orthoptie 2005 nr 2 5.0 v2 - International Orthoptic Association

- neurologisch verder geen afwijkingen, geen
verlammingen, gevoelsstoornissen of stoornissen
van het bewustzijn of geheugen. 30
De diagnose PTC kan alleen gesteld worden
op grond van de volgende uitkomsten:
een normale CT- of MRI-scan bij een verhoogde
intracraniële druk en een normale
samenstelling van de CSF en als alle andere
mogelijke oorzaken zijn uitgesloten. 9,14,23,42,43
MECHANISME
Bij PTC is er sprake van een verhoogde liquordruk.
Het hersenvocht wordt geproduceerd in
de hersenkamers en stroomt naar de subarachnoïdale
ruimten.Vervolgens wordt het in
het bloed opgenomen door de arachnoïdale
granulaties van Pacchioni. Dit is weefsel in de
wand van de veneuze sinussen.
Verhoging van de liquordruk kan komen door
een afgenomen afvoer van liquor doordat de
veneuze sinussen of de arachnoïdale granulaties
verstopt raken of door een toegenomen
productie.
druk in de
hersenkamers
druk
in de
SAR
verstopte sinus
PSEUDOTUMOR
hersenkamers
hersenweefsel
hersenvocht in de
subarachnoïdale ruimten
(SAR)
open sinus
HYDROCEFALIE
druk in de
hersenkamers
verklevingen
Bron: Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen (2004)
Bij PTC is de druk overal in de liquorruimten
hetzelfde. Hierdoor zijn de hersenkamers normaal
van grootte of zelfs licht vernauwd. Deze
vernauwing komt doordat er liquor uit de hersenen
sijpelt naar het omringende weefsel,
waardoor dit weefsel zwelt en er hersenoedeem
ontstaat. 16,30,42
OORZAAK
PTC komt meestal voor bij vrouwen in de
vruchtbare leeftijd tussen 20 en 50 jaar zonder
verdere gezondheidsproblemen. Het kan ech-
druk
in de
SAR
ter ook bij mannen en kinderen voorkomen,
maar dat is zeldzaam. 2,6,14,24 De verhouding
vrouw : man is 8 : 1. 14
In de literatuur is obesitas een van de meest
voorkomende oorzaken van PTC.Vooral
recente gewichtstoename geeft aanleiding tot
het ontstaan van PTC. Het lijkt erop dat de
productie van liquor twee tot vier keer hoger
ligt bij obesitas. PTC bij obesitas komt bij 14
op de 100.000 mensen voor. 14,41,42,43
Tot de andere mogelijke oorzaken voor het
ontstaan van PTC behoren:
- Menstruele onregelmatigheden of hormonale
veranderingen tijdens de zwangerschap
(1 op 850 zwangere vrouwen), waarbij er een
verminderde afvoer of een vergrote productie
plaatsvindt. Ook bij stoornissen in schildklierhormonen
of de bijnieren hypofysehormonen
kan PTC voorkomen. 9,23,42
- Bij het gebruik van de anticonceptiepil: hierdoor
treedt een verstopping op van de
veneuze sinussen door een verhoogde stolling
van het bloed. 23
- Door medicijnen als:
- antibiotica van de tetracyclinegroep,
cyclosporine 8
- vitamine A in overdosering van meer dan
100.000 U/dag (hypervitaminosis A) bij
acnébehandeling of derivaten van vitamine
A (bijvoorbeeld bij behandeling van
leukemie bij kinderen) 1,2,33
- groeihormoon bij de behandeling van
dwerggroei
- van schildklier afgeleide stoffen zoals amiodaron
(gebruikt bij hartritmestoornissen)
- het stoppen van steroïden na een lange
periode van gebruik
- bepaalde anti-epileptica als fenytoïne
- levodopa (anti-Parkinson) 7,9,18,23,42,43
- Als complicatie bij de ziekte van Lyme. Dit is
echter zeldzaam bij volwassenen. 4,15,32
- Systemic Lupus Erythematodes en de ziekte
van Besnier-Boeck waarbij er verstopping
van de veneuze sinussen of de granulaties
van Pacchioni kan ontstaan 7,9,18,23,42,43
49