oplinie_06-2016

FOTO: UNIVERSITEIT UTRECHT
“
WE ACCEPTEREN
NIET MEER DAT
ZAKEN ‘ZOMAAR’
MISLOPEN’
is hij al even duidelijk. “Het had natuurlijk
al veel eerder moeten gebeuren en het
was mooier geweest als de overheid
daar zelf mee was gekomen. Dat is niet
gebeurd en daarom zij wij met twaalf
veteranen deze zaak begonnen.”
Inmiddels hebben zich maar liefst 160
Dutchbatveteranen bij advocaat Michael
Ruperti gemeld die de claim ondersteunen.
Volgens de raadsman zitten daar
‘alle rangen en standen’ bij. “Ook plaatsvervangend
commandant majoor Rob
Franken. Hij vindt dat Dutchbat ‘belazerd
en opgeofferd’ is”, aldus Ruperti. De
Dutchbatveteranen weten zich ook
gesteund door hun voormalige commandant
Thom Karremans. Wentink:
“Hij heeft natuurlijk zijn eigen zaak die
nog loopt, maar hij staat volledig achter
ons. Dat was goed om te horen.”
In de brief die Ruperti namens de twaalf
Dutchbatters heeft geschreven, wordt
erop gewezen dat de Staat onrechtmatig
heeft gehandeld door hen te sturen
op een kansloze en uitvoerbare missie.
De daaruit voortkomende schade
zal moeten worden gecompenseerd.
Wentink: “De afgelopen 21 jaar hebben
wij aanzienlijke reputatieschade ondervonden.
Dat is verder niet aan ons te
bepalen, maar wij beschouwen het niet
als een individuele zaak, maar als een
collectieve zaak met als doel dat de hele
groep Dutchbat 3 wordt vrijgepleit van
de fouten die destijds zijn gemaakt met
als gevolg de duizenden doden.”
Schikking
Wentink wijst er net als zijn advocaat
Ruperti op dat het niet tot een rechtszaak
hoeft te komen. Dat hangt mede
af van een gesprek tussen de landsadvocaat
en de eisers. “Ik denk dat het een
Christ Klep: “Elke
militaire operatie die
misloopt, is achteraf
gevoelig voor het
oordeel ‘onuitvoerbaar’.”
win-winsituatie zou zijn, als er gezamenlijke
schikking wordt overeengekomen.
Dat het niet weer jaren gaat duren.” De
Dutchbatveteraan wijst er op dat het
voor sommigen al te laat komt. “Ik heb
ook mensen om me heen gezien die
eruit gestapt zijn omdat ze het niet meer
aan konden. We doen het ook voor
hen, maar ook om te voorkomen dat
anderen hun weg volgen. Een eerherstel
zal daaraan bijdragen.“
Er is al gewezen op het speciale
draaginsigne voor Dutchbat 3, dat tien
jaar geleden werd uitgereikt. Het werd
nadrukkelijk gekoppeld aan de conclusie
van de parlementaire enquête dat
Dutchbat niets te verwijten viel. Wentink:
“Dat was een stukje erkenning en dat is
prima. Net zoals de uitspraak van minister
Hennis op Veteranendag waarin ze
aangeeft dat de missie op voorhand
kansloos was. Maar wij willen dat er een
nationaal eerherstel uitgesproken wordt
in de Tweede Kamer.”
Is hij niet bang dat de aanvankelijke
sympathie van veel collega-veteranen
en militairen omslaat omdat de kwestie
telkens opnieuw opgerakeld wordt?
“Nee, als ik kijk naar de reacties die we
hierop krijgen, ook van het publiek,
geloof ik dat niet. Iedereen vindt het
ook verhelderend om te lezen wat er
is gebeurd. Dat ze nu meer het echte
verhaal horen. En mensen begrijpen
hoe emotioneel en belangrijk het voor
ons is om dit te doen. Dus we voelen
ons niet alleen gesteurd door onze
maten van Dutchbat, maar zeker ook
door anderen.”
‘Niet uniek’
Volgens militair-historicus Christ Klep
is de claim van Dutchbatveteranen
niet uniek. “De zaak is wel uitzonderlijk,
maar in de VS bijvoorbeeld spanden
militaire slachtoffers van seksueel
geweld in de afgelopen jaren een
rechtszaak aan tegen het Pentagon.
Herstel van het eergevoel maakte daarvan
deel uit, naast de roep om schadevergoeding
en betere procedures.”
Dat de minister van Defensie op
Veteranendag sprak van een op voorhand
onuitvoerbare missie heeft Klep
‘hooglijk verbaasd’. “Gezien de ernst van
de zaak en het feit dat de ministeriële
verantwoordelijkheid ‘tijdloos’ is, zou
aftreden dan de logische volgende stap
zijn. Het Kabinet-Kok vertrok in 2002
juist vanwege Srebrenica, terwijl dit
kabinet minder ver ging in het nemen
van verantwoordelijkheid dan minister
Hennis nu doet. Bovendien sprak de
toenmalige tweede man van de landmacht,
generaal Ruurd Reitsma, vóór
Dutchbat vertrok over een ‘eervolle,
niet eenvoudige, maar uitvoerbare
opdracht’. Dat botst nogal met ‘op voorhand
onuitvoerbaar’!”
Klep denkt dat deze claim niet op
zichzelf staat. “Elke militaire operatie
die misloopt, is achteraf gevoelig voor
het oordeel ‘onuitvoerbaar’. De Belgen
worstelen tot op de dag van vandaag
met de missie in Rwanda, waar in 1994
tien paracommando’s gelyncht werden.
Achteraf gezien ook een ‘onuitvoerbare
missie’. Maar belangrijker nog is dat we
niet meer accepteren dat zaken ‘zomaar’
mislopen. Iets of iemand moet verantwoordelijk
of schuldig zijn, dus groeit de
claimcultuur.” Over de kans van slagen
van de claim van de Dutchbatters is hij
kort. “Tien jaar geleden zou ik hebben
gezegd: weinig kans. Nu ben ik niet
meer zo zeker!”
OPLINIE NOVEMBER 2016 21