jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

TIeCelIJn 26Voor de middeleeuwer was het in elk geval duidelijk: ‘klepel’ stond voor hetgehele mannelijke geslachtsapparaat, met nadruk op de bal(len). Die nadrukis zelfs hormonaal correct, al wist de middeleeuwer nog niet wat hormonenwaren. In de testes wordt testosteron, het belangrijkste androgene hormoon,geproduceerd. Het zorgt o.a. voor de libido. Geen ballen, geen libido. Als depastoor een teelbal verliest, blijft Julocke met de prangende vraag zitten: hoeveellibido zal er nog overblijven? Zal hij nog enthousiast in mijn klokje kunnenbeieren? Hoeveel keren zal hij mij nog over de maan doen springen? ‘Al ghenasehi van der wonden, / Hi blivet den soeten spele mat.’Dat brengt ons bij de spot van Reynaert: ‘Wattan, al hevet hu heere verloren /Eenen van den clippelen zinen, / Al te min so sal hi pinen’. Dit betekent zoveelals: ‘als uw man een teelbal kwijt is, zal hij minder moeten boeten in de hel.’Dat boeten in de hel slaat natuurlijk op de straf die volgde op het niet nalevenvan de celibaatsverplichting. Die verplichting was anno 1250 nog maar eengoede 100 jaar oud. Tot de elfde eeuw leefden alleen kloosterlingen verplichtcelibatair. Lagere geestelijken zoals dorpspastoors lagen al eeuwen in bed hunvrouw te beieren. Maar paus Gregorius VII (1021-1085), zelf een kloosterling,eiste dat àlle geestelijken een strikt celibatair leven zouden leiden. Dat zagen dereguliere geestelijken niet zitten en zij verzetten zich hevig. Helaas voor hen:op het tweede concilie van Lateranen (1139) wonnen de hardliners het pleit.Getrouwde priesters verloren hun parochie en hun kinderen konden hen nietmeer opvolgen. Ook ongehuwd samenwonen werd verboden. Willem schrijftzijn Reynaert op een moment dat iedereen al goed wist wat volgens de Kerk zoumoeten, maar nog lang niet iedereen zich naar die strenge regel had gevoegd,zeker niet op het platteland. Waarvan de man van Julocke, tevens vader vanonder anderen Martinet, een klinkend bewijs levert. Met een teelbal minderen een minstens gehalveerde libido zou de pastoor een stapje dichter komen bijhet celibataire ideaal. Hij zou minder zondig zijn en dus minder lang moetenboeten in het hiernamaals.Dat het om een teelbal gaat, wordt overigens ook bevestigd door de Reynardusvulpes, de Latijnse vertaling van de Reynaert die in het laatste kwart van dedertiende eeuw door ene Balduinis Juvenis werd gemaakt. In vers 533 schrijfthij: ‘extrahit hic unum de testibus’: ‘Hij trok er een van de ballen uit’. En in vers539 laat hij Iulocca/Julocke zeggen: ‘Care puer, patris hoc est de testibus unus’:‘Lief kind, dat is één van de ballen van uw vader’. De kans dat Balduinis, eenbijna-tijdgenoot van Willem, de verzen van zijn voorbeeld verkeerd heeft begrepen,is minimaal.~ 50 ~