JOB-magazine mei 2015

JOB
magazine
Voor en door mbo-studenten, nummer 5
MBO Card
kunst & cultuur voor mbo-studenten
Weg met het jeugdloon
Eerlijke beloning voor jongeren
Rekenonderwijs
· Wat vinden studenten ervan?
· Hoe het je geld kan opleveren
1

Colofon
JOB magazine is een tweejaarlijkse
uitgave van de Jongerenorganisatie
Beroepsonderwijs (JOB)
De redactie is bereikbaar op het volgende
adres:
JOB magazine
Postbus 17061
1001 JB Amsterdam
T 020 5244050
M info@jobmbo.nl
Overname van teksten is toegestaan onder
bronvermelding en met toestemming van
de redactie.
Redactie: Marit Horstmanshof
(hoofdredacteur)
Hi!
Wat leuk dat je ons magazine in je handen hebt!
In deze vijfde editie kan je lezen wat we als JOB
het afgelopen jaar bereikt hebben. Je komt ook
meer te weten over het lage jeugdloon en hoe
wij samen strijden met FNV voor een eerlijkere
beloning. Het is natuurlijk logisch dat we ook
meer vertellen over mbo-studenten die steeds
vaker schulden hebben. Want hoe komt dat?
En beter nog: hoe komen ze er weer vanaf?
Aan dit nummer werkten mee: Ramon
Boersbroek , Martijn Grul, Jara Frederiks,
Isabelle Dobbe, Taco de Ruiter en Michiel
Steegers.
Layout: MegaMoniek / Moniek van Adrichem
ISSN: 2214-4447
In dit nummer willen we ook graag aandacht
geven aan de bijzondere studie waterschapsmanagement.
Een studie waar niet vaak voor
gekozen wordt maar wel een die erg interessant
is. Wat leer je eigenlijk allemaal? En op
wat voor beroep heb je zicht wanneer je de studie
hebt afgerond?
Ook willen we je graag meer vertellen over de
MBO Card en hoe jij daar straks gebruik van
kan maken. En als laatste wil ik je meegeven
dat je het beste op de hoogte blijft van de laatste
ontwikkelingen in mbo-land door ons te
volgen op Twitter, Facebook en door onze website
in de gaten te houden.
Geniet van ons tijdschrift!
Martijn Grul
Bestuurslid Jongeren Organisatie
Beroepsonderwijs
2

Inhoud
JOB-rekentour 4
Studenten over hun rekenonderwijs
MBO Card 8
Kunst en cultuur voor mbo-studenten
Schulden voorkomen 18
Hoe rekensommen je geld opleveren
Weg met het jeugdloon 21
In actie voor een eerlijke beloning voor jongeren
Ik doe hetzelfde als de koning 6
Interview met student watermanagement Annelijn Rusing
Een onvergetelijk jaar 12
Terugblik op een jaar JOB-bestuur
JOB klachtenlijn 14
Hier kun je met je persoonlijke klachten terecht
De studentenraadbegeleider 16
Interview met Mourits Emereniciana
3

Studenten over hun rekenonderwijs
“Een student vraagt om een
kladblaadje. De docent kan zo
snel niets vinden. Iemand oppert
wc-papier.”
Er is de afgelopen jaren veel geschreven over het rekenonderwijs
en het rekenexamen, maar de mening
van studenten was eigenlijk nergens te vinden. Dat kan
natuurlijk niet! Wij zijn daarom zelf op onderzoek uit
gegaan naar de mening van studenten over hun rekenonderwijs.
Wat is volgens hen succesvol in hun rekenlessen?
Wat zien zij graag anders? Onze JOB-rekentour
leidde ons langs zes mbo-instellingen en leverde uiteindelijk
input op van maar liefst 412 studenten. Het rapport
hebben we op 28 april aangeboden aan minister
Bussemaker en de Tweede Kamer. We willen je graag
vertellen hoe het was om achterin de klas te zitten bij
rekenlessen en wat we van de studenten en hun docenten
hebben geleerd.
We komen de eerste rekenles
binnen. Het is rumoerig.
Studenten bekijken
filmpjes op YouTube
en hebben geen aandacht
voor de rekendocent. Dat
is even schrikken. Een
week later zijn we op een
andere mbo-instelling. We
lopen het lokaal binnen.
Het is muisstil. We horen
alleen het geklik van muizen
en het gezoem van
computers. Studenten
zijn zelfstandig sommen
aan het maken achter
een computer. Weer een week later komen we in een klas
waar een docent klassikaal uitleg geeft aan de studenten.
Ze roept sommige studenten naar voren en laat ze uitleggen
hoe ze aan het antwoord zijn gekomen. De studenten
discussiëren over de berekening en bespreken de uitkomst.
De verschillen tussen mbo-instellingen zijn groot. Het blijkt
dat studenten vooral positief zijn over de klassikale uitleg
die ze krijgen. Ze zijn daarnaast blij met de mogelijkheid om
vragen te stellen, extra uitleg te krijgen van hun docent en
de mogelijkheid om in een rustige klas op hun eigen tempo
te kunnen werken. Een computerprogramma biedt veel
voordelen, maar kan de docent niet vervangen. Een combinatie
tussen klassikale uitleg en een computerprogramma
waarmee je op je eigen tempo kan werken lijkt het beste.
Studenten willen ook graag oefenexamens maken zodat ze
weten hoe ze moeten omgaan met de digitale toetsen. Het
werkt toch allemaal net anders dan op papier. Daarnaast is
het nodig dat er een goed rooster is, met bijlesmogelijkheden
op tijdstippen die goed passen in het rooster van studenten.
Maar eigenlijk is de docent het belangrijkst. Juist hierdoor
maken wij ons nog steeds zorgen over de invoering van het
rekenexamen. Om goed les te kunnen geven in rekenen heb
je immers een docent nodig
die goed is geschoold
en goed wordt gefaciliteerd
door de school. Het
ontbreken van een opleiding
tot rekendocent en
beperkte mogelijkheden
voor bij- en nascholing,
maakt dat deze goede docenten
schaars zijn.
Dit betekent dat het waarschijnlijk
niet lukt om iedere
student de hele opleiding
lang de allerbeste
rekenles te geven, simpelweg
omdat de docenten
schaars zijn. En wat
gebeurt er op het moment dat je rekendocent ziek wordt?
Daarom hebben wij een reeks aanbevelingen gedaan.
Wil je het hele rapport lezen?
Kijk op www.jobmbo.nl voor de link.
Heb je het rekenexamen gemaakt en een
klacht?
Ga dan naar www.mbo-examenlijn.nl
4

1
Blijf als school geld
en tijd investeren in het
rekenonderwijs
Het allerbelangrijkst is dat de noodzaak
van goed rekenonderwijs wordt
erkend door het bestuur van mbo-instellingen
en dat de investering hierin
wordt doorgezet.
“Gelukkig is ons management
inmiddels wel echt overtuigd
van de noodzaak van investeren
in het rekenen: alles wat
we willen, krijgen we.”
Docent rekenen, sector techniek
2
Zorg voor goede ondersteuning en
informatievoorziening van de docenten
Uit alles blijkt dat de docent de grootste succesfactor is in het rekenonderwijs.
Het is dan ook belangrijk dat zij goed worden opgeleid en dat zij door
hun school worden ondersteund.
“Ik heb een computerlokaal met 5 kapotte computers en ze
willen nog verder bezuinigen op computers. Ook hebben
we gevraagd om digitale borden zodat we rekensommen
kunnen projecteren, dat krijgen we niet. En alle RT-ers (remedial
teachers, red.) zijn wegbezuinigd, dus de studenten
kunnen fluiten naar bijles. Dat moeten ze dan maar zelf
gaan betalen.”
Docent rekenen, sector zorg & welzijn
3
Vervang klassikale les niet door een
computerprogramma!
Zowel uit de vragenlijsten als uit de klassengesprekken is
duidelijk gebleken dat studenten met name behoefte hebben
aan klassikale uitleg. Ook hebben veel studenten gezegd
dat zij juist de combinatie tussen klassikale les en zelfstandig
werken met een computerprogramma fijn vinden.
“We werken nu vooral achter de computer.
Dat is te verleidelijk, je kan spelletjes spelen.
Ik vind dit geen les: we luisteren muziek en we
gaan naar huis.”
Student, sector zorg & welzijn
4
Richt klassen in op basis van
rekenniveau
Veel van de verbeterpunten die studenten opvoeren
hebben te maken met de enorme niveauverschillen
tussen studenten in dezelfde klas. Wanneer je als
docent een klas voor je hebt waarin iedereen min of
meer op hetzelfde niveau zit, kun je veel gerichter lesgeven.
“Ik zou willen dat de rest van de klas rustiger
was, zodat ik de uitleg kan horen.”
Student, sector economie & administratie
5 6
Onderzoek verbetering
van lesmethoden
Hoewel er al veel slagen zijn gemaakt met
betrekking tot de beschikbare lesmethoden,
is ook hier nog veel te winnen.
“Het computerprogramma zegt
alleen dat je antwoord fout is, je
krijgt geen uitleg wat je verkeerd
hebt gedaan.”
Student, sector techniek
Zorg voor voldoende extra ondersteuning
voor studenten met een achterstand
Er zijn scholen/afdelingen die speciale rekencentra hebben opgericht,
waar remedial teachers met studenten gaan kijken wat nodig is en waar
ze extra kunnen oefenen.
“Meneer, wilt u mij nog een keer uitleggen hoe ik moet
vermenigvuldigen en delen? In een bijles? Ok, ik ga u
mailen.”
Student, sector zorg & welzijn
7
Leg studenten het nut uit van rekenen
Maak studenten duidelijk waarom ze moeten leren rekenen.
Maak een link met hun dagelijks leven, met hun beroepspraktijk
en laat het voor hen leven. Zonder deze motivatie
blijft het moeilijk om hen erbij te houden.
“Kijk daar,” ze wijst naar de glimmende kantoorgebouwen
verderop. “Dat is allemaal doekoe!
Die banken maken ook fouten en jij betaalt
je blauw. Ik had eens een notaris die mijn
hypotheek dubbel had afgeschreven. Als je dat
zelf ziet kan je het laten terugdraaien.”
Docent rekenen, sector economie & administratie
8
Zorg voor goede informatievoorziening
op alle niveaus
Wij krijgen nog regelmatig telefoontjes van studenten
die geen of zelfs verkeerde informatie van hun docent
hebben gekregen met betrekking tot het rekenexamen.
Iedereen op school die een rol heeft rondom
de rekenexamens dient op de hoogte te zijn van de
regels, zodat zij studenten de juiste informatie geven.
“Wat, krijgen we geen diploma als we die
toets niet halen?!”
Student, sector techniek
5

6
Opleiding tot watermanager: leren over
veilige dijken, droge voeten en schoon drinkwater

“Wereldwijd wordt er gevraagd om Nederlandse
vakmensen op het gebied van water”
Annelijn Rüsing (19) heeft zolang
ze zich kan herinneren een passie
voor alles wat met natuur en water
heeft te maken. De keuze voor
de opleiding watermanagement
aan het Citaverde College is dan
ook geen vreemde. De studie gaat
niet alleen over het beheer van
water maar ook over bijvoorbeeld
bodembeheer en flora en fauna. Op de vraag hoe
leg je op een verjaardag uit wat voor een opleiding
je volgt antwoordt Annelijn: “Ik zorg dat jij niet verdrinkt
of dat wij straks geen Venlo aan zee hebben.
Het heeft alles te maken met veilige dijken, droge
voeten en schoon drinkwater. Of ik zeg: ik doe hetzelfde
als de koning.”
En dat is misschien wel precies wat deze opleiding kenmerkt.
Ongeveer 15 jaar geleden had bijna niemand
gehoord van de term watermanagement. Maar inmiddels
is de veelzijdige discipline van het vakgebied tot
ver over de landsgrenzen bekend. Annelijn: “We zijn
omringd door water. We hebben er onze specialiteit van
gemaakt. Wereldwijd vragen ze om Nederlandse vakmensen
op het gebied van water.”
Op een normale theoriedag heeft ze de standaardvakken.
Maar met de praktijkvakken gaan ze vaak naar
buiten, de natuur in. De activiteiten wisselen: met een
motorkettingzaag bomen omzagen, met een landmeter
verschillende hoogtes uitzetten, met een WAADpak vissen,
een vijver opschonen of in de weer met een graafmachine.
Annelijn is dan wel een vrouw in een ‘jongenswereld’,
maar dat is in de opleiding niet zozeer te merken. Ze
heeft het heel erg naar haar zin en als vrouw in de
groene sector heb je soms een streepje voor. Fysiek kan
het best zwaar zijn maar vrouwen zijn dan wel weer secuurder,
vindt Annelijn. Ze hoopt dat er in de toekomst
meer meisjes kiezen voor een technisch beroep. Het is
natuurlijk anders dan een opleiding tot kapper of fysiotherapeut
maar Annelijn denkt dat dit ook komt omdat
er soms een verkeerd beeld is van een opleiding in het
groen. Ze zijn veel buiten aan het werk, maar besteden
ook veel tijd aan theorievakken en aan bewustwordingsprojecten.
In de groene sector is er voor iedereen plaats.
Zelf ziet ze ook veel voordelen van het studeren aan een
agrarisch opleidingscentrum (AOC). Op een AOC is er
meer persoonlijke benadering. Iedereen kent elkaar. De
omvang en budgetten voor studentenraden zijn dan wel
wat kleiner maar dit nadeel weegt niet op tegen de comfortabele
sfeer van een AOC.
Bij de opleiding watermanagement krijg je vaak te maken
met complexe vraagstukken. Zo dreigt er op sommige
plekken wateroverlast, en weer in andere regio’s
heerst een schrijnend tekort. Hoe ga je hier mee om? Hoe
maak je bijvoorbeeld huishoudens bewust van het gebruik
van water? Annelijn heeft meegedaan met de campagne
waterklaar. Deze campagne informeerde mensen
over het bewust omgaan met regenwater. Zo is het bijvoorbeeld
veel beter als je de regenpijp loskoppelt en het
water de tuin in laat lopen. Grasvelden en grintpaden
bevoordelen de infiltratie in de grond in tegenstelling tot
een tuin met alleen maar tegels. Door voorlichting kan
Annelijn ervoor zorgen dat het overtollige regenwater
tijdens een stortbui in een stedelijk gebied op een goede
manier wordt afgevoerd. Huishoudens zijn overigens
al aardig op weg om duurzaam om te gaan met water.
Vooral in het bedrijfsleven, de horeca en de industrie,
kunnen nog grote stappen worden gemaakt om duurzamer
om te gaan met waterverbruik.
Na het afronden van de opleiding kan je veel kanten
op. Je kan aan de slag bij milieubureaus, waterschappen,
gemeenten of andere instellingen gerelateerd aan
het milieu. Kansen genoeg dus om een baan te vinden.
Inmiddels heeft Annelijn al stage gelopen bij een ingenieursbureau
waar zij zich heeft beziggehouden met het
uitvoeren van milieukundig veldwerk. Momenteel loopt
ze stage bij de waterschappen en werkt ze aan de actualisering
van zwemwaterprofielen. Annelijn wil zelf het
liefst doorstuderen, de hbo-opleiding milieukunde vindt
ze erg interessant en daarna misschien zelfs nog wel de
universitaire studie scheikunde. Annelijn heeft ambitie
genoeg.
Steeds meer mensen beseffen dat een goed, duurzaam
en veilig watersysteem voor een ieder van belang is. En
studenten zoals Annelijn zorgen ervoor dat wij in de toekomst
droge voeten houden.
Natuur, Water en Recreatie is een nieuwe naam
voor de drie opleidingen Bos- en Natuurbeheer,
Watermanagement en Sport, Recreatie & Toerisme.
Deze drie opleidingen worden in schooljaar 2015-2016
nog afzonderlijk aangeboden in de huidige opzet. Bekijk
ook eens de website van het Citaverde voor meer info:
http://www.citaverde.nl/mbo/opleidingen/natuur,-
water-en-recreatie
7

Studenten van het Sint Lucas nemen de MBO Card in ontvangst van minister Bussemaker.
(foto: 8 Robin Utrecht)

mbo card
“Kunst en cultuur
moeten in elke mboopleiding
worden
ondergebracht”
9

Als je 17 jaar bent en les krijgt op het vwo, heb je een
CJP-kaart. De kaart is gekoppeld aan lessen in kunst en
cultuur. Als je 17 jaar bent en een mbo-opleiding volgt,
krijg je niets. Dat kan natuurlijk niet en daarom zijn CJP
en JOB de samenwerking aangegaan om ook kunst en
cultuur te introduceren in het mbo. Afgelopen maart
presenteerden we samen met minister Bussemaker de
MBO Card in het Rijksmuseum.
Met de MBO Card krijgt elke mbo-student de kans
om gratis of met korting te proeven van kunst
en cultuur. Je kan naar het Anne Frankmuseum,
een dansvoorstelling of een expositie. Sommige
kunstinstellingen bieden gratis toegang wanneer
je de kaart laat zien, bij anderen krijg je korting.
Waarom is het belangrijk dat een mbo-student
leert over kunst en cultuur? Een verpleegkundestudent
kan leren wat de
invloed kan zijn van muziek
op het herstelproces van
een patiënt. Studenten die
de opleiding automonteur
volgen, kunnen naar een
automuseum om te leren
hoe de geschiedenis van
de auto eruit ziet. De MBO
Card werd in het Rijksmuseum
in ontvangst genomen door studenten van
het SintLucas. Een vakschool die ook betrokken is
geweest bij herstelwerkzaamheden aan het monumentale
museum.
Het mbo is erg divers maar elke opleiding heeft
baat bij de integratie van kunst en cultuur in het
onderwijs. Hierdoor wordt de wereld van de student
vergroot en leert de student de creatieve
kant van zijn of haar vak kennen. De MBO Card
opent een wereld aan mogelijkheden.
Het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap
stelt één miljoen euro per jaar beschikbaar
voor de kaart. De subsidie zal in ieder geval voor
vier jaar worden verstrekt. Naast het verstrekken
van de kaart wil de minister ook dat culturele
instellingen hun deuren verder openzetten
voor jongeren. Volgens Bussemaker is kunst en
cultuur onmisbaar voor het vakonderwijs van de
toekomst: “Juist onze vakmensen van morgen
moeten naast goede vakkennis ook vernieuwend
en creatief kunnen zijn, zeker in een tijd van technologische
veranderingen. Niet iedereen krijgt
dat met de paplepel ingegoten. Door de MBO
Card kunnen straks duizenden
jongeren deze eigenschappen
ontwikkelen. Op
een ontspannen manier
terwijl zij voorstellingen en
concerten bezoeken, zelf
een instrument bespelen of
op de toneelvloer staan.”
De kaart wordt beschikbaar
gemaakt voor alle mbo-studenten. BOL of BBL,
alle studenten kunnen aanspraak maken op de
kaart. De MBO Card daagt studenten uit om meer
culturele activiteiten in de vrije tijd te ondernemen
en zet mbo-instellingen aan om kunst en
cultuur te integreren in het onderwijs. De mboinstellingen
worden benaderd door CJP. De instellingen
kunnen dan aangeven of ze de kaart voor
hun studenten willen ontvangen.
Zit je in de studentenraad en ben je nieuwsgierig
of jouw instelling meedoet? Vraag
het aan het College van Bestuur! De kaart
is gratis dus het kost de instelling niets om
mee te doen.
10

goedgekeurd!
en nu aan de slag.
nu nog
meer
inspraak
Ruim 20 raden hebben
het JOB-keurmerk
ontvangen. JOB vindt dat
professionele studentenraden
beloond moeten
worden!
Zijn jullie de volgende
die het keurmerk mogen
ontvangen? Kijk voor de
ckecklist op
jobmbo.nl/keurmerk
Wil je zien welke
raden een keurmerk
hebben en
hiermee in contact
komen, ga dan
naar jobmbo.nl/
studentenraden
11

Een onvergetelijk jaar
Op 9 mei 2014 stonden we in de startblokken, een kandidaat-bestuur bestaande uit vijf mannen.
We hoopten verkozen te worden op de ledenvergadering in Amersfoort, om ons een jaar lang in te
zetten voor alle mbo-studenten in Nederland. Gelukkig werd ons enthousiasme beloond en hebben
we de kans gekregen om een klein beetje het verschil te gaan maken in mbo-land.
Het bestuursjaar stond vooral in het teken van meer
samenwerking met studentenraden. Dit was mogelijk doordat
er een grote enthousiaste groep afkwam op onze evenementen;
op de maandelijkse overleggen, op de landelijke conferentie
over medezeggenschap in het mbo en natuurlijk op de
ledenvergaderingen.
We hebben het grote geluk gehad dat veel mbo-instellingen
zeer gastvrij waren en ons uitgenodigd hebben om onze
ledenvergaderingen daar plaats te laten vinden, hiervan
hebben wij uiteraard dankbaar gebruik gemaakt. Speciale
dank aan ROC Nijmegen, het Koning Willem 1 College en
aan het Deltion College!
In februari hebben we
een conferentie georganiseerd waarbij het
professionaliseren van de medezeggenschap
in het mbo centraal stond. We zijn erg positief
over deze dag, er waren studentenraden,
studentenraadbegeleiders en CvB’ers uit het
hele land aanwezig en natuurlijk was ook de
minister present. Op deze dag is het belang van
studenteninspraak nog eens goed onderstreept,
maar vooral is er gewerkt aan manieren
waarop studentenraden en besturen goed
met elkaar in gesprek kunnen gaan. Deze
conferentie stond uiteraard niet op zichzelf,
het was namelijk het startschot voor de trainingen
die een jaar lang aangeboden worden aan een paar honderd studentenraadsleden
en hun begeleiders. Deze trainingen bieden extra verdieping en dragen bij aan de verdere
professionalisering van de medezeggenschap.
Een derde hoogtepunt van dit bestuursjaar was voor ons de hele reeks maandelijkse overleggen,
waar een vertegenwoordiging van de meeste studentenraden
op afkwam. Hier stevig
gediscussieerd is over allerlei onderwijsthema’s. Door deze
overleggen konden wij de stem van de student nog directer
laten horen in Den Haag. Tijdens ons laatste maandelijks
12

overleg kwam Den Haag zelfs richting
ons kantoor, Tweede Kamerlid Tanja
Jadnanansing was namelijk ook van de
partij. Het lijkt ons goed om de traditie
van deze overleggen voort te zetten
en in de toekomst vaker politici uit te
nodigen om het gesprek aan te gaan.
Naast het versterken van de band met
de studentenraden in het hele land
hebben we ons ook bezig gehouden met diverse thema’s,
waarvan twee hoogtepunten het leenstelsel en het rekenonderwijs waren.
In de strijd tegen het leenstelsel zijn we tijdens de landelijke actiedag met een paar honderd
mbo-studenten in een protestmars gelopen richting het Malieveld. De acties, de brieven en de
gevoerde gesprekken hebben helaas niet mogen baten. Het leenstelsel voor het hoger onderwijs is
uiteindelijk gewoon door de Eerste Kamer gekomen. Om toch nog iets moois en positiefs te melden
wat betreft geldzaken, er komt natuurlijk wel een ov-jaarkaart voor minderjarige mbo-studenten!
Er is het afgelopen jaar veel te doen geweest over het rekenonderwijs en vooral over de invoering
van de rekentoets. Wij hebben altijd gezegd dat wanneer er dan toch een toets ingevoerd zou
moeten worden dat dit dan alleen maar kan en mag wanneer het rekenonderwijs volledig op orde
is. Gelukkig werd dit geluid door een groot deel van de Tweede Kamer gehoord, maar helaas was
er uiteindelijk toch een meerderheid voor de invoering van de rekentoets en heeft de minister
deze opgenomen in de zak- en slaagregeling in het mbo. Omdat wij niet bij de pakken wilden
neerzitten, heeft JOB een grote rekentour opgestart om te onderzoeken hoe het nu echt staat met
het rekenonderwijs. Door langs verschillende scholen te gaan, vele lessen bij te wonen, docenten
te interviewen, klassengesprekken te houden en enquêtes af te nemen, heeft JOB uiteindelijk een
rapport kunnen schrijven over de stand van het rekenonderwijs. We hopen dat door de concrete
tips uit dit rapport scholen hun rekenonderwijs nog meer op pijl brengen en vooral dat studenten
hierdoor beter voorbereid worden op de toets die zij af moeten leggen.
Tot slot zijn er we erg trots op iets wat nagelaten wordt, een uitkomst van een goede
samenwerking met CJP. Vanaf januari kan namelijk elke mbo-instelling gratis een MBO Card
aanvragen voor zijn studenten, een kaart waarmee je als student korting krijgt op allerlei
culturele activiteiten, van een museumbezoek tot het doen van een dansje op een festival.
Dank voor dit mooie jaar!
Het JOB-bestuur
13

JOB klachtenlijn
JOB vertegenwoordigt mbo-studenten. Dit doet het gekozen bestuur door
namens alle mbo-studenten te praten met het ministerie van Onderwijs en
onderwijsorganisaties. Maar wanneer mbo’ers individuele klachten hebben
of vragen over hun onderwijs, kunnen ze ook bij ons terecht. Mbo-studenten
kunnen mailen of bellen met JOB. Van maandag tot en met donderdag staan er
medewerkers voor ze klaar om advies te geven.
In 2014 kwamen er 1098 klachten binnen bij JOB. De meeste klachten gingen over
schorsing of verwijdering maar veel studenten klaagden ook over weigering en
de centrale examens. Het is voor een student niet altijd duidelijk waar hij terecht
kan wanneer het niet goed loopt. Wij proberen dan te adviseren en samen met
de student naar een passende oplossing te zoeken. Nieuwsgierig geworden naar
de klachten die wij zoal horen? Lees dan het verhaal van Sarah, Fathima en
Anneke.
verwijdering
Sarah mailt omdat
?!
zij te horen heeft gekregen dat ze verwijderd wordt van
haar opleiding. Zij is zwanger van haar ex-vriend die tevens bij haar in de
klas zit. De situatie voor beiden was hierdoor ingewikkeld. Om ervoor te
zorgen dat de situatie in de klas houdbaar bleef, heeft de mentrix van beide
studenten een aantal gesprekken met hen gevoerd. In de loop van het studiejaar
wilde Sarahs ex-vriend geen contact meer met haar. De opleidingsmanager
vond dat de situatie toch onhoudbaar werd, ook voor de klas. Hij zag
geen andere oplossing dan een van beiden van school te sturen. Er werd een
gesprek gepland waarbij de ouders van zowel Sarah als van haar ex-vriend
werden uitgenodigd. Dit gesprek ging niet door, omdat zijn ouders hier geen
behoefte aan hadden. Uiteindelijk heeft de opleidingsmanager daarom zelf
een besluit genomen. Sarah en haar ouders ontvingen een week later het bericht
van school dat zij van de opleiding gestuurd zal worden en dat school
met haar zal helpen zoeken naar een nieuwe school. Zij heeft een klacht ingediend,
aangezien er geen geldige reden gegeven werd voor haar uitschrijving.
Dit is in haar ogen zeker geen oplossing.
JOB zet zich ervoor
in dat verwijderingen
altijd schriftelijk
onderbouwd
worden, waarbij
studenten ten minste
gewezen worden op
de mogelijkheid om
bezwaar te maken.
In deze casus hebben
wij de student direct
doorverwezen naar
de contactpersoon
klachten van het
betreffende ROC.
14

...
De buurvrouw van Fathima belt op omdat zij het niet vindt kunnen dat haar buurmeisje geweigerd is
op de opleiding gastvrouw, vanwege het niet willen eten van varkensvlees. Fathima heeft tijdens haar
intakegespek aangegeven dat zij vanwege haar geloofsovertuiging geen varkensvlees eet en geen alcohol
drinkt. Tijdens dit gesprek kreeg zij te horen dat dit problematisch was. Zij ontving dan ook een
afwijzingsbrief, met hierin de volgende reden: “Op dinsdag 19 augustus jl. hebben wij elkaar gesproken
en daarbij geconstateerd dat je uit geloofsovertuiging moeite hebt met het proeven van varkensvlees en
alcohol. Uiteraard respecteren wij dat. Echter, gelijktijdig constateren wij dan dat het voor jou dan niet
mogelijk is de opleiding te volgen.” Naar aanleiding van deze afwijzing hebben wij contact opgenomen
met de betreffende instelling. Een bestuurder van deze instelling is persoonlijk benaderd en er is een
klacht ingediend bij de opleiding. Begin januari heeft Fathima te horen gekregen dat school terugkwam
op het eerder genomen besluit om haar af te wijzen. Fathima was in de tussentijd helaas al gestart aan
een opleiding bij een andere instelling, waardoor zij nu niet haar voorkeursopleiding volgt. Het College
van Bestuur van de instelling in kwestie heeft aangegeven dat zij de intakeprocedure onder de loep zullen
nemen, om te voorkomen dat zulke zaken zich in de toekomst voor zullen doen. Wij betreuren het
dat er blijkbaar nog steeds geweigerd wordt op ongeldige gronden.
weigering
klacht? Bel met 020-5244050 of
stuur een mail naar info@jobmbo.nl
centrale examens
Anneke heeft samen met
?!?!
een paar medestudenten, die ook drie maanden vertraagd waren tijdens hun
opleiding, te horen gekregen dat ze geslaagd waren voor hun diploma. De datum van de diploma-uitreiking
was al bekend, familie was al uitgenodigd. Twee dagen later werd zij gebeld door school met de
mededeling dat ze toch niet geslaagd was in verband met een wijziging in de regelgeving met betrekking
tot de zak- en slaagregeling die per 1 oktober 2014 inging. Om te diplomeren moeten de studenten
alsnog een examen Nederlands afleggen. De examencommissie van school was vergeten dat de studenten
die een paar maanden vertraagd waren onder een nieuwe regeling vielen. Uiteindelijk moest het
examen gewoon gemaakt worden, waardoor het diploma een paar maanden later kwam dan in eerste
instantie toegezegd was. Er zijn meer gelijksoortige klachten binnengekomen van studenten van diverse
instellingen. Kennelijk is de informatievoorziening van examencommissies nog niet altijd op orde.
De namen in de voorbeeldcases zijn gefingeerd vanwege privacyredenen.
15

Mourits Emereniciana is studentenraadbegeleider bij het
ROC van Amsterdam. Hij vindt medezeggenschap en de
betrokkenheid van studenten erg belangrijk.
Hoe is het om begeleider te zijn van de studentenraad?
Vind ik één van de meest boeiende werkzaamheden
die ik heb.
Wat is mooier dan samen onderwijs maken? Studenten voelen
zich meer betrokken als zij meer te zeggen hebben.
Hoe lang ben je al begeleider van de studentenraad?
Vanaf 1988 organiseerde ik klassenvertegenwoordigersoverleggen.
Het zat altijd in mij om de stem van de student
op een georganiseerde wijze te horen.
Hoeveel uur heb je om de studentenraad te helpen/
begeleiden? Momenteel twee dagen voor de centrale studentenraad,
maar het wordt in augustus drie dagen. Eén
dag in de week begeleid ik de studentenraad van MBO College
Hilversum.
Wat is het succes van een goede studentenraad? Door
studenten de ruimte te geven om mee te denken met het
beleid van de school. Simpelweg vanuit de directie/managementteam
ze naar hun ideeën/mening vragen. Ze moeten
serieus genomen worden en gewaardeerd. Daarnaast moeten
er faciliteiten geboden worden die nodig zijn om de studentenraad
‘goed’ te laten functioneren. Zoals bijvoorbeeld
ondersteuning bieden door middel van begeleiding.
Hoe kan je ze daarin ondersteunen? Om er voor ze te
zijn. Structuur en regelmaat bieden door middel van een
vergaderschema, een werkplan en een faciliteitenlijst.
Ben je bij de vergaderingen? Bij alle vergaderingen ben
ik aanwezig behalve bij de bilaterale bijeenkomsten met de
directie in Hilversum. Hier ga ik alleen mee als ik voel dat
het nodig is of op verzoek van directie en/of studenten. Mijn
rol in de vergadering is, als dat nodig is, alleen adviserend.
Mijn rol ligt meer in het voorbereiden van de vergaderingen.
Wordt de studentenraad serieus genomen? Zowel in
de colleges als op centraal niveau worden de studenten serieus
genomen. Alleen op teamniveau laat dit wat te wensen
over, omdat nog niet overal de klassenvertegenwoordigersoverleggen
goed draaien. Gelukkig is daar dit jaar via de coaches
veel aandacht aan besteed. Komend jaar staat dit weer
op onze prioriteitenlijst, naast het evalueren van docenten.
Hoe staan docenten en andere medewerkers tegenover
de studentenraad? Dit is vanaf 2011 voor velen een
nieuw fenomeen. Door posters te verspreiden en bekendheid
via o.a. website, fotolijsten en activiteiten zoals studentenraadconferentie,
valentijnsactie, installaties, overleggen
en andere bijeenkomsten weten steeds meer medewerkers
waar een studentenraad voor staat.
Hoe vaak komt de studentenraad bij elkaar? Op collegeniveau
(decentraal) bij de meeste colleges ongeveer
één keer per maand. Daarnaast komt de studentenraad één
keer in de 5 á 6 weken bijeen met het dagelijks bestuur van
de directie. Werkgroepen maken hun eigen vergaderafspraken
buiten het jaarvergaderschema om. Op centraal niveau
komt de studentenraad ook één keer per maand bijeen. Ze
vergaderen twaalf keer per jaar met College van Bestuur.
Is het lastig om een studentenraad bij elkaar te houden
met zoveel verschillende locaties? Nee. Meestal
zijn alle colleges door minstens één student vertegenwoordigd.
Betrokkenheid is groot. Dat merk je ook aan de contacten
via groepsapp. Teambuildingsactiviteiten zorgen er
voor dat het een clubje wordt. Goed voor de saamhorigheid.
Leuk om te zien hoe studenten van verschillende colleges
als groep functioneren op dit gebied.
Gebruiken jullie ook de JOB-monitor? Jazeker. We werken
nauw samen met de beleidsmedewerker die hiermee
belast is. Wij gebruiken de meest voorkomende aandachtspunten
en communiceren deze via coaches, opleidingsmanagers
en uiteraard de studentenraden.
Welke tips willen jullie meegeven aan andere begeleiders?
De coaches, van elk college één, komen vijf keer per
jaar bijeen. Hier zit minstens één student bij. De notulen van
de vorige bijeenkomst worden dan besproken. Dit vind ik
een goede zet. Verder ben ik als coach, tot op zekere hoogte,
bevriend met de studenten. Ik zit overal bij en doe met alle
activiteiten mee. Er voor ze zijn is zeer belangrijk, merk ik.
16

“De studentenraad
moet serieus
genomen worden!”
17

Kan rekenonderwijs
schulden van mbo-studenten
voorkomen?
Stel jij jezelf weleens dit soort vragen:
• Hoeveel geld komt er elke maand binnen op mijn bankrekening?
• Hoeveel daarvan ben ik kwijt aan huur, studieboeken, eten
en mijn telefoon?
• Wat geef ik dan nog uit aan allerlei andere dingen (kleding,
uitgaan, cosmetica)?
• Wat betekent het om iets op afbetaling te kopen?
• Ik heb geld geleend, maar hoeveel geld ben ik eigenlijk
extra kwijt als ik de rente meereken?
Begin april bleek uit onderzoek van het Nibud dat één op de
zes mbo-studenten schulden heeft. Die schulden ontstaan
volgens het Nibud onder andere doordat jongeren financiële
vaardigheden missen. Zij geven aan dat de kans op
financiële problemen wordt vergroot door gebrekkig financieel
beheer en financiële onwetendheid. 1
Ze zeggen dus eigenlijk dat veel mbo-studenten niet goed
bijhouden wat ze binnenkrijgen en uitgeven, maar ook dat
ze niet goed weten wat er allemaal te besparen valt. Denk
bijvoorbeeld aan subsidies die je kan aanvragen zoals huursubsidie
en zorgtoeslag. En wat je terug kan krijgen van de
belasting en hoe je de zorgverzekering vindt die het beste bij
je past. Het kost een beetje uitzoek- en rekenwerk, maar het
kan je uiteindelijk heel veel geld opleveren!
En ja, je kan bij
alles een rekenmachine
gebruiken,
maar dan moet je wel
weten wat je daarop moet
intikken. Als het gaat om berekeningen
waarbij je rekening
moet houden met rente, of als je
ergens korting op krijgt, moet je bijvoorbeeld
wel weten hoe je met procenten
moet rekenen. Anders weet je nog niet
hoeveel geld het je op de lange termijn scheelt.
In ons artikel over de rekentour hebben we al geschreven
dat het belangrijk is om studenten uit te leggen waarom
het belangrijk is dat ze leren rekenen. Er wordt altijd
geroepen dat je het nodig hebt in je dagelijks leven, maar
waarom dan precies? Misschien is de financiële situatie van
studenten zelf wel de beste aanleiding om deze koppeling
te maken. Banken, verzekeraars en huisbazen maken ook
weleens fouten in hun berekeningen, dus ook dan is het
belangrijk om af en toe dingen na te rekenen. Dan weet je
zeker dat je niet belazerd wordt!
Dus als je weer over die sommetjes gebogen zit en je vraagt
je af waarom zou je moet leren rekenen?
Het scheelt je geld!
1: www.nibud.nl
18

Wil je meer informatie over of hulp bij het op orde brengen
van je financiële situatie?
Deze websites kunnen je verder helpen:
www.edgie.nl
Op deze website kan je meer informatie vinden over allerlei
geldzaken, maar ook testjes doen om te kijken wat jij
kan verbeteren en tips krijgen om geld te besparen.
www.financieelstudieplan.nl
Dit is een website speciaal voor studenten. Je kan hier berekenen
wat je studie (gaat) kost(en) en hoe je je geldzaken
zo kan organiseren dat je niet voor verrassingen komt te
staan.
www.wwjb.nl
De stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het
vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren
van 12-25 jaar. Op hun website vind je meer informatie
over geldzaken en interessante links.
19

foto’s: FNV
Op je 18de volwassen
maar tot je 23ste jeugdloon
Anne-Loes (21) kan niet slapen. Ze heeft kiespijn, maar het is niet de pijn die
haar wakker houdt. Ze heeft volgende week een afspraak bij de kaakchirurg,
maar wie gaat dat betalen? Anne-Loes heeft een zorgverzekering, maar de
goedkoopste, en daar zat geen kaakchirurgie in. “Dat ik daar wakker van lig,
dat is toch eigenlijk niet normaal?’ zegt ze. Inderdaad, niet normaal. Maar wel
de norm, in Nederland.
Anne-Loes is een van de 400.000 Nederlandse jongeren,
die veel werken, en toch niet rond kunnen komen. Die
wakker liggen van onverwachte rekeningen, of van hun
schulden. Ze hebben een afgeronde mbo-opleiding, en
ze willen aan de slag, maar tot hun 23 krijgen ze ‘jeugdloon’,
vaak nog minder dan de helft van het volwassen
minimumloon. Voor de wet zijn ze volwassen, ze mogen
alcohol kopen en autorijden, ze mogen trouwen, kiezen
en gekozen worden, ze moeten een zorgverzekering afsluiten
en belasting betalen, maar een baan waarvan je
kunt leven is er niet voor ze. Het loon is te laag en de
contracten zijn te onzeker.
Bij JOB spreken wij ze regelmatig: mbo’ers die, zoals de
meesten, rond hun 20e met een diploma van school komen,
aan de slag willen, een eigen bestaan willen gaan
opbouwen, en stuklopen. Hun kosten zijn te hoog, het
loon is te laag.
Of neem Hennie, is fitnessinstructeur, houdt van dat
werk, wil er verder in, heeft zijn mbo- én het Fit!vakdiploma,
maar hij moet werken op een nul-urencontract
en verdient, ‘het minimum van het minimum,’ zoals hij
zelf zegt. Hij verkocht zijn scooter en zijn hobby, kickboksen,
moest hij opgeven omdat het niet met zijn voort-
21

nog niet. Hoe moet hij dan zijn huur betalen?
een eigen bestaan willen gaan opbouwen, mogen verwachten
dat er banen zijn waar zij van kunnen leven.
Het is geen wonder dat jonge mbo’ers steeds meer schulden
maken. In 2011 had 17% van de jonge mbo’ers schulden,
inmiddels is dat gestegen tot 21%, zoals het Nibud aan de campagne van Young & United. Het is hoog tijd
Daarom zijn wij een van de organisaties die deelnemen
laatst publiceerde. Hun gemiddelde schuldenlast ging dat Anne-Loes, Hennie, Joshua en alle werkende jongeren
die een beroepsopleiding gevolgd hebben, een reëel
in die zelfde periode omhoog van 1265 naar 3681 euro.
Bijna drie keer zoveel!
arbeidscontract krijgen en vanaf 18 jaar het volwassen
minimumloon verdienen.
Ondertussen lezen zij in de kranten hoe de hoogste ba-
durend wisselende rooster valt te combineren, maar nog zen van de bedrijven waar zij werken honderden, soms
steeds komt hij niet rond. Hij zou willen gaan samenwonen,
maar financieel lukt dat niet.
gevers en de politiek loonmatiging prediken, terwijl de
duizenden keren zoveel verdienen als zij. Hoe de werk-
topsalarissen doodleuk doorstijgen.
Neem Joshua (21). Werkt tussen de 25 en 30 uur per
week bij de Action. Verdient daarvoor 800 euro per Het minimum jeugdloon werd ooit ingesteld om te voorkomen
dat jongeren onderbetaald werden, inmiddels is
maand. ‘Ik kan altijd, ben op tijd, heel weinig ziek, en
werk snel en netjes,’ zegt hij. Hij zou
het vooral een excuus om jongeren
meer willen werken, maar krijgt de
uren niet. ‘Mijn contract loopt tot augustus
2016. Dan ga ik weggestuurd
worden, denk ik. Dan ben ik 23 jaar.’
Krijg je eindelijk recht op normaal
minimumloon, word je vervangen!
Wat hij dan gaat doen weet Joshua
Van de Nederlandse
jongeren tussen 18
en 23 is maar 15%
financieel zelfstandig.
onder te betalen en een structurele
subsidie voor de werkgevers, die dat
meestal helemaal niet nodig hebben.
De samenleving verwacht van jonge
mensen dat zij hun school afmaken.
Jongeren die dat netjes doen en dan
Wat is Young & United?
Young & United is een samenwerkingsverband
van
de FNV en diverse (jongeren-)
organisaties: De Jonge
Socialisten, ROOD, DWARS,
FNV Jong, De Woonbond,
NIDA, ASVA, studentenvakbond,
JOB en de LSVb. Samen
strijden we voor een
eerlijke beloning voor jongeren.
22

Twee jaar bestuurder bij JOB
En dan is het toch echt tijd om het stokje over te dragen. Na twee jaar voorzitterschap is het nu tijd om een
nieuwe mbo’er deze organisatie te laten leiden. Het waren twee zware, maar prachtige jaren waarin ik heb
mee mogen werken aan een beter mbo-onderwijs. Deze kans en ervaring gun ik iedereen!
Het is geen gemakkelijke taak om op zoveel terreinen over het onderwijs mee te praten, maar gelukkig heb ik
twee goede besturen en een sterk team aan medewerkers gehad om samen deze uitdaging aan te gaan. Zo hebben
we op het gebied van rekenen niet stilgezeten en een heuse ‘rekentour’ georganiseerd om eens te kijken
hoe het er nou echt aan toe gaat in de rekenlessen. We hebben hier een mooi rapport van gemaakt en dat aan
de minister en de Tweede Kamerleden overhandigd, opdat zij hiermee snel aan de slag kunnen. Er valt immers
nog heel wat te verbeteren.
Daarnaast is er ook veel aandacht geweest voor de medezeggenschap in het mbo. Wij hebben ons eigen project
‘Jij beslist mee’ doorgezet om studentenraden te trainen, om ervoor te zorgen dat de raden nog meer professionaliseren.
Het project loopt nog steeds, dus als je zelf in een studentenraad zit of iemand kent uit de studentenraad
die geïnteresseerd is, informeer dan bij ons over de mogelijkheden. Je kunt er veel van leren en het is
ook gewoon erg leuk!
Naast de signaalfunctie die wij hebben, vinden we het ook belangrijk om de positieve kant van het mbo te
belichten. Daarom ondersteunen we excellentie in het mbo-onderwijs. Dit hebben we onder andere gedaan
door studentenraden op de hoogte te stellen van de kwaliteitsafspraken waarbij instellingen een plan moesten
schrijven waarin ook aandacht wordt geschonken aan excellentie. Het belangrijk dat een studentenraad ook
meedenkt over de invulling hiervan, maar vooral dat een studentenraad ook betrokken is in de jaren dat deze
plannen daadwerkelijk worden uitgevoerd.
Zelf hebben we op Skills-wedstrijden kunnen zien hoeveel talent er is in het mbo. De vakwedstrijden stimuleren
het talent in het mbo en dat willen we graag promoten. Naast excellentie hebben we ook, in samenwerking
met CJP, een MBO Card voor alle mbo-studenten geïntroduceerd. Met deze gratis cultuurkaart hopen we
dat kunst en cultuur veel meer een onderdeel wordt van het vaste curriculum.
Het mbo is voortdurend in beweging en er zijn nog genoeg thema’s die aan bod moeten komen.
JOB heeft, in samenwerking met de MBO Raad en de NRTO, tien bouwstenen geformuleerd
waarmee we de komende tijd aan slag moeten. Dit manifest ‘2025’ is op 28 april aangeboden
aan de Tweede Kamerleden en ik ben heel blij dat wij, het mbo, zelf met dit initiatief zijn
gekomen, omdat wij nou eenmaal het beste weten waar het over moet gaan in het mboonderwijs.
Het is wel een beetje moeilijk om JOB nu los te laten. Zeker met de discussie die is ontstaan
over het manifest ‘2025’, maar het stelt mij gerust dat het nieuwe bestuur
een enorm gemotiveerd is om het mbo nog sterker te maken en ik
wens ze daar heel veel succes bij!
Michiel Steegers
Voorzitter Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs
23