MemoRad 2006-4.pdf - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

Cardiovasculaire RadiologieArtikelEN(Radio)nucleaire diagnostiekbij kransslagaderlijdenCTDSTEDEFESFDGLVMRIMSCTPETSPECTRiemer slartcomputertomografiedipyridamolstresstesteinddiastolischejectiefractieeindsystolischfluordeoxyuglucoselinkerventrikelmagnetic resonance imagingmultislice computertomograafpositron emission tomographysingle-photon emission-computed tomographyOp dit moment worden er ongeveer 45.000 nucleairescans per jaar in Nederland verricht voor de diagnostieknaar kransslagaderlijden.In de beginperiode werd thallium-201 als tracergebruikt. Destijds werd echter al geconstateerd datthallium-201 niet ideaal was en dat men zich in detoekomst zou moeten richten op snel vervallende(kortlevende) radio-isotopen en verfijning van tomografischemethoden met een beter oplossend vermogen.De afgelopen jaren heeft de nucleaire cardiologieeen aantal belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt,waardoor nucleair-cardiologisch onderzoek heden tendage van vitaal belang is geworden bij het kiezen vaneen optimale behandelingsstrategie voor patiëntenspiercellen. Thallium-201 heeft evenwel hetnadeel van een lage stralingsenergie (80 KeV),die leidt tot verminderde beeldkwaliteit door tussenliggendeweke delen zoals borstweefsel. Ditkan resulteren in een schijnperfusiedefect in dehartspier, met als gevolg een grotere kans opeen fout-positief onderzoek. Dit is vooral eenprobleem bij adipeuze patiënten en vrouwen metgrote mammae. Daarnaast heeft 201 Tl een langehalfwaardetijd (73 h), hetgeen leidt tot een relatiefhoge stralingsbelasting.Met technetium-99m ( 99m Tc) gelabelde farmacazoals 99m Tc-sestamibi en 99m Tc-tetrofosmine zijnsinds de jaren negentig op de markt. Met het“In een onderzoek bij 19 (95%) van de 20 patiënten met een‘fout-positief’ myocardperfusiescintigram werd ondanksangiografisch ‘normale’ coronaire vaten occulte coronairscleroseontdekt”Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomendeoorzaken van morbiditeit en sterfte in westerselanden. Vroege opsporing en behandelingervan leiden tot een afname van cardiovasculaireziekten. Een betrouwbare diagnostischetest voor het opsporen van kransslagaderlijdenis van vitaal belang. Het inspanningselektrocardiogramheeft evenwel een sensitiviteit van50-70% en een specificiteit van 60-80% en isdaarom niet volledig betrouwbaar voor opsporingvan kransslagaderlijden.Myocardperfusiescintigrafie is een beeldvormendetechniek om de doorbloeding van de hartspier af tebeelden. Myocardperfusiescintigrafie is al vele jareneen goede methode om myocardischemie op te sporenbij patiënten met een acuut myocardinfarct en bijpatiënten met ‘chronische coronaire insufficiëntie’.met kransslagaderlijden. De belangrijkste ontwikkelingenbestaan uit verbetering van de gebruikte radiofarmacaen de introductie van tomografische technieken(SPECT), waarbij men laagsgewijs (doorsneden vancirca 1 cm) informatie krijgt over de regionale doorbloedingvan het linkerventrikel zowel in rust als bijinspanning. Tegenwoordig is het ook gebruikelijk dedoorbloeding van de hartspier en de functie van hetlinkerventrikel gelijktijdig af te beelden. Hart- en vaatbeeldvormingop een gecombineerde camera (PET-CTof SPECT-CT) zijn nu in opkomst, waarbij zowel demyocardperfusie en -vitaliteit, LV-functie, kransslagadervernauwingalsook de calciumscore op ééncamerasysteem bepaald kunnen worden.RadiofarmacaEind jaren zeventig was thallium-201-chloride ( 201 Tl)het meest gebruikte radiofarmacon om de doorbloedingvan de hartspier af te beelden. Thallium-201 iseen kaliumanalogon waarvan de initiële opname inde hartspiercel direct verband houdt met de regionaledoorstroming van de hartspier. Na intraveneuze injectievolgt een hoge concentratie van 201 Tl in vitale hart-radiofarmacon 99m Tc-gelabelde farmaca hebbeneen gunstige stralingsenergie (140 KeV) en eenkorte halfwaardetijd (6 h), waardoor de beeldkwaliteitvan het onderzoek toeneemt en de stralingsbelastingaanzienlijk afneemt. Er kan eenhogere dosis 99m Tc worden toegediend, wat leidttot een betere beeldkwaliteit.Om myocardischemie op te sporen dient hetradiofarmacon intraveneus te worden toegediend,zowel in rust als tijdens maximale inspanning.Er bestaan hiervoor een- en tweedaagseprotocollen. Bij voorkeur wordt het scintigrafischonderzoek in combinatie met conventioneleinspanning verricht. Wanneer de patiënt niet instaat is om te fietsen of onvoldoende maximalebelasting bereikt, wordt gebruikgemaakt van farmacologischeinspanning met adenosine,dipyridamol of dobutamine.Indien tijdens inspanning op het myocardperfusiescintigrameen lokaal perfusiedefect ontstaatdat normaliseert in rust, dan spreekt menvan reversibele ischemie; dit berust meestal opeen belangrijke hemodynamische vernauwing UJ a a r g a n g 1 1 - n u m m e r 4 - 2 0 0 615