>en</strong> over beleidsvoornem<strong>en</strong>s,<br />

grote project<strong>en</strong> <strong>en</strong> restauraties, onderzoek <strong>en</strong> over de planning <strong>en</strong> evaluatie van het beheer.<br />

Tijd<strong>en</strong>s de bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> de commissieled<strong>en</strong> inzicht in de voor onze organisatie<br />

meest relevante ontwikkeling<strong>en</strong> op hun vakgebied. De Beheer Advies Commissie vormt<br />

daarmee e<strong>en</strong> waardevolle schakel tuss<strong>en</strong> actuele wet<strong>en</strong>schappelijke k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> de praktijk<br />

van het beheer.<br />

De commissie heeft zich het afgelop<strong>en</strong> jaar onder andere gebog<strong>en</strong> over het beleid voor<br />

‘lege bouwplaats<strong>en</strong>’. De commissie bracht e<strong>en</strong> bezoek aan Biljo<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft de eerste adviez<strong>en</strong><br />

gegev<strong>en</strong> voor het beheer. Verder heeft de commissie zich gebog<strong>en</strong> over de publieksversie<br />

van ons bosbeleid, over onze bebossingplann<strong>en</strong> in de omgeving van Winterswijk <strong>en</strong> is<br />

er geadviseerd over het inzaai<strong>en</strong> van soort<strong>en</strong> na inrichtingsmaatregel<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> slotte bracht<br />

de commissie e<strong>en</strong> bezoek aan landgoed Twickel waar uitleg werd gegev<strong>en</strong> over de pas<br />

gerestaureerde kasteeltuin. Ook heeft de commissie daar het natuurgericht ‘boer<strong>en</strong> voor<br />

natuur’-bedrijf bezocht <strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis vergaard voor e<strong>en</strong> door ons op te zett<strong>en</strong> vergelijkbaar<br />

bedrijf.<br />

De sam<strong>en</strong>stelling van de commissie is gewijzigd. Mevrouw Old<strong>en</strong>burger heeft aangegev<strong>en</strong><br />

met haar werkzaamhed<strong>en</strong> voor de commissie te will<strong>en</strong> stopp<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s de laatste vergadering<br />

van dit jaar hebb<strong>en</strong> we afscheid g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> van dit zeer gewaardeerde commissielid.<br />

Verder heeft de heer R<strong>en</strong>es, gezi<strong>en</strong> zijn drukke onderwijstak<strong>en</strong>, aangegev<strong>en</strong> ons meer op de<br />

achtergrond te will<strong>en</strong> adviser<strong>en</strong>. Dat resulteerde in twee vacatures aan het eind van <strong>2009</strong>.<br />

Directie<br />

ir. P.A. van d<strong>en</strong> Tweel, tev<strong>en</strong>s<br />

bestuurslid landgoed Linschot<strong>en</strong><br />

Led<strong>en</strong> Raad van Advies<br />

drs. H.A. Doek, voorzitter<br />

jhr. Ir. W.H.J. de Beaufort<br />

H.T.H. van d<strong>en</strong> Berg<br />

drs. G.Th. Berkhout<br />

drs. M.C.M. Bongaerts<br />

Ir. J.C. Boxem<br />

dr. M.N.B.M. Driess<strong>en</strong><br />

M.H.M. Gremm<strong>en</strong><br />

mw. ing. A.E.H. van Helvoirt – Looman<br />

ir. A.A.A. van der Lind<strong>en</strong><br />

dr. J.R. ter Mol<strong>en</strong><br />

drs. O.R. Mudde<br />

Prof. dr. P.H. Ni<strong>en</strong>huis<br />

Ir. G. Nijland<br />

drs. C. Nobbe<br />

ir. J.H. te Paske<br />

dr. J.G.W. Scheltinga<br />

Led<strong>en</strong> Beheer Advies<br />

Commissie<br />

prof. dr. K.V. Sykora, voorzitter<br />

drs. G.J. Baaij<strong>en</strong>s<br />

dr. K.J. Canters<br />

mw. dr. C.L. van Groning<strong>en</strong><br />

drs. S.W. Jager<br />

prof. dr. ir. G.M.J. Mohr<strong>en</strong><br />

mw. drs. K.E. Schaffers -<br />

Bod<strong>en</strong>haus<strong>en</strong><br />

dr. A.H.F. Stortelder<br />

Led<strong>en</strong> Vermog<strong>en</strong>s<br />

Beheer Commissie<br />

H.C. Ber<strong>en</strong>ds<br />

drs. A. Hogervorst<br />

J.A.F. van Osch<br />

Voor onze organisatiestructuur <strong>en</strong><br />

uitgebreide informatie over de<br />

bestuurlijke structuur zie onze<br />

website: www.mooigelderland.nl<br />

38 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 39

Bedrijfsrelaties<br />

Deze bedrijv<strong>en</strong> steun<strong>en</strong> ons financieel <strong>en</strong> drag<strong>en</strong> bij aan<br />

draagvlak voor ons werk in het mooie Gelderland!<br />

<strong>2009</strong> Was in meerdere opzicht<strong>en</strong> e<strong>en</strong> spann<strong>en</strong>d jaar. E<strong>en</strong><br />

aantal contract<strong>en</strong> dat met bedrijfsrelaties was afgeslot<strong>en</strong><br />

in 2006, liep af in <strong>2009</strong>. Het heeft ons goed gedaan dat<br />

de overgrote meerderheid van onze bedrijfsrelaties ons<br />

ook in economisch moeilijke tijd<strong>en</strong> blijft steun<strong>en</strong>. Er kwam<br />

e<strong>en</strong> aantal nieuwe relaties bij <strong>en</strong> er verdwe<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal,<br />

maar in totaal behield<strong>en</strong> we ruim neg<strong>en</strong>tig bedrijfsrelaties.<br />

In <strong>2009</strong> werd weer e<strong>en</strong> aantal bijzondere bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong><br />

georganiseerd waar volop geleg<strong>en</strong>heid was voor bedrijv<strong>en</strong><br />

om met elkaar k<strong>en</strong>nis te mak<strong>en</strong>, voor net<strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> voor<br />

uitwisseling. Keer op keer blijkt dat het omvangrijke bezit<br />

van onze organisatie zich uitstek<strong>en</strong>d le<strong>en</strong>t voor deze bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong>.<br />

Onze relaties voel<strong>en</strong> zich zeer betrokk<strong>en</strong> bij<br />

ons werk.<br />

<strong>2009</strong> 2008 2007<br />

Kring Gelderland 24 28 30<br />

Regiokring Achterhoek 25 26 28<br />

Regiokring Knooppunt Arnhem-Nijmeg<strong>en</strong> 13 13 13<br />

Regiokring Veluwe 25 24 21<br />

Regiokring Rivier<strong>en</strong>gebied 8 8 6<br />

Totaal regiokring<strong>en</strong> 71 71 68<br />

Totaal 95 99 98<br />

Kring Gelderland<br />

AB Oost Bedrijfsverzorging, Alm<strong>en</strong><br />

Ballast Nedam Infra Midd<strong>en</strong> BV, Arnhem<br />

BAM Utiliteitsbouw bv Regio Arnhem, Arnhem<br />

Biohorma, Elburg<br />

BurgersvanderWal, Doetinchem<br />

Dekker van de Kamp B.V., Elst<br />

Dirkzwager advocat<strong>en</strong> <strong>en</strong> notariss<strong>en</strong>, Arnhem<br />

Drukkerij Gelderland, Arnhem<br />

Eelerwoude, Goor<br />

Energy Circle,<br />

Golf & Country Club Edda Huzid B.V., Voorthuiz<strong>en</strong><br />

IPC Gro<strong>en</strong>e ruimte, Voorthuiz<strong>en</strong><br />

KEMA, Arnhem<br />

Koninklijke Ginkel Groep, Ve<strong>en</strong><strong>en</strong>daal<br />

Koninklijke Grolsch NV, Enschede<br />

Noaber Foundation, Lunter<strong>en</strong><br />

Nuon Holding, Amsterdam<br />

Nysingh advocat<strong>en</strong>-notariss<strong>en</strong>, Arnhem<br />

Oostve<strong>en</strong> Meesterschilders, Velp<br />

Rabo Vastgoedgroep, Hoevelak<strong>en</strong><br />

Remeha b.v., Apeldoorn<br />

Rijn IJssel, Arnhem<br />

Syntus, Doetinchem<br />

Van Wijn<strong>en</strong> Holding N.V., Baarn<br />

Regiokring Achterhoek<br />

Arbor Boomverzorging, Markelo<br />

Arfman Hekwerk bv, Holt<strong>en</strong><br />

Beel<strong>en</strong> Boekbinderij, Zutph<strong>en</strong><br />

Bouwbedrijf Oolthuis b.v., Licht<strong>en</strong>voorde<br />

BV Bouwbedrijf Hoffman Beltrum-Zutph<strong>en</strong>, Beltrum<br />

Fa. Pelgrom Landbouwmechanisatie, Hummelo<br />

Harms<strong>en</strong>, Vakschilders, H<strong>en</strong>gelo<br />

Hov<strong>en</strong>iersbedrijf Luij<strong>en</strong>dijk, Warnsveld<br />

Kamphuis Hoogwerkers b.v., Zutph<strong>en</strong><br />

Kasteelfeest<strong>en</strong>, Voorthuiz<strong>en</strong><br />

Kremer Groep BV, ’s-Heer<strong>en</strong>berg<br />

Landgoed Ehzerwold, Alm<strong>en</strong><br />

Leidekkersbedrijf Ko<strong>en</strong>ders BV, Neede<br />

M<strong>en</strong>se Gro<strong>en</strong>voorzi<strong>en</strong>ing BV, Borculo<br />

Nemaho Houtproduct<strong>en</strong> B.V., Doetinchem<br />

Pape Rietdekkers <strong>en</strong> Zn B.V., Doetinchem<br />

Roz<strong>en</strong>kwekerij De Wilde, Zutph<strong>en</strong><br />

Slotboom Ste<strong>en</strong>houwers BV, Winterswijk<br />

Smederij Old<strong>en</strong>have, Vord<strong>en</strong><br />

SmitsRinsma, Zutph<strong>en</strong><br />

Viverion, Lochem<br />

Van der Poel Consult b.v., Markelo<br />

Vrielink Joppe B.V., Joppe<br />

Westerik Design in Licht, Zutph<strong>en</strong><br />

Woningcorporatie De Woonplaats, Enschede<br />

Regiokring Knooppunt Arnhem-Nijmeg<strong>en</strong><br />

Bronn<strong>en</strong> Bom<strong>en</strong>, Heilig Landstichting<br />

D & M Architect<strong>en</strong> Adviseurs, Arnhem<br />

De Kemp<strong>en</strong>aer Advocat<strong>en</strong>, Arnhem<br />

Dieb<strong>en</strong> & Meyer Communicatie, Arnhem<br />

Entrée BV, Velp<br />

Hag<strong>en</strong> Schildersbedrijf, Velp<br />

Loodgieters- <strong>en</strong> Leidekkersbedrijf Van Wely, Groess<strong>en</strong><br />

Makelaarshuys Kuyk van Old<strong>en</strong>iel, Arnhem<br />

Ned Tax B.V., Nijmeg<strong>en</strong><br />

Sigma Coatings BV, Arnhem<br />

STARO Natuur <strong>en</strong> Buit<strong>en</strong>gebied, Gemert<br />

Stein Installatiebedrijf / Dakbedekking bv., Arnhem<br />

Tak<strong>en</strong> <strong>Landschap</strong>splanning bv, Arnhem<br />

Regiokring Veluwe<br />

Hans Achterberg Vastgoed B.V., Lunter<strong>en</strong><br />

T. Gundelach Vastgoed B.V., Zwartebroek<br />

Aannemersbedrijf Dijkhof Bouwbedrijf BV, Klar<strong>en</strong>beek<br />

ABL Boomverzorging v.o.f., Ede<br />

Boeve <strong>en</strong> Hop, Uddel<br />

Boks Electra, Eerbeek<br />

Bolletje B.V., Almelo<br />

BV Architekt<strong>en</strong>buro Slager B.N.A., Ermelo<br />

Guldie Schilders, Barneveld<br />

Hartkamp Installatietechniek BV, Barneveld<br />

Hekkers & van ’t Spijker Antiekrestauratie, Wilp<br />

Installatiebedrijf P.H. de Jong, Apeldoorn<br />

KBB, Barneveld<br />

LMB W. van d<strong>en</strong> Brink, Harskamp<br />

Meiling Meesterschilders, Putt<strong>en</strong><br />

Mulder Installatie Techniek BV, Dev<strong>en</strong>ter<br />

Permar WS Gro<strong>en</strong> & Schoon, Ede<br />

ProComm Partners b.v., Barneveld<br />

R.M. Veldhuis <strong>en</strong> Zn, Klar<strong>en</strong>beek<br />

Schildersbedrijf Gabriël, Eerbeek<br />

Schildersbedrijf F. Van Triest b.v., Vaass<strong>en</strong><br />

Vaarkamp, Ede<br />

Veluw<strong>en</strong>kamp Gro<strong>en</strong> B.V., Hattem<br />

W. Herms & Zn. bv, Epe<br />

Wolfswinkel Gro<strong>en</strong>techniek, Ho<strong>en</strong>derloo<br />

Regiokring Rivier<strong>en</strong>gebied<br />

Aannemingsbedrijf Nico de Bont B.V., Vught<br />

De Bonth van Hult<strong>en</strong> Bouwonderneming B.V, Vlijm<strong>en</strong><br />

De Jong <strong>en</strong> Zn. B.V., Beesd<br />

Gebr. van <strong>Door</strong>n Geldermals<strong>en</strong> B.V., Geldermals<strong>en</strong><br />

Jacobus van de Star Tuin<strong>en</strong>, Gamer<strong>en</strong><br />

RPS BCC, Leerdam<br />

Loonbedrijf Jos Steeg, Hern<strong>en</strong><br />

Van Vliet Kastanjehout, Langbroek<br />

40 <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong> 41

Vooruit in vertrouw<strong>en</strong><br />

Het thema voor ons Jaarplan 2010 is ‘Vooruit in vertrouw<strong>en</strong>’. Vertrouw<strong>en</strong> is nodig<br />

in e<strong>en</strong> tijd van onzekerhed<strong>en</strong>, waarin Rijk <strong>en</strong> provincies hun posities herijk<strong>en</strong>,<br />

financiële middel<strong>en</strong> teruglop<strong>en</strong> <strong>en</strong> veel niet meer hetzelfde blijkt te zijn.<br />

De doelstelling<strong>en</strong> van de stichting<strong>en</strong>, het beheer, de instandhouding <strong>en</strong> het<br />

ontwikkel<strong>en</strong> van ons natuurlijke <strong>en</strong> cultuurhistorische erfgoed, zijn onverkort van<br />

kracht. In deze tijd zijn ze misschi<strong>en</strong> nog wel belangrijker dan ooit. Het kom<strong>en</strong>de<br />

jaar wordt wel e<strong>en</strong> veiligheidsjaar. E<strong>en</strong> jaar waarin we vanuit e<strong>en</strong> realistische<br />

begroting inspel<strong>en</strong> op kans<strong>en</strong> die zich voordo<strong>en</strong>. Het wordt ook e<strong>en</strong> ijkjaar van<br />

waaruit we opnieuw naar onze ambities zull<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong>.<br />

De omvang van onze inhoudelijke project<strong>en</strong> blijft groot <strong>en</strong> varieert van de<br />

oplevering van kasteel Cann<strong>en</strong>burch tot de bouw van e<strong>en</strong> schaapskooi <strong>en</strong> van de<br />

fok van zeldzame huisdier<strong>en</strong> tot het beheer van monum<strong>en</strong>tale bom<strong>en</strong>.<br />

Voor het landgoed Biljo<strong>en</strong> is de visie opgesteld <strong>en</strong> zijn de eerste stapp<strong>en</strong> gezet<br />

om tot herstel <strong>en</strong> onderhoud van het kasteel te kom<strong>en</strong>. De omligg<strong>en</strong>de bebossing<br />

hebb<strong>en</strong> we vanuit onze zorgplicht inmiddels ook aangepakt.<br />

Bij de afdeling Communicatie staat de positionering van onze organisatie c<strong>en</strong>traal.<br />

Wat k<strong>en</strong>merkt onze organisatie <strong>en</strong> hoe onderscheidt GLGK zich t<strong>en</strong> opzichte van<br />

andere organisaties De basis voor die positionering is het <strong>en</strong>sembled<strong>en</strong>k<strong>en</strong> dat<br />

onze werkwijze k<strong>en</strong>merkt, de e<strong>en</strong>heid van huis <strong>en</strong> tuin <strong>en</strong> e<strong>en</strong> geïntegreerd beheer<br />

van het natuurlijke <strong>en</strong> culturele erfgoed.<br />

Foto: Dies Goorman<br />

In 2010 zull<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> nieuwe impuls gev<strong>en</strong> aan ons begunstigersaantal. Meer<br />

begunstigers aan onze organisatie bind<strong>en</strong> <strong>en</strong> ook meer do<strong>en</strong> voor onze meest<br />

betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> begunstigers. Via educatieproject<strong>en</strong> op onze kastel<strong>en</strong> wordt de jeugd<br />

van basisschol<strong>en</strong> meer bij onze organisatie betrokk<strong>en</strong>.<br />

Op 1 juli 2010 evaluer<strong>en</strong> de provincie <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> het huidige<br />

ILG-contract. Aan de orde kom<strong>en</strong> ook de ILG-project<strong>en</strong> die volg<strong>en</strong>s planning in de<br />

periode 2011-2013 van start moet<strong>en</strong> gaan. Uitvoering van deze project<strong>en</strong> zal mogelijk<br />

beïnvloed word<strong>en</strong> door de recessie <strong>en</strong> de afsprak<strong>en</strong> die het Rijk <strong>en</strong> provincie mak<strong>en</strong><br />

in relatie tot de lop<strong>en</strong>de bezuiniging<strong>en</strong>. Ook de tuss<strong>en</strong>tijdse ILG-rapportage, die in<br />

het voorjaar van 2010 wordt gedaan, zal op deze evaluatie van invloed zijn.<br />

De uitkomst<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> ons ambiti<strong>en</strong>iveau voor 2011 <strong>en</strong><br />

verdere jar<strong>en</strong> mede bepal<strong>en</strong>.<br />

Onze stichting<strong>en</strong> lever<strong>en</strong> ook in 2010 e<strong>en</strong> bijdrage aan<br />

ons mooie Gelderland. Ik hoop dat ook u in 2010 komt<br />

g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van al het moois dat Gelderland te bied<strong>en</strong><br />

heeft, in het bijzonder van wat wij u te bied<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />

Wij zi<strong>en</strong> het jaar 2010 met vertrouw<strong>en</strong> tegemoet.<br />

Peter van d<strong>en</strong> Tweel,<br />

directeur<br />

Xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxx<br />

Fotoverantwoording<br />

1 Maatschappelijke stage op de Bon<strong>en</strong>burg bij Heerde. Foto: De St<strong>en</strong>tor, Cees Baars<br />

2 Het jaar <strong>2009</strong> was door de Zoogdierver<strong>en</strong>iging uitgeroep<strong>en</strong> tot het Jaar van de Egel.<br />

Foto: Ernst Dirks<strong>en</strong><br />

4 De zeldzame grote weerschijnvlinder laat zich weer zi<strong>en</strong> in de oostelijke Achterhoek,<br />

zie pagina 23. Foto: KINA<br />

6 Uitzicht vanaf de plek van het voormalig huis Oorsprong. Foto: Ciska van der G<strong>en</strong>ugt<strong>en</strong><br />

8 Huis Zyp<strong>en</strong>daal, c<strong>en</strong>traal kantoor van <strong>Geldersch</strong> <strong>Landschap</strong> <strong>en</strong> <strong>Geldersch</strong>e Kasteel<strong>en</strong>.<br />

Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

10 Boommarter. Foto: Ernst Dirks<strong>en</strong><br />

14 Her<strong>en</strong>kamer op kasteel <strong>Door</strong>werth. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

18 Ontmoeting tuss<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kraai <strong>en</strong> e<strong>en</strong> eekhoorn. Foto: Ernst Dirks<strong>en</strong><br />

22 Vrijwilligers aan het werk in de moestuin van kasteel <strong>Door</strong>werth. Foto: Siert Hoeksema<br />

24 Aalscholver <strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

30 Buste van e<strong>en</strong> onbek<strong>en</strong>de vrouw in de rode salon van huis Zyp<strong>en</strong>daal. De buste werd<br />

vervaardigd door Augustin Pajou (1730-1809), die veel werkte voor de Franse koning<strong>en</strong> van zijn<br />

tijd. E<strong>en</strong> van zijn belangrijkste <strong>werk<strong>en</strong></strong> was de Salle de l’Ópera in Versailles. Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

32 D<strong>en</strong>n<strong>en</strong>bom<strong>en</strong>, aangeplant door de patriott<strong>en</strong>g<strong>en</strong>eraal Herman Willem Da<strong>en</strong>dels, op<br />

De Dell<strong>en</strong>. Foto: Lodewijk Rondeboom<br />

33 Zijaanzicht van kasteel Biljo<strong>en</strong> in de herfst. Foto: Frank Peeters<br />

34 Agapanthus op kasteel Ros<strong>en</strong>dael. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

35 Exterieur van huis ’t Velde bij Warnsveld. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

36 Rode zonnehoed in de A. Vogeltuin<strong>en</strong> op de Zwaluw<strong>en</strong>burg. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

38 Met de boswachter op excursie op de heide van de Lo<strong>en</strong>ermark. Foto: J<strong>en</strong>nie Burgers<br />

40 Neerijn<strong>en</strong>-Rijswaard. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

42 Koffers in de opslag van huis Vervolde. Foto: Koos Dans<strong>en</strong><br />

44 Voorjaar! R<strong>en</strong>n<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> frisgro<strong>en</strong>e beuk<strong>en</strong>laan. Foto: B<strong>en</strong>diks Westerink.<br />

<strong>Jaarverslag</strong> 2008 43

Thema jaarplan 2010: Vooruit in vertrouw<strong>en</strong>

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!