Van hemelvaart tot hellevaart - Kerk en Israël

Van hemelvaart tot hellevaartWe deden Bobova aan. Vroeger een centrumvan chassidische muziekbeoefening.Op weg erheen leerde de gids ons eenJiddisch lied. In Bobova wordt met gelduit de V.S. de synagoge gerestaureerd inauthentiek 18 e -eeuwse vorm. Al deze dorpenen stadjes zijn jaarlijks ‘bedevaartsoord’voor tienduizenden Joden, metname uit de V.S.Ontmoeting met dhr. Meuller, bij de begraafplaatsvan Novy Sanz. De gids Parel Krzak tolkt.er Jakob Mueller, een oude Jood, die nuin Zweden woont maar die jaarlijks eenaantal maanden terugkeert naar zijngeboortedorp om er de begraafplaats teonderhouden. Hij leidde ons langs degraven. Langs massagraven, waar mannen,vrouwen en kinderen uit Novy Sanzliggen, die door de nazi’s standrechtelijkwerden geëxecuteerd. Hij vertelde na deoorlog te hebben moeten getuigen tegende Gestapo-chef van die regio. De manheette Hamann. Eén van slachtoffers wasrabbi Mordekai. Jakob Mueller verteldehet ons bij een grafsteen met de naamEsther erop… Op elke grafsteen staan drieHebreeuwse letters, de beginletters van dewoorden: “Moge zijn/haar ziel geborgenzijn in de bundel der levenden”. “Dézenhebben nog een plaats”, verzuchtte eenvan ons…Dat geldt ook voor Tarnow, waar op hetMarktplein door de Duitse GestapocommandantAmon Goeth 3000 Joden zijnvermoord, onder wie vele kinderen. Zededen 2 à 3 dagen over hun gruwelijkewerk. We stonden bij de resten van desynagoge. En van het getto waar op eenzeer klein gebied 40.000 mensen samenleefden.We stonden op de plaats vanwaarde eerste 728 Joden naar Auschwitz werdenweggevoerd.Onderweg viel ons trouwens op, hoedruk de rooms-katholieke kerken werdenbezocht. Hier en daar stonden de mensentot op de stoep. Het rooms-katholicismeleeft sterk in Polen. Dat heeft ook wel ietspatriottisch. Bij elke kerkdeur wappertde Poolse roodwitte vlag. In de bewogengeschiedenis van het land onder velevreemde overheersers is de kerk steeds eentoevluchtsoord geweest en het gebed inde volkstaal een troost. Wat daarvan zij,wij maakten ’s avonds, terug in Krakow,een indrukwekkende dienst mee in deDominikanerkerk. Een kerk met een zovoor het oog tamelijk traditionele liturgieen toch gevuld met honderden tieners,waarvan velen de hele dienst aandachtigstónden te luisteren! Behalve op diemomenten, dat ze met alle aanwezigen ophun knieën gingen op de stenen vloer…Maandag 2 juniEen dag om nooit meer te vergeten:een bezoek aan Auschwitz-Birkenau.Auschwitz is van oorsprong een legerkazerne,die werd omgebouwd tot concentratie-en werkkamp. Een huivering gaatdoor je heen, als je onder de poort doorloopt met het cynische: “Arbeit machtfrei”.1001-16_716541 109/3/03, 15:30