Dutch Courier Feb18._Full

PAGE 6 February 2018 Dutch Courier
IN DE MARGE
Andries Snoek
andries@dutchcourier.com
Traditionele feesten
Wat hebben Australia Day en Zwarte Piet
met elkaar de maken? Ogenschijnlijk
niets, het ene evenement is in Australië
en het andere in Nederland. Niettemin (
“je kunt er vergif op innemen”, zeggen ze
in Nederland), hebben beide gemeen, dat
ze elk jaar weer sommige beroeringen teweeg
brengen onder bepaalde delen van
de bevolking.
Australia Day geeft elk jaar weer in Januari
enig rumoer over de betekenis ervan, die
voor de oorspronkelijke immigranten uit
Groot-Brittannië het begin is van de ontwikkeling
naar een sterk land met een
welvarende economie, en voor een ander,
het begin van de onrechtmatige bezetting
van Aboriginal grondgebied.
Zwarte piet is In Nederland sinds de binnenkomst
van gekleurde bewoners een
onderwerp van voortdurende discussie
(die in november oplaait), omdat die aan
het slavernijtijdperk zou herinneren.
Een Surinaamse die zich een Nederlandse voelt.
De donkergekleurde Surinamers zijn oorspronkelijk
afstammelingen van de slaven,
die door de Nederlandse kooplieden
vanuit Afrika gewelddadig naar Amerika
werden verscheept. Nu heeft Zwarte
Piet niets met die slavenhandel te maken,
maar alles met de Moren ( Noord-
Afrikaanse Berbers) die half Spanje hadden
veroverd. Het kostuum van Zwarte
Piet herinnert aan deze Moren, maar hij
is veel zwarter dan de Moren. Zwarte Piet
is namelijk zwart geschminkt om hem onherkenbaar
te maken, althans dat hoopt
men. Toen ik als 17-jarige jongeman voor
Zwarte Piet speelde bij de officiële intocht
van Sinterklaas in ons stadje, hoorde ik
toch nu en dan vanuit het toekijkende volk
klinken “Hé, da’s Snoek!” Ik zie dus geen
toekomst voor blanke of met roet bevuilde
Pieten en helemaal niet voor Pieten die
alle kleuren van de regenboog hebben.
Het gaat juist om het onherkenbaar maken
van Sint en Piet.
Botany Bay
Ook zie ik geen andere datum voor de viering
van Australia Day dan de 26e Januari,
want wat nu Australië is, is op die datum
begonnen. Als Engeland het werelddeel
niet in bezit genomen zou hebben, dan
zouden kort daarna de Fransen het heb
ben gedaan, of de Spanjaarden of misschien
toch de Hollanders, wellicht ook de
Chinezen. Zo ging dat in die tijd. Heel
Europa is overwegend bevolkt door de
nakomelingen van stammen die uit het
oosten van de wereld zijn gekomen. Wat
voor voordeel zou het de Aborigines hebben
gebracht als ze niet, of door een ander
land dan Engeland bezet zouden zijn
geworden?
Zouden de Aborigines zich zonder buitenlandse
hulp ontwikkeld hebben als andere
oosterse volken, zoals China of het huidige
Indonesië, om een paar voorbeelden
te noemen? Het is allemaal speculatie om
aan te duiden dat we de tijd niet kunnen
terugdraaien. Dat er grote fouten zijn gemaakt
in het verleden, en zelfs in het recente
verleden, in het scheppen van een
juiste verhouding tussen de oorspronkelijke
en nieuwe bewoners van Australië, dat
staat wel vast. Vanuit die situatie van fouten
moet een nieuw beleid worden opgezet,
maar dan wel uitgaande van deze tijd
en gericht op de toekomst. Australia Day
moet dan ook een symbool zijn voor verbetering
van de onderlinge verhoudingen.
Op de dag dat de ‘nieuwe tijd’ begon...
Standbeelden
In het verlengde van het voorgaande ligt
ook de discussie over de waardering en
veelal ook de verering van lieden die in
het verleden roem verworven hebben
door ontdekking van landen en streken
die zij tevoren niet kenden, en die meegewerkt
hebben aan de kolonisering daarvan.
Om kort te gaan: Zijn figuren uit het
verleden als o.a. Captain Phillip, Captain
Cook, Jan Pieterszn. Coen en Abel Tasman
het waard om er standbeelden voor op te
richten. En als ze al opgericht zijn, moeten
ze dan blijven staan nu we tegenwoordig
heel wat anders tegen hun daden van
weleer aankijken?
Captain Arthur Phillips
De discussie hierover laaide in Australië
op in verband met de viering van Australia
Day, en in Nederland naar aanleiding van
de heropening van het Mauritshuis in Den
Haag. De meeste mensen denken dat dit
statige huis zijn naam ontleent aan de
Stadhouder Prins Maurits, die niet bepaald
een ‘lieverdje’ was, maar zijn gouden
sporen heeft verdiend door zijn belangrijke
bijdrage aan de bevrijding van het
land van de Spaanse overheersing. Het
Mauritshuis echter - gebouwd door de
beroemde architect Jacob van Campen -
verdient zijn naam vanwege de eigenaar
Johan Maurits van Nassau, een neef van
de Oranjes, die Gouverneur was van het
toenmalige Brazilië en daarom de bijnaam
Braziliaan kreeg. Het huis staat vlak bij het
Binnenhof, toendertijd de residentie van
de Oranjes. Het is nu een schilderijenmuseum
met een prachtige en waardevolle
collectie.
Mauritshuis
Bij de heropening deed zich de vraag voor,
of er niet wat meer over de historische
achtergrond van dit museum vertoond
zou kunnen worden. Dit resulteerde in de
inrichting van een aparte zaal met schilderijen
van Johan Maurits en van zijn tijd.
Daarbij kon natuurlijk niet achterwege
worden gelaten, dat deze Maurits ook aan
slavenhandel heeft gedaan.
Voorheen was er ergens in een zaal een
‘buste’ van Johan Maurits tentoongesteld
die een tijdelijke kopie was, van ondeugdelijk
materiaal vervaardigd. Het weghalen
daarvan bracht rumoer teweeg waarin
de ‘anti politiek-correcten’ zich danig roerden.
Zelfs de Minister- President kwam er
nog aan te pas. Zij hadden echter over het
hoofd gezien dat er nu een speciale zaal
voor Johan Maurits was ingericht! Al met
al kwam daardoor weer het gesprek op
gang over standbeelden en zo, en vooral
het Standbeeld van J Pzn Coen in Hoorn
moest het opnieuw ontgelden. Coen zowel
als Johan Maurits vormen echter een
onderdeel van de geschiedenis en verdienen
een plaats in de ‘gallerij van bijzondere
mensen’
En zo verdienen ook James Cook en Arthur
Phillip hun standbeelden in Australië, omdat
ze tot een belangrijk hoofdstuk behoren
van de Australische geschiedenis.
In plaats van standbeelden weghalen zou
men het geschiedenisonderwijs kunnen
verbeteren, want met de kennis daarvan
is het treurig gesteld, zowel in Australië
als in Nederland. De beroemde regel van
de dichter Willem Bilderdijk gaat nog altijd
op: “In het verleden ligt het heden, in het
nu wat worden zal.”
‘Heet hangijzer’
Volgens Van Dale betekent deze uitdrukking:
een ‘netelige zaak’, en met netelig
wordt dan bedoeld: ‘lichtgeraakt, bedenkelijk’.
Een goede reden dus om het onderwerp
dat ik nu eens wil aansnijden,
te vermijden. Maar het is ook zo, dat als
een onderwerp zo dikwijls in het nieuws
komt, het ook in een commentaarrubriek
genoemd moet kunnen worden. Waar het
hierom gaat is het begrip ‘harassment’,
oftewel ‘lastig vallen’. Over het algemeen
maken de mensen en dus ook de media
zich daarover niet zo druk; dat zoeken de
mensen zelf maar uit en als het te erg
wordt dient men naar de politie te gaan
om het aan te geven. Maar kijk, als het
‘sexual harassment’ wordt, dan liggen de
zaken anders, dan wordt het interessant
voor de media want er zit smeuige kopij
in, die graag gelezen wordt.
Het is me hierbij opgevallen dat het vooral
mannen zijn die beschuldigd worden en
dat deze in de regel financieel goed-af
zijn of een vermogende instelling achter
zich hebben staan, zoals een kerk of een
sport. Onder de rijke mannen zijn er ook
diverse acteurs, zoals Craig McLachlan,
die onlangs in het nieuws kwam toen hij
door drie actrices beschuldigd werd van
onder meer ‘sexual harassment’ en ‘indecent
assault’. Eerder was het de nog
altijd beroemde acteur Geoffrey Rush die
door een paar actrices aangeklaagd werd
vanwege ‘inappropriate behaviour’ . Toen
Rush ferme tegenmaatregelen nam om
zijn naam te zuiveren, was het rumoer
spoedig verstomd en verdween hij uit het
nieuws.
Waar McLachnan algemeen bekend door werd
Nu is het verre van mij om hierover een
oordeel te verkondigen of om een voorof-tegen
standpunt in te nemen... wie
ben ik als niet-jurist om me daaraan te
wagen. Een paar waarnemingen lijken me
evenwel niet misplaatst in deze rubriek.
Met name bij McLachlan kwam er plotseling
een ware vloedgolf van publiciteit,
de ABC wijdde er zelfs een volledig 7.30
Report aan en vrijwel alle nieuwsuitzendingen
begonnen die dag met dit ‘nieuws’.
Het was opvallend dat er gelijktijdig drie
dames met aantijgingen kwamen en hun
optreden voor de camera leek mij goed
ingestudeerd, wat men van actrices kan
verwachten. Natuurlijk sprak Craig de
beschuldigingen onmiddellijk tegen, maar
dat schijnt weinig indruk te maken en
werd in het nieuws terloops genoemd. Pas
enkele weken later ging hij een juridisch
tegenoffensief openen.
Wat mij in al dit soort aangelegenheden
het meest opvalt is, dat het lijkt alsof een
beschuldigde door velen direct als schuldig
wordt gezien, tenzij hij zijn onschuld
kan bewijzen. In de ‘normale’ rechtspraak
is het zo, dat een beschuldigde als onschuldig
wordt beschouwd, tenzij zijn
schuld bewezen is. Op grond van de beschuldiging
komt de man in de regel op
non-actief te staan, en wordt zijn hele gezin
onder bijna ondraaglijke druk gezet.
En dat, als er alleen nog maar een aanklacht
ligt en geen bewijs.
Het is niet onmogelijk dat de beschuldigde
later onschuldig blijkt te zijn, maar dan
is er inmiddels al veel kwaad gesticht.
Het komt me voor dat de procedure in
dit soort gevallen eens door de experts
tegen het licht moet worden gehouden
om tot een zorgvuldige afhandeling te komen.
In deze tijd van ‘sociale media’ wordt
bescherming van de ‘privacy’ moeilijker,
maar ook wenselijker.
www.dutchcourier.com