100 jaar station Dalfsen - Atlantis

More documents

Recommendations

Info

LokaalspoorwegenDe “Locaalspoorwegwet” van 9 augustus1875 maakte ook de invoeringvan lokaalspoorlijnen mogelijk. Erwaren enkele duidelijke verschillenmet de hoofdspoorlijnen. Zo was debeveiliging eenvoudiger, de toegestanemaximumsnelheid bedroeg 30km per uur en de asbelasting bedroegniet meer dan 10 ton. In de praktijkbleken deze lokaalspoorwegen tamelijkduur uit te vallen.Ter illustratie, de gemeente Zwollevond in 1895 een gevraagde subsidievan ƒ 75.000,- als bijdrage in de aanlegvan een spoorlijn Zwolle-Emmen“ wel erg veel van het goede”. Dewet van 15 juli 1898, Staatsblad 185,waarin aangekondigd werd, dat deStaat der Nederlanden een bedragvan ƒ 4.000.000,-, 2/3 van de begroteaanlegkosten van ƒ 6.000.000,- beschikbaarstelde voor de aanleg vaneen spoorlijn van Zwolle naar Delfzijl,was voor de heer J. Willink, eenindustrieel uit Winterswijk, aan wiein 1888 concessie verleend was voorde aanleg/exploitatie van een spoorlijnvan Gasselternijveen via Veendamen Zuidbroek naar Delfzijl, aanleidingin Zwolle een comité onderzijn leiding op te richten.▼De NOLSDat comité heeft uiteindelijk bevorderddat de “Noordoostlocaalspoorwegmaatschappij”(NOLS) is opgericht.De NOLS kreeg via de Maatschappijtot Exploitatie van deStaats Spoorwegen op 16 november1899 de concessie voor de aanleg/exploitatie van de spoorlijn Zwolle-Delfzijl. De eerste directeur van deNOLS, de heer Wenckebach, mochtop persoonlijke titel een aanzienlijkehoeveelheid bezwaarschriften tegenonteigening en andere zaken ontvangen,hoewel het verzet tegen de lijnniet te vergelijken valt met het verzettegen bijvoorbeeld de Betuwelijn.De spoorlijn“Langzaam maar zeker! Zóó gaat ´t metden Noordoosterlocaal. Gestadig kruiptde ijzeren baan, die straks Overijsselshoofdstad met het Noorden zal verbinden,voorwaarts door de lang verlaten oordenvan Oostelijk Drenthe en Overijssel. Alseen wit lint over een bruingebloemd kleedslingert de nieuwe lijn van den NoordOoster langs de afwisselende boorden vande Vecht en verder door de grauwe veldenvan Zuid Oostelijk Drenthe.”Zo berichtte de Oprechte DalfserCourant op 3 februari 1905 in een artikeldat gewijd was aan de NOLSnaar aanleiding van de opening vanhet traject Ommen-Hardenberg op 1februari van dat jaar.De aanleg van de spoorlijn werdvoortvarend ter hand genomen enEen impressie van het station volgens een prentbriefkaart uit 1931 gezien vanaf de oostzijde.Coll. Gertie Tabor.hiervoor moest een groot aantal percelenworden aangekocht. In de nabijheidvan Dalfsen is destijds grondaangekocht van personen van verschillendepluimage. Afschriften vande acte van transport uit februari 1902laten namen van verkopers zien alsGerrit Jan Satink, landbouwer te Emmen,Rutger Bosch, timmerman teDalfsen, Derk Meulman, landbouweraan de Marshoekersteeg en ookGrietje Dorgelo, zonder beroep, alsmedeAlexander Baron van Dedemtot den Berg te Dalfsen. Het is niet bekendof zich in het gebied problemenhebben voorgedaan bij het verkrijgenvan grond vanwege onteigeningsprocedures.Op 15 januari 1903 reed de eerstetrein al voor het publiek van Zwollenaar Ommen. Op 10 oktober 1908kreeg de lijn nog een internationaaltintje, doordat toen een concessieverleend werd voor een traject Coevorden-Neuenhaus.Via de stationsen stopplaatsen Zwolle-Herfte/Veld-hoek-Marshoek/Emmen-Dalfsen-Rechteren-Vilsteren-Ommen-Sterkamp-Junne-Beerze-Mariënberg-Bergentheim-Hardenberg-Coevorden-Dalen-NieuwAmsterdam-Emmen-Weerdinge-Exloo-Buinen-Drouwen,werd op 1 oktober 1910 Gasselternijveenbereikt. Het laatste deel van hettraject werd op die datum ingebruikgenomen. Bij Gasselternijveen kwammen uit op de spoorlijn Assen -Stadskanaal.Gasselternijveen kan dus alstusseneindpunt van de lijn Zwolle-Delfzijl beschouwd worden. De lijnwas niet winstgevend. Van 1911 tot1938 werd in totaal bruto bijna 30 miljoenverlies geleden. Eind 1934 werddaarom het gedeelte Zuidbroek-Delfzijlopgeheven en zelfs in 1936 leekhet er sterk op, dat de rest van de ooitzo prestigieuze spoorlijn spoedig zouvolgen. In de krantenberichten vanjuni 1938 kon men uiteindelijk lezen,dat het gehele personenvervoer gestaaktzou worden en dat alleen hettraject Zwolle-Emmen (en Almelo-Mariënberg) voor goederenvervoerzou blijven liggen. Gelukkig viel het962 RONDOM DALFSEN 46
ij nader inzien allemaal nog mee.Eind 1938 werd bekend, dat zowel hetpersonen- als goederenvervoer op dehele spoorlijn gehandhaafd zou blijven.Alleen de exploitant werd eenandere: bij ministerieel besluit werdop 19 april 1938 de verleende concessieaan NOLS ingetrokken en nam deNederlandse Spoorwegen de concessieover. De NOLS en NS deden in dietijd ook aan klantenbinding; ze probeerdende jeugd enthousiast te makenvoor de spoorlijn. Op de lagerescholen kregen de kinderen eenkwartetspel met mooie spoorwegplaatjesen het advies zoveel mogelijkper trein te reizen.Ook leerden de kinderen een liedje:“Reist per spoorJe komt er veilig vlug en comfortabelHet hele land mee doorDie van z’n reis wil profiterenDaar is meer dan een pracht middel voorDe Nederlandsche Spoor.”De spoorlijn kende in het begin vanhet bestaan zowel stations als stopplaatsen.Het verschil zit ´m niet alleenin de benaming maar ook in defunctionaliteit. De stopplaatsen diequa omvang te klein waren voor eenstenen gebouw kregen een houtenabri, “een klein vierkant vertrekje meteen breeden luifel ver naar voren buigend,en daaronder, heel sierlijk een paar bankenvoor de wachtenden. Eenvoudig entoch doelmatig en smaakvol”. Dat hetstationsgebouw nog steeds een functieheeft is duidelijk. Het is helaasslechter afgelopen met de drie stopplaatsen.Herfte/Veldhoek, een perronmet een abri links, is tot 5 mei1941 in gebruik geweest en daarna gesloopt.Marshoek/Emmen, een perronmet een abri rechts voor de overweg,werd op 15 mei 1935 gesloopt.Rechteren, een perron met een abrilinks van de overweg, bleef in gebruikals stopplaats tot 15 mei 1938.Ook hier was toen de slopershameronverbiddelijk.▼Een afbeelding van de oude overweg bij “de Vidal”, gemaakt in 1979 vlak na despoorverdubbeling. Foto: Jaap Hoekstra.SpoorverdubbelingIn het midden van de jaren 70 werdbesloten tot spoorverdubbeling vanhet baanvak Herfte-Dalfsen, omdatde lijn niet voldoende capaciteit hadom de gewenste dienstregeling tehandhaven.Eind 1978 ging de spa de grond inen zou naar verwachting medio1979/1980 de spoorverdubbeling eenfeit zijn. De verdubbeling over eenlengte van ca. 8 km zou eindigen bijhet station Dalfsen en zou ten noordenvan de reeds bestaande lijn komen.Ten behoeve van de aanleg zoueen strook grond van 4 m breed moetenworden aangekocht. Over deze intotaal ca. 3,5 ha is nog wel onderhandeld,gezien het feit dat het toenmaligegemeentebestuur veel waardehechtte aan het eventuele verlies vannatuurgebied. Volgens de NS ging hetechter over niet meer dan “het verbredenvan een spoorsloot”. Redenvan de verbreding was dat tweesneltreinen dagelijks, ’s ochtends en’s middags, wat de dienstregeling betreftniet in Hardenberg zouden kunnenstoppen, hoewel dit volgens diegemeente wel noodzakelijk was. Eendergelijke stop zou “kruisingsproblemen”geven, d.w.z. de ene sneltreinzou de andere op hetzelfde spoor ontmoetenmet alle vervelende gevolgenvan dien. De verdubbeling tussenHerfte en Dalfsen zou dit voorkomen,zodat men elkaar rustig kon passeren.Op 13 maart 1982 werd het dubbelspoorofficieel in gebruik genomen.Burgemeester Smit en commissarisder koningin Oele namen in Dalfsenaan de plechtigheid deel.Elektrificatie en moderniseringOp donderdag 4 juni 1987 werd eennieuw tijdperk ingeluid, namelijk datvan de elektrische treinen op hetbaanvak Zwolle-Emmen. StaatssecretarisNieuwenhuis en burgemeesterSmit openden onder toeziend oogvan veel belangstellenden de vernieuwdespoorlijn.Ter vergelijking: begin 1900 was ernog 4 miljoen gulden gemoeid met deaanleg van de spoorlijn, de elektrificatiebleek uiteindelijk 120 miljoengulden te hebben gekost.Historisch interessant is de terugkeervan enkele oude haltenamen voor denieuwe schakelstations, namelijk“Herfte” en “Marshoek”.Op genoemde datum introduceerdeook de stichting Beeldenroute Overijsselhet project Kunstlijn.In de directe omgeving van ondermeer het station, in sommige gevallenook op loopafstand, zou kunstworden getoond. Dientengevolge isin 1989 aan de oostelijke zijmuur vanhet gebouw en in de voormalige stationshalkunst geplaatst. Een aardigRONDOM DALFSEN 46 963
Page 7 and 8: den, omdat door de aanpassing vande
Page 9 and 10: ▼Een winterse impressie van “de
Page 11 and 12: Er werd een soort steigerwerk gebou
Page 13 and 14: natie van 2 diesellocomotieven netv
Page 15 and 16: volgen. Het zal duidelijk zijn, dat
Page 17 and 18: ▼In het hoofdstuk “personeel”
Page 19 and 20: Belevenissen van scholieren die in
Page 21 and 22: tion was geen fatsoenlijke schuur e
Page 23 and 24: De laatste stoomtrein van Zwolle na

100 jaar station Dalfsen - Atlantis

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?