Bedrijfs- kredieten - De Tijd

Bedrijfskredieten
DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009
Tijd Rapport
2
Het ene bedrijf
4
Obligaties uitgeven
5
Vijf tips om uw
krijgt vlot krediet, goedkoper dan
kans op krediet
het andere niet
banklening
te vergroten
1
Philippe Masset, verantwoordelijke bij ING voor de niet-retailactiviteiten: ’We stellen veeleer een beginnende verbetering van de kredietmarkt vast dan een verdere verslechtering.’
© SASKIA VANDERSTICHELE
‘Ja, we zijn strenger geworden’
l Philippe Masset, lid van het directiecomité van ING, over de oorzaken van de daling van kredieten aan bedrijven
INTERVIEW
DIDIER BECLARD
Bedrijven die de investeringen
terugdraaien, de hogere
kostprijs van krediet,
maar ook de strengere regels
voor banken die daardoor
defensiever worden.
Het is een greep uit de oorzaken
die Philippe Masset,
hoofd wholesale banking
bij ING, ziet voor het terugvallend
aantal kredieten
van banken aan bedrijven.
De kredietcrisis woedt al
bijna een jaar in volle
hevigheid en bedrijven
klagen steeds meer over kredietschaarste.
Banken zijn schijnbaar
terughoudend geworden om bedrijven
kredieten te verlenen. Philippe
Masset is bij ING verantwoordelijk
voor de niet-retailactiviteiten,
met andere woorden
voor de bedrijfsklanten. Wat vindt
hij van het verwijt dat banken de
geldkraan hebben toegedraaid?
Philippe Masset: ‘In termen
van kredietaanvragen zien we bij
ING zeker een minder sterke groei
dan vorig jaar. Ter herinnering: vorig
jaar kenden we een sterke vooruitgang
van zo’n 12, 13 procent bij
een totaal uitstaand bedrag in de
orde van 28 miljard euro op 31 december
voor alle ondernemingen
in de ruime zin, dus voor alles wat
niet privé is.’
‘Als we het over twee jaar bekijken,
is de groei in de orde van
25 procent. Sinds begin dit jaar
stellen we echter duidelijk een daling
van het ritme vast, zowel voor
de aanvragen als voor de toekenningen.’
‘Daar staat tegenover dat we de
duidelijke boodschap richten aan
onze klanten en aan de markt dat
we voor dit jaar over een positief
toegestaan budget voor krediet beschikken
en dat we graag ingaan op
de verzoeken van onze klanten.
Wat daarom niet om het even wat
en om het even hoe betekent.’
‘Het is bovendien duidelijk dat
er minder aanvragen zijn wegens
de economische crisis. De ondernemingen
hebben minder belangrijke
investeringsprogramma’s,
zijn allemaal
voorzichtiger
en daarom is hun
kredietvraag uiteraard
minder groot.
Als we het over het
eerste kwartaal bekijken,
zijn de investeringscijfers
van de
ondernemingen vrij
sterk gedaald van
jaar tot jaar, dus dat is normaal.’
‘Een andere factor is dat de financiële
markten een beetje herstellen
maar nog veraf zijn van het
De crisis maakt
ondernemingen
voorzichtiger.
Daarom is hun
kredietvraag
minder groot.
niveau van drie, vier kwartalen geleden.
Sommige marktsegmenten
zijn tamelijk gesloten. Dus beschikken
de ondernemingen ook
over minder middelen.
‘Ten slotte is er de
prijszetting. De kredietprijs
is niet meer
dezelfde. We komen
van een situatie van
hyperliquiditeit, waarin
financiering uiterst
gemakkelijk en uiterst
goedkoop was. We zijn
overgegaan naar een
situatie waarin het
krediet duurder is, omdat de financiële
markten niet meer zo goed
functioneren en de risico’s zijn
toegenomen. Een laatste factor
voor de Belgische ondernemingen
is de terugtrekking van sommige
buitenlandse banken. De aanpak
van de bankgroepen is ietsje nationalistischer,
voornamelijk omdat
veel banken worden gesteund
door hun staat van herkomst. Iedereen
kijkt een beetje meer naar
de eigen nationale markt.’
Hoe is de prijs geëvolueerd
ten opzichte van vorig jaar?
Masset: ‘We mogen niet alles
over dezelfde kam scheren. Alles
hangt af van de aard van het beestje,
van het schuldniveau van de onderneming,
van de sector, van de
duur. Er is mogelijk sprake van een
aanzienlijke verhoging van de brutomarge.
Die kan vermenigvuldigd
zijn met 3, 4, 5, 6 of zelfs meer, om
maar een grootteorde te geven. Let
wel, dat is de marge die de klant
betaalt, de financieringskosten.
Het is niet de marge van de bankier
die gestegen is. Als we de indicator
van de financieringskosten
van de banken bekijken voor een
bank met een goede rating, bevinden
we ons tussen 75 en 150 basispunten.
Dat is een indicatie. Door
de situatie van de financiële markten
is er een fundamentele verhoging
van de kredietkosten. Het is
dus zeker niet de bankier die het
verschil in zijn zakken steekt.’
VERVOLG PAGINA 2
ADVERTENTIE
Geld nodig om
te groeien?
Alle wegen
leiden naar PMV
Een crisis is een uitdaging. Noodzaak leidt tot creativiteit en
nieuwe inzichten. En dus tot nieuwe kansen. Ons hart slaat
sneller in tijden van recessie.Want vooral nu moeten en willen
we een krachtige investeringspartner zijn. Door te innoveren, te
internationaliseren en te investeren gaan we volop voor een
nieuwe bloeiperiode van onze bedrijven, hier en in de wereld.
PMV, een nieuwe zakelijkheid voor een nieuwe wereld.

2
Tijd Rapport Bedrijfskredieten
DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009
‘Ondanks alle mooie campagnes
blijf je op een muur botsen’
l Ramen- en deurenplaatser All Services Net slaagt er niet in overbruggingskrediet te krijgen
KREDIETKRAAN DICHT
CASE
WOUTER DE BROECK
De kredietcrisis treft ondernemingen
uit cyclische
sectoren zwaarder dan andere.
Dat ondervindt All
Services Net, dat actief is in
de bouwsector, aan den lijve.De
zoektocht naar extra
financiële middelen om de
moeilijke periode te overbruggen
is voor het bedrijf
een ware lijdensweg.
All Services Net uit Zaventem
was tot oktober 2008
een bloeiende kmo. Het
bedrijf, gespecialiseerd in de plaatsing
van ramen en deuren, beschikte
over een tot de rand gevuld orderboek.
Omdat het zo goed ging,
verhuisde All Services in de zomer
naar aan groter gebouw. Toen de
zaakvoerder Marcel Kunkeler
daarvoor een investeringskrediet
van 125.000 euro wilde afsluiten,
voelde hij echter nattigheid. ‘Het
dossier was al een tijd door het lokale
kantoor goedgekeurd toen die
beslissing werd herroepen door het
hoofdkantoor in Leuven. De banken
wisten in het voorjaar van
2008 al wat hun boven het hoofd
hing, denk ik nu.’
Kunkeler bleef echter niet bij de
pakken zitten en trok met zijn
vraag naar het federale participatiefonds,
dat via Initio leningen
geeft aan bedrijven die starten of
zich uitbreiden. ‘Mag geen probleem
zijn, stelden ze me daar gerust.
Een hele tijd later kreeg ik te
horen dat ik niet in aanmerking
kwam omdat de wettelijke termijn
van vier maanden was overschreden.’
Intussen had Kunkeler ook
met structurele problemen af te rekenen
in zijn bedrijf. ‘In november
All Services Net kan bogen op een goedgevuld orderboek, maar dat maakt weinig indruk op de banken.
begon het. Enkele grote klanten die
geld waren kwijtgeraakt, belden
hun bestellingen af. Omdat zo’n gat
moeilijk meteen kan worden opgevuld,
nam onze omzet een duik:
van gemiddeld 150.000 euro per
maand tot ongeveer de helft.’
FIKSE KNAUW
In minder dan een jaar tijd was
het de tweede fikse knauw in de
omzet, waardoor de financiële stabiliteit
van de onderneming zwaar
in het gedrang kwam. ‘In februari
en maart 2008
hadden we al eens
90.000 euro misgelopen,
nadat drie
klanten failliet waren
gegaan. Maar
omdat we met een
overvloed aan opdrachten
zaten,
hebben we ons
personeel snel uitgebreid van acht
naar twaalf werknemers, om alles
te kunnen bolwerken.’ Kunkeler
slaat zichzelf ootmoedig op de
Wie vandaag niet de helft van zijn investering
zelf kan voorleggen, krijgt gewoon niets van de
banken. En dat terwijl ze zelf de meest waanzinnige
risico’s hebben genomen.
MARCEL KUNKELER, ZAAKVOERDER VAN ALL SERVICES NET
borst. ‘Wellicht was dat een misrekening
van ons. Want we hebben
die mensen niet naar behoren kunnen
opleiden. En door de plotse
uitbreiding van
het personeel
moesten we tegen
het eind van het
jaar opeens een
correctie van
75.000 euro boven
op de RSZ-bijdragen
betalen.’
Het werkingskapitaal
was eind 2008 dermate
aangetast dat All Services Net geen
geld meer had om het materiaal
aan te kopen voor de orders die het
© WIM KEMPENAERS
moest afwerken. Op dat moment
begon Marcel Kunkeler zijn verwoede
pogingen om bij de banken
een overbruggingskrediet los te
krijgen. ‘Onze huisbankier was
Fortis, maar gezien de situatie van
de bank was er geen denken aan
dat we daar zouden aankloppen.
De andere banken, zoals KBC, waren
ondertussen met campagnes
gestart dat ze de ondernemers niet
in de kou zouden laten staan. Dat
gaf hoop. Tenminste, tot ik in het
kantoor kwam. Het was alsof ik tegen
een muur liep. Ze zouden eerst
een analyse maken, was het antwoord.
Ik ben bij alle banken lang
geweest die in België actief zijn.
Sommige lieten al na een paar dagen
weten dat het niets werd, andere
gaven pas na maanden antwoord.’
OPEN KAART
In de motivatie van hun weigering
wezen de banken meestal naar
de gebrekkige solvabiliteit van de
onderneming. ‘Ik heb altijd meteen
open kaart willen spelen. Het is
geen geheim dat onze eigen middelen
zwaar zijn aangetast na wat we
het afgelopen jaar te verduren hebben
gehad. Maar niemand wil blijkbaar
inzien dat het een vicieuze cirkel
is. Onze omzet is fel gedaald,
zeggen ze dan. Dat ons orderboek
meer dan behoorlijk gevuld blijft,
maakt blijkbaar nergens indruk.’
All Services Net heeft volgens
Kunkeler zelf nog meer dan
200.000 euro te goed van klanten.
‘Die hebben het ook allemaal zwaar
en kunnen mij niet meer garanderen
dan een gedeeltelijke betalingen.
Ondertussen draait alles natuurlijk
gewoon door en moeten
wij bestellingen weigeren omdat
we geen werkingskapitaal hebben
om ze uit te voeren. Als je dan
hoort dat KBC miljarden krijgt van
de belastingbetaler, is het opeens
dubbel wrang dat je krediet geweigerd
wordt omdat je zogezegd niet
solvabel bent.’
‘Wij hebben onze privéwoning
al ingezet, we hebben verschillende
financieringen lopen’, vervolgt
Kunkeler. ‘Onze banken verdienen
goed aan de cashflow van het bedrijf,
maar ze weigeren gewoon elk
risico. Wie vandaag niet de helft
van zijn investering zelf kan voorleggen,
krijgt gewoon niets. En dat
terwijl ze zelf de meest waanzinnige
risico’s hebben genomen.’ Marcel
Kunkeler geeft zijn bedrijf weinig
kans. ‘Als er niet snel een oplossing
komt, leggen we de boeken
neer. En geloof mij, ik ben niet de
enige die in deze situatie verkeert.’
VERVOLG VAN PAGINA 1
Welke marktsegmenten ondervinden
het meest last?
Masset: ‘Alles op lange termijn
is nog uiterst moeilijk of zelfs onmogelijk.
Alles wat overname- of
concentratieoperaties met een
hoog schuldniveau aangaat, is zeer
ingewikkeld. Net als de grote gesyndiceerde
kredieten. We zien een
fundamentele evolutie in de relatie
tussen de onderneming en haar
bankier(s). Een terugkeer naar een
nauwere, meer interactieve, meer
veelzijdige relatie. De bankier moet
kiezen op welke manier hij de middelen
waarover hij beschikt, gaat
toewijzen en gaat zich richten op
bepaalde klanten en niet op andere.
Een van de doorslaggevende criteria
zal net het relationele en het
veelzijdige van die relatie zijn. De
heb-
ondernemingen
ben er belang bij om
zich weer op hun
relationele banken
te richten, omdat
zij het zijn die hen
gaan steunen.’
‘Voor de bankier
is er ook een terugkeer
naar
de rol
van de echte bankier, de adviseur.
Met een goed inzicht in de behoeften
van zijn klant, en die hem niet
alleen krediet maar ook oplossingen
kan bieden. En wanneer ik oplossingen
zeg, bedoel ik niet alleen
‘product pushes’ maar een ware integratie
van verschillende producten
die aan zijn behoeften
beantwoorden.’
Er zijn ook andere marktsegmenten
die heropleven.
Masset: ‘De markt van de
uitgifte van bedrijfsobligaties
is inderdaad
een mooi tegenvoorbeeld.
Die
markt, die volledig
gesloten was, is
sinds het einde
van het jaar
meesterlijk
heropend. Talrijke
ondernemingen,
zoals
AB InBev en
Bekaert, hebben
vlot
schuldpapier
kunnen plaatsen.
Iedereen
stort zich op de markt van de bedrijfsobligaties,
precies omdat er
geen andere marktsegmenten
meer zijn. Tot voor kort lag de
markt van de kapitaalverhogingen
zeer moeilijk. Nu is die weer opengegaan,
maar met aanzienlijke kortingen,
zodat de aandeelhouders
bijna gedwongen worden om te
volgen.’
‘De banken zelf hebben meer financieringsproblemen.
We moeten ons
geen illusies maken in
de huidige marktomstandigheden:
de banken
krijgen weer financieringscapaciteit
maar heel wat minder
dan in het verleden en
veel minder op lange
termijn. De markt
voor de financiering
van banken op lange
termijn, dat wil zeggen
voor meer dan
drie jaar, is nagenoeg
onbestaande. Niet zozeer omdat de
banken niet willen, maar omdat ze
het hoofd moeten bieden aan belangrijke
financieringsverplichtingen.’
We zien een
terugkeer naar
een nauwere
relatie tussen
de onderneming
en haar
bankier.
© SASKIA VANDERSTICHELE
De strengere normen hebben
eveneens een invloed.
Masset: ‘We gaan naar een
trend van toenemende regulering,
met name hogere eisen
voor het eigen vermogen. Daardoor
hebben de banken minder
mogelijkheden en nemen ze een
voorzichtigere houding aan. Dat
kan leiden tot moeilijkere gesprekken
met sommige klanten.’
Ondervinden bepaalde ondernemingen
meer moeilijkheden
dan andere?
Masset: ‘Bij de ondernemingen
met een
omzet van minder dan
250 miljoen euro is er
nog steeds een positieve
vraag naar krediet,
maar de vraag ligt beduidend
lager dan vorig
jaar. Het verschilt
naargelang de sector.
Sommige sectoren zoals
de metaalindustrie
en de auto-industrie
zijn meer blootgesteld.
Zij lijden onder de crisis
en we zien bij hen
een toename van de kredietprovisies.’
‘Voor de grote ondernemingen
is de trend dezelfde wat de vraag
betreft en verschillen de moeilijkheden
eveneens naargelang de specifieke
situatie en de sector. Hoe
voluntaristisch we ons ook willen
opstellen, we moeten streng blijven
bij de toezegging van kredieten.
Een bankier die buitensporige
uitgaven doet, bewijst de gemeenschap
geen dienst. Zoals altijd
moeten we de kwaliteit van de
business case, het management, de
balans en de ratio’s onder de loep
nemen om de juiste keuze te maken
en de juiste oplossing te bieden.’
‘In de huidige omgeving hebben
de ondernemingen die zich in
moeilijkere sectoren bevinden of
die al een hoge schuldenlast hebben,
echt een probleem. Niet noodzakelijk
door de bankiers maar omdat
de markten situaties met een te
hoge schuldenlast verafschuwen.
We zien duidelijk dat de markten
ondernemingen afstraffen naargelang
hun schuldenlast.’
Welke soorten projecten maken
het meest kans om krediet
te krijgen?
Masset: ‘De criteria zijn niet
veranderd. Belangrijk is de kwaliteit
van de strategische visie, het
product, de markt, de cijferdoelstellingen,
het management, mogelijke
synergieën ten
aanzien van de activiteitenportefeuille
van
de onderneming en
ook het schuldniveau.
De projecten - de ondernemers
maken die
oefening eveneens -
worden onderworpen
De stortvloed
aan wetgeving
mag ons niet
beletten onze
bankiersrol te
vervullen.
aan scenariostudies
die strenger zijn dan
vroeger. De cashflowverschillen
kunnen
zeer groot zijn. Wat in
het verleden als een
zeer negatief scenario
werd beschouwd, kan nu als een
realistisch of, in elk geval, als een
denkbaar scenario worden beschouwd,
omdat we ons in een omgeving
bevinden waarin schommelingen
van tientallen procenten in
termen van omzet of cashflow verre
van uitzonderlijk zijn. Maar de
ondernemers gaan zich ook niet in
onredelijke projecten storten. De
vraag is kleiner, wat niet meer dan
normaal lijkt.’
Welk raad zou u geven?
Masset: ‘Ondernemingen moeten
aandacht hebben voor hun
financiering. De financieringsmogelijkheden
zijn beperkter. De belangrijkste
raad die aan we onze
prospecten en klanten geven, is
hun behoeften tijdig te analyseren
en de mogelijkheden te onderzoeken.
Geloven dat ze een gesyndiceerd
krediet kunnen heropstarten
zoals ze de drie vorige hebben heropgestart,
is een illusie. Bedrijven
op zoek naar financiering moeten
zich echt goed voorbereiden, creatief
zijn en andere oplossingen
overwegen.’
Hoe ziet u de situatie evolueren?
Masset: ‘Ik zie het glas altijd
liever halfvol. We stellen een zekere
stabilisering vast en veeleer een
beginnende verbetering dan een
verdere verslechtering. We zien
marktsegmenten die zich geleidelijk
opnieuw openen.
Er is een extreem soepel
geldbeleid gevoerd.
De rentevoeten
zijn zo ver mogelijk
naar beneden gehaald,
er zijn heel belangrijke
fiscale plannen opgesteld.
Men heeft
paardenmiddelen gebruikt
en ik veronderstel
dat alles geleidelijk
vruchten gaat afwerpen.
We zullen
niet snel de niveaus terugzien
die we gekend
hebben. We komen uit een omgeving
waar liquiditeit in overvloed
was en de vergoeding voor risico
onbevredigend. Dat gaf de aanzet
tot het opzetten van allerlei irrationele
constructies.’
Denkt u dat we riskeren terug
te keren naar dergelijke
excessen?
Masset: ‘De schok is groot genoeg
geweest om zich het avontuur
te herinneren. Integendeel, het belangrijkste
risico op korte termijn
is de stortvloed aan regelgeving, we
vervallen van het ene uiterste in
het andere. Maar we moeten erop
toezien dat die stortvloed aan wetgeving
ons niet belet om onze bankiersrol
te vervullen, want dat zou
niet alleen schadelijk zijn voor ons
maar vooral voor de economie en
de ondernemingen. Regelgeving
oké, maar we mogen het basisberoep
niet kapotmaken. De crisis
heeft toch, bij gebrek aan beter en
ironisch genoeg, het belang van de
banken aangetoond.’

Tijd Rapport Bedrijfskredieten
DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009
3
‘Krediet krijgen is vandaag
niet moeilijker dan anders’
l Zuivelbedrijven Milcobel en Kaasbrik amper getroffen door crisis
KREDIETKRAAN OPEN
CASE
WOUTER DE BROECK
Eten moeten we toch. Misschien
schuilt in die dooddoener
wel de verklaring
waarom het precies de voedingsbedrijven
zijn die vandaag
geen problemen hebben
om aan krediet te geraken.
De melkcoöperatieve
Milcobel en het kaasbedrijf
Kaasbrik zijn goede voorbeelden.
Milcobel, de coöpera tieve
van melkveehouders
uit het Wase Kallo,
trekt tot 2011 bijna 40 miljoen
euro uit voor een nieuwe kaasmakerij
van dochter Belgomilk in
Moorslede. Dit jaar wordt de bestaande
ruimte voor rijping en afwerking
omgebouwd tot een productielijn,
die volgend jaar begint
te draaien wanneer de fabriek in
Gierle bij Antwerpen dichtgaat.
‘We investeren in fasen’, zegt directievoorzitter
Patric Buggenhout.
‘Elk daarvan maakt deel uit
van het investeringsplan dat drie of
vier jaar probeert vooruit te kijken.
De concrete invulling wordt uiteraard
telkens opnieuw tegen het
licht gehouden en desnoods aangepast
aan de omstandigheden. Maar
daar is vandaag geen reden toe. Het
doel is dat de kaasmakerij over
twee jaar operationeel is. Als je dat
wilt bereiken, kun je geen compromissen
sluiten.’
De melkcoöperatieve Milcobel beschikt over een aanzienlijk eigen vermogen. Dat is een grote troef in de onderhandelingen met bankiers over kredietverlening.
STEVIGE BALANS
Buggenhout heeft van kredietschaarste
geen weet. ‘Het was niet
moeilijker dan anders om aan kapitaal
te geraken. De financiering
gebeurt per fase. Als er problemen
zijn, horen we dat van onze financiële
directeur. En die heeft geen
gewag gemaakt van moeizame onderhandelingen.’
De stevige balans
van de groep kan daar volgens Buggenhout
voor iets tussen zitten.
‘Wij beschikken over een aanzienlijk
eigen vermogen. Onze leden
zijn onze aandeelhouders en storten
het ledenkapitaal vol volgens
de hoeveelheid melk die ze leveren.
In de loop der jaren hebben we uit
dat kapitaal een mooie reserve aan-
Wij hebben altijd de ratio’s gerespecteerd die de
banken ons oplegden. Wellicht speelt dat nu ook
in ons voordeel.
PATRIC BUGGENHOUT, directievoorzitter van Milcobel
gelegd, onze ‘dode
hand’ zoals we ze
noemen. Dat
maakt uiteraard
dat er niets op onze
solvabiliteit valt
aan te merken. En
dat banken ons als
een goede partij
beschouwen.’
Milcobel werkt met vijf verschillende
huisbankiers, waaronder
ook alle grote Belgische namen.
‘Wij hebben ook in het verleden altijd
de ratio’s gerespecteerd die de
banken ons oplegden.
Wellicht
speelt dat nu ook
in ons voordeel’,
zegt Patric Buggenhout.
Ook over
de omzet en
cashflow hoeven
de banken zich
geen zorgen te maken, want van
een terugval in de verkoop als gevolg
van de crisis is geen sprake.
© LIEVEN VAN ASSCHE
‘De mozzarella voor de pizza-industrie
die we in Langemark maken,
is erg in trek. En ook naar onze
merkkazen, zoals Oud Brugge,
blijft voldoende vraag.’ De verenigde
melkveehouders van Milcobel
concentreren zich meer en meer
op consumentenproducten zoals
kaas. ‘Het doel van onze coöperatieve
is dat we voldoende afzet kunnen
creëren voor de melk die onze
leden leveren en dat aan een zo
goed mogelijke prijs. Nu de marktondersteuning
door de Europese
Unie zienderogen vermindert, ligt
het voor de hand dat we onze productenportfolio
uitbreiden. En dat
is een piste die een doordacht investeringsplan
vraagt.’
Een gelijkaardig positief geluid
is te horen bij Kaasbrik, een kaasverwerkend
bedrijf uit het Limburgse
Halen. ‘Ik heb de indruk dat
de voedingssector minder hard is
getroffen door de crisis’, zegt zaakvoerder
Luc De Turck. Kaasbrik
raspt en verpakt kaas en levert
eveneens mozzarella aan de grote
pizzabakkers. ‘Onze klanten groeien
zelfs met 5 tot 10 procent. Wellicht
omdat mensen vandaag liever
een pizza gaan eten dan duur te
gaan tafelen.’
LOYAUTEIT
Het bedrijf heeft dit jaar 1,5 miljoen
geïnvesteerd in een nieuwe
rasplijn en bijhorende kantoorgebouwen.
Krediet was geen enkel
probleem, zegt De Turck. ‘Toen ik
het bedrijf vier jaar geleden heb gekocht
samen met de LRM (Limburgse
Reconversiemaatschappij),
hebben we een wentelkrediet bij
KBC afgesloten voor 900.000 euro
over zes jaar aan een rentetarief
van 0,80 procent plus de eonia (de
gemiddelde daggeldrente in de
eurozone).
Aan dat bijzonder gunstige tarief
heeft de bank niets veranderd
toen we een leasinglijn van
500.000 hebben opgenomen.’ De
Turck ziet verschillende redenen
voor die inschikkelijkheid. ‘Met
700.000 tot 800.000 euro beschikken
wij over een mooie cashflow
die ervoor zorgt dat we op zich weinig
liquiditeit nodig hebben. In vier
jaar tijd is onze omzet gestegen van
9 naar 20 miljoen euro en we hebben
ook een aardige reserve aangelegd.
Bovendien hebben we altijd
maar met één bank gewerkt. Dat is
een voordeel, want ik denk dat loyauteit
en de persoonlijke relaties
minstens een even grote rol spelen.’
‘Financiële crisis is onze bondgenoot’
l Nichespelers die zich richten op kleine ondernemers en familiale bedrijven verlenen meer krediet
ERIKA RACQUET
Terwijl de grootbanken op
zijn zachtst gezegd niet in
een riante positie zitten,
zijn er wel banken die nog goed
boeren. De kleine nichespelers die
zich richten op zelfstandigen, familiale
ondernemers en vrije beroepen,
zoals Bank J. Van Breda & C°,
Delta Lloyd Bank en BKCP. Niet alleen
hun deposito’s groeien, de kredietverlening
groeit mee.
Wat is hun recept? ‘Een persoonlijke
aanpak, advies op maat
en een langetermijnrelatie met één
gesprekspartner’, luidt het haast in
koor. Behalve hun doelgroep delen
deze drie banken ook hun credo
over hun aanpak. Allemaal gaan ze
prat op medewerkers die dicht bij
hun klanten staan en gewend zijn
mee te denken met zelfstandigen.
Toch zijn er ook verschillen, al
zit het hem soms in de nuances.
Bank J. Van Breda presenteert zich
uitgesproken als de bank die de ondernemer
- ‘niet de onderneming,
wel de ondernemer’ - helpt bij het
opbouwen van zijn eigen vermogen
in combinatie met het beheer
van de financiële beslommeringen
in zijn bedrijf. ‘Onze troef is onze
vermogensbegeleiding’, zegt Dirk
Wouters, lid van het vierkoppige
directiecomité. ‘Met vragen over
zijn privévermogen en over zijn
professionele beslissingen komt de
klant bij dezelfde persoon terecht.
Denk aan de keuze om zichzelf een
dividend uit te keren dan wel de
winst te reserveren. Dat is kiezen
tussen de rechtstreekse opbouw
van het privékapitaal of de groei
van het bedrijf, waar de eigenaar in
een latere fase van meegeniet. Bij
ons overleg je dat met dezelfde persoon.
Elders zijn private banking
en corporate banking twee aparte
organisaties, waar je dus op zijn
minst twee contactpersonen hebt.’
Delta Lloyd Bank zette pas een
jaar geleden een aparte poot business
banking op, al kon een klantondernemer
vroeger ook al wel een
bedrijfskrediet krijgen. De nieuwe
poot had snel de wind in de zeilen.
‘De crisis blijkt een bondgenoot’,
zegt Patrick Vissers, directeur van
business banking. ‘Mensen zijn op
zoek naar een bankier die hun niet
louter een product verkoopt, maar
ook advies geeft. Wij vertrekken
vanuit het complete ondernemersverhaal
en zoeken een oplossing op
maat, die de ondernemer ook begrijpt.
Eenvoudig en transparant.’
Hij geeft het voorbeeld van een
dokter die zijn woning en praktijk
wilde uitbreiden en een tarief
kwam vragen voor een specifieke
oplossing. ‘We hebben hem toch
uitgevraagd, en uiteindelijk het advies
gegeven eerst een vennootschap
op te richten, dan zijn verloning
te optimaliseren, en dan pas
het krediet aan te vragen. Zo’n aanpak
lokt mondreclame uit.’ Vissers
benadrukt dat een bankier een
klant ook moet durven tegen te
spreken. ‘Veel klanten bedanken
ons daarvoor: ze zijn blij met de
kritische kijk en met een bankier
die hen niet naar de mond praat
om toch maar zijn product te kunnen
verkopen.’
OUDERWETS
Jef Vandenbergh, woordvoerder
van Delta Lloyd Bank, voegt
eraan toe dat de aantrekkingskracht
van nichespelers toch ook te
danken is aan de beperktere
imagoschade die ze leden. ‘Wij zijn
ouderwetse bankiers: we verlenen
maar krediet naargelang we deposito’s
binnenkrijgen, en we houden
die balans in de gaten. Daardoor
moeten we weinig beroep doen op
de interbankenmarkt.’ Dat zoiets
de klanten niet koud laat, blijkt uit
het grotere aantal vragen naar de
financiële gezondheid van de bank.
In deze tijden vraagt niet enkel de
bank of haar potentiële klant solvabel
is, maar ook omgekeerd.
Ook Delta Lloyd Bank brengt
advies over het privévermogen en
over de financiering van de zaak samen
bij één gesprekspartner. De
bank legt echter wat minder sterk
de nadruk op de voortdurende opbouw
van het privévermogen.
Bij BKCP is die link het minst
sterk. ‘Wij verlenen al sinds 1929
krediet aan ondernemers’,
zegt woordvoerder
Dominiek Vanwynsberghe.
‘Er is dus
veel knowhow opgebouwd.
De voorbije
twee jaar hebben we
wat meer publiciteit
gevoerd naar de particulieren
om bij ons te
sparen, maar dat betekent
niet dat onze aanpak
van professionele
klanten is veranderd.’
De nadruk ligt op
kredieten, het hele
gamma van kaskrediet
over kredietopening
tot de voorafbetaling
van belastingen. De ondernemer
die bij BKCP tegelijk terecht wil
voor zijn privézaken, vindt een
gamma producten met een degelijk
rendement, maar BKCP profileert
Goed advies en
een correcte
prijs, dat slaat
meer aan dan
het goedkoopste,
maar dan
wellicht zonder
advies.
PATRICK VISSERS,
Delta Lloyd Bank
zich daar niet mee. ‘We zijn een
kleine bank’, verklaart Vanwynsberghe.
‘Het grote voordeel daarvan
is dat de beslissingslijnen kort
zijn en de ondernemer
snel een antwoord
krijgt. Maar we
kunnen geen specialist
zijn in alles.’
Ter illustratie van
de wat afwachtende
aanpak, verwijst hij
naar rondetafelgesprekken
met klanten
waaruit naar voren
kwam dat de bank iets
assertiever haar producten
mag aanprijzen.
‘Ze willen best
wel advies krijgen
over wat wij nog te
bieden hebben. Als
het maar goed op hun
situatie toegespitst is. Het mag niet
te agressief het pushen van producten
worden, want dan haken ze af.
Wij proberen dat nu wat meer te
doen.’
Geen van deze nichebanken
profileert zich als prijsbreker.
‘Goed advies en een correcte prijs,
dat slaat aan’, zegt Vissers, ‘eerder
dan per se het goedkoopste, maar
dan wellicht zonder advies.’
STARTERS WELKOM
‘We pakken niet uit met een of
ander bodemtarief’, zegt ook Vanwynsberghe.
‘Ook omdat dat nog
onderwerp van gesprek is. Dat
hangt af van het project, en ook van
de waarborgen bijvoorbeeld.’ Hij
wijst erop dat BKCP een deel is van
de coöperatieve groep Crédit Mutuel.
‘Winstmaximalisatie is in de
groep niet de hoogste prioriteit. Tegenover
de ondernemer betekent
dat wellicht dat we ietsje flexibeler
kunnen zijn. Vroeger luidde het: als
je bot vangt bij een grootbank, probeer
het dan eens bij het Beroepskrediet.
Dat speelt nu minder sterk,
maar toch zijn er nog kleine ondernemers
die liever naar een kleine
bank als de onze stappen. Ja, ook
starters zijn absoluut welkom.’
ADVERTENTIE
Geef uw geld
een persoonlijk
adviseur.
Mijn zakenbank
www.deltalloydbank.be/ondernemen

4 Tijd Rapport Bedrijfskredieten
DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009
‘Bedrijfsobligaties goedkoper dan beurs’
l Kapitaalmarkt neemt rol van bankleningen als financier van ondernemingen over
CARL PANSAERTS
Een tsunami van bedrijfsobligaties
overspoelt Europa.
Sinds Nieuwjaar
hebben Europese ondernemingen
voor 300 miljard euro bedrijfsobligaties
verkocht: de helft door
financiële ondernemingen, de andere
helft door niet-financiële. Ter
vergelijking: over heel 2008 haalden
niet-financiële bedrijven
slechts 130 miljard euro op.
In eigen land is de brouwer AB
InBev de kampioen. Als de geplande
emissie van 3 miljard dollar een
succes is, staat de teller sinds
Nieuwjaar op 11,5 miljard dollar.
Ook de bedrijfsobligaties voor de
particuliere spaarders verkopen als
zoete broodjes. Bekaert, Belgacom,
AB InBev, GDF Suez en Solvay
haalden sinds eind vorig jaar meer
dan 2 miljard bij de Belgische en
Luxemburgse kleine spaarder op.
Peter De Coensel, verantwoordelijke
beheer bedrijfsobligaties bij
het Brusselse beurshuis Petercam,
verklaart het immense succes. ‘De
balansen van de banken zijn door
de oplopende waardeverminderingen
op de actiefzijde ernstig aan
het krimpen. Wegens de beperkte
kapitaalbuffer aan de passiefzijde
beperkt dat de verstrekking van
nieuwe bankleningen. Sinds
Nieuwjaar merken we dan ook dat
de markt van de bankleningen in
elkaar stort. Er worden nu zelfs
meer bankleningen terugbetaald
dan dat er nieuwe worden toegekend.’
‘Grote ondernemingen zijn ook
minder geïnteresseerd in bankleningen.
Waar tot voor een paar jaar
de gemiddelde looptijd vijf jaar bedroeg,
is dat nu gemiddeld 365 dagen
en dus jaarlijks herzienbaar.
Wegens de onzekerheid over de
Samen zorgen we ervoor dat uw
plannen de beste kansen krijgen.
U zet zich elke dag in voor uw zaak, praktijk of onderneming. Wij van onze kant engageren ons meer dan ooit om de groei van uw
onderneming met alle middelen te ondersteunen. Moeilijke periodes moeten we samen overbruggen. Dat is de afspraak, dat is de uitdaging.
Als onafhankelijke en grootste bank-verzekeraar ‘van hier’ stellen we daarvoor, naast de klassieke kredietvormen, een ruim aanbod aan
gespecialiseerde bank- en verzekeringsdiensten tot uw beschikking. Onze medewerkers maken er een erezaak van om uw plannen te doen
slagen. Kom er eens over praten, want praten werkt. Zeker als het over goede plannen gaat.
Op www.kbc.be/samenondernemen leest u meer over ons engagement tegenover zelfstandigen, vrije beroepen en
ondernemingen.
we hebben het voor u
ADVERTENTIE
www.kbc.be/samenondernemen
Een onderneming van de KBC-groep
toekomstige voorwaarden vinden
bedrijven bankleningen minder interessant.
Zij kiezen voor zekerheid
via de uitgifte van bedrijfsobligaties
met een looptijd van vijf jaar
of langer.’
Ondernemingen willen ook
minder afhankelijk van de banken
worden. ‘De Franse milieugroep
Veolia Environnement zei in april,
bij de uitgifte van 750 miljoen euro
aan obligaties, dat een van de doelstellingen
was minder afhankelijk
van de banken te worden’, verklaart
Concepcion Moreno, investeringsanaliste
bij Petercam, mede
het groeiende succes van bedrijfsobligaties.
KOSTPRIJS
Dat succes heeft ook te maken
met de totale kostprijs van de uitgifte
van een obligatie. ‘De factuur
voor de ondernemingen is sinds de
invoering van de euro gezakt tot 0,2
à 0,4 procent van het opgehaalde
bedrag. Dat is vier à vijf keer minder
dan in de jaren negentig’, stelt
De Coensel. ‘Het ophalen van kapitaal
via een bedrijfsobligatie wordt
uiterst aantrekkelijk in vergelijking
met de uitgifte van nieuwe aandelen.’
Ten slotte speelt
ook de honger van de
belegger een rol, of dat
nu kleine spaarders
zijn dan wel institutionelen
zoals vermogensbeheerders,
pensioenfondsen
of verzekeraars.
‘Zij worden
aangetrokken door
jaarlijkse coupons van
vaak 6, 7 of 8 procent.
Die honger stimuleert
het aanbod van bedrijfsobligaties.’
De Coensel verwacht
dat de vloedgolf
van bedrijfsobligaties
nog zal aanzwellen. ‘Er
staat erg veel cash aan
de zijlijn. Kortetermijnpapier
brengt, na
de kosten, zo goed als
niets op. Bedrijfsobligaties
bieden een uitstekend alternatief:
een hoge coupon - vaak even
hoog zo niet hoger dan het gemiddelde
jaarlijkse dividendrendement
van aandelen - maar met
minder risico, want veel bedrijven
zullen hun dividend fors moeten
verlagen of zelfs annuleren.’
Ondernemingen die de emissie
van een bedrijfsobligatie overwegen,
hebben twee opties, weet De
Coensel. ‘Een private plaatsing bij
een beperkt aantal institutionele
beleggers, of een publieke plaatsing
bij institutionelen en/of de privébelegger.
Aan een private plaatsing
zijn minder regels verbonden. Gemiddeld
worden bedragen tussen
20 en 100 miljoen euro
opgehaald. Het kostenplaatje
is vrij laag,
onder meer omdat er
minder marketingbudget
nodig is om de
obligatie verkocht te
krijgen. Er zijn ook
minder rapporteringsverplichtingen.
De private
plaatsing wordt
veelal gebruikt door
niet-genoteerde bedrijven.’
‘Voor een publieke
plaatsing gelden meer
regels. Er moet bijvoorbeeld
een prospectus
zijn dat is goedgekeurd
door de toezichthouder.
Een
publieke plaatsing
sleept langer aan en is
vooral, maar niet
noodzakelijk, bestemd
voor genoteerde bedrijven
en hogere bedragen. Het is
ook duurder wegens de roadshows,
het prospectus en de marketingkosten.’
De Coensel onderstreept dat
bedrijven goed de voor- en nadelen
tegen elkaar moeten afwegen vooraleer
ze een beroep doen op de kapitaalmarkt.
‘De grootste voordelen
van bedrijfsobligaties? Er is de
fiscale aftrekbaarheid van de rentebetalingen,
die een kostenpost
zijn. Bedrijfsobligaties bieden de
ondernemingen een stabiele langetermijnfinanciering
tegen
marktconforme voorwaarden. En,
in tegenstelling tot een kapitaalverhoging
via de beurs, is er geen
verwatering van de bestaande aandeelhouders.
Bovendien kan de kapitaalmarkt
erg grote bedragen
aan.’
Maar er zijn ook nadelen, weet
De Coensel. ‘Een niet-genoteerd
bedrijf dat een publieke plaatsing
doet, moet veel informatie vrijgeven
en moet een sterk trackrecord
kunnen voorleggen. Enkel voldoende
solide bedrijven kunnen
dat. Wie dat in mindere mate is,
kiest best voor een private plaatsing.’
ROADSHOW
Een erg belangrijk onderdeel
van de plaatsing van een bedrijfsobligatie
is de roadshow, weet Concepcion
Moreno. ‘De top van het
uitgevende bedrijf - meestal de gedelegeerd
bestuurder, de financieel
directeur en het hoofd van de
dienst relaties met de beleggers -
trekt bijvoorbeeld naar Londen,
Parijs en Frankfurt. Daar hebben
zij contact met kredietanalisten en
met kandidaat-beleggers, vooral
vermogensbeheerders, pensioenfondsen
en verzekeraars. De lening
en het doel ervan worden uit de
doeken gedaan, het strategisch
plan van het bedrijf wordt toegelicht.
Iedereen krijgt de kans uitgebreid
vragen te stellen, over bijvoorbeeld
de duurzaamheid van de
resultaten en de capaciteit om de
schuldratio’s te beheersen.’
In eigen land is de brouwer AB InBev de kampioen in
het ophalen van kapitaal.
© JAN DE MEULENEIR
Bedrijfsobligaties
bieden een
uitstekend alternatief:
een
hoge coupon -
vaak even hoog
zo niet hoger
dan het gemiddelde
jaarlijkse
dividendrendement
van aandelen
- maar
met minder risico.
Of een plaatsing succesvol is,
hangt onder meer af van de roadshow,
maar ook van de rating van
een bedrijf. ‘Niet dat je een rating
moet hebben’, weet De Coensel.
‘Bekaert en Heineken haalden recentelijk
geld op terwijl geen van
beide een kredietrating heeft. Ook
veel bedrijven zonder rating doen
een beroep op de kapitaalmarkt.
Een rating is vrij duur en eigenlijk
overbodig wanneer het opgehaalde
bedrag vrij klein is.De obligatie
komt dan toch niet in aanmerking
voor opname in Iboxx, een belangrijke
Europese index van de bedrijfsobligaties.
Voor dat laatste
moet de obligatie minstens 500
miljoen euro groot
zijn en een rating hebben.’
‘Overigens’, zegt
Moreno, ‘is de tijd
voorbij dat bedrijven
bij én S&P én Moody’s
én Fitch een rating
aanvroegen. Men beperkt
dat nu tot twee
ratingagentschappen
of zelfs maar één, zoals
recentelijk Suez Environnement
bij zijn
eerste obligatie-uitgifte.’
‘Wie geen rating
heeft, moet het hebben
van zijn naamsbekendheid,
bijvoorbeeld
via een beursnotering’,
vervolgt De
Coensel. ‘Een bedrijf
zonder rating en/of
beursnotering kan
nog met succes een
bedrijfsobligatie plaatsen, maar
dan wel in eigen land en als het voldoende
bekendheid geniet.’
Wie weinig bekend is, een beperkte
hoeveelheid geld op de kapitaalmarkt
wil ophalen, geen rating
heeft en niet te veel gevoelige
informatie te grabbel wil gooien,
neemt beter zijn toevlucht tot een
private plaatsing. ‘De belegger die
op die plaatsing intekent, moet dan
wel beseffen dat hij meestal slechts
één keer per jaar, bij de publicatie
van het jaarverslag, informatie
krijgt over de gang van zaken bij het
bedrijf. De verhandelbaarheid van
die obligaties is eveneens een heikel
punt. De eigenaars van obligaties
uitgegeven via een publieke
plaatsing worden veel beter op de
hoogte gehouden van het reilen en
zeilen van het bedrijf, niet zelden
omdat het sowieso al om genoteerde
bedrijven gaat.’

Tijd Rapport Bedrijfskredieten
DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009
5
Geef uw kansen
op krediet een boost
l Vijf elementen waarop een ondernemer moet letten om de bankier te overtuigen
ERIKA RACQUET
Het is wel degelijk nog
mogelijk een bedrijfskrediet
te krijgen, houden
zowel de grootbanken als de
kleinere nichespelers vol. Waarop
letten ze dan? Voor welk soort dossiers
liggen de kaarten het best?
Vijf handgrepen om uw kansen op
een krediet te vergroten.
1
KOM MET EEN GOED
PROJECT
‘Voor een goed project is er altijd
geld.’ Het ligt voor de hand,
maar het zegt alles en niets. Wat is
een goed project? ‘Kredieten beoordelen
is een apart metier. Het is
geen exacte wetenschap. En ja, het
is dus ten dele subjectief’, vertelt
Patrick Vissers, directeur business
banking bij Delta Lloyd Bank. Voor
een uitbreidings- of een nieuw project
zal een kredietcomité meekijken,
waarin in principe ook mensen
zitten die de sector kennen. Zij
bekijken of de verwachte inkomsten
realistisch zijn ingeschat, de
locatie, de concurrentiepositie.
Maar ook de voorgeschiedenis en
ervaring of zelfs de familietraditie
van de ondernemer spelen een rol.
‘Wanneer we een gesprek aangaan,
is het vaak belangrijker dat een ondernemer
er blijk van geeft dat hij
goed over alles heeft nagedacht,
dan dat alles netjes op papier staat’,
zegt Dirk Wouters, directielid van
Bank J. Van Breda & C°.
‘De geloofwaardigheid van het
project wordt ingeschat aan de
hand
van drie
vragen: wie,
wat en hoe?’, vertelt Bart Eckers
(BNP Paribas Fortis, marketing
professionele markt). ‘Wie is de
ondernemer, welke ervaring heeft
hij, wat heeft hij al bewezen, kent
hij de markt? Wat is precies het
project? En hoe wil hij zijn nood
aan financiering oplossen, met
welke kredietvorm, bedrag, looptijd?’
2
GEEF ZOVEEL MOGE-
LIJK ZEKERHEID OVER
UW TERUGBETALINGS-
CAPACITEIT
Cruciaal in de beoordeling is de
terugbetalingscapaciteit, luidt het
overal. Draai het of keer het: een
bank wil zoveel mogelijk zekerheid
dat ze haar geld terugziet. ‘Dat is
het allerbelangrijkst’, zegt Vissers,
‘veel meer dan eventuele waarborgen.’
Hoe voorspelbaarder de extra
kasstroom die de investering zal
opleveren, hoe liever. Een vervangingsinvestering
is dan het eenvoudigst:
de bestaande omzet en
winstmarge zijn bekend, het is niet
al te moeilijk in te schatten hoe dat
evolueert met pakweg een nieuwe
machine, winkelinrichting of bestelwagen.
Idem voor investeringen
die een kostenbesparing of
efficiëntiewinst opleveren, bijvoorbeeld
de aankoop van een eigen
pand waardoor de huur van verschillende
kantoren en magazijnen
kan worden opgezegd. Voor uitbreidingsinvesteringen
wordt het
al iets lastiger. Is er een spectaculaire
stijging van de kasstroom nodig
om de terugbetalingen vol te
houden, dan zal de bank
zeer voorzichtig worden.
‘We bekijken ook
welke kredieten de onderneming
al heeft, welke
waarborgen daar
tegenover staan en of
die nog kunnen worden
uitgebreid’, zegt
Eckers. Het verschil tussen het
kredietbedrag en de bankwaarde
van de waarborgen, heet het
open risico. ‘Dat open risico wordt
afgewogen tegen het risicoprofiel
van de ondernemer. Dat laatste is
van veel factoren afhankelijk, maar
de ondernemer heeft er wel vat
op. Bijvoorbeeld door ervoor te
zorgen dat de afbetalingen van
bestaande kredieten vlot lopen,
door overschrijdingen op de
zichtrekening of achterstallen bij
de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid
of de btw-administratie te vermijden,
door de balans in orde te
houden en positieve bedrijfsresultaten
te boeken.’
3
TOON AAN DAT U EEN
GOEDE, BETROUWBARE
ONDERNEMER BENT
Uw geloofsbrieven worden onder
de loep genomen. Kent u de
markt, wat hebt u al bewezen, wat
zijn uw managementcapaciteiten,
hoe gedreven bent u, wat is uw betaalgedrag?
Maar de kredietgever
onderzoekt ook of u er blijk van
geeft dat u alle mogelijke scenario’s
overdacht hebt. Of u een visie hebt
over wat de crisis betekent in uw
sector. En of u uw sterkten maar
ook uw zwakten kent. Veel hangt
dus af van het gesprek met uw kantoordirecteur
of dossierbeheerder
en van de manier waarop u uw
plannen toelicht.
Ook uw administratie en boekhouding
geven de bank signalen
over uw professionaliteit. Wie geen
idee heeft over de stand van zaken
omdat de ‘doos met bonnetjes’ bij
de boekhouder is gedropt, geeft
niet echt een goede indruk. Ook
een jaarrekening die te laat is ingediend,
zal vragen oproepen.
De meeste banken houden vol
dat ze graag een langetermijnrelatie
opbouwen met hun klanten.
Hoe commercieel dan wel hoe oprecht
ze ook zijn in die uitspraak: of
u ervoor openstaat een relatie aan
te gaan, speelt wel degelijk een rol.
In het beste geval betekent het
voor de ondernemer dat zijn bankpartner
zijn bedrijf na een tijdje
goed kent en dat hij niet telkens opnieuw
zijn plannen van nul af aan
moet toelichten.
Mogelijk komt de bank ook ter
plaatse een kijkje nemen. Dat is natuurlijk
niet om u een verplaatsing
te besparen. ‘Bij een aanvraag van
enige omvang hoort voor ons vaak
een plaatsbezoek’, vertelt Wouters.
‘We komen praten, maar zeker ook
rondkijken. Bij een autodealer bijvoorbeeld
kijken we hoeveel tweedehandswagens
op de parking
staan: krijgt hij de auto’s die hij
overneemt bij aankoop van een
nieuwe wel verkocht? Hoe is de
sfeer? Is het bedrijf geen complete
chaos? Wordt de baas zelfs tijdens
een gesprek van een uurtje enkele
keren gestoord voor kleinigheden?
Let wel: dat is geen checklist waarbij
één minpunt meteen het einde
betekent. Overtuigt de zaakvoerder
ons er bijvoorbeeld van dat hij
wel degelijk een plan heeft voor
mocht hij plots een ongeval krijgen,
dan kan zijn schijnbare onmisbaarheid
geduid worden.’
4
TOON AAN DAT U ER
ZELF IN GELOOFT:
EIGEN INBRENG
‘Een bewijs dat u in uw plannen
gelooft, is voor ons dat u er zelf ook
geld aan wil geven. Of er voldoende
eigen inbreng is, is geen onbelangrijk
criterium’, zegt Patrick
Vissers. ‘Het gaat erom dat niet het
hele risico op de schouders van de
bank wordt gelegd, maar dat we samen
in het bootje zitten.’
Voorts kijkt de financiële instelling
ook naar de stand van het eigen
vermogen, dat gezien wordt als een
buffer. ‘Kan het bedrijf een moeilijk
jaar doorstaan? En meer nog:
kan de onderneming
het faillissement van
een belangrijke klant
of wanbetalingen en
betwistingen overleven?
Of een miskoop
die in het voorraadmagazijn
blijft liggen?
Niet zelden gaat het
om bedragen die een
veelvoud zijn van de
recurrente winst’,
weet Wouters. Het belang
van het eigen vermogen
groeit in onzekere
tijden. ‘De buffer
van het eigen vermogen
kan een terugbetalingscapaciteit
die op het randje is, wat compenseren’,
voegt Dirk Wouters nog
toe.
5
GEEF STEVIGE WAAR-
BORGEN
Draai het of
keer het: een
bank wil zoveel
mogelijk zekerheid
dat ze haar
geld terugziet.
ADVERTENTIE
‘Een ondernemer krijgt geen
krediet omdat er een belangrijke
waarborg is, wel omdat de bank ook
gelooft in het project, de mensen
die erachter staan en de terugbetalingscapaciteit’,
zegt Bart Eckers.
Hij verwoordt wat bij alle banken
het credo is: hoe goed de waarborgen
ook zijn, een project dat niet
realistisch wordt bevonden, krijgt
in principe geen geld.
Daaruit afleiden
dat een waarborg weinig
of geen belang
heeft, is echter een
brug te ver. Een waarborg
wordt niet gezien
als een alternatief voor
een normale terugbetaling,
maar wel als
een verzekering tegen
onvoorziene omstandigheden.
‘Je kan wel
twee of drie jaar vooruit
proberen te kijken,
maar verder wordt het
erg moeilijk. Er kan zo
veel gebeuren met een
bedrijf en de bedrijfsleiding. Daarvoor
dient de waarborg’, licht Eckers
toe.
Toch geeft Wouters toe dat er
ook een directere band is met het
voorliggende project. ‘Hoe groot de
waarborg moet zijn, hangt mede af
van het soort bedrijf en de sector,
en in welke mate de onderneming
onderhevig is aan de crisis.’ Hij
geeft een voorbeeld: ‘Een transporteur
die enkele wagens aan de kant
heeft staan en een krediet wenst,
zal met sterke waarborgen moeten
komen. Maar een leverancier van
stookolie die een tankwagen wil
vervangen, dat is wat anders: de
nood aan stookolie valt niet plots
weg, dus de onzekerheid is veel
minder groot. Een overnameopportuniteit
kan een uitgelezen
kans zijn, maar stel dat het om een
aannemingsbedrijf gaat, dan zit je
toch in een erg onzekere sector,
hoe goed de reputatie van het bedrijf
ook is.’
PS:
EN WAT MOET
DE STARTER?
Als je al die criteria op een rij
zet, moet je besluiten dat een starter
weinig kans maakt. Dat geven
de bankiers ook toe. ‘We sluiten het
niet uit, maar het is inderdaad voor
hen nog moeilijker’, geeft Vissers
toe. Wouters windt er geen doekjes
om: starters maken weinig kans.
‘Krediet is geen risicokapitaal, het
is niet aangewezen als er niet meteen
een recurrente kasstroom is’,
verduidelijkt hij. ‘Dan werk je beter
met eigen vermogen, eerst sparen
dus. Of met risicokapitaal van
familie, vrienden of business angels.’
Is er een aanzienlijk startkapitaal,
dan kan de bank bijvoorbeeld
wel over de brug komen om
een onroerend goed te financieren,
als dat gemakkelijk door te verkopen
is mocht het fout lopen.
Kredietbemiddelaar helpt
dossier te deblokkeren
l Tussenpersoon behandelt klachten en verzuchtingen van ondernemers
ERIKA RACQUET
‘E
en aanspreekpunt vormen
voor elke ondernemer
die financieringsproblemen
ondervindt. Geen
enkele kmo aan zijn lot overlaten
wanneer hij wordt geconfronteerd
met problemen om aan financiering
te geraken. Het overleg bevorderen
tussen de ondernemingen
en hun financiële instelling.’ Met
die opdrachten stuurde Sabine Laruelle,
minister van Kmo en Middenstand,
midden februari de kredietbemiddelaar
het veld in. Ze
nam die maatregel nadat ondernemers
en hun federaties aan de
klaagmuur waren gaan staan over
de moeilijkheden die zij ondervinden
om aan kredieten te komen.
Chris Dauw, de man die de
handschoen opnam, heeft sindsdien
de handen vol. Hij krijgt gemiddeld
anderhalf dossier per
werkdag binnen. ‘Ik kan het niet
wetenschappelijk bewijzen en de
banken ontkennen het, maar toch
denk ik dat ze strenger geworden
zijn’, zegt de kredietbemiddelaar.
‘Niet alleen zie ik dossiers waarvan
ik denk dat ze vorig jaar vlotter
aanvaard zouden zijn, mijn overtuiging
wordt bevestigd door verschillende
onderzoeken bij ondernemers.’
OP DE LANGE BAAN
Waarover de bank dan precies
struikelt, is zelden echt duidelijk.
Dauw: ‘Ondernemers hebben
vooral de indruk dat hun dossier op
de lange baan wordt geschoven. Er
komen bijkomende informatievragen,
er komt bericht dat nog een
comité zich erover zal buigen, en
een antwoord komt laat, vaak té
laat.’
Uit de recentste enquête van
Kefik, het Kenniscentrum voor Financiering
van KMO waar ook de
kredietbemiddelaar onderdak
vindt, blijkt ook dat ondernemers
klagen over de tarieven van kredieten.
‘Geen woekerprijzen, maar ze
hebben het gevoel dat de tarieven
niet in verhouding staan tot de lage
intresten op de interbancaire
markt of bij de Europese Centrale
Bank.’
De kredietbemiddelaar heeft
ook geen rechtstreekse lijn met een
nobele geldschieter die alle ondernemers
zonder veel vragen een lening
geeft. ‘Het is zeker niet de bedoeling
slechte projecten te pushen,
het gaat niet om rommeldossiers’,
benadrukt Dauw. ‘Wat ik
kan doen, is praten met beide partijen
en dossiers proberen te deblokkeren.
Meestal is het wel nodig
de vraag wat aan te passen: het bedrag
wat verlagen, een andere
duurtijd, er meer banken bij betrekken,
het eigen vermogen optrekken,...
We pogen het doel te bereiken
door de deal aantrekkelijker
te maken, op een manier dat beide
partijen ermee kunnen leven.’
Zijn job is zeker niet frustrerend,
zegt de kredietbemiddelaar.
‘Meestal boeken we samen wel een
succes.’
Meer informatie vindt u op
www.kredietbemiddelaar.be
Participatiefonds
de Lignestraat 1 - 1000 Brussel
02 210 87 87
www.fonds.org
De helft van uw investeringskrediet
geregeld nog voor u bij een bank
binnenstapt?

6 Tijd Rapport Bedrijfskredieten
DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009
Extra zuurstof van de overheid
l Overheden bieden ondernemers waaier aan kredietinstrumenten aan
De Vlaamse en federale
overheden hebben een
waaier aan instrumenten
uitgewerkt om ondernemers
van risicokapitaal te voorzien.
Maar het aanbod is zo groot dat het
onoverzichtelijk wordt. Een kleine
handleiding.
l Vlaamse
instrumenten
■ Na de privatisering van de investeringsmaatschappij
Gimv in
2007 - tot dan de ‘verpersoonlijking
van het economisch overheidsinitiatief’
- werd haar taak als
ADVERTENTIE
kapitaalverschaffer grotendeels
overgenomen door de Participatie-
Maatschappij Vlaanderen (PMV).
De instrumenten van PMV die betrekking
hebben op risicokapitaal,
innovatieve investeringen en starters
werden ondergebracht in de
businessunit ‘PMV-kmo’. De meeste
van die instanties bieden ook
kredieten en waarborgen.
■ De PMV-Waarborgregeling
biedt de kredietverschaffer een
overheidswaarborg voor een lening
aan een ondernemer die onvoldoende
garanties kan voorleggen.
In haar economisch relanceplan
verhoogde de Vlaamse regering
onlangs het budget voor de Waarborgregeling
van 180 miljoen euro
naar 300 miljoen euro in 2009. Het
gebruik van die regeling kende in
het eerste kwartaal van 2009 een
stijging van 81 procent tegenover
het eerste kwartaal van vorig jaar.
In die generieke Waarborgregeling
kent Waarborgbeheer nv, een 100
procent dochter van PMV, op periodieke
basis een enveloppe van
overheidswaarborgen toe aan financiële
instellingen. Die kunnen
daar vervolgens een beroep op
doen voor de financiering van ondernemingen
die zelf onvoldoende
zekerheden kunnen bieden. In de
Generieke Waarborgregeling bedraagt
het waarborgbedrag maximaal
1,5 miljoen euro.
■ Naar aanleiding van de crisis
werd beslist een tijdelijk waarborgfonds
op te richten voor grotere bedragen
en bedrijven, onder de
naam Gigarant. Via de ‘Ad Hoc Crisis
Waarborgen’ wil de ParticipatieMaatschappij
Vlaanderen de
kredietverlening aan ondernemingen
in Vlaanderen een positieve
stimulans geven om het economisch
weefsel in de huidige financiële
crisis in stand te houden. De
‘Ad Hoc Crisis Waarborgen’ zijn
complementair aan de bestaande
Generieke Waarborgregeling.
De Ad Hoc Waarborgen worden
geval per geval toegekend door Gigarant
nv, een dochter van het
Vlaams Gewest die beheerd wordt
door PMV. Gigarant beschikt over
de mogelijkheid om tot 31 december
2010 een totaalbedrag van 1,5
miljard euro aan waarborgen toe te
kennen aan ondernemingen die als
een gevolg van de financiële crisis
moeilijkheden hebben om extra
bankfinanciering aan te trekken.
De Ad Hoc Waarborgen hebben
steeds betrekking op waarborgbedragen
hoger dan 1,5 miljoen euro,
het maximale waarborgbedrag in
de generieke Waarborgregeling.
■ De Win-winlening (de vroegere
‘vriendenlening’) moedigt particulieren
via een belastingvoordeel
aan om voordelig te lenen aan startende
ondernemingen. Het gaat
om achtergestelde leningen van
maximaal 50.000 euro.
■ Het Vlaamse Innovatiefonds
(Vinnof) investeert in innovatieve
starters met een hoog risicoprofiel
en een sterk groeipotentieel, niet
alleen door deelname in het kapitaal,
maar ook met achtergestelde
leningen. In het relanceplan stelt
Vlaams minister van Economie
Patricia Ceysens (Open VLD) dat
Vinnof zich voortaan helemaal zal
toeleggen op zaaikapitaal. De doelgroep
van starters is uitgebreid van
ondernemingen jonger dan drie
jaar tot ondernemingen jonger dan
zes jaar.
■ Vanaf 1 juni gaat KidsInvest van
start, een investeringsfonds voor
initiatieven in de zelfstandige kinderopvang,
dus voor zelfstandige
onthaalouders en opvangverblijven.
■ Om ook grotere bedrijven
groeikansen te bieden, werkt de
Vlaamse overheid, met steun van
de Gimv en de Vlaamse ParticipatieMaatschappij,
aan de oprichting
van een specifiek fonds (‘XLfonds’)
dat participaties kan nemen
als er een tekort blijkt aan (risico)kapitaal.
l Federale
instrumenten
Het federale Participatiefonds
verstrekt achtergestelde leningen
(Starteo en Optimeo) tegen gunstige
voorwaarden. Tot nu toe moesten
kmo’s voor een krediet eerst
naar de bank. Om banken sneller
over de streep te trekken, kondigde
de federale regering onlangs aan
dat die procedure wordt omgekeerd.
De kmo stapt eerst naar het
Participatiefonds, dat een lening
kan toekennen voor zowat 50 procent
van het gewenste leenbedrag.
Met die garantie kan dan de bank
gepolst worden voor de andere
helft van de lening.
l Europese
instrumenten
Ook Europa heeft een gamma
aan steunmaatregelen ten behoeve
van risicokapitaal. Die kunnen
een belangrijke hefboom zijn voor
nationale en regionale instrumenten.
Het Europese investeringsfonds
dat risicokapitaal en garantie-instrumenten
ter beschikking
stelt, speelt een centrale rol. Microfinanciering
en financiering in het
prille ontstaan van een bedrijf krijgen
extra aandacht.
ADVERTENTIE
Arnaud Laviolette
Head of Wholesale Banking Clients Belgium
a.laviolette@ing.com
Ook als u de
krant koersen stilhoudt, in
beweging.
blijven de
koersen in
beweging.
Bottom line:
15.000 specialisten. Eén contactpersoon
Waarom zou u voor advies over uw financiële bedrijfsvoering een gesprek aangaan met iedere
specialist, analist of product manager ? Neem gewoon contact op met uw relationship manager.
Hij zal alles voor u regelen.
ingwholesalebanking.com/bottomline
Volg de economische actualiteit
in realtime op tijd.be
ING België NV – Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – BTW BE 0403.200.393. – BIC (SWIFT): BBRUBEBB – Rekening: 310-9156027-89
(IBAN: BE45 3109 1560 2789). Copyright (c) ING België - april 2009. Verantwoordelijke uitgever: Philippe Wallez – Marnixlaan 24, 1000 Brussel.