You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Toelichting<br />
Carlo <strong>Gesualdo</strong> is een van de vreemdste figuren uit de muziekwereld. Op het hoogtepunt<br />
van zijn kunnen bereikte hij een muzikale zeggingskracht die bijna drie eeuwen lang niet<br />
meer geëvenaard zou worden. Zijn muziek raakt na eeuwen nog steeds en klinkt moderner<br />
dan veel muziek die tegenwoordig gespeeld wordt.<br />
Maar de mens <strong>Gesualdo</strong> had ook een<br />
duistere kant. Berucht is hij vanwege de<br />
moord op zijn eerste vrouw, nadat hij haar<br />
met een minnaar in bed had betrapt. Wat hij<br />
zag en deed op dat moment achtervolgde<br />
hem de rest van zijn leven. In zijn laatste<br />
jaren liet hij zich dagelijks door zijn<br />
bedienden afranselen, en een bos in de buurt<br />
van zijn kasteel moest in zijn geheel worden<br />
gekapt, omdat hij bang was dat er zich lieden<br />
zouden verschuilen die het op zijn leven<br />
hadden gemunt. Ook gaat over hem het<br />
verhaal dat hij zich oeverloos inspande om de<br />
beenderen van zijn overleden oom, kardinaal<br />
Borromeo, te bemachtigen. Die beenderen<br />
zouden zijn verwoeste psyche kunnen<br />
helen. Zijn tweede vrouw beschuldigde hem<br />
van mishandeling, waarop haar familie uit<br />
haar naam pogingen deed een scheiding te<br />
bewerkstelligen. <strong>Gesualdo</strong>’s biografen Cecil<br />
Gray en Peter Warlock geven blijk van een<br />
vreemd staaltje ironie door te suggereren<br />
dat <strong>Gesualdo</strong> misschien wel door zijn tweede<br />
vrouw werd vermoord.<br />
Extremen op het gebied van geweld en<br />
de roep om vergeving vormden op allerlei<br />
manieren mijn uitgangspunt voor dit<br />
programma. Hoe is het mogelijk dat iemand<br />
die zo’n gewelddaad pleegde muziek schreef<br />
die ons zo diep raakt? <strong>Gesualdo</strong> confronteert<br />
ons met de eeuwenoude vraag of de persoon<br />
van de kunstenaar kan worden gescheiden<br />
van zijn werk. In zijn geval is dat misschien<br />
niet mogelijk. Zijn werk is in veel opzichten<br />
onlosmakelijk verbonden met zijn leven<br />
en zijn psyche. Soms lijkt hij in zijn muziek<br />
zijn daden opnieuw te beleven of ons om<br />
vergeving te smeken.<br />
Kate Moore<br />
Miserere<br />
<strong>Gesualdo</strong> schreef een Miserere, op een<br />
psalmtekst waarin om vergeving wordt<br />
gevraagd. We beginnen ons programma<br />
echter met een hedendaags Miserere,<br />
geschreven door Kate Moore in 2018.<br />
In het werk van Kate Moore spelen de<br />
natuur, de aarde en onze relatie daarmee een<br />
grote rol. Ze vertelde me eens dat ze bij het<br />
schrijven van dit stuk een violist voor zich<br />
zag die in de ruimte zwevend een Miserere<br />
speelde. Een violist die om vergeving vraagt<br />
voor zichzelf en de mensen op aarde.<br />
Salvatore Sciarrino<br />
Le voci sottovetro<br />
Carlo <strong>Gesualdo</strong> had veel om vergeving<br />
voor te vragen, en zijn innerlijke kwellingen<br />
4
Change language