Bouwen aan de zorg 06

BOUWEN
VAKTIJDSCHRIFT OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN
ZORG
VLAANDEREN EN NEDERLAND
Platform OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG.EU
6
jaargang 21
december 2021-januari 2022
bouwenaandezorg.eu
PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
6
Wensen vertalen
naar mooie functionele
zorggebouwen
Geïntegreerd
woonzorgaanbod in energiezuinige
nieuwbouw
Zetels met opstahulp als
blikvanger in nieuw WZC
in Moorslede
Nieuwe Ronald McDonald
Huiskamer Nijmegen
verwelkomt eerste gasten

OOK OP ZOEK
NAAR EEN SNELLE
EN FLEXIBELE
OPLOSSING VOOR
ZORGHUISVESTING?
UW PARTNER IN
MODULAIRE ZORGHUISVESTING
Dutch Cabin Group verkoopt en verhuurt
al 65 jaar modulaire huisvesting voor
o.a. het bedrijfsleven, overheid, zorg- en
onderwijsinstellingen.
Ook in de zorg helpen we u graag: van
noodgebouw en polikliniek tot (semi)
permanent ziekenhuis. Wilt u hier meer
over weten? Neem dan gerust vrijblijvend
contact met ons op.
Neem voor meer informatie
vrijblijvend contact met ons op.
@
www.dutchcabingroup.com
info@dutchcabingroup.com
0168 - 749 122

VAMED UW PARTNER
VAMED is uw partner voor gezondheidszorg-projecten. Van
ontwerp tot turnkey. VAMED garandeert met het leveren van
kwaliteit, efficiëntie en betrouwbaarheid het blijvende succes
van uw projecten en uw partners in de gezondheidszorg.
VAMED onderscheidt zich onder meer door merk onafhankelijk
ontwerp, levering en full-service onder-houd van medische
technologie in zorginstellingen.
VAMED staat in uw project voor persoonlijke aandacht en
een duurzame relatie!
Geïnteresseerd?
Neem geheel vrijblijvend contact op met 030 303 99 44.
NIEUWBOUW,
UITBREIDING,
RENOVATIE
ADVIES /
ONTWIKKELING
WERELDWIJDE ERVARING
VAMED is wereldwijd een toonaangevende partner
van ziekenhuizen en gezondheidszorginstellingen bij
projectontwikkeling, planning, bouw, inrichting en
operationeel management. Wij hebben de afgelopen
3 decennia meer dan 900 ziekenhuisprojecten,
revalidatiecentra, verpleeghuizen en gezondheids-resorts
in 90 landen gerealiseerd en verlenen overal ter wereld
diensten op maat.
VAMED begrijpt de gezondheidszorg in de volle breedte
en volgt een integrale aanpak. We hebben voortdurend de
interacties en alle processen in de patiëntenzorg in beeld.
Zo eindigt de verantwoordelijkheid van VAMED in het
lifecycle-model niet met een succesvolle overdracht, maar
vormt deze met de bijbehorende beschikbaarheidsgarantie
en bijvoorbeeld operationeel management een integrale
verantwoordelijkheid in de gezondheidszorg.
OPERATIONEEL
MANAGEMENT
PROJECT-
ONTWIKKELING /
PLANNING
© Herbst
DIENSTEN
FINANCIERING
BOUW
Vamed Nederland B.V., 3528 BE Utrecht
Tel: +31 (0) 30 303 64 30
Email: info@vamed.nl
www.vamed.nl

F U SION
MOBILITY MEETS COMFORT
AND DESIGN
Speciaal ontwikkeld voor ziekenhuizen
en pleeghuizen.
Perfecte hygiene, uiterst comfortabel
en een hoge graad van mobiliteit.
Kan voorzien worden van zorgaccessoires
zoals grote wielen,
centrale rem, serumhouder, neerschuifbare
zorgarm,...
moments furniture.com
D E M O M O D E L

6
Voorwoord
Flinke bouwopgave voor de zorg:
400.000 OUDERENWONINGEN VOOR 2040
Vergrijzing en de scheiding van wonen en zorg zijn dé trends die de markt
voor zorgvastgoed ook vandaag de dag domineren. Er ligt een grote bouwopgave
te wachten, waarbij aantrekkelijke aangepaste woningen gerealiseerd
moeten worden om 65- tot 80-jarigen te verleiden het huis waarin
hun kinderen opgroeiden, te verlaten.
Zorgorganisaties bezinnen zich noodgedwongen op de toekomst van hun
vastgoed. Het aantal ouderen in Nederland groeit relatief namelijk harder
dan de bevolking of het aantal huishoudens. De groeiende en tegelijk vergrijzende
bevolking is een belangrijke motor achter de vraag naar zowel
zorg als passende huisvesting. De leeftijdsgroep 65- tot 80-jarigen bestaat
momenteel uit zo’n 2,6 miljoen personen. In het komende decennium groeit
die groep met zo’n 400.000. Het aantal 80-plussers verdubbelt naar verwachting
tot 1,6 miljoen in 2040.
Een gevolg van de vergrijzing is dat ook het aantal mensen met ouderdomsziekten
zoals dementie fors zal stijgen. Hierdoor neemt de druk op het gehele
zorgsysteem toe, van mantelzorg tot eerstelijnszorg en van spoedzorg
tot verpleeghuiszorg. In de cure is al een duidelijke trend zichtbaar van meer
dagopnames en kortere ligduren. Gelijktijdig daalt het aantal ziekenhuisbedden.
Ziekenhuizen concentreren zich meer en meer op specialistische en
complexe zorg. Daaromheen ontstaat een ring van klinieken, zoals medische
centra of anderhalvelijns zorgcentra, die de lichtere zorg moeten opvangen.
De vergrijzing en extramuralisering leiden tot een grote vraag naar voor
ouderen geschikte woningen. Tot 2040 zijn daarvan bijna 400.000 nodig,
verwacht ABF Research in het rapport ‘Verkenning wonen met zorg 2019-
2040’. Daarbij gaat het om 82.000 geclusterde ouderenwoningen, 87.000
aangepaste woningen en 225.000 nul-tredenwoningen.
In deze uitgave van Bouwen aan de Zorg vindt u alvast een aantal projecten
die hierop inspelen, zoals de kleinschalige woonzorgvoorzieningen van
Martha Flora in o.a. Bosch en Duin, Dordrecht, Leiden en Oegstgeest, de
gloednieuwe woonzorgcampus WZC Kouterman in Alken, de nieuwbouw
van woon-zorglocatie ’t Boveneind in Veenendaal en de vervangingsnieuwbouw
van Woonzorg Moorslede in Moorslede. Daarnaast besteden we
in deze uitgave uitgebreid aandacht aan zorgmeubilair, (brand)veiligheid,
hygiëne en duurzaamheid. Kortom, we hebben weer een mooie uitgave
voor u! Namens het team van Bouwen aan de Zorg wens ik u veel leesplezier,
een fijne kerst en alle goeds voor 2022!
Lieke van Zuilekom

Platform OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG.EU
bouwenaandezorg.eu
Jaargang 21, nummer 6, 2021
Verschijnt 6 x per jaar
ISSN: 1876-0600
BOUWEN UITGEVER ZORG.EU
Schatbeurderlaan 6
6002 ED Weert
Postbus 249
6000 AE Weert
+31 495 45 00 95
info@louwersmediagroep.nl
louwersmediagroep.nl
VESTIGING BELGIË
Domein De Herten
Hertsbergsestraat 4
B-8020 Oostkamp
+32 50 36 81 70
info@louwersmediagroep.be
louwersmediagroep.be
EINDREDACTIE
Lieke van Zuilekom
Wensen vertalen naar mooie functionele zorggebouwen 8
Het interview: COVID-19 verscherpt tweedeling 12
Van concept tot meubel 14
Nieuwe Ronald McDonald Huiskamer Nijmegen verwelkomt eerste gasten 16
Kouterman: Geïntegreerd woonzorgaanbod in energiezuinige nieuwbouw 18
Spaarne Gasthuis: Hypermoderne hybride OK dankzij virtueel bouwen 22
’t Boveneind: Uitgangspunt: hier wonen mensen 26
Elias: Een goede voorbereiding is het halve werk 30
Slimme ziekenhuizen: optimale zorg en groene stroom, in alle veiligheid 34
Zetels met opstahulp als blikvanger in nieuw WZC in Moorslede 36
Optimale inrichting van ziekenhuisafdelingen 41
Duurzame en hoogwaardige bekledingsstof voor binnen en buiten 42
REDACTIETEAM
Johan Debaere
Stephanie Demasure
Tjerk van Duinen
Henk Geist
Tim Janssens
Els Jonckheere
Jan Mol
Koen Mortelmans
Marcel van Rijnbach
Gerrit Tenkink
Jan-Kees Verschuure
Willem de Volder
Lieke van Zuilekom
BLADMANAGER
Patty Ros
p.ros@louwersmediagroep.nl
SECRETARIAAT
Manuela Depenbrock
Sandra Reijnders
ADVERTENTIES
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben
ontvangen, stuur een email naar
traffic@louwersmediagroep.nl
ABONNEMENTSPRIJS
€ 63,00 per jaar excl. BTW
Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW
IBAN NL78 ABNA 0490 2820 67
BIC ABNANL2A
t.n.v. Louwers Mediagroep
o.v.v. Bouwen aan de Zorg
Informatie over abonnementen:
+31 495 45 00 95
info@louwersmediagroep.nl
ADRESWIJZIGINGEN
Schriftelijk ten minste drie weken voor
verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert
OPZEGGINGEN
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode
geen schriftelijk bericht van opzegging is
ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een
jaar verlengd.
DOELGROEP
Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht
naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen,
woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties,
architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier
aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen
en abonnementen.
VORMGEVING
studio@louwersmediagroep.nl
DRUKWERK
Drukkerij Hendrix, Peer
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder
uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel
dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen
uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid
van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid
voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of
beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
8
14
26
30

jaargang 21
december 2021-januari 2022
bouwenaandezorg.eu
Inhoud
36 52
64
68
42
59
Veiligheid gegarandeerd met brandwerende schuifdeuren 44
‘Taxatie zorgvastgoed verplichting voor banken, met vrije ruimte’ 46
Verpleegafdeling B20 is toekomstbestendig gebouwd 48
Referentiecentrum in strijd tegen kanker verhuist naar nagelnieuw gebouw 52
Het nieuwe Jules Bordet Instituut is een toonbeeld van hygiëne 56
Magnoliahof: ‘Samen kijken naar de beste oplossing voor de bewoners’ 59
De flexibele schil van het LUMC 60
‘Hygiëne en duurzaamheid is prioriteit’ 62
Centraal aansturen van sanitaire armaturen 64
Gezond binnenklimaat voor residentie Clarenhof 66
De Zavel: Nagelnieuw woonzorgcentrum in oude stadswijk 68
Eersteklas interieurbouw voor de zorg 71
't Noppertje: Duurzaamheid troef in nieuwe kinderopvang 72
Zorg voor klimaat in de zorg 74
Zorgpartners 78
VAKTIJDSCHRIFT OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG
PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
6
BOUWEN ZORG.EU
Platform OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG.EU
Wensen vertalen
naar mooie functionele
zorggebouwen
Geïntegreerd
woonzorgaanbod in energiezuinige
nieuwbouw
Zetels met opstahulp als
blikvanger in nieuw WZC
in Moorslede
Nieuwe Ronald McDonald
Huiskamer Nijmegen
verwelkomt eerste gasten
Cover:
‘De Kiezel’, de nieuwe Ronald
McDonald Huiskamer in het
Radboudumc Amalia
kinderziekenhuis.
6
Blijf gratis en eenvoudig op de hoogte van het laatste nieuws.
Volg ons op social media en meld je aan voor onze nieuwsbrief!
BOUWENAANDEZORG.EU
Beeld:
Scagliola Brak

BOSCH EN DUIN MARTHA FLORA
Tekst | Tjerk van Duinen Beeld | Kolpa Architecten en Oscar van der Wijk
Ontwikkelaar en zorgaanbieder op dezelfde lijn
Wensen vertalen naar mooie
functionele zorggebouwen
Zorgvastgoed ontwikkelen doe je samen. Dat is althans de insteek van Bogor Projectontwikkeling.
Met een klein team onder leiding van Jan Bouter realiseert deze ontwikkelaar uit Gorinchem in
heel Nederland kleinschalige woonzorgvoorzieningen, waarbij samenwerken de rode draad vormt.
Bijvoorbeeld met Martha Flora, dat zorg biedt aan mensen met dementie die niet meer zelfstandig
kunnen wonen. Alleen al in de tweede helft van dit jaar levert deze samenwerking drie nieuwe
zorglocaties op. En er zit (veel) meer in het vat.
Bosch en Duin: snel schakelen middenin de natuur. (Beeld: Oscar van der Wijk)
BOUWEN ZORG.EU
8
BOUWEN ZORG.EU

BOSCH EN DUIN MARTHA FLORA
In Martha Flora Dordrecht wonen de cliënten zelf op de begane grond en de eerste verdieping, de bovenste verdieping bestaat uit koopappartementen voor de reguliere
markt. (Impressie: Kolpa Architecten)
“We werken nu vijf jaar samen met Martha Flora en door die ervaring
snappen we goed hoe we een Programma van Eisen om kunnen zetten
in gebouwen voor hun bewoners”, begint Bouter. “Je zet zo’n gebouw
neer voor een hele specifieke functie en het moet die functie zo goed
mogelijk dienen. Daarvoor hebben wij veel geleerd van de samenwerkingen
met bijvoorbeeld Martha Flora. Het is een succesvolle samenwerking
geworden die veel mooie zorgprojecten heeft opgeleverd en nog
gaat opleveren.”
PROGRAMMA VAN EISEN
Dat was voor Martha Flora ook één van de motieven om met Bogor
in zee te gaan. Cornélie Scholten, vastgoedmanager bij de zorgaanbieder:
“We hadden en hebben sterke groeiambities. As we speak
hebben we tien operationele locaties, daar komen er dit jaar (2021;
red.) nog twee bij en volgend jaar drie. We streven op langere termijn
naar 25 tot 30 locaties en wie weet nog meer. Om dat te doen, heb je
goede partners nodig die begrijpen wat wij belangrijk vinden. En wij
leren daar ook van. Vijf jaar geleden telde ons Programma van Eisen
30 pagina’s. Na een grondige herziening in 2018 samen met bouwmanagement,
architect en installatieadviseur is dat uitgebreid naar 210
pagina’s. Dat betekent een betere voorbereiding met veel minder
faalkosten en een beter eindproduct.”
MEANDER
Ook zorginhoudelijk is er een goede klik tussen Martha Flora en
Bogor. Scholten: “Wij bieden zorg aan ouderen met dementie en
daarvoor creëren wij beschermde omgevingen met zoveel mogelijk
autonomie. Dat uit zich in gebouwen met veel gemeenschappelijke
ruimtes, waarmee wij ons onderscheiden van veel andere zorgaan-
bieders. Zo heeft elke woongroep zijn eigen kleine samenleving. Alle
bewoners hebben daarin een eigen privé in de vorm van een studio
van om en nabij 42 m 2 . Daarnaast is er per groep een meander, zoals
we dit noemen. Deze bestaat uit een eetkeuken, huiskamer, tuinkamer,
atelier, bibliotheek en buitenruimte. Daarin kan iedereen zich
vrijelijk bewegen en een plek zoeken waar hij/zij zich prettig voelt.
De een houdt van de reuring in de eetkeuken en de ander houdt van
de rust in de bibliotheek. Niemand wil iets moeten, iedereen heeft
behoefte aan autonome keuze. Bogor is een partner die dit begrijpt
en kan vertalen naar mooie functionele gebouwen.”
'Goede samenwerking, betere
voorbereiding, minder faalkosten en
een beter eindproduct'
BOSCH EN DUIN
Een mooi voorbeeld daarvan is Martha Flora Bosch en Duin, een eenlaagse
zorginstelling die middenin de natuur staat en plaats biedt aan
27 bewoners. Bouter schetst twee routes bij een nieuw project: “Of je
past de bestemming aan of je ontwikkelt een plan binnen de vigerende
bestemmingseisen. Bij de eerste ben je zo vier jaar verder, in het tweede
geval kun je snel schakelen. In Bosch en Duin stond een gedateerd gebouw
waar we met dit nieuwe zorggebouw in lengte, breedte en hoogte
gelijk bleven en daardoor binnen een half jaar konden beginnen. En
dat komt uiteraard ook doordat we met het Programma van Eisen van
Martha Flora kunnen lezen en schrijven.” ❯
BOUWEN ZORG.EU
9

ewezen goed in
zorgvastgoed
Bij zorgvastgoed staat veelal de verbinding centraal.
Er is een zekere balans tussen zelfstandigheid en
ontmoeting, waarop de ontwikkeling naadloos
moet aansluiten. De verbinding geldt echter ook
voor de onderliggende samenwerking met opdrachtgever
en gemeente. Samen staan we sterk,
en daar investeren we ook in. Zo hebben we al veel
uitdagende projecten tot een goed einde gebracht,
waarbij we in verschillende stadia van de planontwikkeling
kunnen instappen; vanaf de aankoop van
de grond tot en met de langetermijnexploitatie.
Breda
Dordrecht
Oegstgeest
Bogor heeft een mooie staat van dienst opgebouwd, waarbij
samenwerkingspartners als Philadelphia, Gemiva, Martha
Flora, Wonen bij September en Cedrah u voorgingen.
Heeft u een ontwikkellocatie op het oog die u met visie en
daadkracht wilt laten ontwikkelen? Maak dan kennis met
Bogor: bewezen goed in zorgvastgoed.
WEBSITE
bogor.nl
BEL
+31 (0)183 64 00 34

BOSCH EN DUIN MARTHA FLORA
DAKTUIN
Onlangs is in Breda na een nog korter ontwikkeltraject aan de
Heuvelstraat gestart met de realisatie van een zorggebouw voor 28
mensen. Scholten: “Martha Flora Breda krijgt twee lagen, met op elke
laag een meander. Op de begane grond kunnen de bewoners gebruik
maken van de tuin, op de verdieping komt een balkon. In Bosch en Duin
sluiten de twee meanders aan op de omringende natuur. Dat is bij elk gebouw
van Martha Flora belangrijk: de bewoners, die vaak slecht ter been
zijn, contact laten houden met de omgeving.” In Oegstgeest en Woerden
wordt dat momenteel op een andere wijze uitgewerkt. Bouter: “Hier
komen zorggebouwen te staan in een dicht bebouwde omgeving met
beperkte buitenruimte. Deze krijgen daarom beiden een grote, goed
bereikbare daktuin met groen en veel terras. Dat is niet alleen fijn voor
de bewoners, maar ook duurzaam.”
LOCATIES
Op de vraag hoe Bogor aan de locaties komt, is het antwoord van Bouter
simpel: “Daar lopen we meestal bij toeval tegenaan, maar dat is niet het
belangrijkste. Belangrijker is wat je ermee kunt en of je de toekomstige bewoners
daar deel kan blijven laten uitmaken van de samenleving. Het is ons
en Martha Flora er alles aangelegen om te zorgen dat ze er nog steeds bij
horen. Dat proberen we ook op te roepen met de architectuur en uitvoering:
meestal met baksteen en vooral met de menselijke maat. De zorggebouwen
die wij samen ontwikkelen, staan middenin de samenleving.
Kolpa Architecten, een partner waar ik al lang samen mee optrek, heeft
dat heel goed in de vingers en levert prachtige exclusieve bouwwerken. In
het dit jaar geopende Martha Flora Dordrecht wonen de cliënten zelf op
de begane grond en de eerste verdieping, terwijl de bovenste verdieping
uit koopappartementen voor de reguliere markt bestaat.”
Waar ontwikkelaar Bogor de sturende partij is in het hele proces,
heeft Martha Flora vooral een groeiend zorgvolume om te huisvesten.
Kanaalpark in Leiden, een gebouw met 70 woon-zorgappartementen,
ontwikkeld door Bogor voor zorginstellingen Gemiva en De Haardstee.
(Beeld: Oscar van der Wijk)
Scholten: “We hebben een vlekkenplan met zorgvraag, maar je kunt
stellen dat er overal cliënten zijn en dat het er met de veranderende
bevolkingssamenstelling steeds meer worden. Komt er een specifieke
locatie voorbij, dan kijken wij vooral of deze past in ons portfolio en wat
de positie van de concurrentie is. Is er een goede match dan kunnen wij
uit ervaring zeggen dat we met Bogor in elk geval verzekerd zijn van een
efficiënt, vlot ontwikkeltraject en een mooi eindresultaat.” ■
Martha Flora Oegstgeest krijgt een grote, goed bereikbare daktuin met groen en veel terras. (Impressie: Kolpa Architecten)
BOUWEN ZORG.EU
11

HET INTERVIEW
(Beeld: Microsoft Teams Image)
12 BOUWEN ZORG.EU

HET INTERVIEW
Chris van den Haak
voorzitter BDO Publieke Sector
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | BDO Accountants & Adviseurs
Benchmark Ziekenhuizen 2021:
COVID-19 verscherpt
tweedeling
De impact van de coronapandemie op de financiële resultaten van de Nederlandse ziekenhuizen
is in 2020 beperkt gebleven, zegt BDO Accountants & Adviseurs, dat jaarlijks voorziet in een
overzichtsrapportage. De ziekenhuizen haalden over het afgelopen jaar een gemiddeld rapportcijfer
van 7,0 voor hun financiële performance. De goede cijfers verhullen zorgwekkende signalen. ‘De
tweedeling tussen de grote en de kleinere en middelgrote ziekenhuizen is verscherpt’.
‘Voor toekomstbestendige zorg is fors ingrijpen nog nooit zo urgent geweest’,
stelt BDO in de medio november gepresenteerde Benchmark
Ziekenhuizen. Hierin rangschikt BDO algemene ziekenhuizen jaarlijks op
basis van hun financiële performance. Zorgwekkend is dat het totale
investeringsniveau 'historisch laag' is met 5% (was 14% in 2011), terwijl
de gemiddelde personele lasten het afgelopen jaar met 7,7% zijn gestegen.
De coronapandemie heeft de kleinere en middelgrote ziekenhuizen
financieel gezien harder geraakt. Zij behaalden in 2020 een veel lager
rendement dan in 2019, terwijl het rendement van grote ziekenhuizen
toenam. Het gemiddelde rapportcijfer van kleinere en middelgrote ziekenhuizen
daalde naar 6,3; de grote scoorden gemiddeld een 7,6.
'VRAAG GROTER DAN AANBOD'
Een ander punt van zorg is de loonbekostiging; er is extra zorgvraag
met minder beschikbaar personeel. “De kosten van personeel 'niet in
loondienst' zijn met 6,0% gestegen; ook de verlofreservering blijft stijgen,
toenemende kosten drukken de operationele resultaten en de investeringen
om de zorg toekomstbestendig te houden, zijn ongezond laag”,
benadrukt Chris van den Haak, voorzitter BDO Publieke Sector. Tien
ziekenhuizen hebben een onvoldoende, waarvan drie tenminste drie
opeenvolgende jaren. Met een gemiddeld rendement van 1,5% blijft ook
het gemiddeld resultaat van de ziekenhuizen laag; de faillissementsrisico’s
zijn beperkt hoger. In de 'financiële stresstest' staat Tergooi bovenaan
en Zaans Medisch Centrum onderaan. Spijkenisse Medisch Centrum en
Ikazia hebben de jaarrekening nog niet gedeponeerd.
De invloed van COVID-19 op de financiële performance is 'beperkt'.
“Ziekenhuizen die het al lastig hadden voor de pandemie hebben het nog
moeilijker”, stelt Van den Haak. “De betaalbaarheid en toegankelijkheid
van de zorg staan meer dan ooit onder druk. De coronapandemie heeft
dit verder aangewakkerd en zichtbaarder gemaakt. De vraag naar zorg
is groter dan ziekenhuizen kunnen leveren.” BDO doet vier aanbevelingen
om de zorg toekomstbestendig te maken. Centraal staat integraal
denken over de gezondheid van de burger, met optimaal gebruik van
actuele data en (digitale) technologie: ‘denken vanuit preventie in plaats
van behandeling’.
TRANSFORMATIEPERIODE
BDO pleit daarnaast voor een studie naar de gedurende de COVID-
19-crisis toegepaste alternatieven, de uitgestelde en 'verdampte' zorg.
“Onderzoek wat de financiële en organisatorische gevolgen zijn als onderdelen
van de zorg structureel worden verlaagd”, vervolgt Van den
Haak. “Dat kan helpen de echt noodzakelijke zorg voor iedereen toegankelijk
en betaalbaar te houden.” Regie op de uitvoering kan het best worden
belegd bij de ziekenhuizen en de medisch-specialistische bedrijven
(Msb’s). “Samen kunnen zij als geen ander aangeven hoe medisch-specialistische
zorg buiten de ziekenhuismuren kan worden georganiseerd.
Hiertoe is het noodzakelijk dat de governance van ziekenhuizen en Msb’s
wordt vereenvoudigd.”
“Zorgverzekeraars dienen financiële ruimte te creëren voor een transformatieperiode
van drie tot vijf jaar om grip te krijgen op de structurele
budgetten voor medisch-specialistische zorg en om verdere stijgingen
te beperken. In deze periode kan de omslag plaatsvinden naar betalen
voor preventie en gezondheid, in plaats van behandelen van chronische
ziekten die grotendeels te voorkomen zijn, dan wel volgens de laatste
inzichten niet meer thuishoren binnen de ziekenhuismuren. De verwachting
is dat hoog-complexe zorg verschuift naar UMC’s en grotere ziekenhuizen
en laag-complexe zorg naar de regionale ziekenhuizen die een
sterke verbinding hebben met zorg en welzijnspartners in de regio. Voor
kleinere ziekenhuizen heeft dit een grote impact; betere samenwerking
tussen zorgpartijen en verzekeraars is essentieel.” ■
BOUWEN ZORG.EU
13

De Ino zorgrelax staat op heel wat materniteiten door de combinatie van huiselijkheid, comfort en ergonomie.
Tekst en beeld | Moments Furniture en Studio M
De inrichting van een ziekenhuis vraagt om een
doordachte aanpak:
Van concept tot meubel
Vanuit de filosofie Creating Healing Environments denken Studio M en Moments Furniture mee
bij het ontwikkelen van volwaardige concepten voor ziekenhuizen. Centraal doorheen de hele
inrichting staat het creëren van een therapeutische ervaring die bijdraagt aan het genezingsproces
van de zorgvrager.
Een ziekenhuis inrichten vraagt om een doordachte totaalaanpak. Het
interieur moet rust brengen en de onrust van patiënten en bezoekers
helpen verminderen. “Moments Furniture stond recent nog in voor de
inrichting van het AZ Delta in Roeselare, één van de nieuwste ziekenhuisrealisaties
in België en een project van VK Architects. We namen het
concept op ons van A tot Z. Met onze conceptstudio Studio M dachten
we samen met de klant en de architect actief mee over de inrichting”,
zegt hospitality creator Serge De Rouck. “Dit vertaalde zich in een resultaat
met maximale aandacht voor de zorgvrager, de zorgverlener en de
bezoeker. Voorbeelden hiervan zijn onder meer de patiëntenkamers, de
verschillende wachtruimteconcepten, de koffiecorners, de personeelsruimtes,
de pediatrische en palliatieve afdeling, de stille ruimte, ….”
BETER UIT BED
De laatste jaren wordt de periode die patiënten in bed doorbrengen
steeds korter. Door hen sneller te mobiliseren, wordt hun autonomie en
genezingsproces bevorderd. Daarnaast is er ook de sterke ontwikkeling
en toename van het aantal daghospitalisaties. Daardoor daalt enerzijds
14 BOUWEN ZORG.EU

Ook de wachtruimtes van AZ Delta kregen geschikt meubilair.
(Beeld: Marc Sourbron)
Van de wachtzalen tot de patiëntenkamers: comfortabel meubilair past binnen
een breder interieurconcept waar alles op elkaar wordt afgestemd.
het aantal bedden en wordt anderzijds ingezet op het mobiliseren van de
patiënten, zowel in het dagziekenhuis als op de patiëntenkamers. Deze
tendensen vragen om nieuwe, aangepaste producten.
“Naast meedenken op het vlak van concepten, ontwikkelt Moments
­Furniture innovatieve producten die zowel de filosofie van het ziekenhuis
en de afdeling als het ontwerp kracht bijzetten”, zegt Marie Thevelin,
product manager bij Moments Furniture. “We helpen ziekenhuizen met
hun concept en met specifieke producten. Vanuit onze passie en ervaring
ontwikkelden we één van de beste zorgrelaxen wereldwijd. Voorbeelden
waar de expertise van Moments Furniture in beeld kwam, zijn de
speciale ontwikkeling van onze Ino relaxzetel voor de afdeling orthopedie
van het AZ Delta. In het AZ Monica in Antwerpen hielpen we de
architecten van Assar Llox met de invulling van de juiste producten, zoals
onze Fusion relaxzetel in de nieuwe cardiokliniek.”
BETROUWBARE PARTNER
Moments Furniture heeft een uitgebreid productaanbod voor ziekenhuizen,
waar maximale hygiëne, veiligheid, ergonomie en duurzaamheid
centraal staan. Ze kunnen uitgerust worden met een ruime keuze
aan zorgaccessoires die mobilisatie en gebruiksgemak stimuleren. Door
deze ervaring, passie en kennis is Moments Furniture al jarenlang een
betrouwbare partner voor ziekenhuizen. “We geloven voluit in wat we
doen en in de meerwaarde van onze producten”, zegt Thevelin. “Al nodigen
we je graag uit om het comfort en gemak voor zorgvragers, zorgverleners
en bezoekers zelf te ervaren tijdens een gesprek.” ■
'Zorgrelaxen zijn onze passie'
De cardiokliniek van het AZ Monica in Antwerpen is uitgerust met Fusion
zorgrelaxen die zorg en comfort combineren.
De zorgzetel Ino kun je uitrusten met allerlei accessoires die de zorgvrager
mobiliseren en meer autonomie bieden.
BOUWEN ZORG.EU
15

NIJMEGEN RONALD MCDONALD HUISKAMER
De nieuwe Huiskamer verwondert, vorm en inrichting zorgen voor een verrassende afleiding.
Tekst | EGM architecten Beeld | Scagliola Brak
Zwevende kiezelstenen bieden een wonderlijke
plek voor zieke kinderen en hun ouders
Nieuwe Ronald McDonald
Huiskamer Nijmegen
verwelkomt eerste gasten
Een warme, huiselijke plek middenin het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis. Dat is ‘de Kiezel’,
de nieuwe Ronald McDonald Huiskamer. De Huiskamer is een futuristisch ogend ontwerp van
zwevende kiezelstenen. De ronde, zachte vormen met olijke ogen en vrolijk interieur prikkelen alle
zintuigen, van jong én oud.
16 BOUWEN ZORG.EU

NIJMEGEN RONALD MCDONALD HUISKAMER
In de Ronald McDonald Huiskamer in het Amalia kinderziekenhuis
kunnen zieke kinderen en hun ouders zich terugtrekken voor rust en
privacy. Even weg uit de ziekenhuissfeer, tussen alle behandelingen en
onderzoeken door. Dit alles in een comfortabele omgeving van rust
en geborgenheid. De entree ligt op de tweede verdieping, pal naast
de verpleegafdelingen.
DICHT BIJ ELKAAR ZIJN HELPT
Als ouders, broertjes en zusjes dichtbij zijn, heeft dat een positieve invloed
op het welzijn en herstel van kinderen. De nieuwe Huiskamer
biedt daarom een warme en bijzondere plek om samen te zijn. Anouar,
vader van Yanis, bezoekt de Huiskamer graag. “Onze zoon is opgenomen
op de NICU, omdat hij lichttherapie nodig heeft. De Huiskamer
doet je even alles vergeten, hoe gek dat ook klinkt. Tegelijkertijd sta ik
binnen een paar stappen weer bij Yanis.”
DRIE ZWEVENDE VERDIEPINGEN
De nieuwe Huiskamer verwondert, vorm en inrichting zorgen voor een
verrassende afleiding. De Kiezel bestaat uit drie lagen, die zijn verbonden
met een wenteltrap. Naast de ontvangstruimte en private kolfruimte,
zijn er drie gezellige zithoeken, een speelruimte en een keuken. Hiermee
biedt de Huiskamer veel verschillende plekken. EGM-architect Daniel
van den Berg: “De vorm en uitstraling van dit ontwerp sluiten perfect
aan bij het thema ‘Theater der Natuur’ van het Amalia kinderziekenhuis.
Het is een combinatie van openheid en privacy. De Huiskamer hangt
als zwevende kiezelstenen tussen twee verdiepingen in en valt op door
zijn ronde vormen. Binnen zorgen vloeiende overgangen voor geborgen
ruimten vol intimiteit en rust.” Voor het interieur werkte binnenhuisarchitect
Thoben & Minten het concept van EGM verder uit.
'Dit is de mooiste Ronald McDonald
Huiskamer van Europa'
LANGGEKOESTERDE WENS
De Huiskamer is een onderdeel van Ronald McDonald Huis Nijmegen.
Daar logeren ouders, broertjes en zusjes van kinderen die zijn opgenomen
in het Radboudumc. Erny Boots, manager van het Nijmeegse Huis:
“De nieuwe Huiskamer is een langgekoesterde wens en vervangt de drie
verschillende en te kleine verblijfsruimten in het ziekenhuis. Het ontwerp
springt al van ver in het oog, want bezoekers die vanaf de hoofdingang
komen aanlopen, zien de kiezels van buitenaf al hangen. Dit is de mooiste
Ronald McDonald Huiskamer van Europa.” ■
Bezoekers die vanaf de hoofdingang komen aanlopen, zien de kiezels van
buitenaf al hangen.
Binnen zorgen vloeiende overgangen voor geborgen ruimten vol intimiteit en rust.
De Kiezel bestaat uit drie lagen, die zijn verbonden met een wenteltrap.
BOUWEN ZORG.EU
17

ALKEN KOUTERMAN
Tekst | Tim Janssens Beeld | dbv architecten
Geïntegreerd
woonzorgaanbod in
energiezuinige nieuwbouw
De voortschrijdende vergrijzing dient zich aan als één van de grootste maatschappelijke uitdagingen
voor de (nabije) toekomst. Het Limburgse Alken wil niets aan het toeval overlaten en besloot dan
ook te investeren in de realisatie van een gloednieuwe zorgcampus die een woonzorgcentrum,
assistentiewoningen, een dagverzorgingscentrum en een lokaal dienstencentrum voor het OCMW
groepeert op één centrale locatie. Dit resulteerde in een fraaie, functionele nieuwbouw die tevens
uitblinkt op het vlak van duurzaamheid.
Demografen en statistici laten er geen twijfel over bestaan: ons land zal
de komende jaren en decennia overspoeld worden door een spreekwoordelijke
‘grijze golf’. Ook Alken zal hier niet aan ontsnappen, want uit
berekeningen van de Vlaamse overheid blijkt dat het aantal 65-plussers
er de komende tien jaar met meer dan 25% zal stijgen. In absolute cijfers
impliceert dit ruim drieduizend extra senioren, die uiteraard de nodige
ondersteuning moeten krijgen. Om te anticiperen op deze forse stijging
sloeg het OCMW van Alken de handen in elkaar met Integro vzw, dat in
totaal tien woonzorgcentra in de Limburgse regio beheert. Het resultaat
van deze samenwerking is zorgcampus ‘Kouterman’, die moet uitgroeien
tot het epicentrum van de plaatselijke woon- en ouderenzorg.
GEÏNTEGREERD DIENSTENAANBOD
De realisatie van de nieuwe zorgcampus is zeker geen overbodige luxe,
benadrukt Patrick Kwanten, Infrastructuur en Facilitair Directeur bij
Integro. “We baatten al een bestaand woonzorgcentrum uit in deelgemeente
Terkoest – gekoppeld aan kasteel d’Erckenteel – maar dat was
tot op de draad versleten. De eerste denkoefeningen voor een nieuwe
WZC Kouterman is goed voor een totale woonoppervlakte van meer dan 10.000
m², aangevuld met allerlei gemeenschappelijke voorzieningen.
De gevels zijn afgewerkt met een mix van lichte gevelstenen en horizontale
betonstroken.
18 BOUWEN ZORG.EU

ALKEN KOUTERMAN
Het interieur van de gemeenschappelijke delen is stijlvol ingericht.
'Door alle voorzieningen te groeperen onder één dak kunnen Alkense
senioren voortaan rekenen op een geïntegreerd dienstenaanbod en een fors
verbeterde hulpverlening'
woonzorgcampus dateren al van jaren geleden. Uiteindelijk liet de toenmalige
WZC-groep ZusterAugustinessen haar oog vallen op een stuk
grond dat op 200 meter van het centrum ligt en dat eveneens eigendom
was van de zusters. Daarna werden de bouwplannen opgemaakt.”
De grootkeuken kan ook maaltijden voor andere vestigingen bereiden.
De uitgestrekte nieuwbouw bevindt zich op een boogscheut van de
Alkense dorpskern en biedt plaats aan een woonzorgcentrum met 87
bedden, 33 assistentiewoningen, een dagopvang en een lokaal dienstencentrum
voor het OCMW. “Daarmee is hij goed voor een totale
woonoppervlakte van meer dan 10.000 m², aangevuld met allerlei gemeenschappelijke
voorzieningen zoals een verpleegpost, zitruimtes,
een kinepraktijk, een stille ruimte, vergaderzalen, kantoren, ruime logistieke
ruimtes en een modern uitgeruste grootkeuken die in staat is
om ook maaltijden te bereiden voor andere vestigingen. Het OCMW
gebruikt ook een deel van de polyvalente zaal, die tevens plaats
biedt aan de cafetaria met de faciliteiten van de grootkeuken. ❯
BOUWEN ZORG.EU
19

Dé specialist in koeling en HVAC.
Cooltech is vaste koelingspartner voor gloednieuw ambitieus
woonzorgcentrum in Alken
Met het woonzorgcentrum ‘Kouterman’ krijgt Alken er een gloednieuwe zorgcampus bij.
87 rusthuiskamers en 30 assistentiewoningen worden naast het sport- en recreatiedomein de Alk
opgetrokken als ondersteuning van de stijgende vergrijzing in de Limburgse gemeente.
Voor dit uitdagende project deed HVCA en sanitair-aannemer Imtech beroep op Cooltech (onderdeel
van Climagroup) als vaste partner om de verwarming, koeling en ventilatie van het project te verzorgen.
Met meer dan 12 jaar goede samenwerking was Cooltech de eerste keuze van Imtech.
“De gecombineerde ervaring samen met het goed overleg tussen Imtech
en Climagroup waren dé succesingrediënten voor dit geslaagde project.“
De opgave voor Cooltech omving de koelinstallatie van de drie serverruimtes, de koeling en verwarming
van de keuken (klimatisatie via een VRV-systeem) en de verwarming/koeling van de geconditioneerde
lucht in de luchtbehandelingsinstallatie. Voor de uitwerking werd gekozen voor ingebouwde
plafondtoestellen die tussen de zwevende plafonds werden geplaatst. Cooltech koos voor optimaal
klimaatbeheer, maar zonder zichtbare technieken.
“De grootste uitdaging was het koppeling van VRV-applicaties met
GBS-systeem”
De uitdaging bestond erin de VRV-applicaties te koppelen aan het GBS-systeem van Imtech. Hierbij
kwam de expertise van Climagroup enorm van pas. De duidelijke communicatie tussen beide partijen
zorgde ervoor dat deze uitdaging snel geklaard werd.
Bart Christiaens, Teamleader Project Engineering/BIM Coördinator bij Imtech over de samenwerking met
Cooltech: “Cooltech komt al 12 jaar zijn afspraken na. Combineer dat met hun kwaliteit en concurrentiële
prijzen, en je hebt een succesverhaal.”
Ontdek wat onze expertise voor u kan betekenen op
www.climagroup.be

ALKEN KOUTERMAN
van het energetische plaatje, meer beglazing in functie van de natuurlijke
lichtinval, lichte gevelstenen in plaats van donkerbruin metselwerk, ….”
De functionele opdeling van het gebouw is in één oogopslag duidelijk,
want ter hoogte van de zijvleugel met het dienstencentrum en de
­assistentieflats is het gelijkvloers bekleed met een houtachtige plaat. Ook
het gedeelte rond de binnentuin is afgewerkt met dat materiaal om aansluiting
te zoeken bij de groene omgeving. “Die binnentuin is opgevat als
een belevingstuin met waterpartijen, een moestuin, een kippenweide en
een petanquebaan”, zegt Kwanten. “Voorts is er ook sprake van grote
inpandige terrassen – eentje per assistentiewoning en twee per verdieping
van het woonzorgcentrum – dus aan kwalitatieve buitenruimte is
zeker geen gebrek.”
Het OCMW gebruikt ook een deel van de polyvalente zaal, die tevens plaats biedt
aan de cafetaria.
Door al deze voorzieningen te groeperen onder één dak kunnen
Alkense senioren voortaan rekenen op een geïntegreerd dienstenaanbod
en een fors verbeterde hulpverlening”, legt Kwanten uit.
BELANGRIJKE WIJZIGINGEN
Net als de rest van het gebouw telt het woonzorgcentrum drie verdiepingen.
Elke verdieping huisvest circa dertig bewoners. “Aangezien
het ontwerp en de bouwplannen al grotendeels klaar waren vooraleer
Integro in beeld kwam, is het woonzorgcentrum niet geheel volgens onze
principes gerealiseerd”, geeft Kwanten aan. “We hebben ons gebruikelijke
Programma van Eisen – lees: het draaiboek voor de realisatie van onze
woonzorgcentra, waarin alles tot in detail beschreven staat – er dus niet
volledig kunnen uitrollen, al hebben we in laatste instantie wel nog enkele
belangrijke wijzigingen kunnen doorvoeren. Denk bijvoorbeeld aan
de mogelijkheid tot opsplitsing in verschillende afdelingen om toch wat
meer kleinschaligheid te creëren, ruime zit- en eetruimtes, optimalisatie
FOCUS OP DUURZAAMHEID
Duurzaamheid was een cruciaal aandachtspunt bij de realisatie van
zorgcampus Kouterman. Integro opteerde niet voor traditionele verwarmingsketels,
maar voor geothermie. Een KWO-installatie, warmtepompen
en betonkernactivering in de vloeren en plafonds zorgen
samen voor energiezuinige verwarming en koeling. “Er is ook een gascondensatieketel
geïnstalleerd, maar die fungeert louter als back-up
voor eventuele problemen, onderhoudsperiodes of piekmomenten.
Het gebruik van fossiele brandstoffen is dus tot een strikt minimum
beperkt”, benadrukt Kwanten.
Voorts is het gebouw grotendeels zelfvoorzienend op het vlak van elektriciteit
dankzij 411 zonnepanelen op het dak. Alle technieken worden
aangestuurd via een gebouwbeheersysteem, dat zowel gemonitord
wordt door de lokale technische dienst als de overkoepelende technische
coördinator van de Integro-groep. “Ook qua waterbeheer gooit
Kouterman hoge ogen, want het regenwater dat op de site valt wordt
gerecupereerd voor onder meer toiletspoeling en door de aanleg van
een wadi en ondergrondse bufferbekkens zijn overstromingen uit den
boze. Dat bleek al meteen tijdens de overvloedige regenval deze zomer,
toen onze campus een droge oase in Alken was. Onze inspanningen
werpen dus duidelijk hun vruchten af! Aangezien de bewoners van het
woonzorgcentrum pas op 1 oktober verhuisd zijn, is het nog even afwachten
hoe zij hun nieuwe thuis ervaren. Maar de eerste reacties zijn
alvast erg positief.” ■
Kouterman moet uitgroeien tot het epicentrum van de plaatselijke woon- en ouderenzorg.
BOUWEN ZORG.EU
BOUWEN ZORG.EU 21

HAARLEM ZUID SPAARNE GASTHUIS
Tekst | Henk Geist Beeld | Monique Stevens
Innovatie voor Spaarne Gasthuis in Haarlem Zuid
Hypermoderne hybride
OK dankzij virtueel bouwen
Het Spaarne Gasthuis in Haarlem Zuid heeft eind oktober een hypermoderne hybride
operatiekamer officieel in gebruik genomen. De engineering van het ontwerp van de OK gebeurde
op basis van een uitgebreide 3D-scan in BIM. Dankzij virtueel bouwen konden de chirurgen met
een 3D-bril hun toekomstige werkruimte verkennen en kon de operatiekamer sneller in gebruik
worden genomen.
Met een nieuwe hybride OK blijft het Spaarne Gasthuis in de pas met innovaties in de zorg.
22 BOUWEN ZORG.EU

HAARLEM ZUID SPAARNE GASTHUIS
Radioloog en chirurg zijn beiden aanwezig en kunnen beter zien wat ze doen.
De vestiging Haarlem Zuid van het Spaarne Gasthuis telde 8 operatiekamers.
Daarvan zijn er twee samengevoegd en verbouwd tot een hybride
OK, waar voornamelijk zeer complexe ingrepen zoals vaatoperaties worden
uitgevoerd. Met behulp van röntgenapparatuur krijgen de radioloog,
chirurg en het OK-team tijdens een operatie een veel beter en gedetailleerder
beeld van het lichaam van de patiënt en kan er tussentijds gecontroleerd
worden.
IN DE PAS MET ZORGINNOVATIES
“Wij hadden al langer de wens om deze vorm van zorg te kunnen bieden”,
zegt David Bloemendaal, projectleider bij het Spaarne Gasthuis.
“Op deze manier blijven wij in de pas met innovaties in de zorg. Met
een hybride OK inclusief opdek- en bedienruimte zijn wij beter in staat
te opereren. Radioloog en chirurg zijn beiden aanwezig en kunnen
beter zien wat ze doen. Het ontwerp voor de OK is door Strukton
Worksphere tot op detailniveau uitgewerkt in een 3D-model. Virtueel
bouwen was voor ons een nieuwe werkwijze. Het vraagt aan de voorzijde
meer tijd om alles in beeld te brengen, maar we konden daardoor
de OK juist sneller in gebruik nemen, zonder meerkosten. Bovendien
zeggen traditionele bouwtekeningen onze specialisten niet zoveel. Met
een 3D-bril op echter kunnen ze al door hun toekomstige werkruimte
lopen en zien of alles wel op de goede plek staat. Ze kunnen de ruimte
al proeven en voelen.”
MEERDERE VOORDELEN
Het virtueel bouwen had in het geval van het Spaarne Gasthuis meerdere
voordelen. “Het Haarlemse ziekenhuis is een gedateerd gebouw”,
stelt Ben Alen, manager Healthcare bij Strukton Worksphere, vast. “Dit
maakt documentaties van revisies die eerder plaatsvonden niet volkomen
betrouwbaar. Er was onvoldoende actuele informatie beschikbaar
op basis waarvan we verder konden ontwerpen. De kans dat bij een
verbouwing verrassingen naar boven komen, wordt dan groter. Als startpunt
hebben we daarom met een 3D-scanner alle wanden en plafonds
in kaart bracht. Er zijn zo’n 50.000 opnames gemaakt, niet alleen van
de twee bestaande operatiekamers, maar ook van de technische laag
boven het plafond, het dak en de gevels. Voordeel van een 3D-scan is
dat je een één-op-één kopie krijgt van het zichtbare gebouw, tot op de
millimeter nauwkeurig. Hier omheen werd het ontwerp gemaakt. Deze
werkmethodiek maakt vóór de daadwerkelijke uitvoering duidelijk waar
onderdelen van het ontwerp kunnen botsen. ❯
BOUWEN ZORG.EU
23

HAARLEM ZUID SPAARNE GASTHUIS
Behalve de potentiële clashes met de bestaande staalconstructie, het plenum,
de medische apparatuur en de pendels gaf de 3D-scan ook inzicht in de beperkte
ruimte boven de plafonds waar de nieuwe installaties zijn weggewerkt.”
De daadwerkelijke uitvoering van het project bracht voor Strukton ook de nodige
uitdagingen met zich mee.
'Virtueel bouwen betekent dat
het 99,9% zeker is dat wat is
ontworpen, ook daadwerkelijk
gerealiseerd kan worden'
CLASHES
“We moesten de medische staf en specialisten van het ziekenhuis overtuigen
van deze aanpak. Die zorgt ervoor dat ze waar voor hun geld krijgen”,
zegt Alen. Virtueel bouwen betekent volgens hem dat het 99,9% zeker is
dat wat is ontworpen, ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. “Het
ontwerp luistert nauw vanwege de medische apparatuur. Datgene wat
aanvankelijk op papier was bedacht, bleek bij de uitwerking in het BIMmodel
niet volledig realiseerbaar. Er zaten clashes in. Zo zaten de pendels
voor de beeldschermen niet op de goede plek. Dat hebben we er uit
kunnen halen. Wat we aan de voorkant hadden bedacht, konden we nu
op dezelfde manier uitvoeren. De nieuwe staalconstructie die nodig was
voor het ophangen van de medische apparatuur en pendels van deze OK
is vooraf gefabriceerd. Dan is het van belang dat de maatvoering digitaal
al 100% nauwkeurig is uitgedacht. Als discrepanties pas tijdens de bouw
duidelijk worden, kan dit leiden tot flinke meerkosten en vertragingen. Die
nauwkeurigheid voorkomt ook discussies op de werkvloer. De afstemming
met de opdrachtgever werd eveneens gemakkelijker. Met de toepassing
Dalux konden de medische staf en specialisten van het ziekenhuis letterlijk
worden meegenomen in het ontwerp, om zo bijna levensecht te ervaren
hoe de ruimtes en medische faciliteiten er uit komen te zien.”
HET NIEUWE NORMAAL
Bij virtueel bouwen is het wenselijk dat alle betrokken partijen hun informatie
in 3D kunnen aanleveren. Alen: “Je wilt in je digitale model ook
Clever technology for modern life
Slimme technologie voor een
toekomstbestendige zorg
Zorgvastgoed waarop je kunt vertrouwen. Flexibel aanpasbaar op nieuwe
wensen. En bovendien duurzaam en comfortabel. Dát is onze cure-business.
www.struktonworksphere.nl/zorg
24 BOUWEN ZORG.EU

HAARLEM ZUID SPAARNE GASTHUIS
De 3D-scan gaf inzicht in de beperkte ruimte boven de plafonds waar de nieuwe installaties zijn weggewerkt.
de informatie over medische apparatuur, pendels en kritische onderdelen
opnemen. Alle samenwerkingspartners moeten hun informatie dan
delen in 3D om een integraal virtueel ontwerp af te kunnen ronden. Zo
hadden we hier de digitale modellen van Philips nodig. Maar dat geldt
ook voor de leveranciers van bijvoorbeeld de staalconstructie. Zo wordt
virtueel bouwen het nieuwe normaal; een niet te stuiten branchebrede
ontwikkeling die tot steeds efficiëntere ontwerpen en planningen leidt.”
De specialisten van het Spaarne Gasthuis zijn laaiend enthousiast. Voor hen is de
hybride operatiekamer echt een verademing.
De daadwerkelijke uitvoering van het project bracht voor Strukton ook
de nodige uitdagingen met zich mee. Alen: “We moesten de overlast
van geluid en stof of van de aanvoer van bouwmaterialen natuurlijk
zoveel mogelijk beperken. De reguliere zorg moest gewoon doorgaan.
De operatiekamers bevinden zich op de derde verdieping van het gebouw.
Daaronder ligt de afdeling intensive care, die tijdens de bouw
ook nog eens vol lag met coronapatiënten. Daar mochten wij niet komen,
dat maakte het extra complex. Dus was het van belang een goed
doordacht plan te maken. We hebben een steiger met een lift tegen de
gevel gezet en bij de OK hebben we twee ramen verwijderd. Zo kon
al het materiaal naar binnen en hoefden we niet door het ziekenhuis.
Hierdoor had de reguliere zorg geen last van ons. En de specialisten
van het Spaarne Gasthuis zijn nu laaiend enthousiast. Voor hen is de
hybride operatiekamer echt een verademing, ze zijn superblij met het
resultaat. Daar doe je het voor.” ■
BOUWEN ZORG.EU
25

VEENENDAAL ’T BOVENEIND
De twee zorggebouwen zijn gesitueerd in een grotere gebiedsontwikkeling met nieuwbouw van meerdere partijen.(Beeld: Van Wijnen/Charim)
Tekst | Gerrit Tenkink Beeld | Uitgeverij Gelderland en Van Wijnen/Charim
Nieuwbouw woon-zorglocatie ’t Boveneind
Uitgangspunt:
hier wonen mensen
Zorggroep Charim is in het najaar van 2021 halverwege de nieuwbouw van ’t Boveneind, een
woon- en zorglocatie voor ouderen in Veenendaal. De oplevering van de eerste 55 woningen is net
achter de rug. Tot aan het voorjaar van 2023 zijn er nog 49 woningen te gaan. De ervaring die Van
Wijnen heeft binnen zorggerelateerde bouw maakt dat het proces goed en voorspoedig verloopt.
Meedenken, flexibiliteit en wederzijds begrip staan voorop.
26 BOUWEN ZORG.EU

VEENENDAAL ’T BOVENEIND
het kernachtig zegt: “Ons uitgangspunt is: hier
wonen mensen.” Samen met Helen Geurts,
projectleider Vastgoed bij Zorgroep Charim,
Fabian Bovenlander, directeur van Van Wijnen
Arnhem en Evert Stumpel kijken we hoe het
proces tot nu toe is verlopen.
Evert Stumpel, projectontwikkelaar bij Van Wijnen, Helen Geurts, projectleider Vastgoed bij Zorggroep Charim
en Fabian Bovenlander, directeur van Van Wijnen Arnhem zijn halverwege de nieuwbouw van ’t Boveneind.
(Beeld: Uitgeverij Gelderland)
'Zo’n fasering in bouw betekent ook extra
inspanning van de bouwer, die als het ware
twee keer moet aantreden'
Bouwen voor de zorg is geen expertise die
vanzelfsprekend is. Het vraagt de nodige flexibiliteit
en logistieke vaardigheden om het proces
goed te doorlopen. En voor alles: de zorg
voor de cliënten staat voorop. Of, zoals Evert
Stumpel, projectontwikkelaar bij Van Wijnen,
De nieuwbouw van ’t Boveneind bestaat uit
twee gebouwen. Het eerste gebouw omvat
55 woningen, een ruim restaurant en ontmoetingsruimtes
op de verdiepingen. Het tweede
gebouw ziet er min of meer hetzelfde uit,
maar telt 49 woningen. Beide gebouwen zijn
gesitueerd in een grotere gebiedsontwikkeling
met nieuwbouw van meerdere partijen. “Van
Wijnen is de aanjager geweest van het grotere
gebiedsplan. ’t Boveneind omvat bijna de helft
van het totale gebied. De voorheen aaneengesloten
bebouwing transformeert naar een
buurtpark met vrijstaande gebouwen waar
wonen, zorgen en ontmoeten centraal staan”,
vertelt Stumpel.
FASERING IN BOUW
De plannen van Van Wijnen kwamen begin
2017 op tafel en voor Charim was de proactieve
rol die Van Wijnen koos bij de gebiedsontwikkeling
een belangrijke pré om te kiezen
voor deze ontwikkelaar en bouwer. “Van Wijnen
heeft veel ervaring in de zorg en weet wat
het betekent. ❯
Het restaurant op de begane grond.(Beeld: Van Wijnen/Charim)
BOUWEN ZORG.EU
27

VEENENDAAL ’T BOVENEIND
De ontmoetingsruimtes op de verdiepingen. (Beeld: Van Wijnen/Charim)
In deze omgeving staat de zorg voor onze
mensen voorop. Dat betekent dat je daar bij de
bouw rekening mee moet houden. Dat moet
ook bij de bouwer tussen de oren zitten. Zo
werd er niet geheid, maar zijn de grondpalen
in de bodem gedraaid. Dat betekent aanzienlijk
minder geluidsoverlast”, vertelt Geurts,
die vervolgens het punt van fasering aanstipt.
“Het eerste gebouw is klaar en onze cliënten
zijn nu verhuisd van het oude naar het nieuwe
gebouw. Dat oude gebouw wordt nu gesloopt,
om op die plek ruimte te creëren voor het
tweede gebouw. Zo’n logistiek proces heeft
nogal wat voeten in de aarde, maar Van Wijnen
heeft ook hierbij goed meegedacht. Zo’n
fasering in bouw betekent ook extra inspanning
van de bouwer, die als het ware twee keer
moet aantreden.”
WAARDEVAST EN
TOEKOMSTBESTENDIG
Naast zorg voor de cliënten had Charim nog
een eis. “De gebouwen moesten zo ontworpen
worden, dat ze in de toekomst geschikt
zijn voor een andere functie. Het is nu op een
vrij eenvoudige manier mogelijk om er appar-
tementen van te maken voor een- of tweepersoons
huishoudens. Daarmee kiest Charim voor
duurzaamheid en flexibele woonvormen met
verschillende maten voor verschillende wensen.
Charim heeft wat dat betreft een waardevast,
toekomstbestendig gebouw gecreëerd”, aldus
Bovenlander, die er verder aan toevoegt dat het
dak vol ligt met zonnepanelen en het gebouw
daarmee bijna energieneutraal is te noemen.
FLEXIBILITEIT
Bouwen voor de zorg vraagt ook om flexibiliteit.
Het gaat immers vaak om langlopende
trajecten en daarbij hebben alle partijen te maken
met veranderende inzichten. Bovenlander
geeft een voorbeeld: “Op de begane grond
hebben we zestien studio’s. Die zijn wat kleiner
dan de appartementen op de verdieping.
Op een gegeven moment hebben we Charim
voorgesteld om de badkamers te vervangen
door een prefab uitvoering met draaiwandsysteem.
Dat betekende wel een forse investering
voor Charim, maar met een resultaat waar nu
iedereen tevreden over is.” Geurts noemt het
een mooi voorbeeld van een meedenkende
bouwer. En zo zijn meer punten gaandeweg
het proces, veelal op detailniveau, aangepast.
“We hadden periodiek overleg, waarbij we
onze wensen neerlegden. Daar is altijd goed
naar geluisterd, zonder dat we op elkaars stoel
zijn gaan zitten. Het gaat om wederzijds vertrouwen
en begrip voor elkaars standpunten.”
Ook al is het totale project nog maar halverwege,
toch is het goed om even terug te kijken.
Zijn er zaken die anders hadden gekund?
Stumpel weet het wel: “Daar waar je iedere
keer weer achter komt bij een complex ontwikkel-
en bouwproces, is dat je veel tijd moet
steken in de voorbereiding. Praat met de gebruikers
en met de cliënten, of met de vertegenwoordigers
van de cliënten. Weet wat er
speelt, want het ene zorggebouw is het andere
niet. Steeds weer zijn er andere vragen
en wensen.” Bovenlander heeft nog een aanvulling:
“We bouwen veel voor de zorg, dan
denk je al snel dat je het wel weet. Je zit vol
aannames en dat is gevaarlijk.” Geurts beaamt
dat: “We hebben met alle partijen uitvoerig
overlegd, van directie tot en met de huishoudelijke
dienst. Een soms achteloze opmerking
kan leiden tot een nieuw inzicht.” ■
28 BOUWEN ZORG.EU

BENNEKOM ELIAS
Tekst | Gerrit Tenkink Beeld | Uitgeverij Gelderland en Mcklin Fotografie
Nieuwbouw revalidatielocatie Elias
Een goede voorbereiding
is het halve werk
De nieuwbouw van revalidatielocatie Elias op het Baron van Wassenaerpark in Bennekom is in
september opgeleverd. Kenmerkend: de minutieuze voorbereidingen. Maar met een kanttekening:
timmer niet alles dicht. De zorg verandert snel, dus sommige beslissingen kunnen het best op het
allerlaatste moment worden genomen. Voorwaarde: ook de bouwer moet daarvoor open staan.
Op de eerste verdieping van het nieuwe
zorggebouw bevinden zich 36 kamers voor
revalidanten. Op de tweede verdieping is
ruimte gecreëerd voor 20 kamers voor kortdurend
herstel en observatie & diagnostiek.
Wat opvalt aan het bijna vierkante gebouw
(met ronde hoeken), is het centraal gelegen
atrium. Om dat atrium heen zijn op de be-
gane grond de diverse behandelkamers en
ruimtes gesitueerd, zoals de ruimte voor
de specialist ouderengeneeskunde, psycholoog,
diëtist, ergotherapeut en logopedist.
“Dat ontwerp kwam niet uit de lucht vallen”,
vertelt Marleen Mokkink, directeur van gecontracteerde
hoofdaannemer Van Wijnen
Eibergen. Naast dit gebouw staat vanaf 2012
Het Baken, de tijdelijke locatie voor deze
doelgroep. Het is een recht, lang gebouw.
“Een belangrijke klacht van personeel waren
de lange looplijnen naar de diverse ruimtes.
Zo kwam de architect, MIX Architectuur uit
Ede in opdracht van Van Wijnen uiteindelijk
bij het vierkante gebouw met aanzienlijk kortere
looplijnen.”
Direct achter de entree ligt, in het hart van het gebouw, het atrium. (Beeld: Mcklin Fotografie)
30 BOUWEN ZORG.EU

BENNEKOM ELIAS
Op de eerste verdieping bevindt zich de centrale revalidatieruimte. (Beeld: Mcklin Fotografie)
Marleen Mokkink, Chris Gaasbeek en Matthijs Kloek voor de entree van het nieuwe gebouw ‘Elias’.
(Beeld: Uitgeverij Gelderland)
'Er is bewust gekozen voor een flexibel
ontwerp, met een staalconstructie met veel
lichte scheidingswanden'
VOORBEREIDING
Samen met Chris Gaasbeek, manager Vastgoed
bij Opella, Marleen Mokkink en Matthijs Kloek,
programmaleider voor het Baron van Wassenaerpark
bij Opella, kijken we terug op het
bouwtraject dat in juni 2020 startte met het
grondwerk. Mokkink: “In september 2021 is het
gebouw opgeleverd. We hebben het bouwproces
goed kunnen doorlopen, maar dat heeft
vooral te maken met de goede voorbereiding.
Groot voordeel is dat wij vanaf de eerste gesprekken
met de architect aan tafel zaten. De
gebouwgebruiker komt met allerlei ideeën, en
wij konden vanaf dag één meedenken in de uitvoerbaarheid
ervan. Binnen de scope én binnen
het budget. Dat is het grote voordeel als je veel
werkt voor de zorg.” Gaasbeek bevestigt: “We
kenden Van Wijnen vanuit vorige projecten en
de samenwerking verliep altijd goed. Het is een
meedenkende bouwer, die flexibel is en open
staat voor nieuwe ideeën. En zij weet ook dat,
ook al probeer je vooraf een zo volledig mogelijk
plaatje te schetsen, er gaandeweg het bouwproces
ook weer tussentijdse vragen en nieuwe
inzichten zijn. Zij is daar goed mee omgegaan.”
TOEKOMSTBESTENDIG
Elias is één van de vier zorggebouwen die zorgdienstverlener
Opella in beheer heeft op het
Baron van Wassenaerpark in Bennekom. ❯
BOUWEN ZORG.EU
31

BENNEKOM ELIAS
Het gebouw voldoet geheel aan de eisen van
deze tijd. Het is gasloos en met de zonnepanelen
is het gebouw bijna energieneutraal.
De warmteopwekking, ook voor de andere
gebouwen op de locatie, vindt inmiddels gecentraliseerd
plaats.
Typerend bij het ontwerp van het gebouw: de ronde hoeken. (Beeld: Mcklin Fotografie)
Die centralisatie geeft een enorme gasreductie.
Mokkink: “Op die manier konden we de
stikstofuitstoot tijdens de bouw compenseren
en viel het bouwproces op geen enkel moment
stil.” Een belangrijk bijkomend punt was
de wens van Opella om het gebouw op termijn
ook geschikt te kunnen maken voor een
andere functie. Gaasbeek: “Er is bewust gekozen
voor een flexibel ontwerp, met een staalconstructie
met veel lichte scheidingswanden.
Zo is het gebouw op een later moment relatief
eenvoudig geschikt te maken voor bijvoorbeeld
een veranderende zorgvraag of
zelfs een kantoorfunctie.”
MOCK-UP
Een mooi voorbeeld van de goede voorbereiding
was de plaatsing van een mock-up, een
compleet ingerichte kamer aan de voorkant
van het bouwproces. Kloek: “We hebben een
complete voorbeeldkamer gebouwd, inclusief
de inrichting. Zo heb je een heel concreet
voorbeeld. Kun je met de rolstoel overal bij komen?
Staat het bed op de goede plek? Daar zijn
waardevolle aanpassingen uit gekomen. Je kunt
wel tekenen, maar het wordt pas echt concreet
als je door een kamer heen kunt lopen.”
Het restaurant, direct na de entree van het gebouw is ook opengesteld voor buitenstaanders. Achterliggende
gedachte is de integratie met de buurtbewoners. (Beeld: Mcklin Fotografie)
Blik op de gang bij de revalidatie-afdeling. (Beeld: Mcklin Fotografie)
AANPASSINGEN
De gebouwgebruikers zijn vanaf het begin van
het ontwerpproces intensief betrokken. Kloek:
“Uiteraard komen er dan altijd aanpassingen.
Het was voor ons duidelijk dat het plan voor
aanvang van de bouw zo goed als rond moest
zijn. Achteraf aanpassingen maken is vele malen
duurder. Maar je moet ook ruimte houden
voor aanpassingen die je op het laatste moment
wilt doen, door voortschrijdend inzicht
tijdens het ontwikkel- en realisatieproces. Zo
hadden we een discussie over het afplakken
van de ramen. Sommige gebruikers wilden dat
vooraf geregeld hebben, maar bij de oplevering
vonden wij dat toch teveel afbreuk doen aan
de uitstraling en transparantie van het gebouw.
We hebben dit punt dus aangepast en uitgevoerd
na de oplevering. Nu zijn we een maand
aan het werk en het blijkt dat iedereen wel blij
is dat niet alles is afgeplakt. En zo zijn er ook
aanvullingen die je wilt maken nu het gebouw
eenmaal in gebruik is. Hou daar met je budgetten
rekening mee. Gelukkig hadden we in Van
Wijnen een bouwer die zich ook op dit punt
flexibel opstelde.” ■
32 BOUWEN ZORG.EU

thereca
sinds 1870
PROJECTINRICHTING
IN DE ZORG.
ADVIES ONTWERP REALISATIE PRODUCTIE SERVICE
WIJ CREËREN
INSPIRERENDE LEEF-
EN WERKOMGEVINGEN.
HOE ZIET DIE OMGEVING
ER VOOR JOU UIT?
Als projectinrichter, fabrikant van zorgmeubilair
en maatwerk interieurs, kan
Thereca je helpen bij alle vraagstukken
omtrent sfeer en beleving, met als doel
een inspirerende leef- en werkomgeving
voor jou te realiseren. Thereca
heeft haar organisatie zo ingericht dat
je voor alle facetten bij ons terecht
kunt. Van Advies naar Ontwerp en van
Realisatie naar Productie en Service.
Met ons 150 jarig bestaan kunnen wij
jou beloven dat we alle kennis in huis
hebben om jouw organisatie volledig
te adviseren en ontlasten.
Neem gerust contact op voor een vrijblijvend
adviesgesprek en/of
inrichtingsplan!
Referentieproject: Beweging 3.0 locatie Mariënburg
Rendementstraat 21
8094 RA Hattemerbroek
038 - 477 85 60
www.thereca.nl

ADVERTORIAL
Tekst | Siemens Smart Infrastructure Beeld | Siemens Smart Infrastructure, FLAD & FLAD Communication GmbH, Ian Segal
Slimme ziekenhuizen:
optimale zorg en groene
stroom, in alle veiligheid
Efficiëntere werkprocessen. Meer comfort voor
personeel én patiënten. Meer gebruik maken
van duurzame energie, zonder de stabiliteit van
het elektriciteitsnet in gevaar te brengen. En dat
alles terwijl u ook de kosten drukt. Door de
zorginstelling slim te maken, via digitalisering en
automatisering, kan het allemaal.
(Beeld: FLAD & FLAD Communication GmbH)
Stel: u staat als patiënt op het punt enkele dagen in een slim ziekenhuis
te verblijven. Hoe verloopt zo’n bezoek dan? Wel, het begint al thuis. U
boekt online een afspraak en geeft meteen uw voorkeur voor de kamer
en voeding door. Eenmaal aangekomen, begeleidt een app u naar de juiste
parkeerplaats en ruimte in het gebouw, terwijl het medische personeel
van uw aankomst op de hoogte wordt gebracht. Verblijft u nadien op een
kamer? Dan kunt u perfect zelf het klimaat en de verlichting regelen en op
elk moment uw dagschema raadplegen. Handig en comfortabel!
Met dit ene voorbeeld begrijpt u meteen hoe digitalisering van werkprocessen
zowel de efficiëntie van de zorgverlening als het comfort en dus
de ervaring van de patiënt verbetert. En de kans op infectie verkleint –
vandaag meer dan ooit cruciaal – gezien u nergens lang moet wachten
in een overvolle zaal. De patiëntenstromen worden optimaal beheerd.
Download de whitepaper 'Smart hospital concept' en ontdek hoe slimme
ziekenhuizen een visie bieden voor het optimaliseren van operationele prestaties.
VANDAAG PERFECT MOGELIJK
Om bovenstaand scenario waar te maken, moet de infrastructuur van de
zorginstelling intelligent op gebeurtenissen kunnen reageren. Dat vergt
sensoren die big data vergaren en oplossingen die deze gegevens analyseren.
Maar ook de integratie van al die systemen in één gebouwbeheerplatform,
zoals Desigo CC van Siemens. Dat is dé onmisbare basis van
een slim ziekenhuis.
Toekomstmuziek? Misschien nog wel, maar we zijn vandaag al goed op
weg. Scan maar eens de QR-code bij dit artikel in om het Sint-Maarten
Ziekenhuis in Mechelen te ontdekken. Of de QR-code om meer
34 BOUWEN ZORG.EU

ADVERTORIAL
te weten te komen over het nieuwe S-gebouw, een uitbreiding van de
hoofdcampus van het A.S.Z. Aalst. Slimme Siemens-oplossingen voor
camerabeveiliging, toegangscontrole, (brand-)veiligheid, HVAC, … werken
er naadloos samen via Desigo CC. Zo schept de technologie een
omgeving waarin patiënten optimaal genezen, optimaal geholpen door
de zorgverleners.
OOK DUURZAMER ENERGIEVERBRUIK
Zo’n slim ziekenhuis ondersteunt trouwens niet alleen de patiënten en
zorgverleners. De technologie ervan helpt ook zorg te dragen voor de
planeet… en om de energiekosten te drukken, op een veilige manier.
Want dat is zeker nodig. Ziekenhuizen staan onder enorme kostendruk
én de gezondheidszorg is in de OESO-landen, China en India goed voor
4,5 tot 5% van de nationale CO 2
-voetafdruk, volgens een studie van het
Potsdam Institute for Climate Impact. Ziekenhuizen verbruiken liefst 2,5
keer zoveel energie als een commercieel gebouw van dezelfde grootte.
Om hun CO 2
-uitstoot en energiekosten te verminderen, installeren
de zorginstellingen fotovoltaïsche zonnepanelen, oplaadsystemen voor
elektrische auto’s, …. Deze maatregelen helpen zeker, maar ze mogen
uiteraard niet de toevoer van stroom in het ziekenhuis in het gevaar
brengen, wanneer de zonnepanelen minder opleveren of als er meer
elektrische auto’s opgeladen worden.
SLIMMER VOOR DUURZAMER ÉN VEILIGER
Ook hier biedt slimme technologie de vereiste zekerheid. Slimme ziekenhuizen
beschikken over microgrids – opnieuw Siemens-technologie
– waarmee ze hun energieproductie en -opslag lokaal beheren. Tijdens
de uren waarop het ziekenhuis het meest energie verbruikt, steken de microgrids
meer zelfgeproduceerde stroom op het net van de zorginstelling.
Zo blijft het verbruik van aangekochte energie binnen de limieten van het
te betalen voorkeurstarief, indien van toepassing, en drukt het ziekenhuis
dus het hele jaar lang haar energiekosten, ook op piekmomenten. Tegelijk
garanderen microgrids dat de kritische delen van de zorginstelling stroom
blijven krijgen, wanneer de back-upsystemen uitvallen. Daarvoor putten ze
dan uit de opgeslagen duurzame energie. De microgrids worden bovendien
zo geconfigureerd dat ze zichzelf herstellen. Ze isoleren storingen in
het net, zodat die zich niet over de hele zorginstelling verspreiden.
IDEALE ZORGOMGEVING,
MAXIMAAL DUURZAME ENERGIE
De technologie in slimme ziekenhuizen creëert dus niet alleen de ideale
omgeving voor efficiënte én optimale zorg. Ze helpt ook om de CO 2
-
voetafdruk én de energiekosten te drukken, terwijl ze het elektriciteitsnet
van het ziekenhuis continu stabiliseert en de veerkracht ervan vergroot,
voor meer veiligheid. Ontdek de Siemens-oplossingen die dit alles
waarmaken op www.siemens.be/smarthospitals. ■
Ontdek het slimme S-gebouw van A.S.Z. Aalst.
Ontdek het slimme Sint-Maarten Ziekenhuis. (Beeld: Ian Segal)
BOUWEN ZORG.EU
35

MOORSLEDE WOONZORG MOORSLEDE
Tekst | Stephanie Demasure Beeld | Joachim Derous, Stephanie Demasure
Duurzaamheid en innovatie voorop
Zetels met opstahulp als
blikvanger in nieuw WZC
in Moorslede
Woonzorg Moorslede heeft enkele maanden geleden bouwfase 1 van de vervangingsnieuwbouw
met 72 ruime woonunits en bijhorende leefruimten in gebruik genomen. Er volgt volgend jaar nog
een tweede bouwfase, wat het totaal op 102 nieuwe woonunits zal brengen met 9 kortverblijven.
Duurzaamheid en innovatie zijn twee belangrijke sleutelbegrippen binnen dit vernieuwingsproject.
Familiebedrijf Haelvoet uit Ingelmunster mocht het meubilair leveren, waarvan 35 hypermoderne
zetels die de bewoners helpen bij het opstaan.
Haelvoet leverde 70 ZenSo-zetels in Moorslede, 35 daarvan met raising & sitting assist.
36 BOUWEN ZORG.EU

MOORSLEDE WOONZORG MOORSLEDE
van de nog resterende oude middenvleugel zijn
gestart en volgend jaar wordt de laatste oude
zijvleugel gesloopt. Op de plaats van deze laatste
zijvleugel komt een nieuwe vleugel met nog
eens 30 woonunits met bijhorende gemeenschappelijke
ruimten.”
Voor de bewoners betekent deze investering
vooral een grote stap vooruit op het vlak van
woon- en leefkwaliteit. “Daar waar de woonunits
vroeger 12 tot 18 vierkante meter groot
waren, hebben onze bewoners nu minstens 25
vierkante meter ter beschikking. Het nieuwe
gebouw is er zo op ontworpen dat bewoners
uitgenodigd worden om andere bewoners en
bezoekers te ontmoeten in de voorziene gemeenschappelijke
ruimten.”
Johan Scharlaken en Wouter Van der Donckt zijn tevreden met het resultaat.
De ZenSo-zetel met opstahulp was hier de ideale oplossing.
De oude gebouwen die nu afgebroken worden,
dateren van de jaren tachtig. “Het gebouw voldeed
niet meer aan de hedendaagse normen
en verwachtingen”, zeggen afscheidnemend
directeur Johan Scharlaken en zijn opvolger
Wouter Van der Donckt. “In een eerste bouwfase
realiseerden we de vleugel met de nieuwe
hoofdingang en een vleugel met 72 woonunits,
voorzien van vier grote leefruimtes, enkele
burelen en vergaderzalen. De afbraakwerken
ZIN VOOR VERNIEUWING
Woonzorg Moorslede pionierde jaren geleden
al, toen het als één van de eerste woonzorgcentra
in België kortverblijf aanbood.
Nu neemt het op verschillende vlakken die
rol terug op. Zo werd in het nieuwe gebouw
een warmtekrachtkoppeling voorzien. Dit
systeem wekt gelijktijdig warmte en elektriciteit
op, in tegenstelling tot een klassieke energievoorziening
met een gescheiden levering
van elektriciteit (elektriciteitsmaatschappij)
en opwekking van warmte (klassieke stookinstallatie).
De eigen geproduceerde elektriciteit
kan geleverd worden aan het net of
gebruikt worden voor een deel van de elektriciteitsbehoeftes
van het woonzorgcentrum.
De restwarmte wordt gebruikt voor de verwarming
van het nieuwe woonzorgcentrum.
'Focus op woon- en
leefkwaliteit'
Diverse andere innovaties verbeteren het vrijheidsgevoel
van de bewoners en de werkbelasting
van de medewerkers. “Onze bewoners
dragen bandjes waarmee ze op elke locatie
binnen het woonzorgcentrum om assistentie
kunnen vragen. In het polsbandje zit ook een
tracker, die een alarmsignaal activeert als een
bewoner met zwerfgedrag de veilige woonleefomgeving
zou verlaten. Op die manier kunnen
we bewoners met zwerfgedrag vrij laten
wandelen.” Als een bewoner om assistentie
vraagt vanuit zijn/haar woonunit, kunnen de
medewerkers via een spreekluisterverbinding
tussen een handset en kamerunit contact opnemen
met de bewoner om na te gaan welke
hulp hij of zij nodig heeft. “Op die manier kunnen
onze medewerkers meteen de prioriteit
bepalen, en hoeft er minder heen en weer gelopen
te worden.” ❯
BOUWEN ZORG.EU
37

MOORSLEDE WOONZORG MOORSLEDE
Mensen moeten zich goed kunnen voelen in hun zetel en in hun omgeving.
ESTHETISCH EN ERGONOMISCH
ZORGMEUBILAIR
De innovatie en duurzaamheid in het project
worden doorgetrokken in de inrichting. Familiebedrijf
Haelvoet uit Ingelmunster, dat al 90
jaar zorginstellingen van stijlvol en comfortabel
zorgmeubilair voorziet, mocht er alle meubilair
leveren. Daar springt vooral de gloednieuwe
ZenSo-zetel in het oog. “We hebben deze
revolutionaire zetel met opstahulp in september
2021 gelanceerd”, zegt projectmanager
Charlotte Keerman van Haelvoet. “Intussen
kregen we al veel positieve feedback en waardering
van gebruikers. Woonzorg Moorslede is
één van de eerste klanten waar we deze stoel
mochten leveren.”
De stoel geeft zowel gebruikers als zorgpersoneel
extra ergonomische ondersteuning. “De
ondersteunende beweging van de raising & sitting
assist vergemakkelijkt het opstaan en het
neerzitten voor de bewoners, waardoor het
personeel minder kracht hoeft te gebruiken
om hen daarbij te helpen.”
Haelvoet leverde 70 ZenSo-zetels in
Moorslede, 35 daarvan met raising & sitting assist.
“In onze showroom in Ingelmunster kunnen
altijd de meest nieuwe producten bezichtigd
en uitgeprobeerd worden”, zegt Keerman.
“Daar zijn we samen met de mensen van
Woonzorg Moorslede vrij snel tot de conclusie
gekomen dat de ZenSo-zetel met opstahulp
de ideale oplossing was voor hen. Ze waren
op zoek naar een zetel die zowel esthetisch als
ergonomisch sterk scoort. Die combinatie is
belangrijk. Mensen moeten zich goed kunnen
voelen in hun zetel en in hun omgeving.”
VAN A TOT Z
Naast die 70 zetels, mocht Haelvoet ook de
rest van de inrichting van A tot Z uitvoeren.
“Van de stevige, maar lichte en dus makkelijk
verplaatsbare tafels en stoelen in de
leefruimtes, de extra lage zorgbedden op
de kamers tot de warme aankleding van de
brasserie”, vertelt Keerman. Aangezien het
om een nieuwbouw ging, werd ervoor gezorgd
dat alles perfect aansloot bij de open
ruimte, de kleuren op de muren en de vloer.
De kwaliteitsvolle materialen hebben een
warme uitstraling en zijn eenvoudig te reinigen.
“Zo blijft het ontwerp er tijdloos uitzien,
met gebruiksvriendelijke eigenschappen
waar gebruikers en verplegend personeel
van Woonzorg Moorslede nog lang kunnen
van genieten.”
Haelvoet is bijzonder fier op dit project.
“Met meer dan 200 medewerkers werken
we dagelijks aan nieuwe, ergonomische oplossingen
voor onder meer ziekenhuizen,
zorginstellingen, kleinschalige woonvormen
en zelfs voor bij je thuis met het designmerk
Hidden. Met de ZenSo, Avento, Mauro en
houten Fero zetels beschikken we op dit
moment over het meest complete gamma
zorgzetels in de markt. Het doet ons plezier
dat Haelvoet dit mooie pioniersproject
hielp te realiseren. We deden ons uiterste
best om het zo aangenaam mogelijk te
maken voor de bewoners van Woonzorg
Moorslede zelf.” ■
38 BOUWEN ZORG.EU

Revolutionary
seating
ZENSO ERGO-LINE
relax zetel gamma
Scan en bekijk de raising & sitting
assist op de ZenSo Ergo-line zetel
HAELVOET LEVERDE 70 ZENSO ERGO-LINE ZETELS
AAN WOONZORG MOORSLEDE.
Dankzij de ondersteunende beweging van de raising
& sitting assist wordt het opstaan én het neerzitten
vergemakkelijkt.
www.haelvoet.com

DIJKXHOORN BOUW:
UW ERVAREN PARTNER
IN DE ZORG
Werkzaamheden bij een zorgorganisatie hebben
impact op de organisatie, haar medewerkers en
haar cliënten. Met onze ruim zestig jaar ervaring
in de zorg weten we hoe we deze impact kunnen
reduceren en beheersen. De juiste communicatie is
daarbij essentieel. Een gezamenlijk opgesteld plan
is altijd ons uitgangspunt.
COMPLETE, KWALITATIEVE SERVICE
We beschikken over een eigen timmerfabriek voor
houtbewerking en een werkplaats waar we meubels
vervaardigen. Onze loodgietersafdeling draait
volledig geïntegreerd met de projecten mee. Zo
zorgen we voor een comfortabel, kwalitatief proces
én voor de details in de afbouw.
VERANTWOORDELIJKHEID VOOR MENS EN MILEU
We investeren in eigen mensen: onze leermeesters
leiden tijdens de werkzaamheden de volgende generatie
op. Daarnaast bieden we mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt een werkplek aan. Een
groot deel van ons wagenpark rijdt al op door
onszelf opgewekte energie en bewust inkopen en
afval scheiden is een vast beleidsonderdeel.
Wilt u meer informatie? Bel 070 366 55 50 of kijk
op www.dijkxhoornbouw.nl.

Tekst | Willem de Volder Beeld | Medifix
Optimale inrichting van
ziekenhuisafdelingen
Met een keur aan expertise en een rijk productassortiment kan Medifix voor tal van afdelingen in
ziekenhuizen een optimale omgeving creëren.
Het is duidelijk dat Medifix zich steeds meer ontpopt tot een totaalleverancier.
“Door de samenwerking met gerenommeerde producenten
en toeleveranciers hebben ziekenhuizen en zorginstellingen met Medifix
een aanspreekpunt dat zich onderscheidt door kennis van zaken. Het
leidt naar goed faciliteren en naar ontzorgen en dat met de inzet van
de juiste producten.” Volgens Van Campenhout zal de productrange de
komende tijd worden verfijnd en uitgebreid. Voorop staat voor hem
expertisegroei. “We willen als platform samen met ziekenhuizen en
zorg instellingen stappen zetten naar een nog efficiëntere zorg.” Het mag
duidelijk zijn dat het zeer gedreven en gemotiveerde Medifix-team altijd
klaar staat voor het geven van een deskundig advies. ■
Het mag duidelijk zijn dat het zeer gedreven en gemotiveerde Medifix-team altijd
klaar staat voor het geven van een deskundig advies.
In 2022 heeft het Udenhoutse bedrijf 45 jaar ervaring in de zorg.
Terugblikken is geen eigenschap van directeur Joris van Campenhout en
zijn team. “We kijken vooruit en staan borg voor een inrichting waarin
de patiënt, verzorgend personeel en familie/naasten zich op hun gemak
voelen. Met onze expertise zijn we in staat om een harmonieuze omgeving
te creëren, die het genezingsproces bevordert of er zorg voor
draagt dat een patiënt ook in de laatste levensfase comfort en positiviteit
ervaart. Dat alles vanzelfsprekend vanuit de filosofie veiligheid,
hygiëne, privacy en comfort.” Ook aan het aspect flexibiliteit gaat Van
Campenhout niet voorbij. Om daar invulling aan te geven, noemt hij de
productlijnen Silentia en BoFlora. Zo kan met eerstgenoemde schermen
op een hygiënische manier privacy gecreëerd worden.
Al meer dan 40 jaar uw
partner in de zorg
'We willen als platform samen met
ziekenhuizen en zorginstellingen
stappen zetten naar een nog
efficiëntere zorg'
013 511 1111 | mdx@medix.nl
www.medix.nl
BOUWEN ZORG.EU
41

Tekst en beeld | Vyva Fabrics
Duurzame en hoogwaardige
bekledingsstof voor binnen
en buiten
Harlow is een duurzaam en hoogkwalitatief kunstleer, dat oogt als natuurlijk linnen en prettig
aanvoelt. De bekledingsstof is verkrijgbaar in maar liefst 31 intense, warme tinten die elk interieur en
exterieur, modern en klassiek, laten sprankelen.
De bekledingsstof is verkrijgbaar in maar liefst 31 intense, warme tinten.
42 BOUWEN ZORG.EU

De collectie beschikt over het ecolabel OEKO-TEX Standard 100. Dit
kwaliteitslabel garandeert dat het kunstleer geen stoffen bevat die schadelijk
kunnen zijn voor mens of milieu. Het innovatieve materiaal in de
collectie Harlow is dan ook geheel ftalaat-vrij.
Het kunstleer heeft een slijtvastheid van maar liefst 800.000 Martindale;
het is dus praktisch onverwoestbaar en kan een leven lang mee.
De bekledingsstof voor binnen en buiten is bovendien vlekbestendig en
antibacterieel.
De 31 zorgvuldig samengestelde warme, uitnodigende en tijdloze tinten
doen denken aan superfoods en specerijen, zoals Goji Berry, Elderberry,
Chia Seed, Turmeric en Cinnamon. ■
Harlow is een duurzaam en hoogkwalitatief kunstleer, dat oogt als natuurlijk
linnen en prettig aanvoelt.
'De 31 zorgvuldig samengestelde
warme, uitnodigende en tijdloze
tinten doen denken aan superfoods
en specerijen'
HARLOW
BOUWEN ZORG.EU
43

Tekst | Marcel van Rijnbach Beeld | BPZ
Veiligheid gegarandeerd
met brandwerende
schuifdeuren
In (woon)zorgcentra is brandveiligheid van levensbelang. BPZ levert Zorgplus schuifdeursystemen
die 30 of 60 minuten brandwerend zijn en zichzelf sluiten bij een brand, zodat de brandwerende
scheiding in een gebouw niet doorbroken wordt. Het geeft bewoners en personeel, bij brand,
voldoende tijd om veilig het pand te verlaten.
BOUWEN ZORG.EU
44
BOUWEN ZORG.EU

De brandwerendheid is aantoonbaar. Bij het
nationaal erkende instituut Efectis is de totale
deurconstructie volgens de NEN-EN norm
1634 blootgesteld aan een vuurhaard. Tijdens de
test meten sensoren een aantal waarden, zoals
oppervlakte- en stralingstemperatuur, vuur- en
rookontwikkeling en – erg belangrijk – branddoorslag/brandoverslag.
De in-de-wand schuivende
modellen hebben een brandwerendheid
van 30 en 60 minuten en het voor-de-wand
model een half uur. Dit betekent dat gedurende
deze tijdsperiodes schuifdeuren bijdragen aan
de instandhouding van de brandscheiding en
-compartimentering van het gebouw.
AANTOONBARE
BRANDWERENDHEID
“Het gaat in ons geval meestal om toegangsdeuren
vanuit de gemeenschappelijke ruimte
naar de appartementen of zorggerelateerde
kamers”, verduidelijkt productspecialist Henry
Brinks van Zorgplus Schuifdeursystemen, een
onderdeel van BPZ. “De mate van brandwerendheid
kan per toegangsdeur verschillen. In
een verblijfsruimte wordt een hogere waarde
geëist dan in ruimtes waar geen mensen gedurende
langere tijd verblijven.”
Zorgplus Schuifdeursystemen neemt brandwerende
maatregelen in het deurblad en de
kozijnen. Het randhout van de bladen is van
hardhout, dat veel minder snel inbrandt dan
bijvoorbeeld vurenhout. Het deurblad heeft
een mineraalvezelvulling en de kozijnen zijn
gipsgevuld om te voorkomen dat de elementen
bij brand vervormen en dus het deursysteem
verzwakken. Daarnaast vullen de kieren
zich tijdens een brand met opschuimend en
brandwerend band, zodat er geen brandoverslag
plaatsvindt.
Brandtest van schuifdeursysteem van BPZ bij Efectis.
ZELFSTANDIG SLUITENDE
DEUREN BIJ BRAND
De brandwerende schuifdeursystemen sluiten
mechanisch zelfstandig af als er een brand
gedetecteerd wordt. Na een brandmelding
wordt de deurmagneet ontkoppeld en zorgen
de slede en veerkatrol ervoor dat de deur
automatisch wordt dichtgetrokken, zodat de
brandscheiding afgesloten wordt.
Brandwerende schuifdeuren in een woonzorgcentrum in Boxtel.
ROOKWERENDHEID
Behalve brand is rookwerendheid een belangrijke
factor in de gebouwveiligheid.
“Rook belemmert het vluchten bij een brand
en mensen kunnen bij het inademen ervan
een gevaarlijke koolmonoxidevergiftiging
oplopen. De Zorgplus schuifdeursystemen
worden momenteel getoetst aan de laatste
normen met betrekking tot rookwerendheid”,
aldus Brinks. ■
We moeten te allen tijde branddoorslag en -overslag vermijden in verblijfsruimten.
BOUWEN ZORG.EU
45

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | NVB
‘Taxatie zorgvastgoed
verplichting voor banken,
met vrije ruimte’
Vanaf 1 juli 2021 moeten zorginstellingen bij bancaire financieringsaanvragen het vastgoed op basis
van marktwaarde taxeren. De maatregel komt voort uit een richtlijn van de European Banking
Authority (EBA). Aanleiding is het streven in Europa om het aantal problematische leningen terug
te brengen. Met inachtneming van een overgangstermijn dient medio 2024 al het door banken
gefinancierde zorgvastgoed volgens de nieuwe richtlijn te zijn getaxeerd. Bouwen aan de Zorg sprak
hierover met Ton Broekhuizen en Michiel Kuiper van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).
In de genoemde EBA-richtlijn is een voorwaarde opgenomen die voorschrijft
dat banken vanaf 1 juli 2021 taxaties volgens de nieuwe richtlijn
dienen uit te voeren. Het taxatierapport dient onder andere de (markt-)
waarde van het vastgoed te bevatten, alsmede alle elementen die deze
waarde bepalen. Een WOZ-waarde voldoet niet, de genoemde waarde
dient door een bevoegd taxateur – intern of extern – middels een daadwerkelijk
fysiek bezoek te worden bepaald. De Nederlandsche Bank
heeft aangegeven de richtlijn integraal over te nemen. Alle banken zijn
eraan gebonden, maar DNB heeft er ook voor gekozen deze richtlijn niet
verbindend te verklaren voor niet-bancaire financiers.
'Common practice is dat de
kredietnemer de vastgoedtaxatie
laat verrichten'
Branchevereniging NVB benadrukt dat banken individueel vrij zijn om
taxatiebeleid te formuleren dat voldoet aan deze EBA-richtlijn. Dat
houdt bijvoorbeeld in dat een bank – als opdrachtgever van de taxatie
– de vrijheid heeft om zelf een taxateur te sturen naar de zorginstelling.
“Common practice is dat de kredietnemer de vastgoedtaxatie laat verrichten,
maar banken zijn in principe vrij hoe ze daarmee omgaan”, zegt
Broekhuizen, als adviseur Prudential Affairs gespecialiseerd in toezicht.
EINDSITUATIE 2024
Wat gaat dit betekenen voor de financiering van zorgvastgoed? Broekhuizen:
“Het kan goed zijn dat bepaalde banken al langer een dergelijk
taxatiebeleid hanteren; het kan ook zijn dat er in de relatie tussen bank
en zorginstelling niets verandert in de eerste drie jaar.” Er is immers een
Ton Broekhuizen.
46 BOUWEN ZORG.EU

overgangstermijn: per 1 juli 2021 geldt de nieuwe bankenrichtlijn voor
al het nieuw te financieren zorgvastgoed en per 1 juli 2022 voor ál het
gefinancierde vastgoed, indien de financiering wijzigt. Verder dient al het
gefinancierde vastgoed boven de € 3 miljoen elke 3 jaar opnieuw getaxeerd
te worden. “Kortom: uiterlijk 1 juli 2024 dient al het bestaande
vastgoed conform deze nieuwe richtlijn opnieuw getaxeerd te zijn, ook
als er niets aan de financiering wijzigt.”
'Trendanalyse woningcorporaties 2016' bleek dat de marktwaarde van
het zorgvastgoed van corporaties circa twee keer hoger was dan de
bedrijfswaarde. 'Een zorginstelling in de periferie met minder courant
vastgoed loopt meer risico op een negatief verschil tussen marktwaarde
en boekwaarde, dan een zorginstelling in stedelijk gebied met vastgoed
dat alternatief aanwendbaar is', aldus Deloitte, dat waarschuwt voor een
'zeepbel' bij het hanteren van de marktwaarde als criterium. ■
Het te financieren of gefinancierde vastgoed van zorginstellingen zal naar
marktwaarde getaxeerd worden, en alle partijen zullen daarin hun weg
moeten vinden: zorgvastgoed is immers geen commercieel vastgoed. Ziekenhuizen
en zorgverleners zijn gewend hun vastgoed volgens boekwaarde
dan wel bedrijfswaarde in de jaarrekening op te nemen; de marktwaarde
komt pas in beeld als er een bereidwillige koper c.q. verkoper is. En banken
hanteren in de zorgsector doorgaans de WOZ-waarde, het stichtingskostenniveau
of de herbouwwaarde van vastgoed om de onderpandwaarde
voor financiering te bepalen. De marktwaarde wordt hiervoor nog nauwelijks
gebruikt, stelt accountant/consultant Deloitte in eigen onderzoek.
VERDUURZAMING EN INNOVATIE
Adviseur Zakelijke Dienstverlening Michiel Kuiper van de NVB heeft veel
te maken met vastgoedfinanciering in de gezondheidszorg. Gebouwtransformaties
in het kader van verduurzaming en/of veranderende
woon-zorgconcepten zijn aan de orde van de dag. “De banken merken
de afgelopen jaren dat zorgvastgoed steeds nadrukkelijker op de agenda
komt te staan. 7% van het vastgoed is zorgvastgoed, zorgverleners hebben
vastgoed nodig om in de toekomst goede zorg te verlenen.”
In de financiering van zorgvastgoed speelt toekomstbestendigheid uiteraard
een rol, dus wegen de banken innovatie en duurzaamheid mee.
De NVB zit bijvoorbeeld in de regiegroep Green Deal Zorg, met deelnemers
uit de bestuurslagen van brancheorganisaties en Rijksoverheid.
“Wij denken als banken zeker mee over de toekomstbestendigheid van
de zorg, bijvoorbeeld over digitale zorgverlening als alternatief of woonzorginitiatieven
van particulieren, zoals wooncoöperaties.”
'GEEN BEPERKING'
Een zorginstelling die wil vernieuwen vindt dus een geïnteresseerde
bankenbranche op haar pad, als het gaat om de beoordeling van financieringsmogelijkheden.
De nieuwe EBA-richtlijn is daarin geen beperking;
de continuïteit is gewaarborgd. Volgens Deloitte is de bepaling
van de taxatiewaarde van zorgvastgoed geen uitgemaakte zaak. Uit de
Michiel Kuiper.
BOUWEN ZORG.EU
47

NIJMEGEN CANISIUS WILHELMINA ZIEKENHUIS
Tekst | Jan Mol Beeld | 2doubleyou
CWZ in Nijmegen kan trots zijn op het unieke resultaat
Verpleegafdeling B20 is
toekomstbestendig gebouwd
Regelmatig – en steeds vaker – leest u in dit magazine over 'healing environment'. In artikelen
die daarover gaan, wordt de transformatie of bouw beschreven van locaties met een klinische
functionaliteit, die in hun nieuwe gedaante bijdragen aan een sneller herstel en een prettiger verblijf
van de cliënt of patiënt. De nieuwbouw van verpleegafdeling B20 in het Canisius Wilhelmina
Ziekenhuis in Nijmegen is een toonbeeld van zo'n geslaagde transformatie. Dat een dergelijk
project niet over één nacht ijs gaat, vernemen we in een gesprek dat Bouwen aan de Zorg
mocht hebben met Jurgen Maatkamp, Hoofd Projectenbureau, Erwin Hanskamp, Projectleider
Elektrotechniek/Werktuigbouwkunde, Hendrik van de Mortel, Projectleider Bouw, Romy Scholten,
Projectleider Meubilair en Inrichting en Winold Wijnholds, Huisvestingsadviseur bij 2doubleyou.
BREDE OVERLEGSTRUCTUUR
“Afdeling B20 is de eerste verpleegafdeling die verbouwd is binnen het
Lange Termijn Huisvestings Plan (LTHP)”, vertelt Maatkamp. “Er zullen
er meer volgen. Tijdens verschillende inspiratie- en ontwerpsessies hebben
wij met collega's van verpleegafdelingen, ondersteunende diensten
(zoals medische techniek, klinische farmacie, logistiek, ziekenhuishygiëne
en ook fysiotherapie), de verpleegkundige staf, de cliëntenraad, de OR
en het management aan tafel gezeten om te brainstormen en de plannen
vorm te geven. Door al deze disciplines vroegtijdig te betrekken,
is een verbouwingsplan ontstaan waarin voor alle partijen verbeteringen
zijn opgenomen ten opzichte van de huidige situatie. Bedenk daarbij
dat verpleegafdelingen sinds de bouw van het ziekenhuis in 1992 nooit
grootschalig zijn verbouwd, altijd in bedrijf zijn geweest en slechts enkele
kleinschalige verbouwingen op kamerniveau hebben ondergaan. In
2018 kwam een verpleegafdeling beschikbaar door het samenvoegen van
twee afdelingen en kon er een schuifplan in werking treden.”
Details van de Hatertse Vennen komen terug op de patiëntenkamers, in de vorm
van bijvoorbeeld bloemen.
'Wat we zien, is dat ziekenhuizen
steeds meer gericht zijn op
complexe zorg'
ONTWIKKELINGSTRAJECT
Wijnholds werd door CWZ in de arm genomen om met 2doubleyou bij
te dragen aan het ontwikkelingstraject en het ontwerp. “Wat we zien,
is dat ziekenhuizen steeds meer gericht zijn op complexe zorg. De verpleegduur
wordt korter en de hectische dynamiek vraagt om een omgeving
die rust geeft. Bij de nieuw te ontwikkelen verpleegafdelingen werken
we om die reden met open zichtlijnen, met een blik op het mooie
Jonkerbos buiten. Er zijn meer eenpersoonskamers beschikbaar, wat
leidt tot meer privacy. Vitaal en bewegen zijn speerpunten binnen CWZ,
we wilden dat de omgeving uitnodigt om in beweging te komen. Daarom
tref je op de verpleegafdeling B20 gezellige zitjes aan. Het zijn 'stepping
stones' die je uitnodigen om langzaam je wereld groter te maken. De
route leidt naar de lounge, een ontmoetingsplek wederom met zicht op
een groene omgeving. De patiëntenkamer zelf is zo vormgegeven dat zij
48 BOUWEN ZORG.EU

NIJMEGEN CANISIUS WILHELMINA ZIEKENHUIS
De balie, met op de achtergrond de Hatertse Vennen.
De lounge, een ontmoetingsplek wederom met zicht op een groene omgeving.
De gezellige zitjes zijn echte ‘stopping stones’.
Er is gewerkt met open zichtlijnen.
uitnodigt om uit bed te komen. Een fijne stoel, zicht op groen buiten. En
eenmaal buiten de kamer zijn er de zichtlijnen in de centrale gangen.”
Maatkamp vult aan: “Beide gangen van de afdeling zijn hetzelfde van opzet.
Verschillende ondersteunende disciplines zoals roomservice hebben
er passende faciliteiten. Aan het eind van de gang bevindt zich de lounge
met een 'bright side', een mooie ontmoetingsruimte met zicht op het
Jonkerbos.” Wijnholds: “De patiënt kan naar keuze de maaltijd op de
kamer nuttigen of in een huiskamersetting.”
LICHT, BEHAAGLIJK EN BIJDRAGEND AAN HERSTEL
In de ontwerpfase is werkelijk overal aan gedacht. Maatkamp schetst dat er
niet alleen vanuit de patiënt geredeneerd is, maar zeker ook vanuit de professional.
“Het moest licht zijn, behaaglijk en een prettige werkomgeving in
combinatie met een healing environment. Daar zijn we in geslaagd”, aldus
Maatkamp. “Er is op de wanden van de gangen beeldmateriaal toegepast
dat herkenbaar is, vanwege het lokale karakter. We hebben voor deze afdeling
gekozen voor prachtige beelden van de Hatertse Vennen en details
daarvan komen terug op de patiëntenkamers, in de vorm van bijvoorbeeld
bloemen. Dat bevalt zo goed, dat de volgende afdelingen die verbouwd
worden naar hetzelfde concept worden aangepakt."
Binnen de healing environment gedachte hoort ook dat de patiënt zelf
de regie heeft over elementaire zaken als zonwering, verlichting en smart
televisie. Een innovatief idee is de toepassing van 'rooming in' faciliteiten,
in de vorm van een multifunctioneel zit-, eet- en slaapmeubel. “Een familielid
of vriend kan daardoor zonder veel omhaal comfortabel bij de
patiënt verblijven, mee-eten of zelfs blijven slapen”, legt Scholten uit. ❯
BOUWEN ZORG.EU
49

NIJMEGEN CANISIUS WILHELMINA ZIEKENHUIS
Het ontwerp moest licht zijn, behaaglijk en een prettige werkomgeving in combinatie met een healing environment.
'Met vertrouwen gaan we aan
de slag met de renovatie van
andere verpleegafdelingen,
om verder te bouwen aan het
ziekenhuis van de toekomst'
VERBOUWEN 'MET DE WINKEL OPEN'
Om zo min mogelijk overlast te veroorzaken voor de boven- en ondergelegen
afdelingen én om het patiëntenproces veilig en ongestoord te laten
doorgaan, is er uitermate precies met de planning omgegaan. “Je hebt te
maken met een volledig bedrijf boven en onder je”, licht Hanskamp toe.
“Dat vraagt om precieze afstemming met de omgeving en aannemers.
Soms hebben we bij intensieve werkzaamheden de aangrenzende afdelingen
zelfs tijdelijk moeten verhuizen. Het is letterlijk 'verbouwen met
de winkel open'. Dat vraagt – mede gezien de COVID-19-periode – veel
van de organisatie.” Van de Mortel voegt toe: “Iedereen moet weten wie
er werkt en wanneer er gewerkt wordt, wat geldt voor alle lagen binnen
de organisatie, tot en met de schoonmaakdienst.”
NIEUWE WERKPLEKINDELING
Ook is gelet op het creëren van een ideale werkomgeving voor het personeel.
Hanskamp: “Werkplekken zijn ingericht op de activiteit die er
dient plaats te vinden en niet meer op de aanwezigheid van één persoon.”
Scholten geeft als voorbeeld dat er standaard gekozen is voor de
inzet van verstelbare werkplekken: “Naar keuze kan degene die er werkt
zitten of staan tijdens het werk.”
De gehele transformatie geniet grote belangstelling van andere ziekenhuizen.
“We kunnen spreken van een ideale maatvoering en uitvoering,
zowel voor de patiënt als voor het personeel. Ook het activiteit gerelateerd
werken wordt met enthousiasme ontvangen, waarbij de multifunctionele
ruimte voor de professional ingericht is met de individuele werkplekken,
de vergadertafel en een zitmeubel voor supervisie. Het is een
echte ontmoetingsplek voor verpleegkundigen en zelfs het aantal stoelen
is zorgvuldig bepaald op basis van de huidige COVID-19-maatregelen. Ik
ben ongelooflijk trots op iedereen die op welke manier dan ook heeft
bijgedragen aan het succes en dankbaar voor het geduld en de flexibiliteit
die omliggende afdelingen hadden tijdens het verbouwingsproces. Het
resultaat mag zeker toekomstbestendig genoemd worden en zal navolging
verkrijgen”, zegt Maatkamp tot besluit. “Met vertrouwen gaan we
aan de slag met de renovatie van andere verpleegafdelingen, om verder
te bouwen aan het ziekenhuis van de toekomst.” ■
50 BOUWEN ZORG.EU

ANDERLECHT JULES BORDET INSTITUUT
Sinds 28 november is het Jules Bordet Instituut verhuisd naar een nagelnieuwe site op de campus in Anderlecht.
Tekst | Johan Debaere Beeld | Marc Detiffe (detiffe.com)
Accelerator voor diagnose en behandeling
van kankerpathologieën
Referentiecentrum in strijd
tegen kanker verhuist naar
nagelnieuw gebouw
Sinds 28 november is het Jules Bordet Instituut verhuisd naar een nagelnieuwe site op de campus in
Anderlecht. Daarmee ruilt het Belgisch referentiecentrum in de strijd tegen kanker de voormalige
35.000 m² in voor een oppervlakte van 80.000 m², helemaal op maat van de verschillende
missies op het vlak van zorg, onderzoek en onderwijs op het domein van oncologie. De centrale
schakel van een uniek kankercentrum beschikt nu over 10.000 m² specifiek voor onderzoek, 250
ziekenhuisbedden en 43 bedden in de dagkliniek, 8 operatiezalen en 6 lineaire accelerators, om
maar een paar cijfers te noemen. Het comfort en het welzijn van de patiënt en zijn naasten én van
het personeel komen nog steeds op de eerste plaats.
52 BOUWEN ZORG.EU

ANDERLECHT JULES BORDET INSTITUUT
“Gedurende meer dan 80 jaar waren we gevestigd aan de Hallepoort in
het hartje van Brussel, maar sinds kort zijn we verhuisd naar ons splinternieuw
gebouw op de campus in Anderlecht. Het aantal kankerpatiënten
blijft groeien en ook de technologieën en machines nemen steeds meer
ruimte in. Bovendien was het belangrijk om dichter bij het Erasmusziekenhuis
en de Faculteit Geneeskunde van de ULB te zitten, om zo nog
nauwer met de onderzoeksteams te kunnen samenwerken”, valt Frédéric
Coteur, Directeur Programmatie, Organisatie en Wederopbouw bij het
Jules Bordet Instituut, met de deur in huis. “Daarom hebben we onze
voormalige site van 35.000 m² ingeruild voor een nieuwbouw met een
oppervlakte van 80.000 m², die helemaal op maat is van wat we inzake
zorg, onderzoek en onderwijs op het vlak van de oncologie voor vandaag
en morgen voor ogen hebben.”
MODERNE ARCHITECTUUR MET EEN HUMANE VISIE
De Brussels-Parijse tijdelijke vereniging Brunet Saunier - Archi 2000
- TPF is erin geslaagd om de visie van de directie van het Instituut te
vertalen in een helder architecturaal concept. Zo kon ze een gebouw
ontwerpen dat helemaal in dienst staat van de geïntegreerde multidisciplinaire
benadering die kenmerkend is voor het ziekenhuis. “Dit
gebouw is zeer toegankelijk en leesbaar voor patiënten, bezoekers en
personeel. De basis is een parallellepipedum, opgetrokken rond een
centrale as van waaruit alle verticale verkeer plaatsvindt. De structuur
is onderbroken door zes patio’s die natuurlijk daglicht tot diep in
het gebouw laten binnenvallen. Dit concept optimaliseert de zorgtrajecten
voor de patiënten, spaart het aantal stappen voor personeel
en patiënt en bevordert de constant interactie tussen professionals
binnen de multidisciplinaire zorg”, licht de directeur toe. “Enerzijds is
deze nieuwbouw met 9 verdiepingen heel hightech, maar anderzijds
straalt zij evenzeer rust en sereniteit uit. We besteedden veel aandacht
aan de juiste keuze van de materialen. We integreerden bijna
overal hout, met een kleurenpalet waarin natuurlijke tinten de bovenhand
halen. In kamers, sanitaire cellen, operatiezalen, onderzoekslaboratoria
en andere ruimten werden alleen maar hoogwaardige
materialen toegepast.” ❯
'Bij het ontwerp van het ziekenhuis
zijn we bewust uitgegaan van de
behoeften van onze patiënten'
De structuur is onderbroken door zes patio’s die natuurlijk daglicht
laten binnenvallen.
Er werd bijna overal hout geïntegreerd, met een kleurenpalet waarin natuurlijke
tinten de bovenhand halen.
In de salons hebben de naasten tijdens het wachten zicht op het
groene landschap.
BOUWEN ZORG.EU
53

ANDERLECHT JULES BORDET INSTITUUT
het hele gebouw zijn erop gericht het comfort en het welzijn van de
patiënten te maximaliseren en tegelijk de afstanden en de stress tot een
absoluut minimum te beperken. Elke kamer heeft zicht op de omgeving
of op één van de patio’s. Ze hebben allemaal een douchecel en een
bergruimte én geven de patiënt een hotelgevoel door de verluchting, het
audiovisueel materiaal, de wifi, …. Uiteraard mochten ook de naasten
en begeleiders niet uit het oog verloren worden. In de salons hebben
ze zicht op het groene landschap en er werden ontspanningsruimten
voorzien – alles om het wachten aangenamer te maken.”
Elke kamer heeft zicht op de omgeving of op één van de patio’s.
KLINISCHE ZORG MET DE PATIËNT CENTRAAL
Het nieuwe Jules Bordet Instituut is volledig gewijd aan de best mogelijke
behandeling, onderzoek en opleiding, maar bovenal focust men op het
comfort en het welzijn van de patiënt en zijn naasten. Deze site telt
250 bedden voor klassiek ziekenhuisverblijf en 43 in dagkliniek, waarvan
respectievelijk 172 en 31 eenpersoonskamers. “Bij het ontwerp van het
ziekenhuis zijn we bewust uitgegaan van de behoeften van onze patiënten.
Daarnaast werd ook nagedacht over de zorgtrajecten. Het gebouw
telt naast afdelingen voor hematologie, medische oncologie en chirurgie
ook verschillende specifieke hospitalisatie-eenheden voor bejaarde
patiënten, voor patiënten die ondersteunende of palliatieve verzorging
vragen, een beschermende eenheid voor transplantatie van bloedvormende
cellen, een gespecialiseerd afdeling intensieve zorgen, een stralingsbeschermde
eenheid en een hospitalisatie-eenheid waar men nieuwe,
innoverende oncologische behandelingen bestudeert”, gaat Coteur
verder. “De schikking van de kamers en de compacte configuratie van
KLAAR VOOR VANDAAG EN MORGEN
Uiteraard is in het nieuwe Jules Bordet Instituut veel ruimte voorzien
voor het kankeronderzoek, 10.000 m² in totaal. De 4e verdieping
is namelijk volledig bestemd voor translationeel kankeronderzoek.
Hier willen de onderzoekers de kankerpathologie beter begrijpen
om ze beter te kunnen behandelen. Daarom beschikt het platform
voor onderzoekslaboratoria ook over een state-of-the-art uitrusting
voor weefselbeeldvorming, celbiologie, microdissectie en tumorale
genoomsequencing. Uiteraard wordt er ook geïnvesteerd in apparatuur
om nieuwe doeltreffender kankermedicaties te ontwikkelen. De
configuratie van de verdieping bevordert de multidisciplinariteit en het
overleg tussen onderzoekers en artsen.
“Onze nieuwbouw werd ontworpen om de spitstechnologie van vandaag
en morgen te kunnen integreren”, besluit Coteur. “We beschikken
bij de dienst Radiotherapie onder meer over een MRI-LINAC, een primeur
voor België, 3 andere nieuwe lineaire accelerators en 1 opgewaardeerde,
de Gamma Knife, de Mobetron en een brachytherapie-apparaat.
Voorts maakt de dienst Radiologie gebruik van de nieuwste generatie
CT scanners, MRI’s , mammogrammen, echografiescanners, …. Daarbij
komt ook de dienst Nucleaire Geneeskunde, uitgerust met 2 SPECT-
CT’s en 2 PET-CT’s, met een radiofarmacie voor de productie van radiotracers.
Dankzij onze verhuizing zullen we onze positionering als referentiecentrum
voor de strijd tegen kanker alleen maar versterken!” ■
'Dit gebouw vormt de centrale schakel van een uniek kankercentrum in België'
Op elke afdeling, zowel in zorg als onderzoek, wordt gebruik gemaakt van de
nieuwste ultramoderne technieken.
Een beeld in één van de acht operatiezalen.
54 BOUWEN ZORG.EU

GEZOND WORDEN
EN GEZOND BLIJVEN
Met hygiënische rubber vloerbedekkingen
Veiligheid is bijzonder belangrijk in de gezondheidszorg. Daarom hebben wij voor
u duurzame vloerbedekkingen van emissiearme materialen ontwikkeld die sterk en
eenvoudig te reinigen zijn – en dat permanent zonder coating.
www.nora.com

ANDERLECHT JULES BORDET INSTITUUT
Tekst | DELABIE Beeld | DELABIE en Marc Detiffe
Het nieuwe Jules Bordet
Instituut is een toonbeeld
van hygiëne
Het Jules Bordet Instituut bundelt screening, klinische zorg, onderzoek en onderwijs in één
gloednieuw gebouw, gelegen in Anderlecht, België. Het openbare universitaire ziekenhuis is een
referentiecentrum in Europa in de strijd tegen kanker. Meer dan in enig ander ziekenhuis werd
aandacht besteed aan hygiëne, met name voor de waterinstallaties. DELABIE heeft producten en
oplossingen geleverd die een hoge mate van veiligheid op dit gebied garanderen.
Vandaag gaan we het gesprek aan met Frédéric
Coteur, directeur infrastructuur van het instituut
en projectleider voor deze nieuwe locatie.
“Onze huidige gebouwen zijn totaal ongeschikt”,
erkent Coteur. “Dit nieuwe gebouw zal
ons in staat stellen om onze ambities op het
gebied van onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg
verder te ontwikkelen, met alle nieuwe
technologieën die nu beschikbaar zijn om de
best mogelijke zorg te kunnen bieden.”
WELZIJN VAN PATIËNTEN
EN PERSONEEL
Het nieuwe Jules Bordet Instituut is een parallellepipedum
van 9 verdiepingen en 80.000 m²,
gestructureerd rond een centrale as die alle
DELABIE haalde de overheidsopdracht binnen voor de kranen van het instituut: wastafelmengkranen,
thermostatische douches en toiletspoelers.
Meer dan 500 TEMPOFIX 3 voorwandsystemen
met TEMPOFLUX 2 zelfsluitende toiletkranen met
directe spoeling: snelle installatie, vereenvoudigd
onderhoud, optimale hygiëne en waterbesparing
samengebracht in één product!
56 BOUWEN ZORG.EU

ANDERLECHT JULES BORDET INSTITUUT
verticale circulatiesystemen bedient. Coteur:
“De zorg voor de patiënten bij Bordet is veelomvattend
en multidisciplinair. De vorm en de
indeling van dit gebouw weerspiegelen onze
wens om op een geïntegreerde manier te werken
en niet met een versnippering van gespecialiseerde
diensten. Bij de bouw van een ziekenhuis
staat de patiënt natuurlijk op de eerste
plaats, maar het welzijn van deze patiënt hangt
samen met het feit dat de teams een goed instrument
hebben en er met plezier werken.”
De indeling van het gebouw zal de zorgpaden
van patiënten en verplegend personeel optimaliseren.
Ook de strakke architectuur van het
gebouw en de gebruikte materialen dragen bij
tot de kalme en vredige sfeer van het gebouw.
TOENEMEND BELANG
VAN HYGIËNE
Het nieuwe gebouw moet uiteraard voldoen
aan alle criteria en kwaliteitsnormen, met name
op het gebied van de veiligheid en gezondheid
van patiënten. “Dit is hier bijzonder belangrijk”,
zegt Coteur, “aangezien wij een speciale hematologie-activiteit
hebben waarbij patiënten hematopoietische
celtransplantaties krijgen, een
behandeling die hun immuunafweer verzwakt.
Natuurlijk hebben we specifieke ruimten met
positieve luchtdruk, gecontroleerde luchtdeeltjes,
geclassificeerde ruimten, ISO 5-ruimten.
Maar één element wordt vaak minder gecontroleerd:
de hydraulische netwerken. Legionellose
wordt genoemd, maar het is niet het enige
gevaar. Deze netwerken zijn elementen die in
het gebouw zijn geïntegreerd: ingrijpen in geval
van een probleem is zeer complex en de actiemiddelen
zijn beperkt en moeilijk uitvoerbaar.”
DELABIE leverde 740 mechanische SECURITHERM BIOSAFE kranen, de eerste wastafelmengkraan zonder
uitloop die beantwoordt aan alle eisen van patiënten en verplegend personeel: comfort, totale veiligheid,
hygiëne en controle op de bacteriegroei.
PROACTIEVE SAMENWERKING
De veronderstelling dat een ziekenhuis een
beetje op een hotel lijkt en dat de sanitaire
uitrusting die er geïnstalleerd kan worden
vergelijkbaar is, is onwaar. Gelukkig zijn meer
en meer professionals in de zorgsector zich
hiervan bewust. De gekozen producten van
DELABIE voldoen aan alle eisen van de klant,
de architecten en het studiebureau op het
gebied van hygiëne, veiligheid en onderhoudsgemak
van de kranen, de accessoires en het
spoelsysteem van de toiletten. “Specifieke aandacht
voor de sanitaire installatie is vanaf de
ontwerpfase van het gebouw van het grootste
belang”, aldus de directeur infrastructuur. “De
regelmatige uitwisseling van kennis en knowhow
tussen DELABIE en het Jules Bordet Instituut
heeft ervoor gezorgd dat we de nodige
aandacht hebben besteed aan bepaalde punten
die niet onmiddellijk voor de hand liggen voor
een ziekenhuisoperator, maar die DELABIE op
de voorgrond plaatst.” ❯
BOUWEN ZORG.EU
57

ANDERLECHT JULES BORDET INSTITUUT
In elke afdeling van het Jules Bordet Instituut bestonden er specifieke vereisten
waarop DELABIE een passend antwoord kon geven. (Beeld: Marc Detiffe)
'Het nieuwe gebouw moet uiteraard
voldoen aan alle criteria en
kwaliteitsnormen, met name op
het gebied van de veiligheid en
gezondheid van patiënten'
Het is ook belangrijk de installateur niet te vergeten, die gerustgesteld is
te kunnen werken met een bedrijf dat actief is op de Benelux-markt. Het
is voor DELABIE een erezaak om tijdens het hele bouwproject aanwezig
te zijn om technische ondersteuning te bieden bij de installatie van de
producten, maar ook na de oplevering van het gebouw om de garantie
te waarborgen.
TOTAAL GESCHIKTE PRODUCTEN
DELABIE biedt een brede waaier van producten en oplossingen die perfect
zijn aangepast aan de behoeften van de verschillende afdelingen binnen
het instituut: openbare toiletten voor bezoekers, badkamers voor
patiënten, hygiëneposten voor verplegend personeel of operatiezalen.
In elke afdeling van het Jules Bordet Instituut bestonden er specifieke
vereisten waarop DELABIE een passend antwoord kon geven. Zo werd
voor de douches gekozen voor thermostatische mengkranen met antiverbrandingsisolatie
en dubbele temperatuurbegrenzing om de veiligheid
van patiënten te garanderen. Voor de wastafel werd geopteerd voor een
mengkraan zonder uitloop. Het unieke ontwerp van deze mengkraan
vermindert de hoeveelheid water in het lichaam tot 85%, waardoor bacteriegroei
wordt beperkt.
In Anderlecht werd ten slotte ook gekozen voor een toiletsysteem met
directe spoeling. Toiletsystemen met reservoir zijn namelijk ongeschikt
voor intensief gebruik en zijn een terugkerende bron van problemen
in zorginstellingen. Reservoirs zijn gevoelig voor kalkaanslag, werken de
verspreiding van bacteriën in de hand en vormen een permanent risico
op lekken. Dankzij het ontbreken van een reservoir voorkomt het toiletsysteem
met directe spoeling stilstaand water en kalkaanslag of vuilophoping
in de sanitaire Installatie. Dit systeem is daarom hygiënischer dan
een toilet met reservoir, gaat bacterievorming tegen en verzekert een
totaal comfort voor de gebruiker dankzij zijn bijzonder efficiënte spoeling.
De vele voordelen van dit toiletsysteem met directe spoeling maken
het product snel economischer. ■
Voorwandsysteem met TEMPOMATIC
dubbele bediening elektronische
toiletkraan voor directe spoeling
Hygiëne: geen stilstaand water of bacterievorming,
directe spoeling zonder reservoir, automatische
spoeling zonder manueel contact, hygiënische
periodieke spoeling elke 24 uur
Doeltreffendheid: krachtige spoeling steeds
beschikbaar
Gemakkelijke installatie:
voorgemonteerd zelfdragend voorwandsysteem met
aanpasbare en moduleerbare waterdichte inbouwdoos
Waterbesparing: «intelligente» automatische spoeling
(het spoelvolume past zich aan in functie van het
gebruik)
Comfort: automatische spoeling (elektronisch) of
gevraagde spoeling (drukknop)
DELABIE, expert in sanitaire voorzieningen en kranen voor publieke ruimten,
stelt water- en energiebesparing voorop bij het ontwerpen van hoogwaardige en
verantwoorde productlijnen.
Meer informatie op delabiebenelux.com
58 BOUWEN ZORG.EU

VENLO MAGNOLIAHOF
Tekst | Van Aalst Media Beeld | FH Meubelen
Magnoliahof in Venlo:
‘Samen kijken naar de beste
oplossing voor de bewoners’
Stoelen, kasten, tafels, banken en terrasmeubilair. “Als specialist van meubilair in de zorg hebben
wij bij Magnoliahof in Venlo de complete inrichting verzorgd voor de gemeenschappelijke
huiskamers en centrale keukens”, vertelt Nick Herraets, eigenaar bij FH Meubelen uit Horst.
“Ook de verlichting, het tuinmeubilair, de badkamerkasten en de ontmoetingszitjes op de gangen
zijn door ons team verzorgd.”
FH Meubelen, met een duidelijke focus op zorg, levert en adviseert
eveneens meubilair voor openbare gebouwen zoals een museum of
stadsschouwburg. “Om tot een efficiënte indeling bij Magnoliahof te komen,
hebben wij in samenwerking met De Zorggroep op locatie een
aantal proefopstellingen gemaakt. We creëerden een beeld van hoe
groot de woonkamer eruit kwam te zien en namen een stuk of vijftien
verschillende zorgstoelen mee. Hieruit konden medewerkers, bewoners
en betrokken zorgspecialisten een keuze maken. Ze zagen gelijk wat de
consequenties waren van hun keuzes, zoals de beschikbare loopruimten,
maar ook hoe groot een bank of tv-meubel mocht zijn. Wij denken eerst
aan comfort en functionaliteit en pas in een later stadium aan stoffering
en kleuren. Uit de beschikbare zorgstoelen zijn uiteindelijk drie modellen
gekozen, die ook uitwisselbaar zijn tussen de verschillende groepen.”
'Samen maken we er iets moois van'
“Het communiceren via korte lijnen en het hebben van één aanspreekpunt
is de kracht van ons bedrijf”, aldus Herraets. “Wij zijn nauw betrokken
in het gehele proces en weten daarom wat er concreet is af-
Meubilair speciaal voor de zorg.
gesproken. We kennen de uitdagingen en overwegingen, maar bovenal:
we willen persoonlijk contact en betrekken de mens er altijd bij. Samen
maken we er iets moois van.” ■
Magnoliahof is een plek waar je je thuis voelt.
Het interieur is niet alleen warm en huiselijk, maar ook praktisch.
BOUWEN ZORG.EU
59

LEIDEN LUMC
Tekst | Tjerk van Duinen Beeld | Directbouw
Modulebouw voor tijdelijke SEH en uitbreiding poli
De flexibele schil
van het LUMC
Ziekenhuizen met verbouwingsplannen en tijdelijk of langduriger ruimtegebrek gebruiken
steeds vaker het instrument van tijdelijke of semipermanente huisvesting. Daarmee creëren de
zorginstellingen niet alleen (snel) de broodnodige vierkante meters, de kwaliteit is tegenwoordig
ook van een zeer hoog niveau.
De tijdelijke Spoedeisende Hulp naast het LUMC-hoofdgebouw.
60 BOUWEN ZORG.EU

LEIDEN LUMC
Zo heeft Directbouw, onderdeel van Dutch Cabin Group, recentelijk in
Hilversum een tijdelijk onderkomen gebouwd voor het dialysecentrum
Tergooi in Hilversum, het Haagse HMC voorzien van een Moeder- en
Kindcentrum en verspreid over het land ambulanceposten neergezet. In
Leiden heeft de specialist in modulair bouwen dit jaar tijdelijke huisvesting
gerealiseerd voor de Spoedeisende Hulp en de uitbreiding verzorgd
voor het poligebouw Heelkunde, de Orthopedie en de Gipskamers,
beide ten behoeve van het LUMC.
OP LOCATIE
Voor Gert Plas, directeur van Directbouw, is modulair bouwen voor
zorg instellingen nog wel een aparte tak van sport. “Voor de meeste andere
sectoren zoals onderwijs en kantoren zijn de modules die we inzetten
tot wel negentig procent afgebouwd voor ze op transport gaan. Bij
de poli en de SEH van het LUMC moesten we alle wanden aan één kant
openlaten, zodat iedereen die iets moest aanbrengen in de wanden – en
dat konden veel partijen zijn – de binnenkant kon controleren en na
goedkeuring kon aftekenen. Pas dan ging de wand dicht. Bij dit soort projecten
hebben wij nog relatief veel werk op locatie. Dat betekent vooral
veel overleg en samenwerken met installateur Unica, omdat zij de installaties
voor gebouw en medische voorzieningen in onze modules moest
verwerken. Door een goede voorbereiding verliep dat overigens prima.”
SEH EN POLI
Directbouw heeft op het terrein twee gebouwen neergezet. Enerzijds
gaat het om een afdeling Spoedeisende Hulp aan de stationskant, met
twee bouwlagen die naar verwachting tweeënhalf jaar dienst zal doen
(tot de renovatie klaar is). Deze tijdelijke SEH is met een directe gelijkvloerse
gang verbonden met het ziekenhuis. Het compacte bouwwerk
van 21 bij 21 meter huisvest op de begane grond een CVA-ruimte
(herseninfarct, hersenbloeding), een radiologiesectie met röntgen en
CT-scan, een echokamer en twee familiekamers. Op de verdieping zijn
kantoren, een koffiekamer en een vergaderzaal ingericht. Tegen de
SEH is een overdekte standplaats voor een ambulance aangebouwd.
Even verderop is de éénlaagse poli gerealiseerd voor Heelkunde, Orthopedie
en Gipskamers, die wat langer in gebruik zal blijven. De poli
telt 25 spreekkamers, vier gipskamers, een aantal grotere behandelkamers,
een sectie radiologie en een personeelsgedeelte (kantoren,
kantine, kleedruimte etc.). De installatietechniek is grotendeels ondergebracht
in een aparte aanbouw.
'Een mooi werk waarmee het LUMC
weer even vooruit kan'
De SEH in vol bedrijf.
Binnenafwerking en inrichting geheel volgens de wensen en eisen van het LUMC.
BOUWKUNDIG
Vanwege het naastgelegen spoor en de grote hoeveelheid kabels en
leidingen in de grond zijn beide gebouwen niet onderheid. De poli
rust op grote fundatieplaten, voor de SEH is een 25 centimeter dikke
betonnen plaat gestort. Daarop heeft Directbouw de modules geplaatst,
de meeste met een grondvlak van 3 x 6 meter en een beperkt
aantal van 3 x 9 meter. “Wij werken met hoogwaardige systemen die
volledig voldoen aan alle klanteisen”, vervolgt Plas. “De uitstekend
geïsoleerde modules zijn opgebouwd uit stalen frames en betonvloeren
met SAB sandwichpanelen in de gevels en 15 centimeter dikke
sandwichpanelen voor de daken. De binnenruimtes zijn afgewerkt
met systeemplafonds en kant-en-klare Agnes wandplaten met watervast
afneembare decorfolie.”
BRAND EN STRALING
“Naast de inbouw van de vele technische voorzieningen in wanden
en plafonds, hadden we hier ook te maken met drie brandcompartimenten
in de poli, de straling producerende apparatuur van beide
radiologiesecties en zware installaties”, aldus Plas. “Voor de brandcompartimentering
was 30 minuten gevraagd, maar we hebben dit met
12,5 mm gips aan weerszijden tot 60 minuten opgerekt om gelijk een
aanzienlijk geluidswerend effect te krijgen. Voor de stralingswering
zijn de betreffende ruimtes volgens alle strenge voorschriften voorzien
van gipswanden met 2 tot 2,5 mm lood. Deze ruimtes zijn uiteraard
allemaal getest op stralingslekken. Zware medische apparatuur is,
waar nodig, via draadeinden afgehangen aan het constructieve dak. De
WTW-installaties zijn op stalen frames geplaatst die weer op kolommen
rusten. Verder zijn de units afgewerkt naar de inrichtingsspecificaties
en kleurenschema’s van de klant.”
“Al met al is het een mooi werk waarmee het LUMC weer even
vooruit kan”, besluit Plas. “Wat je bij dit soort projecten wel merkt, is
het belang van samenwerken met partijen die gespecialiseerd zijn in
ziekenhuizen. Je komt daarmee gewoon tot het beste resultaat voor
de eindgebruiker.” ■
BOUWEN ZORG.EU
61

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Annemarie Boonstra en M-Wall
Kwaliteitsvolle wandbekledingen voor de
high- en lowcare zorg
‘Hygiëne en duurzaamheid
is prioriteit’
Van operatiekamers, centrale sterilisatieafdelingen, cleanrooms, laboratoria en (ziekenhuis)
apotheken tot en met patiëntenkamers, wachtruimtes, (transport)gangen en zelfs
keukens: zorgomgevingen stellen vaak zeer specifieke eisen aan hun wandafwerkingen en
wandbeschermingen. Bijvoorbeeld als het gaat om hygiëne, reinigbaarheid, stoot- en krasvastheid
en duurzaamheid, waarin de hoogwaardige wandbekledingen en wand- en hoekbeschermingen
van M-Wall uitstekend kunnen voorzien.
Onder andere in de gangen en centrale sterilisatieafdeling van ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten kan men de
M-Wall wandbekledingen en wand- en hoekbeschermingen zien, voelen en beleven. (Beeld: Annemarie Boonstra)
62 BOUWEN ZORG.EU

M-Wall Hygienic en M-Wall Protect zijn volledig stoot- en krasvast en
zeer onderhoudsvriendelijk.
“In onze werkplaats in Eindhoven kunnen we hoeken en rondingen perfect
thermisch vormen", vertelt Sales & Accountmanager Dirk-Jan Verberne.
“Onze wandbekledingen en wand- en hoekbeschermingen zijn in essentie
ontwikkeld voor de highcare zorg, maar excelleren ook in lowcare
omgevingen”, vertelt Sales & Accountmanager Dirk-Jan Verberne. “Dat
bewijzen we in tal van referentieprojecten. Zo hebben we recent lambriseringen,
hoekbeschermingen en bedachterwanden geleverd voor de
nieuwe beddentorens van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in
Amsterdam. En ook in de gangen en centrale sterilisatieafdeling van ziekenhuis
Nij Smellinghe in Drachten kan men onze wandbekledingen en
wand- en hoekbeschermingen zien, voelen en beleven.”
ONGELIMITEERDE ONTWERPVRIJHEID
“Met de M-Wall Hygienic en M-Wall Protect productseries combineren
wij de functionele eigenschappen voor de zorg met een bijna ongelimiteerde
ontwerpvrijheid”, benadrukt Verberne. “Voor iedere ruimte
en iedere projectvraag zoeken wij naar de best passende oplossing.
Daarbij werken we nauw samen met de architect, interieurontwerper,
aannemer en/of zorginstelling. Onze wandafwerkingen worden veelvuldig
toegepast in patiëntenkamers, waar zij dienst doen als lambrisering
of wandhoge wandbekleding, bedachterwand, stootrand, schopplaat,
deurbescherming en/of hoekbescherming. Maar ook als plintafwerking
en/of deurplaat komen de producten uitstekend tot hun recht. M-Wall
Hygienic wordt bovendien steeds vaker wordt toegepast als spatscherm
of achterwand in keukens en pantry’s. Niet verwonderlijk, want deze
wandafwerking biedt een zeer hygiënisch én antibacterieel alternatief
voor bijvoorbeeld traditionele tegels en voegen. In navolging van het
Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (MUMC+) in Maastricht
hebben we de wandafwerking recent toegepast in de keukens van het
Jeroen Bosch Ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch.”
SPECIFIEKE DETAILLERINGEN ZIJN GEEN PROBLEEM
Aan de basis van M-Wall Hygienic en M-Wall Protect ligt een kunststof
paneel met een fijne oppervlaktestructuur, die exact op klantmaat wordt
afgewerkt. “Specifieke detailleringen van bijvoorbeeld doorgeefkasten,
was- en sterilisatieapparatuur zijn geen enkel probleem. En ook voor bijzondere
vormgevingen draaien wij onze hand niet om”, aldus Verberne.
“In onze werkplaats in Eindhoven kunnen we hoeken en rondingen perfect
thermisch vormen, waardoor naden tot een minimum gereduceerd
worden. Naar wens kunnen we bovendien de dagkanten en/of vensterbanken
meenemen in de wandbekleding. Een speciale techniek maakt
het mogelijk om op de panelen een afbeelding naar wens te printen.
Daarnaast is applicatie van een speciale Gecko folie mogelijk, waarbij
de afbeelding eenvoudig vervangen kan worden wanneer ruimtefuncties
of klantwensen wijzigen. M-Wall Hygienic en M-Wall Protect zijn volledig
stoot- en krasvast en zeer onderhoudsvriendelijk. Storende vlekken
van bijvoorbeeld Jodium en Betadine kunnen eenvoudig en zonder
reinigingsmiddelen van het materiaal worden verwijderd. Vanwege deze
eigenschappen dragen steeds meer ontwerpende partijen én eindgebruikers
onze producten voor in hun projecten.” ■
M-WALL HYGIENIC
M-Wall Hygienic is speciaal ontwikkeld voor kritische
ruimtes zoals operatiekamers, laboratoria, apotheken,
centrale sterilisatieafdelingen en andere geclassificeerde
ruimten. De collectie wordt vervaardigd uit een 2 mm dikke
homogene PVC, die vrij is van weekmakers en emissie. De
wandafwerking kan zonder dure voorbewerkingen op diverse
ondergronden worden aangebracht, is actief antibacterieel
en beschikt over een hoge chemische bestendigheid.
Bovendien is het materiaal volledig recyclebaar. M-Wall
Hygienic beschikt over een B-s2,d0 brandcertificering.
M-WALL PROTECT
De M-Wall Protect collectie wordt vervaardigd uit
een unieke, 2 mm dikke PET-G samenstelling. De
wandbescherming is niet alleen antibacterieel maar ook
BPA-vrij en beschikt over een FDA-certificaat. Uniek zijn de
hoge chemische bestendigheid en B-s1,d0 brandcertificering,
waardoor de panelen overal toegepast kunnen worden. Ook
met de nieuwe Belgische wetgeving voor brandveiligheid.
Het kleurenpalet van M-Wall Protect is samengesteld
met behulp van diverse interieurarchitecten, waardoor de
natuurlijke uitstraling heel duidelijk naar voren komt.
BOUWEN ZORG.EU
63

Tekst en beeld | Schell
Centraal aansturen van
kranen en spoelsystemen
Het Schell Watermanagement Systeem is ontwikkeld voor de monitoring en aansturing van sanitaire
armaturen. De elektronische kranen en sensoren worden gekoppeld aan de SWS-server.
Schell was één van de eerste fabrikanten van sanitaire armaturen die met
een elektronisch systeem voor het beheer van waterinstallaties en spoelsystemen
op de markt kwam: het Schell Watermanagement Systeem
(SWS). Alle elektronische wastafel-, douche-, wc- en urinoirarmaturen
van Schell kunnen verbonden worden met één of meerdere SWS-servers
en zo systematisch worden geprogrammeerd en beheerd. Sinds kort
heeft Schell ook een elektronische keukenkraan, de Grandis E, aan zijn
programma toegevoegd waardoor nu alle belangrijke watertappunten in
een gebouw met behulp van SWS aangestuurd kunnen worden.
In het Schell Watermanagement Systeem worden elektronische armaturen
en sensoren met een kabel en/of via RLAN met de SWS-servers
verbonden en aangestuurd. Per server kunnen maximaal 64 armaturen
verbonden worden. Met behulp van SWS-gateways kan het waterma-
De beheerder hoeft zelf geen handmatige spoelingen meer uit te voeren.
64 BOUWEN ZORG.EU

nagementsysteem ook zonder problemen in een bestaand gebouwmanagementsysteem
geïntegreerd worden.
OOK OP AFSTAND
Dankzij SMART.SWS kan het Schell Watermanagement Systeem ook op
afstand bediend worden. SMART.SWS is een cloudgebaseerde gebruikersinterface
voor SWS die gebouwbeheerders in staat stelt om via de
browsergebaseerde software op een PC, tablet of smartphone toegang
te krijgen tot alle relevante informatie en de programmering van alle
elektronische armaturen in het SWS-systeem.
Het Schell Watermanagement Systeem is niet alleen ontwikkeld om de
(drink)waterkwaliteit te garanderen en het verbruik te regelen, maar kan
door de mogelijkheden voor registratie en documentatie eveneens een
belangrijke rol spelen bij de legionellapreventie.
SCHELL BLUETOOTH-MODULE
Enkele jaren geleden introduceerde Schell ook als eerste een Bluetoothmodule
voor het beheren van kranen en spoelsystemen. Met deze SSC
Bluetooth ® -module (SSC = Schell Single Control) kan de installateur of
gebouwbeheerder de instellingen en bewaking van individuele, elektronische
kranen en spoelsystemen eenvoudig via een app regelen. Deze
Bluetooth-module biedt met name uitkomst in gebouwen met een beperkt
aantal elektronische kranen, waar een investering in een watermanagementsysteem
niet rendabel is.
nieuwbouw als renovatie en met name interessant voor prioritaire gebouwen
waar hygiënespoelingen en de registratie daarvan verplicht zijn.
GEBRUIKSVRIENDELIJKE APP
De Bluetooth-module werkt met een gebruiksvriendelijke app, die door
Schell zelf ontwikkeld is. De module is beschermd door middel van een
wachtwoord en maakt daarmee een gepersonaliseerde en veilige toegang
via de app mogelijk. De app biedt een intuïtieve bediening op alle
smartphones en tablets, maar kan met behulp van software ook op pc’s
worden gebruikt. De app is beschikbaar voor het iOS- en Android-besturingssysteem
en kan gratis gedownload worden. ■
'De oplossing is geschikt voor
zowel nieuwbouw als renovatie
en met name interessant voor
prioritaire gebouwen waar
hygiënespoelingen en de registratie
daarvan verplicht zijn'
De Schell Bluetooth-module is maar vier centimeter groot en kan met
twee kabelaansluitingen tussen de stroomtoevoer (voeding of batterij)
en de kraan geïnstalleerd worden. De module is compatibel met bijna
alle elektronische Schell-kranen en spoelsystemen en maakt de digitale
uitwisseling van gegevens via een radioverbinding op een afstand van
maximaal tien meter mogelijk. De module kan tijdelijk op een elektronische
Schell-kraan worden aangesloten om instellingen aan te passen of
een diagnose van de armatuur uit te lezen, maar ze kan ook permanent
aangesloten worden, om – bijvoorbeeld – stagnatiespoelingen in te plannen
en te registreren.
HULPMIDDEL VOOR INSTELLING OF DIAGNOSE
Bij ‘mobiel gebruik’ kan de SSC Bluetooth ® -module door de installateur
ingezet worden als een ‘hulpmiddel’ voor de instelling van parameters of
voor de diagnose van elektronische Schell-armaturen. Instellingen zoals
sensorbereik, waterloop en reinigingsstop kunnen snel en eenvoudig via
de app op de armatuur worden overgezet. Tegelijkertijd worden diagnostische
gegevens van de armatuur aan de module doorgegeven. Na de
uitwisseling van de data wordt de module losgekoppeld. De configuratieparameters
die op de module zijn geselecteerd, kunnen eenvoudig ook
naar andere kranen worden overgedragen. Wijzigingen of aanpassingen
zijn dus op elk moment mogelijk via de app; bijvoorbeeld als het gebruik
van de ruimtes verandert.
De permanente verbinding van de SSC Bluetooth ® -module met een
Schell-armatuur is een kosteneffectieve manier om de drinkwaterhygiëne
en economische efficiency van de sanitaire installaties in een gebouw
te waarborgen. De beheerder hoeft dan zelf geen handmatige spoelingen
meer uit te voeren. Een vast geïnstalleerde module kan worden
gebruikt om spoelschema’s met starttijden, duur en tijdstip in te stellen.
De SSC Bluetooth ® -module bestuurt, bewaakt en documenteert alle
stagnatiespoelingen in het spoelplan. De oplossing is geschikt voor zowel
SMART.SWS –
watermanagement op
afstand helemaal in beeld.
Met SMART.SWS, de innovatieve aanvulling op het unieke watermanagementsysteem,
heeft SCHELL het drinkwatermanagement
opnieuw verbeterd. Of het nu om een doelmatige exploitatie,
hygiënespoelingen, instellingen van de temperatuur of het waterverbruik
gaat; met SMART.SWS heeft u het complete beheer en
volledig inzicht – waar u zich ook bevindt.
Meer informatie op www.schell.eu
Verantwoordelijkheid
voor gezondheid.
BOUWEN ZORG.EU 65
SCHE_Anzeige2021_SmartSWS_NL_95x130+3_RZ.indd 1 22.04.21 10:33

NIEUWPOORT RESIDENTIE CLARENHOF
Binnen de assistentiewoningen werd gekozen voor ventilatiesysteem DUCO Focus System, een vraaggestuurd C-systeem.
Tekst en beeld | Duco
Gezond binnenklimaat
voor residentie Clarenhof
In hartje Nieuwpoort treffen we het oude klooster aan van de orde van Clarissen. Het historische
complex werd grondig onder handen genomen en biedt vandaag onderdak aan maar liefst 110
assistentiewoningen. SheCi.be architecten en studiebureau Schoonackers namen het ontwerp
voor hun rekening. Historische elementen in combinatie met hedendaagse installatietechnieken
typeren de architectuur. Zo kozen ze voor warmtepompen, PV-panelen en het energiezuinige
ventilatiesysteem DUCO Focus System.
In residentie Clarenhof genieten 65-plussers van de rust. Het voormalige
slotklooster van de Clarissen ligt in hartje Nieuwpoort en vormt een
symbiose tussen oud en nieuw. “De karaktervolle gevel aan de straatzijde
bleef volledig behouden”, vertellen Cindy Taelman en Sebastiaan
Van Damme van architectenbureau SheCi.be. “De woningen rondom de
binnentuin daarentegen zijn volledig nieuw. We hebben aandacht voor
openheid in de omsloten binnenruimte, maar behouden het gesloten
karakter. Het klooster als typologie wordt zo geaccentueerd. Historische
elementen werden in het geheel opgenomen, zoals de oorspronkelijke
toren van de kapel.” Binnenin deze moderne woningen werden verschillende
energiezuinige technieken aangehaald die bovendien bijdragen aan
een comfortabel binnenklimaat.
ENERGIEZUINIGE TECHNIEKEN
Binnenin de woningen zijn energiezuinige gasverwarmingen geïnstalleerd.
Deze werden aangevuld met warmtepompen. Ook PV-panelen
zijn aanwezig op de woning. “Het ontwerp houdt de middenweg tussen
energiezuinige en betaalbare technieken, om te voldoen aan de EPB-
66 BOUWEN ZORG.EU

NIEUWPOORT RESIDENTIE CLARENHOF
'Wij verkozen het hoogwaardige systeem C omwille van de
installatievriendelijkheid. De combinatie kostprijs, energiezuinigheid en de
goede score in het E-peil was een doorslaggevende factor'
eisen”, gaat Van Damme verder. “Ook een duurzaam ventilatiesysteem
met slimme vraagsturing hoort hierbij.” Omwille van beperkingen in
hoogte en ruimte, werd geopteerd voor een compacte en efficiënte oplossing.
Het DUCO Focus System met de ventilatiebox DucoBox Focus
en met DucoTop 60 ZR toevoerroosters biedt soelaas.
De beperkingen in plaats en ruimte, geen complex luchtkanaal en de
compactheid van het toestel vormden een perfecte match.
COMPACTE EN EFFICIËNTE VENTILATIE
VOOR EEN MAXIMAAL WOONCOMFORT
Binnen de assistentiewoningen werd gekozen voor ventilatiesysteem
DUCO Focus System, een vraaggestuurd C-systeem. Verse binnenlucht
wordt hierbij toegevoerd via DucoTop 60 ventilatieroosters in de slaapen
leefruimtes. De DucoBox Focus voert dan weer vervuilde lucht af.
Bovendien zijn de interne regelkleppen in de DucoBox Focus voorgeprogrammeerd,
waardoor automatische luchtafvoer wordt voorzien in de
keuken, toilet en badkamer, op basis van luchtvochtigheid. “Wij verkozen
het hoogwaardige systeem C omwille van de installatievriendelijkheid.
De combinatie kostprijs, energiezuinigheid en de goede score in het E-
peil was een doorslaggevende factor”, concludeert Jurgen Schoonackers
van studiebureau Schoonackers. “De beperkingen in plaats en ruimte,
geen complex luchtkanaal en de compactheid van het toestel vormden
een perfecte match.” ■
In residentie Clarenhof genieten 65-plussers van de rust.
BOUWEN ZORG.EU
67

ANTWERPEN DE ZAVEL
Tekst | Koen Mortelmans Beeld | Stramien cv
Nagelnieuw
woonzorgcentrum
in oude stadswijk
GZA Zorg en Wonen heeft haar bestaande complex in de Antwerpse Seefhoek gesloopt en
vervangen door een ruime en luchtige nieuwbouw. Na een tijdelijke verhuis namen de 136
bewoners er in oktober hun intrek. “Het gaat om psychisch kwetsbare personen en personen
met niet-aangeboren hersenletsel, zoals de ziekte van Huntington”, zegt directrice Elke Raman. “Ze
komen niet allemaal uit deze wijk, maar vallen niet op in het straatbeeld. Dat speelde mee in de
keuze om het woonzorgcentrum hier opnieuw op te bouwen, in plaats van op een andere locatie.”
De natuurlijke lichtinval is riant dankzij de grote raampartijen.
68 BOUWEN ZORG.EU

ANTWERPEN DE ZAVEL
De intensieve daktuin is de blikvanger van het woonzorgcentrum.
Gevelgeledingen vermijden strakke lijnen zoals die van de school aan de overkant
van het plein.
Het oorspronkelijke gebouw dateerde uit de jaren tachtig van de twintigste
eeuw. “In die tijd werd er gebouwd om minimaal in te spelen op
de bestaande noden”, licht architect Jan Kalhöfer van Stramien cv toe.
“Dat bracht helaas met zich mee dat een verbouwing om het complex
aan te passen aan de huidige noden en comforteisen veel duurder zou
uitvallen dan de realisatie van een volledig nieuw gebouw. Zo was de
plafondhoogte indertijd beperkt gebleven. Nu hebben we veel meer
vrije hoogte nodig om verlaagde plafonds te kunnen plaatsen, met
daarboven de vereiste technische infrastructuur.” Het hedendaagse
Het bouwteam dat De (nieuwe) Zavel tot stand bracht.
belang van de technieken weerspiegelt zich in de vorm van de tijdelijke
aannemersvereniging. Daarin staat EEG (technieken) op gelijke hoogte
met Van Roey (ruwbouw).
GEOPTIMALISEERDE TECHNIEKEN
“De technische uitrusting bestaat onder meer uit 102 PV-panelen op het
dak, dat bekleed is met witte roofing om oververhitting door de zon te
voorkomen”, verklaart Roger Albertijn, manager technische diensten bij
GZA Zorg en Wonen. ❯
BOUWEN ZORG.EU
69

ANTWERPEN DE ZAVEL
voor meer afwisseling zorgen”, legt Kalhöfer uit. “Vandaar dat we geledingen
met diverse korrelgrootte hebben aangebracht. Die ritmiek zorgt
voor harmonie met de huizen langs de rest van het plein.”
MEER OPEN RUIMTE
Met vijf bovengrondse niveaus is de nieuwbouw ongeveer even hoog als
het gesloopte gebouw. “Achteraan hebben we wel toegegeven op de
bouwhoogte en beperkten we ons tot slechts drie niveaus, zodat het
vrije uitzicht van de andere buurtbewoners gewaarborgd bleef. De stad
heeft ook op andere vlakken voordeel geput uit dit project. Door een
bestaande loods weg te nemen, konden we de open ruimte van 1.600
m² uitbreiden tot 2.300 m². Exclusief de grotendeels intensief aangelegde
daktuin, het pronkstuk van het woonzorgcentrum”, benadrukt Kalhöfer.
Achteraan bleef de bouwhoogte beperkt.
“Het ventilatie- en koelsysteem D is uitgerust met CO 2
-sturingen, condenserende
ketels leveren de warmte en de verlichting gebeurt met LED’s.”
GZA Zorg en Wonen heeft de open ruimte van De Zavel niet alleen
groen, maar ook blauw ingevuld. Zo legde zij tevens een aantal wadi's
aan. Die zorgen niet alleen voor sfeer, maar vervullen ook een praktische
functie als regenwaterbuffers. ■
'De speciale voorzieningen voor het
doelpubliek zijn onopvallend in het
interieur verwerkt'
Het oude gebouw bevatte veel tweepersoonskamers en eenpersoonskamers
zonder douche, terwijl een eigen douche en toilet nu
de norm is. “De tussenwanden bestonden uit metselwerk. In de
nieuwbouw is dit gipskarton. Dit maakt dat de indeling op termijn
zonder grote ingrepen kan worden aangepast, mocht dit ooit nodig
zijn.” De speciale voorzieningen voor het doelpubliek zijn onopvallend
in het interieur verwerkt, zegt Kalhöfer. “Een goed voorbeeld
zijn de badkamerdeuren die op slot kunnen en die ook als schuifwand
fungeren om het slaapgedeelte te kunnen scheiden van de
badkamer. Of de lambrisering in steen, die bestand is tegen wildplassen
en vandalisme. Bij bewoners met potomanie of obsessief
compulsief gedrag kan het water in de individuele badkamer worden
afgesloten. De mobiele buitenzonwering met horizontale lamellen is
individueel regelbaar. Aan de zuidkant zit ze verdoken achter metselwerk
en aan de oost- en westzijde wordt ze aan het zicht onttrokken
door bijkomende raamkaders.”
UITGEKIEND GEVELRITME
Dankzij de grote ramen en de binnentuin oogt de nieuwbouw veel ruimer
en lichter dan zijn voorganger. Hij biedt ook circa 40% meer vloeroppervlakte.
Dit is deels het gevolg van de uitgekiende architectuur en
deels van de integratie van twee aanpalende percelen, waarop vroeger
rijhuizen stonden. “Aan de planning en uitvoering van het bouwproject
ging een stevig voortraject vooraf”, vertelt Albertijn. “Door zijn omvang
is het gebouw erg bepalend voor het uitzicht van het aanpalende pleintje.
We moesten dan ook flink onderhandelen met de stedelijke diensten
die verantwoordelijk zijn voor stadsplanning.”
De voorgevel bestaat uit een combinatie van witte parementsteen met
dorpels en dekstenen in wit architectonisch beton. “Omdat de school
aan de overkant van het plein een erg strak geheel was, moesten wij
De hoeveelheid open ruimte nam sterk toe.
70 BOUWEN ZORG.EU

ADVERTORIAL
Tekst en beeld | Idos Interieurs
Eersteklas interieurbouw
voor de zorg
Al ruim dertig jaar geleden realiseerde Idos Interieurs haar eerste project in de zorg. Inmiddels
levert de interieurbouwer uit Almelo doorlopend interieurs op bij onder meer ziekenhuizen,
apotheken, gezondheidscentra en huisartsenpraktijken. “Genoegen nemen met middelmatigheid is
voor ons geen optie. Wij maken ieder idee tot in perfectie.”
“Een schroefje dat kaarsrecht is ingedraaid. Een naad die netjes is weggewerkt.
Een verbinding die naadloos aansluit. Het zijn kleine dingen,
maar voor ons én voor onze opdrachtgevers zijn ze essentieel voor
een optimaal eindresultaat”, vertelt eigenaar Rian van Ee-Haandrikman.
“Maar niet alleen op esthetisch vlak bieden wij meerwaarde. Omdat we
al zoveel projecten in de zorg hebben gedaan, weten we heel goed wat
werkbaar is en wat niet. We adviseren opdrachtgevers dus ook over de
functie en inhoud van meubels. Zo wordt een interieur mooi én optimaal
om in te werken. En natuurlijk kennen we alle eisen die in de zorg gelden.
Dat metalen onderdelen veelal geaard moeten zijn, poreuze materialen
uit den boze zijn en spoelbakken vaak geen overloop mogen hebben,
hoeft niemand ons te vertellen.”
'Genoegen nemen met
middelmatigheid is voor ons geen
optie. Wij maken ieder idee
tot in perfectie'
Huisartsenpraktijk Iepenhof in Woerden.
DESKUNDIGE EN BETROUWBARE GESPREKSPARTNER
Voor Idos Interieurs moet het eindresultaat vanzelfsprekend goed zijn,
maar de weg daar naartoe moet ook soepel verlopen. Van Ee-Haandrikman:
“Persoonlijk contact is voor ons belangrijk. Zo weten we precies
wat onze klanten willen en kunnen we een perfect eindproduct leveren.”
Gerrit de Kock van Built by the Wildt beaamt dit. “Idos denkt goed mee,
levert eersteklas werk en als er iets beloofd wordt, dan gebeurt het ook.
Ook belangrijk is dat ze in ons vakgebied van de hoed en de rand weet.
Built by the Wildt is gespecialiseerd in de ontwikkeling en realisatie van
huisvesting voor eerstelijnszorg. Idos heeft daar veel ervaring in en is
daarom voor onze klanten een deskundige en betrouwbare gesprekspartner.
Regelmatig zitten wij samen met Idos en de opdrachtgever aan
tafel. Dankzij haar uitgebreide kennis van de markt én expertise is ze in
die gesprekken ook voor ons een visitekaartje.” ■
Inspiratie opdoen?
Benieuwd naar het werk van Idos Interieurs?
Neem dan een kijkje op idos.nl/projecten.
BOUWEN ZORG.EU
71

STEVOORT 'T NOPPERTJE
Tekst | Els Jonckheere Beeld | dbv architecten
Duurzaamheid troef in
nieuwe kinderopvang
De aftandse parochiezaal van Stevoort moest onlangs plaats maken voor een hypermoderne
kinderopvang annex eetzaal voor de nabijgelegen lagere school. Met deze investering slaat het
stadsbestuur van Hasselt twee vliegen in één klap. De architectuur van ’t Noppertje geeft de
buurt een totaal nieuw elan. Tegelijkertijd is er nu genoeg capaciteit om de vraag naar naschoolse
kinderopvang volledig in te vullen. En dit alles op een bijzonder duurzame manier!
De gevel is opgevat als een patchwork van kunstharsbeplating met een houtmotief.
Het gelijkvloers is ingericht op maat van de allerkleinsten en grenst aan een ruim terras met tuin.
‘t Noppertje werd opgetrokken op de site waar zich jarenlang parochiezaal
Den Opper bevond. Hoewel de aanpalende school dit gebouw nog
als refter gebruikte, had het zijn beste tijd gehad. “Omdat een afbraak
zich toch opdrong, vormde de site een ideale locatie voor een nieuwe
en grotere kinderopvang”, aldus architect Bertie De Gauquier van dbv
architecten. “Samen met het gemeentebestuur besloten we er een
state-of-the-art gebouw van te maken, zeker op het vlak van duurzaamheid.
En daar zijn we bijzonder goed in geslaagd. Een BEO-veld en een
omvangrijke PV-installatie maken ’t Noppertje bijna-energieneutraal.
Natuurlijk werd de buitenschil extra goed geïsoleerd en waar nodig is er
een buitenzonwering geplaatst. Om bijkomend groen in de omgeving te
implementeren, hebben we de daken maximaal ingericht als groendak.
Ten slotte wordt het hemelwater gebufferd en na filtratie gebruikt als
sanitair water.”
OP MAAT VAN DE KINDEREN
De opvang is niet alleen duurzaam, maar oogt ook erg aantrekkelijk.
De architecten creëerden een eigentijds gebouw met een speels ka-
De overkraging met grote glaspartij fungeert als overdekte inkom.
72 BOUWEN ZORG.EU

STEVOORT 'T NOPPERTJE
'Een BEO-veld en omvangrijke
PV-installatie maken ’t Noppertje
bijna-energieneutraal'
Het was niet zo evident om de niet-alledaagse akoestische materialen van het
meubilair en interieur af te stemmen op de wettelijke vereisten inzake brandveiligheid.
ners die erom bekendstaan kwalitatieve totaalprojecten af te leveren
voor een scherpe prijs”, vertelt Marie-Paul Claessens van Margema.
“‘t Noppertje onderscheidde zich van traditionele gebouwen omdat
de buitenschil niet met metselwerk, maar volkernplaat werd gerealiseerd.
We hebben dus eerst de binnenschil opgetrokken, om dan in
een latere fase de isolatie en buitenbeplating aan te brengen. Gezien
deze aanpak moest het binnenmetselwerk erg kwalitatief worden
uitgevoerd om een perfecte haaksheid te creëren. Een belangrijke
uitdaging situeerde zich aan de binnenzijde. Het was immers niet zo
evident om de niet-alledaagse akoestische materialen van het meubilair
en interieur af te stemmen op de wettelijke vereisten inzake
brandveiligheid. Omdat de openingsdatum van de kinderopvang vast
stond, moesten we bovendien voortdurend een strijd tegen de klok
leveren. Gelukkig werkten we met betonnen prefabbalken en -kolommen
die we zelf fabriceren. Toch was dat niet voldoende om de
eindstreep tijdig te halen. Dat we daar toch in geslaagd zijn, is volledig
te danken aan de excellente coördinatie en de inzet van alle onderaannemers
waarmee we al vele jaren samenwerken.” ■
De kinderopvang omvat ook een multifunctionele ruimte, die tijdens de week
dienstdoet als refter voor de aanpalende school.
Feiten en cijfers
BOUWHEER
Stad Hasselt
ARCHITECT
dbv architecten (Hasselt)
HOOFDAANNEMERS
Bouwbedrijf Margema (Lanklaar) en
Concept Building & Services (Dilsen-Stokkem)
rakter dat vanuit de beleving van het kind is ontworpen. “De gevel
is opgevat als een patchwork van kunstharsbeplating met een houtmotief”,
aldus De Gauquier. “De overkraging met grote glaspartij
fungeert als overdekte inkom. Aan de andere kant van het gebouw
bevindt zich een tweede inkom. Deze biedt toegang tot een multifunctionele
ruimte met aangrenzende keuken en sanitair. In de week
is dat de refter voor de school, op andere momenten kan ze door
derden gehuurd worden. De opvang zelf bestaat uit twee niveaus
die veel verschillende soorten ruimtes omvatten en allen met maatmateriaal
zijn ingericht. Het gelijkvloers is afgestemd op de kleuters,
terwijl de bovenverdieping is voorbehouden voor de oudere kinderen.
Verder is er nog sprake van een ruime kelder, die dienstdoet als
opberg- en technische ruimte.”
GEEN ALLEDAAGS PROJECT
Voor de concrete realisatie sloegen Bouwbedrijf Margema en
Concept Building & Services de handen ineen. “Met deze tijdelijke
handelsvereniging combineerden we de kennis van twee bouwpart-
Het gebouw is ingedeeld in uiteenlopende ruimtes die zijn ingericht met
speciaal maatmeubilair.
BOUWEN ZORG.EU
73

Tekst en beeld | Pedak meettechniek
Zorg voor klimaat in de zorg
Daar waar de waarden kritisch zijn en er soms weinig speelruimte is, is er behoefte aan optimale
klimatologische omstandigheden. Siem Reijnders verdiept zich de laatste jaren in het meten,
registreren en weergeven van klimaat in de zorgsector. “Meten is nog geen weten”, zegt de
klimaatspecialist lachend. De hoogste tijd voor een goed gesprek!
Reijnders is inmiddels een aantal jaren werkzaam
bij Pedak meettechniek. Pedak adviseert
al meer dan 45 jaar over hoe te meten
in bijvoorbeeld isolatiekamers en OK’s, maar
ook in laboratoria, apotheken en andere
ruimtes in ziekenhuizen en zorgcentra. Reijnders
legt uit: “Hoewel er regels en richtlijnen
zijn, is iedere situatie toch weer anders. Door
met elkaar in gesprek te gaan, verbeteren we
samen de kwaliteit van het klimaat, met oog
voor duurzaamheid en kostenbesparing, het
inzetten van de juiste instrumenten op de
juiste plek en de keuze voor het juiste onderhoud.
Alleen dan kun je niet alleen nu,
maar ook in de toekomst vertrouwen op je
meetwaarden en daarop anticiperen.”
DE JUISTE MEETOPLOSSING OP DE
JUISTE PLEK
De jarenlange ervaring in meten, registreren
en weergeven gecombineerd met
langdurige relaties met gerenommeerde
fabrikanten en leveranciers illustreren de
integrale blik van Pedak meettechniek. “Ik
wil graag eerst weten wat het doel is van
een meting en wat een klant verwacht te
bereiken.” Reijnders vertaalt zijn aanpak
direct naar de praktijk: ”Sensoren meten
de omstandigheden in een ruimte. Dat kan
temperatuur, luchtvochtigheid, verschildruk,
maar bijvoorbeeld ook het CO 2
-gehalte zijn.
Wat moet er vervolgens met die meetwaarden
gebeuren? Moet voor de toegangsdeur
zichtbaar zijn of een ruimte toegankelijk is
of niet? Dan is er een display nodig om dat
weer te geven. Moeten de sensoren te koppelen
zijn met een gebouwbeheersysteem?
Of is een indicatieve waarde voldoende?
Wil je ook in de toekomst kunnen vertrouwen
op dat wat je meet? Neem dan ook het
onderhoud mee in je overwegingen. Het
één kan niet zonder het ander.”
Siem Reijnders.
BOUWEN ZORG.EU
74
BOUWEN ZORG.EU

'We merkten vanuit de zorgsector een groeiende
vraag naar digitalisering'
CLEANROOM-DISPLAY: NIET
ZOMAAR EEN ONTWIKKELING
Waar Pedak meettechniek vooral adviseur en
leverancier van kwalitatieve en nauwkeurige
meetinstrumenten is, heeft het toch de keuze
gemaakt om een eigen cleanroom-display te
ontwikkelen. “We merkten vanuit de zorgsector
een groeiende vraag naar digitalisering:
meetwaarden direct op je computer, je
telefoon, maar ook het direct lokaal kunnen
uitlezen van een kritische ruimte. Ondanks
deze behoefte was er geen goede oplossing.”
Inmiddels viert het door Pedak meettechniek
ontwikkelde cleanroom-display bijna haar 15e
verjaardag. Met een kleine demonstratie toont
Reijnders dat de kleuren op het display veranderen
van groen naar rood, gevolgd door
een alarm: “Zo wordt de medewerker visueel,
maar ook akoestisch gewaarschuwd als een
ruimte niet voldoet aan de specificaties.”
Daarnaast vertelt hij dat de technische specificaties
speciaal afgestemd zijn op cleanrooms:
“Het display wordt direct in de wand
gemonteerd, is randloos en heeft een makkelijk
te reinigen oppervlak, wat belangrijk is
in een OK of isolatieruimte. Het display kan
1 tot 4 waardes weergeven van vrij te programmeren
sensoren en wordt aangestuurd
via analoge signalen, Modbus RTU of via het
gebouwbeheersysteem.”
HOOG-NAUWKEURIG METEN
VAN LUCHTVOCHT EN
TEMPERATUUR
Novasina is een voorbeeld van een sensorfabrikant
waarmee Pedak meettechniek al sinds
de oprichting van het bedrijf samenwerkt. Dat
de nieuwe nSens-sensoren hoog-nauwkeurig
zijn, is voor Reijnders vanzelfsprekend. “Het
onderhoud van goede sensoren is vaak de
grootste kriem. Het kalibreren van de sensoren
is tijdrovend. In die tijd kan de ruimte
doorgaans niet gebruikt worden. Dat betekent
dat een OK zomaar een dagdeel buiten gebruik
kan zijn. Speciaal hiervoor ontwikkelden we
een ruilprogramma waarmee het onderhoud
een fluitje van een cent is.”
Hij legt uit hoe het programma werkt: “De
meetkop van de nSens-sensor is uitwisselbaar.
Wanneer het tijd is voor de jaarlijkse kalibratie
stuurt Pedak meettechniek een gekalibreerde
meetkop op naar de gebruiker, die deze zelf
eenvoudig omwisselt met de ‘oude’. De oude
meetkoppen worden teruggestuurd naar Pedak
meettechniek, om weer klaargemaakt te
worden voor de volgende ruiling. Deze aanpak
resulteert altijd in de juiste meetwaarden, zonder
omkijken. Als een klant ervoor kiest om
mee te doen met het ruilprogramma, dan krijgt
hij daar levenslange garantie bij. Want alleen
met het juiste onderhoud ben je zeker van de
juiste meetwaarden.” En dat laatste heeft nog
veel meer voordelen vertelt Reijnders verder:
“Met de juiste meetwaarden kan alle apparatuur
efficiënter worden ingeregeld. Dat heeft
een positieve weerslag op het energieverbruik
en kan een besparing opleveren van duizenden
euro’s. Wie wil dat nou niet?” ■
Kalibratiespecialist aan het werk op de
technische afdeling.
De cleanroom-displays met visueel en akoestisch alarm.
BOUWEN ZORG.EU
75

TECHNOLOGIE ICT
vakkatern over medische en gebouwgebonden technologie en ICT
Technologische ontwikkelingen en ICT zijn de komende decennia
van doorslaggevend belang en veranderen de gezondheidszorg
in hoog tempo, vandaar dat aan BOUWEN AAN DE ZORG vanaf
nu een nieuw hoofdstuk wordt toegevoegd:
‘TECHNOLOGIE & ICT is uw nieuwe
toegang tot zorgprofessionals’
Technologie & ICT, platform over medische
en gebouwgebonden technologie en ICT
Met het relatienetwerk en de kennis van het toonaangevende
vaktijdschrift BOUWEN AAN DE ZORG verschijnt binnenkort
het kennisplatform voor beslissers binnen de ‘Medische en
Gebouwgebonden Technologie en ICT’: TECHNOLOGIE & ICT.
‘Een creatieve, out-of-the-box manier
om uw boodschap over te brengen’
TECHNOLOGIE & ICT brengt alle informatie over projecten,
producten, actuele cases, verduurzamingsopgaves, trends en
ontwikkelingen samen.
Het biedt essentiële marktinformatie, kennis en inspiratie over
de ontwikkelingen in de wereld van morgen. Zowel in print als
online platform en via de social mediakanalen.
TECHNOLOGIE & ICT biedt u de mogelijkheid om in contact te
treden met duizenden beslissers in betrokken sectoren. Daarnaast
biedt het platform uitstekende mogelijkheden om initiatieven,
projecten, producten of diensten te introduceren en profileren.
Neem voor meer informatie contact op met Patty Ros: +31 495 45 00 95 of p.ros@louwersmediagroep.nl

PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG
PARTNER WORDEN
VAN BOUWEN AAN
DE ZORG?
Zowel op de website als in de gedrukte
versie bieden we u de mogelijkheid om
onderdeel uit te maken van het overzicht
met de meest gerenommeerde fabrikanten
en toeleverancieres in de branche.
Zo kunt u onder andere:
• Toegevoegd worden als
partner op de servicepagina’s
van het vaktijdschrift
• Een kosteloze vermelding krijgen in
de geheel vernieuwde bedrijvenindex
op bouwenaandezorg.eu
• Een gesponsorde positie met persoonlijke
profielpagina op bouwenaandezorg.eu
verkrijgen
• Uw eigen profielwidget inzetten,
gekoppeld aan de redactionele content,
nieuwsberichten en overige
relevante marketingtools
Ook geïnteresseerd?
• Bel naar +31 495 45 00 95
• Ga naar bouwenaandezorg.eu/adverteren
• Scan de QR code
SCAN DE
QR CODE
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze
samenwerkingspakketten
bouwenaandezorg.eu

ZORGPARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de zorgpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
bouwenaandezorg.eu/bedrijf
NEDERLAND
C
CK
±
design
®
international
ABSTRACT MANAGEMENT & ADVIES
DORDRECHT
Volg ons op LinkedIn
Wilgenbos 20
3311 JX DORDRECHT
T +31 6 54 23 67 36
E rvorst@abstractmanagement.nl
W www.abstractmanagement.nl
ARTIMO TEXTILES BV
Postbus 1150
4700 BD ROOSENDAAL
T +31 165 54 39 40
F +31 165 55 48 55
E info@artimo.nl
W www.artimo.nl
CK DESIGN
Prof. Ronthenstraat 8
7311 AM APELDOORN
T +31 55 578 92 88
door hardware
sanitary accessories
E info@ckdesign-int.com
W www.ckdesign-int.com
CLEANROOM COMBINATION GROUP BV
Postbus 87
5570 AB BERGEIJK
De Waterlaat 2
5571 MZ BERGEIJK
T +31 497 55 65 65
E info@cleanroomcg.nl
W www.cleanroomcg.com
VAN DORP
FORBO FLOORING BV
Postbus 13
1560 AA KROMMENIE
T +31 75 647 74 77
F +31 75 647 77 26
E contact@forbo.com
W www.forbo-flooring.nl
GB CONSTRUCT BV
Postbus 87
5570 AB BERGEIJK
De Waterlaat 2
5571 MZ BERGEIJK
T +31 497 55 65 65
E info@gb-construct.nl
W www.gb-construct.nl
GEZE BENELUX BV
Steenoven 36
5626 DK EINDHOVEN
T +31 40 262 90 80
F +31 40 262 90 85
E geze.nl@geze.com
E geze.be@geze.com
W www.gezebenelux.com
HAELVOET NV
Schimminck 1
5301 KR ZALTBOMMEL
T +31 88 599 05 80
F +31 88 599 05 00
E info@haelvoet.nl
W www.haelvoet.nl
verbonden aan stichting mens & architectuur
INTERIEURARCHITECT A. VAN DER GUN
Van Hogendorpplein 58
5051 ST GOIRLE
M +31 6 22 80 67 01
F +31 13 534 05 77
E info@andrevandergun.nl
W www.andrevandergun.nl
BRECON GROUP
Droogdokkeneiland 7
5026 SP TILBURG
T +31 76 504 70 80
E Brecon@brecon.nl
W www.brecon.nl
Fascinatio Boulevard 602
2909 VA CAPELLE AAN DEN IJSSEL
Postbus 60
2900 AB CAPELLE AAN DEN IJSSEL
Tel +31 10 487 88 00
E info@vandorp.eu
W www.vandorp.eu
GERFLOR BENELUX BV
Postbus 7102
5605 JC EINDHOVEN
T +31 40 266 17 00
F +31 40 257 46 89
E gerflornl@gerflor.com
W www.gerflor.nl
JAN SNEL MEDICAL BUILDINGS
Willeskop 94
3417 ME MONTFOORT
Postbus 200
3417 ZL MONTFOORT
T +31 348 47 90 90
E info@jansnel.com
W www.jansnel.com
GETINGE BV
CADOLTO BENELUX
Dorpsstraat 8a
4181 BN Waardenburg
T +31 418 65 15 44
E p.vanthiel@cadolto.nl
W www.cadolto.nl
FITTEBEDRIJVEN.NL - DE FITNESSTUIN -
MOOFIE
Pilotenlaan 30
8017 GD ZWOLLE
T +31 38 429 02 02
E info@defitnesstuin.nl
W www.defitnesstuin.nl
Oscar Romerolaan 3
1216 TJ HILVERSUM
Postbus 388
1200 AJ HILVERSUM
T +31 35 625 53 20
E info.nl@getinge.com
W www.getinge.com
KBM GROEP
Scheepmakerstraat 2
2222 AC KATWIJK ZH
T +31 71 402 92 15
E info@kbm.nl
W www.kbm.nl
78 BOUWEN ZORG.EU

ZORGPARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de zorgpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
bouwenaandezorg.eu/bedrijf
KOKON ARCHITECTUUR & STEDENBOUW
Weena 723
3013 AM ROTTERDAM
T +31 10 411 71 80
E info@kokon.nl
W www.kokon.nl
WWW.MEDICOMZES.nl
MEDICOMZES AMSTERDAM
T +31 20 696 68 86
E amsterdam@medicomzes.nl
MEDICOMZES GRONINGEN
T + 31 50 549 54 95
OKCN
Postbus 2101
5202 CC 's-HERTOGENBOSCH
T +31 73 62 34 381
E info@okcn.nl
W www.okcn.nl
SEPAGO
Postbus 1150
4700 BD ROOSENDAAL
T +31 165 54 39 40
F +31 165 55 48 55
E info@sepagodisposables.com
W www.sepagodisposables.com
E groningen@medicomzes.nl
LOPITAL NEDERLAND BV
Laarakkerweg 9
5061 JR OISTERWIJK
T +31 13 523 93 00
F +31 13 523 93 01
E info@lopital.nl
W www.lopital.nl
MEDIFIX B.V.
Nijverheidsweg 8
5071 NK UDENHOUT
Energieweg 1
4231 DJ MEERKERK
T +31 183 35 23 32
F +31 183 35 27 24
E info@pvanleeuwen.nl
W www.pvanleeuwen.nl
SWISSLOG-ERGOTRANS BV
Vissenstraat 14
7324 AL APELDOORN
T +31 55 368 88 88
F +31 55 368 88 99
E healthcare.nL@swisslog.com
W www.swisslog.com
T +31 13 51 11 11
E info@medifix.nl
W www.medifix.nl
M-PROJECTSERVICE BV
Steenoven 4C
5626 DK EINDHOVEN
T +31 40 292 79 50
E info@m-projectservice.nl
W www.m-projectservice.nl
nora flooring systems BV
Industrielaan 15
ROPA SYSTEMS BV
Belleweg 9
5711 DH SOMEREN
T +31 493 47 36 37
F +31 493 47 32 99
E info@ropasystems.nl
W www.ropasystems.nl
TINNEMANS MEDICAL DESIGN BV
Belleweg 9
5711 DH SOMEREN
T +31 493 47 23 99
F +31 493 47 32 99
E info@4medicaldesign.com
W www.4medicaldesign.com
3925 BD SCHERPENZEEL
T +31 416 28 61 40
M-WALL BV
Steenoven 4C
5626 DK EINDHOVEN
T +31 850 18 85 00
E info@mwall.nl
W www.mwall.nl
F +31 416 28 61 49
E info-nl@nora.com
W www.nora.com/nl
PASSION FOR CARE
SALTO SYSTEMS BV
Schipluidenlaan 4
1062 HE AMSTERDAM
T +31 20 635 31 00
E info.nl@saltosystems.com
W www.saltosystems.nl
TWAN PROJECT SOLUTIONS
Oranje-Nassaulaan 89
5491 HD SINT-OEDENRODE
T +31 6 23 60 33 14
E twan@twanprojectsolutions.nl
W www.twanprojectsolutions.nl
NORMBAU GMBH
MALSCH NEDERLAND B.V.
Nijverheidsweg 8
5071 NK UDENHOUT
T +31 13 207 30 25
E info@malsch.nl
W www.malsch.nl
Schwarzwaldstrasse 15
D-77871 RENCHEN Duitsland
T +49 7843 704 0
F +49 7843 704 63
E normbau@allegion.com
W www.normbau.de
SANI ASSIST
Dortmundstraat 28
7418 BH DEVENTER
T +31 570 23 82 28
E info@sani-assist.nl
W www.sani-assist.nl
VAMED NEDERLAND BV
Orteliuslaan 897
3528 BE UTRECHT
T +31 30 303 64 30
W www.vamed.nl
BOUWEN ZORG.EU
79

ZORGPARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de zorgpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
bouwenaandezorg.eu/bedrijf
BELGIË
VERVOORT MEUBELEN
Edisonstraat 3 ind. Tijvoort
5051 DS GOIRLE
T +31 13 534 00 34
F +31 13 534 00 35
E info@vervoort.nl
AR-TE
Remylaan 2b
B-3018 LEUVEN
T +32 16 50 80 00
F +32 16 50 80 01
E info@ar-te.be
W www.ar-te.be
GETINGE
Alfons Gossetlaan 17
B-1702 GROOT-BIJGAARDEN
T +32 24 67 85 85
E info.be@getinge.com
W www.getinge.com
nora flooring systems BV
Hoeilaart Office Park
Ildefonse Vandammestraat 1-7, Building C
B-1560 HOEILAART
T +32 2 657 52 50
F +32 2 657 53 30
E info-be@nora.com
W www.nora.com
W www.vervoort.nl
DE VRIES EN VERBURG BOUW BV
Postbus 59
2820 AB STOLWIJK
T +31 182 34 17 41
F +31 182 34 24 75
E info@devriesverburg.nl
W www.devriesverburg.nl
BOECKX ARCHITECTURE & ENGINEERING
Torhoutsesteenweg 52
B-8400 OOSTENDE
T +32 59 80 88 04
F +32 59 70 98 18
E info@boeckx.be
W www.boeckx.be
CCG BELGIUM BVBA
De Waterlaat 2
5571 MZ BERGEIJK
T +31 497 55 65 65
E info@ccg-belgium.be
GEZE BENELUX BV
Egide Walschaertsstraat 15 J
B-2800 MECHELEN
T +32 15 21 11 28
E geze.be@geze.com
W www.geze.be
HAELVOET NV
Leon Bekaertstraat 8
B-8770 INGELMUNSTER
T +32 51 48 66 95
F +32 51 48 73 19
E info@haelvoet.be
W www.haelvoet.be
SIGNBURO
Kempische Kaai 71 bus 1
B-3500 HASSELT
T +32 11 42 44 84
F +32 11 42 10 84
E info@signburo.be
W www.signburo.be
Skype johan.lambrechts1
TELECOM-IT GROUP
Durmelaan 7A
B-9880 AALTER
T +32 50 28 98 10
E info@25-8.eu
W www.25-8.eu
VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV
Faradaystraat 1
4004 JZ TIEL
T +31 344 72 28 00
E info@wsm.nl
W www.wsm.nl
DELABIE BENELUX
Kommenstraat 20
B-1070 BRUSSEL
T +32 25 20 16 76
F +32 2 520 19 78
E info@delabiebenelux.com
W www.delabiebenelux.com
IVC BEYOND FLOORING
Flooring Development Center (showroom)
enkel op afspraak
Textielstraat 24
B-8790 Waregem
T +32 56 65 32 11
België en Luxenburg:
E projectsbelux@ivc-commercial.com
Nederland:
E projectsnl@ivc-commercial.com
W www.ivc-commercial.com
TINNEMANS MEDICAL DESIGN BVBA
Gildenstraat 41
B-2470 RETIE
T +32 147 179 19
E info@4medicaldesign.com
W www.4medicaldesign.com
WAARDENBURG MEDICAL
Dorpsstraat 8a
4181 BN Waardenburg
T +31 418 65 10 78
E info@waardenburgmedical.com
W www.waardenburgmedical.com
EB PROJECTS
Toekomstlaan 41
B-2220 HERENTALS
T +32 14 28 55 20
F +32 14 21 11 88
E info@EBprojects.be
W www.EBprojects.be
LOPITAL BELGIË BVBA
Antwerpsesteenweg 124
B-2630 AARTSELAAR
T +32 3 870 51 60
E info@lopital.be
W www.lopital.be
VK ARCHITECTS & ENGINEERS
Brugsesteenweg 210
B-8800 ROESELARE
T +32 51 26 20 20
F +32 51 26 20 21
E info@vkgroup.be
W www.vkgroup.be
80 BOUWEN ZORG.EU

Plaats jouw vacature
Online
Vergroot je zichtbaarheid &
bereik potentiële kandidaten
Ontdek al onze voordelen
Plaats uw vacature online op onze website en bereik direct de gewenste doelgroep.
Elke credit staat gelijk aan één vacature die u in kunt zetten op ons platform.
PRIJSLIJST
Vacature pakket 1
Vacature pakket 2
Vacature pakket 3
3
credits
6
credits
10
credits
€ 750,-
€ 1250,-
€ 1750,-
60 dagen online
Credits zijn 1 jaar geldig
Promotie via social media
Bereik direct uw doelgroep
In te zetten op het door u gekozen platform
Gebruik van ons netwerk
Promotie via de algemene en gepersonaliseerde
nieuwsbriefmodule
Enthousiast
geworden?
We helpen je graag.
Bezoek onze website www.bouwenaandezorg.eu voor meer informatie. U kunt ook
bellen naar +31 495 45 00 95 of een mail sturen naar p.ros@louwersmediagroep.nl.
Dan helpen we u graag verder met het plaatsen van uw vacature!

Jan Snel
bouwt slimmer,
sneller én schoner
Bouwplannen in de medische sector?
Jan Snel en Medexs bundelen hun expertise om de juiste oplossingen voor specialistisch zorgvastgoed
te realiseren. Modulair bouwen is een snelle, flexibele en circulaire bouwmethode waarbij geen
concessies worden gedaan aan kwaliteit.
De dynamische processen in het ziekenhuis kunnen ongestoord verder gaan, terwijl de huisvesting
volgens planning wordt opgeleverd. Een ambulancepost, laboratorium, MRI- en CT-scanruimtes of een
volledig K1P1 operatiecomplex: Jan Snel en Medexs hebben altijd een complete oplossing voor u.
| WONEN | WERKEN | LEREN | ZORG | LEISURE | JANSNEL.COM

Door het gebruik van onze plafond-
tilliften ontzorgen wij de zorg.
Lopital biedt een uitgebreid assortiment aan hulpmiddelen in de zorg. Plafondtilliften en andere
liftsystemen bieden ondersteuning bij de zelfredzaamheid van uw cliënten die (tijdelijk) slecht
ter been zijn en ontzorgen uw verzorgende personeel.
Plafondtilliften zijn een goede oplossing wanneer
de ruimte beperkt is. In tegenstelling tot over
de vloer verrijdbare passieve en actieve tilliften
nemen de plafondtilliften geen vloeroppervlak in
beslag, hierdoor zijn ze uitermate geschikt voor
nauwe ruimtes. Ze staan daarbij niet in de weg
en hebben geen opbergruimte nodig.
De voordelen van het gebruik van een plafondtillift
liggen zowel bij uw cliënt als de verzorgende.
Afhankelijk van mobiliteit kunnen cliënten geheel
zelfstandig het transferproces uitvoeren. Dit
vergroot de zelfstandigheid en het comfort van
de cliënt.
Het verbetert de levenskwaliteit van uw cliënten
aanzienlijk. Daarnaast is het gebruik van een
dergelijk lift fysiek minder belastend voor de
verzorgende, waardoor het werk een stuk
makkelijker gemaakt wordt.
Lopital staat voor een leven zonder limieten.
Een plafondtillift maakt dit mogelijk, aangezien
er eenvoudig gemanoeuvreerd kan worden, bed
of bad niet onderrijdbaar hoeven te zijn en dit
geschikt is voor elke mogelijke ruimte. De juiste
hulpmiddelen kunnen het comfort voor de client
en verzorgende verhogen en de fysieke belasting
voor de verzorgende aanzienlijk verminderen.
Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Tel +31 (0)13 5239300, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl
Lopital België Bvba Antwerpsesteenweg 124, 2630 Aartselaar, Tel +32 (0)3/870.51.60, E-mail info@lopital.be, www.lopital.be

Vitalis Parc Imstenrade
Heerlen
Showroom, kantoor en logistiek centrum
Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 | info@vervoort.nl | www.vervoort.nl