Vervolg kwartierstaat.pdf - nicovanderwoude.nl

In 1737 kopen Jacob en zijn eega een “huisje ter nering”. 784 Dekoopbrief wordt opgemaakt op 27 mei 1737, zodat het overlijden vanTrijntje na die datum moet liggen.In 1741-1742 legt Jacob als naastligger het niaar op de verkoop vaneen huis aan de zuidkant van de Voorstraat, omtrent de Vismarkt. 785Bij de quotisatie in 1749 staat hij te boek als Jacob Radsma, “mr.horlogiemaker”. Twee personen boven de twaalf jaren. De aanslagbeliep 23-15-4.Het overlijden van Jacob Harmens Radsma ligt in ieder geval na 11november 1758, wanneer hij nog als naastligger vermeld wordt. 786Waar zou Jacob Harmens het ambachtelijke vak van uurwerkmakergeleerd hebben? Deze tantaliserende vraag rechtvaardigt bijkans eenonderzoek op zich. Bekend is wel, dat zijn zoon Tjeerd geruime tijdte Amsterdam woont. In 1731 komt hij met zijn vrouw, GeertruyHeiligringh, met attestatie van Amsterdam naar Harlingen. Bij hunhuwelijk in 1719 is zij trouwens ook afkomstig uit de IJstad.Het is zeker niet ondenkbaar, dat Tjeerd zijn verdere opleiding totklokkenmaker ontvangen heeft in Amsterdam – in die dagen een gekendcentrum op uurwerkmakersgebied. 787Maar wellicht ligt het antwoord op die scholingsvraag voor JacobHarmens dichter bij huis. Er wordt in de literatuur namelijk eenlink gesuggereerd tussen het werk van de Leeuwarder klokkenmakerJacob Barritius en de Harlinger uurwerkmakers (waarbij explicietsprake is van “de bekende familie Radsma”). 788Jacob Barres, zoals hij eigenlijk heet, werkt aanvankelijk teLeeuwarden, maar hij verkoopt in 1664 bezittingen aldaar en hijwordt tussen 1673 en 1693 te Harlingen vermeld.Het is vervolgens enigszins verleidelijk, om te speculeren: omdater dus pregnante stilistische overeenkomsten in werk en werkwijzeschijnen te zijn, zou Jacob Harmens het vak geleerd kunnen hebbenvan (of via) Barritius.Ik wil hierbij echter het fabuleren niet de overhand laten nemen:het gaat om een voorzichtige poging tot een reconstructie, want eeneenduidige verklaring blijkt voorlopig spijtig genoeg nietmogelijk.Terug dus maar naar de feiten. Jacob heeft rond 1709 een uurwerkvervaardigd voor het Raadhuis. Hij schijnt dat aan de stadgeschonken te hebben.Nader onderzoek in het gemeentearchief van Harlingen bracht evenwelniet aan het licht, wanneer en hoe dat zijn beslag heeft gekregen:er zijn bijvoorbeeld in de Ordonnantie- en Resolutieboeken geensporen van gevonden.Maar het feit ligt er: in 1835 en 1882 wordt in een tweetal aktendoor zijn nazaten nogmaals de aandacht gevestigd op dat uurwerk inde Raadhuistoren, de maker en de rol van stadsklokkenist. 789In november 1882 schrijft Tjeerd Martens Radsma 790 , de Harlingerstadsklokkenist, bij een beschrijving van de Harlingerstadsuurwerken over de Raadhuistoren:“(...) het uurwerk is vervaardigd in 1709 door Jacob Harmz,denkelijk mijn overgrootvader en aan de stad present gegeven ondervoorwaarde dat zijn nageslagt altijd de post van klokkenist zouuitoefenen; hetwelk ook heeft plaats gehad, behalve in den tijd derpatriotten, zijnde mijn vader om zijn Prinsgezindheid afgezet, maarnaderhand bij verandering der politieke toestand weder in zijn posthersteld, welke hij tot zijn dood heeft bekleed.”Bijna een halve eeuw daarvoor, in 1835, had de vader van Tjeerd,Marten Tjeerds Radsma 791 , iets soortgelijks aan het papiertoevertrouwd.