NoordNieuws - VNO-NCW Noord
NoordNieuws - VNO-NCW Noord
NoordNieuws - VNO-NCW Noord
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Water als vestigingsfactor<br />
Delfzijl kan weer een beetje ademhalen<br />
Senioreneconomie goed voor jongeren<br />
<strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong><br />
Magazine van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> Jaargang 11 nummer 5 2006<br />
Venster wijd open<br />
richting <strong>Noord</strong>oost Europa
© 2006 KPMG Accountants N.V., lid van KPMG International, een Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden.<br />
Uw jaarrekening<br />
geeft<br />
de feiten.<br />
Maar hoe<br />
stelt u de<br />
nieuwe norm?<br />
Voortdurend streven naar beter. Daarom hebben wij<br />
KPMG Business Audit ontwikkeld. Een vernieuwde<br />
controle-aanpak waarmee onze accountants aan de<br />
hand van de jaarrekeninggegevens uw onderneming<br />
op zeven adviesgebieden kunnen analyseren. Om u<br />
helder advies te geven over bijvoorbeeld rendementsverbetering,<br />
risicobeheersing of proces-optimalisatie.<br />
Uw voordeel: u krijgt nieuwe inzichten en praktische<br />
aanbevelingen zonder extra kosten. KPMG Business<br />
Audit is de nieuwe norm in accountancy. Gebaseerd<br />
op de KPMG gedachte: echte antwoorden, betere<br />
beslissingen.<br />
Bent u daarin geïnteresseerd? Bel dan Rudi Kleinhuis<br />
(050) 522 2111, Albert Beekhuizen of Mark van<br />
Opzeeland (058) 233 5000 voor meer informatie.<br />
Of maak meteen een afspraak.
Inhoud<br />
4<br />
12<br />
4<br />
8<br />
10<br />
11<br />
12<br />
15<br />
16<br />
17<br />
Venster wijd open richting <strong>Noord</strong>oost Europa<br />
Jaarcongres <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> over <strong>Noord</strong>elijke Ontwikkelingsas<br />
“Twee fabrieken koop je niet zo maar even”<br />
Kartonfabrieken in Hoogezand-Sappemeer verkocht aan managementteam<br />
Energiek Ondernemen in het <strong>Noord</strong>en<br />
Investeer in ondernemerschap!<br />
Do’s en Don’ts van informal investment<br />
Water als vestigingsfactor<br />
Friese ondernemers te gast in Woudagemaal<br />
Drie halen, twee betalen<br />
Cor Boonstra vertel Jonge <strong>Noord</strong>elijke Ondernemers zijn persoonlijke verhaal<br />
Vijftig jaar Vorm Martini in Groningen<br />
Delfzijl kan weer een beetje ademhalen<br />
Belangrijke toezeggingen van kabinet voor stroomcontracten<br />
17 18<br />
20<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
18<br />
19<br />
20<br />
25<br />
26<br />
28<br />
Hoeveel “noorden” komt er in de Tweede kamer?<br />
Nedmag haalt het beste naar boven<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Groningen op bezoek bij jarig zoutbedrijf<br />
Ontbijten met <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
De DGA, eenzaam of één grote familie?<br />
Chess City Hoogeveen<br />
10 jaar topschaak en kameraadschap<br />
Senioreneconomie is goed voor jongeren<br />
Grijs kan goud worden in Drenthe<br />
32 Waarom nog het wiel uitvinden bij het opstellen van buitenlandse con-<br />
28 tracten?<br />
36<br />
33<br />
34<br />
36<br />
Afscheid nemen kan groei bevorderen<br />
Vier noordelijke kamerleden ‘in the picture’<br />
Praktische tips voor gebiedsontwikkeling<br />
6<br />
14<br />
23<br />
23<br />
24<br />
38<br />
39<br />
Vaste Rubrieken<br />
Bedrijfsnieuws<br />
Actualiteiten kort<br />
Personalia<br />
Column<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> in actie<br />
Nieuwe leden<br />
Agenda<br />
8<br />
15<br />
26
Minder Lingo en meer visie<br />
Grensregio’s en infrastructuur vormen met<br />
elkaar een vermoeiende relatie. Te lange<br />
tijd hebben grensregio’s zich ontwikkeld<br />
met de rug naar elkaar toe. Nationale<br />
infrastructuur, voorzover deze de grens<br />
überhaupt bereikt, kan slechts met grote<br />
moeite doorgetrokken worden naar internationale<br />
bestemmingen.<br />
Aan weerszijden van de grens gebeurt<br />
veel. <strong>Noord</strong>-Duitsland heeft zichzelf hervonden.<br />
En wat te denken van de ontwikkelingen<br />
tussen Kopenhagen en Malmö<br />
: met stip derde groeiregio van Europa.<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland èn <strong>Noord</strong>-Duitsland<br />
werken ambitieus aan de uitwerking van<br />
een visie. Er liggen gemeenschappelijke<br />
kansen op velerlei terrein. Te denken valt<br />
aan life sciences, voeding, energie, water<br />
en chemie.<br />
<strong>Noord</strong>elijke ontwikkeling Missing link<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Venster wijd open<br />
Het is van toenemend belang dat kernregio’s zich met elkaar verbonden weten.<br />
De corridor Randstad / Bremen / Hamburg / Stockholm / Helsinki / St Petersburg<br />
positioneert <strong>Noord</strong>-Nederland in het centrum met een fantastisch uitzicht op<br />
nieuwe internationaal gelieerde bedrijvigheid. Aldus luidde de kernboodschap<br />
Alle fraaie Europese vergezichten ten spijt<br />
zijn veel reflexen nog steeds nationaal<br />
gemotiveerd. Infrastructuur en ruimtelijke<br />
economische ontwikkeling hebben alles<br />
met elkaar te maken”, zo sprak Louwe<br />
Dijkema voorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>.<br />
“Laten we in plaats van ons druk te maken<br />
over het stopzetten van Lingo nadenken<br />
hoe een goede besteding te vinden voor<br />
onze eindige gasbaten. We zullen moeten<br />
investeren in harde en zachte infrastructuur<br />
om welvaart duurzaam te borgen.”<br />
Van Balloërveld tot Zuiderzeelijn<br />
Sipke Swierstra, gedeputeerde provincie<br />
Drenthe refereerde aan de wegen van<br />
het Balloërveld en de Drentse vaarten<br />
die sterk hebben bijgedragen aan de ontwikkeling<br />
van nijverheid en handel in<br />
Drenthe. Behalve ontsluiting is infrastruc-<br />
van het jaarcongres van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
tuur een noodzakelijke voorwaarde voor<br />
dynamiek. Infrastructuur als economische<br />
motor.<br />
“Je zou wensen dat het kabinet iets meer<br />
blijk zou geven van historisch bewustzijn”.<br />
Een verwijzing naar de zich voortslepende<br />
discussie over het belang van<br />
de aanleg van de Zuiderzeelijn voor de<br />
opening naar Europa. “Een snelle verbinding<br />
moet echter niet op zichzelf worden<br />
beschouwd. Het moet worden gekoppeld<br />
aan de complementariteit van regio’s, aan<br />
internationale trends als toenemende integratie<br />
in Europa, economische schaalvergroting<br />
en specialisatie, het belang van<br />
kernregio’s die zich met elkaar verbonden<br />
weten.”<br />
Schreeuw<br />
Er zal een omslag moeten komen van probleemgeoriënteerde<br />
naar ontwikkelingsgeoriënteerde<br />
inzet van infrastructuur<br />
om ruimtelijk economische ontwikkeling<br />
mogelijk te maken. Samen werk maken<br />
van een herpositionering van Nederland<br />
binnen Europa. Omdat er met de<br />
schreeuw om bedrijfsruimte en leefruimte<br />
in de Randstad èn de opkomst van nieuwe<br />
sterke economieën in <strong>Noord</strong>-Duitsland,<br />
Scandinavië en Oost Europa dwingende<br />
redenen zijn hier met een frisse en zake-
Jaarcongres <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> over <strong>Noord</strong>elijke Ontwikkelingsas<br />
richting <strong>Noord</strong>oost Europa<br />
lijke blik naar te kijken. <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
is er klaar voor. Want Nederland stopt niet<br />
bij Almere.<br />
Aiesec neemt uitdaging aan<br />
Door studenten van Aiesec – internationaal<br />
platform voor jonge mensen – is de<br />
handschoen opgepakt contacten te leggen<br />
met studenten in Europese universiteitssteden<br />
binnen de Hanze-regio. Het jaarcongres<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> gaf de beslissende<br />
zet aan meer internationale contac-<br />
De heer Trauernicht (Traucon) in gesprek met<br />
de heer Ahrens, Geschäftsführer Oldenburgische<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
Wat is de <strong>Noord</strong>elijke visie? Maarten Janknegt<br />
(directeur OneSiemens) in discussie met Wim<br />
de Kleuver (KvK Drenthe).<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Nederland verliest aansluiting met ontwikkelingen in <strong>Noord</strong>oost Europa.<br />
ten. Het waren met name studentensteden<br />
die zich destijds graag lieten voorstaan op<br />
hun Europese oriëntatie. Het is belangrijk<br />
dat op verschillende manieren (publiek,<br />
privaat, onderwijs etc.) bestaande verbanden<br />
opnieuw worden aangehaald nu het<br />
economisch tij daartoe bijzondere redenen<br />
biedt.<br />
Gevraagd: publiek ondernemerschap<br />
De missing link tussen de Randstad<br />
en Hamburg legt een zware wissel op<br />
de nationale en noordelijke economie.<br />
Als Nederland niet snel bijstuurt zullen<br />
belangrijke economische processen<br />
volstrekt voorbij gaan aan ons land. Met<br />
name vlak over de Duitse grens worden<br />
op dit moment grote investeringen<br />
gedaan in de infrastructuur van havens<br />
en wegen. Nederland kan hier niet langer<br />
onverschillig bij blijven, op straffe van<br />
ernstig verlies aan bedrijvigheid. Besturen<br />
is meer dan rekenen. Besturen is beslissen<br />
op basis van een samenhangende visie en<br />
de risico’s nemen die daarbij horen. Een<br />
snelle verbinding met <strong>Noord</strong>oost Europa<br />
is hoogst noodzakelijk voor het introverte<br />
Nederland. Nieuwe economieën kunnen<br />
een startmotor zijn voor het Nederlandse<br />
bedrijfsleven. Het wordt de hoogste tijd<br />
voor een herpositionering van Nederland<br />
binnen Europa.<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> zal het momentum van<br />
het jaarcongres gebruiken om de boodschap<br />
van de noordelijke ontwikkelingsas<br />
verder te onderlijnen.<br />
De oproep de noordelijke visie scherp<br />
neer te zetten aan Haagse bestuurders en<br />
beleidsmakers en de Duitse politieke voorhoede<br />
zal worden opgepakt. Uiteindelijk<br />
zal het zijn vertaling dienen te krijgen in<br />
meer business to business contacten tussen<br />
marktpartijen aan weerszijden van<br />
de grens.
De nieuwe bedrijfslocatie van het Groninger<br />
Wm Veenstra Repro•Kantoor•Druk<br />
in Groningen is op 17 oktober officieel<br />
geopend. De onderneming beschikt nu over<br />
3000 vierkante meter bedrijfsruimte. Naast<br />
een offsetdrukkerij met veel afwerkmogelijkheden,<br />
biedt de printafdeling een specialisatie<br />
in kleur op superbreed-formaat (tot<br />
2,5 meter breed) en zwart/wit in grootformaat<br />
voor zowel de bouwtechnische sector<br />
als posterprint.<br />
Erik van ‘t Hof (Wm Veenstra) spreekt tijdens de<br />
opening<br />
Groothandel Smeding uit Sint Annaparochie<br />
heeft branchegenoot Crielaard in<br />
Dorst bij Breda overgenomen. Crielaard<br />
levert aan horeca, bedrijfsrestaurants en<br />
instellingen in de regio Breda. Een deel<br />
van de medewerkers komt in dienst van<br />
Smeding. Het aantal mensen op de loonlijst<br />
komt hiermee op 220.<br />
Reïntegratiebedrijf en arbodienstverlener<br />
Lelie-Hollander in Drachten is verkozen<br />
tot Ondernemer van het Jaar in Friesland.<br />
Het publiek gaf de voorkeur aan Vitalis<br />
in Drachten, een bedrijf in hulpmiddelen<br />
voor mensen met een beperking. Omdat<br />
de stemmen staakten, was reglementair het<br />
oordeel van de jury doorslaggevend.<br />
Op 1 november jl. is HMA Online. Helpdesk<br />
voor Mens en Arbeid van start<br />
gegaan. Het bedrijf is een nieuwe dochter<br />
van Lelie Hollander. www.hma-online.nl<br />
is een helpdesk die via e-mail en telefoon<br />
alle vragen beantwoordt van ondernemers<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Bedrijfsnieuws<br />
6<br />
stand van zaken<br />
in het mkb op het gebied van personeel.<br />
Voor die terreinen waarop Lelie Hollander<br />
zelf geen expertise bezit, is men een samenwerking<br />
aangegaan met partners, zoals De<br />
Haan Advocaten en Notarissen, GIMD<br />
bedrijfsmaatschappelijk werk, Mediators<br />
Collectief, WE P&O.<br />
Distilleerderij Sonnema breidt haar fabriek<br />
in Bolsward uit. De uitbreiding is nodig<br />
omdat Sonnema de Amerikaanse markt wil<br />
betreden. Speciaal voor de enorme Amerikaanse<br />
markt liet Sonnema een wodka, een<br />
drankje waar de Amerikanen gek op zijn,<br />
ontwikkelen. In de wodka zijn de typische<br />
Berenburg-kruiden verwerkt. Bedoeling is<br />
de Amerikanen voorzichtig te laten wennen<br />
aan de typische kruidensmaak.<br />
Reclame- marketing- en communicatiebureau<br />
Dizain in Groningen heeft haar 10<br />
jarig bestaan gevierd met een groot feest in<br />
de Mediacentrale.<br />
Staatssecretaris Van Gennip van Economische<br />
Zaken heeft € 2,3 miljoen toegekend<br />
als Uitdagerskrediet (UITDAGER) voor<br />
projecten van het Nederlandse midden- en<br />
kleinbedrijf. IQ Corporation uit Groningen<br />
krijgt hiervan € 1 miljoen. Het krediet<br />
is bedoeld voor de financiering van innovatieprojecten,<br />
die aan de basis staan van<br />
snelle en substantiële groei van mkb-ondernemingen.<br />
IQ Corporation krijgt het krediet<br />
als ondersteuning bij de ontwikkeling van<br />
een geneesmiddel voor de behandeling van<br />
miltvuur.<br />
Philips’ ontwikkelcentrum voor huishoudelijke<br />
apparatuur verhuist definitief<br />
van Hoogeveen naar Drachten. Hierdoor<br />
komen er in Drachten 200 banen bij. Alle<br />
medewerkers uit Hoogeveen mogen mee<br />
naar de nieuwe locatie. Met het vertrek van<br />
het centrum verdwijnt in Hoogeveen de<br />
laatste Philips-vestiging. In Drachten werden<br />
al scheerapparaten ontwikkeld maar<br />
daar komen nu onder andere stofzuigers,<br />
frituurpannen, koffiezetapparaten en toastapparaten<br />
bij. Om het ontwikkelcentrum te<br />
huisvesten, gaat Philips een nieuw bedrijfspand<br />
bouwen op industrieterrein De Haven.<br />
Medio 2008 moet dat klaar zijn.<br />
De NAM kan in januari 2007 het eerste gas<br />
uit de Waddenzee gaan winnen. De poging<br />
van Vogelbescherming Nederland om het<br />
begin van de gaswinning tegen te houden,<br />
is mislukt omdat de Raad van State het<br />
verzoek afwees.<br />
Metaalbedrijf SMST in Franeker heeft<br />
een miljoenenorder binnengehaald. Het<br />
gaat om de grootste order in het bestaan<br />
van het Friese bedrijf. SMST gaat voor<br />
de Amerikaanse boormaatschappij Frontier<br />
Drilling een bestaand schip uitrusten met<br />
een systeem om boorpijpen te installeren.<br />
Dit is nodig om olie en gas te kunnen winnen.<br />
SMST zag het aantal werknemers in<br />
twee jaar tijd verdubbelen tot vijftig man.<br />
De omzet stijgt dit jaar vermoedelijk van<br />
4,5 miljoen naar 8 miljoen euro.<br />
De vestigingen van transportonderneming<br />
Vos Logistics in Veendam en Surhuisterveen<br />
worden samengevoegd. Vos Logistics<br />
heeft 5000 werknemers en 45 vestigingen<br />
in acht Europese landen.<br />
Koninklijke Friesland Foods N.V. investeert<br />
een bedrag van 17 miljoen euro in de<br />
bouw van een nieuwe zuivelfabriek in Phu<br />
Ly in de noordelijke Vietnamese provincie<br />
Ha Nam. In januari 2008 moet de fabriek<br />
operationeel zijn. De bouw van een tweede<br />
productielocatie is noodzakelijk gezien de<br />
snelle groei van de verkoop van de zuivelproducten<br />
van Friesland Foods in Vietnam.<br />
Dutch Lady behoort tot de bekendste merken<br />
in Vietnam en de afzet van zuivelproducten<br />
groeit per jaar met zo’n 25 procent.<br />
Friesland Foods belevert in Vietnam zo’n<br />
80.000 verkooppunten vanuit drie distributiecentra.<br />
Er zijn vijf verkoopkantoren. Bij<br />
Friesland Foods Dutch Lady Vietnam<br />
werken 1.200 personen. Als gevolg van<br />
de uitbreiding zal het aantal medewerkers<br />
toenemen met 225 personen.<br />
De voetbalvereniging GVAV-Rapiditas<br />
en uitvaartverzorger- en verzekeraar Algemeen<br />
Belang, beide uit Groningen, zijn<br />
een 3-jarige sponsorovereenkomst aangegaan.<br />
Algemeen Belang garandeert GVAV<br />
een jaarlijks sponsorbedrag en een percentage<br />
op basis van nieuw af te sluiten verzekeringspolissen<br />
bij haar leden.
Het kantoor van de GIBO Groep in Leeuwarden<br />
is verhuisd naar de Wirdumerpoort<br />
aan de Oostergoweg 1B te Leeuwarden.<br />
Deze locatie wordt tijdelijk betrokken, totdat<br />
de nieuwbouw op het Businesspark ten<br />
westen van de stad aan de Balthasar Beckerwei<br />
in 2007 gereed is.<br />
De binnenstad van Leeuwarden is een nieuw<br />
bedrijf rijker; op donderdag 5 oktober heeft<br />
<strong>Noord</strong>erlicht haar deuren geopend. <strong>Noord</strong>erlicht<br />
is een exclusieve verlichtingsspeciaalzaak<br />
en is gevestigd aan de Voorstreek.<br />
Recentelijk is de geheel vernieuwde website<br />
van De Friesland Zorgverzekeraar<br />
(www.defriesland.nl) ‘live’ gegaan. De<br />
Friesland Zorgverzekeraar is tevens een<br />
van de vier genomineerden voor de CRM<br />
Award 2006. De Friesland heeft haar nominatie<br />
te danken aan de aandacht die besteed<br />
wordt aan klantvriendelijk werken en de<br />
centrale rol die de consument/verzekerde<br />
in het doen en denken van de organisatie<br />
inneemt. In totaal waren elf organisaties<br />
voor de prijs geselecteerd. Naast De Friesland<br />
zijn ook ING Mid Corporates, Robeco<br />
Direct en Wehkamp genomineerd. De<br />
prijs wordt uitgereikt op 16 november a.s.<br />
in Amersfoort.<br />
Huhtamaki Protective Packaging uit<br />
Franeker produceert sinds kort een bloementray<br />
voor verpakkingsbedrijf Zwapak.<br />
In opdracht van bloembollenbedrijf Terra<br />
Nigra, is gezamenlijk een verpakkingsconcept<br />
ontwikkeld ten behoeve van een<br />
onlangs nieuw geïntroduceerde mini Gerbera,<br />
met de naam Gerrondo. Huhtamaki<br />
Protective Packaging heeft een 3-dimensionale<br />
verpakking ontwikkeld waarbij schade<br />
tijdens verpakken en transport wordt<br />
geminimaliseerd. Door afwezigheid van<br />
scherpe randen wordt ‘snij-schade’ voorkomen<br />
terwijl de bloemen afzonderlijk in<br />
een speciaal vormgegeven cup optimaal<br />
worden beschermd. De afmetingen van<br />
de nieuw ontwikkelde verpakking, met 20<br />
bloemen per tray, zijn afgestemd op gebruik<br />
van standaard veiling transport omverpakkingen<br />
en waarborgen een optimale presentatie.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Sinds september is Bureau Result in Groningen<br />
van start gegaan. Result adviseert<br />
en ondersteunt bij ontstane knelpunten<br />
in organisaties. Zij kan zorgdragen voor<br />
implementatie van efficiency verbeteringen<br />
op een commerciele afdeling. Tevens kan<br />
zij fungeren als opvang van tijdelijke en/of<br />
langdurig afwezigheid van een accountmanager.<br />
Zie ook www.re-sult.nl.<br />
Op 1 januari 2007 gaat Dolmans Landscaping<br />
<strong>Noord</strong> operationeel van start. Het<br />
nieuwe groenbedrijf is een joint venture<br />
van Dolmans Landscaping Group uit het<br />
Limburgse Bunde en wsw-bedrijf Alescon<br />
Tuin en Landschap uit Hoogeveen.<br />
Dolmans Landscaping <strong>Noord</strong> is het eerste<br />
groenbedrijf van Nederland dat commerciele<br />
bedrijfsvoering en sociale werkvoorziening<br />
op dergelijke schaal combineert.<br />
De heren Janssen, Akkerman en Bruins Slot<br />
(Alescon)<br />
Het kuurcentrum Fontana Nieuweschans<br />
heeft wederom de titel ‘Netherlands’ Leading<br />
Spa Resort’ ontvangen van de World<br />
Travel Awards. Dit is het derde opeenvolgende<br />
jaar dat het kuurcentrum in Nieuweschans<br />
deze prijs in de wacht sleept. De<br />
World Travel Awards kent jaarlijks prijzen<br />
toe aan diverse takken van de mondiale<br />
reisindustrie. De toekenning van de prijzen<br />
geschiedt o.a. door middel van enquêtering<br />
onder reisorganisaties en reizigers wereldwijd.<br />
Zo wordt op grond van persoonlijke<br />
ervaringen bepaald wie de beste is per<br />
categorie en per land. Voor de categorie<br />
‘Netherlands’ Leading Spa Resort’ waren<br />
o.a. Thermae 2000 in Valkenburg, het<br />
Kurhaus in Scheveningen en Chateau St.<br />
Gerlach genomineerd.<br />
Het Leeuwarder bedrijf Prodist Software<br />
bestaat dit jaar 10 jaar. In 1996 werd Prodist<br />
opgericht door Jan, Auke en Kor van der<br />
Meulen. Het calculatieprogramma Precal<br />
dat destijds voor met name de kleinere<br />
drukkerijen was ontwikkeld, is inmiddels<br />
uitgegroeid naar een volwaardig ERPsysteem.<br />
De laboratoriumactiviteiten en de medewerkers<br />
van het lab. van het Delfzicht Ziekenhuis<br />
in Delfzijl worden overgenomen door<br />
het in Groningen gevestigde Lab<strong>Noord</strong>.<br />
Het Universitair Medisch Centrum Groningen<br />
(UMCG) spant zich in om een<br />
Europees top-instituut voor fundamenteel<br />
wetenschappelijk onderzoek naar ouder<br />
worden in Groningen gevestigd te krijgen.<br />
Met de komst van een dergelijk instituut<br />
is een investering gemoeid van circa 100<br />
miljoen euro.<br />
De jury van Dé Jonge Ondernemersprijs<br />
van het <strong>Noord</strong>en (JOP) heeft de drie finalisten<br />
bekend gemaakt. Degenen die op 21<br />
november in Assen om deze prestigieuze<br />
prijs gaan strijden zijn: Alertec Uitzendbureau<br />
BV (Wartena), Canvas Company<br />
(Burum) en Via Drupsteen BV (Sneek).<br />
Op 30 oktober vierde het Groningen<br />
Congresbureau haar 10-jarig jubileum te<br />
Groningen. Het GCB is als een gezamenlijk<br />
initiatief van de gemeente Groningen,<br />
de provincie Groningen, de RUG<br />
en Koninklijke Horeca <strong>Noord</strong> destijds<br />
van start gegaan. Tien jaar later kan met<br />
gepast enthousiasme worden vastgesteld<br />
dat dankzij de inzet van het GCB de regio<br />
gastheer heeft kunnen zijn van vele honderden<br />
internationale congressen, symposia<br />
en zakelijke bijeenkomsten. Een hartelijke<br />
felicitatie is op zijn plaats aan de voorzitter<br />
en directeur van de stichting: de heren<br />
Gerard Wilbrink en Jaap Westerhuijs.
Kees van Zijderveld is een veelzijdig<br />
ondernemer. Oorspronkelijk<br />
gestart in de oliewereld, kwam<br />
hij in 1986 terecht in de verpakkingsindustrie<br />
in Eerbeek. Na een aantal jaren<br />
werd hij gevraagd naar Polen te gaan om<br />
daar activiteiten in de golfkarton op te<br />
zetten. Geen gemakkelijke vraag. “Begin<br />
jaren negentig was het nog écht pionieren<br />
in Polen.” Toen er drie grote bedrijven<br />
stonden, kwam Van Zijderveld terug naar<br />
Nederland. Naar Hoogeveen en Nieuwe<br />
Pekela wel te verstaan. Om vervolgens na<br />
drie jaar te vertrekken naar Graphic Board<br />
in Sappemeer waarvan hij nu mede-eigenaar<br />
geworden is.<br />
Nieuwe eigenaren, grote plannen<br />
De verzelfstandiging van de kartonindustrie<br />
in Hoogezand en Sappemeer is niet<br />
helemaal zelf gekozen. Het was een dwingende<br />
voorwaarde van de Europese Commissie<br />
alvorens toestemming te geven<br />
voor de fusie tussen Kappa en Smurfit.<br />
De markt van karton voor boekomslagen,<br />
orders en legpuzzels zou anders te zeer<br />
worden beheerst door deze bedrijven. Er<br />
was zogezegd geen ontkomen aan. “Toen<br />
dat duidelijk werd, heb ik direct aangegeven<br />
dat ik geïnteresseerd was in een<br />
management buy-out”. Aan het woord is<br />
Kees van Zijderveld.<br />
Binnen het concern Smurfit-Kappa was<br />
men verrast door de uitspraak van Van<br />
Zijderveld. “Twee grafisch-karton fabrie-<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
“Twee fabrieken koop je<br />
Kartonfabrieken in Hoogezand-Sappemeer<br />
verkocht aan managementteam<br />
Kartonfabrikant Kappa Graphic Board in Hoogezand en Sappemeer is verkocht aan<br />
het zittende managementteam. Samen met investeringsmaatschappij H2 Equity uit<br />
Amsterdam is een nieuw bedrijf met een nieuwe naam ontstaan. “En dat voelt goed”<br />
aldus directeur, en mede-eigenaar, Kees van Zijderveld van Eska Graphic Board.<br />
ken die bovendien wereldmarktleider zijn,<br />
koop je niet zomaar even.” Toch geeft Van<br />
Zijderveld aan dat hij geen weerstand uit<br />
het concern heeft ondervonden. ”Er was<br />
sprake van enig ongeloof, zeker, maar<br />
van weerstand heb ik nooit iets gemerkt.<br />
Integendeel. Bij gelijke voorwaarden was<br />
men ons goed gezind. Vanzelfsprekend<br />
is de aankoop van Eska Graphic Board<br />
niet over één nacht ijs gegaan. Het hele<br />
managementteam van zes personen is uit-<br />
Kees van Zijderveld (2e van rechts) met zijn managementteam<br />
eindelijk ingestapt. En, zowel de OR als de<br />
vakbeweging hebben zich heel constructief<br />
opgesteld”.<br />
Uiteindelijk heeft zich een heel traject<br />
afgespeeld waarbij de wens om het bedrijf<br />
te kunnen kopen Uitgangspunt is geweest.<br />
“Het kopen van een bedrijf is wel een<br />
proces dat heel anders is dan ons normale<br />
werk. Daarom hebben we als MT<br />
direct een adviseur in de arm genomen”.
niet zo maar even”<br />
Luchtfoto fabriek Hoogezand Luchtfoto fabriek Sappemeer<br />
Waarom ga je als directeur binnen een<br />
goed lopend concern de risico’s van een<br />
buy-out eigenlijk aan?<br />
“Om meerdere redenen. Omdat ik dit een<br />
prachtig bedrijf vind. ‘Omdat ik toekomst<br />
zie, vertrouwen heb en denk dat we met dit<br />
bedrijf nog goed geld kunnen verdienen.<br />
Maar ook omdat ik me verantwoordelijk<br />
voel”.<br />
”Kijk, we zijn wereld marktleider in onze<br />
branche. We leveren aan 85 landen en<br />
hebben zelf kantoren in de Verenigde Staten,<br />
Engeland, Duitsland, Frankrijk, Italië,<br />
Spanje en Singapore. Dan gaat het dus ook<br />
ergens over. Nu we geen onderdeel meer<br />
uitmaken van het moederconcern, zijn we<br />
ineens geen groot bedrijf meer, maar een<br />
klein bedrijf dat toevallig wel marktleider<br />
is. Een klein bedrijf kan snel beslissen,<br />
snel handelen. Dat geeft ons een buitenge-<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
woon groot voordeel ten opzichte van onze<br />
concurrenten”.<br />
“Natuurlijk betekent het ook een stuk verlies<br />
van veiligheid. Voor bijvoorbeeld ons<br />
personeel. Binnen het concern was alles<br />
goed geregeld op het gebied van pensioenen<br />
en cao’s. Maar ook op het gebied<br />
van financiën. Tegelijkertijd zie je dat het<br />
vertrouwen dat het managementteam met<br />
de aankoop van het bedrijf heeft laten zien,<br />
een positief effect op het personeel heeft<br />
gehad. Als de directie er zoveel toekomst<br />
in ziet en zoveel vertrouwen heeft, dan<br />
krijg je ook vertrouwen terug. En loyaliteit.<br />
Daarom hebben we ook direct een nieuwe<br />
CAO afgesloten. Een meerjarige CAO wel<br />
te verstaan. En dat is nogal uniek voor dit<br />
bedrijf. Daarmee probeer je ook weer een<br />
stukje veiligheid aan de mensen te bieden.<br />
Ze weten op middellange termijn waar ze<br />
aan toe zijn. Dat hoort ook.”<br />
U hebt het wel getroffen. De ondernemingsraad,<br />
de vakbeweging, financiers;<br />
uw hele omgeving is als het ware stuwend<br />
geweest. Dat moet erg hebben<br />
geholpen.<br />
”Dat is correct. Alle partijen waren vóór<br />
deze constructie. Steunden ons in onze<br />
ambitie om het bedrijf vanuit het concern<br />
een zelfstandige positie te geven. Dat doet<br />
je niet alleen als directeur, als ondernemer,<br />
maar ook als mens heel goed.”<br />
Schept het ook niet heel veel verwachtingen<br />
bij al die partijen?<br />
“Ja toch wel. Ik realiseer me dat dat zo is.<br />
Als iedereen zo stimulerend is heb je het<br />
gevoel dat je ontzettend veel verwachtingswaarde<br />
in te lossen hebt. Toch heb ik<br />
daar geen slapeloze nachten over. Sterker<br />
nog, ik heb er alle vertrouwen in dat we dit<br />
bedrijf een prachtig mooie toekomst kunnen<br />
geven. Het voelt gewoon heel goed!”<br />
Akke Groenewoud<br />
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl
Energiek Ondernemen in het noorden<br />
Energie staat al langere tijd in<br />
het brandpunt van de actualiteit.<br />
Aan de ene kant hebben de<br />
energie intensieve bedrijven in<br />
het noorden nog steeds hoge<br />
nood door de alsmaar stijgende<br />
energieprijzen. Aan de andere<br />
kant biedt energie <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
veel kansen voor duurzame<br />
economische ontwikkeling en<br />
kostenbesparingen. Tijdens het<br />
seminar Energiek Ondernemen<br />
staat dit laatste centraal. De kansen<br />
en mogelijkheden voor (mkb)<br />
ondernemers op het gebied van<br />
energiemanagement.<br />
De markt voor energie is open.<br />
Ondernemers kunnen gas en elektriciteit<br />
inkopen waar ze maar<br />
willen en, als ze dat handig doen, geld<br />
besparen. Dat klinkt interessant en lucratief,<br />
maar in de praktijk blijkt dat veel<br />
ondernemers nog weinig kaas gegeten<br />
hebben van de veranderingen in de energiewereld.<br />
En daarmee dus ook kansen<br />
laten liggen. Ook blijken ze nog te weinig<br />
te weten van alternatieve energieoplossingen,<br />
duurzame energiebronnen en technologische<br />
ontwikkelingen.<br />
Begrijpelijk, want er gebeurt van alles en<br />
nog wat in energieland, terwijl de eigen<br />
bedrijfsvoering al aandacht genoeg vraagt.<br />
Bovendien kent het <strong>Noord</strong>en haar eigen<br />
energieproblematiek èn uitdagingen op het<br />
gebied van energiebesparing. Een gemiste<br />
kans ….?! Dáár doen wij iets aan!<br />
Samen met Essent, GasTerra, Pentascope<br />
en de Rijksuniversiteit Groningen ondersteunt<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> het congres over<br />
de actuele energieagenda voor het noordelijke<br />
bedrijfsleven.<br />
In korte voordrachten, workshops en interactieve<br />
sessies krijgt u informatie van<br />
microcentrales tot mobiliteit, van investe-<br />
ringssubsidies tot maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen. Met als doel u kennis<br />
en vooral praktische hulpmiddelen aan te<br />
reiken voor een optimaal energiebeleid<br />
in uw bedrijf. Onder het motto: energiek<br />
ondernemen!<br />
Jan-Willem Lobeek<br />
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl<br />
Heeft u belangstelling? Ga naar www.energieknoorden.nl voor het programma en de sprekers.<br />
U kunt zich opgeven via de site.<br />
Dagvoorzitter : Aize Bouma<br />
Datum : woensdag 22 november 2006<br />
Plaats : Martiniplaza Groningen<br />
Kosten : € 12 ,- (voor de gehele dag, incl. lunch)<br />
WWW.INCASSERENZONDERKOSTEN.NL<br />
Geef uw credit management een stevige basis.<br />
Laat ons uw vorderingen kosteloos incasseren!<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Sluyter<br />
Incasso<br />
Incasseren met meerwaarde | Sluyter Incasso is onderdeel van Sluyter Advocaten te Assen<br />
10
Investeer in ondernemerschap!<br />
Do’s en Don’ts van informal investment<br />
Wellicht dat u belegt in aandelen of handelt in opties. Spannend<br />
maar u heeft zelf weinig invloed op het te behalen resultaat.<br />
Investeren in een startend bedrijf is dan wellicht een optie waar<br />
u wel uw energie, kennis en ervaring in kwijt kunt. U wordt dan<br />
een informal investor of business angel. Tijdens de bijeenkomst<br />
“Investeren in ondernemerschap” werden de do’s en don’ts van<br />
informal investment uit de doeken gedaan.<br />
Een informal investor investeert in<br />
een bedrijf. Veelal zijn het (oud-)<br />
ondernemers die tussen de 50.000<br />
en 100.000 euro willen investeren. Niet<br />
alleen voor het rendement, maar ook<br />
om hun ervaring en netwerk te delen.<br />
Daar staat wel iets tegenover: ze zijn<br />
mede-ondernemer en hebben een aandelenbelang<br />
in het bedrijf en daarmee het<br />
recht verworven zich te bemoeien met<br />
de bedrijfsvoering en de strategie. Voor<br />
ondernemers die een bedrijf willen starten<br />
maar niet (geheel) gefinancierd worden<br />
door de bank of genoeg eigen vermogen<br />
hebben, biedt risicokapitaal een oplossing.<br />
Informal investment is een voorbeeld van<br />
risicokapitaal. Waar moet een ondernemer<br />
op letten als hij zich op de risicokapitaalmarkt<br />
begeeft?<br />
Iedereen maakt fouten<br />
Startende ondernemers maken fouten. Op<br />
zich geeft dit niet. Iedereen maakt fouten.<br />
Maar een gewaarschuwd mens telt voor<br />
twee. Waar moet je als ondernemer op<br />
letten als je in gesprek bent met een investeerder.<br />
• Weet wat je wilt. Zorg ervoor dat je<br />
in een korte tijd helder en duidelijk je<br />
bedrijfsplan kan uitleggen en kan vertellen<br />
wat je de investeerder vraagt en ook<br />
belangrijk te bieden hebt.<br />
• Eis niet te veel en wees bereid te delen.<br />
Investeerders zijn niet bereid om voor<br />
heel veel geld een heel klein aandelenkapitaal<br />
te verkrijgen. Zorg voor een goede<br />
balans tussen gevraagd kapitaal en uit te<br />
geven aandelen.<br />
• Wees realistisch. Zorg voor realistische<br />
rendementsprognoses. Een investeerder<br />
doorziet meteen de onrealistische<br />
prognoses. Zorg er daarom voor dat er<br />
geen hockeystick modellen naar voren<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
11<br />
komen. Niet iedereen zal<br />
een TomTom worden en<br />
naar de beurs gaan. En<br />
u weet ongetwijfeld ook<br />
dat TomTom er lang over<br />
heeft gedaan om uiteindelijk een beursnotering<br />
te krijgen.<br />
• Zorg voor heldere afspraken met de<br />
investeerder en kom die afspraken ook<br />
na.<br />
• Wed niet op 1 paard. Er zijn meer investeerders.<br />
Denk eraan dat een investeerder<br />
wel graag wil investeren, maar niet perse<br />
hoeft te investeren.<br />
Unique Selling Point<br />
Natuurlijk komen niet alle bedrijven en<br />
hun ondernemers in aanmerking voor risicokapitaal.<br />
Welke ondernemingen zijn nu<br />
interessant voor een informal investor.<br />
• Ondernemingen met een duidelijk onderscheidend<br />
vermogen. Een unique selling<br />
point geeft een concurrentievoordeel.<br />
• Een onderneming die niet alleen inkomensvormend<br />
is maar een ook kapitaalvormend.<br />
Na verloop van tijd moet er<br />
sprake zijn van waardecreatie.<br />
• Ondernemingen die inspelen op veranderingen<br />
in de markt en wet- en regelgeving.<br />
Kortom, ondernemingen die weten<br />
te profiteren van trends en veranderingen.<br />
• Bedrijven met een kapitaalvraag lager<br />
dan € 500.000. Hogere kapitaalvragen<br />
komen vaak terecht in de categorie Venture<br />
Capitalists. Het komt wel eens voor<br />
dat enkele investeerders tezamen investeren,<br />
maar ga daar niet van uit.<br />
Netwerken<br />
Voor investeerders zijn er een aantal manieren<br />
om in contact te komen met innovatieve<br />
ondernemingen. Open een website met<br />
de mededeling dat je investeert in innovatief<br />
ondernemerschap en de aanmeldingen<br />
stromen binnen. Maar u bent niet voor<br />
niets informal investor. Vele investeerders<br />
sluiten zich daarom aan bij netwerken. Op<br />
die manier blijven ze anoniem en hoeven<br />
zij zelf geen businessplannen te scannen.<br />
Dat wordt gedaan door de netwerk initiator.<br />
De Maxwell Group is een organisatie<br />
die dergelijke netwerken opzet en initieert.<br />
Bij hen komen per jaar zo’n 200 plannen<br />
binnen van ondernemers die kapitaal<br />
zoeken. Deze worden gescreend en uit de<br />
stapel blijven zo’n twintig plannen over<br />
welke gepresenteerd kunnen gaan worden<br />
aan de informal circles welke de Maxwell<br />
Group opgezet heeft. Tijdens deze bijeenkomsten<br />
presenteren de starters zich en<br />
kunnen de informals vragen stellen. Elke<br />
informal besluit vervolgens voor zichzelf<br />
of en hoe men wil participeren. Of niet.<br />
Het is een manier om als informal de<br />
betere plannen onder ogen te krijgen en<br />
tevens een manier om ervaringen met collega<br />
informals uit te wisselen.<br />
Maxwell Group<br />
De workshop tijdens de bijeenkomst werd gegeven<br />
door de Maxwell Group.<br />
Kruislaan 00<br />
10 SM Amsterdam<br />
020 6 2 6 00<br />
Contactpersoon: Linda Froon<br />
www.maxwellgroup.nl<br />
Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland was te gast<br />
bij het Wetterskip Fryslân om<br />
te praten over de gevolgen van<br />
de KRW. En om te vernemen hoe de uitvoering<br />
van de kaderrichtlijn op een voor<br />
het bedrijfsleven acceptabele manier kan<br />
plaatsvinden.<br />
Dijkgraaf Paul van Erkelens aan het woord<br />
Rondleiding door het Woudagemaal<br />
Angst<br />
De nieuwe Europese regels voor het verbeteren<br />
van de kwaliteit van oppervlaktewa-<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Water als<br />
Friese ondernemers te gast in Woudagemaal<br />
De Kaderrichtlijn Water (KRW) bepaalt dat elke (significante) achteruitgang in de water-<br />
kwaliteit moet worden voorkomen. Ook als de economie groeit en de bevolking toe-<br />
neemt. Het bedrijfsleven is bang voor een aanzienlijke lastenverzwaring en voor relatief<br />
kostbare maatregelen. De inzet van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> is en blijft dat negatieve gevolgen van<br />
12<br />
ter en grondwater kunnen grote gevolgen<br />
hebben voor de Nederlandse economie. De<br />
Nederlandse overheid lijkt echter weinig<br />
aandacht te hebben voor de economische<br />
gevolgen van de nieuwe Kaderrichtlijn<br />
Water voor het Nederlandse bedrijfsleven.<br />
Ook het Centraal Planbureau (CPB) vreest<br />
dat de nieuwe richtlijn grote nadelige consequenties<br />
kan hebben voor de economie.<br />
De richtlijn, die eind 2000 door de Europese<br />
ministers is aangenomen, schrijft voor<br />
dat de chemische en ecologische kwaliteit<br />
van grond- en oppervlaktewater in de hele<br />
Europese Unie in 2015 goed moet zijn.<br />
Volgens het CPB heeft Nederland onderschat<br />
wat dat betekent, omdat de kosten<br />
van het terugdringen van de milieubelasting<br />
in een dichtbevolkt land als Nederland<br />
veel hoger zijn dan elders. Het is<br />
merkwaardig om als land de invoering van<br />
een richtlijn te onderschrijven zonder dat<br />
duidelijk is wat de economische gevolgen<br />
zullen zijn en wie die gevolgen vooral zullen<br />
moeten dragen.<br />
Het CPB vindt dat de nieuwe richtlijn<br />
in Nederland op een minimale manier<br />
moet worden ingevuld. Dat wil zeggen<br />
dat de mogelijkheden van fasering in tijd<br />
en het kunnen stellen van lagere doelen<br />
volledig worden benut. Dat kán, want er<br />
zijn voor EU-lidstaten mogelijkheden om<br />
oppervlaktewateren als kunstmatig aan te<br />
wijzen. Daardoor gelden minder strenge<br />
normen dan voor natuurlijk of sterk veranderd<br />
water. Met een goed verhaal in Brussel,<br />
kan het behalen van sommige doelstellingen<br />
worden uitgesteld tot 2021 of 2027.<br />
Dat betekent dat Nederland voorlopig zou<br />
moeten streven naar minimale normen en<br />
naar afwijkingen naar beneden.<br />
de KRW voor het bedrijfsleven worden voorkomen.<br />
Concrete aanbevelingen<br />
1. Het principe van ‘geen achteruitgang’ mag geen<br />
rem zijn voor economische groei.<br />
2. Beleidsdoelstelling en normering moeten rea-<br />
listisch en haalbaar zijn, zowel in kwalitatief als<br />
financieel opzicht.<br />
. Het aantal waterlichamen dient te worden<br />
beperkt. Het is verstandig ze vooral aan te wijzen<br />
als ‘kunstmatig’ en ‘sterk veranderend’.<br />
. Fasering benutten: schuif doelen op naar 2021 en<br />
202 . Deze ruimte wordt door de EU geboden.<br />
. Level playing field bewaken omwille van concurrentiepositie.<br />
Braafste jongetje van de klas<br />
De Nederlandse overheid probeert richtlijnen<br />
onmiddellijk te vertalen in regelgeving.<br />
Dit geldt ook voor de KRW.<br />
Verstandiger zou in dit geval zijn om een<br />
gevoel te ontwikkelen voor maatschappelijke<br />
processen. Mensen weten vaak heel<br />
goed wat het beste is voor hun eigen leef-<br />
en werkomgeving. Bedrijven zouden écht<br />
moeten meepraten over de manier waarop<br />
normen gehaald kunnen worden. En als<br />
het niet mogelijk is een bepaalde norm te<br />
halen, laten we dat dan ook eerlijk constateren.<br />
Wellicht is dan ook een tijdelijke<br />
overschrijding van de normen een gegeven<br />
waarmee te leven valt. Er dient een<br />
goede balans te zijn tussen economie en<br />
ecologie. Dat betekent dat er een redelijke<br />
bijdrage van het bedrijfsleven mag worden<br />
gevraagd, maar dat de draagkracht van het<br />
bedrijfsleven niet moet worden overbelast<br />
of overschat.<br />
Risico’s voor de BV Nederland<br />
Natuurlijk hebben bedrijven belang bij<br />
schoon water. Het bedrijfsleven spant zich
vestigingsfactor<br />
al jaren in om de waterkwaliteit te verbeteren.<br />
Er is in het verleden al veel bereikt op<br />
het gebied van fosfaat terugdringing, maar<br />
de verwachting is dat dit niet voldoende<br />
zal zijn.De gevolgen van de KRW voor<br />
Nederlandse ondernemingen vooral zullen<br />
liggen in verdergaande eisen om de uitstoot<br />
van fosfaten terug te dringen.<br />
Milieubelangen en de economische belangen<br />
van bedrijven dienen echter wel in<br />
evenwicht te blijven. Vooral het principe<br />
van stand still (geen verdere chemische<br />
of ecologische achteruitgang van<br />
de waterkwaliteit, referentiejaar 2000)<br />
dat straks waarschijnlijk voor alle Nederlandse<br />
oppervlaktewateren gaat gelden,<br />
is aanleiding voor zorgen. Daarmee zou<br />
vrijwel elke economische ontwikkeling<br />
in de kiem kunnen worden gesmoord.<br />
De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater<br />
is de laatste 25 jaar sterk<br />
verbeterd. Dat maakt het nog aanvullend<br />
Mooiste watermonument van Friesland<br />
1<br />
verbeteren van die kwaliteit extra lastig.<br />
“Zeg maar rustig dat het verbeteren van de<br />
laatste 10% gigantische kosten met zich<br />
mee zal brengen” aldus Sigrid Verweij,<br />
secretaris milieu bij <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>, te gast in<br />
het Woudagemaal.<br />
De stevige en complexe materie van de Kaderrichtlijn Water werd besproken in het mooiste en meest impone-<br />
rende monument dat we op het gebied van waterbeheer in Friesland kennen; het Woudagemaal in Lemmer.<br />
Paul van Erkelens, dijkgraaf in Friesland, vertelde over de Friese waterhuishouding en de toekomst die hij voor<br />
het Friese Wetterskip ziet. Van deze toekomst maakt de KRW een actueel onderdeel uit. Sigrid Verweij, milieu<br />
secretaris bij <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Den Haag, gaf haar visie op de gevolgen van de Kaderrichlijn Water voor ondernemend<br />
Nederland. Boeiende materie in een boeiende omgeving.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Uitzonderlijk<br />
De Nederlandse industrie heeft veel bereikt.<br />
Aanvullende inspanningen zijn vanuit de<br />
KRW echter onvermijdelijk. Zoveel is<br />
wel duidelijk. De Nederlandse situatie is<br />
daarnaast ook nog eens uitzonderlijk in de<br />
EU. Door de hoge bevolkingsdichtheid en<br />
de delta ligging is het extra moeilijk om<br />
de waterkwaliteit te verbeteren. Helemaal<br />
als we bedenken dat veel voor de hand<br />
liggende maatregelen al zijn getroffen.Het<br />
laaghangende fruit is zogezegd al geplukt.<br />
Daardoor stagneert de verbetering nu. Het<br />
is belangrijk dat Nederland goed nadenkt<br />
over de, alles behalve vrijblijvende, resultaatsverplichting<br />
die we aangaan. Achteraf<br />
in Brussel aankloppen met de mededeling<br />
dat het allemaal niet is gelukt, is geen<br />
optie. Voor ondernemers staat de kosteneffectiviteit<br />
van de te nemen maatregelen<br />
centraal. Een goede waterkwaliteit tegen<br />
acceptabele kosten.<br />
Akke Groenewoud<br />
a.groenewoud @vno-ncwnoord.nl<br />
Meer informatie:<br />
•<br />
www.vno-ncw.nl/dossier water<br />
• www.kaderrichtlijnwater.nl<br />
Decembernota 200 en 2006<br />
•<br />
verweij@vno-ncw.nl
Provincie Groningen investeert in Lofar<br />
De provincie Groningen steekt zestigduizend euro in het Drentse<br />
Lofar-project. In het kader van dit project worden in een gebied<br />
van 350 vierkante kilometer sensoren neergezet, die via een glasvezelkabel<br />
aan elkaar verbonden worden.Op die manier ontstaat<br />
de grootste telescoop ter wereld. De informatie van de sensoren<br />
wordt verwerkt in de supercomputer van de Rijksuniversiteit<br />
Groningen. Dankzij Lofar kan het <strong>Noord</strong>en tot hét kenniscentrum<br />
van de wereld worden op het gebied van sensortechnologie<br />
uitgroeien.<br />
Hoogewerff-Fonds verhuist naar Groningen<br />
De Stichting Hoogewerff-Fonds gaat voortaan in Groningen<br />
onderzoek doen naar duurzame chemie. De stichting was jarenlang<br />
gezeteld in Delft, maar verhuist nu naar het <strong>Noord</strong>en om daar<br />
het onderzoek naar blauwe elektriciteit uit rivierwater, chemische<br />
producten en energiedragers voort te zetten. De stichting heeft de<br />
bijzondere leerstoel duurzame chemische technologie verplaatst<br />
van de TU Delft naar de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen<br />
van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). De leerstoel<br />
wordt ondergebracht bij het Institute for Technology and Management.<br />
De Stichting Hoogewerff-Fonds werd in 1917 door prof.<br />
dr. S. Hoogewerff opgericht met als doel de bevordering van het<br />
chemisch-technologisch onderzoek in Nederland.<br />
Tender Innovatief Ondernemerschap provincie Drenthe<br />
van start<br />
De provincie Drenthe heeft de Kamer van Koophandel Drenthe<br />
gevraagd als promotor van de tender innovatief ondernemerschap.<br />
Het gaat daarbij om € 600.000,- voor mkb, onderwijs en<br />
toerisme.<br />
De regeling richt zich op starters, bestaande mkb-bedrijven en<br />
onderwijs- en kennisinstellingen. Zij kunnen een subsidie krijgen<br />
voor projecten die een bijdrage leveren aan de werkgelegenheid,<br />
economische structuur, kwaliteit, dynamiek en leefbaarheid van<br />
de provincie.<br />
De hoogte van de subsidie voor innovatieve projectvoorstellen is<br />
maximaal 50% van de subsidiabele kosten met een maximumbedrag<br />
van € 50.000. De tender loopt van 13 december 2006 tot 1<br />
maart 2007.<br />
Groningen sneller naar werk<br />
Vanaf 13 november werken het Centrum voor Werk en Inkomen<br />
(CWI), de dienst Sociale Zaken en Werk (SOZAWE) en (een<br />
klein deel van) het UWV samen vanuit een nieuwe publieksruimte<br />
in het gebouw van SOZAWE aan de Eendrachtskade. De drie<br />
organisaties vormen daar dan een bedrijfsverzamelgebouw onder<br />
de naam WERKPLEIN. Centraal in de samenwerking van CWI,<br />
UWV en SOZAWE staat een betere dienstverlening aan de klant.<br />
Dit betekent onder andere dat de klant in de toekomst maar één<br />
keer zijn gegevens hoeft door te geven, dat er één intakegesprek<br />
plaats vindt en dat alles rond Werk en Inkomen op één plek te vinden<br />
en te regelen is. De deelnemende organisaties hebben allen<br />
hetzelfde doel: de klant zo snel mogelijk naar werk begeleiden.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Actualiteiten<br />
k o r t<br />
1<br />
Sensor Expo <strong>Noord</strong><br />
Op 22 november organiseert de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij<br />
voor <strong>Noord</strong>-Nederland (N.V. NOM) de<br />
SENSOR EXPO NOORD, een grote manifestatie rondom<br />
sensortechnologie, in het Cicero Kenniscentrum te Assen.<br />
Sensortechnologie gaat de wereld veranderen en biedt nieuwe<br />
kansen voor de industrie, dienstverlening en publieke sector.<br />
In <strong>Noord</strong>-Nederland is met Astron, en inmiddels ook met<br />
andere bedrijven en kennisinstellingen, de kiem gelegd om<br />
wereldwijd in deze groeimarkt een vooraanstaande positie in<br />
te nemen. Niet voor niks is sensortechnologie bestempeld als<br />
één van de meest kansrijke technologieën voor <strong>Noord</strong>-Nederland.<br />
Gedurende de gehele dag worden de lezingen en workshops<br />
ondersteund door demonstraties van bedrijven en kennisinstellingen,<br />
die laten zien dat <strong>Noord</strong>-Nederland een vooraanstaande<br />
rol speelt op diverse toepassingsgebieden van sensortechnologie.<br />
Op www.sensorexponoord.nl kunt u alle informatie<br />
vinden over de manifestatie en kunt u zich aanmelden.<br />
Handtekeningenactie voor baanverlenging Groningen<br />
Airport Eelde<br />
De Stichting Vrienden van Groningen Airport Eelde is een<br />
handtekeningenactie gestart om een bijdrage te leveren aan de<br />
realisatie van de baanverlenging. De actie gaat van start onder de<br />
naam “2500 voor 2500”. Een toepasselijke doelstelling, omdat de<br />
nieuwe baan van de luchthaven zal worden verlengd naar 2500<br />
meter. De eerste 2500 handtekeningen zullen in elk geval worden<br />
aangeboden aan de directie van de luchthaven als extra steunbetuiging.<br />
Met de handtekeningen hopen de Vrienden een duidelijk<br />
signaal af te geven aan de Raad van State. Voorstanders kunnen<br />
een handtekening zetten via het formulier op www.vriendenairporteelde.nl<br />
of in de terminal van de luchthaven.<br />
Gebrek aan vrouwen in top kost bedrijfsleven miljoenen<br />
Er zijn te weinig vrouwen in de top van het bedrijfsleven. Daar<br />
waren alle sprekers en alle aanwezigen het snel over eens tijdens<br />
het symposium ‘Women in Business’ dat op 18 oktober 2006 in<br />
Martiniplaza werd gehouden. Het symposium, mede georganiseerd<br />
door het noordelijke zakenblad Entrepreneur, werd bezocht<br />
door enkele honderden belangstellenden, waaronder ongeveer 25<br />
procent mannen. Onder de aanwezigen waren ook veel vrouwen<br />
met een eigen bedrijf.<br />
De topman van accountantskantoor Price Watershouse Coopers,<br />
Jos Nijhuis, rekende voor dat het gebrek aan vrouwen alleen al<br />
zijn eigen bedrijf jaarlijks vele miljoenen kost. Nederland staat<br />
op de tiende plaats in de Europese top-15 van landen met meeste<br />
werkende vrouwen. Diversiteit in de top, dus met inbreng van<br />
zowel mannen als vrouwen is van groot belang.<br />
Diversiteit is hot. Alleen al in <strong>Noord</strong> Nederland zijn het afgelopen<br />
jaar diverse bijeenkomsten over de positie van vrouwen in het<br />
bedrijfsleven georganiseerd. En het gesprek over participatie en<br />
doorstroming van vrouwen moet doorgaan. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
organiseert daarom, evenals voorgaande jaren, op 7 december<br />
2006 de bijeenkomst ‘Mevrouw, mijne heren..’ en op 19 april<br />
2007 de bijeenkomst ‘Geen vrouw te vinden in <strong>Noord</strong> Nederland?’<br />
Om vooral in het <strong>Noord</strong> Nederlandse bedrijfsleven het<br />
gesprek over de positie van vrouwelijk talent op de agenda te<br />
krijgen en te houden.
Drie halen, twee betalen<br />
Cor Boonstra vertelt Jonge <strong>Noord</strong>elijke Ondernemers zijn persoonlijke verhaal<br />
Op 1 september is Jonge <strong>Noord</strong>elijke Ondernemers (JNO) van start gegaan.<br />
Voor de allereerste JNO bijeenkomst was Cor Boonstra te gast.<br />
Het is bijna niet voor te stellen. Een<br />
jonge Cor Boonstra die als vertegenwoordiger<br />
met een doos droge<br />
soep staat te aarzelen voor de deur van<br />
een noordelijke supermarkt. Hij vermant<br />
zich en weet uiteindelijk toch zijn waren te<br />
verkopen. Een ander beeld van de man die<br />
de meesten van ons kennen als eindverantwoordelijke<br />
bij Sara Lee (Douwe Egberts),<br />
Philips en recentelijk als mede-eigenaar<br />
van Koop Holding. Het was slechts één<br />
van de vele anekdotes die hij zelf vertelde<br />
tijdens de bijeenkomst bij Distrivers in<br />
Hoogeveen.<br />
Rondleiding bij Distrivers<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
1<br />
Je hebt het of je hebt het niet<br />
Op ontspannen wijze doorliep hij zijn<br />
werkzame leven tot nu. De opkomst en<br />
neergang van de SRV-wagens. De invloed<br />
van schoensmeer, inlegkruisje en 3 halen,<br />
2 betalen tandpasta verpakkingen op zijn<br />
loopbaan. Van zijn strategie bij Philips, het<br />
vertrek Roel Pieper, de rol van Jan Timmer,<br />
en zijn huidige rol bij Nacap. Over het<br />
belang van goede maandelijkse rapportages,<br />
van kunst aan de muur, en een eerlijke<br />
en open bedrijfscultuur.<br />
Advies<br />
Zijn lessen voor de meer dan 35 jonge<br />
ondernemers en managers: ondernemer ben<br />
JNO, iets voor jou?<br />
Ben je zelf onder de 0 en zit je met specifieke vra-<br />
gen over je werk en je mogelijkheden? Vragen die<br />
een relatie hebben met leeftijd, ervaring, je positie<br />
in het bedrijf en je de toekomst-verwachtingen?<br />
JNO is een aparte afdeling binnen <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
voor ondernemers en managers zoals jij. Het doel<br />
van JNO is kennis uit te wisselen en een netwerk<br />
te zijn om vragen te stellen en ervaringen te delen.<br />
Dit gebeurt door het organiseren van informatieve<br />
en informele bijeenkomsten. Heb je belangstelling<br />
voor JNO? Geef je op bij Bas van Mierlo. Een JNO-<br />
bestuurslid neemt vervolgens contract met je op.<br />
Cor Boonstra aan het woord<br />
je. Dat heb je of je hebt het niet. Stop<br />
onmiddellijk verliesgevende zaken als er<br />
geen strategie of uitzicht op groei is. Heb<br />
aandacht voor de mensen op de werkvloer,<br />
zij moeten allemaal uitvoeren wat<br />
anderen hebben bedacht. Wijze lessen van<br />
een bijzondere en succesvolle noordelijke<br />
ondernemer, en genoeg stof om over na te<br />
praten.<br />
Bas van Mierlo<br />
b.vanmierlo@vno-ncwnoord.nl
Vijftig jaar Vorm Martini in Groningen<br />
Interieurbouwer Vorm Martini in Groningen bestaat 0 jaar. De laatste<br />
zeven jaar is het bedrijf onder de bezielende leiding van het echtpaar<br />
De Geus uitgegroeid tot een belangrijke speler. Reden genoeg voor een<br />
interview met onderneemster Renate de Geus.<br />
Vorm Martini is een interieurbouwer<br />
met als specialisme retailinterieurs.<br />
Het bedrijf bestaat uit<br />
een afdeling retaildesign waar een aantal<br />
inhuisarchitecten werkzaam zijn. Verder<br />
is er Vorm Martini interieurbouw die zich<br />
met uitvoering van interieurs bezig houdt.<br />
Renate, hoe lang ben je zelf al actief in<br />
het bedrijf?<br />
“Mijn man en ik hebben Vorm Martini in<br />
november 1999 gekocht. Eerder hebben<br />
wij bij concurrerende bedrijven gewerkt.<br />
Onze droom was een eigen bedrijf met<br />
design en productie. Dit hebben wij bij<br />
Vorm Martini gevonden. Onze taken zijn<br />
goed verdeeld. Mijn man is algemeen<br />
directeur en ik ben commercieel directeur.”<br />
Wat zijn de projecten in het noorden<br />
waar we jullie van kennen?<br />
“Voorbeelden van onze werkzaamheden<br />
in <strong>Noord</strong> Nederland zijn spraakmakende<br />
modezaken: Fashion & Trends Rinsma te<br />
Gorredijk (Retailjaarprijs 2004) , Fosbury<br />
Mode te Assen (Retailjaarprijs 2002). In de<br />
projectenwereld bijvoorbeeld de Euroborg<br />
Horeca en Skyboxen, Rabobank Financieel<br />
Centrum te Groningen, De Koperen<br />
Hoogte te Nieuwleusen en Hanos te Groningen.<br />
En tenslotte, niet te vergeten de<br />
horeca van V&D zoals La Place, Le Café<br />
en Mangerie. Kijk je naar de totale omzet<br />
van Vorm Martini, dan behalen we zo’n<br />
10 % van onze omzet in het noorden. Dus<br />
we zijn ook heel actief in de rest van het<br />
land.”<br />
Ondanks veel klanten in het hele land<br />
blijven jullie in het noorden. Waarom?<br />
“Locatie is niet zo’n groot probleem omdat<br />
veel vooraf word geproduceerd. De inrichtingen<br />
worden door onze landelijke contacten<br />
met lokaal personeel geplaatst. Dat<br />
betekent dus misschien wat extra transportkosten.<br />
Wij creëren met onze toegevoegde<br />
waarde van design veel bijkomende zaken<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
16<br />
die eventuele extra kosten van transport<br />
laten wegvallen. De stad Groningen heeft<br />
ook nog een goede no-nonsens-aanpak<br />
imago, iets wat wij als Vorm Martini ook<br />
graag laten zien.”<br />
Jullie werken met gespecialiseerde vakmensen.<br />
Zijn die gemakkelijk te krijgen?<br />
Wat doen jullie er aan om die te vinden<br />
en te houden?<br />
“Toen wij Vorm Martini overnamen was<br />
de gemiddelde leeftijd 54. Daar moet je op<br />
den duur wat aan doen. Ook het vak van<br />
meubelmaker is een uitstervend ras. Vorm<br />
Martini heeft gekozen voor het opleiden<br />
van jonge mensen. Zo hebben we met<br />
andere lokale partijen SPINN opgericht.<br />
Een samenwerkingsverband van lokale<br />
bedrijven, de landelijke brancheorganisatie<br />
CBM en het <strong>Noord</strong>erpoortcollege.<br />
Vorm Martini is in iedere geval mede<br />
daardoor in staat geweest om jonge vakmensen<br />
op te leiden en aan zich te binden.<br />
De gemiddelde leeftijd is tevens drastisch<br />
teruggebracht en is nu zelfs onder de 40<br />
jaar.”<br />
Je ben actief lid bij <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>.<br />
Je bent sinds kort bestuurslid bij de<br />
Kamer van Koophandel Groningen. Hoe<br />
bevalt dat?<br />
“Ik heb de eerste bestuursvergaderingen<br />
met interesse gevolgd. Er gebeurt op dit<br />
moment veel bij de Kamers van Koophandel<br />
nu ze bezig zijn te fuseren naar<br />
één <strong>Noord</strong>elijke Kamer. Ik zit met veel<br />
interesse in dit bestuur. Ik ken natuurlijk<br />
uit mijn activiteiten bij <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
een groot aantal ‘collega’ ondernemers.<br />
Ik bezoek regelmatig de bijeenkomsten<br />
van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>. Het zijn interessante<br />
onderwerpen die een ondernemer<br />
aanspreken.”<br />
Hoe zien de volgende 50 jaar van Vorm<br />
Martini er uit?<br />
“In 50 jaar zit je als consument voor een<br />
beeldscherm en gaat shoppen via de com-<br />
Renate de Geus<br />
puter. Je bouwt virtueel je eigen winkelinterieur.<br />
Is dit het toekomstbeeld? Grapje?<br />
Wij geloven juist niet in dat grapje. De<br />
consument wil zich vermaken en is bereid<br />
daar iets voor te doen. Wij als retail interieurbouwer<br />
moeten dat “vermaak” creëren<br />
met onze aanpak van retailconcepten. Wij<br />
zien dan ook omzetten sterk stijgen als<br />
winkelcentra investeren in hun omgeving<br />
en outlets. Vorm Martini zal zich verder<br />
verdiepen in consumentengedrag op het<br />
gebied van winkels en horeca. Tevens<br />
zal het maken van onze producten op<br />
meerdere marnieren plaatsvinden. Zoals<br />
eigen productie, samenwerking met collega-bedrijven<br />
en lage loonelanden voor<br />
seriematige productie. Vorm Martini verplicht<br />
zich een toegevoegde waarde te zijn<br />
voor haar opdrachtgevers en zal dat blijven<br />
doen.”<br />
Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
Delfzijl kan weer een beetje ademhalen<br />
Belangrijke toezeggingen van kabinet voor stroomcontracten<br />
Het protest tegen de torenhoge energieprijzen van de medewerkers<br />
van Aldel en Akzo Nobel ondersteund door FNV, CNV, provinciebestuur<br />
Groningen en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> in Den Haag ligt nog vers in het geheugen.<br />
Kamerbreed was er veel bijval. Eindelijk gloort er hoop. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
<strong>Noord</strong> is verheugd over de toezeggingen van het kabinet lange termijn<br />
stroomcontracten ter hand te nemen.<br />
Het lijdt geen twijfel dat de concurrentiepositie<br />
van de energie-intensieve<br />
industrie onder druk staat.<br />
De elektriciteitskosten zijn in Nederland<br />
zijn fors hoger dan in landen als Frankrijk,<br />
België en Duitsland. De oorzaak is bekend:<br />
Nederland heeft veel dure gasgestookte<br />
stroomcentrales; in de omringende landen<br />
staan veel goedkope kolen- en kerncentrales.<br />
De overheid heeft na tien maanden aangegeven<br />
te zullen zorgen voor flankerend<br />
beleid. Deze toezegging vormt de basis om<br />
de uitwerking van de peperdure energiecontracten<br />
ter hand te nemen. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
<strong>Noord</strong> is verheugd over de toezeggingen<br />
van het kabinet om lange termijn stroomcontracten<br />
voor internationaal concurrerende<br />
energie intensieve bedrijven mogelijk te<br />
maken en spreekt van een doorbraak.<br />
Maatwerk<br />
Voor top-9 bedrijven als Akzo Nobel,<br />
Aldel, Corus en Kollo (deelnemers consortium)<br />
stond en staat er erg veel op het<br />
spel. Maar ook voor de nummers 10 tot<br />
en met 99 zijn de belangen erg groot. Ook<br />
voor deze laatste groep zal gewerkt moeten<br />
worden aan een maatwerk oplossing vindt<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>. Te denken valt aan<br />
bedrijven in Emmen, Harlingen, Groningen,<br />
Hoogezand, Veendam en de energieintensieve<br />
tuinbouw.<br />
Het consortium van energie-intensieve<br />
bedrijven vindt de bereidheid van de Rijksoverheid<br />
tot ondersteuning een belangrijke<br />
toezegging. Wat houdt deze bereidheid in?<br />
• Voor een overgangsperiode is de overheid<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006 1<br />
bereid om de deelnemende bedrijven van<br />
het consortium te faciliteren bij een op te<br />
zetten garantiefonds.<br />
• De overheid biedt het consortium ook aan<br />
om te faciliteren bij een stroomcontract<br />
voor levering uit Duitsland.<br />
• Met betrekking tot de gevraagde zekerheid<br />
ten aanzien van het CO2 emissiebeleid<br />
na 2012 is de Nederlandse overheid<br />
bereid tot een inspanningsverplichting<br />
om middels aanpassing van de EU richtlijn<br />
een equivalent van 80% van de<br />
emissierechten voor de nieuw te bouwen<br />
kolencentrale voor een periode van 10<br />
jaar te verstrekken.<br />
Nationaal belang<br />
Het Consortium onderzoekt de mogelijkheid<br />
om leveringscontracten voor elektriciteit<br />
te sluiten tegen een internationaal<br />
concurrerende prijs met een looptijd van<br />
twintig jaar. Onder leiding van voormalig<br />
Corus-bestuursvoorzitter Fokko van<br />
Duyne is gewerkt aan een oplossing. Voor<br />
bedrijven die ernstig worden bedreigd in<br />
hun concurrentiepositie door de relatief<br />
hoge elektriciteitskosten in vergelijking<br />
Consortiumpartijen<br />
Het betreft Pechiney Nederland NV, Akzo Nobel<br />
Energy BV, Aluminium Delfzijl BV, Corus Staal BV,<br />
Dow Benelux BV, Koninklijke DSM NV, SABIC Petro-<br />
chemicals BV, Kollo Silicon Carbide BV en Zinifex<br />
Budel BV. Deze bedrijven onderscheiden zich door<br />
de grote omvang en regelmaat van hun elektrici-<br />
teitsafname in de vorm van zogeheten base-load-<br />
contracten, en de wijze waarop zij op het hoogspan-<br />
ningsnet zijn aangesloten.<br />
met concurrenten. Al langere tijd valt deze<br />
internationale vergelijking in ernstige mate<br />
uit in het nadeel van de Nederlandse industrie.<br />
Gegeven het feit dat al deze bedrijven<br />
op internationale markten opereren, is het<br />
voor hen een voortdurende zorg dat zij<br />
kunnen beschikken over elektriciteit tegen<br />
een internationaal concurrerende prijs. Zij<br />
vormen een belangrijk deel van de in<br />
Nederland gevestigde industrie en zijn als<br />
zodanig van groot belang voor de economie<br />
en de buitenlandse handel.<br />
Doorbraak<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> is verheugd over de<br />
toezeggingen van het kabinet om lange termijn<br />
stroomcontracten voor internationaal<br />
concurrerende energie intensieve bedrijven<br />
mogelijk te maken. De gedane toezeggingen<br />
moeten nu een concrete juridische<br />
uitwerking krijgen zodat de eindonderhandelingen<br />
met leveranciers op korte termijn<br />
succesvol kunnen worden afgerond. <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> hebben vele<br />
malen gewezen op de ongelijke concurrentiepositie<br />
van internationaal concurrerende<br />
energie-intensieve bedrijven in Nederland.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> verwacht dat nu de<br />
basis is gelegd om binnen afzienbare tijd<br />
de concurrentie achterstand ongedaan te<br />
maken.<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
Hoeveel “noorden” komt er in de<br />
Tweede Kamer?<br />
Binnenkort mogen we weer naar de stembus. Mogen we stemmen op<br />
de naam van de man of vrouw die onze belangen het best dient. Een<br />
mooi moment om terug te kijken naar de afgelopen vier jaar, waarin de<br />
politiek veel aandacht had voor de ondernemersagenda. Samen met<br />
Roland Kortenhorst uit Joure, oud-ondernemer en destijds ook lid van<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, blikken we terug.<br />
Kortenhorst heeft twintig jaar in de<br />
<strong>Noord</strong>elijke scheepsbouw gewerkt<br />
(onder andere bij een CIG-dochter,<br />
in het ‘kantoor met de ketting eroverheen’<br />
aan de Groninger ringweg) voordat ze hem<br />
vier jaar geleden vroegen voor de Tweede<br />
Kamer. Een plotselinge wending in zijn<br />
loopbaan. Kortenhorst daar zélf over: “Ik<br />
schrok me wild. Wat moet ik daar? Laat<br />
mij lekker in het bedrijfsleven blijven.<br />
Toch bleef het knagen. Democratie is een<br />
eer. En met het belangrijkste argument van<br />
degene die mij vroeg was ik het gewoon<br />
eens. Er zitten te weinig praktijk-ondernemers<br />
in de politiek!”<br />
Onwetendheid<br />
23 Mei 2002 was de eerste dag dat Kortenhorst<br />
zijn directiestoel inruilde voor<br />
een Kamerzetel. Dat was wennen. “In het<br />
begin was het eigenlijk één grote desillusie.<br />
Ik dácht in de beleidskeuken van<br />
ook mijn wereld, de industrie, te komen.<br />
Maar het was een en al onwetendheid<br />
over de prachtige én krachtige Nederlandse<br />
industrie. Maar ik merkte ook dat veel van<br />
mijn collega’s dat ook nauwelijks anders<br />
kónden weten. Want vrijwel niemand had<br />
een techniek- of industrie achtergrond.<br />
Allemaal heel oprechte en hard werkende<br />
mensen, maar de meesten ex-onderwijs,<br />
ex-ambtenaar of ex-diensten.”<br />
Industrie<br />
“Toen ik met een aantal bevriende ondernemers<br />
en collega’s een serie lezingen over<br />
‘industrie’ organiseerde bleek gelukkig ook<br />
die ándere eigenschap van de gemiddelde<br />
politicus: willen luisteren en open staan<br />
voor argumenten. Mijn fractiegenoot Joop<br />
Atsma deed daarop de suggestie: “Maak er<br />
een steeds terugkerende ontmoeting van;<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
1<br />
bouw een netwerkplatform op!” Kortenhorst<br />
pakte het idee graag op en Industriepoort,<br />
mede door <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> gesponsord,<br />
werd een niet meer weg te denken ontmoetingsplaats<br />
tussen politiek en industrie.<br />
Draagvlak en erkenning groeide en inmiddels<br />
is Industrie een permanent punt op<br />
de Haagse politieke agenda. Dat was ook<br />
voor het <strong>Noord</strong>en relevant: met de door een<br />
motie Kortenhorst ingezette “TROS-subsidie”,<br />
als antwoord op de buitenlandse concurrentievervalsing.<br />
Aanvaarding van deze<br />
motie heeft belangrijk bijgedragen aan de<br />
nu uitermate succesvolle scheepsbouw, die<br />
destijds zware tijden doormaakte.<br />
Hét noordelijk overleg<br />
Wat voor een aandachtsveld als Industrie<br />
geldt, speelt natuurlijk ook voor andere<br />
voor het <strong>Noord</strong>en belangrijke domeinen.<br />
Zoals Pieken in de Delta wel liet zien<br />
zijn <strong>Noord</strong>elijke belangen lang niet altijd<br />
dezelfde als landelijke. “Wat ik ook vrij<br />
snel merkte was dat de noordelijke spelers<br />
nogal eens slecht wisten wat er precies op<br />
de Haagse agenda stond. En omgekeerd.<br />
De afstand was soms best groot, viel me<br />
op.” Vanuit die constatering namen vervolgens<br />
Roland Kortenhorst en Joop Atsma<br />
het initiatief tot wat nu heet ‘hét noordelijk<br />
overleg’. Een regelmatig gehouden<br />
overleg tussen noordelijke Kamerleden,<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en noordelijke gedeputeerden.<br />
Dat werkt prima, vooral in afstemming<br />
van wie doet wat.”<br />
“Ook de snelle verbinding met het <strong>Noord</strong>en<br />
is veelvuldig onderwerp van gesprek. Alle<br />
fracties doen in dit overleg mee: Jacques<br />
Tichelaar en Piet Straub, beiden PvdA en<br />
de VVD-ers Pieter Hofstra en Janneke<br />
Snijder-Hazelhoff zijn vaste deelnemers.<br />
“Die korte en snelle lijnen werken gewoon.<br />
Hoe dacht je anders dat Joop zo perfect kon<br />
afstemmen voor de Waddengas-gelden, of<br />
dat ik het spel kon spelen rondom inééns de<br />
rotonde Joure volop de kaart?” geeft Kortenhorst<br />
enthousiast aan. “Ik hoop dat we<br />
die korte lijnen ná de verkiezingen voort<br />
kunnen zetten. Ook voor het noordelijk<br />
belang. Volgens mij gaat dat ook wel goed<br />
komen met de nieuwe lijsten. Als ik dan zie<br />
dat mijn partner in de strijd voor de SAR<br />
(reddingshelikopters vanuit Leeuwarden),<br />
Lutz Jacobi, op de PvdA-lijst staat komt<br />
dat wel goed! En als we dan ook nog eens<br />
leren van de Limburgers, die al hun regiokandidaten<br />
met gerichte voorkeurstemmen<br />
in de Kamer neerzetten gaat het helemaal<br />
mooi, want dan staan we stuk voor stuk<br />
gewoon stérker in onze fracties!”<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
Ronald Kortenhorst
Nedmag haalt het beste naar boven<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Groningen op bezoek bij jarig zoutbedrijf<br />
In 2006 bestaat Nedmag 2 jaar. Al een kwart eeuw halen ze in Borger-<br />
en Tripscompagnie magnesiumhoudend zout naar boven voor industriële<br />
toepassingen. Op de locatie aan de Billitonweg in Veendam wordt<br />
dit zout verwerkt tot doodgebrande magnesiumoxide en tot calciumchloride.<br />
Produkten die moeiteloos hun weg vinden in uiteenlopende<br />
markten als veevoeders en textiel.<br />
Nedmag Industries Mining & Manufacturing<br />
B.V. is de grootste producent<br />
van doodgebrande synthetische<br />
magnesiumoxide (DBM) ter wereld.<br />
Veelzijdige produkten<br />
Voor de niet scheikundigen onder ons, de<br />
produkten van Nedmag worden op veel<br />
verschillende manieren gebruikt. Magnesiumoxide<br />
wordt voornamelijk toegepast<br />
in vuurvaste stenen voor het bekleden van<br />
cement- en staalovens. Magnesiumhydroxide<br />
wordt voornamelijk toegepast als<br />
milieuvriendelijk neutralisatiemiddel bij de<br />
behandeling van industrieel afvalwater en<br />
zwavelhoudende rookgassen.<br />
Magnesiumchloride wordt in diverse toepassingen<br />
gebruikt, o.a. in de productie<br />
van magnesium metaal, als strooizout, als<br />
additief in veevoeder, bij de productie van<br />
suiker, in de textielindustrie en in speciale<br />
magnesiumchloride cement vloeren.<br />
Calciumchloride wordt o.a. ingezet als boorvloeistof<br />
bij de winning van olie en gas, als<br />
toevoeging aan beton. We kennen het middel<br />
vooral van de bestrijding van gladheid.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
1<br />
Grote investeringen<br />
In een tijd dat de industrie in de provincie<br />
Groningen het moeilijk heeft, had Nedmag<br />
in 2005 en 2006 een goed jaar. De vooruitzichten<br />
voor 2007 zijn prima. Dit vertaalt<br />
zich in uitbreidingen van de productiecapaciteit.<br />
Sinds het begin van de negentiger jaren<br />
wordt gewerkt aan een geleidelijke uitbreiding<br />
van de productiecapaciteit voor magnesiumoxide.<br />
De oorspronkelijke 100.000<br />
ton is inmiddels uitgebreid tot 160.000<br />
ton, met het plan verder te groeien tot circa<br />
190.000 ton per jaar in 2010.<br />
De calciumchloride jaarproductie wordt<br />
geleidelijk verhoogd naar 90.000 ton in<br />
2006 en mogelijk naar 120.000 ton in de<br />
volgende jaren. Dit betekent dat Nedmag<br />
in Veendam voor dertig miljoen euro gaat<br />
investeren. Het proces van de uitbreiding<br />
gaat vijf jaar duren. De verwachting is dat<br />
er tien extra mensen aan de slag kunnen bij<br />
Nedmag.<br />
Duidelijk kwam naar voren dat Nedmag het<br />
zorgvuldig omgaan met milieuaspecten,<br />
overheden en omgeving cruciaal voor het<br />
voortbestaan van het bedrijf beschouwt.<br />
Tevens is veiligheid zeer belangrijk voor de<br />
160 mensen in vaste dienst bij het bedrijf.<br />
Regio van groot belang<br />
Naast de hoogwaardige kwaliteit van de<br />
producten is de uitstekende logistieke positie<br />
aan de Bilitonweg in Veendam een<br />
essentiële factor. Het stelt Nedmag in staat<br />
zijn producten naar vrijwel alle landen in de<br />
wereld te exporteren over de weg, per spoor<br />
of over het water. Een wereldwijde speler<br />
met een belangrijke regionale functie. Dat<br />
blijkt uit het feit dat van de omzet van €80<br />
miljoen er zo’n €50 miljoen neerslaat in<br />
de regio. Tevens zijn er honderden lokale<br />
bedrijven direct of indirect bij Nedmag<br />
betrokken wat zorgt voor veel werkgelegenheid<br />
in de regio. Kortom, Nedmag haalt het<br />
beste naar boven voor <strong>Noord</strong>-Nederland.<br />
Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
INPLACeMeNt<br />
Marieke Heikens – Postma, HR Consultant<br />
Inplacement, meer dan 15<br />
jaar specialist in detachering<br />
en werving & selectie<br />
in de functiegebieden:<br />
• Secretarieel • Facilitair •<br />
Financieel • Management.<br />
Wij plaatsen de juiste persoon<br />
in de organisatie van<br />
MBO tot academisch niveau in de zakelijke<br />
dienstverlening, industrie, (semi)overheid<br />
en instellingen. Daarmee heeft Inplacement<br />
kennis in huis van een verscheidenheid aan<br />
organisaties, culturen en functies en levert<br />
Inplacement voor u het gewenste resultaat:<br />
professioneel, integer en met waarde voor<br />
allen.<br />
AFIeR ACCOUNtANtS + BeDRIJFS<br />
ADVISeURS<br />
erikJan Kreuze, Accountant<br />
Ondanks vele inspanningen<br />
wordt ondernemen en<br />
zeker ook de samenwerking<br />
met de accountant<br />
voor de grote (controleplichtige)<br />
ondernemingen<br />
steeds zakelijker. Misschien<br />
wel onpersoonlijker.<br />
Juist in die tijdsgeest kiest Afier voor<br />
het motto ‘mensen voor cijfers’. Vooral om<br />
onze menselijk maat aan te geven. En in de<br />
afgelopen enthousiaste twee jaar hebben wij<br />
gemerkt dat diverse echt grote ondernemingen<br />
deze menselijk maat bij Afier hebben gevonden.<br />
Wij weten beter wat er bij uw bedrijf<br />
gebeurd dan een accountant die zich éénmaal<br />
per jaar komt voorstellen.<br />
F.A.x. tRANSLAtIONS B.V.<br />
Hans Oorebeek, directeur<br />
De prima verzorgde ontbijtsessie van <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> was een prima gelegenheid om<br />
als ondernemers onder elkaar over ons vak<br />
te vertellen. f.a.x. Translations b.v. is een<br />
full-service vertaalbureau. Wij kunnen snel<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
20<br />
en vakkundig vertalingen<br />
en tolkdiensten voor<br />
u verzorgen op allerlei<br />
vakgebieden en in en uit<br />
alle talen. Of het nu gaat<br />
om een juridisch contract,<br />
een zakelijke brief, uw<br />
website of een technische<br />
handleiding: wij vertalen uw teksten aan de<br />
hand van uw specifieke eisen voor uw internationale<br />
communicatie.<br />
ACteMIUM CONSULtANtS & eNGINeeRS<br />
Harm Woortmeijer, business unit manager<br />
Als plant integrator biedt<br />
Actemium de industrie<br />
oplossingen voor alle<br />
stadia van de levenscyclus<br />
van een installatie.<br />
Daarvoor hebben we de<br />
disciplines, specialismen<br />
en bewezen competenties<br />
in huis. Voor advies, (re)design, engineering,<br />
realisatie of planmatig onderhoud. Actemium<br />
werkt voor een breed scala aan branches binnen<br />
en buiten Nederland vanuit business units<br />
in Veendam, Zwolle en Veghel. Tijdens deze<br />
zeer gevarieerde projecten bouwden we diepe<br />
en brede kennis op, die we graag delen in een<br />
netwerk van collega ondernemers.<br />
MKUNStVORMeN<br />
Jelly timmer, beeldend kunstenares<br />
MKunstvormen in<br />
KLEUR - LIJN - en<br />
WOORD. Zo heb ik mij<br />
gepresenteerd tijdens het<br />
ontbijt. Mijn werk is zeer<br />
divers en dat uitleggen<br />
in drie minuten lukt niet.<br />
Daarom meteen ter plekke<br />
de documentatie uitgereikt om er een beeld<br />
bij te geven. Mijn uitgangspunt is grensverleggend<br />
bezig zijn. Seriematig werken heeft de<br />
voorkeur. Een constante factor in mijn werk:<br />
KLEUR-RIJK Kleurrijk was ook dit ontbijt.<br />
Aanrader! Kunstverkoop - Kunstverhuur<br />
Ontbijten met<br />
Leden vinden netwerken belangrijk. In dit verenigingsjaar hebben wij de mogelijkheden uitgebreid door Netwerk<br />
Ontbijtsessies te houden. Een informele manier om met andere leden kennis te maken. Op 1 , 20 en 2<br />
september zijn de eerste drie gehouden. De formule slaat aan. Een aantal deelnemers stelt zich aan u voor...<br />
(eigen werk) - Opdrachten - Relatiegeschenken<br />
- Gedichten - Giclees.<br />
NOORDeLIJKe HOGeSCHOOL<br />
LeeUWARDeN<br />
Marij StapsVerschuuren, directeur economie<br />
en Management<br />
U heeft vragen aan de<br />
consument waarop u<br />
snel een antwoord wilt.<br />
Vraaghetdevries.nl helpt<br />
u graag én snel het antwoord<br />
te vinden. Enerzijds<br />
maakt het studenten<br />
vertrouwt met onderzoek<br />
in de beroepspraktijk maar is er vooral ook<br />
voor het Friese MKB en instellingen om in<br />
korte tijd antwoord te krijgen op concrete<br />
vragen. Denk hierbij aan opiniepeilingen,<br />
naamsbekendheid, consumentgedrag, bezoekfrequenties,<br />
etc. Studenten ondervragen panelleden<br />
in hun directe omgeving over uw vraag.<br />
Binnen twee weken ontvangt u de resultaten.<br />
Het panel staat garant voor een respons van<br />
minstens 1200 Friezen. Dit is een van de vele<br />
mogelijkheden die het kenniscentrum Economie<br />
& Management van de NHL u biedt.<br />
tC&t training<br />
Patty AmentGelderman, directeur<br />
Communicatiefouten<br />
hebben soms grote gevolgen.<br />
In de dagelijkse<br />
communicatie gaat soms<br />
veel mis: een mislukt<br />
gesprek, een vergadering<br />
die onnodig uitloopt of<br />
een hufterige brief. Er<br />
ontstaan misverstanden die tot verwarring<br />
en ergernissen kunnen leiden. Wij trainen en<br />
coachen mensen in o.a. gespreksvoering en<br />
geven schrijftrainingen. Als de communicatie<br />
goed is, zowel intern als extern, dan verlopen<br />
de zaken beter en vaak ook veiliger. Laten zien<br />
wat je doet is belangrijk en een netwerkontbijt<br />
is daarvoor een uitstekende gelegenheid.
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
SKL Kinderopvang BV.<br />
Marianne van Hall, directeur<br />
SKL biedt professionele<br />
kinderopvang aan in<br />
Leeuwarden en omgeving<br />
(o.a. dagopvang,<br />
naschoolse opvang, tussenschoolse<br />
opvang,<br />
gastouderopvang, flexibele<br />
opvang, vakantieopvang)<br />
SKL heeft 300 medewerkers in dienst,<br />
per week vangt SKL ongeveer 3000 kinderen<br />
op en SKL heeft een omzet van € 9.000.000.<br />
De motor van de Nederlandse economie kan<br />
nu – maar vooral in de toekomst – alleen goed<br />
blijven draaien, dankzij goede, betaalbare en<br />
flexibele kinderopvang! Die vindt u bij SKL!<br />
Store Support<br />
Ivo de Boer, directeur<br />
Store Support ondersteunt<br />
haar klanten bij klantcontact<br />
en klanttevredenheid.<br />
Store Support meet het<br />
contact van medewerkers<br />
met (potentiële) klanten<br />
door middel van Mystery<br />
Shopping, Mystery Calling<br />
en Mystery Emailing. Daarnaast verzorgt<br />
Store Support klanttevredenheidsonderzoeken<br />
en de acquisitie voor ondernemingen.<br />
In november 2005 won Store Support de<br />
publieksprijs van Dé jonge ondernemersprijs<br />
van het <strong>Noord</strong>en.<br />
Het delen van kennis en ervaringen vind ik<br />
een belangrijk punt tijdens <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
netwerkbijeenkomsten. Je hoort wat er speelt<br />
in andere branches en dat kun je koppelen aan<br />
eigen ervaringen en klanten.<br />
HeIJMANS BOUW ASSeN B.V<br />
Jans Vording, directeur.<br />
Heijmans Bouw Assen<br />
B.V. is gevestigd langs<br />
de A28 Assen <strong>Noord</strong>.<br />
Heijmans heeft zich de<br />
laatste jaren geprofileerd<br />
als all round bouwer<br />
in de regio Drenthe en<br />
Groningen, met een full<br />
service gedachte naar de klant. Zo heeft Heijmans<br />
nieuwe concepten ontwikkeld in de zorg,<br />
onderwijs en wonen maar ook parkeeroplossingen<br />
en meerjarig onderhoudscontracten. De<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
21<br />
keuzevrijheid van de klant/koper staat voorop,<br />
zo kan de koper van een woning of appartement<br />
zijn/haar eigen ideale woning samenstellen<br />
qua grote indeling en uitstraling. De<br />
eerste projecten in Drenthe en Groningen zijn<br />
volgens dit Wenswonen concept gerealiseerd<br />
in Hoogeveen en Groningen.<br />
Wtbe<br />
Bert Blaauw, algemeen Directeur<br />
WtbE is zelfstandig intermediair<br />
in de techniek,<br />
met meer dan 14 jaar<br />
ervaring. Wij helpen onze<br />
opdrachtgevers met het<br />
oplossen van tijdelijke en<br />
structurele capaciteitsproblemen<br />
op het gebied van<br />
technisch personeel. Binnen de Engineering<br />
is onze kennis en specialiteit gericht op de<br />
vakgebieden Werktuigbouw en Elektrotechniek.<br />
Hiervoor zetten wij ervaren technici in<br />
op Mbo, Hbo en Tu-niveau. Wij onderscheiden<br />
ons door een persoonlijke aanpak en een<br />
grote inspanningsverplichting. Wij doen net<br />
iets meer dan u van ons verwacht! Wie daagt<br />
ons uit?<br />
WIJA KOeRS ReLAtIeMARKetING<br />
eN WIJA KOeRS INteRNetSeRVICeS<br />
Wija Koers, eindverantwoordelijke<br />
Wat doen we: het direct<br />
en indirect leveren van<br />
een bijdrage aan de presentatie<br />
en de winstgevendheid<br />
van onze<br />
klanten, door het op een<br />
creatieve en innovatieve<br />
wijze te verzorgen van het<br />
totale communicatieconcept. Onze klanten zijn<br />
vraaggestuurde organisaties en gevoelig voor<br />
effectieve communicatie-oplossingen. Waar<br />
zijn we goed in: Zoekmachinemarketing Wat<br />
maakt zoekmachinemarketing zo spannend?<br />
Dat u er zelf voor kunt zorgen dat de door u<br />
meest geliefde klant u vindt in de zoekmachine<br />
en zich geheel vrijwillig bij u meldt.<br />
KAMPeN INDUStRIAL CARe<br />
Arnold Bakker, directeur<br />
Mijn naam is Arnold Bakker, en ik mag sinds<br />
eind vorig jaar het bedrijf Kampen Industrial<br />
Care als directeur vertegenwoordigen. Kampen<br />
Industrial Care is een technische dienstverlener<br />
die op twee fronten bezig<br />
is, te weten industrieel<br />
onderhoud en kunststof<br />
leidingen. Ondanks mijn<br />
financiële roots is het voor<br />
mij een enorme uitdaging<br />
om leiding te geven aan<br />
een technisch bedrijf. Via<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> probeer ik mijn netwerk actief<br />
uit breiden, aangezien ook in onze branche de<br />
juiste contacten erg belangrijk zijn.<br />
UNIGLOBe ReISADVIeS NOORD<br />
Ineke de Ridder, sales manager<br />
Uniglobe Reisadvies<br />
<strong>Noord</strong> heeft kantoren<br />
in Groningen (stad) en<br />
Zuidwolde (Dr). Het is<br />
onderdeel van‘s werelds<br />
grootste franchise zakenreisorganisatie<br />
Uniglobe<br />
Travel International Inc.<br />
Wij boeken voornamelijk voor zakenreizigers<br />
o.a. vliegtickets, hotels, auto’s, boten, treinen,<br />
groeps- en incentive-reizen, privé-reizen, etc.<br />
en zijn een full service bureau. Het voordeel<br />
om zaken te doen met Uniglobe is, dat men<br />
enerzijds gebruik kan maken van de systemen,<br />
know how en inkoopkracht van een grote<br />
organisatie en dat men anderzijds de persoonlijke<br />
service, aandacht en betrokkenheid krijgt<br />
van een relatief klein kantoor dichtbij huis.<br />
De eerstvolgende twee netwerk ontbijtsessies<br />
zijn op 15 november in Haren en op 16<br />
november in Drachten. De volgende drie<br />
zijn op 17, 19 en 23 januari 2007.
Laat elke beweging tellen.<br />
Philips SmartTouch-XL. U wilt elke ochtend een glad scheerresultaat, zonder dat u al te veel scheerbewegingen<br />
moet maken. Speciaal hiervoor is de SmartTouch-XL ontwikkeld, die dankzij de drie scheerringen per scheerkop bij<br />
elke beweging meer haartjes afscheert. De hele scheerkop draait en beweegt mee om de contouren van uw gezicht<br />
en nek te volgen en ook de lastigste haartjes aan te pakken. Voor een effi ciëntere scheerbeurt, elke ochtend.<br />
www.philips.com/smarttouchxl
Personalia<br />
Bij het te openen kantoor van Friesland Bank te Amsterdam is<br />
drs L. Jesse benoemd tot directeur. Zij was sinds begin dit jaar al<br />
betrokken bij de plannen voor strategische uitbreiding van de bank<br />
naar meerdere vestigingsplaatsen in Nederland.<br />
Hoogleraar notarieel recht prof. W. Kolkman van de<br />
Rijksuniversiteit Groningen heeft zich verbonden aan Nord<br />
Notarissen en Advocaten te Leeuwarden, Sneek, Gytsjerk, Nes,<br />
Steenwijk en Oldemarkt.<br />
De heer W.J. Schuitema is als vestigingsdirecteur in dienst getreden<br />
bij ROC Friese Poort. Als directeur is hij verantwoordelijk voor de<br />
vestiging in Sneek en tevens maakt hij deel uit van de directieraad van<br />
het ROC. Schuitema was werkzaam bij de Christelijke Hogeschool<br />
Nederland (CHN) als directeur van het Instituut voor Vrije tijd &<br />
Arbeid.<br />
Mevrouw A.C. Keizer-Mastenbroek benoemd tot lid van het<br />
college van bestuur van de <strong>Noord</strong>elijke Hogeschool Leeuwarden.<br />
Zij was gemeentesecretaris van de gemeente Groningen.<br />
Na 16 jaar als directeur leiding te hebben gegeven aan de Friese<br />
Milieu Federatie neemt Margriet de Heer afscheid. Ze wordt<br />
opgevolgd door Bert van der Moolen. Van der Moolen is sinds<br />
januari 2005 als directeur ad interim aan de Milieufederatie<br />
verbonden en afkomstig van het adviesbureau Syncera-Geodata te<br />
Zwolle. Daarvoor was hij ondermeer directeur van Natuur en Milieu<br />
Overijssel.<br />
Er heeft binnen Rodenstock Benelux B.V. een directiewisseling<br />
plaatsgevonden. Bram Reitsma heeft sedert september de functie<br />
managing director overgenomen van Danny Van Goethem.<br />
De Groningse hoogleraar economie José Luis Moraga González<br />
heeft de Marie Curie Excellence prijs toegekend gekregen door<br />
de Europese Unie. Met de €1,2 miljoen gaat hij de komende vier<br />
jaar onderzoek doen naar de wijze waarop de marktmacht van<br />
consumenten vergroot kan worden.<br />
Per 1 november wordt de heer R. Weinans de nieuwe algemeen<br />
directeur van Rabobank Drachten-Ureterp. Hij is thans algemeen<br />
directeur van de Drentse Rabobank Borger-Klenckeland. Weinans<br />
is de opvolger van de heer W. IJzerman, die overstapte naar<br />
Rabobank Almere.<br />
Henk Pijlman, voorzitter van College van Bestuur van de<br />
Hanzehogeschool, is benoemd in het bestuur van de HBO-raad.<br />
De HBO-raad is de belangen- en werkgeversvereniging voor alle<br />
HBO-scholen in Nederland. Pijlman vervangt<br />
Bert Vroon van de CHN die zijn functie<br />
sedert 1 september heeft neergelegd.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
Column<br />
Hoog tijd om in te grijpen<br />
Het huidige kabinet heeft de mond vol<br />
van een nationale investeringsagenda.<br />
Kijken we daar wat kritischer naar, dan is<br />
het zeer teleurstellend te zien dat de regio<br />
daar nauwelijks een plek in krijgt. Gelukkig<br />
hebben we enkele zeer mondige noordelijke<br />
kamerleden die zich hard maken<br />
voor zaken als een bedrijventerrein bij<br />
Leeuwarden, de positie van de haven in<br />
Harlingen en de ringweg bij Groningen. Op deze punten is er,<br />
niet dankzij dit kabinet, succes bereikt voor het <strong>Noord</strong>en.<br />
<strong>Noord</strong> Nederland is geen veredeld stiltegebied. Voldoende<br />
ruimte voor economie en infrastructuur zijn ook in <strong>Noord</strong><br />
Nederland essentieel voor een effici_nte economie en voor een<br />
goed ondernemers- en vestigingsklimaat.<br />
In een visie op een nieuwe Ruimtelijke Investeringsagenda<br />
(2010-2020), wordt duidelijk dat binnen ruimtelijke ontwikkeling<br />
alles draait om infrastructuur. Goede verbindingen vormen<br />
het sleutelwoord. De financiering van deze verbindingen<br />
zal voornamelijk uit toekomstige aardgasbaten (FES-gelden)<br />
komen.<br />
Voor de beleidsagenda van het nieuwe kabinet zullen opnieuw<br />
prioriteiten voor infrastructuur en ruimte voor economie onder<br />
de aandacht worden gebracht. Het gevaar bestaat dat er<br />
uitsluitend naar de randstad zal worden gekeken. Dit is geen<br />
toeval.<br />
In oktober 2006 stond in de Leeuwarder Courant dat Friesland<br />
niet aan bod komt in de partijprogrammaÅfs van vrijwel alle<br />
partijen. Het leert ons dat niet alleen dit kabinet randstedelijk<br />
denken kan worden verweten. Maar dat alle partijen die iets<br />
voorstellen zich aan dezelfde twijfelachtige eer bezondigen.<br />
Welnu; bij het vaststellen van prioriteiten hebben we heel<br />
duidelijk een uitgangspunt. <strong>Noord</strong> Nederland wenst prominent<br />
deel uit te maken van de nieuwe Ruimtelijke Investeringsagenda<br />
van Nederland. We maken aanspraak op goede<br />
(inter)nationale verbindingen en eisen daartoe een re_el deel<br />
van de toekomstige FES-gelden op. Juist omdat we verantwoordelijkheid<br />
willen nemen voor een toenemende bijdrage<br />
aan onze nationale economie. Kortom, ook <strong>Noord</strong> Nederland<br />
wil aan bod komen. Als er ooit een moment is geweest om<br />
economische argumenten aan het rechtvaardigheidsprincipe<br />
te koppelen, dan is het nu. Hoog tijd om in te grijpen dus.<br />
Durk van Tuinen<br />
Voorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland
In deze rubriek<br />
houden we u op<br />
de hoogte van de<br />
activiteiten van<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
in de regio<br />
V N O - N C W N o o r d i n a c t i e<br />
N i e u w s u i t F r i e s l a n d<br />
Succesvolle lobby PKB Waddenzee<br />
Onlangs heeft de Tweede Kamer een aantal moties van kamerleden<br />
Snijder (VVD) en Atsma (CDA) aangenomen met betrekking tot<br />
de Planologische Kernbeslissing (PKB) Waddenzee. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
Friesland is hier tevreden over. De natuurlijke en economische ontwikkelingsperspectieven<br />
komen hierdoor meer in balans.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland heeft vanaf het begin van de inspraakprocedure<br />
gehamerd op een aantal wijzigingen van de PKB Waddenzee:<br />
1 - Mogelijkheid tot zeewaartse uitbreiding van havens<br />
2 - Uitdieping van de vaargeulen<br />
3 - Bebouwingshoogte niet onnodig beperken<br />
4 - De ligplaatsen voor toerisme inkaderen door een kwalitatieve<br />
benadering<br />
5 - Beperken van de externe werking<br />
Naar aanleiding van de aangenomen moties van de Tweede Kamer<br />
heeft het kabinet besloten deze aanpassingen in de PKB tekst mee<br />
te nemen. Hiermee is er sprake van een duurzaam evenwicht tussen<br />
natuur en economie.<br />
Uiteindelijk bleek met name de mogelijke zeewaartse uitbreiding<br />
van Harlingen politiek gevoelig te liggen. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland<br />
heeft voortdurend gepleit om dit niet bij voorbaat uit te sluiten maar<br />
de normale afwegingskaders door te lopen. De bereikbaarheid van<br />
Harlingen is met de mogelijkheid tot verdieping van de vaargeul<br />
naar de <strong>Noord</strong>zee nu langdurig gegarandeerd. Door de bebouwingshoogte<br />
niet onnodig te beperken is Harlingen in staat zich te blijven<br />
ontwikkelen.<br />
Met betrekking tot de beheersbaarheid van het toerisme en de recreatie<br />
zijn de Waddenprovincies nu aan zet. Tot 31 december 2007<br />
heeft men de tijd om gezamenlijk met partners in de regio een<br />
integraal beleid te ontwikkelen. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland onderschrijft<br />
deze aanpak en zal zich inspannen voor een goed resultaat.<br />
Tijdens het eerder gevoerde kamerdebat heeft Minister Veerman<br />
reeds toegezegd dat de PKB Waddenzee niet voor extra beperkingen<br />
zal zorgen als het gaat om externe werking. Hiermee zijn de<br />
grote zorgen van vooral ondernemers aan de wal vooralsnog weggenomen.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
N i e u w s u i t G r o n i n g e n<br />
Werk maken van de Zuidelijke Ringweg Groningen<br />
Uit de netwerkanalyse Groningen-Assen is zeer duidelijk de Zuidelijke<br />
Ringweg Groningen naar voren gekomen als hèt knelpunt van<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> was daarom verbijsterd toen<br />
bleek dat de minister van Verkeer en Waterstaat begin oktober 2006<br />
aangaf tijdens het landsdelig overleg <strong>Noord</strong> dat ze niet bereid is tot<br />
het starten van een planstudie voor deze rijksweg. De planstudie is<br />
een tweede stap in een lang proces voordat er nieuwe infrastructuur<br />
kan worden aangelegd. De eerste stap, een verkenning, is afgelopen<br />
jaar reeds uitgevoerd. Het niet starten van een planstudie leidt dus<br />
onherroepelijk tot tijdverlies van minimaal een jaar. De minister verschuilde<br />
zich achter het laten uitvoeren van aanvullend onderzoek.<br />
In de ogen van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> een puur op vertraging en uitstel<br />
gerichte actie.<br />
Wat het enorm schrijnend maakt is het enorme economische belang<br />
van de Zuidelijke Ringweg Groningen. Er hangen immers 80.000<br />
arbeidsplaatsen aan deze verbinding. Dit verklaart ook het feit dat<br />
uit de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse een positief saldo<br />
van € 104 miljoen tevoorschijn komt. Een feit dat in de Randstad<br />
tot onmiddellijke aanleg zou leiden. Wat dat betreft meet de minister<br />
met twee maten. De hoop van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> was daarom op de<br />
Tweede Kamer gevestigd. Na een intensieve lobby van de zijde van<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> bleken met name de CDA-kamerleden hiervoor<br />
gevoelig, wat leidde tot een motie van Hoogevener Jan Mastwijk.<br />
Als een positieve kosten-batenverhouding niet genoeg is, waaraan<br />
moet <strong>Noord</strong>-Nederland voldoen om wèl een groot infrastructureel<br />
werk uitgevoerd te krijgen? En, waarom gelden er elders in<br />
Nederland andere spelregels? Beter ten halve gekeerd dan ten hele<br />
gedwaald. De minister wordt opgeroepen te handelen naar haar<br />
eigen maatstaven.<br />
Het aanbod van het door <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> opgerichte Werkatelier<br />
Zuidelijke Ringweg Groningen om voor deze belangrijke<br />
vervoersas de kansen voor Publiek Private Samenwerking nader te<br />
verkennen, blijft onverkort van kracht.<br />
N i e u w s u i t D r e n t h e<br />
Open dialoog over economische waarde van natuur<br />
Onder de titel “De natuur heeft economische waarde”, heeft <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> Drenthe op 23 september jl. input geleverd over natuur en
landschap in Drenthe voor de leden van de PvdA. Allereerst werd<br />
aandacht gevraagd voor het belang dat ondernemers zelf aan natuur<br />
hechten. De meeste ondernemers zijn, net als andere mensen,<br />
gewoon natuurliefhebbers. Ze genieten in hun vrije tijd graag van<br />
de prachtige natuur die Drenthe rijk is. Maar in hun zakelijke leven<br />
worden ze vaak geconfronteerd met de beperkingen die natuur en<br />
milieu hen in de bedrijfsvoering oplegt. In hun ogen vaak onnodige<br />
of onzinnige beperkingen.<br />
Verder is betoogd dat er blijvend ruimte moet worden gereserveerd<br />
voor economische activiteiten. Hierbij moet echter zorgvuldig gekeken<br />
worden naar de locatie en de ruimtelijke inpassing. Bij economische<br />
activiteiten wordt niet enkel gedacht aan bedrijventerreinen,<br />
maar ook aan nieuwe initiatieven, bijvoorbeeld landgoederen, seniorenparken<br />
en nieuwe recreatieve concepten.<br />
In het landelijk gebied zullen daarbij nadrukkelijk alle belangen<br />
moeten worden verenigd. Diverse voorbeelden in <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
De DGA, eenzaam of één grote familie?<br />
De categorie directeur - eigenaar<br />
verdient exclusieve aandacht .<br />
Als geen ander weet hij/zij dat<br />
het eenzaam kan zijn aan de top.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> heeft aanvullend<br />
op het reguliere ledenprogramma<br />
bijzondere aandacht voor DGA’s.<br />
Op 11 oktober ging de bijeen-<br />
komst bij Vitalis in Drachten over<br />
bedrijfsopvolging.<br />
Als u vrijdagmiddag de deuren van<br />
uw bedrijf sluit, bent u dan ook<br />
klaar met werken? U bent zeer<br />
betrokken bij uw bedrijf, zijn uw medewerkers<br />
dat ook? Wat gebeurt er met uw<br />
bedrijf als u langdurig ziek bent? Hoe zit<br />
het met de opvolging binnen u bedrijf? Is<br />
uw zoon of dochter geschikt om u op te<br />
volgen? Wilt u wel of geen commissarissen<br />
in uw bedrijf? De antwoorden op deze<br />
vragen zijn anders als u directeur/groot<br />
aandeelhouder bent. Dit gegeven vormt<br />
voor <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> een goede reden<br />
om samen met Syntens bijeenkomsten te<br />
organiseren voor DGA’s.<br />
emotie<br />
Gosse Kooi van Vitalis in Drachten vertelde<br />
hoe hij de zaken heeft aangepakt<br />
toen hij het bedrijf enige jaren geleden<br />
overnam van zijn vader. Bij een overname<br />
binnen een familiebedrijf komt naast<br />
financiële zaken ook een hoop emotie<br />
kijken. Gerd Lindemann vertelde hoe het<br />
hem is vergaan toen hij als buitenstaander<br />
het metaalbedrijf Holtrop & Jansma in<br />
Dokkum had overgenomen.<br />
Bij beide inleidingen was veel herkenning<br />
bij de aanwezige DGA’s. Dit leidde<br />
dan ook tot openhartige discussies over<br />
» Bent u DGA en heeft u deze bijeenkomst gemist?<br />
Laat het dan weten! «<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> ziet het als haar opdracht de agenda van ondernemers<br />
als deze als de hare te zien.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
hebben bovendien aangetoond dat natuurorganisaties en economische<br />
partijen uitstekend in staat zijn op constructieve wijze met<br />
elkaar samen te werken. Het is aan de provincie om hierbij aan te<br />
sluiten.<br />
Ook gedeputeerde Ali Edelenbosch gaf haar visie op de natuur in<br />
Drenthe. In de hierop volgende discussie bleek al snel dat haar visie<br />
en die van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe niet heel veel van elkaar verschillen.<br />
Bovendien staan beide partijen voor een open dialoog waarin ruimte<br />
is voor elkaars belangen. En passent gaf Eddy Veenstra, de Drentse<br />
PvdA-lijsttrekker voor de Provinciale Staten verkiezingen aan dat<br />
hij graag gehoor geeft aan de oproep van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe dat<br />
de provincie een meer pro-actieve houding moet aannemen richting<br />
ondernemers en meer energie moet steken in een goede communicatie.<br />
bedrijfsopvolging maar ook over vele<br />
andere zaken die de DGA raken.<br />
Ervaringen uitwisselen<br />
Na de inleidingen stond het delen van<br />
ervaringen, kennis en inzichten centraal.<br />
Om DGA’s zo de mogelijkheid te bieden<br />
ervaringen met elkaar uit te wisselen, van<br />
elkaar te leren en elkaar beter te leren kennen.<br />
Op openhartige wijze werden de vaak<br />
persoonlijke ervaringen gedeeld.<br />
In de toekomst zullen meer van dit soort<br />
kleinschalige bijeenkomsten worden georganiseerd.<br />
In het voorjaar zullen er twee<br />
bijeenkomsten plaatsvinden. Eén voor<br />
DGA’s in de foodsector en één voor<br />
DGA’s in de metaalsector.<br />
Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
“Schaakgenot moet je met elkaar<br />
delen, wil het gedijen. Hoe voller,<br />
hoe beter. Want ook de schakers<br />
zelf hebben iets van het theaterdier, dat<br />
groeit in zijn performance als zóveel ogen<br />
op hem zijn gericht, zoveel schaakruis<br />
door de zaal gaat. Ja, het moet stil zijn.<br />
Maar niet de stilte van het publiek bij een<br />
pianorecital of strijkkwartet. En zéker<br />
niet de stilte van een studio-opname. Het<br />
moet juist net niet helemaal stil zijn. Stil<br />
genoeg om ongestoord te kunnen nadenken.<br />
De schaker denkt het best tegen die<br />
achtergrond van fluisterende, maar o zo<br />
aanwezige mensen.”<br />
Aldus valt te lezen in de door Lex Jongsma<br />
– vermaard schaakanalist van de Telegraaf<br />
– geschreven jubileum-editie getiteld ‘10<br />
jaar Essent Schaaktoernooi 1997 – 2006’<br />
Geheim van Hoogeveen<br />
Overal op de wereld wordt er geschaakt, en<br />
in Nederland niet in het minst. Het Essent<br />
Schaaktoernooi is in de loop van de jaren<br />
uitgegroeid tot het op één na meest prestigieuze<br />
schaaktoernooi van ons land. Na<br />
het Corus toernooi in Wijk aan Zee, dat dit<br />
jaar liefst 67 jaar bestaat. Op de internationale<br />
ranglijst van schaaktoernooien scoort<br />
Hoogeveen na Wijk aan Zee, Linaeres en<br />
Dortmund een eervolle vierde plaats! Wat<br />
is het geheim? De opzienbarende toernooiformule<br />
gecombineerd met de ontspannen<br />
en haast huiselijke Drentse sfeer geven<br />
Hoogeveen een top-profilering.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
26<br />
Ogenschijnlijk moeiteloos (de organisatie<br />
staat als een huis) wordt een zeer divers<br />
en nieuwsgierig publiek op haar wenken<br />
bediend. Via live – internet ( dit jaar zelfs<br />
meer dan 200.000 bezoekers), via grote<br />
houten demonstratieborden en via uitleg<br />
van deskundigen worden schaakliefhebbers<br />
geholpen bij het ontrafelen van het<br />
Chess City<br />
10 jaar topschaak en<br />
vertoonde spel. Maar ook de onvoorwaardelijke<br />
beschikbaarheid van het Raadhuis,<br />
loyale sponsoren, Hoogeveense branie en<br />
een met schaken doordesemde omgeving<br />
geven het toernooi een triple A rating.<br />
Dé goede Nederlandse schaaktraditie word<br />
je hier gewaar. Hoogeveen toernooien<br />
zijn feesten van topschaak en kameraad-
Hoogeveen<br />
kameraadschap<br />
Chess hotspot Hoogeveen. Internationaal middelpunt van 10 jaar<br />
schaakgeweld. In Hoogeveen wordt met vaste en gastvrije hand schaakgeschiedenis<br />
geschreven. Hoogeveense branie en een met schaken<br />
doordesemde omgeving geven het toernooi een triple A rating. Voor de<br />
city marketing van Hoogeveen is elke euro te verantwoorden.<br />
schap. Het Essent Schaaktoernooi zal nooit<br />
compleet zijn zonder die zo vertrouwde,<br />
zo onmisbare entourage van Perskamer,<br />
Publieke Tribune, Commentaarzaal, Analyseruimte<br />
en Schaakcafé. Zo toegankelijk<br />
mogelijk, voor zoveel mogelijk mensen,<br />
en – op de consumpties na – alles gratis.<br />
Dat is het Arenagevoel en het wij-gevoel<br />
samengesmolten.<br />
Formule<br />
Met dank aan Lex Jongsma staat de formule<br />
van het Essent schaaktoernooi als<br />
een huis. Er is een kroongroep waarin<br />
in een vierkamp vier schakers twee keer<br />
tegen elkaar spelen. De samenstelling van<br />
de kroongroep is als volgt: 1. de wereldkampioen<br />
of een oud-wereldkampioen; 2.<br />
de heersende jeugdwereldkampioen; 3. de<br />
sterkst schakende vrouw ter wereld en 4. de<br />
beste Nederlandse schaker. Zo is dit jubileumjaar<br />
Vesely Topalov – heersend FIDE<br />
wereldkampioen – van de partij.<br />
Het toernooi krijgt extra schwung door de<br />
aanwezigheid van 90 sterke (inter)nationale<br />
schakers (grootmeesters) die met startgeld<br />
en logies worden verleid hun agenda in<br />
de oktoberweek vrij te maken voor Hoogeveen.<br />
Verder hebben er twee amateurtoernooien<br />
plaats. Totaal aantal deelnemende<br />
schakers: 260, waarmee Hoogeveen<br />
ook haar maximum heeft bereikt. Rondom<br />
het toernooi heeft er een kindersimultaan<br />
plaats, een kroegentoernooi en in 2006 de<br />
première van de musical Chess in schouwburg<br />
‘de Tamboer’.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
Raadhuis<br />
Tijdens het schaaktoernooi kan er gedurende negen<br />
dagen niet in het gemeentehuis worden getrouwd<br />
of vergaderd. Zo is de Trouwzaal tijdens het toernooi<br />
het onderkomen van de Kroongroep, alwaar in een<br />
ambiance van glas met glazen schaakstukken wordt<br />
gespeeld. In de Burgerzaal wordt door 0 nationale<br />
en internationale zeer sterke schakers gespeeld. Op<br />
het pluche van de Raadzaal spelen in twee groepen<br />
ruim 160 amateursschakers. De B&W – kamer is voor<br />
de ontvangsten, het bedrijfsrestaurant wordt als<br />
schaakcafé gebruikt met uitleg van de belangrijkste<br />
partijen. Twee grotere Commissiekamers zijn als<br />
analyseruimte en als perskamer ingericht.<br />
Chess City<br />
Geleidelijk groeit het schaaktoernooi uit<br />
tot een waar evenement, dat liefst 9 dagen<br />
duurt. Het lokale draagvlak groeit met de<br />
jaren. Nog even en op de spijskaarten van<br />
Hoogeveense restaurants prijken speciale<br />
schaakmenu’s. Waar blijven de winkeliers<br />
met fraaie opgetuigde ‘schaak’- etalages?<br />
Hoogeveen bewijst op vele borden dat het<br />
haar mannetje staat. Vanaf deze plaats veel<br />
waardering voor de ondernemersgeest van<br />
de organisatoren en de duurzame financiële<br />
support van Essent.<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
De vergrijzing is actueler dan ooit tevoren.<br />
Vanuit de landelijke politiek worden er<br />
momenteel diverse doemscenario’s over<br />
ons uitgestort. De andere kant van de<br />
medaille wordt hierbij onderbelicht gelaten.<br />
Voor een aantal regio’s in Nederland<br />
liggen er grote kansen indien men tijdig<br />
inzet op de voordelen van de vergrijzing.<br />
De vergrijzing als economische motor<br />
èn als middel om de vergroening te stimuleren.<br />
Met name voor Drenthe een<br />
buitenkansje!<br />
tijd èn geld genoeg<br />
Reclamemakers richten zich voornamelijk<br />
op de groep 25 tot 50 jaar. Het idee hierbij<br />
is dat deze groep bepalend is voor het succes<br />
van een product. Dit beeld wordt door<br />
de demografische ontwikkeling ingehaald:<br />
de gemiddelde leeftijd van een particulier<br />
die een nieuwe auto koopt is 53 jaar! Eén<br />
cijfer dat duidelijk de koopkracht van de<br />
senioren illustreert. De komende jaren zal<br />
het aandeel 50-plussers sterk toenemen tot<br />
circa 45% over 25 jaar. En dit getal zal in<br />
Drenthe waarschijnlijk nog hoger liggen.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
Senioreneconomie is<br />
Grijs kan goud worden in Drenthe<br />
Ook de aard van de senioren is sterk aan<br />
het verschuiven. De vooroorlogse generatie<br />
kenmerkte zich als relatief behoudend<br />
en gericht op het doorgeven van<br />
vermogen. De naoorlogse generatie, de<br />
babyboomers, hebben in de jaren zestig en<br />
zeventig gezorgd voor een maatschappelijke<br />
omwenteling en zijn veel individueler<br />
en experimenteler van aard. Zij zijn bereid<br />
een deel van hun vermogen te spenderen<br />
aan hun eigen comfort en plezier. Ze zijn<br />
ook veel kapitaalkrachtiger dan de vorige<br />
generaties. Niet alleen door vererving maar<br />
ook het feit dat er vanuit twee dienstbetrekkingen<br />
inkomen of pensioen genoten<br />
wordt. Meestal zijn de kinderen het huis<br />
uit en kunnen die in hun eigen onderhoud<br />
voorzien. Dit creëert een positie waarin<br />
men veel tijd èn veel geld heeft.<br />
Dit gaat natuurlijk met name op voor de<br />
midden- en hoge inkomens. Voor lage<br />
inkomens geldt dit wat minder. Drenthe<br />
kent van nature een grote groep lage<br />
inkomens. Uit dat oogpunt bezien is het<br />
interessant om de vermogende senioren<br />
van elders naar Drenthe te bewegen.<br />
Senioren worden vooral gezien als<br />
zorgvragers en minder als kapi-<br />
taalkrachtige consumenten. Ook<br />
in de maatschappelijke discussie<br />
wordt de vergrijzing voortdurend<br />
gezien als een last. Maar de nieu-<br />
we groep senioren zijn allang niet<br />
meer zielig en duur. Ze zijn een<br />
economische factor van betekenis.<br />
Met name Drenthe kan hiervan<br />
profiteren: Wie de ouderen heeft,<br />
heeft de toekomst!<br />
Aantrekkelijk Drenthe<br />
Voor senioren uit de Randstad zijn met<br />
name de zuidelijke en bosrijke delen<br />
van Drenthe aantrekkelijk. De afstand<br />
tot kinderen en kleinkinderen is te overzien,<br />
de omgeving is aantrekkelijk en het<br />
voorzieningenniveau is goed. Als concurrenten<br />
voor Drenthe gelden bijvoorbeeld<br />
het waterrijke zuidelijke deel van<br />
Friesland, Salland en de Achterhoek. Dus<br />
om deze groep naar Drenthe te halen<br />
moeten (marketing)inspanningen worden<br />
gepleegd.<br />
Drenthe roemt zijn ruimte en rust. Dat<br />
is waar veel senioren naar op zoek zijn.<br />
Maar de groep ‘nieuwe’ senioren zoekt<br />
meer. Zij zoeken culturele voorzieningen,<br />
aanbod van hoogwaardige winkelvoorzieningen<br />
en mogelijkheden om te sporten<br />
en te recreëren. En niet onbelangrijk,<br />
men stelt hoge eisen aan de zorg-infrastructuur<br />
Drenthe kan aan al deze vragen<br />
beantwoorden, echter men weet het niet te<br />
vermarkten<br />
.
goed voor jongeren<br />
Profiteren van Zorg en<br />
Vergrijzing<br />
In maart van dit jaar werd het rapport<br />
“Profiteren van Zorg en Vergrijzing”<br />
gepresenteerd. Dit rapport werd door<br />
de STEC-groep in opdracht van <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> gemaakt.<br />
Hierin werd de volgende analyse<br />
gemaakt rondom de zorgeconomie:<br />
“<strong>Noord</strong>-Nederland beschikt over een<br />
aantal kernkwaliteiten die zonder<br />
meer aanknopingspunten vormen om<br />
zorgeconomie in het <strong>Noord</strong>en verder<br />
uit te bouwen:<br />
• bestaande cluster van bedrijvigheid,<br />
instellingen en specialistische kennis<br />
rondom het UMC Groningen en de<br />
life sciences sector;<br />
• rust en ruimte: kernkwaliteiten voor<br />
wonen, toerisme en recreatie;<br />
• netwerken met korte lijnen en slagkracht;<br />
• diverse relevante lopende initiatieven<br />
rond zorgeconomie om op voort te<br />
bouwen;<br />
• beschikbaarheid van uitgebreid breedbandnetwerk<br />
en LOFAR;<br />
• relatief ruime arbeidsmarkt en positieve<br />
arbeidsmentaliteit.”<br />
Geen samenhangend beleid<br />
De afgelopen jaren zijn er veel congressen<br />
en symposia gewijd aan de diverse thema’s<br />
rondom senioren. Elke keer vanuit<br />
een verschillende invalshoek: van ICT<br />
voorzieningen tot zorg-op-maat en van<br />
aangepaste woonvormen tot seniorentoerisme.<br />
Als het over Drenthe gaat komt telkens<br />
het begrip Drentenieren naar voren;<br />
een begrip dat bijna rijp is voor de Dikke<br />
van Dale. Veel mensen kennen het en kunnen<br />
zich er een voorstelling van maken. In<br />
de praktijk is het niet veel meer dan een<br />
marketingbegrip. Hoewel er voldoende<br />
ideeën zijn om invulling te geven aan het<br />
begrip Drentenieren ontbreekt het nog aan<br />
daadkracht en samenhang. Opvallend is<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
dat ín Drenthe zelf er nogal wat weerstand<br />
is tegen deze term.<br />
Het Samenwerkingsverband <strong>Noord</strong>-<br />
Nederland (SNN) heeft de kansen voor<br />
de senioreneconomie in de Strategische<br />
Agenda 2007-2013 opgenomen, weliswaar<br />
zeer sterk vanuit het zorgperspectief.<br />
De bestuurlijke uitvoering hiervan blijft<br />
vooralsnog achterwege. Hierdoor hebben<br />
allerlei ideeën en initiatieven slechts<br />
geleid tot enkele kleinschalige projecten<br />
met veelal de lokale senioren als doelgroep.<br />
Hoewel deze groep ook bediend<br />
moet worden creëert dit geen nieuwe economisch<br />
impuls.<br />
Een andere reden waarom veel projecten<br />
nog op (te) kleinschalige wijze worden<br />
uitgevoerd is gelegen in een aantal beperkingen.<br />
De nota Ruimte is een van de factoren.<br />
Deze nota schrijft voor dat nieuwe<br />
bebouwing moet aansluiten bij bestaande<br />
bebouwing. Er is weliswaar een beperkte<br />
mogelijkheid voor het bebouwen van het<br />
landelijk gebied, maar de provincie is hier<br />
terughoudend mee. Hiermee wordt het<br />
moeilijk om bijvoorbeeld een initiatief<br />
voor een ‘resort’ voor ouderen - een soort<br />
vakantiepark met permanente bewoning<br />
door senioren en een hoog voorzieningenniveau<br />
– te realiseren.<br />
Angst voor de grijze golf<br />
Een andere beperking is de angst voor de<br />
grijze golf. Bij veel mensen leeft de angst<br />
dat een toestroom van ouderen zou leiden<br />
tot een grijs straatbeeld, “hangplekken”<br />
en vermindering van de leefbaarheid. Het<br />
tegendeel is waar. Er zijn voorbeelden<br />
waar de huisvesting van senioren in het<br />
dorpscentrum positief heeft bijgedragen<br />
aan de leefbaarheid en veiligheid.<br />
De vergrijzing van het straatbeeld is een<br />
onvermijdbare trend; binnen dertig jaar is<br />
45% van de bevolking ouder dan 50 jaar.<br />
Een andere reden waarom met name overheden<br />
terughoudend zijn is dat men bang<br />
is dat de druk op de bestaande zorgvoorzieningen<br />
te groot zou worden. Uit<br />
onderzoek blijkt dat er nog ruimte voor<br />
capaciteitsvergroting is binnen de bestaande<br />
voorzieningen. Bovendien brengt een<br />
kapitaalkrachtige groep zorgvragers ook<br />
nieuwe zorgaanbieders met zich mee.<br />
Om de zelfbewuste en kapitaalkrachtige<br />
senioren van elders naar Drenthe te halen<br />
is het van belang dat er een samenhang<br />
wordt gecreëerd tussen alle initiatieven.<br />
Ieder initiatief, hoe klein ook, is een aanvulling<br />
op het bestaande pakket. Alle initiatieven<br />
samen maken het uniek. Binnen<br />
alle initiatieven zien we allerlei vormen<br />
van innovatie. Door deze innovaties te<br />
bundelen zou Drenthe een onderscheidend<br />
voordeel kunnen behalen.<br />
Om een flinke economische impuls op te<br />
wekken zullen ook grote projecten nodig<br />
zijn. Hiervoor is lef van marktpartijen<br />
De concurrentie zit niet stil: bijvoorbeeld Limburg en Zeeland<br />
In 2005 stelde de provincie Limburg een kaderregeling senioreneconomie in. Limburg<br />
wil profiteren van de vergrijzing om zo meer werkgelegenheid te creëren. Daarvoor<br />
stelde ze een omvangrijke aanjaagregeling op waarin ondernemers en organisaties<br />
stimuleringssubsidies kunnen krijgen. Onder andere de programmalijnen: senior en<br />
toerisme en senior en innovatie.<br />
In tegenstelling tot de klassieke volgorde, eerst werk dan wonen, gaat het Zeeuwse<br />
project Innovation Island uit van het omgekeerde: wonen als economische drager op<br />
Schouwen-Duiveland. Innovatief, vraaggericht en kleinschalig bouwen voor onder<br />
meer de groeiende groep senioren, zal een impuls geven aan sectoren als zorgverlening,<br />
dienstverlening en bouwnijverheid. Beide initiatieven staan echter nog in de<br />
kinderschoenen. Langer wachten vanuit Drenthe zal echter wel leiden tot een achterstand<br />
in ontwikkeling.
nodig en een overheid die hen faciliteert.<br />
De grote en de kleine projecten hebben<br />
elkaar nodig. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe pleit<br />
ervoor dat de provincie aanwezige kansen<br />
beter faciliteert vanuit stimulerend beleid.<br />
Lopende initiatieven<br />
De combinatie wonen en senioren<br />
biedt veel kansen. Er zijn al een aantal<br />
woningcorporaties hier concreet mee<br />
aan de slag. Bijvoorbeeld Wooncom<br />
in Emmen is in samenwerking met<br />
Arcadis bezig een multifunctioneel<br />
centrum (inclusief woon-zorg functies)<br />
en een centrumontwikkeling uit te voeren.<br />
Ook voor de combinatie toerisme<br />
en zorg zijn er veel kansen. Dit blijkt<br />
uit een gezamenlijk onderzoek van de<br />
NOM, de noordelijke provincies, vier<br />
thuiszorgorganisaties en de noordelijke<br />
Kamers van Koophandel. Ondernemers<br />
in de recreatieve en toeristische sector<br />
zijn momenteel druk bezig hieraan<br />
handen en voeten te geven.<br />
Wonen en welzijn<br />
De senioreneconomie is bij uitstek een<br />
economie met regionale impact en kansen<br />
over de hele breedte. Er zullen diverse<br />
woonvormen, zowel intensief (bijvoorbeeld<br />
serviceflats) als extensief (resorts)<br />
met de bijbehorende technische voorzieningen<br />
moeten worden gecreëerd. De<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
0<br />
ouderen willen veel werkzaamheden uitbesteden,<br />
van tuinonderhoud tot boodschappendiensten.<br />
Men zoekt goede winkelvoorzieningen<br />
en recreatieve mogelijkheden<br />
binnen een beperkte actieradius.<br />
Zorgvoorzieningen van een hoog niveau<br />
zijn natuurlijk van belang en tot slot, maar<br />
zeker niet onbelangrijk, de culturele voorzieningen<br />
zullen op niveau moeten zijn.<br />
Geheel tegen de globalisatietendens in zijn<br />
al deze activiteiten gebonden aan de locatie<br />
van de senioren. Dus waar de ouderen zijn,<br />
zal de (lokale) economie groeien.<br />
Jonge mensen<br />
Deze voorzieningen voor senioren vragen<br />
om gemotiveerde jonge mensen. Er valt<br />
immers veel werk te verzetten, zowel<br />
hoogwaardig als laagwaardig. Bovendien<br />
zijn deze arbeidsplaatsen weinig conjunctuur<br />
gebonden omdat de senioren hun<br />
inkomen reeds veilig gesteld hebben.<br />
Hiermee kan Drenthe ook jonge mensen<br />
een beter perspectief bieden. En veel<br />
laaggeschoolden die nu weinig kansen op<br />
de arbeidsmarkt hebben kunnen hun weg<br />
vinden in de diensteneconomie.<br />
Om de positie van Drenthe als zwaartepunt<br />
van de senioreneconomie te versterken is<br />
het belangrijk dat bestaande opleidingen<br />
hierop worden aangepast. Ook liggen er<br />
kansen voor een nieuwe specifiek op de<br />
thematiek van de senioren toegespitste<br />
HBO-opleiding. Kortom, goede kansen<br />
voor jongeren.<br />
Verbrede promotie en marketing<br />
campagne Drenthe<br />
Een specifiek op de doelgroep “nieuwe<br />
senioren” toegesneden marketingcampagne<br />
is hard nodig. Dit zou zeer<br />
goed kunnen passen binnen de nieuwe<br />
verbrede promotie- en marketingcampagne<br />
van de Provincie Drenthe. Op<br />
initiatief van Provinciale Staten en na<br />
jaren van lobby vanuit onder andere<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> heeft Gedeputeerde<br />
Staten recent besloten om de bestaande<br />
promotiecampagne te verbreden. Voorheen<br />
was de promotie van Drenthe<br />
alleen gericht op toerisme en recreatie.<br />
Dit zal worden uitgebreid naar wonen,<br />
werken en ondernemen.<br />
Denken in kansen<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> blijft de kansen die<br />
verbonden zijn met de senioreneconomie<br />
onder de aandacht brengen. Zo zal er 3<br />
mei 2007 een vervolg worden gegeven<br />
aan het zeer succesvolle congres “Zorg en<br />
economie” van 29 maart jl. De zorgeconomie<br />
is een economische factor van betekenis<br />
waarvan het zaak is deze zo goed<br />
mogelijk te kapitaliseren in het noorden.<br />
Jan-Willem Lobeek<br />
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl
Koninklijke Van Gorcum heeft het nodige aan extra’s te bieden. Daarom durven wij ons drukker ++ te noemen.<br />
Maak een afspraak om te ontdekken wat dat inhoudt! Kijk snel op www.vangorcum.nl<br />
Koninklijke Van Gorcum BV<br />
Industrieweg 38, 9403 AB Assen<br />
Postbus 43, 9400 AA Assen<br />
[t] 0592 37 95 55<br />
[f] 0592 37 20 64<br />
[e] info@vangorcum.nl<br />
[i] www.vangorcum.nl
ICC is een 100% private organisatie,<br />
van en voor leden. Leden zijn ondernemingen<br />
(groot en klein) en branche-organisaties.<br />
Meer dan eens wordt<br />
onder gezamenlijke vlag met <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
gelobbied , zoals op het complexe terrein<br />
van de multilaterale handelspolitiek. Maar<br />
ICC vult <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ook aan met specifieke<br />
regelgeving over internationale handel.<br />
Internationale afspraken en erkende<br />
contracten maken internationaal zaken<br />
doen goedkoper, omdat ondernemers niet<br />
opnieuw het wiel hoeven uit te vinden. Dit<br />
voorkomt ergernis, hoge kosten, onzekerheid<br />
en een aanslag op uw gemoedsrust.<br />
ICC publicaties maken internationaal<br />
zaken doen goedkoper<br />
Het gaat om regels voor de hele cyclus<br />
van het internationaal zaken doen. Te<br />
beginnen met modelcontracten, zoals voor<br />
het verkoopcontract (eenmalige koop)<br />
of contracten voor duurzamere relaties<br />
(agentuur, distributie, franchising). Ook<br />
zijn er bijzondere contracten (in de maak)<br />
, zoals mergers and acquisitions, technology<br />
transfer, trademark licensing. Vervolgens<br />
de leveringsvoorwaarden, de ICC<br />
Incoterms 2000, die gaan over de verplichtingen<br />
van verkoper en koper inzake<br />
transport, risico-overdracht, verzekering,<br />
en kosten van vervoer. Het contract, en de<br />
leveringsvoorwaarden vormen samen met<br />
uw algemene voorwaarden (een model<br />
daarvan treft u aan in het zogeheten model<br />
sales contract) een belangrijke “drie-eenheid”.<br />
Waarom nog het wiel uit vinden bij<br />
het opstellen van buitenlandse contracten?<br />
Het internationale verkeer tussen koper en verkoper kan eenvoudig<br />
ontsporen. Contracten bieden houvast op het moment dat het risico<br />
overgaat van de ene naar de andere partij of hoe te handelen in onvoor-<br />
ziene situaties. Voor wie niet hunkert naar slapeloze nachten, biedt ICC<br />
maatoplossingen.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
2<br />
Onomstreden internationale standaard<br />
ICC heeft ook regels over internationaal<br />
betalen, zoals de UCP 500 over het documentair<br />
krediet, een veilige manier van<br />
internationaal betalen. Een ander gevoelig<br />
onderwerp is de geschillenbeslechting. In<br />
uw contract kunt u verwijzen naar vele<br />
vormen van geschillenbeslechting die ICC<br />
heeft ontwikkeld, zoals arbitrage, mediation,<br />
rules for expertise, dispute boards ed.<br />
De te gebruiken clausules treft u in vele<br />
talen aan op de website www.iccwbo.org.<br />
Perfecte checklist<br />
De ICC producten zijn om drie redenen<br />
van grote waarde: bedrijfsjuristen en advocaten<br />
uit de hele wereld vinden het een eer<br />
er aan bij te dragen hetgeen leidt tot kwaliteit.<br />
ICC kiest altijd de middenpositie<br />
tussen de belangen van verkoper en koper<br />
en ze zijn over de hele wereld bekend ( “ik<br />
stel als basis voor ICC nr…, die kunt u bij<br />
uw nationale ICC bestellen”). Zij zijn over<br />
de gehele wereld bruikbaar en zeer nuttig<br />
als checklist.<br />
Met name juridisch worden ondernemers<br />
op het goede been gezet, waarmee u uw<br />
risico’s fors kunt beperken. Diverse contracten<br />
bevatten een cd-rom, waarmee u<br />
het modelcontract aan uw eigen situatie<br />
kunt aanpassen. Sommige ICC publicaties<br />
zijn zo bekend en worden zo vaak<br />
gebruikt, dat zij haast zijn gegroeid tot<br />
semi-publieke standaard, zoals de zogeheten<br />
Incoterms 2000. De meeste standaarden<br />
zijn in het Engels, de taal van<br />
de wereldhandel. Sommige zijn vertaald<br />
in het Nederlands. De volledige publicatielijst<br />
plus bestelformulier treft u aan op<br />
www.icc.nl, pagina publicaties.<br />
Als u meer informatie wilt vernemen over<br />
ICC kunt u mailen naar info@icc.nl. U<br />
ontvangt desgevraagd een nieuwsbrief<br />
of de Gids 2006 met informatie over<br />
bestuur, leden, ICC commissies en werkgroepen,<br />
jaarverslag, publicaties en standpunten<br />
en ICC prioriteiten 2006.<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
Wat is en doet ICC ?<br />
ICC is de “beleids-en standaardmaker” van<br />
het internationale bedrijfsleven.<br />
Als “Verenigde Naties van Ondernemingen”<br />
zet ICC zet zich in voor een goed<br />
klimaat voor wereldwijd zaken doen, voor<br />
eerlijke concurrentie en voor bescherming<br />
van intellectuele eigendommen. ICC is<br />
gezaghebbend bij overheden en internationale<br />
organisaties, zoals de Verenigde<br />
Naties en de wereldhandelsorganisatie<br />
WTO.<br />
ICC publicaties, zoals de contracten, leveringsvoorwaarden<br />
(Incoterms 2000) en<br />
regels voor documentair krediet, worden<br />
dagelijks door duizenden ondernemers<br />
over de hele wereld gebruikt. Evenals de<br />
anti-crime services en private arbitrage als<br />
alternatief voor overheidsrechtspraak. Het<br />
ICC International Court of Arbitration is<br />
internationaal befaamd.
Afscheid nemen kan groei bevorderen<br />
Er zijn momenten dat je als ondernemer<br />
er goed aan doet om tijd vrij te<br />
maken om eens zeer kritisch naar<br />
je eigen organisatie en de mensen die daar<br />
deel van uitmaken, te kijken. Soms komt<br />
het voor dat er signalen zijn dat één of<br />
meerdere werknemers en/of zakenpartners<br />
niet mee kunnen komen danwel zelfs de<br />
organisatie aan het saboteren zijn. Zulke<br />
signalen worden in eerste instantie vaak<br />
door een ondernemer genegeerd. Men kan<br />
en wil het niet voor waar houden.<br />
escalatie<br />
Veel ondernemers kennen de ervaring dat<br />
veel werknemers wars zijn van veranderingen<br />
en sceptisch staan tegenover innovaties.<br />
Op het moment dat een bedrijf gaat<br />
groeien of veranderen is het vaak onontkoombaar<br />
dat er afscheid moet worden<br />
genomen van mensen die hierin niet mee<br />
kunnen. Sommigen zullen op eigen initiatief<br />
vertrekken. Anderen moeten bewust<br />
gestimuleerd worden. Het is in ieder geval<br />
zaak om zo spoedig mogelijk actie te<br />
ondernemen. Laat men mensen namelijk<br />
te lang in het ongewisse dan wordt het<br />
ongerief steeds groter. Op een gegeven<br />
moment escaleert zo’n situatie en wordt<br />
verdere groei van de onderneming moeizamer<br />
of zelfs volledig afgeremd.<br />
Geloofwaardigheid<br />
Het is ook in het belang van de mensen<br />
waar men afscheid van wil nemen, om dit<br />
zo snel mogelijk te doen. Het vertrek is<br />
onvermijdelijk en er wordt voorkomen dat<br />
de overblijvende werknemers het respect<br />
voor de te vertrekken werknemer verliezen.<br />
Of u als leidinggevende uw geloofwaardigheid<br />
verliest. Het is zinvol om op<br />
tijd signalen op te vangen en hier tevens<br />
tijd voor vrij te maken. Als leider van een<br />
organisatie heeft u daar een grote verantwoordelijkheid<br />
in. Wees altijd duidelijk<br />
en eerlijk. Als men respectvol met elkaar<br />
om gaat, kan men heel goed zakelijk naar<br />
een probleem kijken. Als ondernemer/<br />
werkgever, is het van groot belang om de<br />
continuïteit van het bedrijf en de daarin<br />
werkzame personen te waarborgen. Het<br />
belang van één of enkele personen mag<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Bij de groei van een bedrijf hoort soms ook dat men afscheid moet<br />
nemen van werknemers en/ of zelfs zakenpartners. Niet altijd gemakke-<br />
lijk. Hoe pak je een geschil aan?<br />
dat absoluut niet verstoren. Let wel, bijna<br />
iedere samenwerking is eindig. Echter,<br />
iemand (moeten) laten gaan blijft vervelend,<br />
telkens opnieuw.<br />
Vuistregels<br />
Wanneer een meningsverschil escaleert,<br />
is het goed om een aantal vuistregels aan<br />
te houden. Wellicht is een oplossing toch<br />
nog mogelijk.<br />
✔ Focus op de toekomst<br />
Kijk of een oplossing van het geschil (nog)<br />
mogelijk is en hoe een en ander in gang<br />
kan worden gezet. Laat het meningsverschil<br />
rusten. Heimelijk wenst u ongetwijfeld<br />
uw gelijk te halen, maar tracht u los<br />
te maken van deze neiging;<br />
✔ Separeer het conflict en de persoon die<br />
het oproept<br />
De relatie is in eerste instantie zakelijk.<br />
Het is dan ook niet noodzakelijk om de<br />
ander aardig te vinden om toch een<br />
oplossing te vinden;<br />
✔ Inventariseer de belangen<br />
Wanneer u dat namelijk niet doet, komt u<br />
er wellicht niet achter of er bijvoorbeeld<br />
alternatieven mogelijk zijn om het probleem<br />
op te lossen. Een welles-nietes<br />
houding biedt in ieder geval geen zicht<br />
op een oplossing;<br />
✔ Definieer het Beste alternatief Zonder<br />
advocaat/adviseur (de BaZa)<br />
Het bepalen van een ondergrens geeft<br />
tevens mogelijkheden om te focussen op<br />
mogelijke oplossingen.<br />
Is een oplossing niet (meer) realiseerbaar<br />
of wenselijk? Neem afscheid en realiseer<br />
het. Dit afscheid kan tot stand komen<br />
tussen partijen zelf die daarover overeenstemming<br />
bereiken. Maar ook wanneer<br />
uw medewerker zich bijvoorbeeld<br />
“ingraaft” met behulp van een advocaat of<br />
zelfs de rechter.<br />
mr. R.W. Lagerwaard<br />
Schuurmans Advocaten & Adviseurs<br />
Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
Vier noordelijke Tweede Kame<br />
Geen eenrichtingsverkeer<br />
Dankzij de inbreng van Marjo van Dijken<br />
(PvdA), Rikus Jager (CDA), Jan Mastwijk<br />
(CDA) en Jacques Tichelaar (PvdA)<br />
viel er op 29 september in het Brinkhotel<br />
te Zuidlaren wat te bespreken. Geen<br />
eenrichtingsverkeer maar over en weer<br />
werden inzichten met elkaar gedeeld en<br />
verkend. De Haagse politiek is gebaat bij<br />
een gezonde interactie tussen kiezers en<br />
Kamerleden. Ondernemers die van hun<br />
hart geen moordkuil maken gecombineerd<br />
met politici die gevoelig zijn voor collectieve<br />
noden kunnen een regio vooruit helpen.<br />
Het is belangrijk dat bij de komende<br />
verkiezingen de regionale dimensie niet<br />
uit het oog wordt verloren. Wat komt er<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
De algemene beschouwingen liggen achter ons en de verkiezingen voor<br />
de Tweede Kamer naderen met rasse schreden. Een goed moment om<br />
Tweede Kamerleden uit te nodigen voor een ontmoeting met betrokken<br />
noordelijke ondernemers.<br />
Marjo van Dijken (PvdA) Jan Mastwijk (CDA)<br />
economie. Dat komt naar voren uit de<br />
vergelijking van de conceptverkiezingsprogramma’s.<br />
Een aantal partijen doet onverwacht positieve<br />
voorstellen voor het ondernemingsklimaat,<br />
bijvoorbeeld drie jaar belastingvrijstelling<br />
voor starters (VVD), zelfstandigenaftrek<br />
voor ondernemers ouder dan<br />
65 jaar ( CDA,VVD) en een startersaftrek<br />
in kansenzones (PvdA).<br />
Verwezen kan worden naar het gezamenlijke<br />
verkiezingsmanifest van <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> en MKB Nederland : ‘Nederland<br />
kán winnen’ met 93 aanbevelingen voor<br />
het sociaal-economische beleid in de<br />
komende vier jaar. Een manifest dat als
leden ‘in the picture’<br />
Rikus Jager (CDA) Jacques Tichelaar (PvdA)<br />
ijkpunt kan dienen voor hetgeen politieke partijen op voor<br />
ondernemers relevante terreinen te berde brengen.<br />
Regionale dimensie<br />
Maar laten we ook de regionale dimensie niet uitvlakken.<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland dringt aan op:<br />
* een betere verdeling van de nationale ruimte<br />
* op één Nederland, waarin geen tweedeling ontstaat tussen<br />
de Randstad en de regio’s buiten de Randstad<br />
* op verbindende infrastructuur, waardoor regio’s als het <strong>Noord</strong>en,<br />
Flevoland en de Randstad beter met elkaar wisselwerken,<br />
resp. zich verbonden weten met het <strong>Noord</strong>oost Europa.<br />
* een evenwichtiger verdeling van grote nationale geldstromen<br />
zoals de FES middelen, de MIT gelden en BDU<br />
gelden.<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006
Hieronder staan enkele praktische tips<br />
bondig geformuleerd voor alle partijen die<br />
zijn betrokken bij het proces van gebiedsontwikkeling.<br />
Dus ook voor overheden,<br />
omdat zij vaak het initiatief nemen. De<br />
tips zijn een houvast bij de bewaking van<br />
een efficiënte en effectieve procesgang.<br />
Niet meer en niet minder!<br />
1. Het is noodzakelijk dat private<br />
partijen in een vroeg stadium<br />
bij het proces van ruimtelijke<br />
inrichting worden betrokken<br />
- Vroeg betekent hier op een zodanig<br />
moment dat er nog voldoende ruimtelijke<br />
opties open zijn, opdat marktpartijen<br />
een reële inbreng kunnen leveren.<br />
- Het kan nuttig zijn om in een voorfase<br />
met maatschappelijke organisaties overleg<br />
te hebben. Dit kan de opbouw van<br />
het draagvlak bevorderen.<br />
- Het is gewenst om in het begin aandacht<br />
te schenken aan mededingingsaspecten.<br />
2. Publiek/Publieke overeenstemming<br />
is essentieel<br />
- Het is noodzakelijk dat overheden het eens<br />
zijn over hun inzet voor de ontwikkeling<br />
van ruimtelijke plannen. Publieke afspraken<br />
dienen in deze fase bij voorkeur in een<br />
intentieverklaring opgenomen te worden.<br />
- Het tussentijds heroverwegen van overheidsdoelstellingen<br />
werkt vertragend en<br />
moet vermeden worden. Private partijen<br />
hebben op basis van de overheidsinzet<br />
de gewenste duidelijkheid over publieke<br />
randvoorwaarden en -doelen.<br />
- De gekozen strategie moet een duidelijk<br />
kader bieden; er moet voldoende<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
6<br />
Praktische tips voor<br />
Ruimtelijke ordening en inrichting zijn niet langer het exclusieve terrein<br />
van overheden. Ook maatschappelijke organisaties en marktpartijen<br />
kunnen hun inbreng (en dus creativiteit!) leveren. De praktijk laat geluk-<br />
kig zien dat op regionaal en lokaal niveau overheden en derden elkaar<br />
beter weten te vinden. Diezelfde praktijk laat ook zien dat het nuttig is<br />
om een aantal uitgangspunten goed te bewaken.<br />
ruimte zijn voor ontwikkelingsinbreng<br />
van andere partijen.<br />
3. Heldere afspraken over de procesinrichting<br />
- Voor een efficiënte en effectieve inrichting<br />
van de procesgang is het van belang<br />
om bij de start goede afspraken te maken<br />
over het aantal en het niveau van de<br />
deelnemers, mandaat, eventuele externe<br />
adviseurs, de structuur (stuurgroep, projectbureau<br />
etc.), tijdpad, beslismomenten.<br />
4. Communicatie is belangrijk<br />
- Heldere communicatie voorkomt misverstanden,<br />
bevordert de transparantie<br />
van het proces en is essentieel voor<br />
maatschappelijk draagvlak voor standpunten.<br />
- Zie communicatie ook als nuttig instrument<br />
voor een goed verloop van inspraak.<br />
5. Rol van rijksoverheid moet duidelijk<br />
zijn<br />
- Hoewel het meestal de decentrale overheden<br />
zijn die het voortouw hebben bij<br />
de ruimtelijke inrichting, kan ook het rijk<br />
betrokken zijn. Dit kan als mede-financier,<br />
grondbezitter etc. Maak vanaf het<br />
begin de rol van het rijk expliciet.<br />
- Van alle deelnemende overheidspartijen<br />
is duidelijk welke rol zij spelen.
gebiedsontwikkeling<br />
6. Benoem een “trekker”<br />
- Sleutelpersonen vervullen een belangrijke<br />
rol in de procesgang. Stevige<br />
bestuurders die het voortouw kunnen<br />
nemen, knopen kunnen doorhakken en<br />
een resultaat gerichte instelling hebben,<br />
zijn onontbeerlijk.<br />
- Een effectieve en efficiënte aanpak heeft<br />
baat met een “stuurgroep”. Naast de<br />
overheden participeren hierin ook de<br />
andere projectpartijen.<br />
7. Zorg voor robuuste financiële<br />
arrangementen<br />
- Bij projecten in publiek-private vorm<br />
is risico-verdeling een duidelijk agendapunt.<br />
De financiële arrangementen moeten<br />
solide zijn. Inzet van instrumenten,<br />
vereveningsconstructies, co-financiering,<br />
investeringen van private partijen etc. dienen<br />
tijdig in kaart te worden gebracht.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
- Het is noodzakelijk om een business-case<br />
op te stellen voor het project.<br />
8. Ontwikkelingsplanologie vereist<br />
een vernieuwde ambtelijke aanpak<br />
- Ontwikkelingsplanologie betekent ook<br />
een omschakeling voor het ambtelijk<br />
apparaat (op alle niveaus). Het publieke<br />
domein moet als het ware de “deuren<br />
naar het private domein” open zetten. Dit<br />
vereist een andere houding en veelal een<br />
ander kennisniveau.<br />
- Vernieuwingen dienen ook door marktpartijen<br />
opgepakt te worden.<br />
9. Maak een reële inschatting van<br />
het ambitieniveau<br />
- Voorkomen moet worden dat te hoge<br />
ambities de voortgang/uitvoering van<br />
projecten belemmeren. Een goede projectafbakening<br />
is gewenst. In sommige<br />
gevallen verdient een fasegewijze aanpak<br />
de voorkeur.<br />
10. Leer van ervaringen<br />
- Voor ontwikkelingsplanologie zijn geen<br />
vaste draaiboeken voorhanden. Dat is<br />
ook niet wenselijk. Wel is het nuttig om<br />
van ieder proces te leren.<br />
Snel 250 miljoen voor gebiedsontwikkeling<br />
Het kabinet trekt versneld € 2 0 miljoen<br />
uit – naast de reeds gereserveerde € 1<br />
miljard - voor projecten uit de Nota Ruimte.<br />
VROM heeft dit bedrag vanaf 200 tot zijn<br />
beschikking voor integrale gebiedsontwikkeling,<br />
ter versterking van de ruimtelijke<br />
hoofdstructuur.<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
Welkom nieuwe leden<br />
De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging.<br />
Groningen<br />
K. Bosman Hanzehogeschool Groningen, Groningen<br />
mw H.M. van der Harst MBA Rabobank West-Groningen, Leek foto<br />
M.J.L. Heikamp Homij Technische Installaties bv.<br />
Groningen<br />
H.L. Tragter Ballast Nedam Bouw <strong>Noord</strong> B.V.,<br />
Groningen<br />
A.F. Reitsma Rodenstock Benelux B.V., Groningen<br />
W. Hartholt Rabobank De Dollard, Scheemda<br />
mw mr. H.J.E. van Balen Hanzehogeschool - Instituut voor<br />
Bedrijfskunde, Groningen<br />
drs. W. Cnossen Basegroep, Groningen<br />
H.J. Dijkstra Parker Hose B.V., Hoogezand<br />
B. de Beijer Essent N.V., Arnhem<br />
G.A.B. Meijwaard Grontmij Nederland bv, Haren<br />
S. de Ridder Atos Origin, Groningen<br />
J.C.H. Kral RA BDO CampsObers, Groningen<br />
ing. Chr. Branbergen Inobé, Groningen<br />
mw mr. A.G.M. Abeln Van Rossum Advocaten, Groningen<br />
mw A.R. Dijk-Arends ING Bank, Groningen<br />
ing. L.A. Hartman Perfox bv, Veendam<br />
mw G.N. Klaassen KunstStation Cultuur, Winsum<br />
Friesland<br />
D. Baas ING Bank N.V. District <strong>Noord</strong> Nederland,<br />
Groningen<br />
J.P. Dijkstra Rabobank Leeuwarden - <strong>Noord</strong>west<br />
Friesland, Leeuwarden<br />
mr. S.L. Elzinga Groenewegen Brink & Vlessing Advocaten<br />
en Notarissen, Heerenveen<br />
E.F. de Jong Rabobank De Lauwers, Surhuisterveen<br />
drs. T. Moesker Friesland Bank N.V., Drachten<br />
S.J. Dijkstra KPN, Zwolle<br />
B.F. Agterhof LoopbaanRegisseur, Heerenveen<br />
M. Wijnia TechnoMatch, Drachten<br />
F. Bosveld Neopost Technologies B.V., Drachten<br />
Sj. Plantinga PAX Bouw- en Industrieservice bv,<br />
Leeuwarden<br />
drs.ing. M. Wiersma V-IPD Nederland, Steenwijk<br />
J.P. de Jong Brunel ICT, Groningen<br />
R.H. Lelie Lelie Hollander b.v., Drachten<br />
drs. R.A. Hollander Lelie Hollander b.v., Drachten<br />
Drenthe<br />
M.A. ten Brink FIZZ Reclame en Communicatie, Meppel<br />
L.B.W. de Voer ABN AMRO Bank N.V. PAC VC 0 , Meppel<br />
mw J. Booy ADHD-Centrum Doevenkamp b.v., Assen<br />
D.S. Unrein Cordis Europe N.V., Roden<br />
P.J.M. Hesselink Kenteq (Kenniscentrum voor technisch<br />
vakmanschap), Hengelo<br />
R. Bosma NCP HRM advies en interim, Haren<br />
drs. D.J. Bakker RA BBT Supportancy, Meppel<br />
F.S.L. Westra van Holthe K Communicatie, Dwingeloo<br />
W.W. Potgieter Nieuwe Dimensies BV, Eemnes<br />
W. Huisman United Restart, Heerenveen<br />
M.A.J. Betgen Fano Fine Food, Emmen<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
mw J.A. de Vries-Zwart ECOstyle B.V., Appelscha<br />
ir. P. Bennema B en W, Assen<br />
B.E.A. Zigterman Kentfort bv, Hoogeveen<br />
Kolonel drs. B. Hendriksen Regionaal Militair Commando <strong>Noord</strong>,<br />
Steenwijk<br />
C. Mulder VDL Wientjes-Roden, Roden<br />
T. Wolthuis Drukkerij Bariet, Ruinen<br />
H. Wolters Hunebedcentrum, Borger<br />
mw van der Harst dhr Heikamp<br />
������<br />
������<br />
�������� �� �� �������<br />
�������� ����� ���� ��� �� ����� ������� ��<br />
������ �� �������� ��� ��������������������<br />
��� ���� ������� ������������� �� ����������<br />
������� �� ���������� ����� �� �� ����� �������<br />
���� �� ������ � ��� ������ �� ����� ��� ��<br />
������� ��������� �� ������ ��� ������������<br />
�������������������� ���������� �� ������������<br />
��� ��� ���� �� �� ��������� ��� �� ������ ����<br />
������������ ������������ �� ������������ ��� ���<br />
�� ������� ������� �� ���� � ��� �������� �����<br />
���� ������������������� ����� ����������������� ��<br />
������������ ��������������� ���� � ��� �������<br />
������� ��� ��� ��� �� �������� ������� ��� ������<br />
������ �� ���� ����� ��������� �������<br />
���� �� ��������������� ���� ��� ��������� ���<br />
�������� ��� � �� �� ������
Colofon<br />
<strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong>, het magazine van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
<strong>Noord</strong>, verschijnt zes maal per jaar en wordt<br />
verspreid onder leden in Drenthe, Friesland en<br />
Groningen<br />
Oplage: 1 00 exemplaren<br />
Redactie: P.J.M. Buurman,<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl<br />
Postbus 1 , 0 AD Haren<br />
tel.: (0 0) , fax: (0 0) 61<br />
Website: www.vno-ncwnoord.nl<br />
Advertentieverkoop<br />
Koninklijke Van Gorcum bv, Assen<br />
Lilian de Winter 0 2- 6<br />
Basisvormgeving<br />
Lieuwens Communicatie & Vormgeving,<br />
Lemmer<br />
Prepress en druk<br />
Koninklijke Van Gorcum bv, Assen<br />
Fotografie<br />
Bas van Mierlo<br />
Distributie<br />
Albracht, Groningen<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> vertegenwoordigt in Groningen,<br />
Friesland en Drenthe 12.000 bedrijven waarbij<br />
ruim 1 00 persoonlijke leden de harde kern<br />
van de vereniging vormen. Genoemde bedrijven<br />
representeren tachtig procent van de werkgelegenheid<br />
in de marktsector. Zestig procent van<br />
het ledenbestand zijn mkb-bedrijven.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong><strong>Noord</strong>Nieuws</strong> november 2006<br />
Agenda meer informatie: www.vno-ncwnoord.nl<br />
dinsdag 14 november 2006<br />
Bedrijfsbezoek Astellas Pharma europe<br />
Plaats: Astellas Pharma Europe, Meppel<br />
Ontvangst: 1 . 0 uur<br />
Sprekers: Freek Kuijper, plant director “Ster in gezonde productie”<br />
Einde: 1 . 0 uur<br />
woensdag 22 november 2006<br />
energieseminar: energiek ondernemen<br />
Een co-productie van RuG, Essent, Gasunie, Pentascope i.s.m. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
Plaats: Martiniplaza, Groningen<br />
Ontvangst: 0 .00 uur<br />
Einde: 1 . 0 uur<br />
Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden<br />
donderdag 23 november 2006<br />
JNO netwerkdiner<br />
Plaats: Kaap Hoorn Groningen<br />
Ontvangst: 1 . 0 uur<br />
Einde: 1 . 0 uur<br />
Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden<br />
maandag 27 november 2006<br />
Dé ontknoping<br />
Interactieve bijeenkomst georganiseerd door Bouwend Nederland in nauwe samenwerking<br />
met <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en MKB <strong>Noord</strong> met steun van de <strong>Noord</strong>elijke Regieraad Bouw<br />
Plaats: de Tamboer Hoogeveen<br />
Ontvangst: 1 . 0 uur<br />
Inleiders: Eelco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland. Hans Alders, Commissaris van<br />
de Koningin provincie Groningen en voorzitter <strong>Noord</strong>elijke Regieraad Bouw<br />
Einde: 1 . 0 uur<br />
dinsdag 28 en woensdag 29 november 2006<br />
Recruiting <strong>Noord</strong>: waar het noordelijk bedrijfsleven en HBOstudenten elkaar<br />
ontmoeten<br />
Een initiatief van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> ism NoBoringEvents en Martiniplaza<br />
Plaats: Martiniplaza, Groningen<br />
Ontvangst: 10.00<br />
Einde: 1 .00<br />
Tweedaags evenement waar noordelijke HBO-studenten van alle studierichtingen de gelegenheid<br />
krijgen om kennis te maken met het noordelijke bedrijfsleven en vice versa. Naast<br />
matching en (open) sollicitatiegesprekken vinden er diverse workshops en andere activiteiten<br />
plaats om studenten en ondernemers met elkaar in contact te brengen. Hoe talent vast te<br />
houden voor het noordelijk bedrijfsleven. Zie ook: www.recruitingnoord.nl<br />
Oproep aan het noordelijk bedrijfsleven haar deuren wijd open te zetten voor noordelijk<br />
talent.<br />
donderdag 30 november 2006<br />
Voorlichtingsbijeenkomst over het omgevingsrecht<br />
Plaats: Golden Tulip Tjaarda, Oranjewoud<br />
Ontvangst: 1 . 0 uur<br />
Einde: 1 .00 uur<br />
Dagvoorzitter: Cor Zijderveld, locatie directeur Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl<br />
donderdag 7 december 2006<br />
‘Mevrouw, mijne heren….’<br />
Een gesproken column én een praktijkschets van de wereld die brandweer heet. Een mannenwereld<br />
die noodgedwongen op zoek is naar vrouwen om de gelederen te versterken.<br />
Plaats: Het Kasteel, Groningen<br />
Ontvangst: 1 . 0 uur<br />
Sprekers: Marike van Zanten, journalist en auteur van het boek ‘Mevrouw, mijn heren….’<br />
Johan Postma, Commandant Brandweer Leeuwarden<br />
Einde: 1 . 0 uur
@Work<br />
City Access<br />
@Work<br />
Data<br />
@Work<br />
Telefonie<br />
D e h e l e z a a k o p é é n l i j n<br />
@Work<br />
Internet<br />
@Work<br />
Radio en<br />
Televisie<br />
U wilt snelheid van handelen. U wilt voordeel halen uit de nieuwste technieken om met<br />
uw klanten en relaties in verbinding te komen. U wilt de hele zaak voordelig op één lijn.<br />
Dan denkt u aan een breedband glasvezelnetwerk voor data, internet en telefonie.<br />
In uw regio maakt u van die gedachte werkelijkheid. Onder de naam @Work introduceert<br />
Essent Kabelcom een tijd- en kostenbesparende breedbandnetwerk.<br />
Supersnel, bijzonder betaalbaar en toegankelijk voor alle bedrijven en instellingen*.<br />
Wilt u snel zakendoen en een afspraak met onze accountmanager? Of liever eerst meer<br />
informatie? Kijk op www.atwork.nl of bel 0800 – 0620.<br />
@Work is een merk van Essent * Kijk voor voorwaarden en tarieven op<br />
www.atwork.nl.
Change language