26.06.2015 Views

Bedrijfs- kredieten - De Tijd

Bedrijfs- kredieten - De Tijd

Bedrijfs- kredieten - De Tijd

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2<br />

<strong>Tijd</strong> Rapport <strong>Bedrijfs</strong><strong>kredieten</strong><br />

DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009<br />

‘Ondanks alle mooie campagnes<br />

blijf je op een muur botsen’<br />

l Ramen- en deurenplaatser All Services Net slaagt er niet in overbruggingskrediet te krijgen<br />

KREDIETKRAAN DICHT<br />

CASE<br />

WOUTER DE BROECK<br />

<strong>De</strong> kredietcrisis treft ondernemingen<br />

uit cyclische<br />

sectoren zwaarder dan andere.<br />

Dat ondervindt All<br />

Services Net, dat actief is in<br />

de bouwsector, aan den lijve.<strong>De</strong><br />

zoektocht naar extra<br />

financiële middelen om de<br />

moeilijke periode te overbruggen<br />

is voor het bedrijf<br />

een ware lijdensweg.<br />

All Services Net uit Zaventem<br />

was tot oktober 2008<br />

een bloeiende kmo. Het<br />

bedrijf, gespecialiseerd in de plaatsing<br />

van ramen en deuren, beschikte<br />

over een tot de rand gevuld orderboek.<br />

Omdat het zo goed ging,<br />

verhuisde All Services in de zomer<br />

naar aan groter gebouw. Toen de<br />

zaakvoerder Marcel Kunkeler<br />

daarvoor een investeringskrediet<br />

van 125.000 euro wilde afsluiten,<br />

voelde hij echter nattigheid. ‘Het<br />

dossier was al een tijd door het lokale<br />

kantoor goedgekeurd toen die<br />

beslissing werd herroepen door het<br />

hoofdkantoor in Leuven. <strong>De</strong> banken<br />

wisten in het voorjaar van<br />

2008 al wat hun boven het hoofd<br />

hing, denk ik nu.’<br />

Kunkeler bleef echter niet bij de<br />

pakken zitten en trok met zijn<br />

vraag naar het federale participatiefonds,<br />

dat via Initio leningen<br />

geeft aan bedrijven die starten of<br />

zich uitbreiden. ‘Mag geen probleem<br />

zijn, stelden ze me daar gerust.<br />

Een hele tijd later kreeg ik te<br />

horen dat ik niet in aanmerking<br />

kwam omdat de wettelijke termijn<br />

van vier maanden was overschreden.’<br />

Intussen had Kunkeler ook<br />

met structurele problemen af te rekenen<br />

in zijn bedrijf. ‘In november<br />

All Services Net kan bogen op een goedgevuld orderboek, maar dat maakt weinig indruk op de banken.<br />

begon het. Enkele grote klanten die<br />

geld waren kwijtgeraakt, belden<br />

hun bestellingen af. Omdat zo’n gat<br />

moeilijk meteen kan worden opgevuld,<br />

nam onze omzet een duik:<br />

van gemiddeld 150.000 euro per<br />

maand tot ongeveer de helft.’<br />

FIKSE KNAUW<br />

In minder dan een jaar tijd was<br />

het de tweede fikse knauw in de<br />

omzet, waardoor de financiële stabiliteit<br />

van de onderneming zwaar<br />

in het gedrang kwam. ‘In februari<br />

en maart 2008<br />

hadden we al eens<br />

90.000 euro misgelopen,<br />

nadat drie<br />

klanten failliet waren<br />

gegaan. Maar<br />

omdat we met een<br />

overvloed aan opdrachten<br />

zaten,<br />

hebben we ons<br />

personeel snel uitgebreid van acht<br />

naar twaalf werknemers, om alles<br />

te kunnen bolwerken.’ Kunkeler<br />

slaat zichzelf ootmoedig op de<br />

Wie vandaag niet de helft van zijn investering<br />

zelf kan voorleggen, krijgt gewoon niets van de<br />

banken. En dat terwijl ze zelf de meest waanzinnige<br />

risico’s hebben genomen.<br />

MARCEL KUNKELER, ZAAKVOERDER VAN ALL SERVICES NET<br />

borst. ‘Wellicht was dat een misrekening<br />

van ons. Want we hebben<br />

die mensen niet naar behoren kunnen<br />

opleiden. En door de plotse<br />

uitbreiding van<br />

het personeel<br />

moesten we tegen<br />

het eind van het<br />

jaar opeens een<br />

correctie van<br />

75.000 euro boven<br />

op de RSZ-bijdragen<br />

betalen.’<br />

Het werkingskapitaal<br />

was eind 2008 dermate<br />

aangetast dat All Services Net geen<br />

geld meer had om het materiaal<br />

aan te kopen voor de orders die het<br />

© WIM KEMPENAERS<br />

moest afwerken. Op dat moment<br />

begon Marcel Kunkeler zijn verwoede<br />

pogingen om bij de banken<br />

een overbruggingskrediet los te<br />

krijgen. ‘Onze huisbankier was<br />

Fortis, maar gezien de situatie van<br />

de bank was er geen denken aan<br />

dat we daar zouden aankloppen.<br />

<strong>De</strong> andere banken, zoals KBC, waren<br />

ondertussen met campagnes<br />

gestart dat ze de ondernemers niet<br />

in de kou zouden laten staan. Dat<br />

gaf hoop. Tenminste, tot ik in het<br />

kantoor kwam. Het was alsof ik tegen<br />

een muur liep. Ze zouden eerst<br />

een analyse maken, was het antwoord.<br />

Ik ben bij alle banken lang<br />

geweest die in België actief zijn.<br />

Sommige lieten al na een paar dagen<br />

weten dat het niets werd, andere<br />

gaven pas na maanden antwoord.’<br />

OPEN KAART<br />

In de motivatie van hun weigering<br />

wezen de banken meestal naar<br />

de gebrekkige solvabiliteit van de<br />

onderneming. ‘Ik heb altijd meteen<br />

open kaart willen spelen. Het is<br />

geen geheim dat onze eigen middelen<br />

zwaar zijn aangetast na wat we<br />

het afgelopen jaar te verduren hebben<br />

gehad. Maar niemand wil blijkbaar<br />

inzien dat het een vicieuze cirkel<br />

is. Onze omzet is fel gedaald,<br />

zeggen ze dan. Dat ons orderboek<br />

meer dan behoorlijk gevuld blijft,<br />

maakt blijkbaar nergens indruk.’<br />

All Services Net heeft volgens<br />

Kunkeler zelf nog meer dan<br />

200.000 euro te goed van klanten.<br />

‘Die hebben het ook allemaal zwaar<br />

en kunnen mij niet meer garanderen<br />

dan een gedeeltelijke betalingen.<br />

Ondertussen draait alles natuurlijk<br />

gewoon door en moeten<br />

wij bestellingen weigeren omdat<br />

we geen werkingskapitaal hebben<br />

om ze uit te voeren. Als je dan<br />

hoort dat KBC miljarden krijgt van<br />

de belastingbetaler, is het opeens<br />

dubbel wrang dat je krediet geweigerd<br />

wordt omdat je zogezegd niet<br />

solvabel bent.’<br />

‘Wij hebben onze privéwoning<br />

al ingezet, we hebben verschillende<br />

financieringen lopen’, vervolgt<br />

Kunkeler. ‘Onze banken verdienen<br />

goed aan de cashflow van het bedrijf,<br />

maar ze weigeren gewoon elk<br />

risico. Wie vandaag niet de helft<br />

van zijn investering zelf kan voorleggen,<br />

krijgt gewoon niets. En dat<br />

terwijl ze zelf de meest waanzinnige<br />

risico’s hebben genomen.’ Marcel<br />

Kunkeler geeft zijn bedrijf weinig<br />

kans. ‘Als er niet snel een oplossing<br />

komt, leggen we de boeken<br />

neer. En geloof mij, ik ben niet de<br />

enige die in deze situatie verkeert.’<br />

VERVOLG VAN PAGINA 1<br />

Welke marktsegmenten ondervinden<br />

het meest last?<br />

Masset: ‘Alles op lange termijn<br />

is nog uiterst moeilijk of zelfs onmogelijk.<br />

Alles wat overname- of<br />

concentratieoperaties met een<br />

hoog schuldniveau aangaat, is zeer<br />

ingewikkeld. Net als de grote gesyndiceerde<br />

<strong>kredieten</strong>. We zien een<br />

fundamentele evolutie in de relatie<br />

tussen de onderneming en haar<br />

bankier(s). Een terugkeer naar een<br />

nauwere, meer interactieve, meer<br />

veelzijdige relatie. <strong>De</strong> bankier moet<br />

kiezen op welke manier hij de middelen<br />

waarover hij beschikt, gaat<br />

toewijzen en gaat zich richten op<br />

bepaalde klanten en niet op andere.<br />

Een van de doorslaggevende criteria<br />

zal net het relationele en het<br />

veelzijdige van die relatie zijn. <strong>De</strong><br />

heb-<br />

ondernemingen<br />

ben er belang bij om<br />

zich weer op hun<br />

relationele banken<br />

te richten, omdat<br />

zij het zijn die hen<br />

gaan steunen.’<br />

‘Voor de bankier<br />

is er ook een terugkeer<br />

naar<br />

de rol<br />

van de echte bankier, de adviseur.<br />

Met een goed inzicht in de behoeften<br />

van zijn klant, en die hem niet<br />

alleen krediet maar ook oplossingen<br />

kan bieden. En wanneer ik oplossingen<br />

zeg, bedoel ik niet alleen<br />

‘product pushes’ maar een ware integratie<br />

van verschillende producten<br />

die aan zijn behoeften<br />

beantwoorden.’<br />

Er zijn ook andere marktsegmenten<br />

die heropleven.<br />

Masset: ‘<strong>De</strong> markt van de<br />

uitgifte van bedrijfsobligaties<br />

is inderdaad<br />

een mooi tegenvoorbeeld.<br />

Die<br />

markt, die volledig<br />

gesloten was, is<br />

sinds het einde<br />

van het jaar<br />

meesterlijk<br />

heropend. Talrijke<br />

ondernemingen,<br />

zoals<br />

AB InBev en<br />

Bekaert, hebben<br />

vlot<br />

schuldpapier<br />

kunnen plaatsen.<br />

Iedereen<br />

stort zich op de markt van de bedrijfsobligaties,<br />

precies omdat er<br />

geen andere marktsegmenten<br />

meer zijn. Tot voor kort lag de<br />

markt van de kapitaalverhogingen<br />

zeer moeilijk. Nu is die weer opengegaan,<br />

maar met aanzienlijke kortingen,<br />

zodat de aandeelhouders<br />

bijna gedwongen worden om te<br />

volgen.’<br />

‘<strong>De</strong> banken zelf hebben meer financieringsproblemen.<br />

We moeten ons<br />

geen illusies maken in<br />

de huidige marktomstandigheden:<br />

de banken<br />

krijgen weer financieringscapaciteit<br />

maar heel wat minder<br />

dan in het verleden en<br />

veel minder op lange<br />

termijn. <strong>De</strong> markt<br />

voor de financiering<br />

van banken op lange<br />

termijn, dat wil zeggen<br />

voor meer dan<br />

drie jaar, is nagenoeg<br />

onbestaande. Niet zozeer omdat de<br />

banken niet willen, maar omdat ze<br />

het hoofd moeten bieden aan belangrijke<br />

financieringsverplichtingen.’<br />

We zien een<br />

terugkeer naar<br />

een nauwere<br />

relatie tussen<br />

de onderneming<br />

en haar<br />

bankier.<br />

© SASKIA VANDERSTICHELE<br />

<strong>De</strong> strengere normen hebben<br />

eveneens een invloed.<br />

Masset: ‘We gaan naar een<br />

trend van toenemende regulering,<br />

met name hogere eisen<br />

voor het eigen vermogen. Daardoor<br />

hebben de banken minder<br />

mogelijkheden en nemen ze een<br />

voorzichtigere houding aan. Dat<br />

kan leiden tot moeilijkere gesprekken<br />

met sommige klanten.’<br />

Ondervinden bepaalde ondernemingen<br />

meer moeilijkheden<br />

dan andere?<br />

Masset: ‘Bij de ondernemingen<br />

met een<br />

omzet van minder dan<br />

250 miljoen euro is er<br />

nog steeds een positieve<br />

vraag naar krediet,<br />

maar de vraag ligt beduidend<br />

lager dan vorig<br />

jaar. Het verschilt<br />

naargelang de sector.<br />

Sommige sectoren zoals<br />

de metaalindustrie<br />

en de auto-industrie<br />

zijn meer blootgesteld.<br />

Zij lijden onder de crisis<br />

en we zien bij hen<br />

een toename van de kredietprovisies.’<br />

‘Voor de grote ondernemingen<br />

is de trend dezelfde wat de vraag<br />

betreft en verschillen de moeilijkheden<br />

eveneens naargelang de specifieke<br />

situatie en de sector. Hoe<br />

voluntaristisch we ons ook willen<br />

opstellen, we moeten streng blijven<br />

bij de toezegging van <strong>kredieten</strong>.<br />

Een bankier die buitensporige<br />

uitgaven doet, bewijst de gemeenschap<br />

geen dienst. Zoals altijd<br />

moeten we de kwaliteit van de<br />

business case, het management, de<br />

balans en de ratio’s onder de loep<br />

nemen om de juiste keuze te maken<br />

en de juiste oplossing te bieden.’<br />

‘In de huidige omgeving hebben<br />

de ondernemingen die zich in<br />

moeilijkere sectoren bevinden of<br />

die al een hoge schuldenlast hebben,<br />

echt een probleem. Niet noodzakelijk<br />

door de bankiers maar omdat<br />

de markten situaties met een te<br />

hoge schuldenlast verafschuwen.<br />

We zien duidelijk dat de markten<br />

ondernemingen afstraffen naargelang<br />

hun schuldenlast.’<br />

Welke soorten projecten maken<br />

het meest kans om krediet<br />

te krijgen?<br />

Masset: ‘<strong>De</strong> criteria zijn niet<br />

veranderd. Belangrijk is de kwaliteit<br />

van de strategische visie, het<br />

product, de markt, de cijferdoelstellingen,<br />

het management, mogelijke<br />

synergieën ten<br />

aanzien van de activiteitenportefeuille<br />

van<br />

de onderneming en<br />

ook het schuldniveau.<br />

<strong>De</strong> projecten - de ondernemers<br />

maken die<br />

oefening eveneens -<br />

worden onderworpen<br />

<strong>De</strong> stortvloed<br />

aan wetgeving<br />

mag ons niet<br />

beletten onze<br />

bankiersrol te<br />

vervullen.<br />

aan scenariostudies<br />

die strenger zijn dan<br />

vroeger. <strong>De</strong> cashflowverschillen<br />

kunnen<br />

zeer groot zijn. Wat in<br />

het verleden als een<br />

zeer negatief scenario<br />

werd beschouwd, kan nu als een<br />

realistisch of, in elk geval, als een<br />

denkbaar scenario worden beschouwd,<br />

omdat we ons in een omgeving<br />

bevinden waarin schommelingen<br />

van tientallen procenten in<br />

termen van omzet of cashflow verre<br />

van uitzonderlijk zijn. Maar de<br />

ondernemers gaan zich ook niet in<br />

onredelijke projecten storten. <strong>De</strong><br />

vraag is kleiner, wat niet meer dan<br />

normaal lijkt.’<br />

Welk raad zou u geven?<br />

Masset: ‘Ondernemingen moeten<br />

aandacht hebben voor hun<br />

financiering. <strong>De</strong> financieringsmogelijkheden<br />

zijn beperkter. <strong>De</strong> belangrijkste<br />

raad die aan we onze<br />

prospecten en klanten geven, is<br />

hun behoeften tijdig te analyseren<br />

en de mogelijkheden te onderzoeken.<br />

Geloven dat ze een gesyndiceerd<br />

krediet kunnen heropstarten<br />

zoals ze de drie vorige hebben heropgestart,<br />

is een illusie. Bedrijven<br />

op zoek naar financiering moeten<br />

zich echt goed voorbereiden, creatief<br />

zijn en andere oplossingen<br />

overwegen.’<br />

Hoe ziet u de situatie evolueren?<br />

Masset: ‘Ik zie het glas altijd<br />

liever halfvol. We stellen een zekere<br />

stabilisering vast en veeleer een<br />

beginnende verbetering dan een<br />

verdere verslechtering. We zien<br />

marktsegmenten die zich geleidelijk<br />

opnieuw openen.<br />

Er is een extreem soepel<br />

geldbeleid gevoerd.<br />

<strong>De</strong> rentevoeten<br />

zijn zo ver mogelijk<br />

naar beneden gehaald,<br />

er zijn heel belangrijke<br />

fiscale plannen opgesteld.<br />

Men heeft<br />

paardenmiddelen gebruikt<br />

en ik veronderstel<br />

dat alles geleidelijk<br />

vruchten gaat afwerpen.<br />

We zullen<br />

niet snel de niveaus terugzien<br />

die we gekend<br />

hebben. We komen uit een omgeving<br />

waar liquiditeit in overvloed<br />

was en de vergoeding voor risico<br />

onbevredigend. Dat gaf de aanzet<br />

tot het opzetten van allerlei irrationele<br />

constructies.’<br />

<strong>De</strong>nkt u dat we riskeren terug<br />

te keren naar dergelijke<br />

excessen?<br />

Masset: ‘<strong>De</strong> schok is groot genoeg<br />

geweest om zich het avontuur<br />

te herinneren. Integendeel, het belangrijkste<br />

risico op korte termijn<br />

is de stortvloed aan regelgeving, we<br />

vervallen van het ene uiterste in<br />

het andere. Maar we moeten erop<br />

toezien dat die stortvloed aan wetgeving<br />

ons niet belet om onze bankiersrol<br />

te vervullen, want dat zou<br />

niet alleen schadelijk zijn voor ons<br />

maar vooral voor de economie en<br />

de ondernemingen. Regelgeving<br />

oké, maar we mogen het basisberoep<br />

niet kapotmaken. <strong>De</strong> crisis<br />

heeft toch, bij gebrek aan beter en<br />

ironisch genoeg, het belang van de<br />

banken aangetoond.’

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!