Gay&Night Juni 2009

GAY
EUROPE
homohuwelijk meer. Nu ben ik persoonlijk niet zo van het huwelijk.
Ik heb al twintig jaar een fantastische relatie en we hebben het vaak
over trouwen gehad maar wij vinden het zelf, maar dat is puur persoonlijk,
toch een beetje truttig. Maar ik vind het wel goed dat het
kan, omdat je dan geen discriminatie meer hebt.’
Een onlangs verschenen rapport laat vooral het verschil zien
tussen Oost- en West-Europese landen. Wat zou u tegen die
verschillen doen?
‘Er zijn een aantal dingen die je kunt doen. In het Europees Parlement
werken wij samen in een fractie met Verenigd Links en die zijn op dit
gebied altijd actief geweest. Zo is nu ook de antidiscriminatie-richtlijn
door het Parlement aangenomen, waar Verenigd Links in 2006 al een
resolutie over had ingediend en waar wij ook voor hebben gestemd.
Er zijn echter twee dingen waar ik bang voor ben. Ten eerste over
de onduidelijkheid wat betreft de reikwijdte van de gehandicaptenvoorzieningen
maar dat heeft niks te maken met homo-emancipatie.
Maar het tweede risico is het moment dat de richtlijn door de ministers
wordt besproken. Ik ben bang dat er dan een compromis wordt
gevormd. Nu staat er in een clausule dat de richtlijn nooit mag leiden
tot een verslechtering in de lidstaten, maar stel dat die zin sneuvelt in
het debat tussen de ministers, want dat zie je heel vaak in die onderhandelingen
tussen lidstaten. Als Parlement kun je alleen adviseren
en niet tegenhouden, en dan ben je dus afhankelijk van minister Donner
en moet je maar hopen dat hij het roer recht houdt. Ik ben bang
dat hij slappe knieën krijgt. Dan krijg je dus ‘het is niet ideaal, maar
we gaan wel vooruit’. Nederland gaat dan in zo’n geval achteruit en
dat moeten we niet hebben. Stap één is wel dat de wetgeving goed
moet zijn, en daar zorgt die richtlijn ook voor. Maar wetgeving is één
ding, maar bij discriminatiebestrijding gaat het om meer. Het gaat
vaak over een mentaliteit die moet veranderen, en dat doe je niet met
wetgeving alleen.’
‘DE WETGEVING IS MEESTAL
NIET HET PROBLEEM,
DE MENTALITEIT WEL’
Hoe is het gesteld met de juridische positie van homo’s in
Europa?
‘Wij zetten ons in voor de erkenning van het homohuwelijk. We willen
geen discussie aangaan over het invoeren van het homohuwelijk,
maar dat de lidstaten elkaars huwelijk erkennen is wel belangrijk.
Daar ga ik me ook sterk voor maken.’
Een land als Polen krijgt veel landbouwsubsidie terwijl
de president anti-homo uitlatingen doet. Moeten er geen
voorwaarden worden gesteld aan die subsidie?
‘Bij toetreding van nieuwe lidstaten moet je altijd de eis stellen dat
een land homo’s niet mag discrimineren en zo’n antidiscriminatiewetgeving
moet er gewoon zijn. De wetgeving is overigens meestal
niet het probleem, de mentaliteit wel. Dat kan wel veranderen, maar
dat kun je moeilijk van bovenaf opleggen. Als de wetgeving niet in
orde is dan kan de commissie gewoon sancties opleggen en dat hoeft
dan niet via de landbouwsubsidie te gaan. Maar in Polen, en dat merk
je ook in de praktijk, zijn mensen er nog niet aan gewend. Dan is het
toch heel goed wat het COC doet; werken van de grond af aan. Proberen
de mensen te beschermen tegen discriminatie en te helpen met
allerlei adviezen. Veel voorlichting is belangrijk. Amnesty International
nodigde me uit om op 16 mei in Riga deel te nemen aan de Gay
Pride. Helaas kan ik daar niet heen vanwege agendaproblemen. Maar
in plaats daarvan gaan we samen met het COC en met medewerking
van Amnesty op 16 mei een bijeenkomst organiseren in Felix Meritis
in Amsterdam met een live-verbinding met Riga, zodat we heel nadrukkelijk
onze solidariteit met de mensen in Riga tonen. We willen
duidelijk maken dat ze onze steun hebben. Er is daar toch altijd nog
veel geweld tegen holebi’s. Daarnaast zijn we niet voor te snelle
toetreding van nieuwe lidstaten; de SP stemde als enige fractie in
zowel de Tweede als Eerste Kamer tegen toetreding van Roemenië
en Bulgarije. Deze landen waren er nog niet aan toe, omdat ze de
corruptie en georganiseerde misdaad nog niet onder controle hadden.
Je moet de tijd gebruiken van toetredingsonderhandelingen
om zaken veranderd te krijgen, want daarna gaat de druk eraf; inmiddels
is in beide landen de corruptie juist weer toegenomen. Dat
geldt ook voor homo-emancipatie; als landen eenmaal toegetreden
zijn, is het moeilijker om veranderingen te bewerkstelligen dan in
de periode vóór de toetreding.’
Nederland kwam goed uit het recente rapport over de sociale
situatie van homo’s in de EU, opgemaakt door de Europese
Commissie van Mensenrechten.
‘Ja, Nederland heeft de zaken, wat de overheid betreft, goed op
orde. We hebben een hoop goede regelingen, maar dat wil niet
zeggen dat het maatschappelijk gezien helemaal goed zit. We hebben
toch te maken met meer geweld op straat. Maar er is natuurlijk
veel meer aan de hand. De inkomensverschillen zijn groter geworden,
jongeren doen het niet goed op school. Dit zijn allemaal bronnen
van onvrede die leiden tot geweld. Homogeweld is maar één
van de problemen. Vanaf de jaren ’90 is iedereen individualistischer
geworden. Ieder voor zich. De homobeweging is daar ook teveel in
meegegaan. Vroeger was er meer solidariteit en steun.’
Wat vindt u van het klimaat in Europa?
‘Ik heb nooit problemen gehad binnen de Europese Unie. Toch herinner
ik me nog wel de tijd dat je bijvoorbeeld in Engeland of Frankrijk
maar moest afwachten of een hotel bereid was twee mannen
één kamer te geven. In de ‘oude’ lidstaten is de situatie sinds de
jaren ’60 enorm verbeterd. Daarom blijf ik ook optimistisch over de
veranderingen in de nieuwe lidstaten.’
Zijn homorechten een onderdeel van de waarde in Europa?
‘We hebben in Europa het Verdrag van de Rechten van de Mens en
dat verdrag is bindend voor alle landen in Europa en heeft dus een
groter bereik dan de EU. De Raad van Europa en het Hof van de
Rechten van de Mens zijn ontzettend belangrijk. Binnen dat Verdrag
van de Rechten van de Mens heb je ook uitspraken over discriminatie
tegen homo’s. De discussie is dus eigenlijk; moet de EU
overdoen wat de Raad van Europa al doet? Of moeten we de Raad
van Europa versterken? Het Europese Hof krijgt te weinig geld om
zijn werk te doen en daarom willen sommige partijen in Brussel iets
soortgelijks opzetten. Mij lijkt het effectiever om dat geld dan aan
Straatsburg te geven.’
KORT CV DENNIS DE JONG
Foto: Suzanne van de Kerk
In 2000 promoveerde Dennis de Jong in Maastricht met een
proefschrift over vrijheid van godsdienst. De Jong zit sinds 2007
in het bestuur van de Rotterdamse SP-afdeling en hij werkt bij
het ministerie van Buitenlandse Zaken als speciaal adviseur
mensenrechten en bestuur. Ervaring in Brussel heeft hij al. Hij
werkte er als ambtenaar van de Europese Commissie. Hij komt
graag op voor mensen in verdrukking en werkt dan ook aan
migratie, mensenrechten en corruptiebestrijding.
GAY&NIGHT MAGAZINE 39