Nationale Haven Conferentie 2015

7
Vriend en vijand is het erover eens: willen havens voorbereid zijn op toekomstige
uitdagingen dan moet er worden geïnnoveerd en meer worden samengewerkt. Maar
vooral dit laatste blijkt in de praktijk niet zo eenvoudig te zijn. En hoe slaag je erin te
innoveren en tegelijkertijd de benodigde volumes over te slaan?
is ontzettend
lastig om op twee
benen te lopen”,
“Het
beweert prof. dr.
Frans van den Bosch van de Erasmus
Universiteit Rotterdam. Hij verklaart
zich nader: “Om strategische vernieuwing
te bewerkstelligen is het noodzakelijk
te exploiteren én te exploreren. Beide
benen moeten vooruit, wat met een
moeilijk woord als ‘ambidextrous’ wordt
aangeduid. Het is ontzettend moeilijk
dit te doen.” Van den Bosch verwacht
eerder dat havens hierin slagen dan grote
bedrijven. Hij acht versterking van de
havens noodzakelijk vanwege verschillende
bedreigingen. “Neem bijvoorbeeld
de afhankelijkheid van dominante klanten.
Dat is heel vervelend. Ook zijn er
hondsmoeilijke transformatieprocessen
richting onder andere biobased. Plants
worden immers voor tientallen jaren
neergezet. Ik vraag mij af waarom er niet
wordt afgestapt van het eigendomsmodel
en producenten gebruikmaken van
chemical leasing. Of iets anders: waarom
is er nog geen Port Uber? Met behulp
van intelligente ICT kan je je eigendom
verhuren. Dat klinkt misschien belachelijk
maar twaalf jaar geleden zeiden wij
dat ook van internetbankieren. En kijk
eens naar wat er nu is gebeurd.” Van den
Bosch is een duidelijke out-of-the-boxdenker
en brengt in dat havenbedrijven
voorbeelden zijn van belangrijke bedreigingen
voor de havens. “Ze focussen
zich op hun ‘eigen havens’ en hanteren
goederenoverslagcijfers als performance
criteria. Het binnenhalen van tonnen
vind ik echter geen goede indicator van
de prestaties van havens.”
JONGE HONDEN
Van den Bosch ziet als strategie voor
Nederlandse havens een ‘voortdurende
verbetering van de internationale,
innovatiegedreven, duurzame concurrentiepositie’.
“Bij innovatie draait het
niet om technologie, maar om managen
en organiseren”, zegt hij. “Dat kan
doorslaggevend zijn. Door middel van
samenwerkingsverbanden moet je kijken
waar het slimme in zit en hoe havens hun
concurrentiepositie kunnen verbeteren.
Daarvoor is wel een vertrouwensband en
kennisuitwisseling vereist. In jullie sector
gaat dit veel te langzaam. Er wordt veel
gepraat, terwijl je gewoon moet doen.
Innovatie is een proces van hard werken”,
aldus Van den Bosch. Hij onderscheidt
twee manieren van innoveren: door
middel van een bottom-up- en een
top-down-benadering. Bij dit eerste komt
het initiatief vanuit de havens en bij
het tweede is de overheid leidend. “Het
belangrijkste is dat er een ondernemende
mentaliteit heerst. Eventueel kan je game
changers aantrekken of een groepje jongen
honden aantrekken om een mogelijke
samenwerking te onderzoeken.
RESTWARMTE
“Natuurlijk proberen wij samenwerking
te zoeken”, reageert Eduard de Visser
van het Havenbedrijf Amsterdam op de
woorden van Van den Bosch. Visser is
als director strategy & innovation aan
het havenbedrijf verbonden. “Vroeger
waren er bijvoorbeeld twee havens die
cruises aanboden. Dit jaar is de haven
van Amsterdam dit samen met die van
IJmuiden gaan doen. Met als resultaat
dat wij meer schepen naar Amsterdam
weten te trekken en een beter product
bieden. Daarnaast is het zaak meer te
doen met de lading. Neem bijvoorbeeld
het afvalenergiebedrijf, dat restproduct
uit afvalstromen maakt. Hiervoor is
gezamenlijk een joint venture opgericht.
Wanneer je dit samen aanpakt is het