MemoRad 2006-4.pdf - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

MEMORADArtikelENEen ‘buro’ voor pretecho’sIn de initiële fase is van interacties tussen deactoren nauwelijks sprake. Artsen waren eenautoriteit en ziekenhuizen veel meer verpleegdanbehandelinstituten. Wel activeerde deradiologie de noodzaak voor het ziekenhuis omop het stroomnet te worden aangesloten. Viaröntgenologen kreeg Philips in de EersteWereldoorlog interesse in de radiologie, maarhun röntgenbuis van Crookes voldeed niet aande gestelde eisen. In de klassieke fase, die van1920 tot begin jaren zeventig duurde, kwamende interacties pas echt op gang: de media methun commentaren en kritieken bereikten eenbreder wordend publiek, de ziektekostenverzekeraarswerden middels regelgeving van de overheidgeformaliseerd, de industrie ging zich internationaaloriënteren, de overheid versterkte metwetten en regelgeving in alle facetten van degezondheidszorg haar positie, en ziekenhuizenen specialisten kwamen langzamerhand onderde invloed van regelgeving en formalisering. Hetlukte de radiologen om voor hen gunstige voorwaardente verkrijgen bij de ziektekostenverzekeraars.Pas in de derde, moderne fase werdende interacties duidelijk zichtbaar; onderstaandetekst betreft voornamelijk de laatste periode vandie fase.10.1 MediaDe media hebben vooral met hun commentarenop personen, nieuws en gebeurtenissen eenbelangrijke invloed op de beeldvorming. DeRaad voor Maatschappelijke Ontwikkeling(adviesraad van het kabinet en de Staten-Generaal) wees in zijn advies van maart 2003 opde belangrijke positie van de media, die de centralerol spelen tussen instituties en burgers. Demedia stellen mogelijkheden en begrenzingen aanhet debat, vooral op de televisie waar te nemen, volgenseen soort van logica: de medialogica.Medialogica betekent dat het medium de vormbepaalt waarin het nieuws gecommuniceerd wordt.De vaak ingewikkelde werkelijkheid wordt gereduceerdvia een interpretatieschema. De medialogica‘personaliseert’ het nieuws, het gaat dan om de poppetjes,hun ruzies en hun slagen of falen. Politiekejournalisten wagen zich vaak aan interpretatievejournalistiek en zijn langer zelf aan het woord. Demedia bepalen de nieuwswaarde van de feiten, enniet de publieke instantie. De Raad geeft in het rapportadviezen om de nadelen van die medialogica tetemperen.Ziektekostenverzekeraars staan al decennia in debelangstelling; 2004 en 2005 lijken, als gevolg vande veranderde wetgeving en de daaraan gekoppeldewijzigingen van polissen en premies, hierdoor topjarente worden. Alleen al in tijdschriften van deConsumentenbond (Geldgids en Consumentengids)zijn binnen een halfjaar drie artikelen over de zorgverzekeringengepubliceerd. Met de commentarenop industriële producten beïnvloeden de media debevolking; bijvoorbeeld met teksten als: röntgenstralenzijn schadelijk, geluidsgolven en magnetismeniet. Door patiëntenverenigingen zijn de bijwerkingenvan röntgencontrastmiddelen kritisch bekeken.De overheid reageert sterk op impulsen vanuit demedia; vragen in de Tweede Kamer betreffen vaakde gezondheidszorg, en daarbij gaat het soms overradiologie. In het vergaderjaar 2003-2004 wenste deKamer een plan van aanpak om tot aanvaardbarewachttijden voor de radiologie te komen. Het overheidsbeleidten aanzien van de invoering van de CTen MRI is mede beïnvloed door de media. De ziekenhuizenzijn, vooral in de laatste jaren, middelpunt vanbelangstelling voor nieuwsmedia. De romantischekant hiervan wordt vertoond in Amerikaanse enNederlandse ziekenhuisseries op de tv; nauwelijksnog verkapte propaganda voor plastische chirurgieziet men op de monitor en is te lezen in glossy- endamesbladen. Het symbool van de vroeger in beeldzijnde dokter was de stethoscoop, maar dit instrumentis verplaatst naar de verpleegkundige; eengoede dokter heeft nu een lichtkast bij zich metdaarop wat radiologische foto’s. Serieuzer is de kritiekvan de media op de kwaliteit van ziekenhuizen,een attitude die politici overnemen, die grote gevolgenzal hebben voor het ziekenhuisbeleid. Eenbekend voorbeeld is de uitgebreide aandacht voor dewachtlijsten van patiënten. In de Consumentengidszijn in 2002 een 37 ziekenhuizen op hun kwaliteitvergeleken, en o.a. Elsevier publiceert jaarlijks deenquête ‘De beste ziekenhuizen’. Ook weer in deConsumentengids werd een artikel gepubliceerd overfouten met medicijnen in Nederlandse ziekenhuizen.De NVvR en haar leden zijn zeker gevoelig voor commentaaren kritieken op hun handelen. In algemenezin kan die kritiek over patiëntenvoorlichting gaan enplaatselijk over het bestaan van wachtlijsten voorradiologische onderzoeken. Enquêtes van kranten entijdschriften naar de tevredenheid van patiënten enhuisartsen over hun ziekenhuis betreffen mede deradiologische afdelingen. De NVvR en de radiologischeafdelingen geven inmiddels een stroom aaninformatie via het internet.10.2 ZiektekostenverzekeraarsZij zorgen al jarenlang voor nieuws, de laatste tijdniet uitgezonderd. De verzekeraars zijn partner in deonderhandelingen die de gezondheidszorg aangaan.Hun positie is in belangrijkheid toegenomen metfinanciële regelingen als budgetteringen en DBC’s. Inopdracht van het ministerie van VWS is het projectDBC 2003 gestart. Dit project richt zich op het realiserenvan prestatiebekostiging voor ziekenhuizen enmedisch specialisten. De NVZ, de VAZ, de OMS, ZNen het ministerie van VWS hebben in december2000 dit project geïnitieerd. De zorgverzekeraarsbepalen mede welke functies of specialismen in ziekenhuizenversterkt moeten worden, welke apparatuurzal worden gekocht en hoeveel geld er beschikbaarkomt. De industrie zal rekening met hen moetenhouden.De financiële problematiek van ziektekostenverzekeraarsdoet de overheid steeds nieuwe maatregelennemen, met als doel: voor minder geld meer en beterwerk. Die wet- en regelgeving betreft de gehelegezondheidszorg, dus ook de radiologie. Verzekeraars38K I J K o o k o p w w w . r a d i o l o g e n . n l