Vervolg kwartierstaat.pdf - nicovanderwoude.nl

kinderen omgezien en ook haar tegenwoordige verblijfplaats isonbekend.Verder: ‘Ik ondergetekende bekenne uit hande van heren regenten tehebben ontvangen mijne bovengenoemde kinderen, belovende dezelvenimmer weder ten laste van ‘t godshuis te laten komen, alsmede vanal het nodige te voorzien en goede opvoeding te geeven, Amsterdam22-1-1813, Johanna de Vries, weduwe Wegtter.’De correspondentie tussen de administrateurs van het weeshuis en‘Almelo’ is goeddeels bewaard geleven 23 . Hendrik Jan Colmschatevoert de pen in het Almelose. Albert komt er enkele malen in voor.Colmschate zal ongetwijfeld handelen in opdracht, maar uit zijnbrieven blijkt duidelijk de onwaarschijnlijke moraal: het weeshuisbetaalt kostgeld en alle andere kosten, terwijl de wezen voornagenoeg voor niets werken bij boeren of in de fabrieken in en rondAlmelo. Voor werkelijk alles eisen de Almeloërs een vergoeding enals er eens iets mis gaat, weigeren zij steevast daarvoor(financieel) op te draaien.Albertus is dus eind 1812 24 naar Almelo overgekomen. Hij staat opeen lijst over de jaren 1811-1813 vermeld: ouderdom 12 jaren,lengte 4 voet en 2 duim. Achter zijn naam staat een kruisje, watzoveel betekent als ‘vrijwilliger’. Daarbij staat overigensaangetekend: ‘ofschoon er onder zijn, die te jonk en te kleinzijn.’Op 2-5-1813 schrijft Colmschate aan J. Berntz: ‘Albert Wagter is opUE: aanschrijven overgezonden. Twijfele niet, of hij is wel overgekomen. De bode voor transport betaald f 6(..)’. In een later,ongedateerd schrijven 25 wordt duidelijk wanneer en wat zich heeftafgespeeld. Op 11 maart heeft Comschate een brief van het weeshuisontvangen en daarom is Albert op de 19de teuggezonden naarAmsterdam. Hij is van de lijst (denkelijk ‘werknemers’)afgeschreven. Tot een ieders verbazing blijkt Albert op de 8ste(mei?) weer terug in Almelo. Hij vertelde dat zijn vader hem nietkan en zijn moeder hem niet wil onderhouden en dat zij zelfs eenvan zijn borstrokken heeft verkocht. Zij heeft daaarna tegen hemgezegd: “Gaat nu heen, daar gij vandaan gekomen zijt.’ Albert isdaarna door een man ‘van Nieuwendam’ aan het schip gebracht. Hijheeft ook de overtocht naar Zwolle betaald. Albert heeft daar ‘proDeo’ gelogeerd en is vervolgens met twee soldaten naar Almelo toekomen lopen. Hij was, zo schrijft Colmschate, afgemat enuitgehongerd. Hij kon weer bij zijn oude hospes terecht en hij isweer op de lijst ingeschreven.Klaarblijkelijk wil het weeshuis niet helemaal meegaan in deregeling die Colmschate voortstelt: Albertus gewoon tegen de oudeafspraken opnieuw aannemen. Dat betekent dat hetAalmoezeniersweeshuis kostgeld voor hem overmaakt: want terwijl dewezen voor niets of bijna gratis werkten krijgen de fabrikantengeld toe. In een brief op 5 juni 1813 zegt Colmschate dat degemeente Almelo Albert niet voor haar rekening zal nemen ‘zodat wijdezen jongen na Amsterdam moeten teruggezenden en aan zijn lotoverlaten.’In een brief, gedateerd 6 november 1814 blijkt dat Albertonverminderd de zorg van de fabrikanten heeft: ‘(...), maar waarblijven wij nu met Albert Wegter? Van de luitenant Nipkens teNieuwendam ontvangen wij geen kostgeld voor dien jongen. Waar moetdit eindelijk heen met hem? Ten laste van onze gemeente kunnen enzullen wij hem niet brengen, veel minder houden wanneer zig niemandom hem bekommerd, hem aanneemt, dan moeten wij hem overzenden(...)’. Daarmee is de geschiedenis nog niet gedaan, want op 20-12-1817 komt Albert nogmaals voor in een brief van Colmschate: menblijkt te Almelo geld van het weeshuis, dat eigenlijk bestemd wasvoor scholing van de wezen, anders besteed te hebben. Er is o.a.