Bedrijfs- kredieten - De Tijd

More documents

Recommendations

Info

4 Tijd Rapport Bedrijfskredieten DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009 ‘Bedrijfsobligaties goedkoper dan beurs’ l Kapitaalmarkt neemt rol van bankleningen als financier van ondernemingen over CARL PANSAERTS Een tsunami van bedrijfsobligaties overspoelt Europa. Sinds Nieuwjaar hebben Europese ondernemingen voor 300 miljard euro bedrijfsobligaties verkocht: de helft door financiële ondernemingen, de andere helft door niet-financiële. Ter vergelijking: over heel 2008 haalden niet-financiële bedrijven slechts 130 miljard euro op. In eigen land is de brouwer AB InBev de kampioen. Als de geplande emissie van 3 miljard dollar een succes is, staat de teller sinds Nieuwjaar op 11,5 miljard dollar. Ook de bedrijfsobligaties voor de particuliere spaarders verkopen als zoete broodjes. Bekaert, Belgacom, AB InBev, GDF Suez en Solvay haalden sinds eind vorig jaar meer dan 2 miljard bij de Belgische en Luxemburgse kleine spaarder op. Peter De Coensel, verantwoordelijke beheer bedrijfsobligaties bij het Brusselse beurshuis Petercam, verklaart het immense succes. ‘De balansen van de banken zijn door de oplopende waardeverminderingen op de actiefzijde ernstig aan het krimpen. Wegens de beperkte kapitaalbuffer aan de passiefzijde beperkt dat de verstrekking van nieuwe bankleningen. Sinds Nieuwjaar merken we dan ook dat de markt van de bankleningen in elkaar stort. Er worden nu zelfs meer bankleningen terugbetaald dan dat er nieuwe worden toegekend.’ ‘Grote ondernemingen zijn ook minder geïnteresseerd in bankleningen. Waar tot voor een paar jaar de gemiddelde looptijd vijf jaar bedroeg, is dat nu gemiddeld 365 dagen en dus jaarlijks herzienbaar. Wegens de onzekerheid over de Samen zorgen we ervoor dat uw plannen de beste kansen krijgen. U zet zich elke dag in voor uw zaak, praktijk of onderneming. Wij van onze kant engageren ons meer dan ooit om de groei van uw onderneming met alle middelen te ondersteunen. Moeilijke periodes moeten we samen overbruggen. Dat is de afspraak, dat is de uitdaging. Als onafhankelijke en grootste bank-verzekeraar ‘van hier’ stellen we daarvoor, naast de klassieke kredietvormen, een ruim aanbod aan gespecialiseerde banken verzekeringsdiensten tot uw beschikking. Onze medewerkers maken er een erezaak van om uw plannen te doen slagen. Kom er eens over praten, want praten werkt. Zeker als het over goede plannen gaat. Op www.kbc.be/samenondernemen leest u meer over ons engagement tegenover zelfstandigen, vrije beroepen en ondernemingen. we hebben het voor u ADVERTENTIE www.kbc.be/samenondernemen Een onderneming van de KBC-groep toekomstige voorwaarden vinden bedrijven bankleningen minder interessant. Zij kiezen voor zekerheid via de uitgifte van bedrijfsobligaties met een looptijd van vijf jaar of langer.’ Ondernemingen willen ook minder afhankelijk van de banken worden. ‘De Franse milieugroep Veolia Environnement zei in april, bij de uitgifte van 750 miljoen euro aan obligaties, dat een van de doelstellingen was minder afhankelijk van de banken te worden’, verklaart Concepcion Moreno, investeringsanaliste bij Petercam, mede het groeiende succes van bedrijfsobligaties. KOSTPRIJS Dat succes heeft ook te maken met de totale kostprijs van de uitgifte van een obligatie. ‘De factuur voor de ondernemingen is sinds de invoering van de euro gezakt tot 0,2 à 0,4 procent van het opgehaalde bedrag. Dat is vier à vijf keer minder dan in de jaren negentig’, stelt De Coensel. ‘Het ophalen van kapitaal via een bedrijfsobligatie wordt uiterst aantrekkelijk in vergelijking met de uitgifte van nieuwe aandelen.’ Ten slotte speelt ook de honger van de belegger een rol, of dat nu kleine spaarders zijn dan wel institutionelen zoals vermogensbeheerders, pensioenfondsen of verzekeraars. ‘Zij worden aangetrokken door jaarlijkse coupons van vaak 6, 7 of 8 procent. Die honger stimuleert het aanbod van bedrijfsobligaties.’ De Coensel verwacht dat de vloedgolf van bedrijfsobligaties nog zal aanzwellen. ‘Er staat erg veel cash aan de zijlijn. Kortetermijnpapier brengt, na de kosten, zo goed als niets op. Bedrijfsobligaties bieden een uitstekend alternatief: een hoge coupon - vaak even hoog zo niet hoger dan het gemiddelde jaarlijkse dividendrendement van aandelen - maar met minder risico, want veel bedrijven zullen hun dividend fors moeten verlagen of zelfs annuleren.’ Ondernemingen die de emissie van een bedrijfsobligatie overwegen, hebben twee opties, weet De Coensel. ‘Een private plaatsing bij een beperkt aantal institutionele beleggers, of een publieke plaatsing bij institutionelen en/of de privébelegger. Aan een private plaatsing zijn minder regels verbonden. Gemiddeld worden bedragen tussen 20 en 100 miljoen euro opgehaald. Het kostenplaatje is vrij laag, onder meer omdat er minder marketingbudget nodig is om de obligatie verkocht te krijgen. Er zijn ook minder rapporteringsverplichtingen. De private plaatsing wordt veelal gebruikt door niet-genoteerde bedrijven.’ ‘Voor een publieke plaatsing gelden meer regels. Er moet bijvoorbeeld een prospectus zijn dat is goedgekeurd door de toezichthouder. Een publieke plaatsing sleept langer aan en is vooral, maar niet noodzakelijk, bestemd voor genoteerde bedrijven en hogere bedragen. Het is ook duurder wegens de roadshows, het prospectus en de marketingkosten.’ De Coensel onderstreept dat bedrijven goed de voor- en nadelen tegen elkaar moeten afwegen vooraleer ze een beroep doen op de kapitaalmarkt. ‘De grootste voordelen van bedrijfsobligaties? Er is de fiscale aftrekbaarheid van de rentebetalingen, die een kostenpost zijn. Bedrijfsobligaties bieden de ondernemingen een stabiele langetermijnfinanciering tegen marktconforme voorwaarden. En, in tegenstelling tot een kapitaalverhoging via de beurs, is er geen verwatering van de bestaande aandeelhouders. Bovendien kan de kapitaalmarkt erg grote bedragen aan.’ Maar er zijn ook nadelen, weet De Coensel. ‘Een niet-genoteerd bedrijf dat een publieke plaatsing doet, moet veel informatie vrijgeven en moet een sterk trackrecord kunnen voorleggen. Enkel voldoende solide bedrijven kunnen dat. Wie dat in mindere mate is, kiest best voor een private plaatsing.’ ROADSHOW Een erg belangrijk onderdeel van de plaatsing van een bedrijfsobligatie is de roadshow, weet Concepcion Moreno. ‘De top van het uitgevende bedrijf - meestal de gedelegeerd bestuurder, de financieel directeur en het hoofd van de dienst relaties met de beleggers - trekt bijvoorbeeld naar Londen, Parijs en Frankfurt. Daar hebben zij contact met kredietanalisten en met kandidaat-beleggers, vooral vermogensbeheerders, pensioenfondsen en verzekeraars. De lening en het doel ervan worden uit de doeken gedaan, het strategisch plan van het bedrijf wordt toegelicht. Iedereen krijgt de kans uitgebreid vragen te stellen, over bijvoorbeeld de duurzaamheid van de resultaten en de capaciteit om de schuldratio’s te beheersen.’ In eigen land is de brouwer AB InBev de kampioen in het ophalen van kapitaal. © JAN DE MEULENEIR Bedrijfsobligaties bieden een uitstekend alternatief: een hoge coupon - vaak even hoog zo niet hoger dan het gemiddelde jaarlijkse dividendrendement van aandelen - maar met minder risico. Of een plaatsing succesvol is, hangt onder meer af van de roadshow, maar ook van de rating van een bedrijf. ‘Niet dat je een rating moet hebben’, weet De Coensel. ‘Bekaert en Heineken haalden recentelijk geld op terwijl geen van beide een kredietrating heeft. Ook veel bedrijven zonder rating doen een beroep op de kapitaalmarkt. Een rating is vrij duur en eigenlijk overbodig wanneer het opgehaalde bedrag vrij klein is.De obligatie komt dan toch niet in aanmerking voor opname in Iboxx, een belangrijke Europese index van de bedrijfsobligaties. Voor dat laatste moet de obligatie minstens 500 miljoen euro groot zijn en een rating hebben.’ ‘Overigens’, zegt Moreno, ‘is de tijd voorbij dat bedrijven bij én S&P én Moody’s én Fitch een rating aanvroegen. Men beperkt dat nu tot twee ratingagentschappen of zelfs maar één, zoals recentelijk Suez Environnement bij zijn eerste obligatie-uitgifte.’ ‘Wie geen rating heeft, moet het hebben van zijn naamsbekendheid, bijvoorbeeld via een beursnotering’, vervolgt De Coensel. ‘Een bedrijf zonder rating en/of beursnotering kan nog met succes een bedrijfsobligatie plaatsen, maar dan wel in eigen land en als het voldoende bekendheid geniet.’ Wie weinig bekend is, een beperkte hoeveelheid geld op de kapitaalmarkt wil ophalen, geen rating heeft en niet te veel gevoelige informatie te grabbel wil gooien, neemt beter zijn toevlucht tot een private plaatsing. ‘De belegger die op die plaatsing intekent, moet dan wel beseffen dat hij meestal slechts één keer per jaar, bij de publicatie van het jaarverslag, informatie krijgt over de gang van zaken bij het bedrijf. De verhandelbaarheid van die obligaties is eveneens een heikel punt. De eigenaars van obligaties uitgegeven via een publieke plaatsing worden veel beter op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen van het bedrijf, niet zelden omdat het sowieso al om genoteerde bedrijven gaat.’
Tijd Rapport Bedrijfskredieten DE TIJD | WOENSDAG 27 MEI 2009 5 Geef uw kansen op krediet een boost l Vijf elementen waarop een ondernemer moet letten om de bankier te overtuigen ERIKA RACQUET Het is wel degelijk nog mogelijk een bedrijfskrediet te krijgen, houden zowel de grootbanken als de kleinere nichespelers vol. Waarop letten ze dan? Voor welk soort dossiers liggen de kaarten het best? Vijf handgrepen om uw kansen op een krediet te vergroten. 1 KOM MET EEN GOED PROJECT ‘Voor een goed project is er altijd geld.’ Het ligt voor de hand, maar het zegt alles en niets. Wat is een goed project? ‘Kredieten beoordelen is een apart metier. Het is geen exacte wetenschap. En ja, het is dus ten dele subjectief’, vertelt Patrick Vissers, directeur business banking bij Delta Lloyd Bank. Voor een uitbreidings- of een nieuw project zal een kredietcomité meekijken, waarin in principe ook mensen zitten die de sector kennen. Zij bekijken of de verwachte inkomsten realistisch zijn ingeschat, de locatie, de concurrentiepositie. Maar ook de voorgeschiedenis en ervaring of zelfs de familietraditie van de ondernemer spelen een rol. ‘Wanneer we een gesprek aangaan, is het vaak belangrijker dat een ondernemer er blijk van geeft dat hij goed over alles heeft nagedacht, dan dat alles netjes op papier staat’, zegt Dirk Wouters, directielid van Bank J. Van Breda & C°. ‘De geloofwaardigheid van het project wordt ingeschat aan de hand van drie vragen: wie, wat en hoe?’, vertelt Bart Eckers (BNP Paribas Fortis, marketing professionele markt). ‘Wie is de ondernemer, welke ervaring heeft hij, wat heeft hij al bewezen, kent hij de markt? Wat is precies het project? En hoe wil hij zijn nood aan financiering oplossen, met welke kredietvorm, bedrag, looptijd?’ 2 GEEF ZOVEEL MOGE- LIJK ZEKERHEID OVER UW TERUGBETALINGS- CAPACITEIT Cruciaal in de beoordeling is de terugbetalingscapaciteit, luidt het overal. Draai het of keer het: een bank wil zoveel mogelijk zekerheid dat ze haar geld terugziet. ‘Dat is het allerbelangrijkst’, zegt Vissers, ‘veel meer dan eventuele waarborgen.’ Hoe voorspelbaarder de extra kasstroom die de investering zal opleveren, hoe liever. Een vervangingsinvestering is dan het eenvoudigst: de bestaande omzet en winstmarge zijn bekend, het is niet al te moeilijk in te schatten hoe dat evolueert met pakweg een nieuwe machine, winkelinrichting of bestelwagen. Idem voor investeringen die een kostenbesparing of efficiëntiewinst opleveren, bijvoorbeeld de aankoop van een eigen pand waardoor de huur van verschillende kantoren en magazijnen kan worden opgezegd. Voor uitbreidingsinvesteringen wordt het al iets lastiger. Is er een spectaculaire stijging van de kasstroom nodig om de terugbetalingen vol te houden, dan zal de bank zeer voorzichtig worden. ‘We bekijken ook welke kredieten de onderneming al heeft, welke waarborgen daar tegenover staan en of die nog kunnen worden uitgebreid’, zegt Eckers. Het verschil tussen het kredietbedrag en de bankwaarde van de waarborgen, heet het open risico. ‘Dat open risico wordt afgewogen tegen het risicoprofiel van de ondernemer. Dat laatste is van veel factoren afhankelijk, maar de ondernemer heeft er wel vat op. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat de afbetalingen van bestaande kredieten vlot lopen, door overschrijdingen op de zichtrekening of achterstallen bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid of de btw-administratie te vermijden, door de balans in orde te houden en positieve bedrijfsresultaten te boeken.’ 3 TOON AAN DAT U EEN GOEDE, BETROUWBARE ONDERNEMER BENT Uw geloofsbrieven worden onder de loep genomen. Kent u de markt, wat hebt u al bewezen, wat zijn uw managementcapaciteiten, hoe gedreven bent u, wat is uw betaalgedrag? Maar de kredietgever onderzoekt ook of u er blijk van geeft dat u alle mogelijke scenario’s overdacht hebt. Of u een visie hebt over wat de crisis betekent in uw sector. En of u uw sterkten maar ook uw zwakten kent. Veel hangt dus af van het gesprek met uw kantoordirecteur of dossierbeheerder en van de manier waarop u uw plannen toelicht. Ook uw administratie en boekhouding geven de bank signalen over uw professionaliteit. Wie geen idee heeft over de stand van zaken omdat de ‘doos met bonnetjes’ bij de boekhouder is gedropt, geeft niet echt een goede indruk. Ook een jaarrekening die te laat is ingediend, zal vragen oproepen. De meeste banken houden vol dat ze graag een langetermijnrelatie opbouwen met hun klanten. Hoe commercieel dan wel hoe oprecht ze ook zijn in die uitspraak: of u ervoor openstaat een relatie aan te gaan, speelt wel degelijk een rol. In het beste geval betekent het voor de ondernemer dat zijn bankpartner zijn bedrijf na een tijdje goed kent en dat hij niet telkens opnieuw zijn plannen van nul af aan moet toelichten. Mogelijk komt de bank ook ter plaatse een kijkje nemen. Dat is natuurlijk niet om u een verplaatsing te besparen. ‘Bij een aanvraag van enige omvang hoort voor ons vaak een plaatsbezoek’, vertelt Wouters. ‘We komen praten, maar zeker ook rondkijken. Bij een autodealer bijvoorbeeld kijken we hoeveel tweedehandswagens op de parking staan: krijgt hij de auto’s die hij overneemt bij aankoop van een nieuwe wel verkocht? Hoe is de sfeer? Is het bedrijf geen complete chaos? Wordt de baas zelfs tijdens een gesprek van een uurtje enkele keren gestoord voor kleinigheden? Let wel: dat is geen checklist waarbij één minpunt meteen het einde betekent. Overtuigt de zaakvoerder ons er bijvoorbeeld van dat hij wel degelijk een plan heeft voor mocht hij plots een ongeval krijgen, dan kan zijn schijnbare onmisbaarheid geduid worden.’ 4 TOON AAN DAT U ER ZELF IN GELOOFT: EIGEN INBRENG ‘Een bewijs dat u in uw plannen gelooft, is voor ons dat u er zelf ook geld aan wil geven. Of er voldoende eigen inbreng is, is geen onbelangrijk criterium’, zegt Patrick Vissers. ‘Het gaat erom dat niet het hele risico op de schouders van de bank wordt gelegd, maar dat we samen in het bootje zitten.’ Voorts kijkt de financiële instelling ook naar de stand van het eigen vermogen, dat gezien wordt als een buffer. ‘Kan het bedrijf een moeilijk jaar doorstaan? En meer nog: kan de onderneming het faillissement van een belangrijke klant of wanbetalingen en betwistingen overleven? Of een miskoop die in het voorraadmagazijn blijft liggen? Niet zelden gaat het om bedragen die een veelvoud zijn van de recurrente winst’, weet Wouters. Het belang van het eigen vermogen groeit in onzekere tijden. ‘De buffer van het eigen vermogen kan een terugbetalingscapaciteit die op het randje is, wat compenseren’, voegt Dirk Wouters nog toe. 5 GEEF STEVIGE WAAR- BORGEN Draai het of keer het: een bank wil zoveel mogelijk zekerheid dat ze haar geld terugziet. ADVERTENTIE ‘Een ondernemer krijgt geen krediet omdat er een belangrijke waarborg is, wel omdat de bank ook gelooft in het project, de mensen die erachter staan en de terugbetalingscapaciteit’, zegt Bart Eckers. Hij verwoordt wat bij alle banken het credo is: hoe goed de waarborgen ook zijn, een project dat niet realistisch wordt bevonden, krijgt in principe geen geld. Daaruit afleiden dat een waarborg weinig of geen belang heeft, is echter een brug te ver. Een waarborg wordt niet gezien als een alternatief voor een normale terugbetaling, maar wel als een verzekering tegen onvoorziene omstandigheden. ‘Je kan wel twee of drie jaar vooruit proberen te kijken, maar verder wordt het erg moeilijk. Er kan zo veel gebeuren met een bedrijf en de bedrijfsleiding. Daarvoor dient de waarborg’, licht Eckers toe. Toch geeft Wouters toe dat er ook een directere band is met het voorliggende project. ‘Hoe groot de waarborg moet zijn, hangt mede af van het soort bedrijf en de sector, en in welke mate de onderneming onderhevig is aan de crisis.’ Hij geeft een voorbeeld: ‘Een transporteur die enkele wagens aan de kant heeft staan en een krediet wenst, zal met sterke waarborgen moeten komen. Maar een leverancier van stookolie die een tankwagen wil vervangen, dat is wat anders: de nood aan stookolie valt niet plots weg, dus de onzekerheid is veel minder groot. Een overnameopportuniteit kan een uitgelezen kans zijn, maar stel dat het om een aannemingsbedrijf gaat, dan zit je toch in een erg onzekere sector, hoe goed de reputatie van het bedrijf ook is.’ PS: EN WAT MOET DE STARTER? Als je al die criteria op een rij zet, moet je besluiten dat een starter weinig kans maakt. Dat geven de bankiers ook toe. ‘We sluiten het niet uit, maar het is inderdaad voor hen nog moeilijker’, geeft Vissers toe. Wouters windt er geen doekjes om: starters maken weinig kans. ‘Krediet is geen risicokapitaal, het is niet aangewezen als er niet meteen een recurrente kasstroom is’, verduidelijkt hij. ‘Dan werk je beter met eigen vermogen, eerst sparen dus. Of met risicokapitaal van familie, vrienden of business angels.’ Is er een aanzienlijk startkapitaal, dan kan de bank bijvoorbeeld wel over de brug komen om een onroerend goed te financieren, als dat gemakkelijk door te verkopen is mocht het fout lopen. Kredietbemiddelaar helpt dossier te deblokkeren l Tussenpersoon behandelt klachten en verzuchtingen van ondernemers ERIKA RACQUET ‘E en aanspreekpunt vormen voor elke ondernemer die financieringsproblemen ondervindt. Geen enkele kmo aan zijn lot overlaten wanneer hij wordt geconfronteerd met problemen om aan financiering te geraken. Het overleg bevorderen tussen de ondernemingen en hun financiële instelling.’ Met die opdrachten stuurde Sabine Laruelle, minister van Kmo en Middenstand, midden februari de kredietbemiddelaar het veld in. Ze nam die maatregel nadat ondernemers en hun federaties aan de klaagmuur waren gaan staan over de moeilijkheden die zij ondervinden om aan kredieten te komen. Chris Dauw, de man die de handschoen opnam, heeft sindsdien de handen vol. Hij krijgt gemiddeld anderhalf dossier per werkdag binnen. ‘Ik kan het niet wetenschappelijk bewijzen en de banken ontkennen het, maar toch denk ik dat ze strenger geworden zijn’, zegt de kredietbemiddelaar. ‘Niet alleen zie ik dossiers waarvan ik denk dat ze vorig jaar vlotter aanvaard zouden zijn, mijn overtuiging wordt bevestigd door verschillende onderzoeken bij ondernemers.’ OP DE LANGE BAAN Waarover de bank dan precies struikelt, is zelden echt duidelijk. Dauw: ‘Ondernemers hebben vooral de indruk dat hun dossier op de lange baan wordt geschoven. Er komen bijkomende informatievragen, er komt bericht dat nog een comité zich erover zal buigen, en een antwoord komt laat, vaak té laat.’ Uit de recentste enquête van Kefik, het Kenniscentrum voor Financiering van KMO waar ook de kredietbemiddelaar onderdak vindt, blijkt ook dat ondernemers klagen over de tarieven van kredieten. ‘Geen woekerprijzen, maar ze hebben het gevoel dat de tarieven niet in verhouding staan tot de lage intresten op de interbancaire markt of bij de Europese Centrale Bank.’ De kredietbemiddelaar heeft ook geen rechtstreekse lijn met een nobele geldschieter die alle ondernemers zonder veel vragen een lening geeft. ‘Het is zeker niet de bedoeling slechte projecten te pushen, het gaat niet om rommeldossiers’, benadrukt Dauw. ‘Wat ik kan doen, is praten met beide partijen en dossiers proberen te deblokkeren. Meestal is het wel nodig de vraag wat aan te passen: het bedrag wat verlagen, een andere duurtijd, er meer banken bij betrekken, het eigen vermogen optrekken,... We pogen het doel te bereiken door de deal aantrekkelijker te maken, op een manier dat beide partijen ermee kunnen leven.’ Zijn job is zeker niet frustrerend, zegt de kredietbemiddelaar. ‘Meestal boeken we samen wel een succes.’ Meer informatie vindt u op www.kredietbemiddelaar.be Participatiefonds de Lignestraat 1 - 1000 Brussel 02 210 87 87 www.fonds.org De helft van uw investeringskrediet geregeld nog voor u bij een bank binnenstapt?
Page 1 and 2: Bedrijfskredieten DE TIJD | WOENSDA
Page 3: Tijd Rapport Bedrijfskredieten DE T

Bedrijfs- kredieten - De Tijd

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?