Als een naaste sterft - Mca

Als eennaaste sterftInformatie voor nabestaandenmca.nl

InhoudsopgaveInleiding 3Gang van zaken en formaliteiten na overlijden 3Laatste zorg voor de overledene 4Obductie 7Niet-natuurlijke dood 7Weefsel- en/of orgaandonatie 7Ter beschikking stellen aan de wetenschap 8Omgaan met verlies van een dierbare 8Adressen en websites voor rouwverwerking 11Uw vragen 11Telefoonnummers MCA 11Bijlage - obductie 12ColofonDe tekst in deze brochure over omgaan met verlies van een dierbare, is gebaseerd op defolder ‘Een dierbare verliezen’ van het Integraal Kankercentrum Rotterdam.De bijlage over obductie is gebaseerd op een folder van de Nederlandse Verenigingvoor Pathologie (NVVP) in samenwerking met de Nederlandse Patiënten ConsumentenFederatie (NPCF).Redactie: afdeling oncologiemedewerkers van mortuariumafdeling marketing & communicatieVormgeving: beeldgroep MCAFoto’s:beeldgroep MCAOplage: 800/6e druk/2010Druk:Marcelis - Van der Lee - Adu bvArtikelnummer: 89489Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl ofvraag bij de balie van patiëntenvoorlichting2

Nu een naaste uit uw familie- of vriendenkring overleden is of komt te overlijden,valt het wellicht niet mee om uw aandacht te richten op het regelen van alleformaliteiten die daarmee samenhangen. Om u daarbij te helpen, hebben we allebelangrijke informatie voor u gebundeld in deze brochure. Behalve informatie overde formaliteiten die geregeld moeten worden, vindt u informatie over de gang vanzaken in het ziekenhuis na overlijden, de laatste zorg voor de overledene en hetomgaan met verlies van een dierbare.Gang van zaken en formaliteiten naoverlijdenNa het overlijden van uw dierbarevullen een arts en verpleegkundigevan de afdeling de overlijdenspapierenin. Vervolgens wordt de overledenenaar het mortuarium van onsziekenhuis overgebracht. Daar nemengespecialiseerde medewerkers de zorgvoor uw overleden dierbare over.U schakelt zelf een uitvaartverzorger in.Waarschuwen van een uitvaartverzorgerWij adviseren u om zo spoedig mogelijkna het overlijden van uw naaste eenuitvaartverzorger in te schakelen. Hetkan zijn dat de overledene daarvoorverzekerd is. In dat geval neemt u contactop met de betreffende uitvaartverzekeraarof uitvaartverzorger. Zij zijn 24 uur perdag bereikbaar. Dat geldt niet voorverzekeraars waarbij alleen een polis isafgesloten voor uitkering van een somgeld bij overlijden. Zij zijn alleen tijdenskantooruren bereikbaar. U bent in datlaatste geval uiteraard vrij in uw keuzevoor een uitvaartverzorger. MedischCentrum Alkmaar (MCA) stelt zich tenopzichte van uitvaartverzorgers neutraalop. We kunnen u daarom niet adviserenover de keuze voor een uitvaartverzorger.Wat regelt een uitvaartverzorger?In overleg met de nabestaanden regelteen uitvaartverzorger:• het afhalen van de overlijdenspapierenbij het mortuarium van het ziekenhuis;• het afhandelen van de vereisteformaliteiten zoals aangifte doen bij deburgerlijke stand van de gemeente waaruw naaste is overleden;• vervoer van de overledene naar hetInformatie voor nabestaanden3

Als een naaste sterftuitvaartcentrum of elders;• het opbaren;• de uitvaart en de rouwkaarten.Zelf aangifte doen bij de burgerlijkestandU kunt ook zelf aangifte doen bij deburgerlijke stand van het overlijden vanuw naaste. Houdt u dan rekening met devolgende gang van zaken.• Na telefonisch overleg kunt u deoverlijdenspapieren tijdens kantoorurenophalen bij een medewerker van hetmortuarium. ’s Avonds, ’s nachts of inhet weekend kan dat bij de portier vanhet MCA. U vindt de telefoonnummersachterin deze brochure.• U bezorgt de overlijdenspapierenbinnen één tot twee werkdagen bij deambtenaar van de burgerlijke stand vande gemeente waar uw naaste overledenis. Belt u van tevoren om een afspraak temaken: (072) 548 88 88.uittreksels van de overlijdensakte u nodigheeft. Deze zijn onder andere nodig voorhet afhandelen van bankzaken, pensioen,enzovoort.Persoonlijke bezittingenPersoonlijke bezittingen van deoverledene, die vergeten zijn mee tenemen, worden op de verpleegafdelingbewaard. Om misverstanden of zoekrakente voorkomen, is het verstandig dezezo snel mogelijk op te (laten) halen.Als er persoonlijke bezittingen vande overledene meegaan naar hetmortuarium, vult u - samen met eenverpleegkundige of medewerker vanhet mortuarium - op een formulier inom welke bezittingen het gaat. U zethiervoor ook een handtekening. Houdtu er rekening mee dat persoonlijkebezittingen van de overledene niet onderde verantwoordelijkheid vallen vanzorgverleners en andere medewerkersvan het MCA.Aangifte doen in de gemeente AlkmaarBehalve de overlijdenspapieren heeft uvoor aangifte in de gemeente Alkmaaruw eigen legitimatiebewijs nodig enhet eventuele trouwboekje van deoverledene. Ook geeft u door hoeveelLaatste zorg voor de overledeneIn afwachting van vervoer naar eenuitvaartcentrum of elders wordtde overledene na overlijden naarhet mortuarium van het ziekenhuis4

overgebracht. Als een patiënt in hetziekenhuis komt te overlijden, vindt in deregel ook de zogenoemde ‘gebruikelijkelaatste zorg’ in het ziekenhuis plaats. Hierwordt de persoonlijke verzorging vande overledene mee bedoeld. Denkt uaan het kleden van de overledene, hetscheren en/of aanbrengen van makeup,enzovoort. Deze laatste zorg wordtgedaan door de medewerkers van hetziekenhuis of door uw uitvaartverzorger.Keuze voor de laatste zorg doorziekenhuis of uitvaartverzorgerZiekenhuizen zijn verplicht omnabestaanden de keuze voor teleggen of zij de laatste zorg door hetziekenhuis of de uitvaartverzorger willenlaten doen. Daarover zijn afsprakengemaakt door koepelorganisaties vanziekenhuizen, uitvaartverzorgers enpatiëntenverenigingen. U krijgt daarvoorhet formulier ‘Verklaring inzake hetuitvoeren van de laatste zorg aan deoverledene’ van een verpleegkundige. Ukunt uw keuze op dit formulier aankruisen.Ook kunt u eventuele aanvullende wensenvoor de persoonlijke verzorging van deoverledene op dit formulier aangeven,zoals:• het dragen van bepaalde kleding;• make-up;• sieraden;• scheren;• keuze voor een bepaalde lighouding.U geeft de ondertekende verklaring terugaan de verpleegkundige. Het kan zijndat u - bijvoorbeeld om een religieuzeof andere reden - niet wilt dat de laatstezorg wordt uitgevoerd. Geeft u dit danmeteen na het overlijden door aan deverpleegkundige.Laatste zorg door de uitvaartverzorgerAls u er voor kiest om de laatste zorgdoor de uitvaartverzorger te latenuitvoeren, dan bespreekt u dit in heteerste contact met de uitvaartverzorger.De uitvaartverzorger zorgt binnen 24 uurvoor vervoer van de overledene naar hetuitvaartcentrum of elders. De laatste zorgkan bijvoorbeeld ook thuis plaatsvinden.Overbrengen van de overledeneHet mortuarium is de enige plaats in hetziekenhuis van waaruit het vervoer van deoverledene mag plaatsvinden. De uitvaartverzorgermag de overledene dus nietzelf van de verpleegafdeling afhalen. Hetziekenhuis zorgt er daarom voor dat het lichaamvan de overledene zo snel mogelijkwordt overgebracht naar het mortuarium.Informatie voor nabestaanden5

Als een naaste sterftLaatste zorg in het ziekenhuisAls u kiest voor uitvoering van de laatstezorg in het ziekenhuis, vragen wij ofu kleding voor de overledene in hetziekenhuis wilt achterlaten of nabrengen.De medewerkers van het mortuarium ofde verpleging voeren dan de laatste zorguit.Persoonlijke wensenPersoonlijke wensen voor make-up,kleding, siera den en dergelijke kunt udoorgeven aan de verpleegkundige vande afdeling waar uw dierbare overledenis. De verpleegkundige brengt uwwensen over aan de medewerkers van hetmortuarium.Rituele bewassingRituele bewassing kan in het mortuariumvan het MCA plaatsvinden. U kunthiervoor contact opnemen met demedewerkers van het mortuarium. Datkan op werkdagen van 8.30 tot 16.00uur via telefoonnummer (072) 548 3549.’s Avonds en in het weekend kunt ucontact opnemen met de portier viatelefoonnummer (072) 548 3790.Bezoek in het mortuarium van hetziekenhuisHet kan zijn dat uw overleden dierbareal naar het mortuarium is overgebrachtvoordat u in het ziekenhuis bentaangekomen. U kunt de overledenedan in het mortuarium bezoeken. Ubespreekt daar uw keuze en wensen voorde laatste zorg met de medewerkersvan het mortuarium. Wilt u wel eersttelefonisch contact opnemen met demedewerkers van het mortuarium? Datkan op werkdagen van 8.30 tot 16.00uur via telefoonnummer (072) 548 3549.’s Avonds, ’s nachts of in het weekendkunt u een bezoek aan het mortuariumregelen via de verpleegkundigen vande verpleegafdeling waar uw naasteoverleden is.Kosten voor laatste zorg en het verblijf inhet mortuariumDe kosten voor het gebruik van hetmortuarium en de laatste zorg zijn geenonderdeel van het ziekenhuistarief. Zezijn daarom vaak niet opgenomen inziektekostenverzekeringen. De kostenmoeten dan apart door de nabestaandenworden betaald. Als de laatste zorgdoor het ziekenhuis wordt uitgevoerd,ontvangt u hiervoor rechtstreeks eennota van het MCA. Het MCA brengtstandaardkosten voor de eerste 24 uuren eventueel aanvullende kosten voorextra ligdagen en/of speciale wensen in6

ekening. U kunt deze rekening indienenbij uw uitvaartverzekering als u voor dezekosten verzekerd bent. De nota hiervoorgaat naar de uitvaartverzorger. Als erobductie wordt verricht, kan het zijn datde overledene langer dan 24 uur in hetmortuarium moet verblijven. Het MCAbrengt in dat geval geen extra ligdagen inrekening.stellen. Als obductie nodig of wenselijk is,bespreekt de arts dit met u. De arts legtuit wat obductie is, waarom het belangrijkis en u krijgt uitleg over de procedure. (Inde bijlage bij deze brochure vindt u meerinformatie over obductie.)Niet-natuurlijke doodObductieDe behandelend arts of de arts diede dood heeft gecon stateerd, kan denabestaanden om toestemming vragenvoor obductie. Obductie is inwendigonderzoek van de overledene om deprecieze doodsoorzaak of de resultatenvan de medische behandeling vast teHoudt u er rekening mee datde uitslag van de obductie pas naminstens acht weken bekend is. Ukrijgt dan uitleg van de arts die deobductie heeft aangevraagd. Dit is eenspecialist van het MCA of de huisarts.Met vragen over uw afspraak voorde uitslag kunt u contact opnemenmet de assistente van de huisartsof de (polikliniek)assistente van despecialist.Onder een niet-natuurlijke dood wordtver staan dat iemand overleden is dooreen niet-natuur lijke oorzaak. Bijvoorbeelddoor een misdrijf, een ongeval ofeuthanasie. Bij een misdrijf stellen Politieen Justi tie een onderzoek in naar dedoods oor zaak met een zogenoemdegerechtelijke obductie. U mag deoverledene dan pas bezoeken als hetlichaam weer is vrijgegeven door Politieen Justitie. In andere gevallen van eenniet-natuurlijke dood gelden de gewoneprocedures en regels.Weefsel- en/of orgaandonatieWanneer de behandelend arts bij(dreigend) overlijden mogelijkhedenziet voor donatie van weefsel of eenorgaan, wordt het landelijke DonorinformatiesysteemgeraadpleegdInformatie voor nabestaanden7

Als een naaste sterftom na te gaan of de overledene alsdonor geregistreerd staat. Als dit nietzo is, kan de behandelend arts denabestaanden om toestemming vragenvoor donatie van weefsels en/of organen.Als de overledene door orgaan- ofweefseldonatie langer in het mortuariummoet verblijven, brengt het MCA geenextra ligdagen in rekening.Ter beschikking stellen aan de we tenschapHet kan zijn dat de overledene zijn of haarlichaam na overlijden ter beschikkingstelt aan de wetenschap. In dat gevalmoet de overledene zichzelf tijdens zijnof haar leven hebben aange meld bijeen univer siteit. Het MCA kan alleen aandeze wens van de overledene voldoenals de familie de bevestigingsbriefvoor het ter beschikking stellen aan dewetenschap aan de arts van het MCA kanoverhandigen. Deze neemt dan contactop met de universiteit om de overledeneaan te melden.Bij terbeschikkingstelling aan dewetenschap is het uitgesloten dat erobduc tie en/of donatie plaats vindt. Alleenbij een gerechtelijke obductie vervalt deterbeschikking stelling.Omgaan met verlies van een dierbareBijna iedereen krijgt op een bepaaldmoment in zijn leven te maken met verliesvan een dierbare. Dit kan een ingrijpendeervaring zijn. Het is vaak moeilijk teaanvaarden dat iemand die u dierbaaris er niet meer is. U kunt overweldigdworden door droefheid of andereemoties. U vindt hier korte uitleg overemoties die mensen kunnen hebben nahet verlies van een dierbare.VerdrietNa verlies van een dierbare is het heelvoorstelbaar dat u verdriet heeft. Iedermens ervaart en uit dit op zijn eigenmanier. Ook hoe lang iemand verdrietigis, is heel verschillend. Belangrijk is dat uzich de ruimte en de tijd gunt om verdriette hebben, om een nieuw evenwicht tevinden en te ‘helen’.OnwerkelijkIn het begin kunt u zich verdoofd oflamgeslagen voelen, alsof u in shock bent.U kunt niet geloven dat uw dierbare isoverleden en dit kan erg onwerkelijk vooru zijn. Deze reactie past bij de situatie.Hierdoor beschermt u zich. Meestallukt het om min of meer geleidelijk tothet besef te komen dat een dierbare8

werkelijk is overleden. Gekoppeldaan dat toenemende besef kunt u ookveranderingen ervaren in uw emoties.Somber en vermoeidHet is niet ongewoon om somberegevoelens te hebben. U kunt zichvermoeid voelen en/of moeite hebbenmet in slaap komen of juist vroegwakker zijn. U kunt van tijd tot tijd trekhebben, maar niet in staat zijn om teeten. Misschien kunt u zich maar kortconcentreren en bent u gemakkelijkafgeleid. Eenvoudige problemen lijkenonoverkomelijk en u kunt paniekerigreageren.Lichamelijke klachtenHet kan zijn dat u zich uitgeput enlusteloos voelt of dat u lichamelijkeklachten krijgt waar u normaal gesprokengeen last van heeft. Dit is normaal na hetverlies van een dierbare. Maar vraag uwhuisarts desondanks gerust om raad.SchuldgevoelMisschien voelt u zich schuldig. In hetbegin kunt u schuldgevoelens hebbenomdat u denkt dat u iets had kunnen ofmoeten doen, of juist had moeten laten.In de loop van de tijd kunt u zich schuldigvoelen als u uw leven weer oppakt enweer plezier beleeft aan activiteiten eninteresses. Misschien heeft u er moeitemee om dit uzelf toe staan en voelt u zichontrouw.BoosOf misschien bent u boos. Boos op uzelfomdat u iets niet meer heeft gezegd ofgedaan. Ook al was u dat van plan. Ofmisschien bent u boos op uw overledendierbare. U kunt het gevoel hebben dathij of zij u in de steek heeft gelaten en utegelijkertijd schamen over uw boosheid.Ook kunt u boos zijn op alles en iedereenuit uw omgeving, boos op ‘het leven’omdat het niet loopt zoals u graag hadgewild.Verlangen en gemisSoms kan het gemis zo groot zijn en kuntu er zo naar hunkeren om uw dierbarete zien, te horen of te voelen dat u hetgevoel heeft bijna gek te worden vanverlangen. Sommigen denken hundierbare in een flits te zien in een menigte,zijn of haar stem te horen of hem of haarnaast zich te voelen in bed. Dit soortervaringen lijken levensecht, ook al weet udat uw dierbare er niet meer is.Informatie voor nabestaanden9

Als een naaste sterft• portier MCA, (072) 549 3790, (24 uur perdag bereikbaar)BijlageObductieIn deze bijlage vindt u uitleg overobductie. Bij een natuurlijke dood,moet aan nabestaanden toestemmingworden gevraagd voor obductie. Wellichthelpt deze informatie u om een goedeafweging te maken. Heeft u nog vragen,dan kunt u deze altijd bespreken met dearts.Wat is een obductie?Obductie is een uitgebreid inwendigonderzoek van een overledene waarbijbijna alle organen van de overledeneworden onderzocht. Een obductiewordt ook wel een sectie, lijkopeningof autopsie genoemd. Het onderzoekwordt gedaan door een patholoog. Ditis een arts die gespecialiseerd is in dezevorm van onderzoek. Een obductie is tevergelijken met een operatie. Maar hier isachteraf bijna niets meer van te zien. Eenobductie wordt uiteraard op respectvollewijze verricht.Waarom is obductie soms wenselijk ofnodig?Het is niet altijd duidelijk waaraan iemandprecies is overleden. Nabestaandenen artsen willen vaak weten hoe hetziekteproces en de dood precies verlopenzijn. Met een obductie kan onderzochtworden wat er in de laatste levensfasemet een patiënt is gebeurd. Ook kanmet een obductie worden nagegaan ofeen bepaalde medische behandelingjuist is geweest. Deze kennis kan vanbelang zijn voor de behandeling vanandere patiënten. De ervaring leert datook bij patiënten waar de doodsoorzaakduidelijk leek, zich nog zaken kunnenvoordoen die niemand had verwacht.De informatie die een obductie oplevert,helpt de artsen op die manier om kritischnaar de door hen ingestelde behandelingte kijken. Obductie is ook van belangvoor de wetenschap. Veel kennis overziekte is verkregen door studies vanobductiemateriaal.Wat gebeurt er bij een obductie?Bij een obductie doet de patholoogeerst uitgebreid uitwendig onderzoek.Vervolgens opent de patholoog hetlichaam van de overledene. Alle organenworden geïnspecteerd. Daarna wordenze meestal één voor één uit het lichaam12

verwijderd, gewogen, en ingesnedenom de binnenkant te inspecteren.Vervolgens wordt uit elk orgaan eenklein stukje weefsel weggenomenvoor microscopisch onderzoek. Dat isbelangrijk omdat niet alle afwijkingenmet het blote oog te herkennen zijn.Daarna plaatst de patholoog de organenterug in het lichaam. Alleen organenwaarvan het onderzoek nog nietafgerond kan worden, worden tijdelijkbewaard. Na sluiting wordt het lichaamovergedragen aan de uitvaartverzorger.Als de overledene aangekleed is, iser niets meer te zien van de obductie.Behalve bij kale mensen als er ookeen zogenoemde schedellichting voorhersenonderzoek heeft plaatsgevonden.Als nabestaanden bezwaar hebbentegen een hersenonderzoek, kunnenzij dit bespreken met de behandelendarts. Er kan dan bijvoorbeeld eengedeeltelijke obductie plaatsvinden.In de meeste ziekenhuizen wordt voorhersenonderzoek apart toestemminggevraagd aan de nabestaanden. Maar ditis niet wettelijk verplicht. Als u bezwaarheeft tegen hersenonderzoek, kunt u ditdoorgeven en bespreken met de arts.Het bewaren van weefsel en organenSoms worden één of meer organen ofdelen van organen langer bewaard.Bijvoorbeeld het hart of de hersenen.Dat is soms nodig als het om eenheel klein orgaan gaat dat daarom inzijn geheel nodig is voor aanvullendmicroscopisch onderzoek. Het kan ooknodig zijn omdat er sprake is van eeningewikkelde afwijking van het orgaan,zodat uitgebreider onderzoek nodig is,al dan niet in samenwerking met eenexpert. Het kan ook zijn dat het weefselof orgaan eerst bewerkt moet wordenvoordat het onderzocht kan worden. Zo’nbewerking kan enkele dagen of somsweken duren. Voor hersenonderzoekbijvoorbeeld is een periode van zes tottwaalf weken nodig. Ook kan het zijn dateen (deel van) een orgaan langer wordtbewaard voor onderwijsdoeleindenomdat het heel treffend een bepaaldeziekte illustreert. Maar dit komt bijna nooitvoor. De organen die om verschillenderedenen langer worden bewaard, wordendus niet mee gecremeerd of begraven.Als ze niet voor onderwijsdoeleindenbewaard blijven, worden ze later alsnogdoor het ziekenhuis gecremeerd. Alsu hier bezwaar tegen heeft, kunt u ditbespreken met de arts. U kunt dan wellichtin overleg tot beslissing komen die voor uaanvaardbaar is.Informatie voor nabestaanden13

Als een naaste sterftHoe is de procedure?Voordat er obductie wordt verricht,wordt aan u als nabestaande omtoestemming gevraagd. U krijgt van dearts uitleg over obductie en u krijgt eeninformatiefolder. Als u geen toestemminggeeft, wordt er geen obductie verricht.Als u wel toestemming geeft, wordtde overledene naar het mortuariumovergebracht. Meestal doet de patholoogbinnen één werkdag de obductie. Alshet, bijvoorbeeld door overlijden in hetweekend, te lang duurt voordat eenpatholoog de obductie kan verrichten,wordt daar in overleg met u een oplossingvoor gevonden. Een obductie duurtminimaal drie uur. Daarna haalt deuitvaartverzorger de overledene op. Nade obductie maakt de patholoog eenverslag dat hij opstuurt naar de arts diede obductie heeft aangevraagd. Als udaar prijs op stelt, maakt deze arts eenafspraak met u om de bevindingen vande patholoog met u te bespreken. Houdtu er rekening mee dat de uitslag van deobductie pas na minstens acht wekenbekend is.Uitzonderingen op deze procedureAls de overledene in een wilsbeschikkingheeft laten opnemen dat hij/zij geenobductie wenstAls de overledene geen obductiewenste, kunt u als nabestaande ook geentoestemming geven voor een obductie.Als iemand een niet-natuurlijke dood isgestorvenIemand die overlijdt na een ongevalof een misdrijf is een niet-natuurlijkedood gestorven. De overledene wordtdan gezien door een gemeentelijkelijkschouwer. Deze beslist of gerechtelijkeobductie verricht wordt of dat het lichaamwordt vrijgegeven. Een gerechtelijkeobductie wordt uitgevoerd door eengerechtelijk patholoog. Als het lichaamwordt vrijgegeven kan het zijn datnabestaanden en/of een arts precieswillen weten wat er gebeurd is. Er kan indat geval obductie door een patholoogvan het ziekenhuis worden gedaan.Dan is altijd toestemming van denabestaanden noodzakelijk.Als obductie in het belang is van devolksgezondheidAls wordt vermoed dat er sprake isvan een zeer besmettelijke ziekte, kanobductie in het belang zijn van devolksgezondheid. Obductie kan dannodig zijn om te onderzoeken hoe eenepidemie voorkomen kan worden.14

Is een obductie bij een kind hetzelfde alsbij een volwassene?In principe is de procedure bij kinderenhetzelfde als bij volwassenen. Soms wordtweefsel weggenomen voor genetischonderzoek. Dit is vooral belangrijk alseen kind tijdens de zwangerschap ofrond de geboorte is overleden. Het kanzijn dat dan onderzocht moet worden ofeen afwijking erfelijk is waardoor er eenkans op herhaling is bij een volgendezwangerschap. Als het hele kleinekinderen betreft, zijn de organen uiteraardook heel klein. In dat geval moet het heleorgaan - in plaats van een stukje weefsel- microscopisch onderzocht worden.Aangeboren afwijkingen bij kinderenzijn vaak complexer dan afwijkingenbij volwassenen. Er is daarom vaakuitgebreider onderzoek nodig. Om diereden kan het zijn dat de organen langerbewaard moeten worden. Als u bezwaarheeft tegen het langer bewaren en nietmee begraven of cremeren van organen,kunt u dat bespreken met de arts. Er wordtdan rekening gehouden met uw wensen.bewaard worden of dat de hersenenvoor onderzoek uit de schedel wordengehaald. De arts vraagt hiervoor altijduw toestemming. U kunt uw eventuelebezwaren bespreken met de arts dieu toestemming voor obductie heeftgevraagd. Als uw bezwaar tot gevolgheeft dat de obductie onvoldoendegegevens zal opleveren, dan bespreektde arts dit met u. Op basis van dezeinformatie kunt u uw besluit voortoestemming voor obductie eventueelheroverwegen. De arts die toestemmingvraagt voor de obductie, kan bezwarenvan nabestaanden overigens nooit naastzich neerleggen. Nabestaanden bepalenuiteindelijk wat er gebeurt.VragenAls u nog vragen heeft, kunt u dezebespreken met de specialist in hetziekenhuis of met de huisarts.Kan ik voorwaarden stellen?Het kan gebeuren dat u wel toestemmingwilt geven voor obductie, maar dat ubijvoorbeeld liever niet wilt dat organenInformatie voor nabestaanden15

Medisch Centrum AlkmaarWilhelminalaan 121815 JD AlkmaarT (072) 548 44 44mca.nl