Wij spreken zo niet onder ons â taalstandaardisasie en die ... - LitNet
Wij spreken zo niet onder ons â taalstandaardisasie en die ... - LitNet
Wij spreken zo niet onder ons â taalstandaardisasie en die ... - LitNet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>LitNet</strong> Akademies – Jaargang 6(1) – Maart 2009(Akademie-jaarboek 1920:74-75). Die [ε] van ek (te<strong>en</strong>oor ik) verte<strong>en</strong>woordig ’ngeval van vokaalverlaging wat net soos affrikatisering tiper<strong>en</strong>d is vir <strong>die</strong> tipiesKaapse tongval waarna hier bo verwys is (vgl. regtig/régtàg, gedo<strong>en</strong>/gàdoén,lemo<strong>en</strong>/làmoén, magtig/mágtàg).Uit Brümmer se opmerking blyk duidelik hoe betuttel<strong>en</strong>d <strong>en</strong> neerbuig<strong>en</strong>dgeoordeel is oor tipiese Kaapse vorme wat in verband gebring is (in <strong>die</strong> geval van<strong>die</strong> diminutief-[-t∫i] ontereg) met gekleurde sprekers. Alles dui daarop dat ditpresies so gegaan het met <strong>die</strong> palatale [-t∫i]-variant van <strong>die</strong> diminutief. Dieaffrikaat [t∫] is stellig in verband gebring met <strong>die</strong> affrikaat [dz], tiper<strong>en</strong>d vir <strong>die</strong>taal van <strong>die</strong> kreoolse Bo-Kaapse Maleiergeme<strong>en</strong>skap. Die stigmatisering van <strong>die</strong>[t∫i]-uitspraak is miski<strong>en</strong> aanvanklik aangevoer vanuit <strong>die</strong> noorde, maar juisomdat m<strong>en</strong>se veral in <strong>die</strong> suide gevoelig was vir <strong>die</strong> smet van "Hotnotstaal" ookdaar deurgevoer. Anders kan nie verklaar word waarom dit te<strong>en</strong>swoordig oor <strong>die</strong>hele spraakgebied as onbeskaafd beoordeel word nie.Ons si<strong>en</strong> dus dat dit met <strong>die</strong> verkleiningsmorfeem presies andersom gegaan hetas met NIE-2, terwyl <strong>die</strong>selfde id<strong>en</strong>titeitskepp<strong>en</strong>de kragte werksaam waswaarmee volk <strong>en</strong> taal op mekaar afgestem is. Die Nederlandse herkoms van <strong>die</strong>[t∫i]-variante is toe nie meer aangevoel nie, maar juis geassosieer met <strong>die</strong>gekleurde bevolkingsgroep aan <strong>die</strong> rand van <strong>die</strong> wyer spraakgeme<strong>en</strong>skap. Hier<strong>die</strong>groep het bow<strong>en</strong>di<strong>en</strong> nie meegetel in <strong>die</strong> nasionaliteitstrewe van <strong>die</strong> Afrikaner nie.Daarom moes hier<strong>die</strong> variante <strong>die</strong> aftog blaas.6. T<strong>en</strong> slotteEk het geprobeer om aan te toon dat bepaalde k<strong>en</strong>merke van moderneStandaardafrikaans nie oortuig<strong>en</strong>d verklaar kan word deur één <strong>onder</strong>ligg<strong>en</strong>debasisdialek te ver<strong>onder</strong>stel nie, maar dat <strong>die</strong> wisselwerking tuss<strong>en</strong> <strong>die</strong>verskill<strong>en</strong>de variëteite van <strong>die</strong> gesproke <strong>en</strong> geskrewe taal soms vandeurslaggew<strong>en</strong>de belang was vir <strong>die</strong> totstandkoming van <strong>die</strong> standaardtaalvorm.Daarmee saam is bewus gewerskaf aan ’n eie id<strong>en</strong>titeit deur soms te<strong>en</strong> <strong>die</strong>Hollandse norm in te gaan. Soms is daar ook wel "laer getrek" t<strong>en</strong> einde"<strong>ons</strong>uiwerhede" te vermy. Tog bly Standaardafrikaans soos in <strong>die</strong> mond van JanRabie <strong>die</strong> <strong>en</strong>igste ware produk van geslaagde nierassige samewerking in Suid-Afrika.BibliografieBarkhuiz<strong>en</strong>, J.H., H.P. Stander <strong>en</strong> G.J. Swart. 1992. Hupomnēma. Pretoria: Dept.Grieks, Fakulteit Lettere <strong>en</strong> Wysbegeerte, Universiteit van Pretoria.Berns, J.B. <strong>en</strong> J. van Marle. (reds.). 2000. Overzees Nederlands. Lezing<strong>en</strong>gehoud<strong>en</strong> op het symposium van de afdeling Dialectologie van het P.J. Meert<strong>en</strong>s-Instituut op vrijdag 26 november 1993. Amsterdam: Meert<strong>en</strong>s-Instituut.Blount, B.G. <strong>en</strong> M. Sabches. (reds.). 1977. Sociocultural Dim<strong>en</strong>si<strong>ons</strong> of LanguageChange. New York: Academic Press.Boretzky, N., W. Enniger <strong>en</strong> T. Stoltz. (reds.). 1985. Akt<strong>en</strong> des 1. Ess<strong>en</strong>erKolloquuium ber Kreolsprach<strong>en</strong> und Sprachkontakte. Bochum: Studi<strong>en</strong>verlag Dr.N. Brockmeyer.137ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za
Change language