Engels voor kleuters! - hjk

IngezondenEngels voorkleuters!Tine Stegenga-Burgers en Nelly de VisserIn het novembernummer vanHJK publiceerde Bert vanOers een column over Engelsvoor kleuters. Terwijl rondmoment van verschijning, 19november, op de ChristelijkeHogeschool Ede eensymposium plaats vond onderde titel ‘Wereldtaal voor eenWereldschool’. Had hij dezebijeenkomst bezocht, dan hadhij vast een andere columngeschreven!Want daar was een vertegenwoordiger vande Onderwijsraad, Dr. Kathleen Torrance, dieuitlegde waarom Engels voor kleuters eengoed idee is. Ook waren daar Doekle Terpstravan de HBO raad en Dr. Sharon Unsworth,onderzoekster van de Universiteit van Utrecht.Zij spraken voor een zaal vol onderwijsgevendenuit PO en VO die kennis kwamen halenover Vroege meertaligheid. Wij delen hier devisie, die wij ook vanuit het kenniscentrumMeertaligheid onder het keurmerk ‘TalenTschool’uitdragen.Wat is Vroeg Engels?Gezien de argumenten die in genoemdecolumn naar voren komen willen wij startenmet helder te maken wat Vroeg Engels niet is:• Vroeg Engels wordt niet aangereikt omkinderen redzaam te maken op vakantie• Vroeg Engels is niet bedoeld als extraatje voor kinderen van blankemiddenklassen ouders• Vroeg Engels is niet bedoeld om leerlingen beter te leren lezen enschrijven in het Engels• Vroeg Engels heeft niet tot doel lesjes Engels te geven in de kleutergroepenWaarom wél Engels inzetten bij jonge kinderen en hen blootstellenaan deze input?• Inspelen op de taalgevoeligheid van jonge kinderen• Meer kansen bieden om taal te leren gebruiken als communicatiemiddel(=luisteren en spreken)• Wereldburgerschap al op jonge leeftijd laten ontdekken• Allochtone leerling dezelfde startpositie aanbieden als de autochtoneleerling (= eigenwaarde bieden)Vroeg Engels en taal en rekenenGelukkig verwijst ook de heer van Oers de lezer naar de vele bronnenvan kennis en inzichten over vroege meertaligheid, die ons blijvenoverspoelen vanuit het binnen- en het buitenland. Zorgvuldigebestudering van die kennis maakt al snel iets duidelijk. Namelijk datde zorg, dat de vakken taal en rekenen eronder zullen lijden als eronderwijs in het Engels gegeven zal worden, niet nodig is. Engels istaal en onderzoek wijst uit dat de taalgevoeligheid van kinderen alleenmaar toeneemt wanneer zij meerdere talen aangeboden krijgen. Ja,dat ook het Nederlands ervan profiteert! En daarnaast spreken weover verhoudingsgewijs weinig tijd. Kleuterleerkrachten zien veelmogelijkheden om vakgebieden zoals muzische vorming, spel enbeweging vorm te geven via de Engelse taal. Zorg voor het verlies vandeze belangrijke activiteiten is dan ook overbodig. Wij pleiten voor eenholistische benadering van leren. Een benadering die het totale kindaanspreekt en waarbij het kind, al spelend, zich op een natuurlijkemanier verder ontwikkelt. Een ontwikkeling die hen niet voorbereid oponze wereld maar op de wereld van hun toekomst waarin wereldburgerschapcentraal zal staan.Vroeg Engels en de bovenbouwDe heer van Oers heeft een punt als hij wijst op de gebrekkige didactiekvan het Engels in de bovenbouw. Daaraan valt veel te verbeteren.Kennis van hoe taalverwerving nu eigenlijk plaatsvindt zou op veelgrotere schaal bekend moeten zijn en kan dan resulteren in andere16 Het Jonge Kind | februari 2009

Tine met Tomkeuzes. Overigens geldt dit zeker ook voor het Engels inhet voortgezet onderwijs! Wij zien echter licht aan dehorizon als we het over dit punt hebben. Al die leerlingendie nu al vroeg Engels krijgen, komen immers in debovenbouw van basisscholen terecht en vervolgens ophet voortgezet onderwijs. Wat een kansen zullen zich danvoordoen op fundamentele verbetering van de didactieken visie op taalleren van het iets oudere kind! Dezevoorkennis is toch niet te negeren? Oudere leerlingen dieop basisscholen vervolgens enkele vakken in het Engelskrijgen, zullen via verschillende media leren communicerenin het Engels met kinderen uit andere landen. Dan zullenook havo en vmbo scholen toch hun kansen grijpen en detaalontwikkeling voortzetten van hun leerlingen in plaatsvan opnieuw te beginnen?Vroeg Engels in de praktijkMomenteel werken 162 scholen in Nederland op een ofandere manier aan Vroeg Engels. Deze scholen hebbenbewuste keuzes gemaakt voor een didactiek die pastbinnen hun onderwijsconcept. Het enthousiasme vanleerkrachten, kinderen en ouders werkt heel aanstekelijk!Het aantal groeit dan ook zeer snel. Deze scholen kiezen soms voor een vasteleerlijn, zoals bijvoorbeeld de Nederlandse leerlijn ‘My name is Tom’. Maar vaakkiezen ze voor een eigen ontwerp van de activiteiten, aansluitend op de thema’sdie centraal staan in de klas. Zo kost het dus geen extra tijd, maar bereiken leerkrachtende verschillende ontwikkelingsdoelen, terwijl zij in plaats van het Nederlandsnu het Engels als voertaal hanteren. Kenmerk is: veel herhaling, spel, muziek,voorlezen en bewegen door steeds dezelfde leerkracht. Dit in een herkenbaresituatie, zodat kinderen tijd, plaats en persoon zullen koppelen aan de Engelsetaal. Natuurlijk hebben leerkrachten leerwensen op dit terrein. Aan die leerwensenkomt de Christelijke Hogeschool Ede tegemoet. Niet alleen door het Engels van deleerkracht te verbeteren maar ook door hen bekend te maken met de werkvormendie ze kunnen hanteren. Scholen die zich aan het ontwikkelen zijn op het gebiedvan meertaligheid kunnen zich bij de Christelijke Hogeschool Ede laten kwalificerentot TalenTschool. Hierdoor komen ze binnen een netwerk van scholen terecht, diegezamenlijk aan hun expertise kunnen werken.Meer informatie: http://topshare.che.nl/hpo/126385Of mail: meertaligheid@che.nlTine Stegenga-Burgers is projectleider kenniscentrum Meertaligheid.Nelly de Visser is specialist onderwijs aan het jonge kind.NIEUWWerk maken van taalachterstanden?Praatpakket Woordenschatontwikkelingmet in de hoofdrol: Frokkie en Lola!www.leskist.nlHet Jonge Kind | februari 2009 17