Download de praktijkgids Kwetsbare ouderen - VMS

Deel 3 Ondervoeding
1.1 Achtergrond
Ziektegerelateerde ondervoeding is een groot
probleem in de Nederlandse ziekenhuizen,
25 tot 40% van de ziekenhuispatiënten is
ondervoed (LPZ, 2008). Het doormaken van een
acute ziekte gaat vaak gepaard met een
verhoogde behoefte en verlies van eetlust. Ook
is er bij de patiënt in de thuissituatie of in het
verpleeg- en verzorgingshuis al regelmatig
sprake van (dreigende) ondervoeding.
Bij ouderen worden in het algemeen de volgende
criteria aangehouden voor ondervoeding:
• BMI (Body Mass Index) < 20 (bij patiënten
met COPD < 21) en/of
• > 10% onbedoeld gewichtsverlies in de
afgelopen zes maanden en/of
• > 5% onbedoeld gewichtsverlies in de
laatste maand.
Er is sprake van matige ondervoeding bij:
• BMI 20 – 22 en/of
• 5 – 10% gewichtsverlies in de afgelopen
zes maanden.
Prevalentie
Uit de Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen
(LPZ) blijkt dat ondervoeding (matig
en ernstig) toeneemt met de leeftijd. De gemiddelde
prevalentie van patiënten met ernstige
ondervoeding stijgt in de periode 2004-2007
van bijna 20% bij 60-65 jarigen tot bijna 27%
bij de groep boven de 85 jaar (LPZ, 2008). Uit
onderzoek in het AMC blijkt dat dit percentage
bij acuut opgenomen ouderen nog veel hoger
ligt, namelijk op 47%. Het risico op ondervoeding
is ook hoog bij een chronische ziekte, als
COPD, bij oncologische aandoeningen en bij
patiënten die een operatie hebben ondergaan.
Gevolgen
Ondervoeding heeft ernstige gevolgen voor de
gezondheidstoestand van de patiënt. Het leidt
tot langzamer herstel, meer en ernstiger
complicaties, een verminderde spiermassa met
als gevolg een afname van de algehele conditie
en functioneren. Ook vermindert dan de harten
longcapaciteit. Ondervoeding vermindert
de immunologische afweer en wondgenezing
en leidt tot een hoger risico op decubitus,
afname van de levenskwaliteit en een verhoogde
mortaliteit (Elia 2005, Isabel 2003).
De genoemde complicaties van ondervoeding
45