Leren fietsen
Een handleiding bij het organiseren van fietslessen voor volwassenen.
Een handleiding bij het organiseren van fietslessen voor volwassenen.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ormingplus Kempen<br />
ormingplus Kempen<br />
Handleiding bij het organiseren van<br />
fietslessen voor volwassenen<br />
<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>
Een uitgave van Vormingplus Kempen<br />
Samensteller: Christa Truyen<br />
Vormgeving en druk: www.gbmaes.be<br />
Foto’s: www.bartvandermoeren.com en www.vormingpluskempen.be<br />
Publicatiedatum: november 2007<br />
ISBN 9789081162845<br />
D/2007/11.195/4<br />
Verantwoordelijke uitgever: Martine Coppieters, Otterstraat 109/4, 2300 Turnhout
Handleiding bij het organiseren van<br />
fietslessen voor volwassenen<br />
<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>
Inhoud<br />
Stap 1 Even stilstaan. Is dit project iets voor ons? 7<br />
Stap 2 Een projectgroep samenstellen 8<br />
Stap 3 Welke concrete resultaten wil je bereiken? 10<br />
Stap 4 Wie wil je bereiken?<br />
Wie mag lesgeven/begeleiden? 13<br />
Wie mag de lessen volgen? 14<br />
Stap 5 Een goede voorbereiding is het halve werk<br />
Een stappenplan opstellen 16<br />
Een budget opstellen 25<br />
Een meetplan opstellen 26<br />
Stap 6 Uitvoering 28<br />
Stap 7 Nazorg 32<br />
Stap 8 Met dank aan 37<br />
Adressen wegwijs 39<br />
Organisaties die fietscursussen organiseren voor volwassenen 46<br />
Sociale economieprojecten die fietscursussen organiseren 51<br />
Sociale economieprojecten die <strong>fietsen</strong> verhuren aan groepen 52<br />
Bijlage 1 Checklist fietsproject 54<br />
Bijlage 2 Contactfiche kandidaat-fietsvrijwilliger 58<br />
Bijlage 3 Contactfiche kandidaat-deelnemer 61<br />
Bijlage 4 Fietsonderdelen 64<br />
Bijlage 5 Opvolgingsschema leren <strong>fietsen</strong> 65<br />
Bijlage 6 Stuurvaardigheidstest op een afgesloten terrein 67<br />
Bijlage 7 Een fietsdiploma 70<br />
Bijlage 8 De flyer 71
Waarom een project ‘leren <strong>fietsen</strong>’?<br />
Er zijn nog steeds volwassenen die niet of moeilijk kunnen <strong>fietsen</strong>. Tot deze groep behoren vooral<br />
allochtonen, nieuwkomers, maar ook oudere mensen en jongvolwassen die nooit hebben leren<br />
<strong>fietsen</strong> …<br />
Kunnen <strong>fietsen</strong>, heeft nochtans veel voordelen. Je bent minder afhankelijk van je partner of anderen<br />
om zelfstandig op stap te gaan. Het verhoogt je tewerkstellingskansen want als je mobieler bent, kan<br />
je gemakkelijker en sneller op je werkplaats geraken. En <strong>fietsen</strong> is niet alleen plezant maar ook gezond<br />
én goed voor het milieu.<br />
<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong> als volwassene is verre van vanzelfsprekend. Hoe leer je dat? Bij wie kan je terecht?<br />
Jouw organisatie kan deze vragen oplossen. Waarom organiseer je zelf geen fietslessen?<br />
Deze brochure gaat je daarbij helpen. Ze beschrijft de verschillende stappen die je moet zetten<br />
en bevat een heleboel tips om aan de slag te gaan.<br />
Inspiratiebron is het project ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’ van Vormingplus Kempen. Die startte in 2006 een<br />
fietsproject voor volwassen vrouwen in samenwerking met Prisma, het integratiecentrum van<br />
het arrondissement Turnhout, EVA, een organisatie van allochtone vrouwen, en de politie en<br />
preventiedienst van de stad Turnhout.<br />
Het werd een boeiend verhaal waar leren <strong>fietsen</strong> belangrijk was, maar waar ook interculturele<br />
ontmoetingen een kans kregen en een vrijwilligerswerking floreerde. De organisatie van een<br />
fietsproject werd een mooie manier om mee te sleutelen aan de multiculturele dialoog en<br />
empowerment. Door bewust allochtonen en autochtonen te betrekken bij de fietslessen werk je<br />
onrechtstreeks mee aan de integratie tussen deze twee groepen.<br />
De Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) wil graag goede projecten inzake verkeer en<br />
mobiliteit in de rest van Vlaanderen promoten. Vormingplus Kempen had al heel wat ervaringen<br />
opgedaan met haar fietsproject. De VSV is ervan overtuigd dat andere organisaties uit deze<br />
ervaringen kunnen leren. Ze staat dan ook achter dit initiatief en wil het fietsproject van<br />
Turnhout als voorbeeld promoten in de rest van Vlaanderen, zodat ook andere organisaties<br />
degelijk onderbouwd aan de slag kunnen als ze een fietscursus voor volwassenen willen<br />
organiseren.
UIT WELKE STAPPEN BESTAAT HET PROJECT?<br />
Stap 1<br />
Stap 2<br />
Stap 3<br />
Stap 4<br />
Stap 5<br />
Stap 6<br />
Stap 7<br />
Stap 8<br />
Even stilstaan. Is dit project iets voor ons?<br />
Een projectgroep samenstellen<br />
Welke concrete resultaten wil je bereiken?<br />
Wie wil je bereiken?<br />
- Lesgevers: wie mag les geven/begeleiden?<br />
- Deelnemers: wie mag de lessen volgen?<br />
Een goede voorbereiding is het halve werk<br />
1. Een stappenplan opstellen<br />
De locatie<br />
Het materiaal<br />
De lesgevers<br />
De deelnemers<br />
De concrete activiteiten<br />
2. Een budget opstellen<br />
3. Een meetplan opstellen<br />
Uitvoering<br />
Nazorg<br />
Met dank aan
stap 1<br />
Even stilstaan.<br />
Is dit project iets voor ons?<br />
Denk rustig na over het project.<br />
• Is dit iets voor je organisatie?<br />
• Is er enthousiasme voor?<br />
• Is er vraag naar?<br />
• Heb je voldoende zicht op de bevolkingsgroepen bij wie de behoefte leeft<br />
om te leren <strong>fietsen</strong>?<br />
• Kan je er voldoende tijd voor vrijmaken?<br />
• Zijn er organisaties waarmee je kan samenwerken?<br />
• Zijn de financiën aanwezig?<br />
• Zijn de praktische voorwaarden haalbaar?<br />
Lees dus het onderstaande stappenplan goed door. Bespreek in welke mate de voorwaarden<br />
die in de stappen beschreven staan haalbaar zijn voor jouw organisatie.<br />
De checklist in bijlage 1 kan je bij de bespreking helpen.
stap 2<br />
Een projectgroep samenstellen<br />
Projecten uitvoeren, doe je niet alleen. Ze worden gedragen door meerdere personen of organisaties.<br />
Concreet samenwerken met anderen is net één van de leuke kanten aan projecten. Ga dus op zoek<br />
naar mensen die mee de kar willen trekken.<br />
De samenstelling van je groep is belangrijk. Ideaal gezien wordt het een diverse groep: denkers en<br />
doeners, professionals en vrijwilligers, allochtonen en autochtonen…<br />
Het belangrijkste is dat ze gemotiveerd zijn. De groep moet voor dit project ook niet te groot zijn.<br />
De projectgroep bij Vormingplus bestond uit 4 personen: iemand van Vormingplus, Prisma, de politie<br />
en preventiedienst van Turnhout en EVA.<br />
Tips<br />
• de lokale politie is vaak erg geïnteresseerd in dit soort van projecten;<br />
• in elke regio bestaan er organisaties die vertrouwd zijn met het werken met allochtonen.<br />
Informeer eens of ze mee willen werken;<br />
• centra voor basiseducatie;<br />
• integratiediensten en -centra;<br />
• allochtonenverenigingen;<br />
• verenigingen waar armen het woord nemen;<br />
• federale asielcentra.
Maak duidelijke afspraken met alle partners. Goede afspraken maken goede vrienden.<br />
Stel een projectleider aan. Er moet iemand zijn die instaat voor de algemene coördinatie. Hij of zij is<br />
de stuwende kracht achter het project, stelt de doelstellingen en de timing op en waakt erover dat die<br />
gerespecteerd worden.<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
Vormingplus stond in voor de algemene<br />
coördinatie en praktische uitwerking van het<br />
project.<br />
De politie en preventiedienst was verantwoordelijk<br />
voor de module ‘Veilig <strong>fietsen</strong> in<br />
het verkeer’ en zorgde voor de materialen.<br />
Prisma gaf advies over het omgaan met<br />
diversiteit en verschillen in de groep.<br />
EVA hielp mee met de werving van de<br />
deelnemers.
stap 3<br />
Welke concrete resultaten<br />
wil je bereiken?<br />
Elke projectgroep heeft de neiging deze stap over te slaan. Iedereen staat te popelen om er in te<br />
vliegen en concrete activiteiten uit te werken. Maar dat moet nog even wachten.<br />
Leg met de groep eerst vast welke concrete resultaten je wil bereiken met het project. Het moet voor<br />
iedereen duidelijk zijn waar je naar streeft en hoe hoog je de lat legt. Zeker als er met verschillende<br />
organisaties samengewerkt wordt, is het belangrijk om op dezelfde lijn te zitten.<br />
Door de verwachte resultaten duidelijk te benoemen, maak je de verdere uitwerking van het project<br />
ook veel eenvoudiger. Bovendien ga je, als je deze stap overslaat, achteraf nooit goed kunnen<br />
evalueren hoe succesvol je project was.<br />
Hieronder staan een aantal voorbeelden van criteria waaraan je concrete resultaten kan koppelen.<br />
• Verwachte resultaten in verband met het project.<br />
Bepaal wanneer een project voor jou geslaagd is.<br />
Voorbeelden<br />
Het aantal deelnemers, het profiel (mannen en/of vrouwen, leeftijd …), aanwezigheidsgraad<br />
tijdens de lessen, aantal deelnemers dat na afloop goed kan <strong>fietsen</strong>. Bepaal ook wat goed <strong>fietsen</strong><br />
is. Is dat slagen in een stuurvaardigheidstest, zelfstandig kunnen <strong>fietsen</strong> in een rustige buurt, onder<br />
begeleiding kunnen <strong>fietsen</strong> in een druk centrum …?<br />
10
• Verwachte resultaten in verband met het verloop van de cursus.<br />
Hier beschrijf je hoe de deelnemers de cursus beoordelen.<br />
Voorbeelden<br />
Vinden ze van zichzelf dat ze kunnen <strong>fietsen</strong>? Kunnen ze <strong>fietsen</strong> in een rustige buurt of ook in<br />
een druk centrum? Zijn ze tevreden over de lesgevers, over de organisatie van de cursus, over het<br />
materiaal?<br />
Ook voor de lesgevers kan je een aantal criteria benoemen.<br />
Voorbeelden<br />
Zijn ze tevreden over het verloop van het project (organisatie, begeleiding/ondersteuning van de<br />
lesgevers)? Zijn ze zelf tevreden over de prestaties van de cursisten? Hebben ze deugd beleefd aan<br />
het lesgeven? Hebben ze veel bijgeleerd?<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
Voor alle partners was het belangrijk dat alle deelnemers<br />
konden <strong>fietsen</strong>. Niet alleen op een veilig<br />
terrein, maar ook in het verkeer. Vooraleer er werd<br />
gefietst in het verkeer, moesten de deelnemers<br />
slagen in de stuurvaardigheidstest (zie bijlage 6)<br />
en de basisverkeersregels kennen.<br />
Van bij de start bleek dat het werken met een<br />
multiculturele doelgroep extra motiverend was<br />
voor de vrijwillige lesgevers. Het samenbrengen<br />
van verschillende culturen werd daarom een<br />
belangrijke meerwaarde voor Vormingplus.<br />
Vormingplus wou met haar project ook ervaring<br />
opdoen in het samenwerken met vrijwilligers.<br />
Het project was voor Vormingplus geslaagd als<br />
alle vrijwilligers achteraf tevreden waren over<br />
de begeleiding die ze kregen tijdens het project.<br />
Daardoor ging er in het project ook veel aandacht<br />
naar de vrijwilligerswerking.<br />
11
Vanaf het begin was het duidelijk dat het om<br />
een diverse groep zou gaan. Prisma vond het<br />
belangrijk om dit project mee op te volgen: (leren)<br />
omgaan met diversiteit is immers haar decretale<br />
opdracht. Het samenspel tussen vrijwilliger en<br />
deelnemer, allochtoon en autochtoon, vrouw en<br />
man, jong en al wat ouder, is boeiend en stimulerend,<br />
maar mensen zijn hierin soms toch wat<br />
onzeker. Veel verschil in de groep, maar alvast één<br />
grote gelijkenis die hen samenbracht: niet kunnen<br />
<strong>fietsen</strong> en het dolgraag willen leren. En vanuit<br />
deze gelijkenis ongedwongen leren omgaan met<br />
elkaars verschil. Een mooie meerwaarde, voor<br />
deelnemers en vrijwilligers, om verder <strong>fietsen</strong>d<br />
door het leven te gaan.<br />
EVA is in het fietsproject gestapt omdat het<br />
goed is dat vrouwen mobieler worden. Sommige<br />
vrouwen van andere culturen hebben nooit<br />
de kans gehad om te leren <strong>fietsen</strong> omdat dat in<br />
hun cultuur niet zo vanzelfsprekend is. Het zijn<br />
meestal de vrouwen die de boodschappen doen<br />
of de kinderen naar school brengen en daar soms<br />
ver voor moeten gaan. Kunnen <strong>fietsen</strong> geeft hen<br />
meer mogelijkheden om werk te vinden of op hun<br />
werk te geraken. Je wint aan tijd, het is gezond,<br />
goed voor de conditie en plezant.<br />
Voor de politie en preventiedienst van Turnhout<br />
is het belangrijk dat alle fietsers veilig <strong>fietsen</strong><br />
in het verkeer. Bovendien was dit project voor de<br />
politie een uitgelezen kans om te helpen sleutelen<br />
aan het multicultureel verhaal. Het geeft aan de<br />
deelnemers de gelegenheid om op een andere<br />
manier in contact te komen met de lokale politiediensten.<br />
12
stap 4<br />
Wie wil je bereiken?<br />
In dit fietsproject zijn er twee groepen die je wil bereiken: de lesgevers die de fietslessen geven én de<br />
deelnemers.<br />
Lesgevers: wie mag lesgeven/begeleiden?<br />
Om de cursus vlot te laten verlopen, bepaal je duidelijk wie je als lesgever wil engageren.<br />
Zo voorkom je sneller problemen tijdens de cursus, teleurstellingen bij de lesgever, de deelnemers en<br />
jezelf als organisator.<br />
Voorbeelden<br />
• Beschikbare vrije tijd. Mensen moeten zich gedurende een bepaalde periode vaak<br />
kunnen vrijmaken. Zo kan je gemakkelijker zorgen voor de continuïteit. Eenzelfde<br />
lesgeversteam schept meer vertrouwen bij de deelnemers.<br />
• Graag werken met een multiculturele groep.<br />
• Graag <strong>fietsen</strong>: geen voorwaarde, maar je brengt als lesgever jouw <strong>fietsen</strong>thousiasme ook<br />
over op de deelnemers.<br />
• Communicatieve, sociale en emotionele vaardigheden. Niet enkel vlot en duidelijk<br />
kunnen praten, is van belang. Ook enige sociale en emotionele vaardigheid is nodig als je<br />
met mensen werkt.<br />
• Graag samenwerken. Er wordt immers in teamverband lesgegeven.<br />
• Leservaring hebben, al of niet in lichamelijke opvoeding, is een pluspunt, maar geen<br />
absolute voorwaarde.<br />
• Geduldig zijn is een mooie eigenschap. <strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong> is een langzaam proces. Dus zeker<br />
niet geschikt voor ongeduldige karakters.<br />
13
• Basiskennis van fietsherstelling. Handig als er een ketting van een fiets valt. Is er<br />
steeds technische bijstand op het terrein? Dan is deze basiskennis niet zo nodig.<br />
• Bereid zijn om een opleiding ‘train de trainer/leren <strong>fietsen</strong>’ en een introductie in EHBO te<br />
volgen (zie Adressen - Wegwijs).<br />
De criteria zijn een leidraad voor je kennismakingsgesprekken met de kandidaat-lesgevers.<br />
Niet alle criteria zijn even belangrijk. Bepaal daarom ook wat voor jou prioritair is.<br />
Zie ook Stap 6.<br />
Ik wou mijn andere kijk op de wereld niet alleen bij gesprekken houden, maar daadwerkelijk ook iets doen.<br />
Daarom ben ik fietsvrijwilliger geworden.<br />
Leo - fietsvrijwilliger<br />
Ik wou graag allochtonen beter leren kennen en hen vooral een kans bieden zich te integreren in onze<br />
maatschappij en door het <strong>fietsen</strong> meer mogelijkheden te geven. Het was een stap in het onbekende die me<br />
zeer goed beviel.<br />
Martine - fietsvrijwilliger<br />
Deelnemers: wie mag de lessen volgen?<br />
Kies je voor een gemengde groep, mannen of vrouwen? Of exclusief voor vrouwen? Kies je voor<br />
deelnemers die in eenzelfde buurt wonen, of heeft dit geen belang?<br />
Voorbeelden<br />
• Mannen en/of enkel vrouwen.<br />
• Communicatie moet mogelijk zijn tussen lesgever en cursist. Als de deelnemer je niet<br />
begrijpt, zijn de fietslessen zinloos. Basiskennis van het Nederlands is een vereiste.<br />
Lesgeven in een andere taal of een tolk voorzien, is enkel zinvol als alle deelnemers van<br />
eenzelfde taalgroep zijn.<br />
• Motivatie/noodzakelijkheid. Een sterke motivatie en bereidheid om alle lessen te volgen<br />
is zeer belangrijk. Als je één stap/les mist, is het vaak moeilijker om terug in te pikken en<br />
loop je achterstand op. Sommige deelnemers willen enkel leren <strong>fietsen</strong> voor het plezier,<br />
maar voor anderen kan het een absolute noodzakelijkheid zijn om een job te krijgen.<br />
14
• Mogelijkheden om thuis zelf met een fiets te oefenen. Het zou ideaal zijn als de<br />
deelnemer een eigen fiets koopt. Als dat financieel niet haalbaar is, kan een fiets lenen<br />
van familie of vrienden een tijdelijke oplossing zijn.<br />
• Woonplaats van de deelnemer. De bereikbaarheid van de cursusplaats kan problemen<br />
geven als ze ver van de woonplaats ligt. Goede vervoersmogelijkheden zijn dan<br />
belangrijk.<br />
• Kiezen voor deelnemers van eenzelfde wijk kan een goed criterium zijn als ontmoeting,<br />
dialoog en samenwerking op wijkniveau de belangrijkste doelen zijn.<br />
Fietslessen worden best in kleine groepjes, maximaal 10 deelnemers, gegeven. Individuele<br />
begeleiding is voor het leren <strong>fietsen</strong> heel belangrijk. Het is mooi meegenomen dat contacten dan<br />
vlotter verlopen.<br />
“Mijn man kan wel <strong>fietsen</strong>. Hij heeft dat in<br />
Afghanistan geleerd. In Afghanistan mogen<br />
moslimvrouwen niet <strong>fietsen</strong>. Dat vind ik niet goed.”<br />
Naghibah - cursist<br />
“De cursus was alleen voor vrouwen. Ik vond dat<br />
goed. In India krijgen jongens en meisjes ook apart<br />
sportlessen en zijn er aparte scholen voor hen.”<br />
Daljit - cursist<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
Vormingplus werkte in haar fietsproject alleen<br />
met vrouwelijke deelnemers. In sommige<br />
culturen hebben vrouwen niet de gewoonte<br />
om te leren <strong>fietsen</strong>. Daarom zullen een aantal<br />
vrouwen niet deelnemen in groepen met mannen.<br />
Mannelijke lesgevers waren voor hen geen<br />
probleem.<br />
“De cursus was goed om te leren <strong>fietsen</strong> en om mijn<br />
Nederlands te oefenen. Ik heb ook veel gelachen op<br />
de cursus. Het was heel plezant”.<br />
Malika - cursist<br />
Basiskennis van de Nederlandse taal was absoluut<br />
noodzakelijk om de les te begrijpen, zeker<br />
voor de lessen ‘veilig <strong>fietsen</strong> in het verkeer’. De<br />
vrijwillige lesgevers waren niet verplicht andere<br />
talen te kunnen spreken. De fietscursus was<br />
meteen een ideale gelegenheid voor sommige<br />
deelnemers om hun Nederlands te oefenen.<br />
In de contactfiche kandidaat-deelnemer (zie<br />
bijlage 3) vind je nog andere voorwaarden.<br />
15
stap 5<br />
Een goede voorbereiding<br />
is het halve werk<br />
1<br />
Een stappenplan opstellen<br />
Nu iedereen weet waar de reis naar toe gaat, moet de reisroute opgesteld worden.<br />
Een stappenplan is daarvoor het ideale instrument. Zo’n plan, ook draaiboek genoemd,<br />
draait rond één centrale vraag: wie doet wat, waar, wanneer en hoe?<br />
Een stappenplan is meer dan de opsomming van alle activiteiten.<br />
Er staan afspraken in over:<br />
• de locatie. Waar vinden de activiteiten plaats?<br />
• het materiaal. Welk materiaal is nodig? Wie zorgt ervoor?<br />
• de lesgevers. Hoe vind je vrijwilligers? Welke opleiding krijgen ze? Hoe begeleid je ze?<br />
• de deelnemers. Hoe vind je de deelnemers? Hoe begeleid je ze?<br />
• de concrete activiteiten. Wat ga je precies doen? Wanneer?<br />
Je bepaalt zelf hoe gedetailleerd je te werk gaat. Het plan is je leidraad doorheen het project,<br />
dus het moet in ieder geval praktisch zijn, werkbaar en een goed overzicht geven over het<br />
project.<br />
16
De locatie<br />
Waar vinden de activiteiten plaats?<br />
Als je fietslessen wil organiseren, zoek dan eerst naar een geschikte locatie.<br />
• De locatie moet voor de deelnemers bereikbaar zijn met het openbaar vervoer.<br />
• De locatie moet geschikt zijn om te leren <strong>fietsen</strong>: een ruimte met verharde ondergrond,<br />
minimum oppervlakte 20 op 25 meter, effen oppervlakte, goed berijdbaar, weinig of geen<br />
hindernissen, geen oneffenheden.<br />
• De locatie moet bovenal veilig zijn,<br />
verkeersvrij, ver van alle mogelijke<br />
verkeersdrukte en andere afleidingen.<br />
• Enige privacy is welkom. Het is niet<br />
plezierig om op het dorpsplein, voor<br />
het oog van iedereen, te leren <strong>fietsen</strong>.<br />
• Ook handig: een <strong>fietsen</strong>stalling, een<br />
plaats in de buurt om te schuilen bij<br />
regen, opbergruimte voor<br />
persoonlijke spullen en toiletten<br />
natuurlijk. En als je na de activiteit<br />
vlakbij iets kunt drinken, kan dit de<br />
groepsgeest alleen maar bevorderen.<br />
• Een leslokaal binnen een gebouw,<br />
bijv. in een openbare sporthal, is<br />
daarom ook een goede keuze.<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
De lessen ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’ werden op de vrijgemaakte<br />
parking van de sporthal in het Stadspark<br />
van Turnhout georganiseerd.<br />
Pro Velo vzw gaf het advies om een locatie te<br />
voorzien waar een zeer lichte helling aanwezig<br />
was. Dit vergemakkelijkt het leren <strong>fietsen</strong>.<br />
Eén van de eerste stappen is dat de cursist zijn<br />
balans vindt op de fiets. Als je al peddelend<br />
vertrekt op een lichte helling, krijg je meteen<br />
een klein beetje vaart. Zet nadien je voeten op<br />
de pedalen en je bent vertrokken.<br />
“We leerden <strong>fietsen</strong> op de parking van de<br />
sporthal van het Stadspark van Turnhout.<br />
Het was de eerste keer dat ik daar kwam.<br />
Het Stadspark is een goede plek om te leren<br />
<strong>fietsen</strong>. Er zijn veel bomen, het is er rustig<br />
en er zijn veel paadjes om te <strong>fietsen</strong>.”<br />
Daljit - cursist<br />
Fietsvaardigheid werd geoefend in het stadspark<br />
en in een rustige woonwijk. Als de groep<br />
genoeg fietservaring en -vaardigheid had, werd<br />
er gefietst in het stadscentrum.<br />
In de vergaderlokalen van de sporthal werd de<br />
les over de basisverkeersregels gegeven en de<br />
evaluatievergaderingen gehouden.<br />
17
Het materiaal<br />
Welk materiaal is nodig? Wie zorgt er voor?<br />
• Zorg zelf voor <strong>fietsen</strong>. Dat is gemakkelijk voor de deelnemers.<br />
• Zorg voor geschikte <strong>fietsen</strong>. Technisch en wettelijk moeten ze in orde zijn en gemakkelijk<br />
verstelbaar. Verstelbare zadelpennen zijn onmisbaar.<br />
• Zorg voor voldoende kleine formaten (kinder- en jeugd<strong>fietsen</strong>). De cursisten moeten,<br />
als ze op hun fiets zitten, met hun voeten plat op de grond kunnen.<br />
• Een aantal reserve<strong>fietsen</strong> bij de hand hebben, is geen overbodige luxe.<br />
• Denk aan een fietspomp, aangepaste inbussleutels, los gereedschap en fietsherstelgerief.<br />
• Fluoveiligheidsjasjes met volgnummer zijn nuttig om de lessen gestructureerd, vlot en<br />
veilig te laten verlopen.<br />
• Fietshelmen zijn absoluut geen overbodige luxe, al dragen weinigen zo’n helm graag.<br />
• Naamkaartjes voor deelnemers en lesgevers zijn handig om elkaar snel te leren kennen.<br />
• Er is materiaal nodig (zoals kegels) voor de oefeningen fietsbehendigheid.<br />
• Vergeet je EHBO-materiaal niet. Zorg voor iemand die er mee kan werken.<br />
• Voorzie een verzekering lichamelijke ongevallen voor de deelnemers. Ongevalletjes,<br />
meestal wat kneuzingen of schaafwonden, zijn haast niet te vermijden.<br />
• Iedereen die met vrijwilligers werkt, is verplicht om een verzekering voor hen af te sluiten.<br />
Meer informatie over vrijwilligersbepalingen vind je in de adressenlijst.<br />
• Foto’s van de fietslessen kunnen handig zijn als documentatiemateriaal. Ook vele<br />
cursisten vinden het leuk als ze een fotootje van zichzelf krijgen. Vraag wel vooraf<br />
toestemming. Niet iedereen wil op de foto staan.<br />
Oefening baart kunst. Het is voor de deelnemers een enorme stimulans om ook buiten de<br />
cursus te blijven oefenen. Ze moeten dan natuurlijk wel over een eigen fiets beschikken. Kan<br />
je organisatie hierin een handje helpen? Of een andere organisatie? Dan moet je dit zeker<br />
proberen te doen.<br />
Tips<br />
• Hoor eens bij je lokale fietshandelaar of politie. Misschien is er in je buurt een sociale<br />
werkplaats die tweedehands<strong>fietsen</strong> verkoopt. Of doe een oproep naar tweedehands<strong>fietsen</strong><br />
in de lokale pers. Let wel op, de kwaliteit blijft belangrijker dan de prijs!<br />
18
• Cursisten die een fiets willen kopen (nieuw of tweedehands), laten zich bij de keuze best<br />
adviseren door een lesgever. Niet alleen de prijs/kwaliteit is van groot belang, maar vooral<br />
ook de vorm en de kadergrootte. Een fiets moet passen zoals een schoen. Een blits model<br />
met een recht stuur en veel versnellingen is voor beginnende fietsers meestal niet<br />
geschikt. Wie in een comfortabele rijhouding kan <strong>fietsen</strong>, voelt zich zekerder en zal sneller<br />
vorderingen maken.<br />
“Wij leerden <strong>fietsen</strong> op hele mooie, kleine <strong>fietsen</strong>. Dat was veel gemakkelijker dan op een grote.”<br />
Nagibah - cursist<br />
“Ik heb op de fietscursus een tweedehandsfiets gekocht. Stevig en van een goed merk.<br />
Misschien koop ik later een chique fiets als ik wat geld gespaard heb.”<br />
Irina - cursist<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
De preventiedienst van de stad Turnhout<br />
zorgde voor gratis <strong>fietsen</strong>, fluojasjes en wegmarkeringmaterialen.<br />
De deelnemers kregen een adressenlijst met<br />
fietshandelaren uit de buurt. In samenwerking<br />
met het Fietsenatelier, een sociale werkplaats in<br />
Mol, organiseerde Vormingplus een <strong>fietsen</strong>verkoop<br />
van tweedehands<strong>fietsen</strong> tijdens de lessen<br />
en tijdens een bezoek aan het Fietsenatelier.<br />
Maak duidelijke afspraken met de cursisten over<br />
wie zo’n fiets wil kopen en tegen welke prijs.<br />
19
De lesgevers<br />
Hoe vind je vrijwilligers? Welke opleiding moeten ze krijgen ? Hoe begeleid je ze ?<br />
Werving<br />
• Als je met vrijwillige lesgevers werkt, moet je die gaan zoeken. Dat is eenvoudiger<br />
gezegd dan gedaan: vrijwilligers liggen niet zomaar voor het oprapen. Denk er goed over<br />
na. Bepaal eerst naar welk type je precies op zoek bent. Gebruik hiervoor de voorwaarden<br />
die je in Stap 4 bepaalde.<br />
Beslis dan waar je de vrijwilligers gaat zoeken. Werf je enkel via de leden van je eigen<br />
vereniging? Gebruik dan enkel de eigen infokanalen, zoals een ledenblad. Wil je buiten<br />
je eigen vereniging vrijwilligers recruteren? Maak dan zo veel en zo ruim mogelijk<br />
reclame. Zo maak je het meeste kans dat jouw oproep gelezen of gehoord wordt. Zet de<br />
oproep in de lokale pers of het gemeentelijke infoblad. Leg folders op plaatsen waar<br />
mensen komen die overdag vrije tijd hebben, bijv. in de sporthal of bij organisaties die<br />
cursussen voor volwassenen organiseren. Misschien is er in de regio een<br />
vrijwilligerswerking…<br />
• Plan een individueel gesprek met de kandidaten. Dit gesprek is een wederzijdse<br />
kennismaking. De kandidaat leert jou, je organisatie en het project kennen en verneemt<br />
wat van een vrijwilliger wordt verwacht. Jijzelf leert meer over de kandidaat. Als leidraad<br />
voor het gesprek kan je een formulier gebruiken waarbij je zowel administratieve als<br />
inhoudelijke gegevens kan noteren (zie bijlage 2 ).<br />
Ook als je met lesgevers uit je eigen vereniging werkt, blijft het de moeite om een<br />
gesprek te houden.<br />
Opleiding, begeleiding en motivatie<br />
• Volwassenen leren <strong>fietsen</strong>, is niet hetzelfde als kinderen leren <strong>fietsen</strong>. Voorzie de nodige<br />
tijd om je vrijwilligers een opleiding te geven. Er zijn deskundige organisaties die je<br />
hierin kunnen helpen. Het is absoluut aan te raden om gebruik te maken van hun kennis.<br />
Adressen vind je achteraan in de brochure.<br />
• Organiseer ook een les EHBO. Het geeft de lesgevers wat meer vertrouwen in hun taak en<br />
– belangrijker – ze ontmoeten elkaar nog eens en leren elkaar beter kennen. Uitstekend<br />
voor het groepsgevoel. Lessen EHBO worden gegeven door het Rode Kruis (zie Adressen-<br />
Wegwijs ). Of misschien is er in je buurt een verpleegkundige of dokter die deze les wil<br />
geven.<br />
20
• Plan ruim op tijd een voorbereidingsvergadering. Hier maak je o.a. afspraken over het<br />
uurrooster, bespreek je de afsprakennota, schets je het verloop van het project … In Stap<br />
6 vind je meer tips voor deze vergadering.<br />
“We waren samen een fantastische groep, het was vrijwilliger zijn op een heel bijzondere en<br />
leerzame manier. Ik heb mij ook altijd ondersteund gevoeld, niet alleen bij de lessen maar ook<br />
daarbuiten.”<br />
Lieve – fietsvrijwilliger<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
We rekenden op minimaal 4 lesgevers per<br />
groep van maximaal 10 fietsers. De lesgevers<br />
moesten buiten de organisatie gezocht worden.<br />
Op korte tijd kregen we een tiental reacties<br />
binnen op onze oproep om fietsvrijwilliger te<br />
worden. Na de individuele gesprekken engageerden<br />
we 6 vrijwilligers voor de cursus. Niet<br />
iedereen bleek geschikt of over voldoende tijd<br />
te beschikken.<br />
De opleiding ‘train-de-trainer/leren <strong>fietsen</strong>’ van<br />
Pro Velo vzw was absoluut nodig om de lesgevers<br />
de knepen van het vak te leren. Ze leerden<br />
stap voor stap hoe je volwassenen moet leren<br />
<strong>fietsen</strong>. Dat was moeilijker dan men dacht. Ook<br />
de EHBO-les was voor velen een nuttige en aangename<br />
opfrisbeurt voor hun EHBO-kennis.<br />
21
De deelnemers<br />
Hoe vind je deelnemers? Hoe begeleid je ze?<br />
Iedereen die regelmatig activiteiten organiseert, weet het: deelnemers komen niet vanzelf.<br />
Bij een project als dit, zeker wanneer je allochtonen wil bereiken, is dit nog meer het geval.<br />
Wonderformules zijn er jammer genoeg niet.<br />
Maar volgende tips kunnen zeker helpen.<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
• Voorzie de nodige tijd om deelnemers te zoeken (zie Stap 6).<br />
• Zoek hulp bij organisaties die vertrouwd zijn met het werken met allochtonen: centra<br />
voor basiseducatie, centra voor volwassenen-<br />
Deelnemers vinden, was voor Vormingplus<br />
geen probleem. De cursussen waren zeer snel<br />
volzet. Voor de werving zorgden de projectpartners<br />
Prisma, EVA en het Centrum voor Basiseducatie<br />
Noorderkempen. Zij maakten reclame bij<br />
hun cliënten, cursisten en leden. Een folder met<br />
de basisinfo werd meegegeven aan de geïnteresseerden.<br />
Een uitvoerig gesprek werd gehouden met<br />
de fietskandidaten. Zij kregen extra info over<br />
de lessen én de bereikbaarheid van de cursusplaats.<br />
Twee vrijwillige lesgevers werden<br />
ingeschakeld bij deze gesprekken. Zo leerden<br />
zij elkaar al beter kennen.<br />
De mond-tot-mondreclame zorgde ervoor dat<br />
tijdens het hele jaar kandidaten informeerden<br />
naar de organisatie van een nieuwe fietscursus.<br />
onderwijs, integratiediensten en -centra,<br />
huizen van het Nederlands, OCMW’s,<br />
zelforganisaties, Werkwinkels … Zij weten veel<br />
beter dan wie ook waar je moet zijn.<br />
Misschien willen ze zelfs een handje helpen.<br />
• Zorg voor duidelijke promotiemiddelen. Denk<br />
eraan dat niet iedereen even goed Nederlands<br />
kan lezen (of zelfs helemaal niet). En vergeet<br />
niet dat mond-tot- mondreclame vaak het<br />
beste wervingsmiddel is.<br />
• Organiseer een persoonlijke ontmoeting<br />
met alle kandidaten vooraleer je ze definitief<br />
als deelnemer inschrijft. Deze manier van<br />
werken is tijdsintensief, maar het zorgt<br />
ervoor dat de fietscursus de meeste kans op<br />
slagen heeft. Tijdens dit gesprek vraag je o.a.<br />
naar hun motivatie en kan je hun kennis van<br />
de Nederlandse taal toetsen.<br />
22
“Als je zo’n fietscursus volgt, is het belangrijk dat je alle lessen volgt. Als je één les mist, kan je de<br />
volgende keer minder goed mee. De cursisten die de meeste lessen hebben gevolgd en veel hebben<br />
geoefend, konden nadien het beste <strong>fietsen</strong>.”<br />
Naghibah – cursist<br />
De concrete activiteiten<br />
Wat ga je precies doen? Wanneer?<br />
Tot slot bepaal je welke activiteiten je organiseert, de concrete inhoud ervan en de timing.<br />
Je baseert je hiervoor op Stap 3 waar je hebt vastgelegd welke concrete resultaten je wil<br />
bereiken.<br />
Welke activiteiten?<br />
• Wil je de deelnemers de basisvaardigheden van het <strong>fietsen</strong> leren? Reken dan op minstens<br />
5 samenkomsten. Stelde je ook voorop dat de deelnemers fietsvaardig zijn in het verkeer?<br />
Voorzie ook hier minstens 5 lessen voor.<br />
• Laat de verschillende lessen redelijk kort op elkaar volgen zodat ze er intensief mee bezig<br />
zijn. Bijv. 7 lessen in 3 weken.<br />
• Je kan ook activiteiten organiseren die gekoppeld zijn aan ‘leren <strong>fietsen</strong>’, zoals een<br />
basiscursus fietsherstelling of een les over de verkeersregels. Dit laatste is noodzakelijk als<br />
je de deelnemers veilig wil leren <strong>fietsen</strong> in het verkeer. Vraag hiervoor de medewerking<br />
van de lokale politie of rijschool.<br />
Timing?<br />
• Laat niet te veel tijd tussen de voorbereidingsvergadering met de lesgevers en de<br />
fietslessen.<br />
• Je leert natuurlijk het best <strong>fietsen</strong> in ideale weersomstandigheden. Sneeuw, ijzel, koude,<br />
regen of hittegolf zijn te vermijden.<br />
• Bepaal of je de cursus overdag, of in het weekend wil organiseren. Overdag is ideaal voor<br />
diegenen die zich gemakkelijk kunnen vrijmaken. Hou dan rekening met het tijdstip van<br />
de cursus. Soms moeten kinderen naar school gebracht of opgehaald worden. Het<br />
weekend is voor werkende mensen vaak beter, maar dan loopt de lessenreeks over een<br />
veel langere periode. Fietslessen tijdens de schoolvakanties trekken soms minder<br />
23
deelnemers aan. Als je een kinderoppas voorziet, geef je ook kansen aan deelnemers met<br />
kleine kinderen.<br />
• Een fietssessie duurt maximaal drie uren, pauze inbegrepen. Anders is het te vermoeiend<br />
voor de deelnemers.<br />
• Denk tweemaal na voor je ze laat <strong>fietsen</strong> in het verkeer! Ze moeten vlot kunnen <strong>fietsen</strong>.<br />
Voorzie zeker voldoende lesgevers: een 1 op 1 begeleiding is vaak geen overbodige luxe.<br />
• Voorzie een aantal weken of maanden oefenruimte zodat de deelnemers thuis zelf<br />
kunnen oefenen vooraleer ze deelnemen aan een cursus ‘Fietsvaardigheid in het verkeer’.<br />
Tip<br />
Als je een module ‘Fietsvaardigheid in het verkeer’ organiseert, betrek dan de lokale politie.<br />
Het is aan te raden om deze dienst sowieso te betrekken bij de projectgroep.<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
Vormingplus organiseerde de fietslessen<br />
overdag. Er waren verschillende modules. In<br />
de lente werden de basistechnieken van het<br />
<strong>fietsen</strong> geoefend. In de nazomer gaf de politie<br />
en preventiedienst een les over de verkeersregels.<br />
Daarna volgde de module ‘Veilig <strong>fietsen</strong><br />
in het verkeer’. In de zomerperiode, tussen de<br />
sessies, kon men thuis oefenen. Een basiscursus<br />
fietsherstelling gegeven door het Fietsenatelier<br />
Mol stond ook open voor mensen die niet deelnamen<br />
aan de fietscursus.<br />
Het enthousiasme en de motivatie van de deelnemers<br />
werkten heel aanstekelijk bij de lesgevers.<br />
Eén van hen kwam met het voorstel om<br />
zelf een fietstocht te organiseren op het einde<br />
van de lessenreeks.<br />
24
2<br />
Een budget opstellen<br />
Het stappenplan, zeer gedetailleerd of minder, is hoe dan ook al erg concreet. Daarom kan<br />
je meteen ook een prijskaartje plakken op het project. Het budget is meestal beperkt, dus<br />
dien je goed te bekijken waaraan je je geld besteedt. Elk project kan je zo duur maken als je<br />
wil, maar niet zo goedkoop als je zou willen. Er dient altijd een minimum aan geld besteed te<br />
worden om goed werk te kunnen afleveren.<br />
Tip<br />
Stel ook de vraag of je project subsidies kan krijgen. In je gemeente zijn er vast diensten die<br />
‘vernieuwende, sociale of emanciperende initiatieven’ subsidiëren: de sportraad, milieuraad of<br />
cultuurraad, verkeers- of mobiliteitsraad of het OCMW bijvoorbeeld.<br />
In het arrondissement Turnhout kan Vormingplus Kempen tussenkomen in de kosten<br />
van de opleiding voor vrijwilligers. Misschien is er ook budget beschikbaar vanuit het<br />
Verkeersboetefonds. Informeer hiervoor bij de Lokale Politiezone.<br />
Voorzie zeker budget voor:<br />
• opleiding lesgevers<br />
Train-de-trainer/<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong> (1 dag) € 250<br />
EHBO (1 dagdeel) € 100<br />
• EHBO-materiaal € 20<br />
• verzekering deelnemers en vrijwilligers € 130<br />
Andere kosten zijn afhankelijk van je<br />
mogelijkheden en keuzes:<br />
• promotiemateriaal<br />
• kopies en secretariaatsmateriaal<br />
• <strong>fietsen</strong> (huren of aankoop)<br />
• herstellingskosten<br />
• huur lokalen - catering<br />
• cursus fietsherstelling<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
Vormingplus drukte de kosten door zoveel<br />
mogelijk met vrijwilligers te werken. Er werd<br />
wel geïnvesteerd in een goede opleiding voor<br />
deze mensen (zie Stap 4) en zij kregen een<br />
vrijwilligersvergoeding. Aan de deelnemers<br />
werd inschrijvingsgeld gevraagd. Niet veel<br />
(5 euro voor de hele lessenreeks), maar toch iets<br />
om hen te stimuleren om aanwezig te zijn.<br />
25
3<br />
Een meetplan opstellen<br />
Het stappenplan kan en zal in de loop van het project veranderingen ondergaan. Dat is<br />
volkomen normaal. Je moet flexibel kunnen omgaan met onverwachte situaties, tegenvallers<br />
of meevallers. Kort op de bal spelen en het project van dichtbij volgen, is dus aan te raden.<br />
Je kan dit best meteen al voorzien in je stappenplan door er een meetplan in op te nemen.<br />
Het meetplan doet niet meer dan de momenten vastleggen waarop je verplicht even stilstaat.<br />
Momenten waarop je een tussentijdse evaluatie doorvoert. Je vraagt je af:<br />
• Zitten we op schema? Gaan we onze resultaten halen?<br />
• Zo neen: waar moeten we bijsturen?<br />
Beschrijf in je meetplan wie deze evaluatie uitvoert, wat er precies geëvalueerd moet worden<br />
en wat er precies met de resultaten ervan gebeurt. De laatste stap van het meetplan is<br />
natuurlijk de eindevaluatie (zie Stap 7).<br />
Spreek ook met je projectpartners af hoe en wanneer je met elkaar contact houdt tijdens de<br />
uitvoering van je project. Via vergaderingen, via mail, of telefoon? Enkel bij problemen of ook<br />
om elkaar op de hoogte te houden van het verloop van de activiteiten?<br />
Denk er tenslotte aan: spreek duidelijk af wie voor wat zorgt tegen wanneer. De projectleider<br />
volgt deze afspraken op.<br />
Het zal ondertussen duidelijk zijn dat heel deze Stap 5 niet op één vergadering afgerond is.<br />
Dat hoeft ook niet. Neem vooral je tijd. Een goede voorbereiding geeft je later alleen maar<br />
meer plezier.<br />
26
UIT DE PRAKTIJK<br />
Bij elke belangrijke stap in het fietsproject werden alle projectpartners via mail op de<br />
hoogte gebracht. Ook als er problemen of vragen waren, werd er gecommuniceerd.<br />
Na elke les evalueerden de lesgevers kort het verloop van de les en het niveau van de<br />
cursisten. Een opvolgingsschema per deelnemer diende als leidraad om het fietsniveau<br />
te registreren van de deelnemer (zie bijlage 5). Er werd bepaald hoeveel lesgevers de<br />
volgende les nodig waren, wie aan wie les gaf en wat er moest ingeoefend worden bij wie.<br />
Na de eerste module ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’ organiseerde de projectleider een evaluatie met alle<br />
lesgevers. Hier kwam o.a. aan bod:<br />
• Is iedereen fietsvaardig genoeg om de module ‘Veilig <strong>fietsen</strong> in het verkeer’<br />
te volgen? Als de groep of een aantal ervan niet voldoende fietsvaardig was,<br />
werd de lesinhoud aangepast.<br />
• Hoe zit het met de aanwezigheidsgraad van de deelnemers?<br />
De oorzaken van afwezigheid werden besproken en gezocht naar mogelijke<br />
oplossingen, bijv. door extra motivatiegesprekken met de deelnemers te<br />
organiseren.<br />
• Werden de praktische afspraken goed opgevolgd? Waar waren er problemen?<br />
Hoe oplossen of voorkomen?<br />
• Hoe was de begeleiding? Waar zijn er lacunes? Hoe verbeteren?<br />
Er werd een eindevaluatie gehouden met:<br />
• de cursisten: hoe hebben zij de cursus ervaren?<br />
• de lesgevers: bespreking van dezelfde aspecten als bij de tussentijdse evaluatie;<br />
• de projectpartners.<br />
27
stap 6<br />
Uitvoering<br />
In deze fase voer je uit wat je tijdens de planning hebt afgesproken.<br />
Als je alles goed hebt voorbereid, moet het vanzelf gaan.<br />
Hieronder toch nog enkele tips.<br />
1. Gesprekken met de kandidaat-deelnemers en opvolging<br />
• Overloop gedetailleerd wat er tijdens de activiteiten gaat gebeuren. Bespreek ook<br />
de praktische zaken. Vraag hen bijvoorbeeld om geschikte kledij aan te doen<br />
(dichte schoenen, smalle broekspijpen, …). In bijlage 3 vind je nog wat items.<br />
• Hoofdbedoeling van deze contacten is dat de kandidaten op hun gemak gesteld<br />
worden, dat ze het gevoel hebben dat ze welkom zijn. Motiveer ze om te komen.<br />
Hou in gedachten dat ze vaak een grote drempel moeten overwinnen.<br />
• Vraag een duidelijk engagement om alle lessen te volgen en op korte termijn een<br />
fiets te kopen. Op deze manier voorkom je voortijdig afhaken. Je kan eventueel<br />
werken met een waarborg die men terugkrijgt als men alle lessen heeft gevolgd.<br />
• Als een kandidaat niet voldoet aan de belangrijkste voorwaarden (bijv. geen<br />
Nederlands begrijpt of slechts enkele lessen kan volgen), mag je niet aarzelen<br />
om hem of haar niet in te schrijven. Motiveer je beslissing goed en probeer de<br />
kandidaat te overtuigen om extra inspanningen te doen, bijvoorbeeld door<br />
Nederlandse lessen te volgen of op zoek te gaan naar mogelijkheden om steeds<br />
aanwezig te zijn.<br />
• Spreek af hoe hun aanwezigheid tijdens de cursus wordt opgevolgd. Vaak is een<br />
telefoontje of sms de dag voor de start van de lessen geen overbodige luxe.<br />
28
UIT DE PRAKTIJK<br />
“Ik heb nooit leren <strong>fietsen</strong> in Oezbekistan. Ik woonde<br />
in een grote stad. Het was daar niet de mode om<br />
Stimuleer de deelnemers niet enkel om zelf te<br />
te <strong>fietsen</strong> en het was ook niet nodig. Er was veel<br />
oefenen, maar volg dat ook op. Informeer hoe<br />
openbaar vervoer: trolleybus, metro, tram. Ik had<br />
het gaat, nodig ze uit voor een extra gesprek,<br />
ook een auto. Ik wilde nu leren <strong>fietsen</strong> omdat in organiseer een terugkomdag, een extra oefensessie<br />
of een fietstochtje …<br />
België de meeste mensen een fiets gebruiken. Het<br />
is gemakkelijk om naar je werk te <strong>fietsen</strong>. Ik vind Contact houden en de deelnemers motiveren,<br />
het ook heel plezant. Mijn schoonzoon heeft mij is een wezenlijk onderdeel van het project.<br />
een tijdje geleden een fiets met drie wielen cadeau<br />
gegeven. Dat was plezant, maar nu vond ik dat ik<br />
klaar was voor de volgende stap. Namelijk een fiets met 2 wielen!”<br />
Irina – cursist<br />
2. Vergadering met de lesgevers en opvolging<br />
• Maak een afsprakennota voor elke lesgever waarin de data en regelingen i.v.m. de<br />
onkosten of vrijwilligersvergoeding worden vastgelegd. Voorzie per lessenreeks<br />
steeds hetzelfde duo. Dit duo is verantwoordelijk voor het inhoudelijk en praktisch<br />
verloop van de reeks. Zij zorgen voor de continuïteit, de herkenbaarheid en<br />
vertrouwdheid bij de cursisten. Bijkomende lesgevers per les kunnen variëren.<br />
• Maak een afsprakennota voor elke lesgever waarin de data en regelingen i.v.m. onkosten<br />
of vrijwilligersvergoeding vastgelegd worden.<br />
• Geef duidelijke informatie over het verloop van het project.<br />
Bespreek hun taak als lesgever. Naast het lesgeven zijn ze ook verantwoordelijk voor<br />
het onthaal van de cursisten, het invullen van de aanwezigheidslijst, de zorg voor het<br />
materiaal, de <strong>fietsen</strong>, EHBO, een korte evaluatie na elke les, de feedback naar de<br />
projectleider, de aanwezigheid op de evaluatievergaderingen …<br />
• Zorg voor duidelijke info over wat er moet gebeuren bij een ongeval en welke afspraken<br />
met de verzekering zijn gemaakt.<br />
• Zorg dat de organisatie vlot verloopt. Volg de vrijwilligers van nabij op. Als projectleider<br />
ben je best, zeker als je de cursus een eerste keer organiseert, regelmatig aanwezig op de<br />
fietscursus. Zo ondervind je zelf hoe de cursus verloopt en kan je snel bijsturen. Informeer<br />
regelmatig hoe de lessen zijn geweest.<br />
• Betrek je lesgevers zo veel mogelijk bij de organisatie. Hou rekening met hun suggesties.<br />
• Zorg dat ze zich thuis voelen. Vrijwilligerswerk is niet vanzelfsprekend. Waardering krijgen<br />
en plezier beleven aan de job zijn belangrijke onderdelen in het project.<br />
29
3. De cursus ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’<br />
• De meeste deelnemers weten niet wat een ‘goede’ fiets is. Geef hierover info tijdens de<br />
cursus ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’. Belangrijke elementen zijn: de juiste framehoogte, goed<br />
werkende remmen en verlichting, het zadel, accessoires, het gewicht van de fiets. Maak<br />
duidelijk dat een kwaliteitsvolle tweedehandsfiets vaak beter is dan een goedkope<br />
blinkende nieuwe fiets. Professionele fietsorganisaties kunnen hier tips geven<br />
(zie Adressen-Wegwijs ).<br />
• Besteed ook aandacht aan fietsdiefstalpreventie. De aankoop van een goed fietsslot is<br />
geen verloren investering.<br />
“Als ik op de vergaderingen hoorde hoe de dames op hun tanden moesten bijten had ik alleen maar veel<br />
bewondering zowel voor de vrijwilligers die het <strong>fietsen</strong> aanleerden als voor de dames die het moesten<br />
leren. Ze maakten stilaan vorderingen. Ik hoorde allerlei verhalen over evenwicht houden, remmen, vallen,<br />
trappen, lachen en vooral volhouden.”<br />
Chris- EVA - projectpartner<br />
30
UIT DE PRAKTIJK<br />
Neem voldoende tijd om een fietsproject voor te bereiden.<br />
Hou er rekening mee dat ook fietsvaardigheid zijn oefentijd vraagt.<br />
Het schema van ons eerste fietsproject zag er zo uit:<br />
april – augustus: nadenken over het thema: is dit iets voor ons?<br />
augustus – oktober: zoeken naar samenwerkingspartners<br />
oktober – december: bespreking van de planning in de projectgroep<br />
en het maken van afspraken<br />
februari – maart: zoeken van vrijwillige lesgevers<br />
• promotie<br />
• gesprekken<br />
maart – mei:<br />
opleiding van de lesgevers<br />
• train-de-trainer/leren <strong>fietsen</strong><br />
• EHBO-les<br />
april:<br />
zoeken van deelnemers<br />
• promotie<br />
• gesprekken<br />
mei – juni:<br />
cursus ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’<br />
(fietsvaardigheid – 7 sessies)<br />
juni:<br />
evaluatie<br />
juni – augustus: zoeken naar <strong>fietsen</strong> om thuis te oefenen<br />
september:<br />
cursus fietsherstelling voor ruim publiek<br />
oktober:<br />
terugkomdag/oefendag<br />
februari:<br />
les basisverkeersregels<br />
maart:<br />
motivatiegesprekken met de cursisten<br />
mei – juni:<br />
cursus ‘Fietsen in het verkeer’<br />
(verkeersvaardigheid – 5 sessies)<br />
juni:<br />
uitreiking getuigschrift<br />
oktober:<br />
recreatieve fietstocht<br />
31
stap 7<br />
Nazorg<br />
Met je project wil je bepaalde zaken bereiken. Je wil iets realiseren. Het is niet meer dan normaal dat<br />
je, nu de activiteiten achter de rug zijn, gaat kijken of het gelukt is. Hoe preciezer je hebt omschreven<br />
welke resultaten je wil bereiken (zie Stap 3), hoe eenvoudiger deze evaluatie wordt. Denk eerst na<br />
over wat je precies wil weten. En wees nadien creatief in het bedenken van evaluatiemethodes. Het<br />
moet bij voorkeur een plezant moment zijn.<br />
Als er zaken fout zijn gelopen, is het van belang de juiste oorzaken op te sporen. Alleen zo kan je echt<br />
leren. Focus niet alleen op negatieve ervaringen, het is minstens zo belangrijk aandacht te besteden<br />
aan de successen.<br />
32
UIT DE PRAKTIJK<br />
Tijdens de eerste fietscursus hadden we de moeilijkheid en de tijd om<br />
de deelnemers effectief te leren <strong>fietsen</strong> erg onderschat. De eindmeet is<br />
immers alle deelnemers te leren <strong>fietsen</strong>. Als we vooraf hadden geweten<br />
dat iedereen een eigen leerritme heeft, waren een paar extra vrijwilligers<br />
zeker welkom geweest. Het is ook een tijdsintensief project.<br />
De tweede fietscursus onderging een aantal fundamentele aanpassingen:<br />
• meer sessies voor elke module ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’ en ‘Fietsen in het<br />
verkeer’;<br />
• een uitgebreid gesprek met de kandidaatdeelnemers;<br />
• meer lesgevers per les. Minimum 3, maar meestal waren er<br />
4 lesgevers aanwezig. Zo kon de groep vanaf de eerste les<br />
opgesplitst worden volgens ieders fietsniveau en kreeg<br />
iedereen les op maat.<br />
Vormingplus werkte met 6 vrijwillige lesgevers en 1 agent van de politie<br />
en preventiedienst stad Turnhout.<br />
Van de 20 deelnemers die de cursussen startten, kregen er 8 een getuigschrift<br />
voor de beginnende fietser. Zij waren fietsvaardig genoeg om tijdens<br />
de laatste les in het druk stadsverkeer te <strong>fietsen</strong>. Twaalf deelnemers<br />
kochten een eigen fiets. Tien ervan gebruiken hem regelmatig om o.a.<br />
boodschappen te doen, naar de Nederlandse les te gaan …<br />
De aanwezigheidsgraad van de deelnemers was vooral bij de module<br />
‘Fietsen in het verkeer’ laag. Persoonlijke redenen speelden hierin vaak<br />
een rol. Toch is het belangrijk om de deelnemers extra te motiveren om<br />
ook deze lessen te volgen, willen zij later vlot en veilig in het verkeer<br />
<strong>fietsen</strong>.<br />
33
Naast de resultaten dien je ook het verloop van het project te evalueren.<br />
Hoe was de samenwerking binnen de projectgroep, hoe was de communicatie, de vergaderingen, …?<br />
Ook de antwoorden op deze vragen kunnen een grote hulp zijn bij toekomstige projecten.<br />
Een logisch gevolg hiervan is dat je evalueert met alle betrokkenen. In dit geval zijn dat: de partners<br />
waarmee je hebt samengewerkt, je vrijwilligers én je deelnemers. Iedere groep zal je bruikbare<br />
informatie kunnen aanleveren.<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
De deelnemers kenden onvoldoende Nederlands<br />
om schriftelijke vragen te beantwoorden.<br />
Daarom evalueerden zij de cursus na de laatste<br />
les tijdens een groepsgesprek. De projectleider<br />
begeleidde het gesprek aan de hand van een<br />
vragenlijst.<br />
Tips<br />
• Kies het juiste tijdstip voor je evaluatie.<br />
Wacht niet te lang na de laatste les. Hoe<br />
langer je wacht, hoe minder fris alles in<br />
het geheugen zit.<br />
• Evalueer het liefst individueel. In groep is<br />
men geneigd om sociaal aanvaardbare<br />
antwoorden te geven. Als dat niet kan,<br />
evalueer dan in kleine groepjes van 3 tot 4<br />
personen.<br />
• Het is best dat enkel de projectleider<br />
aanwezig is bij de evaluatie, zodat de<br />
deelnemers vrijer kunnen spreken.<br />
• Ook bij mondelinge evaluaties kan de<br />
te lage kennis van het Nederlands<br />
problemen opleveren. Hou hierbij<br />
rekening bij het opstellen van je vragen.<br />
De manier waarop je evalueert kan allerlei<br />
vormen aannemen. Vragenlijsten, individuele<br />
gesprekken of vergaderingen zijn bekende<br />
voorbeelden. Probeer een vorm te zoeken die<br />
alle betrokkenen het best ligt en die de meest<br />
betrouwbare informatie oplevert. Welke vorm<br />
je ook kiest, het is van belang dat er iets van op<br />
papier komt.<br />
34
“ Ik vond het plezant om in groep en met de verschillende culturen les te volgen. Verschillende kende ik van<br />
de cursus Nederlands bij Basiseducatie. Ik was blij dat we samen konden leren <strong>fietsen</strong>. Ook in Kameroen<br />
mochten alleen mannen en jongens <strong>fietsen</strong>. In Kameroen wordt de taxi veel gebruikt om ergens naar toe<br />
te gaan. Maar toch zouden vrouwen ook moeten kunnen <strong>fietsen</strong>. Als ik terug naar Kameroen zou gaan,<br />
zou ik tegen de vrouwen zeggen dat ze moeten leren <strong>fietsen</strong>. Het is gemakkelijk om boodschappen te doen<br />
of gewoon voor het plezier. Als ik geld had, zou ik heel veel <strong>fietsen</strong> kopen en in Kameroen fietscursussen<br />
organiseren voor vrouwen.”<br />
Martha - cursist<br />
UIT DE PRAKTIJK<br />
Wat we leerden uit het fietsproject<br />
• <strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong> is voor volwassenen<br />
moeilijker dan je denkt en daarom<br />
tijdsintensief.<br />
• Een opleiding ‘train-de-trainer’/leren<br />
<strong>fietsen</strong> voor de lesgevers is noodzakelijk.<br />
• Besteed voldoende aandacht aan je<br />
communicatie en Nederlandse taal als de<br />
deelnemers deze niet vlot beheersen.<br />
• Persoonlijke contacten en begeleiding<br />
van de deelnemers is heel belangrijk voor<br />
hun motivatie.<br />
• Speel kort op de bal, pas de cursus aan<br />
naargelang de omstandigheden.<br />
• Focus niet alleen op het eindresultaat<br />
‘leren <strong>fietsen</strong>’, maar kijk ook naar wat de<br />
deelnemers, de lesgevers en de<br />
organisatoren tijdens het project hebben<br />
geleerd.<br />
35
“Ik heb veel geleerd van deze groep allochtone vrouwen. Het zijn stuk voor stuk moedige en sterke vrouwen.<br />
Op volwassen leeftijd leren <strong>fietsen</strong>, is niet makkelijk en toch bleven een aantal dames oefenen en gaven<br />
niet op. De taal was ook een barrière. Tijdens de eerste lessen was het wat zoeken voor mij om op de juiste<br />
golflengte te komen maar al snel voelde ik wel aan dat het klikte. We begrepen elkaar met halve woorden<br />
en gebaren. Zou vrouwelijke intuïtie dan toch bestaan? Ze waren ook heel dankbaar naar mij en de andere<br />
fietsvrijwilligers. Een fantastische ervaring! Ik heb zo mijn blikveld een stuk kunnen verruimen en ik heb<br />
kunnen kennis maken met andere culturen en gebruiken. Ik heb genoten van de vriendschap en solidariteit<br />
die er was in de hele groep.”<br />
Greet - fietsvrijwilliger<br />
“Deze cursus heeft overigens nog eens aangetoond dat ‘leren <strong>fietsen</strong>’ een bijzonder waardevol project<br />
kan zijn omdat het er werkelijk toe bijdraagt dat migrantenvrouwen zich via deze weg nog vlotter<br />
maatschappelijk integreren. In vergelijking met andere verkeersprojecten leveren de gemiddelde punten<br />
van onze cursisten misschien wel geen vermelding van uitmuntendheid op. ‘t Is evenwel mooi meegenomen<br />
dat er onmiskenbaar gescoord werd op het vlak van integratie, ook al valt die verdienste niet in een droog<br />
rapportcijfer uit te drukken. Chapeau voor de dames die de fietscursus met volharding en enthousiasme<br />
tot een goed einde hebben gebracht. Ik mocht mee genieten van de ingehouden fierheid waarmee ze al<br />
trappend Turnhout-city trotseerden en onderweg bijval kregen van omstanders op de stoep. Het was een<br />
vorm van wederzijdse appreciatie … en dat is nodig.“<br />
Bart - politie en preventiedienst Turnhout - projectpartner<br />
36
stap 8<br />
Met dank aan<br />
Een gouden regel: de motivatie van mensen om aan een project mee te werken, is sterk afhankelijk<br />
van de manier waarop een vorig project is afgerond. Zorg er dus voor dat alle betrokkenen een goed<br />
gevoel overhouden aan het project.<br />
Dit doe je in de laatste stap.<br />
Opnieuw dien je hier te zoeken naar de beste methode. Een traktatie voor de deelnemers na de laatste<br />
bijeenkomst, een ‘getuigschrift’, … Laat je creativiteit maar werken. Vergeet niet dat alle betrokkenen<br />
aandacht verdienen: deelnemers, vrijwilligers, het projectteam, maar misschien ook anderen die je op<br />
een of andere manier hebben geholpen.<br />
“Twee weken geleden mocht ik mee naar de diploma-uitreiking van de fietsers. We fietsten met z’n allen nog<br />
een paar rondjes door het stadspark. En <strong>fietsen</strong> konden ze. De dames zaten allemaal fier in het zadel. Ik vind<br />
het zeker de moeite om door te gaan met dit project. Er zijn weeral andere dames die me vroegen wanneer<br />
dit nog eens doorgaat.<br />
Proficiat voor alle dames die leerden <strong>fietsen</strong>, dank aan de vrijwilligers en Bart die dit in praktijk brachten”<br />
Chris - EVA - projectpartner<br />
37
Veel succes ermee!<br />
Nog vragen? Graag nog wat meer info? Hulp nodig?<br />
Organisaties uit het arrondissement Kempen ondersteunen wij ook financieel.<br />
Contacteer hiervoor Vormingplus Kempen.<br />
Laat het ons sowieso weten als je een fietsproject wil opstarten.<br />
Zo weten wij of ons project inspirerend heeft gewerkt.<br />
38
Adressen - Wegwijs<br />
Fietsproject ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’ - Turnhout<br />
Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen<br />
Otterstraat 109, bus 1 - 2300 Turnhout<br />
Tel: 014 42 27 87 - Fax: 014 55 33 16 - E-mail: marthe.rombouts@basiseducatie.be - www.basiseducatieturnhout.be<br />
Contactpersoon: Marthe Rombouts<br />
Het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen is één van de 29 centra voor basiseducatie die in Vlaanderen<br />
onderwijs verstrekken aan laaggeschoolde volwassenen.<br />
Politie Regio Turnhout<br />
Preventie en educatie<br />
Grote Markt 1 - 2300 Turnhout<br />
Tel: 014 44 33 87 - Fax: 014 44 33 47 - E-mail: bart.geuens@turnhout.be - www.turnhout.be<br />
Contactpersoon: Bart Geuens<br />
De preventiedienst van Turnhout wil strafbare feiten in Turnhout voorkomen. Binnen haar werking komen de<br />
volgende projecten aan bod: drugpreventie, preventie van winkelcriminaliteit, stadswacht, werkstraffen,<br />
sociale veiligheid sportcomplexen, beveiligingspremies, <strong>fietsen</strong> merken, verkeerseducatie voor het basis- en<br />
secundair onderwijs en voor volwassenen.<br />
Prisma - Turnhout<br />
Sint-Antoniusstraat 24 - 2300 Turnhout<br />
Tel: 014 42 06 69 - Fax: 014 43 95 96 - E-mail: infoturnhout@prismavzw.be - www.prismavzw.be<br />
Contactpersoon: Griet Gys<br />
Prisma is erkend om het Vlaamse diversiteitsbeleid in de provincie Antwerpen (zonder de stad) vorm te geven.<br />
Prisma is een professionele partner die u begeleidt op maat van uw specifieke situatie en organisatie.<br />
Daarvoor beschikt Prisma over twee afdelingen die elk een ander facet van het diversiteitsbeleid op zich<br />
nemen: het onthaalbureau en het diversiteitscentrum.<br />
39
Sportdienst Stad Turnhout<br />
Sportdienst - Campus Blairon 200 - 2300 Turnhout<br />
Tel: 014 44 33 32 - Fax: 014 43 92 75 - E-mail: sportdienst@turnhout.be - www.turnhout.be<br />
Contactpersoon: Sabine Beckers - sportfunctionaris<br />
De sportdienst wil zoveel mogelijk Turnhoutenaren aanzetten tot beweging. Dit wordt gerealiseerd op drie<br />
verschillende werkniveaus: sportstimulering: langlopende projecten en sportevenementen gericht naar een<br />
bepaalde doelgroep; sportvorming en –informatie en sportsteunbeleid via subsidies, infrastructuur,<br />
organisatoren van sportevenementen begeleiden en ondersteunen en Vlaamse sportpromotionele<br />
campagnes en acties.<br />
vzw EVA<br />
Begijnenstraat 39 - 2300 Turnhout<br />
GSM 0474 61 30 35 - E-mail: vzw.eva@hotmail.com<br />
Contactpersoon: Chris Pijpers<br />
EVA (Eén Voor Allen) vzw – richt zich vooral naar vrouwen van andere origine uit Turnhout en omgeving, maar<br />
Belgische vrouwen die sympathie hebben voor zo’n groep zijn zeker welkom. EVA wil werken aan<br />
emancipatie en participatie van alle vrouwen in de Belgische samenleving en wil het contact tussen de<br />
verschillende culturen bevorderen.<br />
vzw Fietsenatelier Mol<br />
Sint Apollonialaan 190 - 2400 Mol<br />
Tel: 014 32 14 45 - Fax: 014 32 16 45 - E-mail: info@<strong>fietsen</strong>atelier.be - www.<strong>fietsen</strong>atelier.be<br />
Contactpersoon: Gust Vos<br />
Het Fietsenatelier Mol is een sociale werkplaats. Je kan er terecht voor onderhoud en herstel van eigen<br />
(bedrijfs-organisatie) <strong>fietsen</strong>, aankoop tweedehands<strong>fietsen</strong>, huur- en onderhoudscontracten registreren,<br />
graveren, (her)schilderen van <strong>fietsen</strong>, Mobiele fietshersteldienst (Toeristen, scholen, organisaties,...) enz.<br />
vzw Vormingplus Kempen<br />
Otterstraat 109 bus 4 - 2300 Turnhout<br />
Tel: 014 41 15 65 - Fax: 014 41 05 77 - E-mail: info@vormingpluskempen.be - www.vormingpluskempen.be<br />
Contactpersoon: Christa Truyen<br />
Vormingplus Kempen is één van de 13 Vlaamse volkshogescholen en organiseert een vormingsaanbod in de<br />
vrije tijd van volwassenen in het arrondissement Turnhout. Vormingplus Kempen begeleidt projecten met<br />
verenigingen, buurten, gemeenten, organisaties rond de thema’s: participatie, duurzaamheid,<br />
interculturaliteit en de Kempen.<br />
40
Mobiliteit – advies - studie en educatie<br />
Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid vzw<br />
Haagstesteenweg 1405 - 1130 Brussel<br />
Tel: 02 244 15 11 - Fax: 02 216 43 42 - E-mail: info@bivv.be - www.bivv.be<br />
Het BIVV staat ten dienste van de federale overheid, onder meer van de minister van Mobiliteit en van de<br />
Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer. Het BIVV staat in voor de voorbereiding en het in werking<br />
stellen van de politiek op het vlak van de verkeersveiligheid. Het BIVV verleent diensten aan de<br />
overheidsinstellingen die tussenbeide komen in de domeinen met een impact op de verkeersveiligheid.<br />
Het BIVV wenst zich dus te profileren als tussenpersoon en als een instantie voor overleg en coördinatie<br />
tussen de verschillende actoren op het vlak van de verkeersveiligheid, en dit zowel op federaal, gewestelijk,<br />
provinciaal, lokaal of gemeentelijk vlak.<br />
Fietsersbond vzw<br />
Boomgaardstraat 22, bus 57 - 2600 Berchem<br />
Tel: 03 231 92 95 - Fax: 03 231 45 79 - E-mail: info@fietsersbond.be - www.fietsersbond.be<br />
De Fietsersbond behartigt de belangen van de zwakke weggebruikers en sensibiliseert de publieke opinie.<br />
De Fietsersbond wil het <strong>fietsen</strong> (vooral het functioneel fietsverkeer) promoten en de verkeersveiligheid van<br />
fietsers vergroten. De activiteiten daartoe zijn: informatieverstrekking van het publiek, beleidsadvisering en<br />
–voorbereiding, onderzoek en lobbying, verkeers- en mobiliteitseducatie, projecten en campagnes.<br />
KOMIMO vzw<br />
Kon. Maria Hendrikaplein 65b - 9000 Gent<br />
Tel: 09 242 32 35 - Fax : 09 242 32 29 - E-mail: contact@komimo.be - www.komimo.be<br />
De Koepel Milieu en Mobiliteit is een permanent overlegforum van een aantal organisaties die actief zijn in de<br />
milieu- en /of de mobiliteitssector. Ze willen hun inspanningen op het raakvlak tussen milieu en mobiliteit<br />
coördineren.<br />
Mobiel 21 vzw<br />
Vital De Costerstraat 67 A - 3000 Leuven<br />
Tel: 016 23 94 65 - Fax: 016 29 02 10 - E-mail: info@mobiel21.be - www.mobiel21org<br />
Mobiel 21 is een centrum voor kennisontwikkeling, educatie en gedragsbeïnvloeding. Het zet aan tot<br />
duurzaam en veilig verplaatsingsgedrag, verricht toegepast wetenschappelijk onderzoek en zet<br />
demonstratieprojecten op. Mobiel 21 geeft ook beleidsadviezen en ondersteunt projecten en organisaties.<br />
41
Pro Velo vzw<br />
Londenstraat 15 - 1050 Brussel<br />
Tel: 02 502 73 55 - Fax: 02 502 86 41 - E-mail: fietseducatie@provelo.org - www.provelo.org<br />
Pro Velo vzw is een organisatie die het gebruik van de fiets promoot en ondersteunt in Brussel, Wallonië en<br />
Vlaanderen. Dit door middel van fietseducatie, fietstoerisme, organisatie van evenementen en fietsverhuur.<br />
Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV)<br />
Bruul 101 - 2800 Mechelen<br />
Tel: 015 44 65 50 - Fax: 015 44 65 59 - E-mail: info@verkeerskunde.be - www.verkeerskunde.be<br />
De VSV organiseert en coördineert opleidingen inzake verkeerskunde en stimuleert wetenschappelijk<br />
onderzoek en universitair onderwijs inzake verkeerskunde. Daarnaast adviseert ze het Vlaams Parlement en<br />
de Vlaamse Regering op het gebied van verkeerskunde.<br />
EHBO<br />
Rode Kruis-Vlaanderen<br />
Motstraat 40 - 2800 Mechelen<br />
Tel: 015 44 33 22 - Fax: 015 44 33 11 - E-mail: info@rodekruis.be - www.rodekruis.be<br />
Het Rode Kruis biedt cursussen EHBO aan. Het Rode Kruis heeft verspreid in Vlaanderen ongeveer 300<br />
afdelingen. In bijna elke gemeente is een Rode Kruisafdeling actief. Deze afdelingen organiseren o.a. vorming<br />
voor de bevolking, eerstehulpactiviteiten en voorlichting gericht op de preventie van ongevallen.<br />
Organisaties die vertrouwd zijn met de doelgroep<br />
Centra voor basiseducatie<br />
www.basiseducatie.be<br />
De 29 centra voor basiseducatie in Vlaanderen verstrekken onderwijs aan laaggeschoolde volwassenen.<br />
Op hun website vind je hun adressen en lees je alles over hun aanbod en de werking van de 29 centra voor<br />
basiseducatie.<br />
42
Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO)<br />
http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod/osp/default.htm<br />
In Vlaanderen zijn er ruim 130 Centra voor Volwassenenonderwijs. Vroeger ‘onderwijs voor sociale promotie’ of<br />
‘avondonderwijs’ genoemd. Het is onderwijs, georganiseerd op zowel secundair niveau als op het niveau van<br />
het hoger onderwijs. Meer info: zie het overzicht van alle CVO’s op de website van het Departement Onderwijs.<br />
Integratiecentra en integratiediensten<br />
www.binnenland.vlaanderen.be/minderheden/integratiesector.htm<br />
De integratiecentra hebben als kerntaak om het integratiebeleid te analyseren, evalueren, ondersteunen en te<br />
stimuleren. De integratiediensten, opgericht door lokale besturen, hebben als taak het gemeentelijke<br />
integratiebeleid uit te werken, te coördineren en uit te voeren. De contactadressen vind je op bovenstaande<br />
website.<br />
Vlaams Minderhedencentrum<br />
Vooruitgangstraat 323/1 - 1030 Brussel<br />
Tel: 02 205 00 50 - Fax: 02-205 00 60 - E-mail: info@vmc.be - www.vmc.be<br />
Het Vlaams Minderhedencentrum is een expertisecentrum, gespecialiseerd in samenlevingsvraagstukken.<br />
Zij onderzoeken hoe mensen met een verschillende afkomst of cultuur met elkaar kunnen samenleven en<br />
evenwaardig burger zijn. Het centrum verspreidt deze kennis en expertise naar organisaties en verenigingen<br />
en adviseert de overheid.<br />
Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen<br />
www.vlaams-netwerk-armoede.be<br />
In het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen, werken een vijftigtal verenigingen<br />
samen met het uiteindelijke doel armoede en sociale uitsluiting uit te bannen. In de verenigingen staan<br />
mensen die in armoede leven centraal. De verenigingen gaan actief op zoek naar mensen die in armoede<br />
leven om hen te betrekken bij de werking, hen het woord te geven, te ondersteunen om meer greep te<br />
krijgen op hun eigen situatie en in actie te komen tegen maatschappelijke onrechtvaardigheden.<br />
43
Welzijnsschakels vzw<br />
www.welzijnsschakels.be<br />
Welzijnsschakels gaat met lokale vrijwilligersgroepen de strijd aan tegen armoede en sociale uitsluiting.<br />
Ontmoeting met mensen in armoede, ondersteuning van gezinnen, beleidsbeïnvloeding vanuit hun<br />
ervaringskennis en stimuleren van cultuurparticipatie vormen de pijlers van hun werking.<br />
Vrijwilligerswerking<br />
Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw<br />
Amerikalei 164 - 2000 Antwerpen<br />
Tel. 03 218 59 01 - E-mail: info@vsvw.be - www.vrijwilligersweb.be<br />
Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk promoot en ondersteunt het vrijwilligerswerk. Zij spitst zich toe<br />
op het informeren van organisaties en vrijwilligers, op communicatie en samenwerking met de overheid en<br />
andere relevante partners en het opvolgen van juridische en sociale ontwikkelingen verwant aan de sector.<br />
Interessante publicaties:<br />
http://www.vrijwilligersweb.be/downloads/goedgekend.pdf<br />
De wet betreffende de rechten van de vrijwilliger – Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk – februari 2007<br />
http://www.provant.be/binaries/8Charters_tcm7-18992.pdf<br />
Vrijwilligers aantrekken is een kunst – Provinciale Steunpunten Vrijwilligerswerk en Het Punt vzw - Brussel<br />
http://www.provant.be/binaries/prikkelen_tcm7-19006.pdf<br />
Vrijwilligers prikkelen is een kunst - Provinciale Steunpunten Vrijwilligerswerk en Het Punt vzw - Brussel<br />
Documentatie over ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong> voor volwassenen’<br />
Handleiding: Volwassenen leren <strong>fietsen</strong> van A tot Z<br />
Een uitgave van de Fietsersbond – Antwerpen – 2005<br />
Kostprijs: 20 euro + verzendkosten. In deze brochure vind je een reductiebon van 5 euro.<br />
De handleiding Volwassenen leren <strong>fietsen</strong> van A tot Z schetst een leerproces gaande van leren <strong>fietsen</strong> op zich<br />
tot het zich perfectioneren op een moeilijk parcours. De handleiding richt zich niet tot één specifieke<br />
leeftijdsgroep of tot leerling-fietsers van één bepaald niveau, maar geeft de begeleider de kans om<br />
oefeningen telkens weer af te stemmen op de vaardigheden van de groep waarmee hij werkt, van<br />
44
eginnende fietsers tot gevorderde fietsers. In het tweede deel ‘Preventief <strong>fietsen</strong>’ staan tien tips voor fietsers<br />
om zich veilig en verantwoord in het verkeer te begeven. Aan de hand van deze tien tips worden enkele<br />
belangrijke begrippen verduidelijkt en aangeleerd. Met deze handleiding zullen begeleiders, educatieve<br />
medewerkers en vormingswerkers in staat zijn om volwassenen op een verantwoorde manier te leren <strong>fietsen</strong>.<br />
45
Organisaties die fietscursussen<br />
organiseren voor volwassenen<br />
Professionele fietsorganisaties<br />
Fietsersbond vzw<br />
Boomgaardstraat 22 bus 57 - 2600 Berchem – Antwerpen<br />
Tel: 03 231 92 95 - Fax: 03 231 45 79 - E-mail: info@fietsersbond.be - www.fietsersbond.be<br />
Contactpersoon: Bavo Smits<br />
Volwassenen leren <strong>fietsen</strong> van A tot Z<br />
Volwassenen die nooit hebben leren <strong>fietsen</strong> of zij die het verleerd zijn, krijgen de kans om dit te leren.<br />
Op vijf halve dagen worden de belangrijkste fietsvaardigheden stap voor stap aangeleerd en worden de<br />
cursisten begeleid bij hun eerste fietspogingen. Na de fietsgewenning volgt er een programma op maat en<br />
wordt er op verschillende niveaus gewerkt. De ene persoon heeft immers alles al wat sneller onder de knie<br />
dan de andere. Dergelijke cursus vindt (meestal) telkens plaats van maandag tot en met vrijdag en dit in de<br />
voor- of namiddag. Het aantal cursisten wordt om praktische en pedagogische redenen beperkt tot 15<br />
personen (per groep/dagdeel). Indien gevraagd kan de Fietsersbond vzw voor deze cursus tegen betaling in<br />
<strong>fietsen</strong> voorzien. De fietslessen worden gegeven door professionelen al dan niet met bijkomende<br />
ondersteuning vanuit vrijwillige medewerkers van de meewerkende organisaties.<br />
Pro Velo vzw<br />
Londenstraat 15 - 1050 Brussel<br />
Tel: 02 517 17 69 - Fax : 02 502 86 41 - E-mail: fietseducatie@provelo.org - www.provelo.org<br />
contactpersoon: Tommy Geens<br />
Dames op de Fiets<br />
Dit project richt zich vooral (maar niet alleen) op vrouwen die (opnieuw) willen leren <strong>fietsen</strong> om zich zo vrijer<br />
te kunnen verplaatsen.<br />
• 2 uur in een veilige omgeving, de eerste pedaalslagen of oefeningen om het <strong>fietsen</strong> beter te beheersen.<br />
• 2 uur om te wennen aan het verkeer.<br />
• Een wat langere tocht in samenspraak met de groep en in functie van wat de deelnemers liefst bijleren.<br />
De module voor beginners leert in 4 fietslessen: fietsgewenning, technische controle, de omgeving<br />
46
verkennen en gaat men met de fiets de straat op. In de module voor gevorderden leert men coördinatie,<br />
evenwichtsoefeningen en anticiperen op het verkeer.<br />
Pro Velo geeft groepslessen en privélessen voor kinderen en volwassenen. Gedurende heel het jaar worden<br />
deze lessen gegeven. De lesgevers zijn professionelen van Pro Velo.<br />
Op vraag van organisaties geeft Pro Velo een dagopleiding ‘train de trainer/leren <strong>fietsen</strong>’. Hierin wordt de<br />
lesmethodiek aangeleerd om volwassenen snel en veilig te leren <strong>fietsen</strong>. Er wordt een handleiding voorzien.<br />
Lokale fietsinitiatieven<br />
Diversiteitsdienst Stad Brugge<br />
Oostmeers 105 - 8000 Brugge<br />
Tel: 050 33 83 15 - Fax: 050 34 61 99 - E-mail: diversiteitsdienst@brugge.be - www.brugge.be<br />
Contactpersonen: Myriam Caes (diensthoofd-emancipatieambtenaar), Anje Timmerman (educatief animator<br />
diversiteit)<br />
In Brugge worden er sinds 1997 fietslessen gegeven. De diversiteitsdienst Stad Brugge organiseert ism het<br />
OCMW Brugge, het Rode Kruis opvangcentrum voor asielzoekers, de Mobiliteitscel, het Fietsatelier, de vzw<br />
Oranje gehandicaptenzorg jaarlijks (april, mei) de ‘Fietscursus voor volwassenen’. Doelgroep zijn<br />
volwassenen die niet kunnen <strong>fietsen</strong>; vooral vrouwen en allochtone vrouwen, maar ook mannen, jongeren en<br />
mensen met een handicap maken deel uit van deze groep. In 8 lessen leert men <strong>fietsen</strong>. De eerste 4 lessen<br />
wordt de techniek van het <strong>fietsen</strong> aangeleerd in een autovrij park. De volgende 4 lessen wordt er aandacht<br />
besteed aan het <strong>fietsen</strong> op de openbare weg door kleine fietstochten te houden. De allerlaatste les wordt<br />
door het stadsverkeer gereden. De cursus wordt afgerond met een receptie, een bedanking van de<br />
vrijwilligers en het uitdelen van een ‘fietsdiploma’. De vrijwillige lesgevers volgden een trainersopleiding bij<br />
Pro Velo. Als didactisch materiaal gebruiken zij de cursus ‘Hoe leren <strong>fietsen</strong>’ van Pro Velo, wegmarkeringsmateriaal,<br />
afbeeldingen van verkeersborden en fluorescerende vestjes.<br />
Integratiedienst Leuven – Afdeling vrouwenwerking<br />
Diestsesteenweg 42 - 3010 Kessel-Lo<br />
Tel. 016 350 950 - E-mail: ingrid.stouffs@leuven.be - www.leuven.be<br />
Contactpersoon: Ingrid Stouffs<br />
Sinds 2003 organiseert de Integratiedienst Leuven – afdeling vrouwenwerking i.s.m. de Sportdienst van de<br />
Stad Leuven jaarlijks in de lente en de zomer een cursus ‘Fietslessen voor allochtone vrouwen’.<br />
De lesgevers zijn professionelen van de Sportdienst en de Integratiedienst en vele vrijwilligsters.<br />
47
Lokale politie Bilzen – Hoeselt – Riemst<br />
Schureveld 19 - 3740 Bilzen<br />
Tel: 089 51 93 05 - Fax: 089 51 93 34 - E-mail: raymond.collings@bilzen.be<br />
Contactpersoon: Raymond Collings<br />
Sinds 2006 organiseert de lokale politie Bilzen-Hoeselt-Riemst ism de stadswachten de fietscursus<br />
‘Verkeerseducatieve Route – VERO’ voor + 10 jarigen tot … De verkeersdienst van de politie leert hen omgaan<br />
met complexe fietssituaties in de praktijk. Deze cursus wordt georganiseerd op aanvraag.<br />
OCMW Herentals – Tewerkstellingsdienst<br />
Nederrij 115 - 2200 Herentals<br />
Tel: 014 24 66 22 - Fax: 014 24 66 96 - E-mail: ericcroegaert@ocmwherentals.be - www.ocmwherentals.be<br />
Contactpersoon: Eric Croegaert<br />
Het OCMW Herentals organiseert ism het Lokaal Opvanginitiatief Herentals sinds 2003 jaarlijks de ‘Fietscursus<br />
voor volwassenen’. Ze leren technisch <strong>fietsen</strong>, verkeersonderricht en <strong>fietsen</strong> op de openbare weg. Er wordt een<br />
bezoek afgelegd aan het verkeerspark. Het OCMW heeft eigen <strong>fietsen</strong>, veiligheidsvesten en helmen.<br />
De lessen worden gegeven door een vrijwilligster (kinisiste) en een OCMW-medewerker die een opleiding<br />
kregen van Pro Velo.<br />
OCMW Kontich – Cursuswerking Uit Je Doppen<br />
Antwerpsesteenweg 62 - 2550 Kontich<br />
Tel: 03 451 14 30 - Fax: 03 451 14 49 - E-mail: marleen.zeuwts@ocmwkontich.be<br />
Contactpersoon: Marleen Zeuwts<br />
Sinds 2005 organiseert de cursuswerking Uit Je Doppen van het OCMW Kontich de cursus ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’ en<br />
‘Veilig <strong>fietsen</strong> in het verkeer’. Elke module omvat 4 lessen van 3 uren. In de eerste module leren de deelnemers<br />
<strong>fietsen</strong> op een oefenterrein. In de tweede module komen de verkeersregels voor de fietser aan bod en gaan<br />
de fietsers de straat op. Voor de deelnemers is er een mapje voorzien. De cursus wordt twee keer per jaar<br />
georganiseerd, in het voor- en najaar. De lesgevers, professionelen van de Sociale dienst, gymbegeleidster en<br />
assistente van de zwemgroep, kregen een opleiding van Pro Velo.<br />
OCMW Mortsel<br />
Meerminne 6 - 2640 Mortsel<br />
Tel: 03 443 94 45 - Fax: 03 448 34 84 - E-mail: christ.vanherwegen@ocmwmortsel.be - www.mortsel.be<br />
Contactpersoon: Christ Van Herwegen<br />
Het OCMW Morstel geeft fietslessen aan haar cliënten, als een dienstverlening binnen het algemeen<br />
48
maatschappelijk werk. De lesgevers, de maatschappelijk werkers, kregen een opleiding bij Pro Velo. Sinds<br />
2005 worden deze lessen gegeven naargelang de individuele vraag.<br />
Open Opvangcentrum voor asielzoekers - Arendonk<br />
Grens 77 - 2370 Arendonk<br />
Tel: 014 40 52 50 - Fax: 014 40 52 68 - E-mail: truus.boenders@fedasil.be - www.fedasil.be/arendonk<br />
Contactpersoon: Truus Boenders<br />
Sinds de opening (2001) van het Open Opvangcentrum voor asielzoekers in Arendonk organiseert het<br />
opvangcentrum ‘fietsinitiatie ‘ voor hun nieuwe bewoners van het centrum. Tweewekelijks wordt de<br />
fietsinitiatie gegeven door 2 vrijwilligers. Ze maken een verkennende toer in de gemeente Arendonk, (post,<br />
gemeentehuis, Aldi, zwembad, … ) krijgen uitleg over de verkeersregels en gaan nadien iets drinken.<br />
Stad Antwerpen / Werk en Economie<br />
Meir 21 - 2000 Antwerpen<br />
Tel: 03 201 88 47 - Fax: 03 201 98 38 - E-mail: marjolijn.peleman@stad.antwerpen.be - www.antwerpen.be<br />
Contactpersoon: Marjolijn Peleman – projectverantwoordelijke mobiliteit<br />
Sinds 2003 organiseert Werk en Economie vzw stad Antwerpen ‘de Fietsschool’ ism de Verkeerspolitie, de<br />
Provinciale Groendomeinen regio Antwerpen en de Hobobikes. De fietslessen zijn bedoeld voor<br />
werkzoekenden uit kansengroepen of personen tewerkgesteld in de sociale economie, waarbij leren <strong>fietsen</strong><br />
het jobobstakel mobiliteit verminderd in de zoektocht, of behoud van werk. De cursus is voor inwoners van<br />
Antwerpen en de districten. De cursus bestaat uit 5 halve dagen om de techniek van het <strong>fietsen</strong> te kennen.<br />
De lessen worden gegeven door 2 vaste vrijwilligers aan de hand van de methodiek: ‘Docentenhandleiding.<br />
Stap op de fiets! De verkeerscursus voor beginnende allochtone fietsers.’ De verkeerspolitie brengt hen al<br />
doende de verkeersregels bij. Na deze cursus dienen de cursisten zelf nog te oefenen om zich veilig op de<br />
openbare weg te begeven. Er worden maximaal 8 cursussen gegeven telkens in de schoolvakanties. Per<br />
cursus worden maximaal 12 personen ingeschreven.<br />
Studentenvoorzieningen K.U.Leuven<br />
Van Dalecollege - Naamsestraat 80 - 3000 Leuven<br />
Tel: 016 32 93 01 - Fax: 016 32 88 20 - E-mail: greet.vancauwenberge@dsv.kuleuven<br />
www.kuleuven.be/huisvesting/duurzaamheid.html<br />
Contactpersoon: Greet Van Cauwenberge – adviseur wooncultuur, milieu en mobiliteit Studentenvoorzieningen,<br />
K.U.Leuven<br />
Verschillende diensten van K.U.Leuven die betrokken zijn bij het onthaal van internationale studenten<br />
49
organiseerden in 2003 ism de politie Leuven en VELO vzw twee maal de ‘Fiets- en verkeerscursus voor<br />
internationale studenten’. De fietscursus (1 halve dag) bestond uit de beginnerscursus (leren <strong>fietsen</strong>) en de<br />
behendigheidscursus (hindernissenparcours afleggen). In de verkeerscursus (halve dag) leert men de theorie<br />
van de basiscursus en de verkeersregels in praktijk brengen in het mobiele verkeerspark. Nadien kreeg<br />
iedereen een fietsrijbewijs met de verworven vaardigheden. De cursus werd gegeven door de politie en<br />
vrijwilligers. De studentenagent geeft de verkeerscursus. Momenteel wordt enkel nog de verkeerscursus<br />
georganiseerd.<br />
Verkeerseducatief centrum Mol<br />
Molderdijk 27 a - 2400 Mol<br />
Tel: 014 31 44 76 - Fax: 014 31 44 76 - E-mail: mol.verkeerspark@belgacom.net - www.gemeentemol.be<br />
Contactpersoon: Carine Mertens<br />
Sinds 2003 organiseert het Verkeerseducatief centrum van Mol ism het OCMW jaarlijks de fietscursus:<br />
‘Verkeerslessen vluchtelingen’. Jong en oud met basiskennis van het Nederlands of eventueel een groep<br />
anderstaligen (dezelfde taal) met tolk kunnen deelnemen. De cursus omvat 3 voormiddagen: de wetgeving<br />
theorie en praktijk, fietsherstelling, fietsbehendigheid, fietsroute in het stadscentrum uitstippelen en een<br />
fietstocht in Mol centrum met extra aandacht voor de moeilijke punten.<br />
De lessen worden gegeven door leerkrachten, de politie, het Fietsenatelier Mol en het OCMW.<br />
Verkeerspolitie – lokale politie GAOZ en Dienst mobiliteit Genk<br />
Europalaan 27 - 3600 Genk<br />
Tel: 089 65 31 72 - Fax: 089 65 34 69 (tav verkeerspolitie) - E-mail: verkeerspolitie@politiezone-gaoz.be<br />
www.gaoz.be<br />
Contactpersoon: Luc Geerits<br />
Sinds 1999 organiseren de verkeerspolitie – lokale politie GAOZ en de dienst mobiliteit ism de stad, de politie<br />
en de sociale dienst van de stad Genk (contact seniorenverenigingen) 2 à 3 keer per jaar de cursus ‘De<br />
fiets in het verkeer. Fietscursus voor senioren.’ Senioren krijgen theorie over de soorten <strong>fietsen</strong>, de technische<br />
eisen, het verkeersreglement en de plaats op de openbare weg… . Tijdens een fietstocht door Genk centrum<br />
worden een aantal verkeersituaties toegelicht. De lessen worden gegeven door de commissaris van de<br />
verkeerspolitie GAOZ en de fietsambtenaar van de Stad Genk.<br />
50
Sociale economieprojecten die<br />
fietscursussen organiseren<br />
(herstel, leren <strong>fietsen</strong>, behendigheid … )<br />
Niet elke organisatie doet het volledige pakket herstel, leren <strong>fietsen</strong>, behendigheid …<br />
Cyclo Vlaamsesteenweg 35<br />
1000 Brussel<br />
Pro Velo ASBL Londenstraat 15<br />
1050 Brussel<br />
De fietsherstelplaats J Degelaenstraat 3/5<br />
1501 Halle-Buizingen<br />
Fietsvoorde E. Blondieaustraat 16<br />
1800 Vilvoorde<br />
Fietshaven Tweemontstraat 62<br />
2100 Deurne<br />
Fietsenatelier Mol vzw<br />
Velo<br />
Velo Aarschot<br />
Sint-Apollonialaan 190B<br />
2400 Mol<br />
Minderbroederstraat 12 Blok U<br />
3000 Leuven<br />
Statieplein 18a<br />
3200 Aarschot<br />
Fietsatelier vzw Basis Kempische Steenweg 197<br />
3500 Hasselt<br />
Mobiel Minister Tacklaan 57<br />
8500 Kortrijk<br />
Tandem vzw<br />
Sociale Werkplaats<br />
Schakelstraat 41<br />
8790 Waregem<br />
02 513 95 55 www.recyclo.org<br />
02 502 73 55 www.provelo.org<br />
02 360 25 75 www.groepintro.be/<br />
vlaamsbrabant<br />
02 251 94 64 www.groepintro.be/<br />
vlaamsbrabant<br />
03 327 35 40 www.fietshaven.be<br />
014 32 14 45 www.<strong>fietsen</strong>atelier.be<br />
016 33 74 38 www.velo.be<br />
016 48 23 79 www.velo<br />
011 35 27 31 nog niet<br />
056 24 99 10 www.mobiel.be<br />
056 61 21 63 www.veloods.be<br />
51
Sociale economieprojecten die <strong>fietsen</strong><br />
verhuren aan groepen<br />
Steeds na reservatie<br />
Fietspunt Brussel Noord<br />
Cyclo<br />
Vooruitgangsstraat 76<br />
1000 Brussel<br />
Cyclo Vlaamsesteenweg 35<br />
1000 Brussel<br />
Pro Velo ASBL Londenstraat 15<br />
1050 Brussel<br />
De Fietshal Vandepeereboomstraat 2<br />
1501 Halle-Buizingen<br />
De fietsherstelplaats J Degelaenstraat 3/5<br />
1501 Halle-Buizingen<br />
Fietsvoorde E. Blondieaustraat 16<br />
1800 Vilvoorde<br />
Fietspunt Antwerpen<br />
Centraal - Fietshaven<br />
Fietsenstalling -1 Astridplein<br />
2000 Antwerpen<br />
Fietshaven Tweemontstraat 62<br />
2100 Deurne<br />
Sociale Werkplaats De<br />
Kringwinkel Antwerpen<br />
Fietsenatelier Mol vzw<br />
Fietspunt Antwerpen<br />
Berchem - Fietshaven<br />
Deurnsebaan 52<br />
2170 Merksem<br />
Sint-Apollonialaan 190B<br />
2400 Mol<br />
Fietsenstalling E Ryckaertplein<br />
2600 Berchem<br />
Atelier Mechelen Donkerlei 72<br />
2800 Mechelen<br />
Fietspunt Mechelen<br />
‘t atelier<br />
Velo<br />
Achteruitgang station<br />
2800 Mechelen<br />
Minderbroederstraat 12 Blok U<br />
3000 Leuven<br />
02 513 95 55 www.recyclo.org<br />
02 513 95 55 www.recyclo.org<br />
02 502 73 55 www.provelo.org<br />
02 360 25 55 www.groepintro.be<br />
02 360 25 75 www.groepintro.be/vlaamsbrabant<br />
02 251 94 64 www.groepintro.be/vlaamsbrabant<br />
03 327 35 40 www.fietshaven.be<br />
03 327 35 40 www.fietshaven.be<br />
03 217 25 10 www.dekringloopwinkelantwerpen.be<br />
014 32 14 45 www.<strong>fietsen</strong>atelier.be<br />
03 327 35 40 www.fietshaven.be<br />
015 71 09 58 http://users.skynet.be/ateliermechelen/fietsatel/fietshome.htm<br />
015 71 09 58 http://users.skynet.be/ateliermechelen/fietsatel/fietshome.htm<br />
016 33 74 30 www.velo.be<br />
52
Fietspunt Leuven - Velo<br />
Velo Aarschot<br />
KBC-gebouw<br />
3000 Leuven<br />
Statieplein 18a<br />
3200 Aarschot<br />
Fietsatelier vzw Basis Kempische Steenweg 197<br />
3500 Hasselt<br />
Fietsatelier van het<br />
hergebruikcentrum van<br />
West-Limburg vzw<br />
Fietsatelier VEDO<br />
(veilig ecologisch<br />
Diepenbeek op de fiets)<br />
Marktplein 9/10<br />
3550 Heusden-Zolder<br />
Universitaire Campus Blok D<br />
3590 Diepenbeek<br />
BLM Evence Coppeelaan 91<br />
3600 Genk<br />
Fietspunt Brugge - CVL Stationsplein<br />
8000 Brugge<br />
Fietsatelier Centrum<br />
voor Levensvorming<br />
Brugge<br />
Fietsatelier OCMW<br />
Oostende<br />
Mobiel - fietspunt<br />
Kortrijk<br />
Tandem vzw - Sociale<br />
Werkplaats<br />
Gistelse Steenweg 223 b<br />
8200 St. Andries Brugge<br />
Torhoutsesteenweg 291<br />
8400 Oostende<br />
Minister Tacklaan 57<br />
8500 Kortrijk<br />
Schakelstraat 41<br />
8790 Waregem<br />
Ateljee vzw Vlaamsekaai 10<br />
9000 Gent<br />
Max Mobiel / fietspunt<br />
Gent<br />
Sint-Niklaasstraat 27<br />
9000 Gent<br />
Student en mobiliteit Kattenberg 2<br />
9000 Gent<br />
Het Verzet bvba Nieuwstraat 41<br />
9800 Deinze<br />
016 33 74 30 www.velo.be<br />
016 48 23 79 www.velo<br />
011 35 27 31 nog niet<br />
011 53 87 97 www.hergebruikcentrumarbeidszorglimburg.be/index.php<br />
011 26 80 69 www.uhasselt.be/algemeen/<br />
administratieve_diensten/<br />
voorzieningen/vedo<br />
089 36 44 45 www.blmgenk.be<br />
050 38 94 97 www.groepintro.be/bruggeoostende/<br />
index.cfm?link=fiestatelier_brugge.<br />
cfm<br />
050 38 94 97 www.groepintro.be/bruggeoostende/<br />
index.cfm?link=fiestatelier_brugge.<br />
cfm<br />
059 56 10 83 www.oostende.be<br />
056 24 99 10 www.mobiel.be<br />
056 61 21 63 www.veloods.be<br />
09 233 51 91 www.ateljee.info<br />
09 266 83 02 www.maxmobiel.be<br />
09 269 18 98 www.studentenmobiliteit.be<br />
09 380 27 20 www.hetverzet.be<br />
53
Bijlage 1<br />
Checklist fietsproject<br />
Stap 1 Even stilstaan<br />
• Is dit iets voor je organisatie?<br />
• Is er enthousiasme voor?<br />
• Is er vraag naar?<br />
• Heb je voldoende zicht op bevolkingsgroepen die niet kunnen <strong>fietsen</strong>?<br />
• Kan je er voldoende tijd voor vrijmaken?<br />
• Zijn de financiën aanwezig?<br />
• Zijn er andere financieringsmogelijkheden?<br />
• Zijn de verschillende stappen in dit project haalbaar?<br />
Stap 2 Een projectgroep samenstellen<br />
• samenstelling<br />
• verwachtingen/taakafspraken<br />
• projectleider<br />
Stap 3 Welke concrete resultaten wil je bereiken?<br />
• Verwachte resultaten in verband met het project<br />
• Verwachte resultaten over het verloop van de cursus:<br />
• voor de deelnemers<br />
• voor de lesgevers<br />
Stap 4 Wie wil je bereiken?<br />
• Lesgevers: wie mag lesgeven/begeleiden?<br />
• Deelnemers: wie mag de fietslessen volgen?<br />
54
Stap 5 Een goede voorbereiding is het halve werk<br />
stappenplan opstellen<br />
De locatie<br />
• bereikbaarheid openbaar vervoer<br />
• voldoende ruimte, verharde ondergrond, geen obstakels, zeer lichte helling…<br />
• privacy<br />
• <strong>fietsen</strong>stalling<br />
• schuilplaats<br />
• opbergruimte<br />
• toilet<br />
• drankgelegenheid<br />
Het materiaal<br />
• <strong>fietsen</strong><br />
• fietsmateriaal: fietspomp, inbussleutels, fietsherstelgerief<br />
• fluoveiligheidsjasjes, fietshelm, naamkaartjes<br />
• wegmarkeringsmateriaal<br />
• EHBO-koffer<br />
• verzekering deelnemers<br />
• verzekering lesgevers<br />
• fototoestel<br />
De lesgevers<br />
werving<br />
• promotie<br />
• contactfiche<br />
• individueel gesprek<br />
opleiding, begeleiding en motivatie<br />
• organisatie van ‘train de trainer/leren <strong>fietsen</strong>’: opleiding voor fietslesgevers<br />
• organisatie van EHBO-introductieles<br />
• voorbereidingsvergadering<br />
• afsprakennota<br />
55
De deelnemers<br />
• organisaties die vertrouwd zijn met het werken met de doelgroep<br />
• promotiemiddelen<br />
• contactfiche<br />
• individueel gesprek<br />
De concrete activiteiten<br />
• programma<br />
• modules<br />
• aantal sessies per module<br />
• aantal uren per sessie<br />
• inhoud<br />
• uur<br />
• timing<br />
• aantal lesgevers<br />
Een budget opstellen<br />
Kosten<br />
• opleiding lesgevers<br />
• vergoeding en/of attenties vrijwilligers/lesgevers<br />
• <strong>fietsen</strong>: kopen, huren, lenen<br />
• onderhoud en herstellingskosten <strong>fietsen</strong><br />
• EHBO-materiaal<br />
• promotiemateriaal<br />
• catering/vergaderingen<br />
• huur zalen/lokalen<br />
• verzekeringen<br />
• vrijwilligers<br />
• deelnemers<br />
• bijkomende lessen bijv. cursus fietsherstelling<br />
• onvoorzien<br />
56
Inkomsten<br />
• budget van de (partner)organisaties<br />
• subsidies van derden<br />
• inschrijvingsgelden deelnemers<br />
Een meetplan opstellen<br />
• Hoe hou je contact met je projectpartners?<br />
• Wie evalueert en wanneer?<br />
• deelnemers<br />
• lesgevers<br />
• projectpartners<br />
• Wat wordt er geëvalueerd?<br />
• Hoe ga je dat doen?<br />
• Wat wordt er gedaan met de resultaten?<br />
• Eindevaluatie<br />
Stap 6 Uitvoering<br />
• Gesprekken met de deelnemers en opvolging<br />
• Vergadering met de lesgevers en opvolging<br />
• De cursus ‘<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong>’<br />
Stap 7 Nazorg<br />
Evaluatie van het resultaat en het proces: zie meetplan<br />
Stap 8 Met dank aan<br />
• Wie was er allemaal bij betrokken?<br />
• Hoe wil je hen bedanken?<br />
57
Bijlage 2<br />
Contactfiche kandidaat-fietsvrijwilliger<br />
Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Interviewer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Contactgegevens:<br />
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Geboortedatum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Tel: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .GSM: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
1. Waarom wil je fietsvrijwilliger worden?<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
2. Wat is je algemene achtergrond/opleiding/beroep?<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
3. Heb je ervaring met:<br />
Lesgeven: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Begeleiding van groepen: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
58
Vrijwilligerswerk: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Iemand leren <strong>fietsen</strong>: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Allochtonen, mensen met andere culturele achtergronden: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
EHBO: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Fietstechniek: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
4. Van een fietsvrijwilliger wordt het volgende verwacht:<br />
• Opleidingen volgen:<br />
Train-de-trainer opleiding/leren <strong>fietsen</strong><br />
EHBO<br />
• Fietslessen geven en randtaken: bijv. onthaal van de cursisten, praktische voorbereidingen,<br />
vrijwilligersvergadering, evaluaties …<br />
5. Voor welke termijn kan jij je engageren voor het vrijwilligerswerk?<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
6. Wat zijn jouw beschikbare dagen voor vrijwilligerswerk?<br />
Maandag<br />
Dinsdag<br />
Woensdag<br />
Donderdag<br />
Vrijdag<br />
Zaterdag<br />
Voormiddag<br />
Namiddag<br />
59
7. Algemene opmerkingen<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
8. Wat biedt de organisatie aan de vrijwilliger:<br />
• Opleidingen<br />
• Afsprakennota ivm taken, verzekering en onkostenvergoedingen<br />
• ….<br />
Besluit<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
60
Bijlage 3<br />
Contactfiche kandidaat-deelnemer<br />
Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Interviewer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
1. Algemene gegevens<br />
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Tel: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Geboortedatum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Lengte: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Opleiding: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Sportactiviteiten: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Beoordeling:<br />
kennis van het Nederlands<br />
zeer goed - goed - middelmatig - slecht<br />
(kan aangetoond worden tijdens het gesprek)<br />
motivatie:<br />
OK - NOK<br />
bereidheid en mogelijkheid om de volledige cursus te volgen<br />
OK – NOK<br />
eigen fiets, of wil er één kopen<br />
OK – NOK<br />
toelating (motiveren)<br />
OK – NOK<br />
cursusgeld betaald<br />
OK – NOK<br />
2. Inleidende vragen<br />
1. Hoe weet je dat er een fietscursus wordt georganiseerd?<br />
2. Hoe lang woon je al in België? (indien van toepassing)<br />
……………………………………… jaren / ……………………………………… maanden<br />
61
3. Wat is je moedertaal? (indien van toepassing)<br />
4. Volg je momenteel een cursus Nederlands en waar? Hoe lang? (indien van toepassing)<br />
Ja / Nee<br />
5. Heb je op dit moment werk?<br />
6. Hoe is je gezinssituatie?<br />
(Deze info kan interessant zijn om een vollediger beeld te krijgen van de kandidaat en hiermee<br />
rekening te houden bij de inschrijving en tijdens de lessen)<br />
3. Vragen over motivatie, fietservaring, mogelijkheden, voorwaarden<br />
7. Waarom wil je graag leren <strong>fietsen</strong>?<br />
8. Heb je ooit al eens gefietst?<br />
Ja / Nee (Indien nee ‡ overgaan naar vraag 11)<br />
9. Zo ja, wanneer / hoe lang geleden?<br />
10. Wat vind je moeilijk aan ‘leren <strong>fietsen</strong>’?<br />
11. Als je ergens naar toe moet? Hoe ga je dan? Met de wagen, te voet, openbaar vervoer?<br />
12. Is er iemand binnen het gezin die kan <strong>fietsen</strong>?<br />
Ja / Nee ‡ Wie?<br />
13. Wil en kan je alle lessen volgen?<br />
Het belang om alle lessen te volgen benadrukken.<br />
Indien er wordt gekozen om te werken met een waarborg: motiveren waarom.<br />
Ja / Nee<br />
62
14. Heb je een eigen fiets?<br />
Ja / Nee<br />
(Indien ja: ‡ vraag 20)<br />
15. Indien nee ‡ Ben je bereid om een fiets aan te schaffen?<br />
(Indien nee, overgaan naar vraag 19)<br />
16. Kies je voor een nieuwe fiets of voor een tweedehandsfiets?<br />
17. Weet je waar je een fiets kan kopen of laten herstellen?<br />
18. Welk bedrag wil je maximaal uitgeven om een fiets te kopen?<br />
€ ………………………………………<br />
19. Kan je van iemand een fiets lenen?<br />
Ja / Nee<br />
20. Als de kandidaat de cursus kan volgen: ‡ Praktische afspraken:<br />
• Inschrijvingsgeld of waarborg die wordt terugbetaald als alle lessen worden gevolgd.<br />
• Kledijvoorschriften: om veilig te kunnen leren <strong>fietsen</strong>, is aangepaste kledij nodig<br />
(broek met smalle pijpen + dichte schoenen).<br />
• Plaats van cursus. Plan + info openbaar vervoer meegeven.<br />
• Tijdig aanwezig zijn.<br />
• Bij afwezigheid: organisatie verwittigen.<br />
• Verwijzen naar herinneringsbrief of telefoon van de organisatie bij de start van de cursus.<br />
63
Bijlage 4<br />
Fietsonderdelen<br />
zadel<br />
fietsbel<br />
versnelling<br />
stuur<br />
rem<br />
pedaal<br />
band<br />
fietsketting<br />
achterwiel<br />
staander<br />
voorwiel<br />
64
Bijlage 5<br />
Opvolgingsschema leren <strong>fietsen</strong><br />
Naam deelnemer:<br />
FASE A :<br />
<strong>Leren</strong> van de fietsbeweging<br />
Start basiskennis van de fiets<br />
(zie ook fietsafbeelding)<br />
Stap 1 lopen met de fiets<br />
links en rechts naast de fiets stappen<br />
fiets stallen<br />
rond de fiets wandelen + vasthouden<br />
met de fiets aan de hand uitwijken<br />
remmen + stappen met de fiets<br />
Stap 2 op en van de fiets gaan<br />
been over de fiets tillen<br />
zitten in het zadel<br />
afstappen<br />
Stap 3 bollen van een lichte helling<br />
in het zadel met voeten op de grond<br />
lichtjes afstoten en voeten heffen<br />
bollen en remmen<br />
voeten terug op de grond zetten<br />
Stap 4 starten van een lichte helling<br />
op de fiets gaan zitten en pedaal 45°<br />
voet op het pedaal en afstoten<br />
met de andere voet evenwicht zoeken<br />
op de grond<br />
trappen met twee voeten<br />
datum + score<br />
onvoldoende matig goed<br />
Opmerkingen:........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................<br />
65
FASE B<br />
Verder inoefenen van de fietsbeweging<br />
Controle van de richting, snelheid en remmen<br />
in<strong>fietsen</strong> op een lichte helling<br />
rechtdoor rijden zonder slingeren<br />
remmen- vertragen - door<strong>fietsen</strong><br />
zo traag mogelijk rijden zonder het evenwicht<br />
tte verliezen<br />
een grote bocht naar rechts maken<br />
een grote bocht naar links maken<br />
slalommen<br />
slalommen tussen hindernissen / op één rij<br />
Loskomen van de fiets (ogen + handen)<br />
achter elkaar <strong>fietsen</strong> + afstand houden<br />
tussen een smalle strook <strong>fietsen</strong><br />
per twee naast elkaar <strong>fietsen</strong><br />
reageren op obstakels<br />
elkaar kruisen<br />
bellen + remmen + doorrijden<br />
pedalen loslaten<br />
stuur vasthouden met vingertoppen<br />
met één hand <strong>fietsen</strong><br />
met één hand iets aanraken<br />
versnellingen veranderen<br />
Herhaling + voorbereiding in het verkeer<br />
goed gebruik maken van de zintuigen<br />
op een correcte manier afslaan<br />
stoppen met de voet op de stoep<br />
fietsvaardigheidstest binnen een redelijke tijd<br />
afleggen<br />
datum + score<br />
onvoldoende matig goed<br />
Opmerkingen..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................<br />
66
Bijlage 6<br />
Stuurvaardigheidstest op een<br />
afgesloten terrein<br />
Professor Jan Pauwels (K.U. Leuven, Labo voor Motorisch <strong>Leren</strong>) heeft een proef ontwikkeld om na<br />
te gaan of kinderen voldoende stuurvaardig zijn om onder begeleiding te <strong>fietsen</strong> op de openbare<br />
weg. De proef bestaat uit een fietsomloop die zo snel mogelijk moet worden afgelegd met zo weinig<br />
mogelijk fouten. De leerlingen krijgen een uitgebreide demonstratie en 1 oefenbeurt met hun eigen<br />
fiets. Vervolgens wordt de proef afgenomen. Het testparcours wordt best uitgezet op een verharde<br />
vlakke ruimte van 20 bij 20 meter.<br />
De test start met een voet op de trappers en het voorwiel achter de startlijn. De tijd gaat in na<br />
aftelling: 3,2,1 … START. De tijd loopt vanaf het startsein tot op het moment dat de fiets de eindstreep<br />
overschrijdt. De score bestaat uit de gerealiseerde tijd vermeerderd met de opgelopen straftijd.<br />
De proefpersoon start en rijdt na 1,5m over een afgebakend vlak van 13m lengte en 0,4m breedte.<br />
Daarna neemt hij een bocht naar links en legt een slalom af tussen verkeerskegeltjes. De onderlinge<br />
afstand tussen deze kegels wordt geleidelijk aan kleiner. Op het einde van de slalom moet de<br />
proefpersoon een bocht naar rechts nemen en diagonaal over het terrein naar een cirkel rijden<br />
(straal=3m), terwijl de proefleider een signaal geeft waarop de leerling achteruit moet kijken en een<br />
aangegeven kleur (rood of groen) moet benoemen die door de proefleider wordt omhooggestoken.<br />
Vervolgens rijdt de proefpersoon via een met verkeerskegels geplaatst poortje binnen op de omtrek<br />
van een cirkel. Daar rijdt hij een volledige cirkel en fietst dan via een met kegels geplaatst poortje<br />
weer naar buiten. De omtrek van de cirkel is afgebakend met blokjes of kegeltjes. De breedte van<br />
deze omtrek bedraagt 0,4m. De proefpersoon rijdt nu verder diagonaal over het terrein, neemt na<br />
een vijftal meters een poortje naar links en steekt onmiddellijk daarna de linkerhand uit. Met deze<br />
uitgestoken hand (de arm blijft horizontaal) neemt de proefpersoon weer een bocht naar links en rijdt<br />
rechtdoor naar de aankomstlijn. De exacte afmetingen zijn aangegeven op de figuur.<br />
Eventuele fouten worden geturfd en per fout wordt 1 seconde straftijd aangerekend.<br />
Mogelijke fouten zijn:<br />
1. Buiten de met blokjes afgebakende strook <strong>fietsen</strong>. (een blokje raken wordt niet als een fout aanzien)<br />
2. Een kegel omver <strong>fietsen</strong> of zodanig raken dat hij zichtbaar wordt verplaatst.<br />
67
3. Tijdens het slalommen een poortje missen.<br />
4. Geen kleur of een foutieve kleur benoemen.<br />
5. Buiten de omtrek van de cirkel <strong>fietsen</strong>. Een blokje raken is geen fout.<br />
6. De linkerarm niet uitsteken.<br />
7. De linkerhand naar het stuur brengen tijdens het laatste deel van de omloop.<br />
8. Een voet op de grond zetten. Het snel en opeenvolgend plaatsen van een voet op de grond wordt<br />
enkel als 1 fout aanzien. De proefpersoon verliest hierdoor immers toch tijd.<br />
Indien de test correct wordt afgenomen, geeft de score op een zeer betrouwbare wijze de huidige<br />
stuurvaardigheid van de deelnemer weer. De norm werd bepaald op 85 seconden. Wie onder die<br />
score blijft, beheerst voldoende zijn fiets om op straat een hoeveelheid dynamische informatie te<br />
verwerken. Wie een hogere score haalt, heeft het sturen nog niet geautomatiseerd en moet eerst nog<br />
oefenen op evenwicht en arm/been-coördinatie.<br />
De proef is ontwikkeld om de stuurvaardigheid te testen van kinderen uit de basisschool. Het is<br />
evenwel ook een goeie graadmeter om zich een beeld te kunnen vormen van de stuurvaardigheid van<br />
volwassenen die nog maar recent hebben leren <strong>fietsen</strong>.<br />
68
69
Bijlage 7<br />
Een fietsdiploma<br />
GetuiGschrift<br />
voor de beginnende fietser<br />
Josephine Fall<br />
heeft de cursus ‘leren <strong>fietsen</strong>’ (mei-juni 2007) en ‘<strong>fietsen</strong> in het verkeer’<br />
(september-oktober 2007) gevolgd in turnhout.<br />
vormingplus Kempen<br />
Politie regio turnhout<br />
Prisma<br />
evA<br />
Lesgevers<br />
EVA<br />
70
Bijlage 8<br />
De flyer<br />
Leer<br />
<strong>fietsen</strong>!<br />
een cursus<br />
voor vrouwen<br />
ouder dan 18<br />
Een organisatie van Vormingplus Kempen i.s.m. PRISMA, EVA, de politie<br />
en de preventiedienst Turnhout<br />
inschrijven<br />
Bel of bezorg ons het strookje hieronder ingevuld terug.<br />
Vormingplus Kempen, Christa Truyen<br />
Otterstraat 109/4, 2300 Turnhout<br />
<br />
Prisma vzw, Marc Bogaerts<br />
Sint-Antoniusstraat 24, 2300 Turnhout<br />
<br />
We nodigen je dan uit voor een gesprek. We laten je<br />
daarna weten of je kan meedoen.<br />
<br />
inschrijven<br />
<br />
18 jaar of ouder? En je wil leren <strong>fietsen</strong>?<br />
Lees dan verder!<br />
<strong>Leren</strong> <strong>fietsen</strong> (6 Lessen)<br />
Je leert <strong>fietsen</strong> in 6 lessen aan de sporthal in het Turnhoutse<br />
Stadspark, Steenweg op Zevendonk 18.<br />
Op dinsdag 29 mei, woensdag 30 mei, donderdag 31<br />
mei, maandag 11 juni, dinsdag 12 juni en donderdag<br />
14 juni, telkens van 9 tot 12 uur.<br />
Wij zorgen voor <strong>fietsen</strong>.<br />
Les verkeersregeLs (1 Les)<br />
Je leert de verkeersregels. Waar mag ik <strong>fietsen</strong>? Wanneer<br />
moet ik stoppen? Wat betekenen de verkeersborden?<br />
Op dinsdag 18 september van 9.30 tot 11.30 uur in<br />
het Turnhoutse stadhuis , Grote Markt 1.<br />
Oefendag (1 Les)<br />
Op woensdag 26 september van 13.30 tot 15.30 uur in<br />
de Vrije basisschool Sint-Victor, Kasteeldreef 2.<br />
<strong>fietsen</strong> in het verkeer (5 Lessen)<br />
We oefenen met de fiets. We <strong>fietsen</strong> veilig in het verkeer.<br />
Telkens een halve dag op dinsdag 2, donderdag 4,<br />
vrijdag 5 oktober, maandag 8 en dinsdag 9 oktober.<br />
fietstOcht<br />
In het najaar is er een fietstocht. Zo maak je kennis met<br />
leuke fietsroutes in de streek.<br />
vOOrwaarden?<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
eigen fiets mee<br />
Prijs?<br />
Voor de hele reeks betaal je 5 euro.<br />
ver. uitg. Martine Coppieters, Otterstraat 109/4, 2300 Turnhout<br />
voornaam ...................................................................................<br />
naam ...................................................................................<br />
straat ...................................................................................<br />
postcode ...................................................................................<br />
gemeente ...................................................................................<br />
telefoon/gsm ...................................................................................<br />
71
een handleiding<br />
Vormingplus Kempen begeleidt<br />
verschillende projecten<br />
van verenigingen, buurten, gemeenten, ...<br />
Uit die ervaringen leren we.<br />
En dat willen we niet alleen<br />
voor ons houden.<br />
Met deze reeks hopen we inspiratie en<br />
aanzetten te geven om samen leven<br />
prettiger te maken.<br />
om fietslessen te<br />
organiseren voor<br />
volwassenen<br />
Er zijn nog altijd volwassenen die niet of moeilijk<br />
kunnen <strong>fietsen</strong>. Vaak allochtonen, nieuwkomers,<br />
maar ook oudere mensen of jongvolwassenen<br />
die nooit hebben leren <strong>fietsen</strong>...<br />
Kunnen <strong>fietsen</strong> heeft veel voordelen. Maar<br />
als volwassene leren <strong>fietsen</strong>, is helemaal niet<br />
vanzelfsprekend. Hoe leer je dat? Bij wie kan je<br />
terecht?<br />
Jouw organisatie kan deze vragen oplossen.<br />
Waarom organiseer je zelf geen fietslessen?<br />
Deze brochure kan je daarbij helpen. Ze<br />
beschrijft de verschillende stappen die je moet<br />
zetten en bevat een heleboel tips om aan de<br />
slag te gaan.<br />
ormingplus Kempen<br />
www.vormingpluskempen.be<br />
ormingplus Kempen<br />
in samenwerking met<br />
72