Feedback informed Treatment (FIT) bij Trias Jeugdhulp Marinus ...

Feedback informed Treatment (FIT) bij Trias Jeugdhulp
Marinus Winkels (Trias Jeugdhulp)
Marleen Wilschut (Nederlands Jeugdinstituut)
Inleiding
Michael Lambert heeft onderzoek gedaan naar routinematig monitoren van jeugdigen en de effecten hiervan.
Één van de resultaten van dit onderzoek is dat 19% van de behandelde kinderen tussen de 4 en 18 jaar
achteruit waren gegaan in hun probleemgedrag tijdens het hulpverleningstraject (off track). Door feedback
van cliënten tijdens het proces in te bouwen aan de hand van een vragenlijst(de ORS-SRS) wordt eerder actie
ondernomen waardoor het aantal ‘off track’ cases wordt verminderd. Dit document beschrijft hoe
Triasjeugdhulp de ORS-SRS heeft geïntegreerd in een aanpak om tot effectieve en klantgerichte
hulpverlening te komen.
Doel
Aanleiding voor Feedback informed Treatment (FIT) was de behoefte van de werkvloer om bureaucratie te
verminderen en tegelijkertijd een verbetering te bewerkstelligen ten aanzien van de effectiviteit van de
hulpverlening. FIT is een systematiek waarop je de cliënt benaderd en hoe je de scores met de cliënt
bespreekt. De ORS-SRS is een meetinstrument dat de mogelijkheid biedt de alliantie tussen cliënt en
therapeut systematisch te evalueren. Tevens wordt in kaart gebracht in hoeverre de aanpak leidt tot het door
de cliënt gewenste resultaat. Om klantgerichter en effectiever hulpverlening te bieden is vanaf april 2009
begonnen met implementatie van FIT.
Aanpak
De aanpak kenmerkt zich door bottom-up te experimenteren en bij de Raad van Bestuur breed draagvlak te
creëren. Het traject heeft tot nu toe 3 jaar in beslag genomen, waarbij een aantal stappen zijn te
onderscheiden.
Start vanaf de werkvloer
Een eerste strategisch plan is opgesteld door werkers en staf, om te bezien hoe dit middel geïmplementeerd
zou kunnen worden bij Trias Jeugdhulp. Daarbij werden aan de volgende stappen gedacht:
- Start met het werken met ORS-SRS (FIT) in een ambulant team.
- Geef aan wat er voor nodig is om onze kennis omtrent deze werkwijze te vergroten.
- Een afvaardiging onderzoekt de mogelijkheden om een onderzoek te starten omtrent het gebruik van FIT in
een orthopedagogische setting.
- Kijk welke middelen er nodig zijn om op een goede manier te werken met FIT, denk daarbij aan planning &
control, software, internetverbindingen.
- Creëer draagvlak bij werkers om te gaan werken met FIT.
Werkplaats
Trias Jeugdhulp heeft geëxperimenteerd met een team, zodat zij konden ervaren wat het betekend om met
FIT te werken tijdens het behandelproces. Hiertoe kreeg het team toestemming van de RVB om twee jaar
lang te experimenteren om te kijken in hoeverre FIT een mogelijkheid biedt om klantgerichter en effectiever
te werken. Het team heeft een training gehad in het werken met FIT en tevens was er supervisie. Er waren
een aantal positieve veranderingen te constateren:
1. De klantgerichtheid is duidelijk vergroot. De klant krijgt meer het stuur in handen ten aanzien van
richting waar de hulpverlening naar toe zou gaan.
2. Drop-outs word sneller geconstateerd.
3. Over het geheel genomen zijn er minder contacten met de cliënt, doordat de progressie of
verslechtering sneller word geconstateerd. Ook werden trajecten korter omdat men doormiddel van
de grafieken ORS-SRS heel goed inzichtelijk kon maken of de hulpverlening helpend was of niet. In
beide gevallen hielp het de besluitvorming rondom wel of niet stoppen te bespoedigen.
4. In casuïstiek, werkbegeleiding, evaluaties, was doormiddel van de scores die door de cliënt gegeven
zijn, hun perspectief van het wel of niet helpend zijn van de hulpverlening, veel prominenter
aanwezig.
Voorlichting
In een later stadium, als meer duidelijk is wat de ervaringen zijn, gaat het ambulante teams voorlichting
geven aan verschillende afdelingen binnen de organisatie: staf, gedragswetenschappers, teamleiders, RVB.
Overdraagbaarheid
Er werd een grote cultuuromslag voorzien. Omdat het meten van effectiviteit nieuw was voor professionals.
Vooral op het moment dat je data ook gaat terugkoppelen en zichtbaar maakt of een werker meer of minder
effectief is ten opzichte van andere werkers.

Gaandeweg het proces is er steeds meer geld vrij gekomen voor dit project, in eerste instantie werd er geld
beschikbaar gesteld voor scholing. In een later stadium werd er ook geld geïnvesteerd in een onderzoek. Aan
externe kosten is € 10.000,- aan training besteed en € 85.000,- aan onderzoek, interne kosten zijn daarin
niet meegenomen.
FIT is volledig overdraagbaar en ook het implementatie proces is goed uit te voeren in andere organisaties.
Op dit moment geeft Triasjeugdhulp voorlichting en trainingen bij andere jeugdhulporganisaties, om FIT te
implementeren in hun organisatie.
Verbinding met theorie
De aanpak van FIT vraagt maatwerk, per team moet je kijken hoe het werkt. Als we kijken naar de
verschillende teams in het ambulante werk dan is daar FIT volledig geborgd, en er zijn ook teams waar dit
nog niet het geval is of waar men de details van de methodiek nog onvoldoende kent. Beginnen bij de
enthousiastelingen (early adopters) heeft goed gewerkt.
Een aantal enthousiaste professionals (early adopters) graag mee wilde werken. Daarnaast is ondersteuning
vanuit het managementteam erg van belang geweest. De methodiek is nog nergens in Nederland toegepast in
een orthopedagogische setting. Dit heeft een stimulans gegeven, omdat mensen het gevoel hebben voorop te
lopen.
Aan de hand van data en informatie kon duidelijk de meerwaarde aangetoond worden. Belangrijk was dat
werkers als snel in hun eigen praktijk merkte dat het wat opleverende en het was gelijk toepasbaar. Dit zijn
belangrijke motiverende factoren dit het proces van invoering versnellen.
Succes- en faalfactoren
- De stafmedewerker, verantwoordelijk voor het plan van aanpak, heeft veel affiniteit met FIT. De
overtuiging dat dit een belangrijke stap naar de toekomst is en hierin volhardend zijn is belangrijk
voor het proces. Je moet binnen je team of organisatie op zoek naar dit soort werkers.
- FIT sluit goed aan bij de cultuur die binnen Trias Jeugdhulp heerst, vooral bij ambulant werkers. Zij
zijn meer dan groepswerkers bezig met behandelen. Dit neemt overigens niet weg dat je op
leefgroepen niet zou kunnen werken met FIT.
- Bij de start van de werkplaats is de belofte gedaan om zich extra in te zetten om de implementatie
mogelijk te maken. Door deze houding zag de staf en MT dat de werkvloer gemotiveerd was om een
belangrijke verandering tot stand te brengen en dit heeft uiteindelijk tot steeds meer draagvlak
geleid..
- Al snel in het proces is staf betrokken om daarmee een zo breed mogelijk draagvlak te creëren
- De implementatie van FIT binnen de gehele organisatie heeft flinke vertraging opgelopen omdat het
noodzakelijk was voor het onderzoek dat de helft van de ambulant werkers binnen Trias Jeugdhulp
niet zouden werken met FIT, omdat zij in het onderzoek geplaatst zouden worden in de controle
groep. Dit heeft veel frustratie opgeroepen bij ambulant werkers die niet mochten gaan werken met
FIT terwijl zij dit wel graag wilden.
De eindconclusie is dat FIT een goed middel is dat aan de doelstellingen van klantgericht en effectief voldoet
en dat het draagvlak voor het middel hoog is. Als laatste stap zal er onderzoek worden uitgevoerd is
samenwerking met het Nederlands Jeugdinstituut om de effectiviteit van FIT wetenschappelijk te
onderbouwen.
Meer informatie?
Stuur een e-mail naar implementatie@nji.nl.