Analyse Detailhandelvisie Waalwijk - Gemeente Waalwijk

Analyse Detailhandelvisie Waalwijk

Analyse Detailhandelsvisie Waalwijk
Gemeente Waalwijk
Rapportnummer:
204X00389.067113_7
Datum: januari 2012
Contactpersoon
opdrachtgever:
Odeke Renders, Douwe Douma
Projectteam BRO:
Aiko Mein, Nienke van Gerwen
Trefwoorden:
Detailhandelsstructuur, winkelaanbod, consumentenonderzoek, vraaganalyse,
trends en ontwikkelingen, plannen en initiatieven, beleid, huidig en toekomstig
functioneren
Beknopte inhoud:
In deze rapportage wordt de uitgangssituatie van de detailhandel in Waalwijk
geschetst. Er is aandacht voor het gevestigde winkelaanbod en de huidige
detailhandelsstructuur, het consumentenonderzoek wat uitgezet is in de
gemeente Waalwijk, kansen en bedreigingen voor de detailhandel en het huidig
en toekomstig functioneren. De analyse vormt input voor de Detailhandelsvisie
Waalwijk.
Inhoudsopgave 1

INHOUDSOPGAVE
PAGINA
INHOUDSOPGAVE PAGINA 2
1. INLEIDING 3
2. VERTREKSITUATIE 4
2.1 Aanbodsituatie gemeente Waalwijk 4
2.2 Aanbodsituatie per kern 6
2.3 Detailhandelsconcentraties uitgelicht 7
2.3.1 Kern Waalwijk 31
2.3.2 Kern Sprang-Capelle 39
2.3.3 Kern Waspik 41
2.3.4 Koopzondagen in de gemeente 41
2.4 De Waalwijkse consument 41
2.4.1 Koopstromen in de gemeente 42
2.4.2 Koopmotieven 45
2.4.3 Beoordeling Waalwijk-centrum 46
2.4.4 Gemiste winkels en suggesties voor verbetering
van de winkelomgeving 47
2.5 Huidig functioneren detailhandel 49
2.6 Sterke en zwakke punten samengevat 50
3. TRENDS, ONTWIKKELINGEN, PLANNEN EN BELEID 52
3.1 Trends en ontwikkelingen 52
3.2 Plannen en initiatieven 56
3.2.1 In de gemeente Waalwijk 56
3.2.2 In de regio 58
3.3 Beleid 59
3.4 Bevolkingsontwikkeling 61
3.5 Distributieve mogelijkheden 62
3.6 Kansen en bedreigingen samengevat 65
BIJLAGEN 67
Bijlage 1: Aanbodgegevens 47
Bijlage 2: Economisch functioneren 52
Bijlage 3: Tabellen Consumentenonderzoek 55
Inhoudsopgave 2

1. INLEIDING
In deze rapportage staat de aanbod- en vraagsituatie van de detailhandel in de
gemeente Waalwijk centraal. De analyse vormt input voor de ‘Detailhandelsvisie
Waalwijk’. Voor een samenvatting van de analyse wordt verwezen naar hoofdstuk 2
van de rapportage ‘Detailhandelsvisie Waalwijk’.
Hoofdstuk 1
In hoofdstuk 1 nemen we de vertreksituatie van de detailhandel in Waalwijk onder
de loep. Als eerste wordt het winkelaanbod kwantitatief bekeken, gevolgd door een
beschrijving van de winkelstructuur. Voor de kwantitatieve aanbodgegevens is
gebruik gemaakt van het Locatus verkooppuntenbestand (juli 2011). Vervolgens
wordt er een korte beschrijving van de winkelgebieden in de gemeente Waalwijk
gegeven. Daarna worden de resultaten van de consumentenenquête gepresenteerd
en komt het huidige functioneren aan bod. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een
resumerend overzicht van de sterke en zwakke punten van de detailhandel in de
gemeente Waalwijk.
In de analyse zijn daar waar mogelijk vergelijkingen gemaakt met de onderzoeken
uit 1998 (Gemeente Waalwijk, positie en perspectief winkelconcentraties) en 2007
(Midden-Brabant, Koopstromenonderzoek 2009).
Hoofdstuk 2
Hoofdstuk 2 gaat in op de kansen en bedreigingen voor de detailhandel in Waalwijk.
Allereerst komen de landelijke trends en ontwikkelingen in de detailhandel aan bod,
gevolgd door de plannen en initiatieven die er spelen op het gebied van detailhandel
in de gemeente Waalwijk. Vervolgens wordt er ingegaan op het beleid ten aanzien
van detailhandel op landelijk, provinciaal en lokaal niveau. De distributieve mogelijkheden
voor de detailhandel in de gemeente Waalwijk worden in kaart gebracht.
Het hoofdstuk eindigt met een overzicht van de kansen en bedreigingen voor de detailhandel
in de gemeente Waalwijk.
Hoofdstuk 1 3

2. VERTREKSITUATIE
Te midden van de grote Brabantse steden Breda, Tilburg en ’s-Hertogenbosch
bevindt zich de gemeente Waalwijk, gelegen op de t-splitsing van 2 belangrijke
Brabantse verbindingswegen, de N261 en de A59. De gemeente Waalwijk bestaat uit
een drietal woonkernen met in totaal circa 46.240 inwoners 1 . Hiervan wonen er circa
31.300 in de kern Waalwijk, 9.900 in het dorp Sprang-Capelle en 5.040 in het dorp
Waspik. De nieuwe woonwijk Landgoed Driessen is hierbij tot de kern Waalwijk
gerekend omdat de postcode in het gebied tot de kern Waalwijk behoort.
In dit hoofdstuk nemen we de vertreksituatie van de detailhandel in Waalwijk onder
de loep. Als eerste wordt het winkelaanbod kwantitatief bekeken, gevolgd door een
beschrijving van de winkelstructuur. Voor de kwantitatieve aanbodgegevens is gebruik
gemaakt van het Locatus verkooppuntenbestand (juli 2011). Vervolgens wordt
er een korte beschrijving van de winkelgebieden in de gemeente Waalwijk gegeven.
Daarna worden de resultaten van de consumentenenquête gepresenteerd en komt
het huidige functioneren aan bod.
In de analyse zijn daar waar mogelijk vergelijkingen gemaakt met de onderzoeken
uit 1998 (Gemeente Waalwijk, positie en perspectief winkelconcentraties) en 2007
(Midden-Brabant, Koopstromenonderzoek 2009).
2.1 Aanbodsituatie gemeente Waalwijk
Omvang winkelaanbod
Het totale winkelaanbod binnen de gemeente Waalwijk omvat een winkelvloeroppervlak
(wvo) van circa 118.700 m² wvo verspreid over 329 winkelvestigingen,
waarvan 15.783 m² wvo (71 winkels) in de dagelijkse artikelensector en 102.973 m²
wvo (258 winkels) in de niet-dagelijkse artikelensector. Met 104.465 m² wvo is circa
88% van het aanbod in de kern Waalwijk gevestigd. Het overige deel van het
winkelaanbod bevindt zich in de dorpen Sprang-Capelle (7%) en Waspik (5%).
1
CBS, 1 januari 2011
Hoofdstuk 2 4

Tabel 2.1: Winkelaanbod gemeente Waalwijk en Nederland
Gemeente
Waalwijk
1998
Gemeente
Waalwijk
2011
Nederland
2001
Nederland
2011
aantal winkels
- waarvan dagelijks 71 29.280 27.424
- waarvan niet-dagelijks 258 69.806 75.603
m² wvo
- waarvan dagelijks 14.931 15.783 4.821.000 5.574.445
- waarvan niet-dagelijks 96.118 102.973 15.701.000 22.194.684
Aantal m² wvo / 1.000
inwoners
- waarvan dagelijks 336 341 299 336
- waarvan niet-dagelijks 2.160 2.251 974 1.340
Zeer ruim niet-dagelijks winkelaanbod
In verhouding tot de landelijke gemiddelden beschikken de inwoners van de
gemeente Waalwijk over een normaal vertegenwoordigd dagelijks winkelaanbod en
een ruim vertegenwoordigd niet-dagelijks winkelaanbod. In de dagelijkse artikelensector
beschikken zij namelijk gemiddeld over een winkelvloeroppervlak van 341 m²
tegen 336 m² wvo landelijk en in de niet-dagelijkse artikelensector over 2.251 m²
wvo tegen 1.340 m² wvo landelijk. De groei van het winkelaanbod in Waalwijk t.o.v.
1998 is zeer beperkt geweest. Landelijk gezien is de groei van het winkelaanbod
over de periode 2001 – 2011 veel groter geweest dan de groei van het winkelaanbod
in Waalwijk over de periode 1998 – 2011 (zie tabel 2.1).
Schaalgrootte winkels
De gemiddelde omvang van de winkels in de gemeente Waalwijk is ruim ten opzichte
van het landelijke gemiddelde (zie bijlage 1). In de dagelijkse artikelensector is de
gemiddelde omvang 222 m² wvo t.o.v. 202 m² wvo landelijk en in de niet-dagelijkse
artikelensector 399 m² wvo t.o.v. 292 m² wvo landelijk. In de niet-dagelijkse artikelensector
is dit met name te danken aan de ruime schaalgrootte in de branches
schoenen en lederwaren, doe-het-zelf en wonen. De schaalgrootte in de overige
niet-dagelijkse branches is normaal van omvang of in veel gevallen zelfs beperkt van
omvang (warenhuis, sport en spel, hobby, media, dier en plant, bruin- en witgoed,
fietsen- en autoaccessoires).
Divers supermarktaanbod
Momenteel zijn er 13 supermarkten in de gemeente Waalwijk gevestigd, met een
totaal winkelvloeroppervlak van circa 11.000 m² wvo. De kern Waalwijk herbergt 9
supermarkten en de kernen Waspik en Sprang-Capelle ieder 2. Het supermarktaanbod
maakt circa 70% uit van de verkoopruimte in de dagelijkse artikelensector. Dit
is een normaal aandeel (landelijk gemiddeld 69%), maar de gemiddelde supermarktomvang
is met circa 848 m² wvo enigszins beperkt (landelijk gemiddeld
877 m² wvo). Opvallend is dat de consument in de gemeente Waalwijk beschikt over
een zeer breed pallet aan supermarkten, zowel qua formules als qua marktsegmen-
Hoofdstuk 2 5

tatie. Het supermarktaanbod per 1.000 inwoners is met 241 m² wvo redelijk ruim
(landelijk gemiddeld 228 m² wvo).
Leegstand met name in het centrum groot
In de gemeente Waalwijk staan circa 39 panden leeg met een winkeloppervlak van
circa 8.500 m² wvo. De leegstand is voor een belangrijk deel geconcentreerd in het
centrum van Waalwijk (31 panden, 6.620 m² wvo). De overige leegstand ligt verspreid
over de kernen Waalwijk en Sprang-Capelle. In Waspik staan geen panden
leeg.
2.2 Aanbodsituatie per kern
In bijlage 1 is een tabel opgenomen met het winkelaanbod naar branche in de afzonderlijke
kernen vergeleken met plaatsen van vergelijkbare omvang 2 . De conclusies
uit de tabel worden in deze paragraaf samengevat.
Kern Waalwijk zeer ruim niet dagelijks winkelaanbod
In de kern Waalwijk is circa 104.500 m² wvo aanwezig, verspreid over 258
verkooppunten. Hiervan bevindt zich circa 11.500 m² wvo in de dagelijkse en circa
93.000 m² wvo in de niet-dagelijkse artikelensector. Het dagelijks aanbod is ten
opzichte van referentiekernen op niveau, het niet-dagelijks aanbod is in omvang ten
opzichte van referenties bijna twee keer zo groot. Dit heeft Waalwijk voor een
belangrijk deel te danken aan het ruime aanbod aan woonwinkels op Zanddonk en
het ruime aanbod aan modische winkels in Waalwijk-centrum. Enkel de branches
warenhuis, antiek en kunst, sport en spel en doe-het-zelf blijven enigszins achter in
omvang.
Kern Sprang-Capelle beperkt winkelaanbod
De kern Sprang-Capelle beschikt over ruim 8.700 m² wvo en 48 winkels, waarvan
circa 2.500 m² wvo aan dagelijkse artikelen en circa 6.200 m² wvo aan nietdagelijkse
artikelen. Zowel in de dagelijkse als in de niet-dagelijkse artikelensector
blijft het winkelaanbod in omvang sterk achter ten opzichte van landelijke gemiddelden
(dagelijks 2.545 t.o.v. 3.722 m² wvo landelijk en niet-dagelijks 6.217 t.o.v.
12.729 m² wvo landelijk). Uitzondering hierop vormen de ruim aanwezige branches
schoenen- en lederwaren, antiek en kunst, sport en spel en hobby. Belangrijke
verklaring voor het beperkt aanbod ten opzichte referenties is, dat veel koopkracht
afvloeit naar de dichtbij gelegen kern Kaatsheuvel.
Kern Waspik dagelijks winkelaanbod op niveau
In de kern Waspik is 5.500 m² wvo aanwezig, verspreid over 23 winkels, circa 1.800
m² in de dagelijkse artikelensector en circa 3.700 m² wvo in de niet-dagelijkse
artikelensector. Terwijl het dagelijks winkelaanbod redelijk ruim en compleet is, blijft
het niet-dagelijks winkelaanbod circa 2.200 m² wvo achter bij referenties.
2
Gewogen naar het aantal inwoners in de betreffende kern.
Hoofdstuk 2 6

2.3 Detailhandelsconcentraties uitgelicht
De detailhandelsstructuur van de gemeente Waalwijk bestaat uit het hoofdwinkelcentrum
Waalwijk-centrum, de woonboulevard (Zanddonk), de dorpscentra van
Sprang-Capelle en Waspik en diverse buurtwinkelcentra en verspreide supermarkten
over de gemeente. Het centrum en de Meubelboulevard nemen binnen de structuur
een zeer dominante positie in.
Het recreatieve winkelaanbod in het centrum van Waalwijk heeft een bovenlokale
aantrekkingskracht. De Woonboulevard heeft vanwege het gevestigde aanbod (o.a.
Piet Klerkx) een bovenregionale uitstraling. De dorpscentra van Sprang-Capelle en
Waspik zijn van beperkte omvang, lokaal verzorgend en met name gericht op de
dagelijkse artikelensector. In figuur 2.1 is de detailhandelsstructuur van de gemeente
Waalwijk in beeld gebracht en in tabel 2.2 is het detailhandelsaanbod per winkelgebied
weergegeven.
Figuur 2.1: Detailhandelsstructuur gemeente Waalwijk
Hoofdstuk 2 7

Tabel 2.2: Detailhandelsaanbod per winkelgebied in de gemeente Waalwijk, juli 2011
Winkelgebied Dagelijks Niet-dagelijks Totaal Leegstand
Kern Waalwijk aantal m² wvo aantal m² wvo aantal m² wvo aantal m² wvo
Centrum Waalwijk 24 5.383 147 27.989 171 33.372 31 6.620
Perifere winkelconcentratie
- - 15 48.833 15 48.833 - -
Zanddonk
Doctor Kuyperlaan 5 1.083 1 51 6 1.134 - -
Bloemenoordplein 3 1.126 5 325 8 1.451 1 125
Burg. Verwielstraat 2 1.305 1 600 3 1.905 - -
Grotestraat 2 1.320 - - 2 1.320 - -
Mozartlaan (Plus) 1 374 - - 1 374 - -
Sint Antoniusstraat 2 410 3 151 5 561 - -
Monseigneur Zwijsenstraat 1 70 4 302 5 372 - -
Verspreide bewinkeling 8 375 34 14.768 42 15.143 2 545
Subtotaal kern Waalwijk 48 11.446 210 93.019 258 104.465 34 7.290
Kern Sprang-Capelle
Centrum Sprang-Capelle 8 1.274 6 448 14 1.722 - -
Van der Duinstraat 2 1.180 - - 2 1.180 - -
Kerkstraat 1 25 7 954 8 979 3 693
Verspreide bewinkeling 2 66 22 4.815 24 4.881 2 478
Subtotaal kern Sprang-Capelle 13 2.545 35 6.217 48 8.762 5 1.171
Kern Waspik
Centrum Waspik 9 1.732 7 2.070 16 3.802 - -
Verspreide bewinkeling 1 60 6 1.667 7 1.727 - -
Subtotaal kern Waspik 10 1.792 13 3.737 23 5.529 - -
Totaal gemeente Waalwijk 71 15.783 258 102.973 329 118.756 39 8.461
Hoofdstuk 2 8

2.3.1 Kern Waalwijk
Winkelstructuur kern Waalwijk
De kern Waalwijk kent een winkelstructuur waarin het centrum en de Meubelboulevard
een zeer centrale rol spelen. Het centrum beschikt zowel over een uitgebreid
dagelijks winkelaanbod als recreatief winkelaanbod. Met uitzondering van het
centrum zijn er in de kern Waalwijk geen concentraties van supermarkten aanwezig.
Het dagelijks winkelaanbod op buurt- en wijkniveau is versnipperd en per locatie
relatief beperkt. Er zijn twee buurtwinkelcentra aanwezig met beide een supermarktvestiging
(Bloemenoordplein en Doctor Kuyperlaan). De overige supermarkten
zijn veelal solitair gelegen. Hieronder worden de winkelconcentratiegebieden
afzonderlijk behandeld.
Centrum Waalwijk
Waalwijk-centrum beschikt over een breed winkelaanbod, met een lichte nadruk op
het midden- en lagere segment. In het hogere, specialistische segment zijn er
slechts enkele bijzondere zaken aanwezig (zoals Van Dijk Modehuis). Het centrum
oefent een sterke aantrekkingskracht uit op de eigen inwoners en vervult daarnaast
in bepaalde mate ook een functie voor inwoners van omliggende gemeenten als
Aalburg, Heusden en Loon op Zand. In totaliteit zijn er 24 dagelijkse winkels
(5.383 m² wvo) en 147 niet-dagelijkse winkels (27.989 m² wvo) aanwezig.
Ongeveer 35% van het aantal winkelvestigingen is in overdekt winkelcentrum De Els
gevestigd. Ten opzichte van centrumgebieden in kernen met 30.000 tot 50.000
inwoners is het winkelaanbod in het centrum van Waalwijk ruim (zie bijlage 1).
Met name het aanbod in de recreatieve branches, persoonlijke verzorging, sport en
spel, media en wonen is ruim aanwezig.
Relatief veel leegstand
De leegstand bedraagt circa 31 panden (6.620 m² wvo). Ten opzichte van referentieplaatsen
is de leegstand in het centrum van Waalwijk hoog. In het centrum van
Waalwijk staat circa 15% van het totaal aantal winkelpanden leeg en in referentiecentra
circa 11%.
Vergelijking aanbod 2007 – 2011
In bijlage 1 is het huidige winkelaanbod in het centrum van Waalwijk afgezet tegen
het winkelaanbod in het centrum van Waalwijk in 2007. In de dagelijkse artikelensector
is het aanbod tussen 2007 – 2011 ongeveer gelijk gebleven. Het aanbod in de
branche levensmiddelen is enigszins afgenomen en het aanbod in de branche
persoonlijke verzorging is enigszins toegenomen.
31

In z’n totaliteit is het aanbod in de niet-dagelijkse artikelensector met circa 4 winkels
en 2.000 m² wvo gedaald dankzij het afnemende aanbod in de branches kleding en
mode, schoenen en lederwaren, bruin- en witgoed en wonen. De afname van het
woonaanbod kan deels verklaard worden door de clustering van dit aanbod op de
Woonboulevard. Het aanbod aan juwelier en optiek, huishoudelijke en luxe artikelen,
sport en spel, media, fietsen en autoaccessoires en doe-het-zelf is ten opzichte van
2007 wat toegenomen. Opvallend en zorgwekkend is, dat de leegstand sinds 2007 is
verdubbeld van 15 naar 31 panden.
Benchmark centrum Waalwijk
In tabel 2.3 is het winkelaanbod in het centrum van Waalwijk afgezet tegen een aantal
centrumgebieden in de omgeving met een min of meer vergelijkbare of iets grotere
verzorgingspositie. Uit de analyses vallen de volgende conclusies te trekken:
• Enkel het centrum van Etten-Leur beschikt over minder winkels, de overige
centrumgebieden zijn in aantal winkels groter dan Waalwijk.
• In omvang van het winkelvloeroppervlak is het centrum van Waalwijk vergelijkbaar
met de centra van Etten-Leur en Gorinchem.
• Het aanbod op het gebied van dagelijkse artikelen en vrije tijd is in het centrum
van Waalwijk normaal vertegenwoordigd.
• De schaal van de winkels in mode & luxe is in Waalwijk-centrum enigszins
beperkt ten opzichte van de centrumgebieden in de benchmark.
• Uit de benchmark blijkt dat de centra vergelijkbaar met Waalwijk over het
algemeen te kampen hebben met een hoog leegstandscijfer. In de centra van
Uden, Oss en Gorinchem is de leegstand in aantal winkels groter, in Etten-Leur
en Oosterhout (beide nieuwe centra) kleiner.
• De parkeertarieven in het centrum van Waalwijk zijn afgezet tegen de parkeertarieven
in de centra uit de benchmark. Ten opzichte van de referentiecentra
heeft Waalwijk met een gemiddeld uurtarief tussen de € 1,00 – € 1,40 een heel
gemiddeld parkeeruurtarief. In het centrum van Etten-Leur is het parkeeruurtarief
gemiddeld genomen € 1,30, in het centrum van Oosterhout € 1,80, in het
centrum van Oss € 1,30, in het centrum van Uden € 0,80 en in het centrum van
Gorinchem € 1,40.
32

Tabel 2.3: Benchmark centrumgebieden
Inwonertal kern 31.300 40.300 48.000 57.700 34.500 33.500
Centrum
Waalwijk
Centrum
Etten-Leur
Centrum
Oosterhout
Centrum
Oss
Centrum
Uden
Centrum
Gorinchem
a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo
Dagelijks 24 5.383 30 5.890 35 6.413 38 7.227 31 6.133 23 2.926
Mode & Luxe 95 18.591 83 19.670 131 24.879 118 25.143 102 27.324 98 22.326
Vrije Tijd 19 2.906 14 2.626 23 3.044 22 3.645 23 6.808 25 2.357
In/Om Huis 28 5.997 25 7.035 39 8.052 46 8.518 30 17.615 39 5.716
Detailh. Overig 5 495 3 138 13 1.584 12 974 10 1.773 12 1.665
Totaal 171 33.372 155 35.359 241 43.972 236 45.507 196 59.653 197 34.990
Leegstand 31 6.620 15 2.484 23 3.563 44 5.330 39 7.694 50 5.929
Figuur 2.2: Structuurkaart centrum Waalwijk
33

Ruimtelijk-functionele structuur
In figuur 2.2 is de winkelstructuur van Waalwijk-centrum weergegeven. Het winkelaanbod
in het centrum is grotendeels geconcentreerd in de Stationsstraat, de Grotestraat
en winkelcentrum De Els. Winkelcentrum De Els is een planmatig
ontwikkeld, overdekt winkelgebied wat zich tussen de Grotestraat en de Stationsstraat
bevindt en beide straten met elkaar verbindt. De Grotestraat en de Stationsstraat
staan ook met elkaar in verbinding via de Markt. De Markt vormt de centrale
ontmoetingsplek in het centrum met diverse horecagelegenheden en terrassen en
kan hiermee getypeerd worden als een sterk, centraal horecaplein.
Passantenstromen in het centrum
Hoewel er feitelijk sprake is van een centraal winkelcircuit en een compact winkelrondje
(Stationsstraat – De Els – Grotestraat), wordt dit winkelrondje door veel
consumenten niet gelopen. Uit de passantentellingen die in oktober 2009 door Locatus
zijn uitgevoerd 3 blijkt dat het totaal aantal passanten op een zaterdag in het
noordelijke deel van de Stationsstraat (tot aan de Bernhardstraat) en De Els
aanzienlijk hoger ligt (tussen 10.000 –16.000 passanten) dan in de Grotestraat (op
het drukste punt 5.000 – 6.000 passanten). Hiermee vormt de Grotestraat midden
een zwak gedeelte in het fysiek aanwezige winkelcircuit. Dit is af te lezen uit onderstaande
figuur. Op basis van de passantencijfers kan er gesteld worden dat enkel
het noordelijke deel van de Stationsstraat en De Els te typeren zijn als
A1-winkelgebied.
Trekkerbeeld
De trekkers in het centrum van Waalwijk zijn enkele goede lokale modezaken zoals
Van Dijk Modehuis (circa 1.270 m² wvo), Veraa (756 m² wvo) en landelijke formules
zoals Hema (1.036 m² wvo) en C&A (863 m² wvo). In de dagelijkse artikelensector
zijn de trekkers de supermarkten Albert Heijn (1.482 m² wvo) en Jumbo
(876 m² wvo) die aan de achterzijde van winkelcentrum De Els gelegen zijn.
Aldi (416 m² wvo) is in winkelcentrum De Els gevestigd. Jumbo en Aldi hebben voor
hedendaagse maatstaven een beperkt oppervlak.
Inrichting openbare ruimte en parkeerlocaties
De inrichting van de openbare ruimte van Waalwijk-centrum is over het algemeen
fraai vanwege de nette uitstraling en de aanwezigheid van diverse mooie gevels en
de bijzondere architectuur van enkele panden. De belangrijkste parkeerlocaties in
het centrum zijn gelegen aan de achterzijde van De Els, op het Unnaplein en nabij
het gemeentehuis aan de Taxandriaweg. De eerstgenoemde parkeerlocatie (De Els)
vormt de grootste en belangrijkste voor het centrum. Vanwege de rommelige en
gedateerde uitstraling vormt dit een zeer onaantrekkelijke entree tot het centrum.
Ook vanuit de Taxandriaweg en in mindere mate het Unnaplein is de toegang naar
het centrum weinig aantrekkelijk en uitnodigend.
3
Zie bijlage 1.
34

Figuur 2.3: Intensiteit passanten centrum Waalwijk
De Stationsstraat
De Stationsstraat vormt de belangrijkste winkelstraat van Waalwijk-centrum.
De Stationsstraat Noord is duidelijk te typeren als A1- winkelgebied met modische
trekkers als Modehuis van Dijk en Duthler met op de kop horecaconcentratie.
Dit deel is goed bereikbaar vanwege de nabijheid van de grootste parkeerlocaties
Unnaplein en De Els. Tevens is er een sterke verbinding met winkelcentrum De Els.
Aandachtspunten zijn de matige stedenbouwkundige aanhaking van de Stationsstraat
op De Els en het Unnaplein. In zuidelijke richting neemt het winkelklimaat van
de Stationsstraat af. In het midden van de Stationsstraat tot aan de Bernardstraat
ligt de nadruk sterk op prijsvriendelijk winkelaanbod (Wibra, Scapino, Action).
De Stationsstraat midden valt net buiten het natuurlijke winkelrondje in het
centrum. Het zuidelijke gedeelte van de Stationsstraat kan aangemerkt worden als
aanloopgebied: diverse panden staan leeg en er kan geparkeerd worden voor de
deur. Belangrijke trekkers in dit deel van de straat zijn Drankenhuys Bergmans,
Harense Smit en naastgelegen outdoorzaak.
35

Winkelcentrum De Els
Winkelcentrum De Els heeft een belangrijke functie en positie binnen het centrum
vanwege de centrale positie in het winkelcircuit, het gevestigde aanbod en de aanwezigheid
van de belangrijkste parkeerlocaties voor het centrum aan de achterzijde.
Winkelcentrum De Els heeft een zeer gedateerde uitstraling. De entrees zijn weinig
uitnodigend, de overkapping is verouderd en vies, het centrale plein in het centrum
is rommelig en het achtergedeelte (bij Aldi) is ronduit lelijk. Wel heeft het deel van
De Els wat onderdeel uitmaakt van het centrale winkelcircuit een zekere gezelligheid
vanwege de smalle paden, de kleine, meest open units, de aanwezigheid van daghoreca
en het vrijwel ontbreken van leegstand. Een ander sterk punt is de aanwezigheid
van een vershof in de passage naar het parkeerterrein en de vestigingen van
Albert Heijn en Jumbo op het achtergelegen parkeerterrein. Door het vertrek van de
slager is de vershof wel minder compleet en aantrekkelijk.
De Grotestraat
Het voetgangersdeel van de Grotestraat Oost heeft een goede aansluiting op de
Stationsstraat vanwege een sterke bewinkeling (Esprit, House of Shoes) en de
aanwezige horeca op de kop van de Markt / Raadhuisplein. Meer richting het oosten,
buiten het voetgangersgedeelte, zijn nog maar beperkt winkels aanwezig en staan
diverse panden leeg. Het midden van de Grotestraat (vanaf het Raadhuisplein tot de
ingang van De Els) vormt onderdeel van het centrale winkelcircuit. Opvallend is dat
het hier relatief rustig op straat is en dat er diverse panden leeg staan. Een mogelijke
verklaring hiervoor is, dat er met uitzondering van Veraa en Clous in dit deel van
de straat ook geen aansprekende trekkers aanwezig zijn. De Grotestraat West kan
getypeerd worden als een aanloopgebied. Hier zijn enkele sterke speciaalzaken aanwezig,
er zijn relatief veel dienstverlenende bedrijven gevestigd en er staan diverse
panden leeg. De blinde wand van C&A draagt in negatieve zin bij aan het winkelklimaat.
Horeca-aanbod centrum Waalwijk
In het centrum van Waalwijk zijn 38 horecazaken aanwezig. Hieronder bevinden zich
o.a. 15 (café)restaurants, 7 cafés, 5 lunchrooms, 4 grillrooms/shoarma en 1 ijssalon.
Buiten het concentratiegebied van horeca aan de Markt zijn er diverse horecazaken
verspreid gelegen aan de Stationsstraat en de Grotestraat. In De Els beperkt het
horeca-aanbod zich tot 2 lunchrooms. De cafés en restaurants liggen zeer verspreid
over het centrum, de café-restaurants zijn met name op de Markt geconcentreerd en
het grillroom/shoarma aanbod bevindt zich met name in het zuidelijke gedeelte van
de Stationsstraat.
Woonboulevard Waalwijk (Zanddonk)
De woonboulevard Waalwijk wordt gekenmerkt door een branchering die volledig
binnen de branche wonen valt (15 winkels, 48.833 m² wvo). Een tweetal bouwmarkten
(Gamma en Karwei) en een Boerenbond bevinden zich in de nabijheid. Piet
Klerkx (meubelwereld, keukenwereld en slaapwereld) is de krachtigste speler op
deze woonboulevard en heeft een bovenregionale trekkracht.
36

De meeste winkels richten zich met name op het midden of lagere segment.
De winkels zijn slechts beperkt geclusterd, het geheel vormt geen eenheid. Piet
Klerkx slaapwereld, Bruynzeel Keukens en Goossens Wonen & Slapen bevinden zich
aan de overzijde van de weg en de entrees van de winkels liggen enigszins verspreid
(bijvoorbeeld de entree van Woonexpress in relatie tot de andere winkels).
De winkels zijn veelal naar binnen gekeerd en de gevels zijn gedateerd, waardoor de
woonboulevard geen moderne, eigentijdse uitstraling heeft.
Benchmark t.o.v. woonboulevards in de omgeving
Na de woonboulevards in Breda en Eindhoven (Ekkersrijt) beschikt de woonboulevard
in Waalwijk over het grootste aanbod aan woonwinkels in de omgeving.
Opvallend is dat Zanddonk in de regio de enige woonboulevard is waar enkel
woonwinkels gevestigd zijn. Veel voorkomende branches op de overige woonboulevards
zijn de branches doe-het-zelf en bruin- en witgoed. Doe-het-zelf aanbod
is in Waalwijk net buiten de woonboulevard gevestigd. De concurrentie met de
woonboulevards in Eindhoven en ’s-Hertogenbosch zal nog gaan toenemen omdat
hier waarschijnlijk bruin- en witgoed aan het aanbod wordt toegevoegd.
Tabel 2.4: Brancheverdeling woonboulevards naar winkelvloeroppervlak
Meubelboulevard
Zanddonk
Bossche Boulevard
Ekkersrijt
Leypark Tilburg
Vossenberg-Oost
Tilburg
Woonboulevard
Breda
Woonboulevard
Oosterhout
Woonboulevard
Uden
Woonboulevard
Oss
Totaal wvo 38.312 34.732 48.372 20.523 24.712 78.377 17.098 39.510 28.197
Schoenen & - - - - - - - - -
Lederwaren
Huishoudelijke & - - - - - 1% - - -
luxe artikelen
Sport & Spel - - - 1% - - - - -
Plant & Dier - 1% - - - 13% - 5% 7%
Bruin & Witgoed - - 1% 3% - 7% 12% 1% -
Auto & Fiets - - - 4% - 1% - 1% -
Doe-Het-Zelf - 18% 15% 10% 76% - 10% 22% 12%
Wonen 100% 78% 84% 83% 22% 78% 78% 63% 81%
Detailhandel - 3% - - 2% - - 8% -
Overig
Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
37

Doctor Kuyperlaan (Laageinde)
Het buurtwinkelcentrum aan de Doctor Kuyperlaan beschikt over 1.083 m² wvo in de
dagelijkse artikelensector (Lidl 820 m² wvo, bakker, slager, drogist en apotheek) en
51 m² wvo in de niet-dagelijkse artikelensector (bloemist). Hoewel het centrum
compact van opzet is, is de ruimtelijke relatie tussen de ingang van de supermarkt
en de speciaalzaken niet optimaal. Het centrum heeft een enigszins gedateerde uitstraling.
Bloemenoord
Buurtwinkelcentrum Bloemenoord (3 winkels, 1.126 m² wvo dagelijks en 5 winkels,
325 m² wvo niet-dagelijks) bestaat uit een winkelstrip met op de kop een nieuw
appartementencomplex waar C1000 (1.025 m² wvo) in de plint gevestigd is.
In de winkelstrip zijn onder meer een bakker, drogist, bloemist, 2 kledingzaken en
een parket-laminaat zaak aanwezig. Aan de voorzijde van de winkelstrip en aan de
zijkant van het pand van C1000 is voldoende parkeergelegenheid aanwezig.
Het centrum heeft na de recente renovatie een nette uitstraling gekregen.
Overige detailhandelsconcentraties
• Aan de Burgemeester Verwielstraat bevindt zich een Nettorama (1.250 m² wvo),
een Gall en Gall en een woninginrichtingszaak. In feite gaat het hiermee om een
solitaire supermarkt. De Nettorama ligt met de rug naar de historische as
(Westeinde) en de parkeermogelijkheden bevinden zich op een binnenterrein
waar ook de entree van de supermarkt aan gelegen is. De externe presentatie
van de zaak is matig.
• Aan de Grotestraat is een Em-Té (1.250) met bijbehorende slijterij gevestigd.
Het aantal parkeerplaatsen bij de supermarkt is beperkt. Op de locatie is sprake
van ruimtegebrek en een verkeersonveilige situatie.
38

• Aan de Mozartlaan zit een kleinschalige Plussupermarkt van 374 m² wvo.
De parkeermogelijkheden bevinden zich aan de achterzijde van de supermarkt,
terwijl de entree van de supermarkt aan de weg gelegen is.
• Langs de Sint Antoniusstraat zijn verspreid enkele winkels gevestigd waaronder
Turkse supermarkt Emin (380 m² wvo), een bloemist, een tabaks- en gemakszaak,
een computerwinkel en een winkel in sportprijzen.
• Aan de Monseigneur Zwijsenstraat en het Oranjeplein zijn nog enkele winkels
aanwezig. Het betreft een speelgoedwinkel, een kledingzaak, een groenteman,
een bloemist en een electrozaak. Met name de groenteman (Oremans) trekt
vanwege de kwaliteit en het specialisme consumenten uit de hele kern.
Verspreide bewinkeling
Buiten de detailhandelconcentratiegebieden is er in de kern Waalwijk in diverse
straten nogal wat verspreide bewinkeling aanwezig. Het gaat onder andere om het
oostelijke deel van de Grotestraat, het Laageinde, de Loeffstraat, Sint Antoniusstraat
en Pastoor Kuyperstraat.
2.3.2 Kern Sprang-Capelle
Centrum Vrijhoeve
Centrum Vrijhoeve beschikt over een redelijk compleet dagelijks winkelaanbod. In
totaal zijn er 8 winkels in de dagelijkse artikelenbranche aanwezig (1.274 m² wvo)
en 6 winkels in de niet-dagelijkse artikelenbranche (448 m² wvo). In het centrum
vormt Plus met 825 m² wvo de trekker, aangevuld met een divers aanbod aan
versspeciaalzaken (groenteboer, slager, bakker, kaaswinkel / delicatessenzaak,
slijter) en onder andere een apotheek, drogisterij, een bloemist, enkele kledingzaken
en een opticien. Naar de moderne maatstaven heeft de supermarkt een beperkte
omvang.
39

De winkels bevinden zich rondom het Raadhuisplein. Doordat het plein onderbroken
wordt door de Raadhuisstraat is er eigenlijk sprake van 2 afzonderlijke pleinen en
blijft de interactie tussen beide pleinen beperkt. Vanwege de parkeervoorzieningen
op het plein en de gedateerde bebouwing heeft het Raadhuisplein een weinig sfeervolle
uitstraling. Ook het leegstaande gemeentehuis draagt niet in positieve zin bij
aan de uitstraling van het plein. De aanwezigheid van bomen en bloembakken
vormen hier een positieve uitzondering op. Op het Raadhuisplein geldt een blauwe
zone. Aan de achterzijde van de Plus kan gratis geparkeerd worden.
Van der Duinstraat
Aan de Van der Duinstraat is een Em-Té van moderne omvang (1.100 m² wvo) en
een Em-Té slijterij gevestigd. De ingang van de supermarkt is vanaf de straat aan de
rechterzijde van het gebouw gelegen. Zowel aan de rechterzijde als aan de achterzijde
van de supermarkt zijn ruime parkeermogelijkheden.
Kerkstraat
Verspreid langs het historische lint, de Kerkstraat, zijn diverse winkels aanwezig
(8 winkels, 979 m² wvo). Met uitzondering van de gevestigde bakker bevinden alle
winkels zich in de niet-dagelijkse artikelensector (7 winkels), waaronder een speelgoedzaak,
kledingwinkel, lingeriezaak en diverse winkels in de woonbranche. Over
het algemeen zijn het kleinere, zelfstandige winkels die er gevestigd zijn met een
groter bereik dan het dorp alleen. In de loop der jaren zijn er veel dagelijkse winkels
uit de Kerkstraat vertrokken. Er staan 3 panden leeg met een totaal winkelvloeroppervlak
van circa 700 m² 4 .
4
Het betreft de adressen Kerkstraat 92, 113, 133 (Locatus, peildatum juli 2011). Één van de leegstaande panden
wordt binnenkort ingevuld met een paardensportzaak.
40

2.3.3 Kern Waspik
Centrum Waspik
Het centrum van Waspik bestaat uit 9 winkels in de dagelijkse artikelensector
(1.732 m² wvo) en 7 winkels in de niet-dagelijkse artikelensector (2.070 m² wvo).
Hieronder bevinden zich o.a. 2 supermarkten, 2 slagerijen, bakker, groenteboer,
2 slijterijen, drogisterij, bloemist, speelgoedzaak, kledingzaak en enkele winkels in
de woonbranche. Hiermee beschikt Waspik over een volledig boodschappenaanbod.
De diverse winkels bevinden zich grotendeels verspreid langs de Kerkstraat en in de
omgeving van het Dorpsplein. De beide supermarkten Plus (760 m² wvo) en Aldi
(470 m² wvo) vullen elkaar qua marktsegment, waarop men zich richt, goed aan.
De Aldi is centraal aan het Dorpsplein gevestigd in een voormalige winkelstrip.
De Plus is solitair gelegen aan de Kerkstraat, enigszins afzijdig van het Dorpsplein.
Deze zaak kent op haar eigen terrein ruime parkeermogelijkheden.
2.3.4 Koopzondagen in de gemeente
In de diverse winkelgebieden van de gemeente Waalwijk worden er jaarlijks tussen
de circa 6 tot 12 koopzondagen georganiseerd. Het aantal koopzondagen lijkt te
voldoen aan de wens en de verwachtingen van de consument.
2.4 De Waalwijkse consument
In juli en augustus 2011 heeft een telefonisch onderzoek plaatsgevonden onder de
inwoners van de gemeente Waalwijk. De respondenten zijn geselecteerd middels een
a-selecte steekproef uit het telefoonboek. In totaal hebben 625 huishoudens medewerking
verleend.
De verdeling van het aantal enquêtes naar kern was:
• Waalwijk (incl. Landgoed Driessen) 325
• Sprang-Capelle 200
• Waspik 100
41

Representatieve steekproef
De steekproef is representatief voor de Waalwijkse bevolking 5 . In de bijlage is een
overzicht opgenomen van de respondenten naar leeftijdscategorie en huishoudenssamenstelling,
afgezet tegen de werkelijke samenstelling van de Waalwijkse bevolking.
De verschillen zijn klein. Enkel het aantal 2-persoonshuishoudens is wat ruimer
vertegenwoordigd in tegenstelling tot het aantal alleenstaanden en de jongere leeftijdsgroepen
(t/m 35 jaar) zijn wat minder ruim vertegenwoordigd dan de oudere
leeftijdsgroepen (56+).
2.4.1 Koopstromen in de gemeente
In tabel 2.5 zijn de koopstromen voor de dagelijkse en niet-dagelijkse artikelensector
weergegeven voor de gemeente Waalwijk als geheel, terwijl in de bijlage
meer uitgebreide tabellen zijn opgenomen met daarin de koopstroomgegevens voor
de afzonderlijke kernen (ook voor 2007 6 ).
Dagelijkse artikelensector
• De totale koopkrachtbinding in de gemeente Waalwijk in de dagelijkse artikelensector
bedraagt 80,4%. Dit is iets lager dan in 2007 gemeten werd (84%).
• De koopkrachtbinding aan het eigen aanbod ligt in de kern Waalwijk iets lager
dan in 2007, in Waspik iets hoger en in Sprang-Capelle op hetzelfde niveau.
Wel is er vanuit beide laatste kernen minder koopkrachtafvloeiing (als %) naar
de kern Waalwijk dan voorheen.
• Binnen de kern Waalwijk zijn de verhoudingen tussen de verschillende op boodschappen
doen gerichte winkelclusters nauwelijks veranderd. Het centrum blijft
met 31% de belangrijkste lokale aankoopplaats, gevolgd door de Nettorama.
Deze aankoopplaatsen trekken ook koopkracht uit de beide andere kernen, de
overige boodschappencentra niet of nauwelijks.
• Ongeveer 36% van de koopkracht aan dagelijkse artikelen van de inwoners van
Sprang-Capelle gaat naar Kaatsheuvel, maar ook vanuit de kernen Waalwijk en
Waspik vloeit hier nog respectievelijk circa 11% naar toe. Met name vanuit het
zuiden van de kern Waalwijk (o.a. Meerdijk) vloeit enigszins koopkracht af naar
Kaatsheuvel vanwege het beperkte boodschappenaanbod aldaar. Kaatsheuvel is
voor de consument vooral aantrekkelijk vanwege het gratis parkeren.
Niet-dagelijkse artikelensector
• In de niet-dagelijkse artikelensector bedraagt de gemeentelijke koopkrachtbinding
circa 68%, een aanzienlijke achteruitgang ten opzichte van 2007 (75%).
Deze achteruitgang doet zich voor in alle branchegroepen, maar is het sterkst bij
kleding en schoenen, hobby en vrije tijd, huishoudelijke artikelen en bruin- en
witgoed (electro). Vooral de meer op recreatief winkelen gerichte branches laten
een afname zien. Deze branches zijn met name in Waalwijk-centrum geconcentreerd.
5
6
Resultaat Chi-kwadraat toets voor leeftijdsopbouw Waalwijkse bevolking en gezinssamenstelling en deelnemers
enquête.
In het Koopstromenonderzoek Midden-Brabant (2007) zijn de tot nu toe meest recente koopstroomgegevens gemeten.
42

• Het grootste deel van de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen vindt plaats in
het centrum van Waalwijk (bijna 40%) en daarnaast op Zanddonk (circa 20%).
Ten opzichte van 2007 heeft het centrum aanzienlijk ingeleverd (toen 55%),
terwijl de positie van Zanddonk is versterkt (toen circa 8%).
• De daling van de koopkrachtbinding aan het centrum geldt voor alle branchegroepen,
maar is het sterkst in de artikelgroepen bruin- en witgoed, doe-het-zelf,
tuin en wonen. Bestedingen op het gebied van wonen en doe-het-zelf worden nu
meer op Zanddonk gedaan.
• Kaatsheuvel trekt ook in de meer op recreatief winkelen gerichte koopkracht
vanuit de kern Waalwijk, evenals het centrum van Sprang-Capelle. Hier is het
effect van de nieuwbouw in Landgoed Driessen merkbaar.
• Het centrum van Waalwijk verliest verder ook marktaandeel aan de grotere
steden in de omgeving, met name aan ’s-Hertogenbosch, Tilburg, Breda en
Oosterhout. Ten opzichte van 2007 is de afvloeiing naar Tilburg en Breda
gestegen (huidige afvloeiing circa 3,5%), de afvloeiing naar ’s-Hertogenbosch is
ongeveer gelijk gebleven (circa 7%).
• De inwoners van de kern Waalwijk zijn veel minder op het centrum georiënteerd
dan in 2007 (43% tegen 62%) en veel meer op Zanddonk (24% tegen 8%). De
binding aan het eigen aanbod bedraagt in de kern Waalwijk nu circa 73%, een
teruggang van circa 6% ten opzichte van de vorige peiling.
• Ook in Sprang-Capelle is de binding aan het eigen aanbod teruggelopen (van
circa 12% naar circa 9%). Waalwijk-centrum trekt nu 7% minder dan in 2007
en de Woonboulevard 5% meer.
• Waspik laat hetzelfde beeld zien: een geringere afvloeiing naar Waalwijkcentrum,
maar een grotere naar de Woonboulevard. De binding aan het eigen
aanbod heeft zich in deze kern op circa 11% kunnen handhaven. Er vloeit wel
aanzienlijk minder koopkracht af naar Sprang-Capelle. Circa 11% van de koopkracht
vloeit af naar Oosterhout.
Samenvattend kan gesteld worden dat:
• de Woonboulevard haar positie als lokaal koopcentrum aanzienlijk heeft
versterkt.
• het centrum van Waalwijk veel heeft ingeleverd.
Mogelijk is dit deels te verklaren door de brancheverbreding die in sommige winkels
op Zanddonk heeft plaatsgevonden (bouwmarkten, woonwarenhuizen). Per saldo
vloeit er nu vooral in de sector niet-dagelijkse artikelen meer koopkracht uit de gemeente
af naar allerlei omringende kernen dan in 2007 gemeten werd.
43

Tabel 2.5 koopkrachtbinding en –afvloeiing gemeente Waalwijk 2011, dagelijkse en
niet-dagelijkse artikelensector (%)
Centrum Dagelijks Niet-dagelijks
Centrum Waalwijk 23,6 39,1
Bloemenoordplein (C1000) 5,4 0,3
Burg. Verwielstraat (Nettorama) 14,5 0,4
Dr. Kuyperlaan (Lidl) 5,2 0,2
Grotestraat (Em-Té) 9,2 1,1
Mozartlaan (Plus) 2,1 -
Zanddonk (Woonboulevard e.o.) - 19,9
Overig kern Waalwijk 1,7 2,1
Totaal kern waalwijk 61,7 63,1
Sprang-Capelle Centrum 6,9 3,2
Sprang-Capelle Overig 5,4 0,1
Totaal Sprang-Capelle 12,3 3,3
Waspik 6,4 1,5
Totaal gemeente Waalwijk 80,4 67,9
Gem. Loon op zand 16,2 8,2
Gem. Heusden (Drunen) 1,4 1,4
Gem. Dongen 0,7 0,6
Gem. Oosterhout - 2,3
Gem. ’s-Hertogenbosch - 7,2
Gem. Tilburg - 3,5
Gem. Breda - 3,4
Overig Nederland 1,3 5,5
Totaal 100 100
Niet-winkelaankopen
Bovengenoemde koopstroomgegevens hebben betrekking op de detailhandelsbestedingen
bij fysieke winkels. In de enquête is per artikelgroep ook gevraagd naar
de niet-winkelaankopen. Het totale percentage wat via internet gekocht wordt bedraagt
3,6%. In 2007 was dit nog maar 0,5%. De uitslag bevestigt de algemene
trend dat internet inmiddels een belangrijke rol als verkoopkanaal speelt in enkele
branches.
44

Tabel: 2.6 Niet-winkelaankopen naar branchegroep
Branchegroep
Internet
Overig*
(aankoop nieuwe artikelen)
Levensmiddelen 0,0 0,1
Persoonlijke verzorging 0,1 0,0
Kleding en schoeisel 1,5 1,2
Media 16,9 7,3
Hobby en vrij tijd 7,7 1,8
Huishoudelijke en luxe art. 1,0 0,6
Bruin- en witgoed 8,2 1,4
Dhz- en tuinartikelen 0,5 0,5
Woninginrichting 1,4 0,6
Totaal 3,6 1,5
* bedrijfswinkel, bezorging aan deur, boerderijwinkel etc., fabrieksverkoop/ groothandel, 2 e hands, ambulante
handel, benzineverkooppunten, postorder.
2.4.2 Koopmotieven
In totaal zegt maar liefst 19% van de respondenten gemiddeld het meest aan
dagelijkse artikelen te besteden in Kaatsheuvel. Dat is meer dan in Waalwijkcentrum
(18%)! De verschillende respondenten is gevraagd waarom zij een bepaald
winkelcentrum het meest bezoeken om boodschappen te doen. Dit geeft inzicht in de
‘pullfactoren’ van een aankoopplaats.
Tabel 2.7 Motieven waarom men het meest besteedt in Waalwijk-centrum of Kaatsheuvel centrum,
sectoren dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen
Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Waalwijk
centrum
Kaatsheuvel
centrum
Waalwijk
Centrum
Kaatsheuvel
centrum
Lage prijzen 13% 9% 7% 2%
Goede keuzemogelijkheden 42% 31% 45% 51%
Goede kwaliteit artikelen 30% 13% 18% 15%
Veel winkels bij elkaar 32% 18% 31% 40%
Dichtbij 53% 28% 59% 25%
Gewoonte 7% 9% 14% 15%
Goed bereikbaar 26% 35% 30% 47%
Makkelijk parkeren 6% 44% 7% 42%
Goedkoop parkeren 0% 41% 1% 53%
Gratis parkeren 0% 8% 0% 1%
Overig divers 32% 18% 35% 33%
Aantal respondenten 110 119 369 83
45

Kaatsheuvel aantrekkelijk vanwege bereikbaarheid en parkeren
Uit de tabel blijkt dat voor Waalwijk-centrum voor beide sectoren het weinig onderscheidende
argument ‘nabijheid’ veel genoemd is’. Op het punt van dagelijkse
artikelen worden de aspecten keuzemogelijkheden en kwaliteit relatief vaker
genoemd voor Waalwijk-centrum dan voor Kaatsheuvel centrum. Veel inwoners van
de gemeente Waalwijk gaan vooral naar Kaatsheuvel vanwege de betere bereikbaarheid
van het centrum en met name het parkeren (zowel gemak als prijs). Mogelijk
speelt mee dat de bereikbaarheid van het centrum van Waalwijk de afgelopen jaren
minder is geweest door wegwerkzaamheden (o.a. Mr. van Coothstraat, Grotestraat
en deze zomer de aanleg van de rotonde in de Taxandriaweg, een toegangsweg tot
het centrum).
De overige Waalwijkse winkelcentra hebben vooral een boodschappenfunctie voor de
omringende woonwijken: vooral nabijheid is veel genoemd als reden om er het
meeste te besteden aan dagelijkse artikelen (zie bijlage). Alleen de Nettorama wordt
meer specifiek bezocht om reden van de prijsstelling.
2.4.3 Beoordeling Waalwijk-centrum
De respondenten is gevraagd om een aantal aspecten van Waalwijk-centrum door
middel van een rapportcijfer te waarderen. Navolgend staat de gemiddelde score per
beoordelingsaspect vermeld, waarbij waar mogelijk ook een vergelijking met 1997
en 2007 is gemaakt. Duidelijk is dat Waalwijk-centrum nu veel minder goed op de
aspecten van het winkelaanbod en de winkelomgeving scoort dan in 2007 en in
1997. Bij de aanbodaspecten is het aandeel respondenten dat een onvoldoende geeft
(5 of minder) echter maar heel gering. Dit in tegenstelling tot de omgevingsaspecten,
die door ruim één op de vijf respondenten met een onvoldoende gewaardeerd
worden.
De autobereikbaarheid en kwaliteit van de horeca worden hetzelfde als in 2007
beoordeeld en de hoeveelheid parkeergelegenheid zelfs beter. Uit de uitslag blijkt
wel ontevredenheid over de hoogte van de parkeertarieven: een ruime meerderheid
geeft dit aspect een onvoldoende. Dit is voor veel Waalwijkers een reden om naar
Kaatsheuvel uit te wijken, zoals hiervoor is gebleken.
De woonboulevard wordt op de aspecten kwaliteit winkels en variëteit van het
aanbod goed gewaardeerd.
46

Tabel 2.8 Beoordeling aspecten winkelgebieden (Gemeente totaal)
Aspect / cijfer
Waalwijk-centrum
Rapportcijfer
1997 7 Rapportcijfer
2007
Rapportcijfer
2011
- Kwaliteit winkels 7,4 7,4 7,0 6%
- Prijsniveau winkels 7,0 7,2 7,0 3%
% onvoldoende
2011
- Variëteit assortiment 8 7,2 7,4 6,9 10%
- Sfeer / gezelligheid winkelgebied 7,0 7,1 6,4 22%
- Inrichting winkelgebied 6,7 6,9 6,3 22%
- Autobereikbaarheid 7,1 6,6 6,6 20%
- Hoeveelheid parkeergelegenheid 5,6 5,4 6,6 18%
- Prijs parkeergelegenheid - - 4,9 61%
- kwaliteit horeca 7,1 7,0 7,0 6%
- kwaliteit weekmarkt - - 6.7 10%
Woonboulevard
- Kwaliteit winkels - - 7,2 3%
- variëteit assortiment - - 7,2 2%
Bij de meeste aspecten zijn de inwoners van Sprang-Capelle en Waspik iets
positiever dan de inwoners van Waalwijk zelf. Het komt overigens vaak voor bij dit
soort consumentenonderzoeken dat de inwoners van een kern wat minder positief
zijn over het eigen aanbod of centrum dan de bezoekers uit omringende kernen.
Tabel 2.9 Beoordeling centrum Waalwijk naar kern
Aspect / cijfer Waalwijk Sprang-Capelle Waspik
Waalwijk-centrum
- Kwaliteit winkels 6,9 7,0 7,2
- Prijsniveau winkels 6,9 6,9 7,2
- Variëteit assortiment 6,7 7,0 7,0
- Sfeer / gezelligheid winkelgebied 6,2 6,7 6,4
- Inrichting winkelgebied 6,2 6,5 6,4
- Autobereikbaarheid 6,6 6,6 6,7
- Hoeveelheid parkeergelegenheid 6,5 6,5 7,0
- Prijs parkeergelegenheid 4,9 4,7 5,1
- kwaliteit horeca 7,1 6,9 7,2
- kwaliteit weekmarkt 6,6 6.6 7,0
Woonboulevard
- Kwaliteit winkels 7,2 7,1 7,3
- variëteit assortiment 7,1 7,2 7,2
2.4.4 Gemiste winkels en suggesties voor verbetering van de
winkelomgeving
Gemiste winkels Waalwijk-centrum
Aan alle respondenten is gevraagd aan te geven welke winkels of branches men mist
in het centrum van Waalwijk. In totaal is door bijna de helft van de respondenten
één of meerdere winkels / branches genoemd. Dit is relatief veel, vaak is de respons
7
8
In 1997 gevraagd aan bezoekers uit Waalwijk over het centrum
In 1997 is gevraagd naar keuzemogelijkheden van winkels
47

op deze vraag lager (25-35%). Dit duidt erop dat de consument wel wat winkels
mist in Waalwijk en dat er sprake is van een hoog verwachtingspatroon.
• De meeste antwoorden hebben betrekking op de op recreatief winkelen gerichte
branches zoals warenhuizen (145x, met name V&D heel vaak genoemd),
kledingzaken (167x genoemd, vooral H&M (73x) en schoeisel (33x)).
• Binnen de modische branches domineert de vraag naar meer damesmode, maar
daarnaast is ook herenkleding vaker genoemd (13x), kinderkleding (7x), en meer
boetiekjes (9x).
• Er ook vraag naar meer speciaalzaken. Algemeen 21x genoemd en meer
specifiek: sport (6x), boeken (12x), CD/muziek (9x), stoffen/fournituren (6x) en
electro (10x).
• In de dagelijkse sector worden vooral echte (vers)speciaalzaken genoemd zoals
(banket)bakker, viswinkel, natuur/reform en delicatessen (samen 33x).
Suggesties voor verbetering Waalwijk-centrum
Ook deze vraag kent voor Waalwijk-centrum een uitzonderlijk hoge respons: bijna
60% heeft een antwoord gegeven en dat is gewoonlijk circa 20-30%. In totaal zijn
541 antwoorden gegeven. Navolgende tabel geeft de top 10 van meest genoemde
voorstellen.
Tabel 2.10: Meest genoemde suggesties / aanbevelingen
Suggestie
Aantal keren genoemd
1. Goedkoper parkeren 114 x
2. Opknappen, renoveren, herinrichten De Els 76 x
3. Meer aankleding / meer sfeer 49 x
4. Meer parkeerplaatsen 38 x
5. Leegstand bestrijden 26 x
6. Moderner, frisser, levendiger, kleurrijker, uitstraling 25 x
7. Meer groen, beter onderhoud, zwerfvuil 20 x
8. Meer winkels, meer variatie 18 x
De antwoorden op deze vraag liggen goed in lijn met de antwoorden op de andere
vragen: een belangrijk deel van de Waalwijkse consumenten is negatief over de
hoogte van de parkeertarieven en over de inrichting / aankleding / uitstraling van
het centrum.
Sprang-Capelle en Waspik
Aan de inwoners van de beide kernen is gevraagd welke winkels men mist in het
eigen centrum en welke suggesties men heeft voor verbeteringen van dat centrum.
In Sprang-Capelle heeft eenderde van de respondenten hierop één of meerdere
antwoorden gegeven, in Waspik bijna 60%.
In Sprang-Capelle geven de respondenten aan vooral méér winkelaanbod te willen
hebben (meer variatie, meer kledingwinkels, huishoudelijke artikelen). Ook in
Waspik zou men graag een uitgebreider en gevarieerder winkelaanbod zien. Veel
genoemd zijn hier een drogisterij, cd / muziekwinkel, kledingwinkels, schoenenwinkels,
speelgoedwinkel, grotere / andere supermarkt en vooral doe-het-
48

zelfaanbod. Over het verkeer en het parkeren zijn in beide plaatsen weinig
opmerkingen gemaakt, evenals over de winkelomgeving.
Zanddonk
Slechts 12% van de respondenten heeft aangegeven bepaalde winkels op Zanddonk
te missen. Het meest genoemd is een Ikea (28x). Verder zijn een supermarkt en een
electrozaak vaker genoemd (resp. 10x en 9x).
2.5 Huidig functioneren detailhandel
Op basis van het huidige inwonertal, de landelijke omzetbesteding 9 per hoofd van de
bevolking, de gemeten koopkrachtbinding en een raming van de koopkrachttoevloeiing
van buiten de gemeente zijn berekeningen gemaakt van het huidige
functioneren van het Waalwijkse winkelaanbod in de sectoren dagelijkse en
niet-dagelijkse artikelen. De berekeningen zijn opgenomen in de bijlagen.
Geconstateerd moet worden dat het Waalwijkse winkelaanbod gemiddeld matig
functioneert: de gerealiseerde omzet per m² wvo (vloerproductiviteit) ligt beneden
het landelijke gemiddelde en ook beneden hetgeen gezien de omvang en samenstelling
van het aanbod verwacht mag worden. Navolgend overzicht geeft dit weer.
De genoemde bedragen zijn exclusief BTW.
Tabel 2.11: Berekende omzet per m² wvo Waalwijk en landelijke gemiddelden
Dagelijkse artikelen
Niet-dag. Artikelen
Gemeente Waalwijk Ca. € 5.870 Ca. € 1.330
Waalwijk kern Ca. € 6.340 Ca. € 1.250-1.390
Waalwijk kern (excl. doe-hetzelf,
Ca. € 6.340 Ca. € 2.080
wonen en tuin en dier)
Sprang-Capelle Ca. € 5.660 Ca. € 740
Waspik Ca. € 4.350 Ca. € 750
Waalwijk-centrum Ca. € 6.300 Ca. € 2.400
Landelijke gemiddelde Ca. € 6.900 Ca. € 1.940
Het beeld wordt voor zowel de gemeente als de kern Waalwijk sterk beïnvloed door
de aanwezigheid van het winkelaanbod op Zanddonk. Met name de woonwinkels
realiseren gewoonlijk een relatief lage vloerproductiviteit hetgeen een dempend
effect op de totalen heeft. Wanneer het aanbod in de branches doe-het-zelf, wonen
en tuin en dier in de kern Waalwijk buiten beschouwing worden gelaten, ligt de
vloerproductiviteit in de kern Waalwijk aanzienlijk hoger (circa € 2.080 t.o.v.
circa € 1.250 - 1.390).
9
Bron: HBD 2010, Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek. Er worden omzetcijfers in
plaats van bestedingscijfers gehanteerd. Eén van de voordelen is dat omzet, in tegenstelling tot consumentenbestedingen,
allesomvattend is (inclusief de opbrengsten uit verkoop aan niet-particulieren, de opbrengsten uit verkoop
via niet-winkelkanalen, producten die eventueel buiten het budgetonderzoek vallen, etc.).
49

De uitkomsten geven aan dat het winkelaanbod in beide dorpen een lage vloerproductiviteit
realiseert. Dit is overigens niet ongebruikelijk vanwege de lagere
lasten die ondernemers hier vaak hebben en het soort winkels dat er gevestigd is.
Gewoonlijk ligt de omzet per m² wvo in een centrum als dat van Waalwijk in beide
sectoren aanzienlijk hoger. In de dagelijkse sector behalen de drie aanwezige
supermarktformules normaal ieder hoge vloerproductiviteiten en op basis van de
aard en samenstelling van de niet-dagelijkse sector (veel op recreatief winkelen gericht
winkelaanbod), zouden in deze sector ook hogere vloerproductiviteiten
verwacht mogen worden.
2.6 Sterke en zwakke punten samengevat
Gemeente Waalwijk
Sterk
• Ruim aanbod modisch en wonen ten opzichte
van het landelijke gemiddelde in plaatsen met
een vergelijkbaar inwoneraantal
• Divers supermarktaanbod
• Enkele bijzondere winkels
• Versterking Zanddonk als aankoopplaats voor
woon- en doe-het-zelf artikelen
Zwak
• Schaalgrootte supermarkten
• Schaalgrootte modische winkels
• Deel doelgericht bezochte branches (sport,
electro, rijwielen, speelgoed) beperkt van omvang
• Toegenomen koopkrachtafvloeiing
• Verminderde kooporiëntatie op het hoofdwinkelcentrum
• Verzwakking van de regionale positie
Waalwijk-centrum
Sterk
• Ruim recreatief winkelaanbod (t.o.v. plaatsen
van vergelijkbare omvang, ten opzichte van
vergelijkbare centra enigszins beperkt)
• Aanwezigheid enkele sterke modische trekkers
(Van Dijk, C&A) en warenhuis (Hema)
• Aanwezigheid 3 supermarkten
• Compact winkelrondje
• Gezellige Markt (overdag alleen)
• Nieuwe inrichting openbare ruimte
• Ruime parkeermogelijkheden op maaiveld
• Verschillende winkelmilieus (overdekt, brede
straat, smalle straat)
• Goede bereikbaarheid
Zwak
• Relatief veel leegstand aan de randen en centraal
in de Grotestraat, leegstand is sinds 2007
verdubbeld
• Winkelcentrum De Els gedateerd
• Onaantrekkelijke entrees parkeerlocaties tot
centrumgebied
• Modische trekkers in De Els beperkt
• Grotestraat midden maakt geen onderdeel uit
van A1-winkelgebied.
• Winkelcircuit wordt door veel passanten niet
gelopen vanwege ontbreken extra trekker
• Grotestraat midden (Veraa zit er al wel).
• Beperkte omvang Jumbo en Aldi
• Warenhuisaanbod (Hema) in omvang beperkt
• Matige externe presentatie deel panden
• Slechte waardering prijs parkeren
• Afnemende koopkrachtbinding
• Matig functioneren winkelaanbod dagelijkse en
niet-dagelijkse artikelensector
50

• Veel koopkrachtafvloeiing naar Kaatsheuvelcentrum,
terwijl Waalwijk-centrum een veel
ruimer aanbod heeft
Woonboulevard Waalwijk
Sterk
• Bovenregionale aantrekkingskracht
• Ruim woonaanbod
• Piet Klerkx zeer krachtige speler
• Versterkte positie binnen de gemeente op het
gebied van wonen en doe-het-zelf
Zwak
• Winkels onvoldoende geclusterd
• Winkels zijn enigszins naar binnen gekeerd
• Gevels hebben een gedateerde uitstraling
• Weinig speciaalzaken
• In de regio enige woonboulevard waar enkel
woonwinkels gevestigd zijn (wel doe-het-zelf
aanbod in directe nabijheid).
Buurtwinkelcentra / supermarktcentra kern Waalwijk
Sterk
Zwak
• Levensmiddelenaanbod op niveau
• Dagelijks winkelaanbod tamelijk sterk verspreid
• Zeer gevarieerd supermarktaanbod, qua
marktsegmentatie en formules
• Veel solitair gevestigde supermarkten (Em-Té,
Plus, Nettorama)
• Sterke buurtwinkelcentra Bloemenoord en
Doctor Kuyperlaan
• Zuidelijke wijken beperkt dagelijks winkelaanbod
• Omvang supermarkten enigszins beperkt (met
name Plus, Jumbo en Aldi)
• Em-Té parkeerproblemen op huidige locatie
Kern Sprang-Capelle
Sterk
• Groeiend verzorgingsgebied
• Branchering Vrijhoeve redelijk compleet
• Sterk aanbod versspeciaalzaken
• Voldoende parkeermogelijkheden centrum
Vrijhoeve
Zwak
• Beperkt winkelaanbod t.o.v. referenties
• Sterke concurrentie Kaatsheuvel en Waalwijkcentrum
• Marktsegmentatie supermarkten niet complementair
• Plus redelijk kleine maat
• Centrum Vrijhoeve gedateerde uitstraling
• Geen ruimtelijke relatie Em-Té - centrum
• Leegstand in Kerkstraat en voormalig gemeentehuis
• Matig functioneren winkelaanbod, met name
niet-dagelijkse artikelen
Kern Waspik
Sterk
• Ruim dagelijks winkelaanbod
• Complementair supermarktaanbod (Plus en
Aldi)
Zwak
• Niet-dagelijks winkelaanbod beperkt
• Aldi is van beperkte omvang
• Plus ligt enigszins afzijdig van dorpscentrum
• Winkels weinig geclusterd
• Onduidelijke parkeersituatie centrum
• Matig functioneren winkelaanbod
51

3. TRENDS, ONTWIKKELINGEN, PLANNEN EN BELEID
3.1 Trends en ontwikkelingen
Schaalvergroting zet door
Ruimtelijke schaalvergroting is een trend die zich in alle branches blijft voortzetten.
In enkele PDV/GDV-branches komt dit tot uiting in de komst van ‘branchegerichte
warenhuizen’: zeer grootschalige zaken met een heel breed assortiment, inclusief
branchevreemde artikelen. Perifere locaties bieden ruimte voor deze ontwikkeling. In
de supermarktbranche is de schaalvergroting al langere tijd zichtbaar, wat zich
bijvoorbeeld vertaalt in een toename van het aantal megasupermarkten. Tevens is
de schaalvergroting nadrukkelijk aanwezig in de binnensteden, waar diverse winkelfilialen
steeds grotere winkels openen. Niet alleen de schaal per winkel neemt toe,
maar ook de omvang van sommige soorten winkelgebieden in hun geheel. De zeer
grootschalige zaken kunnen door hun omvang en aantrekkingskracht zowel positieve
(zoals toenemende aantrekkingskracht en draagvlak) als negatieve effecten (zoals
verstoring voorzieningenstructuur) hebben op de verzorgingsstructuur.
Specialisatie als tegenhanger
Tegenover de schaalvergroting is tegelijk een trend van schaalverkleining en
(super)specialisatie waar te nemen. Steeds vaker duiken winkels op met een zeer
specialistisch of bijzonder assortiment als tegenhanger van de steeds ‘breder’ wordende
warenhuizen. In de media worden dit ook wel ‘knuffelwinkels’ genoemd. Aan
het hoofd van dit soort winkels staan ondernemers die veel passie voor hun producten
hebben. De beleving in dit soort zaken staat centraal en de omzet is een gevolg.
De behoefte aan speciaalzaken met een relatief smal maar diep assortiment zal de
komende jaren blijven bestaan. Dit wordt ook beaamd door DTZ Zadelhoff in het
onlangs gepubliceerde onderzoek ‘Knuffelwinkel, gat in de markt’. Met name voor
grotere winkelcentra biedt dit een kans, in kleinere centra zoals Waalwijk komen
dergelijke zaken slechts incidenteel voor (zoals Drankenhuys Bergmans en Slagerij
van Roessel).
Toename leegstand 10
De leegstand van het aantal winkelpanden in Nederland is de afgelopen jaren
gestegen. In 2009 steeg het aantal leegstaande panen met 9% en in 2010 zelfs met
10%. Steeds meer panden staan structureel leeg. Van de 220.000 winkelpanden in
Nederland op 1 januari 2011 stonden er 13.259 leeg (5,96%). De groeiende leegstand
is te wijten aan de economische crisis, de consument die daardoor de hand op
de knip houdt en de toename van de detailhandelsbestedingen via internet. Ook de
toenemende vergrijzing onder ondernemers en het ontbreken van opvolgers speelt
mee.
10
Locatus, 2011
52

De leegstand verschilt sterk per provincie en concentreert zich met name in de
gebieden met bevolkingskrimp en op C-locaties in binnensteden. Tevens valt op te
maken uit de cijfers dat met name de winkels in de kleding en mode, huishoudelijkeen
luxe artikelen en wonen de afgelopen jaren moeilijker hun hoofd boven water
konden houden. Recent is er ook een duidelijke toename van de leegstand op
perifere locaties waar te nemen.
Toename detailhandelsbestedingen via internet
De bestedingen via internet zitten fors in de lift. De totale omzet van online
aankopen is in 2010 uitgekomen op € 8,2 miljard en dat is 11% meer dan in 2009.
Het aantal online shoppers is in 2010 voor het eerst uitgekomen boven de 9 miljoen,
namelijk 9,25 miljoen online kopers 11 .
• Internetaankopen maken nu circa 7% van de totale detailhandelsomzet uit. In
Waalwijk ligt dit aandeel nog fors lager (1,5%). Het is niet onwaarschijnlijk dat
dit percentage toeneemt tot 15-20% richting 2015-2020. Het verbeterde
gebruiksgemak en de veilige betalingsmogelijkheden spelen daarbij een grote
rol.
• Het gemiddeld besteed bedrag van de consument op internet is in 2010 gestegen
met 4% naar bijna € 890,-. Reizen, telecom en kleding voeren daarbij de boventoon.
• Als belangrijkste redenen om online aankopen te doen, gelden aspecten als
gemak, tijdsbesparing en winkelen wanneer je wilt, Daarnaast gaat het ook om
de toegang tot producten die vaak in de regio niet voorhanden zijn, de mogelijkheden
tot vergelijking, een lagere prijs en een grotere keuze.
Internet is een belangrijk communicatiemiddel voor de consument. Voor de retailer
vormt de opkomst van internetwinkelen enerzijds een bedreiging, anderzijds een
kans. Steeds meer winkelketens openen een webshop en combineren een
fysieke- en een virtuele winkel. Daarnaast creëren webwinkels in toenemende mate
fysieke afhaalpunten in bestaande winkelgebieden. In de toekomst functioneren
fysiek winkelen en virtueel winkelen naast elkaar.
Ontwikkelingen bestedingen
De detailhandel is conjunctuurgevoelig en de bestedingen worden duidelijk beïnvloed
door het verwachtingspatroon van de consument ten aanzien van de economische
ontwikkelingen. Na een groei van de detailhandelsbestedingen in de periode 2000-
2007 is vanaf 2007 de detailhandelsomzet in Nederland gestabiliseerd en vanaf 2008
(economische crisis) gedaald. Sinds het derde kwartaal van 2010 is voor het eerst
sinds 2008 weer sprake van een omzetgroei. Van januari tot en met juni 2011 behaalde
de detailhandel 0,7% meer omzet dan in dezelfde periode van het jaar daarvoor.
In heel 2010 was de omzet 0,2% kleiner dan in 2009.
11
Thuiswinkel Markt Monitor 2010. Blauw Research, 2011
53

In 2010 voorspelt het centraal plan bureau (CPB) tot 2015 een jaarlijkse groei van
de economie in Nederland van slechts 1,25%. Voor 2011 wordt een marginale groei
van 0,7% verwacht. Volgens de Rabobank zijn de vooruitzichten zelfs nog minder.
Zij voorzien een groei van 0%. In beide gevallen zijn deze voorspellingen niet gecorrigeerd
voor inflatie en betekent dit dus dat de reële daling nog groter zal zijn. Dit
zorgt ervoor dat er de komende jaren in de detailhandel nauwelijks tot geen sprake
van groei zal zijn. Dit in combinatie met het verder oplopen van prijzen. Consumenten
zullen terughoudend zijn in hun aankopen en zullen prijsgevoeliger zijn 12 .
Factory Outlet Centers
Het fenomeen Factory Outlet Center is ontstaan in de jaren ’70 in de Verenigde
Staten en is in de jaren ’90 overgewaaid naar Europa. Sinds de realisatie van het
eerste FOC in Engeland, midden jaren ’90, is het aantal FOC’s in Europa fors gestegen.
De laatste jaren zijn met name ontwikkelingen in Oost-Europa in opkomst.
Grote Europese spelers zijn McARthurGlen en Value Retail/Chic Outlet Shopping.
FOC’s kunnen het beste getypeerd worden als een cluster van fabriekswinkels die
merkproducten verkopen tegen hoge kortingen (30 – 70%). Meestal gaat het om de
verkoop van oudere collecties en overtollig assortiment. Er is sprake van een directe
verkoop van het merk of de fabrikant aan de consument, zonder tussenkomst van
een detaillist. In Nederland zijn 3 FOC’s gevestigd, namelijk Bataviastad in Lelystad,
het Designer Outlet Center in Roermond en het kleinere Rosada in Roosendaal.
Referenties van FOC’s in Nederland laten zien dat de bezoekersaantallen variëren
van 1,0 tot 3,5 miljoen bezoekers per jaar.
Uit diverse onderzoeken blijkt dat de Nederlandse consument bereid is om meer dan
een uur te rijden voor een FOC. Voor deze consumenten is het bezoek aan een FOC
een dagje uit. Voldoende kritische massa is een belangrijke randvoorwaarde. De
consument moet wat te kijken en te vergelijken hebben en niet binnen een half uur
uitgewinkeld zijn. Hierbij is de entertainment-factor van een FOC van belang. Hoe
meer gezelligheid, plezier en vertier in en rond de outlet, hoe succesvoller.
Aangezien imago en beeldvorming van groot belang zijn voor de (boven)regionale
consument, zijn FOC’s in veel gevallen gethematiseerd rondom een bepaald onderwerp
dat veelal ontleend is aan de lokale omstandigheden (landschap, cultuurhistorie
van een gebied). FOC’s worden ontwikkeld in de nabijheid van of in combinatie
met andere vermaakactiviteiten, bijvoorbeeld een museum of een bioscoop.
De meeste FOC’s zijn opgezet als zogenaamde villages: op zichzelf staande
‘merken’-dorpen met eigen parkeervoorzieningen. Een bijzondere ligging, bijvoorbeeld
aan het water, een evenemententerrein of een binnenstad, vergroot de
combinatiemogelijkheid met reguliere detailhandel, horeca en leisure. In het geval
van het Designer Outlet Roermond is dit duidelijk van toepassing. Dit winkelcentrum
is gevestigd in de voormalige Ernst Casimirkazerne en ligt aan de rand van de binnenstad
van Roermond. Maar liefst 43% van de bezoekers aan het Designer Outlet
Center in Roermond brengt ook een bezoek aan de binnenstad.
12
Onderzoek Retail2020, CBW-Mitex, 2010
54

Overige trends
Buiten de genoemde trends speelt het volgende nog:
• Door de toegenomen mobiliteit, toename van de actieradius en nieuwe recreatieve
voorzieningen krijgt winkelen als vorm van vrijetijdsbesteding steeds meer
concurrentie.
• Aanbodkwaliteit, keuzemogelijkheid, prijsstelling en interne (winkelinrichting,
uitstraling) en externe (omgevingskwaliteit) verschijningsvorm worden belangrijker.
• Integratie kopen met andere elementen (genot, ervaring, gemak, actieve
beleving, e.d.) draagt bij aan bezoekduurverlenging en daarmee tot hogere
bestedingen.
• Terwijl in binnensteden het recreatieve winkelen centraal staat en de consument
komt om te ontspannen en te vermaken, staat in grotere dorpscentra het
efficiënt recreatief winkelen centraal, waarbij het boodschappen doen en recreatief
winkelen op beperktere schaal worden gecombineerd.
• Op kernniveau zijn efficiency, gemak, compactheid, compleetheid, overzichtelijkheid
en bekendheid kernbegrippen. Lokale ondernemingen kunnen hierbij voor
de nodige uniciteit zorgen. Klanten komen specifiek voor kwaliteit, service, persoonlijke
benadering en specialisme. Maar de consument vraagt daarnaast om de
aanwezigheid van de bekende landelijke formules.
• Veel van de kleinste winkelconcentraties staan onder druk. Kleinschaligheid van
het aanbod, ontbreken van trekkers, matige bereikbaarheid, onvoldoende
uitbreidingsmogelijkheden en een veranderd consumentengedrag zijn hiervan de
oorzaak.
• Tegelijkertijd is er een opleving van met name de wat grotere dorpscentra; het
aanbod wordt meer geconcentreerd en supermarkten in deze centra maken waar
mogelijk een schaalsprong. Randvoorwaarden daarbij zijn: goede bereikbaarheid,
voldoende parkeermogelijkheden, goede keuzemogelijkheden en een aantrekkelijke
uitstraling en presentatie.
• Uit recent onderzoek 13 lijkt dat er een trend gaande lijkt te zijn waarin de
consument in toenemende mate dorpsvoorzieningen boven grootstedelijke
voorzieningen verkiest vanwege betere bereikbaarheid en parkeergelegenheid.
Uit recent door BRO uitgevoerd onderzoek blijkt bovendien dat oudere
consumentengroepen minder vaak in een grote binnenstad winkelen dan jongere
leeftijdsgroepen. Senioren zijn meer georiënteerd op kleinere centra in de
omgeving van een grote stad. Dergelijke centra zijn vaak overzichtelijker,
eenvoudiger bereikbaar, met parkeren op maaiveld en men proeft hier de
menselijke maat.
• Er doet zich een voortgaande brancheverbreding op perifere locaties voor
(vestiging meer branches dan de traditionele PDV-branches 14 ). Hierdoor krijgen
perifere winkellocaties een breder aanbod (onder andere op het gebied van
bruin- & witgoed, sport & spel en fiets- & autoaccessoires), en worden ze meer
concurrerend met de reguliere winkelcentra. Perifere detailhandelsconcentraties
transformeren hierdoor geleidelijk naar ‘gemakscentra’.
13
14
Bron: Retailscan Arnhem 2010, Strijbosch Thunnissen Makelaars.
Bouwmarkten, tuincentra, keukens/sanitair, de gehele woninginrichtingbranche, auto’s boten caravans.
55

• De voortgaande branchevervaging (verkoop van niet tot het kernassortiment van
de winkel behorende artikelen) bij winkels op perifere locaties versterkt de transformatie
van dergelijke concentraties nog verder. Bovendien komen tuincentra,
woonwarenhuizen, bouwmarkten etc. ook steeds meer in elkaars vaarwater.
Ze kunnen gezien worden als warenhuizen op het gebied van in/om het huis.
• Leisure is een groeisector die bovendien veel werkgelegenheid biedt en
imagoversterkend kan zijn voor een stad of regio. Veel nieuwe leisuretypen
worden gekenmerkt door grootschaligheid, een regiofunctie en een grote
afhankelijkheid van autobezoekers. Grootschalige leisure op het snijvlak van
sport en vermaak vestigt zich vaak op bedrijventerreinen. Voorbeelden zijn een
fitnesscentrum, sport- of evenementenhal, sauna, kartbaan en
(mega)discotheek. Leisure kan een gebied op de kaart zetten en (doordat ze
vaak ’s avonds zijn geopend) meervoudig gebruik van bijvoorbeeld parkeergelegenheid
stimuleren. Voor culturele voorzieningen als theaters, bioscopen en musea
bieden stadscentra doorgaans de beste vestigingsplek.
3.2 Plannen en initiatieven
3.2.1 In de gemeente Waalwijk
Herontwikkeling van winkelcentrum De Els
In het afgelopen decennium zijn de betrokken marktpartijen en de gemeente met als
trekker ontwikkelaar ING druk bezig geweest om tot planrealisatie van de herontwikkeling
van winkelcentrum De Els te komen. Ontwikkelaar ING is inmiddels gestopt
met het herontwikkelingsproces. Vooral het versnipperde eigendom en de
verminderde economische situatie hebben het proces bemoeilijkt. Het initiatief ligt
nu bij de vereniging van eigenaren (VVO). Deze heeft WPM de opdracht gegeven een
haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar versterkingsmogelijkheden voor het
winkelcentrum. WPM komt tot de conclusie dat een uitbreiding van het winkelaanbod
De Els met circa 5.000 m² wvo realistisch is. Omgerekend naar bvo en inclusief horeca
en diensten gaat het om 7.000 à 8.000 m². Deze ruimte wordt ingevuld door
uitbreiding van bestaande winkels, toevoegen regulier ontbrekend aanbod en
herinvulling van panden. Opgemerkt moet worden dat de berekeningen van WPM
gebaseerd zijn op verouderde koopstroomgegevens, en dat er daarom mogelijk
minder marktruimte aan te geven is. Wat nu de vervolgstappen worden, is nog niet
duidelijk.
Ideeën voor een Schoen & Leder Fashion Centre "Leer Waalwijk"
Een consortium van de gemeente Waalwijk, de Schoen en Leder Sociëteit De
Langstraat (SELL), het samenwerkingsverband Midpoint Brabant 15 en projectontwikkelaar
MAB Development ziet kansen voor het ontwikkelen van een Schoen & Leder
Fashion Centre "Leer Waalwijk", tussen de Taxandriaweg en de Winterdijk. Het voorlopige
plan bestaat onder andere uit gethematiseerde retail in schoenen en leder
(met hoogwaardige merkwinkels die overtollige partijen tegen gereduceerde prijzen
verkopen) in combinatie met horecavoorzieningen, een schoenenmuseum (verplaat-
15
Midpoint Brabant is het regionaal economisch samenwerkingsprogramma van Midden-Brabant.
56

sing) en een eventueel opleidingsinstituut wat aan dit thema verbonden is. Het achterliggende
idee is dat met een Schoen & Leder Fashion Centre het beeldmerk
‘Waalwijk Lederstad’ verder uitgebouwd kan worden. Tevens kan Waalwijk-centrum
dankzij het Schoen & Leder Fashion Centre een nieuwe impuls krijgen vanwege de
ligging van het Schoen & Leder Fashion Centre en de extra bezoekers die dit met
zich meebrengt (naar voorbeeld Designer Outlet Center Roermond). Het plan bevindt
zich in de ontwikkelfase.
Complex Hooisteeg West
De Hooisteeg is een smal, sfeervol straatje in het centrum dat de verbinding vormt
tussen de Winterdijk en de Taxandriaweg (parkeren) en de Promenade. In de
gerestaureerde pandjes aan de Hooisteeg zijn kleinschalige ambachtelijke bedrijfjes
gehuisvest. Tegenover deze vijf pandjes ligt een terrein braak: Hooisteeg west. Hier
is een plan voor ontwikkeld voor ruim 1.000 m² bvo detailhandel en 7 appartementen.
Invoering centrummanagement en reclamebelasting
In het centrum van Waalwijk is een stichting Centrum Management opgericht.
Momenteel is de stichting bezig met het werven van een centrummanager voor
Waalwijk-centrum. Tevens wordt per 1 januari 2012 in het kernwinkelgebied de
reclamebelasting ingevoerd. Hierdoor gaan ondernemers in het centrum meebetalen
aan de activiteiten die de economische ontwikkeling van het centrum ten goede
komen. Voor de invoering van de reclamebelasting is een stemming gehouden onder
de ondernemers. Van de 125 ondernemers die kwamen opdagen, heeft ruim 90 procent
voorgestemd.
Uitbreiding en upgrading centrum Vrijhoeve
Er wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor herontwikkeling van de
aanbouw van het voormalige gemeentehuis en de vrijkomende woonwinkel. De
eerste plannen gaan uit van het toevoegen van circa 2.000 m² bvo. De vastgoedeigenaren
Kerkerak en Hartmaat bezitten het grootste deel van de panden op het
Raadhuisplein. De hoop is nu, dat de samenwerking tussen de gemeente en Casade
andere eigenaren over de streep trekt om mee te werken aan de verdere renovatie
van het Raadhuisplein.
Herinrichting Dorpsplein Waspik
Het dorpsplein in Waspik wordt heringericht. De parkeerfunctie op het plein blijft
behouden.
57

Supermarktinitiatieven
In de gemeente Waalwijk spelen diverse supermarktinitiatieven:
• Wens Em-Té voor verplaatsing / vergroting naar Laageinde.
Nieuwe locatie nog niet definitief. Raming uitbreiding: + circa 500 m² wvo.
• Vernieuwing / uitbreiding Plus Mozartlaan: + circa 500 m² wvo. Momenteel
worden de mogelijkheden bekeken om de uitbreiding op de huidige locatie te
realiseren. Vanwege de beperkte fysieke ruimte blijkt dit zeer lastig te zijn. Ook
in de directe omgeving zijn de mogelijkheden beperkt.
• Uitbreiding Aldi en Jumbo in kader renovatie De Els.
• Uitbreiding supermarktaanbod in kader herontwikkeling centrum Vrijhoeve
(incl. verplaatsing Em-Té naar centrum).
• Uitbreiding Aldi Waspik.
Facelift Meubelboulevard Waalwijk
Er zijn plannen om de Meubelboulevard een grondige facelift te geven. Dit gaat
echter niet gepaard met een uitbreiding van het aantal winkelmeters. De plannen
zijn nog weinig concreet.
3.2.2 In de regio
In de concurrerende winkelgebieden in de regio spelen diverse plannen en
initiatieven:
• In het centrum van Kaatsheuvel wil men ingrijpend investeren met het plan
‘Bruisend Dorpshart’. Het plan ligt echter momenteel stil. De ontwikkeling omvat
onder meer de nieuwbouw van een sociaal cultureel centrum en een gemeentehuis
met parkeerkelder, de herinrichting van een plein, de gedeeltelijke sloop van
de oude brandweerkazerne en het ontwikkelen van drie woongebieden met in
totaal 50 appartementen en 38 grondgebonden woningen, zowel in de huur- als
in de verkoopsector. Het is echter sterk de vraag of het plan nog in zijn geheel
tot uitvoering gaat komen.
• De afgelopen jaren is in het centrum van Tilburg geïnvesteerd in de herinrichting
van de openbare ruimte, de afronding van het Pieter Vreedeplein, de
rondweg rond het centrum en de ontwikkeling van de Binnenstad West tot
dwaalgebied. Momenteel zijn er plannen om een nieuw winkelcircuit aan het
Stadhuisplein te creëren, met een mogelijke vestiging van Primark als potentiële
drager voor het project. Daarnaast speelt de planvorming rondom de Spoorzone
wat de komende twintig jaar moet uitgroeien tot een nieuw kloppend hart van de
stad.
• In het centrum van ‘s-Hertogenbosch wordt op het Groot Ziekengasthuisterrein
(GZG-terrein) een nieuw woon-, werk- en winkelgebied gerealiseerd dat
moet aansluiten op de bestaande Bossche binnenstad. Het GZG-terrein biedt
ruimte aan 28.000 m² winkels, 2.200 m² horeca, 12.000 m² cultuur (bibliotheek),
4.000 m² hotels, 500 woningen en 900 parkeerplaatsen. Tevens wordt de
Groote Stroom, een tak van de Binnendieze, hersteld. Vermoedelijk gaat de
Bijenkorf zich op het terrein vestigen.
58

• In het centrum van Breda zijn de afgelopen jaren enkele grotere projecten
gerealiseerd zoals de ontwikkeling van de Haven tot aantrekkelijk horeca- en
verblijfsgebied en ’t Sas als nieuw winkel- en verblijfsplein. Een grote ontwikkeling
die al langere tijd speelt, en die mogelijk begin 2013 start met de bouw, is
het project Achter de Lange Stallen op en bij de Mols Parking. Één van de trekkers
van het project is een grote Bijenkorf in het voormalige postkantoor aan de
Oude Vest. Gepland zijn 24.000 m² wvo, 180 appartementen en een parkeerkelder
voor 1.000 auto’s.
• Meubelplein Ekkersrijt wordt zeer aanzienlijk uitgebreid, onder meer met een
grootschalige electrozaak. Er zijn eveneens plannen voor uitbreiding van de
woonboulevard in ’s-Hertogenbosch (inclusief electro). Voor de Meubelboulevard
in Tilburg zijn er ook plannen om de woonboulevard te versterken. Deze plannen
bevinden zich echter in de initiatieffase.
3.3 Beleid
Het Rijk
Met de invoering van de Nota Ruimte zijn de taken van het Rijk en de provincie
veranderd. Het Rijk benoemt slechts de kaders van haar ruimtelijk beleid. De
verantwoordelijkheden voor een nadere invulling ervan worden meer dan voorheen
bij de provincies en gemeenten neergelegd. Het locatiebeleid (ABC beleid en PDV &
GDV beleid) heeft plaats gemaakt voor een integraal locatiebeleid voor bedrijven en
voorzieningen en kent daarmee geen specifiek ruimtelijk beleid meer voor de detailhandel.
Het integrale locatiebeleid richt zich op bundeling van verstedelijking en
economische activiteiten.
Provincie Noord-Brabant
Per 1 januari 2011 is de nieuwe Structuurvisie ruimtelijke ordening van de provincie
in werking getreden. De Provincie onderscheidt twee ontwikkelingsperspectieven:
stedelijk concentratiegebied en kernen in het landelijk gebied. De stedelijke
concentratiegebieden liggen in en rond Eindhoven-Helmond, Waalwijk,
’s-Hertogenbosch, Oss, Tilburg, Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Veghel, Bergen op
Zoom en Roosendaal. Hiermee behoort Waalwijk tot de stedelijke concentratiegebieden.
In het stedelijk concentratiegebied met de bijhorende zoekgebieden voor
verstedelijking wordt het merendeel van de verstedelijkingsopgave opgevangen.
In de Structuurvisie ruimtelijke ordening is opgenomen dat de provincie streeft naar
een robuuste, dat wil zeggen economisch levensvatbare voorzieningenstructuur.
Vanwege de verwachte geringe groei van de bevolking is er een beperkte ruimte
voor de uitbreiding van detailhandelsvoorzieningen. Daarom is het belangrijk zorgvuldig
om te gaan met de bestaande winkelcentra. Dit ziet de provincie als een
primaire verantwoordelijkheid van de gemeenten.
De provincie stuurt op grootschalige, bezoekersintensieve ontwikkelingen met een
regionaal en bovenregionaal karakter. Deze ontwikkelingen kunnen de economische
en toeristische aantrekkingskracht van het stedelijk concentratiegebied en Noord-
Brabant als geheel vergroten. Ontwikkelingen zijn mogelijk als deze het bestaande
59

voorzieningenniveau versterken en de ruimtelijke effecten inpasbaar zijn in de omgeving.
Ontwikkelingen van bovenregionale voorzieningen zijn alleen mogelijk in of
nabij hoogstedelijke zones en na afstemming in regionaal ruimtelijk overleg en
BrabantStad. Dit geldt niet voor dit soort voorzieningen met een extensief ruimtegebruik.
Deze zijn mogelijk op goed ontsloten plekken in de zoekruimte voor verstedelijking.
Ontwikkelingen van voorzieningen met een bovenlokaal verzorgingsgebied
zijn mogelijk na afstemming in het regionaal ruimtelijk overleg. Bezoekersintensieve
bovenlokale voorzieningen zijn bovendien alleen mogelijk in de hoogstedelijke zones
of bij de stedelijke knooppunten.
Detailhandelsbeleid gemeente Waalwijk
De gemeente Waalwijk heeft op dit moment geen algemeen vigerend detailhandelsbeleid
voor de gehele gemeente. De vorige detailhandelsnota ‘Visie en perspectief
winkelconcentraties’ stamt uit 1998.
Visie op de boodschappenstructuur 2010
In de visie op de boodschappenstructuur is vastgelegd wat de ontwikkelingsrichting
is voor de boodschappenstructuur in de gemeente Waalwijk. De visie wordt hier per
kern kort toegelicht.
Kern Waalwijk
• Het centrum van Waalwijk dient haar sterke boodschappenfunctie te behouden.
Een bescheiden vergroting van de supermarkten Aldi en Jumbo in het centrum
van Waalwijk is gewenst.
• In Oost heeft vanuit de structuur gezien een verplaatsing van de Em-Té naar een
centrale locatie in het marktgebied en een integratie met andere winkels de
voorkeur. Een verplaatsing naar een nieuwe solitaire locatie kan pas aan de orde
zijn als aangetoond wordt dat een concentratie ruimtelijk en/of financieel niet
haalbaar is. Bezien vanuit de structuur en de geringe distributieve uitbreidingsmogelijkheden
heeft een uitbreiding/verplaatsing van deze supermarkt geen hoge
prioriteit.
• De Nettorama kan in West gehandhaafd blijven. Hierbij hoeft een verplaatsing
naar een andere centraal in dit woongebied gelegen, goed via de hoofdwegenstructuur
bereikbare locatie niet uitgesloten te worden.
• Een uitbreiding van Plus om tot een moderne maatvoering te komen wordt voorgestaan.
Omdat het bijzonder moeilijk is om een dergelijke maatvoering op de
huidige locatie te realiseren, wordt een eventuele alternatieve, goed bereikbare,
centraal in zuid-west gelegen vestigingslocatie op voorhand niet uitgesloten.
Sprang-Capelle
De beoogde plannen voor het opwaarderen en uitbreiden van centrum Vrijhoeve
worden onderschreven. Een clustering van de beide nu aanwezige supermarkten in
dit gebied wordt sterk aanbevolen.
60

Waspik
Voor Waspik geldt dat het behoud van het huidige relatief hoge verzorgingsniveau
gehandhaafd blijft. Voorop hierbij staat het handhaven van beide supermarkten. Een
bescheiden uitbreiding van hun verkoopruimte wordt in dit verband niet uitgesloten.
3.4 Bevolkingsontwikkeling
Bevolkingsontwikkeling en woningbouw Gemeente Waalwijk
Het aantal inwoners van de gemeente Waalwijk is de laatste jaren licht gegroeid,
maar tussen de kernen zijn wel verschillen: Sprang-Capelle en Waspik laten een lichte
daling zien en Waalwijk zelf een stijging als gevolg van de realisatie van Landgoed
Driessen. Verwacht wordt dat het inwonertal in de gemeente de komende jaren zal
stijgen. Uitgegaan wordt van circa 48.100 inwoners in de richting van 2020 met een
doorgroei naar circa 49.550 daarna (CBS, Regionale Prognose kerncijfers, 2010).
Hier wordt van het eerste cijfer uitgegaan, een toename van circa 5% ten opzichte
van 2011. Andere prognoses, zoals die van de provincie uit 2008, geven overigens
een meer bescheiden groei aan (46.825 in 2020).
De woningbouw in de gemeente zal zich de komende jaren sterk concentreren in het
gebied Landgoed Driessen ten noorden van Sprang-Capelle en ten westen van
Waalwijk. Hier zullen tot 2025 circa 2.700 woningen gebouwd worden en de wijk zal
uiteindelijk circa 7.000 inwoners tellen. Ook in Waalwijk zelf zullen nog circa 1.000
woningen gebouwd worden. Naar de inschatting van BRO kan hierdoor het inwonertal
van de kern (excl. Landgoed Driessen) min of meer stabiel blijven, ondanks de
daling van de gemiddelde woningbezetting. De verwachte groei van de kern
Waalwijk zal daarmee vrijwel volledig plaatsvinden in Landgoed Driessen.
Ook in Waspik kan relatief nog tamelijk veel gebouwd worden waardoor hier wellicht
een beperkte groei mogelijk is, evenals in Sprang-Capelle. Dit geeft de volgende
prognoses voor 2020.
Tabel 3.1 Bevolkingsontwikkeling Gemeente Waalwijk
2010 Prognose 2020
(Landgoed Driessen bij Waalwijk)
Prognose 2020
(Landgoed Driessen bij Sprang-
Capelle)
Waalwijk 31.300 32.800 29.000
Sprang-Capelle 9.900 10.200 14.000
Waspik 5.040 5.100 5.100
Totaal 46.240 48.100 48.100
Na 2020 zullen er nog circa 1.450 inwoners in Landgoed Driessen bij komen, waardoor
het inwonertal van het gebied Sprang-Capelle/Landgoed Driessen doorgroeit
naar ruim 15.000. In deze rapportage wordt Landgoed Driessen tot kern Waalwijk
gerekend.
61

Omringende gemeenten
Enkele buurgemeenten zijn in vrij sterke mate op Waalwijk als koopstad gericht.
Het betreft:
• Aalburg 12.685 inw. 16
• Heusden 43.119 inw.
• Loon op Zand 22.973 inw.
Aalburg en Heusden zullen nog iets groeien qua inwonertal, Loon op Zand zal min of
meer stabiel blijven.
3.5 Distributieve mogelijkheden
Dagelijkse artikelensector
In z’n algemeenheid worden de boodschappen nog altijd het liefst het dichtst bij huis
gedaan. Met name de dagelijkse artikelensector kan daarom profiteren van de
erwachte bevolkingsgroei in Waalwijk. Bovendien is in veel omringende kleinere
kernen het supermarktaanbod al uitgebreid en gemoderniseerd, waardoor op kortere
termijn geen versterking van de concurrentie te verwachten is. Eerder 17 is aangegeven
dat er tot 2020 in de kern Waalwijk een distributieve uitbreidingsruimte is van
circa 1.000 m² wvo, en in Sprang-Capelle van circa 450 m² wvo. Beide plaatsen
kunnen profiteren van de bouw van Landgoed Driessen.
Inmiddels is uit het koopstromenonderzoek naar voren gekomen dat de toen
gehanteerde koopstroomcijfers met name voor de kern Waalwijk wellicht wat
optimistisch zijn. Maar bij versterking is er toch wel uitbreidingsruimte aan te geven.
In navolgende tabel is specifiek voor Waalwijk-kern en Waalwijk-centrum een
nieuwe berekening gemaakt. De uitgangspunten daarbij zijn:
• Het verwachte inwonertal van de gemeente Waalwijk in 2020.
• Versterking van het aanbod, met name door uitbreiding van het supermarktaanbod
in het centrum.
• Hierdoor een toename van de koopkrachtbinding (minder afvloeiing richting o.a.
Kaatsheuvel).
• De koopkrachttoevloeiing neemt licht in omzetvolume toe.
• De voor een goed functioneren benodigde omzet per m² wvo bedraagt € 6.700,-.
Hierbij is rekening gehouden met het feit dat de uitbreiding met name bij supermarkten
zal plaatsvinden en deze winkels hebben een relatief hoge vloerproductiviteit
nodig.
16
17
Inwonertal per 1-1-2011, Bron CBS
Gemeente waalwijk, Visie op de Boodschappenstructuur, BRO 2010. De hierin gehanteerde bestedingscijfers en
omzetten per m² wvo zijn inclusief BTW, terwijl nader hand landelijk is afgesproken deze cijfers excl. BTW te gebruiken.
62

Tabel 3.2: Uitbreidingsruimte tot 2020 Waalwijk-kern en Waalwijk-centrum, sector dagelijkse
artikelen
Waalwijk kern
Waalwijk-centrum
Aantal inwoners gemeente Waalwijk (2011) 48.100 48.100
Bestedingen per hoofd (€) 2.210 2.210
Bestedingspotentieel (€ mln.) 106,3 106,3
Koopkrachtbinding 65% 27,5%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.) 69,1 29,2
Koopkrachttoevloeiing van buiten de
18% 27,5%
gemeente (in % tot. best.)
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 15,2 11,1
Totale besteding (€ mln.) 84,3 40,3
Benodigde omzet per m² wvo (€) 6.700 6.700
Haalbaar m² wvo 12.580 6.010
Aanwezig m² wvo 11.450 5.380
Uitbreidingsruimte (m² wvo) 1.130 630
Dagelijkse artikelen
In de kern Waalwijk is in de dagelijkse artikelensector circa 1.100 m² wvo uitbreidingsruimte
aan te wijzen, waarvan circa 600 m² wvo ten behoeve van het centrum.
De berekende uitbreidingsruimte die WPM 18 eerder heeft berekend voor het centrum
ligt iets hoger. Reden hiervoor is, dat WPM alle marktruimte toerekent aan De Els.
Hierbij wordt voorbij gegaan aan uitbreidingen van supermarktaanbod elders in de
gemeente. Wanneer rekening wordt gehouden met de uitbreidingsruimte voor
Sprang-Capelle, dan ligt de uitbreidingsruimte voor het centrum van Waalwijk ongeveer
op hetzelfde niveau. Duidelijk is wel dat als enkele supermarkten aanzienlijk
gaan uitbreiden, er effecten bij de overige aanbieders zullen optreden.
Niet-dagelijkse artikelen
In de niet-dagelijkse artikelensector is op gemeenteniveau en in de verschillende
kernen slechts zeer beperkte uitbreidingsruimte aan te geven. Kwantitatief benaderd
zijn er enkel nog in het centrum van Waalwijk distributieve mogelijkheden. Dat wil
overigens niet zeggen dat er niets meer kan. Met name in het centrum zijn er nog
wel mogelijkheden. Hierbij moet bedacht worden dat een versterking van het
winkelaanbod in combinatie met het verblijfsklimaat, bijvoorbeeld de renovatie van
De Els kan resulteren in iets hogere bindingscijfers en mogelijk iets meer koopkracht
van buiten de gemeente.
18
WPM Waalwijk-centrum, marktverkenning en perspectief De Els. Juni 2011.
63

Tabel 3.3: Uitbreidingsruimte tot 2020 Waalwijk-centrum, sector niet-dagelijkse artikelen
Waalwijk-centrum
Aantal inwoners gemeente Waalwijk (2011) 48.100
Bestedingen per hoofd (€) 2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.) 124,1
Koopkrachtbinding 45%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.) 55,8
Koopkrachttoevloeiing van buiten de
30%
gemeente (in % tot. best.)
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 23,2
Totale besteding (€ mln.) 79,7
Benodigde omzet per m² wvo (€) 2.700
Haalbaar m² wvo 29.520
Aanwezig m² wvo 27.990
Uitbreidingsruimte (m² wvo) 1.530
De berekende ruimte ligt met ruim 1.500 m² wvo aanzienlijk lager dan WPM berekend
heeft (3.900 m² wvo) 19 . WPM is in de berekening uitgegaan van oudere koopstroomgegevens.
De nieuwe cijfers blijken echter aanzienlijk lager te liggen dan men
toen dacht. Een toename van de gemeentelijke koopkrachtbinding van circa 40% nu
naar 55% als gevolg van de renovatie van De Els acht BRO in het licht van de regionale
concurrentieverhoudingen en omdat de oorspronkelijke grootse plannen voor
De Els niet doorgegaan zijn niet haalbaar.
Slechts bij een zeer uitzonderlijke impuls zal Waalwijk-centrum weer een koopkrachtbinding
van circa 50-55% kunnen behalen en een toename van het aandeel
omzet van buiten. Wij wijzen er op dat in 1997 maar liefst 60 à 70% van het aantal
bezoekers aan het centrum van Waalwijk van buiten de eigen kern kwam. Op dit
moment ligt dit aandeel naar inschatting van BRO veel lager. In de huidige situatie
komt naar schatting circa 47,5% van de bestedingen aan niet dagelijkse artikelen in
het centrum van buiten de kern. Aangezien bezoekers van buiten per bezoek
gewoonlijk meer besteden dan de inwoners van de eigen kern, zal het aantal
bezoekers van buiten nu waarschijnlijk op circa 40-45% liggen.
Kwaliteit boven kwantiteit
De benaderde marktruimte is het resultaat van een berekening die is gebaseerd op
meerdere aannames. Immers, het gaat om toekomstige ontwikkelingen die op
voorhand nooit exact kunnen worden voorspeld. Zo kan het inwonertal onverwacht
veranderen, kunnen de bestedingen sterk stijgen of juist sterk dalen en kunnen de
koopstromen toch iets anders lopen dan nu verwacht. De uitkomsten van bovenstaande
berekeningen dienen dan ook als indicatief te worden bezien en niet als
normatief.
19
WPM Waalwijk-centrum, marktverkenning en perspectief De Els. Juni 2011. WPM rekent alle berekende marktruimte
toe naar De Els. Hierbij wordt echter voorbij gegaan aan uitbreidingen van supermarktaanbod elders in de gemeente.
64

In dat verband is het van belang aan te geven dat bij ontwikkelingen vaak meer
waarde dient te worden gehecht aan de kwalitatieve aspecten dan aan de kwantitatieve
marktmogelijkheden. Als de ontwikkeling, op een vanuit de structuur
bekeken goede plek én passend in het beleid, resulteert in het verdwijnen van verouderd
aanbod, dan gaat de detailhandelsstructuur er per saldo op vooruit. Immers,
modern aanbod komt in de plaats en daar haalt de consument het meeste voordeel
uit. Kortom, bij de beoordeling van de wenselijkheid van een plan zijn de
kwalitatieve overwegingen zeker zo belangrijk. In de detailhandelsvisie staan deze
kwalitatieve overwegingen dan ook centraal.
3.6 Kansen en bedreigingen samengevat
Gemeente Waalwijk
Kans
• Bevolkingsgroei gemeente
• Licht groeiend inwonertal buurgemeenten
• Waalwijk is door de Provincie aangemerkt als
stedelijk concentratiegebied
Bedreiging
• Plannen versterking omringende plaatsen
• Verwacht uitblijven groei detailhandelsbestedingen
• Groei internetwinkelen
• Vergrijzing ondernemersbestand (geen opvolging)
Waalwijk-centrum
Kans
• Bevolkingsgroei (Landgoed Driessen)
• Planvorming renovatie De Els
Bedreiging
• Verdere toename leegstand en daardoor achteruitgang
kwaliteit winkelmilieu
• Mogelijk relatie winkelruimte op suboptimale
plekken
• Beperkte marktmogelijkheden
Woonboulevard Waalwijk
Kans
• Plannen voor upgrading
• Toevoeging meer speciaalzaken
• Bouw Landgoed Driesen
Bedreiging
• Landelijke trends m.b.t. bestedingen in woonbranche
• Versterking Ekkersrijt en ‘s-Hertogenbosch
• Sterke functie van Breda
Buurtwinkelcentra / supermarktcentra kern Waalwijk
Kans
Bedreiging
• Initiatieven voor vergroting/ modernisering • Beperkte ruimtelijke mogelijkheden
• Veroudering bevolking in bestaande wijken • Versterking aanbod dagelijkse artikelen centrum
Waalwijk
65

Kern Sprang-Capelle
Kans
• Groeiend verzorgingsgebied door nabijheid
Landgoed Driessen
• Versterking Centrum Vrijhoeve
Bedreiging
• Versterking Kaatsheuvel centrum en Waalwijkcentrum
• Toenemende mobiliteit consument
Kern Waspik
Kans
• Plannen uitbreiding Aldi en herinrichting centraal
plein
Bedreiging
• Niet of nauwelijks bevolkingsgroei
• Geen marktruimte
• Versterking omringende winkelcentra
• Toenemende mobiliteit consument
66

BIJLAGEN
67

Bijlage 1: Aanbodgegevens
Tabel: Aanbod per branche gemeente Waalwijk en landelijk gemiddelde
Gemeente Waalwijk
Landelijk gemiddelde
Aantal winkels m² wvo Schaalgrootte
(m² wvo)
Schaalgrootte
(m² wvo)
Levensmiddelen 56 13.212 236 218
Persoonlijke verzorging 15 2.571 171 142
Totaal dagelijks 71 15.783 222 202
Warenhuis 1 1.036 1.036 1.472
Kleding en mode 66 12.505 189 171
Schoenen en lederwaren 13 3.874 298 198
Juwelier en optiek 15 998 67 66
Huishoudelijke en luxe art. 11 2.138 194 220
Antiek en kunst 2 244 122 115
Sport en spel 17 2.864 168 296
Hobby 12 753 63 103
Media 11 982 89 141
Dier en plant 18 6.668 370 421
Bruin- en witgoed 17 1.962 115 173
Fietsen en autoaccessoires 13 1.396 107 175
Doe-het-zelf 6 6.512 1.085 753
Wonen 42 58.511 1.393 615
Detailhandel overig 14 2.530 181 147
Totaal niet-dagelijks 258 102.973 399 292
Totaal detailhandel 329 118.756 361 329
Bijlagen 47

Tabel: Spreiding winkelaanbod over de gemeente Waalwijk
Kern Waalwijk Vergelijkbare Kern
Vergelijkbare Kern Waspik Vergelijkbare
30.825 inwoners
plaatsen met
30.000 –
50.000 inwoners
Sprang-
Capelle
9.895 inwoners
plaatsen met
7.500 -
10.000 inwoners
5.025 inwoners
plaatsen met
5.000 –
7.500 inwoners
a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo a.w. m² wvo
Levensmiddelen 37 9.440 41 9.587 11 2.304 13 3.164 8 1.468 7 1.596
Persoonlijke verzorging 11 2.006 11 1.616 2 241 4 558 2 324 2 264
Dagelijkse artikelen 48 11.446 52 11.203 13 2.545 17 3.722 10 1.792 8 1.860
Warenhuis 1 1.036 1 1.597 - - - 205 - - - 82
Kleding en mode 60 11.735 45 7.829 5 555 9 1.384 1 215 4 674
Schoenen & lederwaren 12 3.184 10 2.188 1 690 2 322 - - 1 102
Juwelier & optiek 14 939 9 615 1 59 2 141 - - 1 59
Huishoudelijke & luxe art. 10 2.088 8 1.585 1 50 3 465 - - 1 242
Antiek & kunst - - 2 295 2 244 1 74 - - - 36
Sport & spel 11 2.104 9 2.560 4 645 2 375 2 115 1 199
Hobby 7 515 5 590 4 189 2 119 1 49 1 40
Media 10 952 6 929 1 30 2 206 - - 1 89
Dier & plant 13 6.107 12 4.941 3 376 5 2.438 2 185 3 1.015
Bruin- & witgoed 16 1.824 11 1.939 1 138 2 376 - - 1 159
Fietsen & autoaccessoires 8 1.040 7 1.279 4 252 2 468 1 104 1 190
Doe-het-zelf 5 6.328 7 6.848 - - 3 1.780 1 184 2 691
Wonen 33 54.427 24 16.430 4 1.199 6 3.842 5 2.885 3 2.087
Detailhandel overig 10 740 11 1.893 4 1.790 2 534 - - 1 246
Niet-dagelijkse art. 210 93.019 167 51.518 35 6.217 43 12.729 13 3.737 21 5.909
Totaal detailhandel 258 104.465 219 62.721 48 8.762 60 16.451 23 5.529 29 7.770
Bijlagen 48

Tabel: Detailhandelsaanbod kern Waalwijk t.o.v. vergelijkbare plaatsen
Waalwijk
Vergelijkbare plaatsen
30.000 – 50.000
inwoners
Aantal m² wvo Aantal m² wvo
Levensmiddelen 37 9.440 41 9.587
Persoonlijke verzorging 11 2.006 11 1.616
Dagelijkse artikelen 48 11.446 52 11.203
Warenhuis 1 1.036 1 1.597
Kleding en mode 60 11.735 45 7.829
Schoenen & lederwaren 12 3.184 10 2.188
Juwelier & optiek 14 939 9 615
Huishoudelijke & luxe art. 10 2.088 8 1.585
Antiek & kunst 0 - 2 295
Sport & spel 11 2.104 9 2.560
Hobby 7 515 5 590
Media 10 952 6 929
Dier & plant 13 6.107 12 4.941
Bruin- & witgoed 16 1.824 11 1.939
Fietsen & autoaccessoires 8 1.040 7 1.279
Doe-het-zelf 5 6.328 7 6.848
Wonen 33 54.427 24 16.430
Detailhandel overig 10 740 11 1.893
Niet-dagelijkse art. 210 93.019 167 51.518
Totaal detailhandel 258 104.465 219 62.721
Bijlagen 49

Tabel: Winkelaanbod centrum Waalwijk t.o.v. vergelijkbare centra
Centrum
Waalwijk
2007
Centrum
Waalwijk
2011
Vergelijkbare centra
in plaatsen met
30.000 – 50.000
inwoners (2011)
Aantal m² wvo Aantal m² wvo Aantal m² wvo
winkels
winkels
winkels
Levensmiddelen 19 3.810 17 3.668 17 3.565
Persoonlijke verzorging 6 1.474 7 1.715 6 1.032
Dagelijkse artikelen 25 5.284 24 5.383 23 4.597
Warenhuis 1 1.172 1 1.036 1 1.535
Kleding en mode 65 11.943 58 11.344 38 6.863
Schoenen & lederwaren 13 3.637 12 3.184 9 1.925
Juwelier & optiek 13 805 14 939 8 531
Huishoudelijke & luxe art. 10 1.640 10 2.088 6 1.244
Antiek & kunst 1 26 - - 1 145
Sport & spel 6 1.677 7 1.769 6 1.364
Hobby 4 245 4 245 3 355
Media 7 841 8 892 5 772
Dier & plant 5 537 5 490 4 534
Bruin- & witgoed 17 2.562 11 1.473 8 1.246
Fietsen & autoaccessoires 2 456 3 583 2 429
Doe-het-zelf - - 1 82 1 238
Wonen 7 4.287 8 3.369 8 2.244
Detailhandel overig - - 5 495 5 677
Levensmiddelen 151 29.828 147 27.989 105 20.102
Totaal 176 35.112 171 33.372 128 24.699
Leegstand 15 3.768 31 6.620
Bijlagen 50

Tabel: Aantal passanten op zaterdag 3 oktober 2009
Adres Totaal 2009
Stationsstraat 33 16.000
De Els 40 14.700
De Els 29 13.000
Stationsstraat 10 12.900
Stationsstraat 55 12.700
De Els 43 12.100
De Els 21 11.100
Markt 5 9.900
Stationsstraat 67 9.800
De Els 48A 8.900
De Els 5 8.000
Stationsstraat 81 6.700
Grotestraat 202 6.100
Grotestraat 190 4.900
Grotestraat 218 4.400
De Els 42B 2.800
Irenestraat 1C 2.500
Grotestraat 176 2.100
Grotestraat 226 2.000
Stationsstraat 128 1.600
Stationsstraat 107 1.500
Grotestraat 246E 1.500
Grotestraat 166 1.000
Hertog Janstraat 1 600
Bijlagen 51

Bijlage 2: Economisch functioneren
Op basis van het inwonertal, de gemiddelde bestedingen en de koopkrachtbinding en
–toevloeiing is voor de huidige en toekomstige situatie de omzet per m² wvo
(de vloerproductiviteit) van het winkelaanbod benaderd. De gemiddelde vloerproductiviteit
is een indicator voor het economisch functioneren van de detailhandel, aan de
hand waarvan de uitbreidingsruimte wordt bepaald. Wij maken onderscheid tussen
de distributieve uitbreidingsruimte op gemeentelijk niveau, kernniveau en specifiek
voor het centrum van Waalwijk. Het draagvlak voor het Waalwijkse winkelaanbod
wordt in belangrijke mate gevormd door het aantal inwoners en door het bestedingsen
koopgedrag van deze inwoners.
Gemiddeld inkomensniveau
Het inkomensniveau in de gemeente Waalwijk ligt volgens de meest recent beschikbare
gegevens (CBS, Gemiddeld besteedbaar inkomen 2008) op circa € 14.700,- per
hoofd van de bevolking per jaar. Dit ligt exact in lijn met het landelijk gemiddelde
inkomen van circa € 14.700,- per hoofd van de bevolking per jaar. Het inkomen is
van invloed op de bestedingen. Omdat het inkomensniveau minder dan 5% verschilt
van het landelijk inkomen is het niet noodzakelijk een correctie op de bestedingen
uit te voeren. Uitgegaan wordt van de landelijk gemiddelde toonbankbestedingen per
hoofd van de bevolking. In de dagelijkse artikelensector liggen de meeste recente
bestedingscijfers op circa € 2.210,- en in de niet-dagelijkse artikelensector op circa
€ 2.580,- per hoofd van de bevolking per jaar (exclusief BTW) 20 .
Koopstromen huidig functioneren
Voor de gebruikte koopkrachtbindingscijfers verwijzen wij naar de beschrijving van
de resultaten van de consumentenenquête en bijbehorende tabellen. Deze gegevens
zijn ook gebruikt voor het ramen van de koopkrachttoevloeiing naar de afzonderlijke
kernen en het centrum van Waalwijk vanuit de overige kernen. De koopkrachttoevloeiing
van buiten de gemeente is ingeschat aan de hand van diverse bronnen
en kengetallen.
Huidig functioneren
Het huidig functioneren van de Waalwijkse detailhandel wordt benaderd in de
volgende twee rekenschema’s. De winkelvoorzieningen in de dagelijkse en nietdagelijkse
artikelensector functioneren gemiddeld matig: de gerealiseerde omzet per
m² wvo (vloerproductiviteit) ligt beneden het landelijke gemiddelde en ook beneden
hetgeen gezien de omvang en samenstelling van het aanbod verwacht mag worden.
Navolgende tabellen geven dit weer. De genoemde bedragen zijn exclusief BTW.
20
HBD 2010, omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk economisch onderzoek
(augustus, 2010).
Bijlagen 52

Bij de tabellen zijn de volgende opmerkingen te plaatsen:
• Het beeld wordt voor zowel de gemeente als de kern Waalwijk sterk beïnvloed
door de aanwezigheid van het winkelaanbod op Zanddonk. Met name de woonwinkels
realiseren gewoonlijk een relatief lage vloerproductiviteit hetgeen een
dempend effect op de totalen heeft.
• De uitkomsten geven aan dat het winkelaanbod in beide dorpen een lage
vloerproductiviteit realiseert. Dit is overigens niet ongebruikelijk vanwege de
lagere lasten die ondernemers hier vaak hebben en het soort winkels dat er gevestigd
is.
• Gewoonlijk ligt de omzet per m² wvo in een centrum als dat van Waalwijk in beide
sectoren aanzienlijk hoger. In de dagelijkse sector behalen de drie aanwezige
supermarktformules normaal ieder hoge vloerproductiviteiten en op basis van de
aard en samenstelling van de niet-dagelijkse sector (veel op recreatief winkelen
gericht winkelaanbod), zouden ook hogere vloerproductiviteiten verwacht mogen
worden.
Tabel: Huidig functioneren detailhandel gemeente Waalwijk
Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Aantal inwoners gemeente Waalwijk 46.240 46.240
(2011)
Bestedingen per hoofd (€) 2.210 2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.) 102,2 119,3
Koopkrachtbinding 81,5% 67,7%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.) 83,3 80,8
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.) 10% 40%
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 9,3 55,9
Totale besteding (€ mln.) 92,6 136,7
Totaal m² wvo 15.783 102.973
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo) 5.870 1.330
Landelijk gemiddelde (€ per m² wvo) 6.900 1.940
Tabel: Huidig functioneren detailhandel kern Waalwijk
Dagelijkse Niet-dagelijkse Niet-dagelijkse artikelen exclusief
artikelen artikelen
doe-het-zelf, wonen en tuin
en dier
Aantal inwoners kern Waalwijk (2011) 31.300 31.300 31.300
Bestedingen per hoofd (€) 2.210 2.580 1.450
Bestedingspotentieel (€ mln.) 69,2 80,8 45,4
Koopkrachtbinding 84% 72% 72%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.) 58,1 58,2 32,7
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.) Ca.20% 50-55% 40%
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 14,5 58,2 – 71,1 21,8
Totale besteding (€ mln.) 72.6 116,4 –129,3 54,5
Totaal m² wvo 11.446 93.019 26.155
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo) 6.340 1.250 – 1.390 2.080
Bijlagen 53

Tabel: Huidig functioneren detailhandel kern Sprang-Capelle
Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Aantal inwoners kern Sprang-Capelle 9.900 9.900
(2011)
Bestedingen per hoofd (€) 2.210 2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.) 21,0 25,5
Koopkrachtbinding 48% 9%
Totaal gebonden bestedingen 10,1 2,3
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. Best.) 25 –30% 50%
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 3,4 – 4,3 2,3
Totale besteding (€ mln.) 13,5 –14,4 4,6
Totaal m² wvo 2.545 6.217
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo) 5.300 –5.660 740
Tabel: Huidig functioneren detailhandel kern Waspik
Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Aantal inwoners kern waspik (2011) 5.040 5.040
Bestedingen per hoofd (€) 2.210 2.580
Bestedingspotentieel(€ mln.) 11,1 13,0
Koopkrachtbinding 56% 11%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.) 6,2 1,4
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.) 20% 50%
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 1,6 1,4
Totale besteding (€ mln.) 7,8 2,8
Totaal m² wvo 1.792 3.737
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo) 4.350 750
Bijlagen 54

Tabel: Huidig functioneren detailhandel Waalwijk-centrum
Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Aantal inwoners gemeente Waalwijk 46.240 46.240
(2011)
Bestedingen per hoofd (€) 2.210 2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.) 102,2 119,3
Koopkrachtbinding 23,5% 39,5%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.) 24,0 47,1
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.) 30% 30%
Omzet door toevloeiing (€ mln.) 10.3 20,2
Totale besteding (€ mln.) 34,3 67,3
Totaal m² wvo 5.383 27.989
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo) 6.370 2.400
Bijlagen 55

Bijlage 3: Tabellen Consumentenonderzoek
Consumentenenquête
Werkelijkheid
18 t/m 25 jaar 7% 11%
26 t/m 35 jaar 11% 14%
36 t/m 45 jaar 18% 19%
46 t/m 55 jaar 22% 18%
56 t/m 64 jaar 16% 18%
66 t/m 75 jaar 16% 12%
ouder dan 75 jaar 9% 8%
Alleenstaand 17% 29%
2-persoonshuishouden 44% 34%
Gezin met kinderen 37% 37%
Anders 1% 0%
Tabel: Ontwikkeling koopkrachtbinding en -afvloeiing 2007-2011,
sector dagelijkse artikelen (in %)
Waalwijk Sprang-Capelle Waspik Totaal gemeente
1997 2007 2011 1997 2007 2011 1997 2007 2011 1997 2007 2011
Waalwijk-centrum
31 33,0 31,0 6 11,0 8,2 1 18,3 7,4 23 26,4 23,6
(AH, Aldi, Jumbo)
Bloemenoordplein (C1000) 6 8,5 8,0 - - 0,1 - - - 5 5,6 5,4
Burg. Verwielstraat (Nettorama) 12 20,0 18,9 1 5,2 4,5 3 7,3 6,8 9 15,2 14,5
Dr. Kuyperlaan (Lidl) 12 9,3 7,6 - 0 0,3 - - 0,1 8 6,2 5,2
Grotestraat (Em-te) 15 9,9 13,3 - 1,4 0,2 - 2,8 0,9 12 7,2 9,2
Mozartlaan (Plus) 6 4,8 2,9 - - 0,3 - 3,9 0,7 5 3,6 2,1
Overig Waalwijk 16 2,3 2,4 1 1,0 0,3 - - - 8 1,7 1,7
Totaal kern Waalwijk 97 87,8 84,2 8 18,6 13,9 4 32,3 15,9 70 65,9 61,7
Sprang-Capelle (Plus, Em-te) 1 1,3 2,4 82 48,1 48,1 1 0,8 3,0 22 11,8 12,3
Waspik (Aldi, Plus) - 0,1 - 5 0,4 1,2 88 53,0 56,3 7 6,2 6,4
Totaal gem. Waalwijk 98 89,2 86,6 95 67,1 63,2 93 86,1 75,2 97 83,9 80,4
Gemeente Loon op Zand
- 9,2 10,8 - 32,8 36,1 - 0,2 10,9 - 13,6 14,4
(Kaatsheuvel)
Overig Midden Brabant - 0,8 2,1 - 0,1 - - 11,9 6,7 - 1,9 3,9
Overig Nederland - 0,7 0,5 - - 0,7 - 1,8 7,2 - 0,6 0,8
Buitenland - 0,1 - - - - - - - - - 0,5
Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Bijlagen 56

Tabel: Ontwikkeling koopkrachtbinding en -afvloeiing 2007-2011,
sector niet-dagelijkse artikelen (in %)
Waalwijk Sprang-Capelle Waspik Totaal gemeente
1997 2007 2011 1997 2007 2011 1997 2007 2011 1997 2007 2011
Waalwijk-centrum 59 62,0 42,6 39 40,1 32,5 36 39,7 30,5 52 54,9 39,1
Zanddonk 10 8,7 24,0 12 6,3 13,1 7 4,4 8,6 10 7,7 19,9
Overig Waalwijk 15 7,5 5,0 - 2,3 1,6 1 1,2 0,8 11 5,7 4,1
Totaal kern Waalwijk 84 78,2 71,6 51 48,7 47,2 44 45,3 39,9 73 68,3 63,1
Sprang-Capelle 1 1,7 0,9 26 12,3 9,3 6 13,7 5,5 7 5,3 3,3
Waspik - 0,4 0,2 2 1,5 1,4 22 11,0 10,6 3 1,7 1,5
Totaal gem. Waalwijk 85 80,3 72,7 79 62,5 57,9 72 70,0 56,0 83 75,3 67,9
Dongen * 0,1 0,3 * 1,2 0,4 * 1,4 2,0 * 0,5 0,6
Loon op Zand
1 3,4 3,5 10 20,9 23,7 2 5,0 6,0 3 7,3 8,2
(Kaatsheuvel)
Tilburg 4 2,4 3,4 4 3,0 3,9 1 0,4 4,1 3 2,3 3,5
Overig Midden Brabant * 0,1 - * 0,2 0,2 * 0,6 - * 0,6 0,1
Oosterhout - * 0,7 1 * 3,2 9 * 10,9 1 * 2,3
Heusden * * 1,9 * * 0,2 * * 0,3 * * 1,4
Breda - 1,6 2.3 1 1,8 2,2 5 4,4 7,2 1 2,0 3,4
’s-Hertogenbosch 4 7,7 9,1 2 6,4 4,0 2 6,6 2,9 3 7,3 7,2
Overig Nederland 6 3,8 5,6 3 3,7 3,9 9 10,7 10,2 6 4,4 5,0
Buitenland * 0,7 0,5 * 0,3 0,4 * 0,9 0,4 * 0,6 0,5
Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100.0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
• bij overig Nederland
Bijlagen 57

Tabel: Ontwikkeling koopkrachtbinding en -afvloeiing 2007-2011 gemeente Waalwijk totaal,
artikelgroepen sector niet-dagelijkse artikelen (in %)
Kleding &
schoenen
Media Hobby &
vrijetijdsartikelen
Huishoudelijke
& luxe
artikelen
Bruin- &
witgoed
Doe-hetzelf-
& tuinartikelen
Woonartikelen
2007 2011 2007 2011 2007 2011 2007 2011 2007 2011 2007 2011 2007 2011
Waalwijk-centrum 60,8 51,0 75,1 68,2 62,8 53,7 74,2 63,1 58,6 47,0 34,3 11,1 31,5 10,2
Zanddonk 0,0 0,0 0 0,0 0,1 4,6 0,0 1,6 0,5 5,7 19,9 58,4 30,6 52,8
Overig Waalwijk 1,6 1,2 3,7 3,6 8,4 3,0 1,7 3,1 3,3 8,5 22,4 6,7 2,5 4,8
Totaal kern
62,4 52,2 78,8 71,8 71,3 61,3 75,9 67,8 62,4 61,2 76,7 76,2 64,6 67,8
Waalwijk
Sprang-Capelle 0,6 1,8 0,7 5,0 3,7 4,8 1,4 2,1 10,1 5,3 7,4 7,2 8,7 1,6
Waspik 0,1 0,8 1,3 0,9 3,7 0,7 1,3 1,2 0 0,7 3,4 0,4 4,3 4,8
Totaal gemeente 66,1 54,8 80,8 77,8 78,7 66,7 78,6 71,1 72,5 67,1 87,5 83,8 77,6 74,2
Waalwijk
Dongen 0,5 0,6 0,0 0,1 0 0,2 0,5 0,5 0,1 1,2 0,7 1,0 0,9 0,0
Loon op Zand 5,7 6,2 7,3 9,9 8,6 10,3 12,9 16,8 9,6 11,5 6,1 9,1 4,3 4,0
(Kaatsheuvel)
Tilburg 3,0 6,5 1,5 2,0 1,6 4,4 0,6 1,2 3,8 4,3 2,1 1,5 2,2 1,0
Oosterhout * 4,4 * 1,1 * 1,2 * 1,2 * 1,1 * 0,5 * 1,8
Heusden 0,2 1,1 0 0,8 0,6 2,2 0,6 1,0 0,4 4,6 0,6 1,2 0,3 0,6
Breda 1,4 3,3 0,1 0,7 0,3 1,1 1,3 2,7 2,7 4,8 1,0 0,3 5,4 7,0
’s-Hertogenbosch 16,6 16,4 4,5 4,2 6,4 7,6 3,3 2,8 4,2 2,9 0 0,2 3,1 1,7
Overig 6,3 6,6 4,8 3,3 3,6 6,4 2,2 2,7 6,7 2,6 2,0 2,4 6,2 9,6
Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100.0 100,0 100,0 100,0
* bij overig Nederland
Bijlagen 58

Tabel: Reden bezoek aan winkelcentrum waar men het meest aan dagelijkse artikelen besteedt
(meerder antwoorden mogelijk)
Centrum
Waalwijk
Bloemenoordplein
(C1000)
Burg.
Verwielstr.
(Nettorama)
Dr. Kuyper
Laan (Lidl)
Grotestraat
(EmTe)
Sprang-
Capelle.
Centrum
Sprang
(EmTe)
Waspik
(Plus,
Aldi)
Kaatsheuvel
centrum
(Plus)
Lage prijzen 13% 8% 55% 38% 24% 3% 24% 3% 9%
Goede keuzemogelijkheden
42% 20% 28% 14% 26% 25% 11% 2% 31%
Goede kwaliteit 30% 0% 30% 10% 17% 13% 13% 2% 13%
artikelen
Veel winkels bij 32% 12% 3% 5% 11% 2% 0% 0% 18%
elkaar
Dichtbij 53% 96% 35% 81% 70% 82% 64% 80% 28%
Gewoonte 7% 12% 8% 5% 13% 16% 31% 8% 9%
Goed bereikbaar 26% 44% 35% 43% 34% 34% 40% 2% 35%
Makkelijk parkeren 6% 4% 22% 14% 15% 21% 13% 3% 44%
Goedkoop
0% 4% 12% 5% 9% 21% 16% 2% 41%
parkeren
Gratis parkeren 0% 4% 7% 5% 2% 0% 0% 0% 8%
Overig divers 32% 28% 30% 5% 28% 32% 40% 25% 18%
Aantal
respondenten
110 25 87 21 47 61 45 65 119
Bijlagen 59