Wereldwijd worden de grote steden geconfronteerd met problemen van dichtslibbend verkeer, zowel <strong>in</strong> de centra ende stedelijke agglomeratie als op de toegangswegen. In dicht bevolkte landen zoals België is dit fenomeen niet alleenstedelijk maar ook <strong>in</strong>terstedelijk. De nadelen van de files zijn door iedereen gekend : tijdverlies, economische en maatschappelijkekosten, luchtvervuil<strong>in</strong>g,... Voor vele weggebruikers en zeker ook voor de <strong>in</strong>woners van de steden is dezesituatie niet langer houdbaar. Daarboven komt nog het groeiend bewustzijn voor milieu en <strong>in</strong> het bijzonder voor deklimaatproblematiek. Voor de stedelijke leefomgev<strong>in</strong>g zijn onder andere de uitlaatgassen (NOx,..) en de fijne roetdeeltjeserg nefast. Voor de algemene opwarm<strong>in</strong>g van de aarde is de CO2 uitstoot bepalend.De beleidsmakers kiezen daarom algemeen voor een duurzame mobiliteitspolitiek door de terugdr<strong>in</strong>g<strong>in</strong>g van hetautoverkeer <strong>in</strong> en rond de steden. Voor korte verplaats<strong>in</strong>gen is er aandacht voor de zachte weggebruikers door bij voorbeeldde <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g van autovrije zones en van fietsroutes. Voor de verdere verplaats<strong>in</strong>gen b<strong>in</strong>nen en buiten de stad wordtvooral de kaart van het openbaar vervoer gespeeld door nieuwe of verhoogde capaciteiten te voorzien van bus-, tramentre<strong>in</strong>verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen. Om deze vervoersmodi te optimaliseren is aangepaste <strong>in</strong>frastructuur nodig, met name vrijliggendebanen die een vlotte doorgang van bus en/of tram mogelijk maken.Dit bullet<strong>in</strong> is gewijd aan de aanleg van <strong>in</strong>frastructuur voor busverkeer, hetzij specifieke <strong>busbanen</strong> hetzij delen vanhet wegennet waar overwegend of zeer veel bussen passeren. De gecomb<strong>in</strong>eerde tram-<strong>busbanen</strong>, met hun specifiekeproblemen van <strong>in</strong>bouw van rails en trill<strong>in</strong>gen, worden hier niet behandeld.Bij een duurzaam mobiliteitsbeleid hoort een <strong>in</strong>frastructuur die voldoet aan de pr<strong>in</strong>cipes van duurzaam bouwen. Verder<strong>in</strong> deze publicatie zal duidelijk worden dat <strong>busbanen</strong> en bushaltes <strong>in</strong> <strong>beton</strong> hier volledig aan beantwoorden.2 Infrastructuur | Busbanen <strong>in</strong> <strong>beton</strong>
1. Eisen en materiaalkeuzeEen busbaan moet weerstaan aan een uitzonderlijke comb<strong>in</strong>atie van sollicitaties. Bussen vallenonder de categorie zwaar verkeer met hun specifieke aslasten, eigen aan het type van bus(openbaar vervoer, toerisme, dubbeldek, harmonika,...). Op <strong>busbanen</strong> en zeker nabij busstationskan de frequentie oplopen tot meerdere passages per m<strong>in</strong>uut en de dagelijkse verkeersbelast<strong>in</strong>gtot meer dan 500 bussen per dag.In de stad verloopt het busverkeer meestal aan relatief lage snelheid en gekanaliseerd, d.w.z. datde banden steeds <strong>in</strong> hetzelfde spoor rijden. Deze omstandigheden zijn zeer nadelig voor spoorvorm<strong>in</strong>g<strong>in</strong> soepele wegdekken. Ook de rem- en wr<strong>in</strong>gkrachten op het wegdek vormen een extrabelast<strong>in</strong>g met rafel<strong>in</strong>g, onthecht<strong>in</strong>g of ribbelvorm<strong>in</strong>g als mogelijke schadelijke gevolgen.Omwille van de specifieke belast<strong>in</strong>g door de autobussen is niet om het even welke verhard<strong>in</strong>ggeschikt voor een busbaan. Meestal volstaat het dan ook niet om eenvoudigweg een nieuwemarker<strong>in</strong>g aan te brengen om een busbaan te creëren. Een busbaan <strong>in</strong> <strong>beton</strong> is de enige ernstigeoploss<strong>in</strong>g die weerstaat aan spoorvorm<strong>in</strong>g en voldoet aan de eisen van gebruikszekerheid,economische rentabiliteit, veiligheid en comfort.De criteria waar een weg <strong>in</strong> het algemeen eneen busbaan <strong>in</strong> het bijzonder dienen aan tevoldoen zijn de volgende :GebruikszekerheidEen vervoersmaatschappij wenst een <strong>in</strong>frastructuur,<strong>in</strong> casu een busbaan, waarvan het gebruik<strong>in</strong> de best mogelijke omstandigheden gegarandeerdkan worden gedurende de voorzienedienstperiodes. Dit heeft immers een rechtstreekse<strong>in</strong>vloed op de betrouwbaarheid en destiptheid van het openbaar vervoerssysteem enbijgevolg op de tevredenheid van de reizigers.In de eerste plaats dient de baan vrij te blijvenvan schade zodat herstell<strong>in</strong>gen, meestal metbijhorende verkeersonderbrek<strong>in</strong>gen, niet aande orde zijn. In de tweede plaats betekent eenweg waar nauwelijks of geen onderhoud aannodig is, een belangrijke troef voor de beheerder.Tenslotte is het van belang dat de weg langmeegaat en belangrijke renovaties of structureelonderhoud kunnen vermeden worden.Economische kostenDe beperktheid van de budgetten, waarmeede meeste wegenbesturen en vervoersmaatschappijengeconfronteerd worden, noopt hentot een economisch-rendabele <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>g.Een verstandige beheerder zal hierbij nietalleen reken<strong>in</strong>g houden met de <strong>in</strong>itiëlekosten – eventuele onteigen<strong>in</strong>g, aanleg vande volledige structuur – maar ook met dekosten over de volledige levensduur, <strong>in</strong>clusiefalle onderhoud, herstell<strong>in</strong>gen, structureleverbeter<strong>in</strong>gen en opbraak bij het e<strong>in</strong>de vande levensduur.Van <strong>beton</strong>verhard<strong>in</strong>gen is geweten dat ze eenerg lange levensduur kunnen bereiken meteen m<strong>in</strong>imum aan onderhoud. Een hogere<strong>in</strong>vester<strong>in</strong>gskost wordt daarom gemakkelijkgerecupereerd gedurende de gebruiksfase.VeiligheidOp het vlak van veiligheid zijn bij een wegdekde stroefheid en de dwarse vlakheid van grootbelang. De stroefheid bepaalt <strong>in</strong> welke mateeen voertuig grip heeft op het wegdek en staat<strong>in</strong> direct verband met de remafstand. Dooreen goede keuze van harde en niet polijstbaregranulaten aan het oppervlak kunnenduurzaam stroeve wegdekken bekomen worden.In België wordt meestal gebruik gemaakt vanhier beschikbare gesteenten : porfier, zandsteenof gebroken gr<strong>in</strong>d. Aan de hand van technischefiches (CE-marker<strong>in</strong>g en BENOR-label) kanworden nagegaan of ze voldoen aan de karakteristiekenvereist volgens de typebestekken.Bij de dwarse vlakheid denken we vooral aande spoorvorm<strong>in</strong>g, die voor <strong>busbanen</strong> eenbelangrijke factor is. Spoorvorm<strong>in</strong>g is eenprobleem voor de stabiele wegligg<strong>in</strong>g vanhet voertuig en <strong>in</strong> geval van regen is het deoorzaak van aquaplan<strong>in</strong>g.Een goed ontworpen <strong>beton</strong>nen wegdek biedtvanaf dag één een zeer goede stroefheid diegedurende tientallen jaren behouden blijft.Spoorvorm<strong>in</strong>g is volledig uitgesloten voor<strong>beton</strong>nen <strong>busbanen</strong>.3 Infrastructuur | Busbanen <strong>in</strong> <strong>beton</strong>