Download uitgave als PDF - Zuiderlucht

e n k e l t j e u t o p i aI N K I J KFilmstadVolgens ooggetuigen was het eenindrukwekkend gezicht. De 53burgemeesters uit het Duitse Ruhrgebieddie als uit één mond de mijnwerkersgroet“Glück auf” scandeerden toenze zich enkele jaren geleden presenteerdenbij de kandidatuur voor EuropeseCulturele Hoofdstad in 2010. Plaats vanhandeling was de Jahrhunderthalle inBochum. Terwijl de kandidaat nietBochum was, maar buurstad – eneeuwige rivaal - Essen.Alsof Maastricht, dat de titel voor2018 wil binnenhalen, zijn kandidatuurpresenteert in het Glaspaleis inHeerlen.De Jahrhunderthalle is een van devele industriële monumenten in hetRuhrgebied die een culturele bestemminghebben gekregen. Enorme stalendakconstructies, gevlinderde betonnenvloeren, grofgestuukte muren.Hoe ruwer de omgeving, hoe beter desubtiliteit in muziek en theater tot zijnrecht komt. Zoals bij de jaarlijkse (sic!)Ruhrtriënnale, een soort Holland Festival,maar dan grootschaliger. En imposanter,vanwege die post-industriëleomgeving. Nederlandse theatermakerszijn er dol op.In deze Jahrhunderthalle werdenvorige maand de European Film Awardsuitgereikt. Het filmgala voor de ‘EuropeseOscars’ in Bochum, of all places?Inderdaad was filmstad Berlijn zovriendelijk geweest de eer aan Bochumte laten, bij wijze van opwarmertje voorde culturele hoofdstad Ruhr 2010.Alsof Utrecht voor één keer deGouden Kalveren laat uitreiken inMaastricht. In cultuurhuis AINSIbijvoorbeeld, ooit een fabriekshal waarcementzakken werden gevuld. Of in devoormalige Timmerfabriek van Sphinx,cultuurtempel in wording.Prijswinnende regisseurs als MichaelHaneke en Ken Loach gebruikten hetfilmgala in Bochum voor een oproep omHollywoodfilms in Europa aan bandente leggen. Kwalitatief gezien is zo’nboycot niet nodig, de Europese cinemasteekt de Amerikaanse film de laatstejaren links en rechts voorbij, getuigeook de in Bochum gelauwerde films alsDas weisse Band, Fish Tank, The Readeren Slumdog Millionaire. Jammer datveel van dat moois in Europa zelf maarmondjesmaat te zien is. In Nederlandbijvoorbeeld wordt ruim 80 procent vande bioscooprecettes door Hollywoodfilmsbinnengesleept.Was de in Bochum gevierde triomf vande Europese film daarmee de triomf vanhet filmhuis – en daarmee eenpyrrusoverwinning? Wie bij een filmhuisdenkt aan Koreaanse films metminutenlange shots van wuivenderietvelden, is al een jaar of tien nietmeer buiten de deur geweest. HetMaastrichtse Lumière, waar ook OscarwinnendeHollywoodfilms te zien zijn,is met ruim 100.000 bezoekers per jaareen van de succesvolste filmhuizen vanNederland. Met een groei waar maarweinig cultuurtempels aan kunnentippen. Dat Lumière als belangrijkstepubliekstrekker van de Timmerfabriekdaar nog steeds geen aanspraak kan makenop een voorkeursbehandeling, heeftvooral te maken met de sterke theaterlobbyin de Maastrichtse politiek.Weliswaar mist de stad een echte filmtraditie,maar daar wordt aan gewerkt.Met een minimaal budget beleeft hetMade in Europe Filmfestival met eenpoedel als beeldmerk dit voorjaar zijnvijfde editie. Stel dat het Maastrichtlukt om in 2018 Culturele Hoofdstadte worden, waarom zou de uitreikingvan de European Film Awards dan nietkunnen worden binnengehaald? NaBochum is alles mogelijk. De EFA wordtgesponsord door het NederlandseFilmfonds, waar Doreen Boonekamp dedirecteur is. Ze is in Maastricht geenonbekende. Ze is er geboren.WIDO SMEETSKunst en constructiedoor Duncan LiefferinkMiniaturen is een idealetentoonstelling voor mensen die krapbehuisd zijn. En misschien ook voorverzamelaars die bijna geen plaats aande muur meer over hebben.Elk jaar in de periode rond Kerstmispresenteert Galerie Freitag 18.30 inAken kleine kunst. Weinig werk is groterdan een A4-tje. Manfred Mahsbergschildert zijn ogenschijnlijk uit delosse hand geplamuurde portretjesvan beroemdheden als James Joyce enFranz Schubert zelfs op 7,5 x 7,5 cm. Ookde tentoongestelde sculpturen passenzonder problemen in de fietstas.Galerie Freitag 18.30 is voortgekomenuit een Akens kunstenaarscollectief.Eén van de initiatiefnemers was deinmiddels internationaal opererendeKai Savelsberg, ook vertegenwoordigdop de expositie. Vanaf het begin wasook de jurist en kunstliefhebber RobertMertens betrokken. Sinds twee jaarwordt de galerie voltijds door hemgeleid.“De drempel voor kunst moetniet hoger zijn dan nodig”, zegtMertens. “Daarom organiseer ikallerlei onconventionele activiteiten.Ik heb een keer een tentoonstellingvia een internetverkiezing doorde bezoekers laten samenstellen.Binnenkort komt er een tentoonstellingwaarbij de kunst niet boven de bankmoet passen, maar andersom: eenMiniaturen in Galerie Freitag 18.30 Aken.interieurontwerper kiest meubilair bijde kunstwerken. De hyperrealistischesnelweglandschappen van ViorelChirea heb ik in een Autobahnraststättegetoond. Zo probeer ik een zo breedmogelijk publiek aan te spreken.”Dat lijkt aardig te lukken. Op deopeningen (iedere eerste vrijdag vande maand om 18:30 uur, vandaar denaam van de galerie) komen somswel tweehonderd mensen af en datis waarachtig niet weinig. Dit najaarnog stond de Steinkaulstrasse vol metbelangstellenden voor de projectiesvan Nikola Dicke op de gevel van degalerie.Miniaturen biedt handzame énbetaalbare kunst. Voor een paarhonderd euro is van alles te koop.Tegelijkertijd is het een soort executivesummary van het programma vande galerie. Er is werk van maar liefstzesentwintig kunstenaars te zien, vanwie velen in de loop van het jaar eengrotere presentatie hebben gehad ofnog krijgen. Stilistisch is er weinig lijnin te ontdekken: het gaat van abstracttot figuratief en van strijkijzerstraktot schilderachtig smeuïg. Wat dekunstenaars nog het meeste verbindt,is een zekere lichtheid van toon, zoalsin de bizarre mannetjes van RobertBischof of de gedeconstrueerde boekenvan François du Plessis. Dat heeftniet alleen met de kleine formaten temaken, verzekert Mertens: “Een beetjehumor en ironie, daar houden we hierwel van.”Miniaturen. Galerie Freitag 18.30,Steinkaulstrasse 11, Aachen, t/m 30januari 2010. www.freitag1830.de.19 www.zuiderlucht.eu januari 2010