20161127 inkr8trainer

InKr8
Trainer

Inkr8 oefeningen
1. ruzie: erger en minder erg
Nodig: flap-over
Voorbereiding: Je maakt op de flap-over een linker en een rechter kolom:
erger
minder erg
Opdracht
Bereid de groep even voor: Wij spelen even dat we ruzie hebben.
Speel als trainers niet meer dan 2 seconden samen een startende ruzie.
Deel 1 : erger
1. eerste stop.
Deel de groep deelnemers in tweeën
en vraag elk aan een helft van de
groep tips: wat moet ik zeggen om
deze ruzie erger te maken?
Luister goed naar de tips. Speel verder
en voer de tips letterlijk uit.
2. tweede stop. Vraag de helft van de
deelnemers tips:
wat moet ik doen om de ruzie nog
erger te maken?
Luister weer goed naar de tips. Speel
verder en voer de tips uit.
3. derde stop: Vraag de groep: wat
werkte goed om de ruzie erger te
maken?
Schrijf de vaardigheden zoals zij ze
noemen op de flap onder “erger”
Deel 2 : minder erg
1. eerste stop: Vraag weer aan de helft
van de groep:
We zijn nog steeds heel boos, wat kan
ik doen om de ruzie minder erg te
maken? Luister goed naar de tips.
Speel dat je nog steeds boos bent en
voer de tips uit.
2. tweede stop. Vraag de helft van de
deelnemers tips:
wat kan ik zeggen om de ruzie nog
minder erg te maken, op te lossen?
Luister goed naar de tips. Speel en
voer de tips uit.
3. derde stop: Vraag de groep: wat
werkte goed om de ruzie minder erg
te maken?
Schrijf de vaardigheden zoals zij ze
noemen onder “minder erg”.
Nabespreking
Vraag aan de groep: wat valt jullie op als je naar de flap kijkt?
Hoe zien jullie dit in het dagelijks leven?
De vaardigheden die onder “minder erg” staan worden de inhoud van de training.
Doel
Ervaren hoe je een ruzie erger of minder erg kan maken.
1
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 oefeningen
2. afspraken maken
Nodig: flap-over
Opdracht
1. inventariseren
Vraag aan de groep welke afspraken ze met elkaar willen maken om prettig met
elkaar tijdens de training te kunnen werken.
Welke afspraken hebben ze daarvoor nodig?
Schrijf hetgeen ze benoemen in hun woorden op.
Zorg ervoor dat in elk geval de volgende afspraken worden gemaakt:
a. vrijwilligheid: iedereen is vrij om al of niet mee te doen met een oefening. We
gaan elkaar niet over halen.
b. respect: we gaan tijdens de trainingen respectvol met elkaar om. (meestal wordt
deze in allerlei variaties genoemd door deelnemers)
c. vertrouwelijkheid: we hanteren tijdens de training vertrouwelijkheid, d.w.z. alle
persoonlijke verhalen en opmerkingen blijven binnen de groep en worden niet met
anderen buiten de groep gedeeld.
Benoem deze afspraken zelf als een door de trainer gewenste afspraak, als ze niet
door de groep zijn genoemd.
2. mee instemmen
Vraag als er geen nieuwe afspraken meer komen ieder lid van de groep persoonlijk
te antwoorden of te knikken of hij/zij het met deze afspraken eens is. Vraag dit ook
aan je collega trainer en jezelf. Als deelnemers nog aarzelen: vraag door wat iemand
daarbij dwars zit, tot de wens van de deelnemer duidelijk wordt. Dit kan betekenen
dat de afspraak verandert en opnieuw door iedereen geaccordeerd moet worden.
Zorgvuldigheid hierin levert op dat iedereen zich gehoord en gelijkwaardig voelt.
3. herhalen
Herhaal aan het begin van elke bijeenkomst de afspraken. Vraag nieuwe mensen of
ze het er mee eens zijn. Vraag of deelnemers er nieuwe afspraken bij willen. Laat
iedereen persoonlijk ook instemmen met de nieuwe afspraken.
Doel
Ieder lid van de groep gelijkwaardig benaderen en serieus nemen.
Samen bepalen hoe we tijdens de training met elkaar omgaan.
www.inkr8.nl 2016 2

Inkr8 oefeningen
3. afkoelen
Nodig: flap-over
Opdracht
1. vraag ieder van de groep op welke manier hij/zij afkoelt bij boosheid.
Schrijf alles op een flap.
Doe met z'n allen een paar van opgeschreven afkoelmanieren na.
2. Doe één of meerdere van vier onderstaande oefeningen een paar keer.
a. de cirkel doorbreken
Opdracht: 1. ga ontspannen zitten.
2. span al je spieren aan, armen, benen, voeten, schouders, etc.
3. ontspan al je spieren.
Vraag: hoe voelt dit?
b. druk en stil
Opdracht: Ga allemaal staan en beweeg je hele lichaam druk en schreeuw erbij.
Stop iedereen en vraag stil te zijn en ontspannen te staan.
Vraag: wat gebeurt er met je?
c. woede van je afschudden
Opdracht: ga allemaal staan en beweeg je hele lichaam druk en schreeuw erbij.
Vraag iedereen om hun ergernis en woede letterlijk van zich af te schudden door
bijvoorbeeld met armen en benen te zwaaien, met benen te slingeren, woede als
het ware van lichaam af te stropen.
Vraag: wat gebeurt er nu met je?
d. stop
Opdracht: Bedenk in tweetallen een ruzie om te spelen. Afspraak: Ieder kan op elk
moment een stop vragen en dan stop je allebei. Speel de ruzie, zeg op jouw
moment: Stop
Vraag: hoe is het om te vragen te stoppen? hoe is het als de ander een stop vraagt?
Doel
Experimenteren met verschillende manieren van afkoelen en ervaren welke manier
goed bij je past.
3
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 oefeningen
4. luisteren
Voorbereiding: vraag de groep om tweetallen te vormen.
Deze oefening bestaat uit 4 onderdelen, deelnemers blijven in het tweetal. Stel de
onderstaande vragen telkens aan andere deelnemers en zorg ervoor dat iedereen
een keer een vraag heeft gekregen.
Opdracht
Oefening 1 niet luisteren
De een vertelt een verhaal, de ander mag niet luisteren.
Stop de tweetallen na 1 minuut.
Vraag terwijl de hele groep luistert aan verschillende vertellers: hoe is dat voor je?
wat doet dat met je?
Doe de oefening nog een keer met gewisselde rollen.
Oefening 2 gesprek overnemen
De een vertelt een verhaal maar de ander neemt het gesprek snel over
en vertelt over eigen ervaringen.
Stop tweetallen na 1 minuut.
Vraag in de hele groep telkens aan een verteller: hoe is dat voor je? wat doet je dat?
Oefening 3 ongevraagd advies geven
De ander vertelt over iets dat belangrijk voor hem/haar is, de
ander gaat, te snel, ongevraagd advies geven.
Stop tweetallen na1 minuut.
Vraag in de hele groep telkens aan de verteller: hoe is dat voor je? wat doet je dat?
Oefening 4 wel luisteren
De een vertelt over iets dat belangrijk voor hem/haar is, de
ander gaat wél luisteren. Laat dit gesprek langer doorlopen.
Men krijgt nu echt de kans zijn of haar verhaal te vertellen.
Doe de oefening meteen nog een keer met gewisselde rollen.
Vraag in de hele groep aan een verteller: hoe is dat voor je? wat doet je dat?
Doel
Ervaren hoe het voelt en wat het oplevert als iemand echt naar je luistert.
www.inkr8.nl 2016 4

Inkr8 oefeningen
5. vertellen
Nodig: drie dezelfde foto’s in drie enveloppen
Opdracht
Opdracht groep: vertel de groep dat je drie vrijwilligers een foto
geeft, hen vraagt op de gang de foto te bekijken en vraagt om straks aan de
groep te vertellen wat ze op de foto zien. Vertel dat alles wat de vertellers vertellen
goed is! Opdracht voor de groep: luisteren en kijken. Bedenk vast hoe je gaat
luisteren en waar je op let/naar kijkt.
Opdracht DRIE vrijwilligers: Neem de vrijwilligers mee naar
de gang. Geef ze allen een enveloppe. Vraag hen de foto te
bekijken en straks voor de groep te vertellen wat ze zien op de
foto. Alleen wat ze zien. Zeg erbij dat ze deze oefening altijd goed
doen. Ze mogen niet met elkaar praten. Zet ze uit elkaar en zorg
dat ze de foto van elkaar niet kunnen zien. Let op: De oefening werkt beter als ze
niet weten dat het dezelfde foto’s zijn.
Uitvoering: Haal een van de vrijwilligers en vraag deze voor de
groep te gaan staan. Vrijwilliger mag de foto niet aan de groep
laten zien. Vraag te vertellen wat hij of zij ziet op de foto. Als deze
vrijwilliger klaar is haal je de volgende en vraagt hetzelfde. Als
deze klaar is weer de volgende. Ze zullen alle drie een eigen
beschrijving geven van de foto.
Nabespreking
Vraag aan groep: wat valt jullie op?
wat is de reden dat we deze oefening doen?
Blijf doorvragen met open vragen tot de deelnemers zelf achter het volgende
komen:
Ieder kijkt vanuit eigen geschiedenis, achtergrond, gevoel, ervaringen, kennis,
behoefte, relatie enz. naar de foto.
Vraag: Dit was een foto, hoe zit het dan met verhalen bij een gebeurtenis, een
ruzie?
Doel. Ervaren en inzien dat ieder ook bij een
ruzie zijn/haar eigen verhaal heeft en dat aan de ander moet vertellen.
5
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 oefeningen
6. vragen stellen
Nodig: flap-over, ongeveer 30-40 (gekleurde) stroken papier, stiften
Voorbereiding: Verdeel de groep bij 6 of meer personen in twee kringen van 3 of
meer . Per groep één trainer, één verteller en meerdere vragenstellers.
Opdracht 1
Vraag een vrijwilliger die een min of meer persoonlijk probleem wil vertellen, een
situatie waar hij zelf een van de betrokken partijen in is. Geef deze verteller
opdracht alleen te reageren op vragen, niet uit zichzelf te gaan vertellen. De
verteller mag altijd aangeven als hij wil stoppen om wat voor reden ook.
1. opdracht vragenstellers: Probeer de verteller te laten vertellen over zijn/haar
verhaal door gesloten vragen te stellen.
Gesloten vragen beginnen met een werkwoord: heb je? ga je? wil je etc. Op
gesloten vragen kan de verteller met ja of nee antwoorden.
stop
vraag de verteller: hoe is het om gesloten vragen te krijgen?
vraag de vragenstellers: hoe is het om gesloten vragen te stellen?
vraag beiden: wie van beiden is bij gesloten vragen aan het werk? (de vragensteller)
2. opdracht vragenstellers: Stel nu alleen open vragen. Open vragen beginnen met
wie? wat? waar? wanneer? hoe?
Instrueer de verteller als een gesloten vraag komt alleen ja of nee te antwoorden.
Vraag bij een gesloten vraag aan de groep hoe deze open te maken is.
stop
vraag de verteller: hoe is het om open vragen te krijgen?
vraag de vragenstellers: hoe is het om open vragen te stellen?
vraag beiden: wie van beiden is nu aan het werk? (degeen die het probleem heeft en dit alleen
zelf kan oplossen)
Opdracht 2
Vraag de groepjes: “bedenk samen zoveel mogelijk open vragen en schrijf elke vraag
op een strook papier. Help elkaar de vragen open te maken”.
Vraag de hele groep: “Leg samen alle stroken op de grond. Welke vragen stel je aan
het begin, welke later en welke meer aan het eind van het gesprek”?
Bespreek met elkaar de volgorde en dan de relatie met het Inkr8schema: waar is de
fase vertellen, de fase voelen etc. Laat de groep haar eigen schema fotograferen.
Doel
Door open vragen voelt verteller zich gehoord, gaat meer vertellen waardoor het
dilemma voor de verteller zelf helder wordt. Open vragen in je systeem krijgen.
www.inkr8.nl 2016 6

Inkr8 oefeningen
7. verwijt naar wens
Nodig: flap-over
Voorbereiding: Voor deze oefening maak je twee kolommen op een flap-over; links
‘verwijt’ en rechts ‘wens’. Verdeel de groep in twee groepen. Per groep één trainer,
één verteller en meerdere vragenstellers.
Opdracht
Vraag een aantal deelnemers een klacht of verwijt te noemen, dat ze zichzelf wel
horen zeggen (bijv. ‘je ruimt nooit je troep op’ of ‘hou nou eens op’). De verwijten
schrijf je in de linker kolom (ca. 4 verwijten). Degeen die het verwijt heeft genoemd
(verteller) mag vanaf nu alleen reageren in lichaamstaal. De anderen proberen
hardop te raden welke wens onder het verwijt zit. Verteller geeft via lichaamstaal
aan of dat klopt. Zorg ervoor dat in de wens niet de woorden jij en niet voorkomen.
Met jij erin is het toch een verwijt naar de ander. Met niet erin is alleen duidelijk
wat de ander niet wil, maar niet wat wel. Laat de groep samen zoeken naar zo'n zin
zonder jij en niet. Een wens gebruikt het woord ik: ‘ik wil graag rust ’, ‘ik wil graag
mijn eigen gang gaan’.
Waar verteller het meest enthousiast over is in lichaamstaal wordt in de
rechterkolom gezet. Zorg dat iedereen aan de beurt komt die een klacht noemde.
Stel vaak aan deelnemers bij het zoeken naar de wens de vraag: wat levert dit op?
Stimuleer deelnemers om door te gaan tot een basisbelang in de wens zit.
Nabespreking
Vraag aan de deelnemers: wat valt je op bij deze oefening? Wat neem je mee uit de
oefening?
Onder een verwijt zit altijd een wens. Het duurt lang voor we weten wat het
onderliggende basisbelang is. Maar degeen die de klacht uit blijkt heel goed te
weten wat zijn/haar wens is.
We praten ineffectief en onduidelijk met verwijten. Bovendien leiden ze tot
escalatie. Het werkt beter als we zelf onze wens geven of de ander naar de wens
vragen. Dan komen de onderliggende wensen, behoeftes en belangen van mensen
boven tafel.
Doel
Ervaren wat het betekent om in verwijten te praten en op welke manier je achter de
onderliggende wens kan komen.
7
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 oefeningen
8. samenspel
Nodig:
Voorbereiding: Deel de groep in groepjes van vier: twee spelen een ruzie en twee
spelen bemiddelaars. Een trainer gaat ruziespelers voorbereiden op de gang. De
ander helpt de groep bemiddelaars in de zaal.
Opdracht
Ruziespelers: Vraag op de gang aan beide ruziespelers hoe je hen boos kan krijgen.
Vraag of ze dat gebruiken bij het bedenken van een ruzie met een laag eronder.
Help hen door de vragen: wat gebeurde er vandaag? wat is vorige week gebeurd
waar je nog erg boos of verdrietig om bent?
Bemiddelaars: Vraag de bemiddelaars wat de rol is van bemiddelaars? van wie is het
probleem? wie moet het oplossen zodat ze samen verder kunnen?
Vraag de twee bemiddelaars om tafel en stoelen klaar te zetten. Laat hen samen
bespreken hoe ze het gesprek gaan aanpakken en hoe ze willen samenwerken.
Zodra ruziespelers en bemiddelaars klaar zijn met voorbereiding start de oefening.
Uitvoering: Vraag tijdens het spel twee keer een stop en vraag de bemiddelaars:
1. hoe is het om te doen?
2. wat gaat er goed?
Vraag aan ruziespelers: wat doen de bemiddelaars goed?
3. laat het Inkr8schema zien en vraag eerst aan de bemiddelaars: Waar denken jullie
dat de ene en waar de andere ruziemaker zit?
4. vraag aan de ruziemakers ieder apart: waar zij jij in het proces?
5. vraag aan de ruziemakers ieder apart: welke vraag heb jiij nu nodig om verder te
komen?
Nabespreking
In hele groep:
wat valt jullie op? wat neem je mee?
Doel
Als ruziespeler en als bemiddelaar ervaren: oordelen of waarnemen, partij trekken
of neutraal zijn, advies geven of zelf oplossen, niet luisteren of gehoord worden,
gesloten vragen of open vragen, verwijt of wens.
www.inkr8.nl 2016 8

Inkr8 achtergrond
Uitgangspunten van Inkr8
Ieder mens is sociaal met eigen mogelijkheden en een verantwoordelijkheid voor
zichzelf en de ander. Het is aan ieder om die verantwoordelijkheid te nemen. Wij
kunnen onze opvattingen over wat goed en kwaad is, wat gewenst en ongewenst is
alleen ontwikkelen samen met anderen, met mensen van allerlei leeftijden, met
allerlei culturele achtergronden, met allerlei talenten. Daarvoor is nodig dat de
verschillende werelden met elkaar verbonden zijn, dat we elkaar ontmoeten. Niet
om allemaal hetzelfde te zijn en denken, maar onszelf en elkaar te ontwikkelen en
met elkaar mens te zijn. Dit gebeurt thuis, op school, in de buurt en als lid van de
maatschappij en de wereld (umuntu ngumuntu ngabuntu: een mens is mens door
andere mensen).
Onderzoek
In 1979 is aan de Harvard University een project uitgevoerd (The Harvard
Negotiation Project) met als doel uit te zoeken wat de beste aanpak is als mensen
onenigheid hebben met elkaar.
Door duizenden conflicten die goed zijn opgelost te analyseren bleek dat bij de
ruzies die goed waren opgelost beide partijen samen een proces door waren gegaan
zodat ze naar elkaars belangen konden luisteren en samen tot een oplossing
kwamen. Dit proces bleek uit bepaalde fasen te bestaan. De
communicatievaardigheden die men daarbij gebruikt staan centraal tijdens de
Inkr8trainingen.
Onder elk verwijt zit een wens
Mensen hebben een aantal gemeenschappelijke belangen die we herkennen bij
elkaar: behoefte aan autonomie, zelfstandigheid, veiligheid, erkenning, respect,
zingeving etc.
Deze basisbelangen liggen ten grondslag aan ons handelen. Bij spanningen tussen
mensen zijn we ons vaak niet bewust van de onderliggende belangen en bestoken
we elkaar met standpunten. Een escalatie ligt op dan op de loer.
Als mensen botsten, als verwijten worden geuit en emoties oplaaien is het zeer
waarschijnlijk dat onderliggende belangen nog niet zijn uitgesproken. Onzichtbaar
voor de buitenwereld en vaak ook voor onszelf. Door vragen te stellen kunnen we
de ander helpen deze onderliggende belangen en drijfveren helder te krijgen.
Deze ijsberg laat zien dat een groot deel van kennis en vaardigheden van mensen
zichtbaar zijn voor de ander door gedrag en uitingen. Maar onder de oppervlakte
liggen gevoelens, zelfbeeld, motieven, normen en waarden en basisbelangen.
9
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 achtergrond
Deze zijn niet zichtbaar voor de ander. Daar moet je naar vragen. Onder elk verwijt
(zichtbaar en hoorbaar) zit een wens, belang (meestal niet zichtbaar en hoorbaar) .
Ont-moeten
Een training biedt een prachtige gelegenheid om elkaar te ontmoeten, met elkaar in
gesprek te komen en met en door elkaar te leren. We kunnen even stilstaan bij
onszelf in relatie met de ander en de groep. We kunnen even loskomen van het vele
“moeten”. De training is een plek waar deelnemers in een begrensde veilige situatie
kunnen experimenteren en allerlei ervaringen opdoen zonder directe gevolgen in
het dagelijks leven. In een training ga je iets doen en krijg je direct informatie over
hoe je het hebt gedaan.
In een training is een veilige situatie voorwaarde. Een veilige situatie waarin de
deelnemer vaste gewoontes los durft te laten, durft te zoeken naar een andere
manier van doen en waarin deze met anderen vrij kan kijken naar de eigen manier
van doen.
Leren van vaardigheden
Leren van vaardigheden door ervaren staat tijdens de bijeenkomsten centraal. Leren
kan je zien als een voortdurend proces van ervaren, er naar kijken, er over nadenken
en op basis hiervan iets nieuws proberen. Dan ervaar je weer het nieuwe gedrag,
gaat observeren, erover nadenken etc… Deze cirkel van ervaren, er naar kijken, er
over nadenken en experimenteren herhaalt zich steeds tijdens een training.
www.inkr8.nl 2016 10

Inkr8 achtergrond
Het is natuurlijk mogelijk de leerfasen in een andere volgorde te doorlopen of een
fase over te slaan. Maar als fasen worden overgeslagen of te snel doorlopen, daalt
het leereffect. Dat is te begrijpen: ervaring wint aan waarde als je erover nadenkt,
inzichten worden pas echt bruikbaar als je ze uitprobeert (experimenteren) en
toetst (ervaring, reflectie).
Bij de Inkr8-oefeningen wordt uitgegaan van de inzichten uit het onderzoek van
Sousa (‘How the brain learns’). Daaruit blijkt dat wij het meeste herinneren van
wat we zelf doen, uitleggen en toepassen.
Wat we ons na 24 uur nog herinneren
Horen 5%
Lezen 10%
Audio-visueel 20%
Demonstratie 30%
Discussie 50%
Doen 75%
Zelf uitleggen/toepassen 90%
Als we het meeste effect op termijn willen dan geldt bij alle oefeningen:
• Laat mensen zelf bepalen wat ze willen leren
• Laat mensen zelf ontdekken hoe ze dat kunnen leren
• Laat hen zelf ervaren, en ervaren, en ervaren
• Laat hen zelf benoemen wat ze leren en laat hen het aan anderen uitleggen
• En laat hen zelf benoemen wat ze hebben geleerd
11
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 achtergrond
Positieve feedback
Feedback is informatie geven aan iemand over hoe jij zijn of haar gedrag
waarneemt, begrijpt en ervaart.
Het geven van feedback gebeurt tussen twee personen en geldt dus ook alleen voor
die relatie tussen die twee mensen in die situatie.
Door feedback te ontvangen kun je je bewust worden van bepaald gedrag van jezelf
en de effecten daarvan op een ander. Dit bewustzijn geeft je de mogelijkheid je
gedrag te handhaven of te veranderen Mensen leren van positieve ervaringen en
van positieve reacties van anderen op hun gedrag. Door zelf te ervaren en zelf te
benoemen wat goed ging worden we sterker en blij en krijgen we meer
zelfvertrouwen. Na het horen van positieve feedback voelen we ons erkend en staan
we open voor leren van onze ervaringen (tips). We leren ook door te horen wat
anderen prettig vinden, of aan welk gedrag de ander wat heeft (feedback).
Door de verwachtingen die aan de deelnemers gesteld worden haalbaar te maken
d.w.z. iets hoger te leggen dan hetgeen zij kunnen, kunnen de deelnemers positieve
ervaringen opdoen en kunnen anderen positief gedrag benoemen. Te hoge
verwachtingen geeft teleurstellingen. Door een positief gevoel worden mensen
gemotiveerd om verder te leren.
Probeer feedback te geven vanuit jezelf (ik-zinnen) en wat je wil zeggen niet te
verpakken in een verwijt (jij-zinnen). Jij-zinnen zijn verkapte verwijten.
Verbale en non-verbale communicatie
De manier waarop wij iets zeggen (non-verbale communicatie) geeft vaak veel
informatie over de relatie, de stemming waarin iemand is, of hoe iemand zich voelt.
Er wordt gezegd dat 80% van de menselijke communicatie non-verbale
communicatie is en slechts 20% verbale.
Het experimenteren met en het letten op lichaamstaal van de ander en van jezelf is
een belangrijk onderdeel van de training.
Inhoudsniveau en betrekkingsniveau
Wanneer iemand iets tegen een ander zegt kan je de inhoud van de boodschap
onderscheiden van de manier waarop iets wordt gezegd. “Ik ga naar de bakker” is
enerzijds een mededeling. De persoon gaat naar de bakker. Maar als die persoon
dat op een verwijtende manier zegt, bijv. de nadruk wordt gelegd op het woord IK,
dan geeft de persoon ook een andere boodschap: er zit een verwijt onder en
daaronder weer een wens. Het niveau van de mededeling wordt het inhoudsniveau
van de boodschap genoemd en de manier waarop het betrekkingsniveau. Een (deel
van de) betrekkings-boodschap wordt duidelijk gemaakt door non-verbale
communicatie.
www.inkr8.nl 2016 12

Inkr8 achtergrond
De training
Start trainingsbijeenkomst
Start met een actie waarbij de mensen iets over zichzelf kwijt kunnen aan de groep
of aan een ander. Daarna kan je samen de afspraken maken of deze herhalen.
Zo zorg je ervoor dat iedereen even zelf aandacht krijgt, zijn stem hoort in de groep,
vanuit de dagelijkse rompslomp rustig kan overschakelen naar aandacht voor de
anderen in de bijeenkomst en zich daarop kan gaan concentreren.
Stel bijvoorbeeld een vraag die een brug kan maken naar de inhoud van de
trainingsbijeenkomst, bijv. Wat heb je deze week meegemaakt waarbij je dacht aan
de training?
Bij een grote groep kun je soms maar een paar deelnemers aan het woord laten (zelf
zorgvuldig kiezen op basis van de lichaamstaal die je ziet, de positie die iemand in de
groep heeft, de aandacht die iemand zelf al vraagt etc.)
Veilig voelen
Je veilig voelen in een groep is een voorwaarde voor leren. Dan pas kan je jezelf
kwetsbaar opstellen en durf je te experimenteren. Veiligheid is een relatief begrip.
Wat voor de een veilig is voelt voor de ander onveilig. Als mensen zich gezien en
gerespecteerd voelen als uniek persoon ontstaat veiligheid voor deze persoon. De
houding en het gedrag van de trainer tot iedere individuele deelnemer is hiervoor
essentieel.
De trainer zorgt voor veiligheid voor de deelnemers door:
A. zelf voorbeeldgedrag te tonen door iedere deelnemer open en respectvol
tegemoet te treden
B. het maken van een aantal afspraken vooraf en jezelf en anderen hieraan
houden:
o welke afspraken zorgen ervoor dat je je veilig voelt binnen de groep en
dat je goed met elkaar kan werken tijdens de training?
o In elk geval worden afspraken gemaakt over:
§ vrijwilligheid, iedereen bepaalt zelf of en hoe hij/zij meedoet aan
een oefening
§ vertrouwelijkheid, persoonlijke zaken die tijdens de training naar
boven komen blijven binnen de groep
§ respectvol gedrag t.o.v. elkaar
C. het ter sprake brengen wanneer de afspraken niet worden nagekomen,
D. indien gewenst kan een ieder tijdens de training voorstellen doen voor
nieuwe afspraken. Belangrijk dat dan weer iedereen het daar mee eens is.
13
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 achtergrond
Oefeningen
Bij alle oefeningen geldt:
• Laat mensen zelf bepalen wat ze willen leren
• Laat mensen zelf ontdekken hoe ze dat kunnen leren
• Laat hen zelf ervaren, en ervaren, en ervaren
• Laat hen zelf benoemen wat ze leren en laat hen het aan anderen uitleggen
• En laat hen zelf benoemen wat ze hebben geleerd
Pauze
Neem regelmatig pauzes, waarin mogelijkheid voor lichamelijke activiteiten. We
kunnen ons maximaal 45 minuten achter elkaar concentreren (bio-ritme). Daarna
hebben we nieuwe energie nodig (even lopen/ bewust ademhalen/ iets eten of
drinken enz).
Samenspel
Inkr8 heeft onder meer het samenspel ontwikkeld. Dit spel biedt deelnemers het
ervaren van de verschillende rollen bij botsingen en ruzies. We gaan het proces
herkennen dat we samen door moeten om elkaars belangen te kunnen horen. Door
dit spel regelmatig te spelen en allerlei daaruit voortkomende oefeningen te doen
versterken we de communicatievaardigheden die nodig zijn voor samenwerken en
samenleven. We worden ons bewust van vooroordelen, van eigen wensen en we
horen die van de ander. We ontvangen en geven feed-back, spreken uit en luisteren
naar datgene wat ieder dwars zit, analyseren het probleem en lossen het samen
met de ander op. Anderen ondersteunen ons bij het zelf/ samen oplossen van het
probleem.
Terugkijken
Kijk met de deelnemers op een positieve manier terug door open vragen te stellen
en naar tips of wensen te vragen.
a. Hoe was het om te doen? Betrokkene kan de eerste indrukken kwijt.
b. Wat werkte goed? Betrokkene geeft positieve erkenning aan zichzelf of
de ander en bevestigt wat goed ging.
c. Welke tips heb je? Nadat iemand iets positiefs heeft gehoord, kan men
ook tips beter horen.
www.inkr8.nl 2016 14

Inkr8 achtergrond
De trainer
Doel van training is om vaardigheden en gedrag van mensen in overeenstemming te
brengen met hun bedoelingen. Het gaat om de samenhang van denken, voelen,
kiezen, kunnen en handelen.
De trainer is begeleider van dit leerproces.
Trainen is gericht op “kunnen doen”. Het gaat over gedrag van mensen in een groep.
De trainer maakt deel uit van de groep, maar is geen echt lid van de groep.
De groep bepaalt de doelen van de training. De trainer helpt de groep om hun
doelen te vinden. De trainer is niet de baas of de leider.
Een trainer helpt bij het ontwikkelen van groepsnormen:
o respectvol met elkaar omgaan, het klimaat is accepterend,
o het is goed nieuw gedrag uit te proberen, niet direct kritiek geven,
o gevoel en beleving is belangrijk, je mag zeggen wat je vindt en voelt,
o wij leren van oefenen, observeren en bespreken,
o alles wat gebeurt is van belang,
o wij doen het met elkaar.
Door zelf open, positief, luisterend en vragend gedrag te vertonen geeft de trainer
een levend voorbeeld aan de deelnemers.
Concreet betekent dat het volgende:
• stel voor en na een oefening vooral vragen:
voor Wat wil je leren?
Hoe wil je dit leren?
Na Wat gebeurde er met je?
Hoe werkte het?
Wat heb je geleerd?
Spelen
Ons lichaam, ons denken en onze emotie zijn onderling onlosmakelijk door
ingewikkelde zenuwnetwerken met elkaar verbonden. Expressie door beweging is
heel belangrijk voor het leren van emoties. Het is zelfs onmogelijk om emotie uit te
drukken zonder beweging. We leren niet alleen in het hoofd. Ons uitdrukken in
beweging is belangrijk voor het leren. Door bewegen bevestigen we het geleerde
voor onszelf. Dit bewegen is vaak spreken of schrijven, maar ook tekenen, dansen,
zingen of spelen. Als we spelen zijn we bezig met lichaam, denken en emotie. Door
spel leren we in verbondenheid en veiligheid hoe we met elkaar kunnen zijn. 1
1
15
Carla Hannford, “Smart moves, Why learning is not all in your head”
www.inkr8.nl 2016

Inkr8 achtergrond
Een trainer zorgt ervoor dat deelnemers zich veilig voelen zodat daarbinnen een
afwisseling van stilte, uiten van emoties, bewegen en spelen plaats kan vinden.
Vragen stellen
Een belangrijke activiteit van een trainer, een begeleider en een bemiddelaar is het
stellen van vragen. Het doel is de ander te stimuleren tot vertellen zodat hij/zij zelf
inzicht krijgt in zijn/haar situatie.
Door op een actieve manier te luisteren zorgt de vragensteller voor een sfeer waarin
de ander kan vertellen en kan nadenken over het eigen verhaal.
De vragensteller helpt de verteller als hij/zij doorvraagt op wat de verteller vertelt.
Kortom, vragen stellen heeft tot doel om samen op ontdekkingsreis te gaan in het
verhaal van de verteller.
Een open vraag nodigt de ander uit om een verhaal te vertellen.
Open vragen stellen is technisch heel eenvoudig. Het vraagt de mentale instelling
van nieuwsgierig zijn, belangstellend zijn en vooral niet-weten.
Eigenlijk is elke open vraag goed, als je maar let op de reactie die de vraag te weeg
brengt. Met open vragen wordt de verteller gestimuleerd zelf te vertellen en zijn of
haar probleem op te lossen.
Een open vraagt begint met wat...., waardoor....?, wie.....?, waar......?, wanneer......?,
hoe.......?, (waarom....?).
De waarom-vraag is een open vraag, maar voelt voor de ander vaak als of deze zich
moet verantwoorden. Hij is te vervangen door: Wat maakt dat?
Een gesloten vraag hoort bij een verhoor. Iedere vraag die met “Ja” of “Nee” kan
worden beantwoord is een gesloten vraag. Meestal begint deze met een werkwoord
(kan je....? weet je......? ben je.....? heb je.....? ga je.....?, Bij een gesloten vraag
toetst de vragensteller wat hij al weet of denkt dat er aan de hand is. De
vragensteller gaat bedenken wat er met de verteller aan de hand is. De vragensteller
probeert het probleem van de verteller op te lossen en is aan het werk, niet de
verteller.
www.inkr8.nl 2016 16

Inkr8 achtergrond
Literatuurlijst
• Marshall B. Rosenberg, Geweldloze communicatie,
ISBN 90.56.37.121.5
• Thomas F. Crum, The magic of conflict, Turning a life of Work into a Work
of Art,
ISBN 0.671.63818.1
• Roger E.. Allen en Stephen D. Allen, Winnie-de-Poeh en het Oplossen van
Problemen, ISBN 90.6441.107.7
• William L.. Ury, Onderhandelen met lastige mensen,
ISBN 90.254.0159.7
• Virginia Satir, Menselijke contacten, Relatie – communicatie - contact,
ISBN 90.244.1051.7
• Roger Fisher, William L..Ur en Bruce Patton , Excellent onderhandelen,
ISBN 90.254.0113.9
• Donald MacGillavry, Echtscheiding en bemiddeling,
ISBN 90.6100.431.4
• M. D. Vreugdenhil, Mediation in de praktijk,
ISBN 90 5454 569 0
• Onder redactie van A. F. M. Brenninkmeijer, Handboek Mediation,
ISBN 90.5409.365.X
• Frank R. Oomkes, Training als beroep,
ISBN 90.5352.006.6
• Elly Verblaauw, Trainen vanuit de vensters van het hart,
ISBN 90.5749.7093
• Carla Hannaford, Smart Moves, Why learning is not all in your head,
ISBN 0.915556.37.5
Contactgegevens inkr8:
Marieke Stenvers
m.stenvers@inkr8.nl
0651831766
Paul Jansen
p.jansen@inkr8.nl
0653139789
17
www.inkr8.nl 2016

1.Hoe was het voor je het om mee te doen met de training?
2. Welke oefeningen zijn je bijgebleven?
3. Wat heb je geleerd?
4. Hoe pas je dit toe?
5. Welke verandering ervaar je in je contacten met anderen?
6. Wat kan deze training volgens jou bijdragen aan de veiligheid in de buurt?
7. Wat zou je nog meer willen leren? Tips
www.inkr8.nl 2016 18