Deze preek - Hans-Jan Roosenbrand

Wie Job precies is, is kennelijk niet belangrijk. Van z’n familiegeschiedenisweten we niets. Het is wel opmerkelijk dat de Joodse schrijvers van ditboek een niet-Joodse hoofdpersoon kiezen. Daardoor krijgt het boek ietsuniverseels. Iets herkenbaars voor iedereen. Je hoeft, om het zo tezeggen, geen christen of Jood voor te zijn om te begrijpen waar dit overgaat.Ik zei het net al, het verhaal is oud. Het speelt zich af in de tijd vanGenesis. Je zou, als je die eerste verzen leest, haast denken aan deperiode voor Genesis 3. De enige hint uit het leven van Job die we krijgendat dit zich ná Genesis drie afspeelt, zijn de offers die hij brengt voor zijnkinderen. Iedere keer na een feest. In een echt goede wereld zijn offersniet nodig. Daar vervloekt niemand God zomaar in een dolle bui tijdenseen feest. Je ziet, Job is vroom, maar niet wereldvreemd.Met vroom bedoel ik trouwens niet dat Job een wereldvreemd, zacht eitjewas. Hij was rechtschapen en onberispelijk. Dat betekent eerlijk, integer.Echt meelevend. We lezen elders in het boek dat Job, hoewel hij nietperfect is, daar toch wel dichtbij in de buurt kwam. Vooral in de manierwaarop hij zorgde voor armen, vreemdelingen, wezen en weduwen. VoorJob is geloven niet in de eerste plaats zeggen of denken, maar doen.Een rijke, vrome man dus. Ik wil dat we dit beeld ook goed onthouden.Voordat we straks gaan kijken naar het verschrikkelijke vervolg van ditverhaal. Job, die alles kwijt is. En later doodziek. Onthoudt óók dat hetverhaal begint en eindigt met het beeld van een mens die door Godgezegend wordt. Met het plezier dat God heeft in alle mensen, die opHem vertrouwen. Mensen die, als ze rijk zijn, weten dat alles van Godkomt. Mensen die de discipline opbrengen om in dat leven God niet tevergeten. Om een priester te zijn voor anderen. Een priester voor je gezin.Voor je werknemers, voor anderen. Vergeet niet dat het boek begint éneindigt met zegen. Veel zegen.Toch zal juist die zegen de inzet worden van de ramp die Job treft. Deramp komt in vier klappen. Eerst zijn bezit. Dan de werknemers. En dan dezwaarste klap. Tien kinderen in één keer onder het puin. Twee keer zijnhet mensen die het doen. Twee keer wat in de verzekeringspolis heet: eenact of God.Hoe zou jij reageren? Er zijn een hoop lessen die we kunnen leren uit hetboek Job. Maar dit lijkt een van de belangrijkste. Nogmaals, er zijn ermeer. Hele belangrijke zelfs. Maar vandaag deze. We kijken naar dereactie van Job. En we vragen ons af, ik vraag jou: hoe zou jij reageren?Even een uitstapje naar onze tijd. De meeste mensen reageren op tweemanieren.De religieuze reflex is: er is vast iets met mij aan de hand. Ik heb blijkbaariets fout gedaan. En nu word ik gestraft. Ik bedoel hiermee niet alleen deantieke reactie van orthodoxe gelovigen – misschien moet ik vaker naarde kerk of vaker bidden of meer geloven (of, de islamitische variant) –maar ook: ik leef ongezond. Daarom heb ik nu kanker. Maar als ik eenvechter ben, overleef ik het. Het is de reactie die op het eerste gezichtvroom aandoet, maar die bij nader inzien niet zo gelovig (d.w.z.,christelijk) is: het is een reactie waarbij je toch zelf in control bent (of dattenminste probeert: ik moet beter geloven, positiever door het levengaan). De religieuze reflex veronderstelt/hoopt een hele hanteerbare god:als ik dit of dat doe, dan moet Hij mij weer zegenen.Als het gaat om kanker, is Lance Armstrong er een levend voorbeeld van.Van hem komt volgens mij ook de uitdrukking ‘vechten tegen kanker’(citaat door de pijngrens).Het probleem met deze manier van reageren is, zo werkt het vaak niet.Natuurlijk is er ook lijden als gevolg van bepaalde fouten. Maar er is ookeen schijnbaar willekeurig lijden. Onheil waarbij de relatie tussen schuld