0015.16 Deerns Data 11

Een stukje voorgeschiedenis. Functioneelen technisch gezien zijn de gebouwen vanhet huidige Schedeldoekshavencomplex inDen Haag – zo’n 25 jaar geleden in gebruikgenomen – verouderd. Technischeinstallaties moeten worden vernieuwd, deaanwezige asbest belemmert de verbouwingen,liften zijn vaak kapot en de gebouwenhebben een uitstraling die niet pastin het gemeentelijke beleid ten aanzienvan het omliggende Wijnhavenkwartier.“Renoveren, plus de daarbij behorendetijdelijke huisvesting van de ambtenarenen verhuizingen, is kostbaarder dan nieuwbouw”,vertelt Hofman. “Bovendien willende twee ministeries in de toekomst nauwergaan samenwerken. Vanuit het oogpuntvan minimaal ruimtebeslag en maximaleefficiëntie is nieuwbouw, waarin men gezamenlijkgebruik kan maken van allerleifacilitaire en technische voorzieningen,dan ook logisch.” De nieuwbouw wordtgerealiseerd op een nabijgelegen stuk grond,waar nu nog een woongebouw staat.Nadat de ministeries in samenwerking metde Rijksgebouwendienst een programmavan eisen hadden opgesteld, vond onderverantwoordelijkheid van de rijksbouwmeesterde architectenselectie plaats.“Het team van Kollhoff und TimmermanArchitekten kwam naar onze mening hetdichtst bij onze uitgangspunten, namelijkdat de nieuwbouw de organisaties nietalleen moet faciliteren, maar ook inspireren,nu en in de toekomst”, aldus Hofman.“Zijn voorstel heeft uitstraling, met aandachtvoor detail en vakmanschap.”Het projectHet nieuwbouwproject bestaat uittwee kantoortorens van 140 meterhoog met een bruto vloeroppervlakvan 123.000m 2 . Na voltooiing zalhet plaats bieden aan de ruim 4000medewerkers van de Ministeries vanJustitie en Binnenlandse Zaken enKoninkrijksrelaties. Opvallend is een40 meter hoge plint, die onderdeel uitmaaktvan de gebouwen en waaringemeenschappelijke functies als vergaderzalen,restaurant en bibliotheekzijn gehuisvest. Parkeren kan in tweelagen ondergronds met een oppervlaktevan nog eens 11.000 m 2 . Inapril 2004 gaf de gemeente Den Haagde bouwvergunning voor het project af.UitnodigendRörig legt uit hoe het ontwerp tot stand isgekomen. “Gezien het beperkte aantal vierkantemeters van de bouwplaats moestenwe de lucht in. Met hun 140 meter wordende torens de hoogste gebouwen in de stadDen Haag. Bij het ontwerpen ervan hebbenwe als uitgangspunt genomen dat zijeen zo ‘licht’ mogelijk onderdeel moestenvormen van de omgeving. Dat betekentonder meer terugspringende gevels enschuine lijnen bij de hoofdentree aan deTurfmarkt, waardoor het geheel niet zogrootschalig lijkt. Omdat het een openbaargebouw is, hebben we extra aandachtbesteed aan het uitnodigende karaktervan de gebouwen. Door natuurlijke materialente gebruiken – natuursteen, lichtgraniet en rode, genuanceerde bakstenen –ademt het complex bovendien een op eenwoonomgeving gelijkende sfeer uit.”Een van de belangrijkste eisen was dat hetcomplex zo flexibel moet zijn dat ruimtestijdens de levensduur van de gebouwenzonder problemen voor andere doeleindengebruikt moeten kunnen worden. “Omdie reden hebben we gekozen voor de voorNederland afwijkende stramienmaat van135 cm”, vertelt Rörig. “Dat geeft onsnamelijk iets meer flexibiliteit qua indelingen afmetingen van de ruimtes dan de hiergehanteerde veelvoud van 60 cm. We kunnenermee tegemoet komen aan de tendensnaar nieuwe, meer flexibele werkplekconceptendie daardoor differentiatie mogelijkmaken.”KlimatiserenDe vereiste flexibiliteit heeft ook gevolgenvoor de techniek, die zo onopvallend mogelijkin het complex wordt geïntegreerd.Deerns’ voorstel voor klimatisering vanhet complex is opvallend te noemen. Hetwas een van de redenen waarom hetbureau door de Rijksgebouwendienstwerd uitgenodigd om als partner aan ditproject deel te nemen. Om de gevraagdeflexibiliteit te kunnen realiseren heeft Deernsgekozen voor betonkernactivering, aldusCrolla. “Bij betonkernactivering maken wegebruik van het accumulerende vermogenvan de betonconstructies.De koel- en verwarmingsenergie wordt inde betonconstructie opgeslagen en wanneernodig aan de ruimte afgegeven. Deintegratie gaat verder dan het instortenvan leidingen ten behoeve van de betonkernactivering,ook de luchtkanalen naarde ruimten toe zijn opgenomen in de constructievloer.”Hofman vindt het best spannend. “Wehebben bij andere projecten weliswaar ervaringopgedaan met betonkernactivering,maar het is de eerste maal dat het inNederland op zo’n grote schaal wordt toegepast.Bovendien praten we over technischeeisen van vandaag, die over twintigjaar – de gebruikstermijn – ook nog moetenvoldoen, en waarschijnlijk zelfs nog langer,want het casco heeft een levensduur vanzestig jaar.”Met het oog op een optimaal binnenklimaaten reductie van de milieubelasting is er gekozenvoor te openen ramen in combinatiemet mechanische ventilatie. Theoretischeonderzoeken en windtunnelsimulaties hebbenuitgewezen dat de winddruk op debovenste verdiepingen zo enorm kan zijn,DeernsData 5