RVS-Jaarverslag-2015

Bij een dergelijke aanpak zal de ervaring met de waardegedreven-regulering
meegewogen moeten worden. Die aanpak is
vaak bepleit bij de wettelijke regulering van beroepen en
diensten. De wet zou daarbij alleen de voor de beroepsbeoefening
geldende beginselen moeten vaststellen en geen gedetailleerde
gedragsregels (regelgedreven-regulering). Dit werd ook
beoogd bij de regulering van financiële markten en diensten.
Aanvankelijk was dit eveneens de aanpak die voor ogen stond
bij de rechtsbescherming tegen overheidshandelen, waarbij de
wet vooral algemene beginselen van behoorlijk bestuur zou
bevatten. De praktijk heeft echter uitgewezen dat binnen
enkele jaren de waarde-aanpak werd vervangen door een
netwerk van steeds meer en steeds gedetailleerdere regels.
Op het terrein van de medische en andere gezondheidsberoepsbeoefening
gaat het niet anders. Er zijn tal van codes,
protocollen, leidraden met als uitgangspunt: comply or explain;
dat wil zeggen: afwijken mag, mits dit kan worden uitgelegd.
De praktijk is echter dat de protocollen en regels nauwgezet
worden gevolgd, ook als dit professioneel gezien minder
verantwoord is. Uitleg kost schaarse tijd en moeite en afwijken
schept risico’s op het punt van de beroepsaansprakelijkheid.
Zo dreigen het professionele oordeel en de persoonlijke
verantwoordelijkheid uit de beroepsbeoefening te verdwijnen.
1.3.4 Verscheidenheid, besturen op maat en bestuurlijk
akkoord
Decentralisatie van bevoegdheden aan medeoverheden is ook
een manier om regelgeving aan te doen sluiten bij een
complexe en veranderende maatschappelijke werkelijkheid.
Medeoverheden stellen dan ieder binnen het eigen bestuurlijk
gebied regels of verzekeren voorzieningen in het licht van de
omstandigheden, maatschappelijke belangen en politieke
wensen ter plaatse. In het verlengde daarvan wordt van het
bestuur ‘beleid op maat’ verwacht bij de uitvoering van
voorzieningen. Afzonderlijke beslissingen moeten zijn
toegesneden op de omstandigheden en mogelijkheden van de
betrokken burger. Die aanpak vormt de dragende gedachte
achter de hervormingen in de afgelopen jaren op het terrein
van de jeugdzorg, de ouderenzorg, de gezondheidszorg
(Wmo), de arbeidsparticipatie en de natuurbescherming.
Het is nog te vroeg om de praktische effecten en resultaten van
deze hervormingen te waarderen. Het jaar 2015 was nog vooral
een overgangsjaar waarin gemeenten en provincies eerste
ervaringen opdeden met de nieuwe bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
Wel ontstond in de loop van het jaar in de
media geleidelijk aandacht voor de implicatie van deze aanpak:
het ontstaan van verschillen tussen gemeenten in regels en
aanpak van overigens vergelijkbare situaties. Deze ontwikkeling
is inherent aan decentralisatie van bevoegdheden. Dit neemt
niet weg dat zij scherp afsteekt tegen de ontwikkeling in de
voorgaande vijftig jaar, waarin met een beroep op rechtsgelijkheid,
rechtszekerheid en rechtseenheid bevoegdheden werden
gecentraliseerd en aanspraken werden geüniformeerd in het
kader van de eenheidsstaat en de gelijkheid van burgers.
Wat het effect van deze ontwikkeling is op de behoefte van
het maatschappelijk verkeer aan zekerheid, duidelijkheid,
eenheid en consistentie, zal nog moeten blijken. Eén ding is
duidelijk: tot minder regelgeving leidt het niet. Alle gemeenten
16