Beton en staalbouw 01 2022

BETON
BOUW
PLATFORM OVER BETON EN STAAL IN DE BOUW
BETONENSTAALBOUW.NL
NUMMER 1 2022 | JAARGANG 10
FEBRUARI - MAART
RTBF MÉDIA SQUARE
BRUSSEL
BETON EVENT 2022
IN JUNI
SOFTWARE
AUTOMATISERING
DIGITALISERING
DUURZAME EN
KWALITATIEVE
BETONREPARATIES

AFAS Stadion - Alkmaar (NL)
Jumbo – Bleiswijk (NL)
TOTAALOPLOSSINGEN
VOOR AL UW BOUW- EN
STAALBOUWPROJECTEN
BEKIJK ONZE PROJECTEN OP
WWW.ASK-ROMEIN.COM
Prins Clausbrug – Dordrecht (NL)
The Edge - Amsterdam (NL)
ASK ROMEIN | Belder 101 | NL-4704 RK Roosendaal | +31 (0)165 750 300 | info@ask-romein.com

RENOVATIE ANKER BREEDPLAATVLOEREN
gepatenteerd ● goedgekeurd ● toegepast
RAB
Oplossing voor
Breedplaatvloeren
B+BTec introduceert als eerste een oplossing voor de problemen
met breedplaatvloeren: het gepatenteerde en goedgekeurde
Renovatie Anker Systeem (RAB)
Het RAB Anker is geschikt voor het versterken van breedplaatvloeren
die van beide zijden of enkel van de onderkant bereikbaar
zijn.
Het reparatie principe baseert zich op het herstel van de
gedelamineerde zone ter hoogte van de koppelstaven door de
prefab laag en de opgestorte laag weer tegen elkaar te spannen
middels verankeringen door en door of van onderuit, die onder
voorspanning verlijmd worden.
Het B+BTEC RAB Breedplaatvloer Renovatie Systeem is reeds in
meerdere gebouwen toegepast en heeft inmiddels ook de
goedkeuring gekregen van de Gemeente Amsterdam en een
gerenomeerd Nederlands onafhankelijk Ingenieursbureau.
Voordelen
■ Stofvrij
■ Geluidsarm
■ Toepasbaar tussen bestaande installaties
■ Toepasbaar in kleine ruimtes
■ Toepasbaar in gebouwen terwijl ze in
gebruik zijn
MEER INFO?
Interboor Midsland 030- 241 19 19
bbtectools.nl

1
Voorwoord
DIGITAAL SAMENWERKEN
De wereld is digitaal. Ook de bouwsector digitaliseert in rap tempo. In deze editie van Beton & Staalbouw besteden we veel aandacht
aan het thema digitalisering. We nemen diverse projecten onder de loep die voor de volle 100 procent vertrouwen op 3D/BIMmodellen
en gaan om tafel met een aantal leveranciers en gebruikers van de nieuwste softwareproducten. Digitaal samenwerken is
absoluut de norm.
Het thema Software | Automatisering | Digitalisering wordt ingeleid door een interessant gesprek met Roger Tan, voorzitter van het
BIM Loket. Het BIM Loket begon in 2015 als samenwerkingsverband rond informatisering in de bouw en groeide uit tot ‘clubhuis’
van, voor en door de sector. Inmiddels reikt de ambitie verder. De organisatie daagt iedereen in de bouwsector uit om samen te
werken aan digitalisering, op basis van een open informatiespeelveld en met als doel om te komen tot een 100 procent duurzame,
klimaatbestendige, circulaire en gezonde gebouwde omgeving. Vervolgens delen diverse leveranciers en gebruikers van de nieuwste
softwareproducten de laatste nieuwtjes en hun ervaringen.
Dat het thema digitalisering absoluut leeft in onze sector, bewijst ook de nieuwbouw van RTBF Média Square in Brussel. Het project,
bestaande uit twee gebouwen, samen goed voor 65.000 m 2 , maakt deel uit van de transformatie van de Reyerswijk en het ontwikkelingsplan
voor het mediapark.brussels. Het betreft een 100 procent BIM-project waarbij het 3D-model niet alleen wordt gebruikt
voor zowel het ontwerp als de uitvoering, maar ook op de langere termijn voor de exploitatie en het onderhoud ervan.
Ook voor de bouw van de nieuwe fabriek van Plastchem in Harderwijk staat het 3D-model centraal. Dankzij technieken uit de
gaming-industrie kon het gebouw al volledig worden beleefd én tot in de puntjes worden getest, nog voordat er één schop de grond
in is gegaan. De techniek gaat zelfs al zo ver dat een 3D-model gebruikt kan worden om een complete prefab fabriek aan te sturen.
Verderop meer over deze nieuwste technieken en de vele mogelijkheden van digitaal samenwerken.
Nu we verlost zijn van vrijwel alle coronamaatregelen mogen we elkaar ook weer fysiek ontmoeten. We kijken dan ook reikhalzend
uit naar het Beton Event 2022 op 14 juni aanstaande in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. De dag heeft als thema Panorama Beton
en staat in het teken van kennis opdoen, kennis delen, kennismaken en vooral netwerken. Tijdens het event vindt ook de uitreiking
plaats van de Betonprijs 2021. Blokkeer 14 juni dus alvast in je agenda en wellicht tot dan! Voor nu wensen we je veel leesplezier.
Roel van Gils
5

Platform over beton en staal in de bouw
Nummer 1 Jaargang 10 | 2022
Verschijnt 4x per jaar
ISSN 2352-3867
Uitgever
Kwaliteitsborging voor producten en processen 8
Steeds meer betonnen constructies zijn dringend toe aan reparatie 10
De Pen: Een nieuwjaarswens: een volk dat leeft… 14
Welkom in de innovatiefste staalfabriek van Europa 18
Schatbeurderlaan 6
Postbus 249, 6000 AE Weert
+31 495 45 00 95
info@louwersmediagroep.nl
louwersmediagroep.nl
VESTIGING BELGIË
Domein De Herten
Hertsbergsestraat 4
B-8020 Oostkamp
+32 50 36 81 70
info@louwersmediagroep.be
louwersmediagroep.be
EINDREDACTIE
Lieke van Zuilekom
REDACTIETEAM
Johan Debaere, Philip Doutreligne, Chris Elbers,
Roel van Gils, Ramona Kezer, Susan Peek, Liesbeth
Verhulst, Liliane Verwoolde en Lieke van Zuilekom
PROJECTMANAGEMENT
Mark de Lau
m.delau@louwersmediagroep.nl
SECRETARIAAT
Manuela Depenbrock
Sandra Reijnders
ADVERTENTIES
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd
via de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink
hebben ontvangen, stuur een email naar traffic@
louwersmediagroep.nl
ABONNEMENTSPRIJS
€ 63,- per jaar excl. BTW
Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW
ING Bank IBAN NL78 ABNA 0490 2820 67
BIC ABNANL2A
t.n.v. Louwers Mediagroep
o.v.v. Beton & Staalbouw magazine
Informatie over abonnementen:
+31 495 45 00 95
ADRESWIJZIGINGEN
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing
naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland
OPZEGGINGEN
Indien twee maanden voor het verstrijken van de
abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van
op zegging is ontvangen, wordt het abonnement
auto matisch met een jaar verlengd.
DOELGROEP
Directies en management van bouwbedrijven,
projectontwikkelaars, opdrachtgevers, betrokken
ministeries en rijksdiensten, gemeenten, provincies
en andere betrokken overheden, landelijke,
regionale en lokale organisaties, aannemers, ingenieurs,
constructeurs, technologen en leveranciers
actief in de Beton- en Staalindustrie
VORMGEVING/ART DIRECTION
studio@louwersmediagroep.nl
DRUKWERK
Drukkerij Hendrix, Peer
Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zonder
uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding.
Hoewel dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld
kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid
of volledig heid van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele
aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van
hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op deze informatie.
RTBF Média Square: het nieuwe hoofdkwartier van de Franstalige publieke omroep 20
RTBF Média Square rust op 800 gewapende en verankerde funderingspalen 22
Producent van betonnen keerwanden voorziet de toekomst 24
THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Op naar een Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving 26
Meer rendement met een branchegericht ERP-systeem 28
‘The future is curved’ 32
Van ad-hoc-oplossingen naar geïntegreerde processen 34
Efficiënt beheer van informatiestromen 38
De prefab-branche groeit sneller dan ooit tevoren 42
Software voor industriële elementenbouwers 44
28
10
32
20

Inhoud
58
74
42
68
52
80
Kom naar het Beton Event 2022 48
BETON
BOUW
PLATFORM OVER BETON EN STAAL IN DE BOUW
Gipskartonplaat brengt brandveiligheid Plesmanduin op topniveau 52
Kunstwerk onder het spoor 54
Veelzijdig, slim en efficiënt bouwen met staalplaat-betonvloeren 58
PLATFORM OVER BETON EN STAAL IN DE BOUW I BETONENSTAALBOUW.NL
NUMMER 1 2022 | JAARGANG 10
BETONENSTAALBOUW.NL
FEBRUARI - MAART
Integraal ontwerpen en bouwen met technieken uit de gaming-industrie 62
Parkeertoren moet leiden tot meer duurzame mobiliteit in Mechelen 66
1
RTBF MÉDIA SQUARE
BRUSSEL
BETON EVENT 2022
IN JUNI
THEMA SOFTWARE
AUTOMATISERING
DIGITALISERING
DUURZAME EN
KWALITATIEVE
BETONREPARATIES
Belgische staalfabriek is visitekaartje voor lean manufacturing 68
Een gebouw voor mensen, opgedragen aan de aarde 70
Cover
Interieur van het Geo- en
Milieucentrum (GUZ) in Tübingen.
(Beeld: Brigida Gonzalez)
Duurzaam bouwen voor de volgende generaties 74
Prefab beton maakt plaatje innovatieve Cityriver in Oostende compleet 78
Prefab betonbedrijf uit Lommel anticipeert op verdere groei 80
De veelzijdigheid van voorspansystemen 82
Blijf gratis en eenvoudig op de
hoogte van het laatste nieuws.
Volg ons op social media en meld
je aan voor onze nieuwsbrief!
betonenstaalbouw.nl
Beton & staalpartners 86

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | KOMO
De Wkb-prestatieladder
Kwaliteitsborging voor
producten en processen
Op komo-online.nl publiceert KOMO al haar beoordelingsrichtlijnen en kwaliteitsverklaringen.
Met de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), laat zij deze bovendien
onafhankelijk testen op hun bijdrage aan de risicobeheersing, zodat kwaliteitsborgers beschikken
over betrouwbare conformiteitsverklaringen bij hun borgingsactiviteiten. De markt verwacht echter
wel dat zij deze eenduidig en consequent toepassen. Deze intrinsieke waarde van een certificaat
staat los van het instrument waarmee de kwaliteit is vastgesteld en geborgd.
Ter voorbereiding op de Wkb ontwikkelde
KOMO een instrument voor kwaliteitsborging
(KiK). De praktijk wees echter uit dat er
behoefte was aan een algemene en onafhankelijke
waardering van conformiteitsverklaringen,
breder dan KOMO of KiK. Als antwoord
hierop heeft KOMO samen met de Vereniging
Kwaliteitsborgers Nederland (VKBN) en de
aangesloten instrumentaanbieders de waarderingssystematiek
verder veralgemeniseerd. Het
resultaat is de Wkb-prestatieladder.
GESTOELD OP TWEE ZUILEN
De Wkb-prestatieladder volgt logisch uit de
wijze waarop de bouwregelgeving in Nederland
is ingericht. Deze is geënt op het opgeleverde
bouwwerk en de minimale prestaties
die de bouwdelen dan moeten leveren. Deze
prestatie-eisen vertalen zich door naar twee
types kwaliteitseisen. Het ene type omvat de
kwaliteitseisen voor de toegepaste materialen
en producten; het andere type omvat de
voorwaarden waaraan het bouwproces moet
voldoen. Hiermee zijn de prestatie-eisen in
de bouwregelgeving gestoeld op twee zuilen.
Zodra kan worden aangetoond dat een bouwproject
geheel of gedeeltelijk voldoet aan de
prestatie-eisen en voorwaarden van beide zuilen,
kan voor dat gehele of gedeeltelijke project
een conformiteitsverklaring worden afgegeven.
‘De Wkb-prestatieladder ondervangt de
verschillen’
8

De Wkb-prestatieladder in schema.
EEN LADDER VOOR BEIDE ZUILEN
Nu zijn er meerdere kwaliteitsregelingen in
omloop, die bovendien ook nog behoorlijk van
elkaar verschillen. Met name de mate waarin
een kwaliteitsregeling borgt dat aan alle voorwaarden
binnen de twee zuilen is voldaan,
verschilt. Dit verschil komt tot uitdrukking in
de waardering van een kwaliteitsregeling als
risicobeheersmaatregel. De Wkb-prestatieladder
ondervangt dit verschil. Hierin zijn de
kwaliteitsregelingen van beide zuilen opgenomen
in een gezamenlijke, dubbele ladder. Alleen
als zowel aan de voorwaarden voor de
toegepaste producten als aan de voorwaarden
voor het bouwproces is voldaan, is de
hoogste trede haalbaar. Dat is het punt waar
de poten van de ladder samenkomen.
In de Wkb-prestatieladder wordt zowel de
kwaliteit van het product als de kwaliteit van het
montageproces weergegeven.
ANDERE KWALITEITSREGELINGEN
De waardering van kwaliteitsregelingen - afgezet
tegen de Wkb-prestatieladder - wordt vastgesteld
door een onafhankelijke commissie. Deze
rapporteert objectief, geeft het resultaat weer
in het schema van de Wkb-prestatieladder en
geeft verbeteringsmogelijkheden aan voor de
kwaliteitsregeling. Een samenvatting van het
rapport wordt gepubliceerd op een centraal
platform, waar de bijdragen van allerlei bouwgerelateerde
kwaliteitsregelingen voor de risicobeheersing
van bouwprocessen inzichtelijk zijn.
Dit platform is voor iedereen open toegankelijk.
In de kwaliteitsregelingen zijn ook de voorwaarden voor het bouwproces opgenomen.
Het draagvlak voor de Wkb-prestatieladder
onder kwaliteitsborgers, instrumentaanbieders
en beheerders van kwaliteitsregelingen is
er. Als initiatiefnemer is KOMO inmiddels gestart
met de concrete uitwerking. ■
9

Tekst en beeld | FEREB
Steeds meer betonnen
constructies zijn
dringend toe aan reparatie
In België zet FEREB (Federatie van specialisten in reparatie, versteviging en bescherming van
betonconstructies) zich samen met haar leden in voor duurzame en kwalitatieve betonreparaties.
Ze heeft hiervoor een certificatiesysteem uitgewerkt, gebaseerd op de Europese Norm EN 1504.
Deze norm beschrijft specificaties inzake identificatie, prestaties en veiligheid van producten en
systemen die worden gebruikt voor structurele en niet-structurele betonreparaties.
Aanbrengen van de carbonatatieremmende coating na betonherstelling.
10

‘In bijna alle
gevallen is de
wapening bij
betonschade sterk
gecorrodeerd’
Beschermen van de wapening.
DIAGNOSE, DE BASIS VAN EEN
DUURZAME BETONREPARATIE
De oorzaken van betonschade zijn uiteenlopend.
Carbonatatie en chloriden zijn de
voornaamste, maar daarnaast kunnen ook
chemische invloeden, mechanische belasting,
waterinfiltratie of ASR betonschade veroorzaken.
Een grondig vooronderzoek of diagnose
door een deskundig studiebureau of architect
dringt zich daarom op. Zonder degelijke diagnose,
welke trouwens wettelijk wordt bepaald
volgens de norm EN 1504, is een duurzame
betonreparatie niet mogelijk.
VOORBEREIDING VAN
DE ONDERGROND
Op basis van de diagnose worden de beschadigde
oppervlakken van de constructie gedetecteerd
en gemarkeerd. Door middel van
een drilboor wordt het loszittend en gecarbonateerd
beton rondom de wapening verwijderd
tot op een diepte van ca. 1 cm achter
de wapening. Voor grotere betonreparaties
wordt vandaag meer en meer hydrodemolition
toegepast. Het beschadigd beton wordt
onder hoge waterdruk verwijderd. Voordeel
van dit systeem is dat, in tegenstelling tot
pneumatische verwijdering, geen trillingen
ontstaan in de wapening die eventuele microscheurtjes
kunnen veroorzaken in de nietbeschadigde
betonstructuur.
BESCHERMING VAN DE
GECORRODEERDE WAPENING
In bijna alle gevallen is de wapening bij betonschade
sterk gecorrodeerd. ❯
11

Om verdere corrosie tegen te gaan, wordt de
wapening gezandstraald. Dit zorgt voor een optimaal
elektrochemisch contact tussen het staal
en de herstelmortel. Indien de betondekking
dunner is dan ca. 2 cm, dan wordt de wapening
extra beschermd door middel van een op cement
gebaseerde coating. Daar waar de wapening
volledig is doorgeroest wordt, indien structureel
nodig, een nieuwe wapening aangebracht.
Indien bij de diagnose betonschade de aanwezigheid
van chloriden werd vastgesteld, dienen
in de bestektekst specifieke instructies omtrent
de hersteltechniek en bijkomende beschermingstechnieken
te worden opgenomen. Hierbij
moet rekening gehouden worden met de
densiteit van de aanwezige chlorides. Ter voorkoming
van nieuwe schade wordt hier vaak kathodische
bescherming met opofferingsanodes
of met opgelegde stroom toegepast.
KEUZE VAN DE HERSTELMORTEL
De herstelmortel heeft specifieke eigenschappen
in functie van de te herstellen beton
en moet het CE-label dragen. De meeste
fabrikanten onderwerpen hun producten aan
een extra keuring door BCCA voor het bekomen
van een BENOR certificaat. Reparatiemortels
kunnen zowel manueel als machinaal
verwerkt worden. Manuele verwerking wordt
meestal toegepast bij kleinere oppervlakken.
Voor de grotere projecten maakt men
gebruik van spuitmortels of nivelleermortels,
waarvoor een aangepaste bekisting moet
worden geplaatst. In de praktijk stellen we
vast dat meer en meer overgeschakeld wordt
op deze innovatieve systemen. Dit gaat niet
alleen sneller, maar zorgt ook voor een betere
hechting van de mortel.
De hoeveelheid toegevoegd water, de mengtijden
en de pauzes tussen de beide mengprocessen
zijn bepalend voor de kwaliteit van de
reparatiemortel. Tijdens en na de uitvoering
van de reparatie dienen de nodige controles
te worden uitgevoerd. Zo worden bij het aanmaken
van de mortel alle gegevens als identificatienummer,
uur van de aanmaak, enz. genoteerd.
Tussentijds en na de werken worden
er op verscheidene plaatsen hechtproeven
uitgevoerd.
wordt in bescherming een besparing oplevert
van 3 tot 5 euro in terugkerende reparatiekosten.
Maar ook dat een gepaste bescherming
gemiddeld drie reparatiecycli elimineert binnen
de levensduur van de structuur. Zodra
de betonreparatie is uitgevoerd, dient er dus
een bescherming te worden aangebracht om
op termijn nieuwe schade te voorkomen. De
bescherming moet in eerste plaats in overeenstemming
zijn met de omgevingscondities beschreven
in EN 206-1 (betonnorm). NBN EN
1504-2 specificeert dan op zijn beurt de verschillende
types van beschermingsproducten.
CONTROLE EN MONITORING
Het duurzaam beheren van betonconstructies
door controle en monitoring is een laatste
schakel in het proces dat zal leiden tot een
duurzaam betonherstel. Voorkomen is uiteraard
beter dan genezen. Een permanent beheer
door monitoring van betonconstructies
kan heel wat leed en vooral kosten besparen.
Dankzij controle en monitoring kan men in
vele gevallen de evolutie van schade vooraf
gaan voorspellen en problemen tijdig detecteren,
om op het gepaste moment in te grijpen.
Controle en monitoring van betonconstructies
heeft vooral tot doel om de veiligheid en de
continuïteit in het gebruik te garanderen. We
definiëren hierbij verschillende veiligheidsniveaus
welke door de betonschade kunnen
worden veroorzaakt. Het kan hier gaan over
esthetische schade, niet-structurele of beginnende
of ernstige structurele schade. ■
‘Een permanent beheer door monitoring
van betonconstructies kan heel wat leed
en vooral kosten besparen’
BESCHERMING VAN
DE BETONCONSTRUCTIE
Een Life Cycle Cost model, gemaakt op basis
van projectinformatie en producteigenschappen,
geeft een kostenvergelijk tussen betonreparatie
in combinatie met een bescherming
en betonreparatie zonder bescherming. Dit
rapport stelt dat elke euro die geïnvesteerd
Hydrodemolition.
Diagnose-detectie wapening.
12

13

DE PEN
Foto: Suzanne van de Kerk
14

DE PEN
​prof. ir. Rob Nijsse​
Emeritus hoogleraar Building Engineering aan de faculteit Civiele Techniek van de TU Delft. Oud directeur ABT Velp / Delft.
EEN NIEUWJAARSWENS:
EEN VOLK DAT LEEFT…
Halverwege de Afsluitdijk staat gegraveerd in het Lely monument: ‘Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst’. Een
simpele waarheid, die niemand zal durven ontkennen. Wat moeten we in 2022 doen om deze mooie spreuk voor de
komende generaties op een klimaat- en natuurbewuste wijze te realiseren?
Laten we met deze blik eens naar de huidige Randstad kijken. Wat meteen vreselijk opvalt op weg naar een klimaat- en
natuurbewuste toekomst, is de botsing tussen Schiphol en wonen + natuur. In de Bosatlas is te zien dat er in de ellips,
met de klok meebewegend, tussen Beverwijk, Zaandam, Amsterdam, Hilversum, Mijdrecht, Alphen a/d Rijn, Leiden en
Haarlem ernstige geluidsoverlast is. Voegen we daar de kerosinedampen van de vliegtuigen en het gigantische grondbeslag
in het Groene Hart van Nederland aan toe, dan zal Schiphol dus weg moeten. Naar zee dus. Op een eiland met
daaromheen een door de mens gemaakte waddeneilandenconstructie, die tevens het zandtransport langs de kust reguleert
en de te hoge golven dempt. Daar hebben we ervaring mee, met de experimentele Zandmotor bij Den Haag. De
rondvliegende vogels? Tja, daar zal wat op gevonden moeten worden, net als bij het huidige Schiphol, trouwens. Geen
vaste landingsbanen maar drijvende landingsbaanpontons van hoogwaardig beton, optimaal te richten op de heersende
windrichting. De bestaande terminals kunnen in gebruik blijven, verbonden door een ondergrondse hogesnelheidsverbinding
met het eiland. Deze hoogwaardige openbaar vervoer variant laten we meteen in een grote, ondergrondse cirkel
doorlopen, weer met de klok mee bewegend, tussen Haarlem, Amsterdam, Utrecht, Gouda, Rotterdam en Den Haag.
Het Groene Hart van Nederland kan weer gebruikt worden voor alleen wonen en de natuur.
Misschien kunnen we weer een aantal polders vullen tot natuurmoeras? Zo regelen we de waterhuishouding beter in
plaats van dom leegpompen. En, oh ja, de boeren moeten de koeien ’s zomers weer allemaal buiten laten lopen en kleinere
lichte tractoren gaan gebruiken, zodat ze in het drassige land niet vastlopen. Met natuurlijk een afdoende vergoeding per
liter melk voor het extra werk. Op het drassige land zullen Grutto, Kemphaan en Kievit het ‘opeens’ veel beter gaan doen.
Tijdens de lockdownperiode heb ik gefascineerd de biografie van Cornelis Lely van Cees Banning gelezen. Wat een
verhaal van botsende financiële en ideële belangen in het begin van de 20ste eeuw! Vergeten in die tijd: het milieu, waardoor
er een laffe plas zoet water ontstond: het IJsselmeer. Dat gaan we veranderen in het plan Lely 2.0. Hoe we dit gaan
doen? (1) Met de doorbroken Afsluitdijk (met bruggen) waardoor het getij weer grip krijgt op het IJsselmeer, pardon, de
Zuiderzee. Een uitdaging voor de TU Delft om dit veilig te laten verlopen, maar daarom worden ook (2) de dijken eromheen
versterkt en (3) een reeks nieuwe woon- of natuureilanden verbonden door mooie bruggen van Enkhuizen naar
Stavoren (en omgekeerd natuurlijk!) met trein-, auto-, fiets- en voetverbindingen. Wie gaat dit uitvoeren? Het Europese
bedrijfsleven onder directie van Rijkswaterstaat 2.0 met theoretische ondersteuning van de Technische Universiteiten.
Rijkswaterstaat moet met afdoende kwalitatief technische mensen worden versterkt om dit in goede banen te leiden.
Waterbouw research aan de Universiteiten zal enorm uitgebouwd moeten worden. Weggegooid geld als de klus geklaard
is? Zeker niet, er zijn genoeg delta’s in de wereld met dezelfde natuur- en woonproblematiek.
Laten we Nederland weer het eerste Waterbouwland van de Wereld maken!
Ik wens u allen een voorspoedig 2023, 2024, 2025, 2026 etc. ■
15

TECHNICHE
MAAKT (SAMEN)WERKEN LEUK
CONSTRUCTEURS - MODELLEURS
STRESS ENGINEERS - ONTWERPERS
building
careers
010-7661000
WWW.TECHNICHE.EU
WERVING & SELECTIE
UITZENDEN
DETAVAST

140
PAAR
GOUDEN
HANDEN
WE STEEL THE FUTURE!
Wij beschikken over een volautomatische hightech
machinelijn en mogen ons meest innovatieve
staalbouwer van Europa noemen. Daarbij kunnen
we bouwen op een geweldig gedreven team van
140 medewerkers. Ook in ontwikkelingen zoals BIM,
Lean, BREEAM en Design & Build blijven we up-todate.
Juist dat maakt dat we in het voortraject van
een project vaak al een adviserende rol vervullen.
Bekijk onze gerealiseerde projecten de website!
24/7
VOLAUTO-
MATISCHE
MACHINELIJN

Tekst | Chris Elbers Beeld | Reijrink Staalconstructie
Welkom in de innovatiefste
staalfabriek van Europa
Bij Reijrink Staalconstructie spreken ze de klare taal van staal. Van een functioneel traphek tot een
complexe constructie voor de utiliteitsbouw: het familiebedrijf zorgt al meer dan 50 jaar voor tot
in perfectie uitgevoerde staalconstructies. Over de hele wereld en voor de meest uiteenlopende
opdrachtgevers. Reijrink investeert continu in techniek en in haar vakkundige team: 'de gouden
handjes'. Sinds dit jaar is het volautomatische lassysteem The Fabricator in gebruik, waardoor
Reijrink Staalconstructie zich de meest innovatieve staalfabriek van Europa mag noemen.
Welcome to the Steel future….
Slim en efficiënt werken is al zo'n 55 jaar een
vanzelfsprekendheid bij Reijrink, in 2020 winnaar
van de Nationale Staalprijs. Dat geldt ook
voor het doorlopend investeren in mensen en
middelen, slim automatiseren en toekomstgericht
innoveren. Het is een aanpak die inmiddels
tot prachtige resultaten heeft geleid. Zoals
een klinkend klantenbestand, een fraaie referentielijst
en twee moderne, compleet geoutilleerde
productiefaciliteiten op Industrieterrein
Mierbeek in Esbeek (gemeente Hilvarenbeek)
en Industrieterrein 't Vaartje te Someren-Eind.
“We bouwen mee aan onder meer industriehallen,
distributiecentra, parkeergarages, kantoorpanden,
bioscopen en sporthallen”, bevestigt
directeur Willem Reijrink de veelzijdigheid
van zijn bedrijf. “Projecten waarvoor we alles
aan boord hebben. Zo pasten we als één van
de eerste robotisering toe, beschikken we over
een uitgebreide materieelvloot en hebben we
een hecht team van circa 140 enthousiaste
vakmensen. Specialisten die met hun gouden
handjes telkens weer het verschil maken.”
NIEUWE PRODUCTIEPLAATS
Waar Reijrink zich in Someren-Eind vooral
richt op de fabricage van zwaardere staalconstructiewerken
(waaronder vakwerkspanten),
komen binnen de hoofdvestiging in Esbeek
vooral de conventionele staalproducten tot
stand. Ook wordt hier de engineering, planning,
werkvoorbereiding en projectleiding
verzorgd. Dat alles gebeurt sinds anderhalf
jaar vanuit een hagelnieuwe productieplaats.
“Rondom de vervanging van ons oude machinepark
ontstond de kans om pal achter de bestaande
fabriekshal een stuk grond van 25.000
vierkante meter te kopen”, aldus Reijrink. “Die
twee feiten hebben uiteindelijk geresulteerd
in de bouw van een nieuwe, state-of-the-art
fabriek en de plaatsing van een dito machinelijn.
Terwijl we sindsdien onze oude fabriek
gebruiken voor het samenstellen van onze
producten, is ons nieuwe onderkomen al zo'n
anderhalf jaar operationeel voor de productie
De 28.000 m 2 tellende werkvloer combineert innovatie en mankracht optimaal.
18

The Fabricator is de meest recente toevoeging aan de ultramoderne hal van Reijrink Staalconstructie.
van diverse staalconstructies voor de utiliteitsbouw.”
Het paradepaardje binnen dat proces
vormt de begin dit jaar geplaatste Fabricator,
een hypermodern lassysteem dat Reijrink als
één van de eerste producenten in Europa in
staat stelt om stalen constructies compleet geautomatiseerd
te hechten en te lassen. Nadat
de hiervoor benodigde balken zijn gelost, gaan
ze achtereenvolgens door de straalmachine,
boorstraat, zaagstraat, scribingmachine (aftekenmachine)
en snijrobot. Aansluitend zorgt
The Fabricator voor de finishing touch door
het plaatwerk volautomatisch op de bewerkte
balken te bevestigen. “Een mooie meerwaarde
van ons toch al omvangrijke producten- en
dienstenpakket”, besluit Reijrink. ■
GEVARIEERDE STAALCONSTRUCTIE
In Greenport Venlo realiseert Hessing Supervers de 'Fabriek van de Toekomst'.
In opdracht van Bouwbedrijf van de Ven verzorgt Reijrink voor dit project de
staalconstructie. Deze bestaat uit bijna 2,5 miljoen kilo staal. Het betreft een zeer
gevarieerde staalconstructie waar alle aspecten in voorkomen, zoals volle liggers,
vakwerkspanten en raatliggers. De conservering van de constructie omvat het
spuiten, verzinken, poedercoaten en een duplex coating (verzinken en tweelaags
poedercoaten).
‘Continu
automatiseren en
innoveren is bij ons
vanzelfsprekend’
19

BRUSSEL RTBF MÉDIA SQUARE
Tekst | Philip Doutreligne Beeld | BESIX
RTBF Média Square:
het nieuwe hoofdkwartier van
de Franstalige publieke omroep
Ondersteuning van het hoofdgebouw.
‘Het gebouw omvat tal van grote lokalen, waardoor
draagrichtingen frequent veranderd moesten worden’
RTBF Média Square, ontworpen door MDW Architecten en V+, maakt deel uit van de grondige
transformatie van de Reyerswijk en het ontwikkelingsplan voor het Mediapark.brussels. Het nieuwe
complex, met een bruto oppervlakte van 65.000 m², bestaat uit één gebouw dat twee delen telt,
waaronder een hoofdgebouw van zeven verdiepingen bovengronds, drie verdiepingen ondergronds
en een logistiek gebouw met twee bouwlagen bovengronds.
20

BRUSSEL RTBF MÉDIA SQUARE
Rendering van het VERSION gebouw.
PROVISOIRE
numéro
indice
date
Projectdirecteur Tom Michiels (links) en
verantwoordelijke uitvoering Jonathan Geldhof
(rechts).
AMBITIEUS PROJECT
Het contract voor de bouw werd in maart
2020 toegekend aan de tijdelijke handelsvennootschap
Valbesina, bestaande uit BESIX en
haar partners Valens en In Advance. De werken
gingen in augustus vorig jaar van start en
de oplevering is gepland voor eind 2023. Nadien
moeten de specifieke multimedia-uitrustingen
en voorzieningen voor de studio’s nog
uitgevoerd worden om het gebouw definitief
te kunnen betrekken in de loop van 2025.
In het complex komen alle studio’s, vergaderzalen,
het restaurant en de redactieruimte.
Er wordt gewerkt met een mix van materialen,
waaronder hout, aluminium, staal en ook
zichtbeton, zowel glad als gewassen. RTBF Média
Square is een 100% BIM-project, waarbij
het 3D-model wordt gebruikt voor zowel het
ontwerp en de uitvoering als voor de latere
exploitatie en het onderhoud van het gebouw.
IMAGE DE SYTNHESE
projet
RTBF BRUXELLES
RUIM 10 KILOMETER
SECANSPALENWANDEN
In het ondergrondse gedeelte werd gewerkt
met prefab kolommen, balken en gewelven.
Vanaf het gelijkvloers wordt de constructie op
klassieke wijze opgetrokken met ter plaatse
gestorte kolommen en balken, welfsels, predallen
en vloerplaten. De totale hoeveelheid
geplaatste secanspalenwanden bedraagt maar
liefst 10 kilometer! Andere cijfers die tot de
verbeelding spreken: er werd bijna 4 MIO kg
wapening in het gebouw verwerkt, evenals
32.000 m 3 structureel beton (waaronder 1.750
m 3 prefab kolommen en balken) en 500.000
kg stalen profielen. BESIX/Valens staat tevens
in voor de binnenafwerking met gipskarton,
MDF en metselwerk, voorzien van de nodige
perforaties met het oog op de akoestiek. Het
zichtbeton wordt deels gewassen, waardoor
de grindkorrels aan de oppervlakte komen.
MINIMALE OVERLAST VOOR DE
OMGEVING
Om de hinder voor de omgeving maximaal te
beperken in deze dicht bebouwde omgeving,
werden betonnen wanden aan de kant van
de buren geplaatst om geluidsoverlast tegen
te gaan en de trillingen op een aanvaardbaar
niveau te houden. Ook werden afspraken gemaakt
met de buren wat de werkuren betreft.
152
phase
imaGeS non contractueLLeS
SOUM
donnÉeS À titre indicatiF
SPECIFIEKE UITDAGINGEN
Het gebouw omvat tal van grote lokalen,
waardoor draagrichtingen frequent veranderd
moesten worden. Hiervoor waren hogere
schoringen en tijdelijke extra constructies nodig.
De werf werd evenmin gespaard door de
COVID-19-pandemie. De tijdige levering van
het bekistingshout kwam in het gedrang en
ging bovendien gepaard met flinke prijsstijgingen.
Hierdoor was BESIX/Valens genoodzaakt
om voor de bekistingen meer staal dan hout te
gebruiken. Op zich geen slechte keuze, want
het staal was vlotter leverbaar en leverde
geen afval op, wat met hout wel het geval is.
COVID-19 bemoeilijkte tevens fysieke werkvergaderingen
en de beperking van 2 personen
per wagen leidde tot verhoogd verkeer en parkeermoeilijkheden
in de omgeving van de werf.
Maar al bij al wist BESIX/Valens de negatieve
impact van de pandemie te beperken. De werf
liep geen noemenswaardige vertragingen op
en de RTBF kan met een gerust hart uitkijken
naar de geplande eindoplevering in 2023. ■
-
15.11.2018
écheLLe
----
8
ECOLOGIE EN
ENERGIEZUINIGHEID
Een minimale impact van het gebouw wordt
mede gegarandeerd door de plaatsing van
250 m² zonnepanelen en de aanleg van diverse
groendaken in combinatie met groenvoorzieningen
op de binnenplaats en met
geothermie. Ook voldoet het gebouw aan
bijzonder strenge energieprestatiecriteria en
akoestische normen.
Overzichtsbeeld van de bouwplaats.
Balken en kolommen van de polyvalente zaal.
21

BRUSSEL RTBF MÉDIA SQUARE
Tekst | Philip Doutreligne Beeld | Franki Foundations
Geavanceerde funderingstechnieken:
RTBF Média Square rust op
800 gewapende en verankerde
funderingspalen
Secanspalenwand gemaakt uit maar liefst 800 verbuisde avergaarpalen.
Franki Foundations, met haar hoofdzetel in Saintes, is gespecialiseerd in paalfunderingen,
kerende wanden en grondverbetering. Het gamma paalfunderingen bestaat onder andere uit
grondverdringende palen (trillingvrij of geheid), trillingvrije schroefpalen met uithaling van grond,
boorpalen en micropalen. De expertise van Franki Foundations in kerende wanden bestrijkt zowel
diepwanden, vernagelde wanden, tangent of secans palenwanden als soilmix wanden.
Tot 4 niveaus verankeringen in de palenwand.
22

BRUSSEL RTBF MÉDIA SQUARE
‘Het bouwterrein was
helemaal niet vlak
en vertoonde een
hoogteverschil van
maar liefst 6 meter’
Het team verantwoordelijk voor de uitvoering van de avergaarpalen door middel van een dubbel rotatiesysteem.
Stalen stempelbuizen waar grondankers vanwege de aanpalende gebouwen niet mogelijk waren.
Franki Foundations maakt deel uit van de Belgisch
internationale BESIX Group en beschikt
over eigen vestigingen in diverse Europese landen.
In deze hoedanigheid én omwille van haar
jarenlange ervaring in bouwputten in beperkte
stedelijke ruimtes werd het bedrijf ingeschakeld
voor de funderingswerken bij de bouw
van RTBF Média Square, het nieuwe hoofdkwartier
van de Franstalige omroep in België.
UITDAGENDE
OMSTANDIGHEDEN
Vanwege de complexiteit van het project en de
specifieke plaatselijke bodemgesteldheid werden
voor de realisatie van de bouwput diverse
funderingstechnieken toegepast. Projectleider
Olivier Vancoppenolle omschrijft het als volgt:
“Het terrein waarop we moesten werken, was
helemaal niet vlak en vertoonde een hoogteverschil
van maar liefst 6 meter. Hierdoor
waren we genoodzaakt om te werken vanaf
diverse platformen op verschillende hoogtes.”
“Ook de bodemgesteldheid stelde ons voor de
nodige uitdagingen. We hadden hier immers te
maken met een typische, niet-verzadigde zandgrond,
kenmerkend voor de Brusselse regio.
Omwille van deze grond moesten we voor de
nodige stabilisatie zorgen bij de realisatie van de
drie ondergrondse niveaus. Dit bereikten we
door te werken met verbuisde avegaarpalen
(dubbel rotatiesysteem). Eén op de twee van
deze palen, met een diameter van 63 cm en
lengtes van 7 tot 18 m was voorzien van een wapening,
geplaatst ná betonnering. In totaal werden
800 dergelijke palen over een bouwput perimeter
van 450 lopende meter geïnstalleerd.”
COMPLEXE TECHNIEKEN
Vancoppenolle: “Door het toepassen van deze
funderingstechniek, met de resulterende stabilisatie
van de ondergrond, konden de kelderverdiepingen
gerealiseerd worden zonder toevlucht
te nemen tot de gebruikelijke taluds. Omwille
van de diepte van de uitgravingen was een extra
verankering van de palen nodig vanaf een zekere
hoogte. Deze actieve verankering met voorspankabels
liet toe om probleemloos de drie
ondergrondse niveaus vooraf te stabiliseren en
nadien uit te graven. Naast de realisatie van de
bouwputwand werden over een kleinere perimeter
52 stabiliserende palen en 35 alleenstaande
palen gerealiseerd, waarvan sommige dienst
deden als funderingspalen voor de torenkranen.”
GEFASEERDE AANPAK
“De funderingswerken op deze grote werf liepen,
perfect gefaseerd, van september 2020
tot februari 2021, met inbegrip van een korte
stilstand omwille van administratieve redenen.
De goed geplande fasering van de werken
maakte dat ook tijdens onze werkzaamheden
de andere bouwpartners aan de slag konden
blijven zonder nutteloos verlet. Er waren continu
twee funderingsmachines aan het werk op
de bouwplaats en er werden ruim 4.500 kubieke
meter beton en 550 ton wapeningsstaal
verwerkt voor de funderingspalen.” ■
23

Tekst | Bosch Beton/Susan Peek Beeld | Bosch Beton
Producent van
betonnen keerwanden
voorziet de toekomst
Duurzaamheid gaat een steeds grotere rol spelen in de bouw. Een bewuste omgang met
grondstoffen en productieprocessen wordt daarin belangrijker. Dat betekent: constant blijven
ontwikkelen, innoveren en naar de toekomst kijken. En precies dát doet Bosch Beton.
​Het ambitieuze familiebedrijf Bosch Beton
loopt voorop in duurzaamheid. Het is de ambitie
van de keerwandenproducent om de belasting
van het milieu te verlagen, de footprint
van haarzelf en haar klanten zo klein mogelijk te
maken en te werken naar een 100% circulaire
productie in de toekomst. Klanten van Bosch
Beton bouwen met hun producten mee aan
een duurzame toekomst.
BUILDING A SOLID FUTURE
Beton is een betrouwbaar bouwmiddel, maar
de grondstoffen zijn eindig. Daarom blijft het bedrijf
innoveren, ontwikkelen en verduurzamen
om een kwalitatief goed en duurzaam product
te kunnen blijven maken en leveren. Als eerste
keerwandproducent ter wereld behaalde Bosch
Beton het CSC Goud-certificaat, wat aangeeft
dat de betonproducten op een duurzame
en verantwoorde manier geproduceerd zijn.
DUURZAME PRODUCTIE
In de state-of-the-art fabriek in Barneveld
draait de productie geheel om duurzaamheid.
De eerste duurzame betonfabriek in Nederland
is gebouwd volgens BREEAM-NL. “We
willen onze grondstoffen optimaal benutten
en als dat mogelijk is ook hergebruiken met
respect voor onze omgeving. Zo gebruiken
we duurzame materialen, gerecyclede producten
en werken we met duurzame installaties”,
vertelt Gerard van den Bosch, CEO en medeeigenaar
van Bosch Beton. “Op de fabriek liggen
18.500 zonnepanelen die ons van energie
voorzien. Het regenwater vangen we op in een
2.100 m 3 groot waterbassin, waarna we het gefilterd
hergebruiken in ons productieproces.”
OUDE FABRIEK ‘OPETEN’
De oude fabriek van Bosch Beton in Kootwijkerbroek
is gesloopt. De 20.000 ton puin
is verwerkt tot een granulaat die weer als
grondstof dient voor nieuwe keerwanden.
“Inmiddels is een derde van het puin hergebruikt
voor de productie van hoogwaardige
betonnen keerwanden. Zo eten we als het
ware de oude fabriek op”, zegt Brechtje van
den Beuken-Van den Bosch, CEO en medeeigenaar
van Bosch Beton. “Dit past volledig
in onze ambitie om in de toekomst 100%
circulair te produceren.” De producent kiest
24

Bosch Beton hergebruikt de fundamenten van haar oude fabriek.
‘Inmiddels is een derde van het puin hergebruikt voor de productie
van hoogwaardige betonnen keerwanden’
bewust voor de productie van kwalitatief
goede en duurzame producten voor nu en in
de toekomst. De levensduur van het eindproduct
moet minimaal 50 tot 100 jaar bedragen
én het product moet aan het einde van de
levensduur weer volledig te recyclen zijn.”
SOLIDE PARTNER
Duurzaamheid gaat verder dan dat. Bosch Beton
onderhoudt al jarenlang een duurzame relatie
met haar klanten en partners en gaat voor
samenwerkingen met wederzijds vertrouwen
én gericht op de toekomst. Klanten ontzorgen,
persoonlijk en full-service gericht contact,
maatwerk, de hoogste kwaliteit en een snelle
levering maken Bosch Beton tot een solide
partner in de GWW-sector. ■
De state-of-the-art-fabriek van Bosch Beton in Barneveld.
25

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | BIM Loket
Op naar een
Digitaal Stelsel
Gebouwde Omgeving
Ongeveer tegelijk met het BetonAkkoord in 2018 is de ‘DigiDeal’ gesloten. Marktpartijen,
kennisorganisaties en het ministerie van BZK sloegen onder regie van het BIM Loket de handen
ineen om de digitaliseringsopgave binnen de sector te versnellen. Inmiddels lopen onder de paraplu
van digiGO tientallen versnellingsprojecten en wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van het
Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving (DSGO). Alles is gericht op digitale samenwerking.
“Deze ketenbrede digitaliseringsaanpak is cruciaal om de grote opgaven van de sector te realiseren”,
zegt voorzitter van de DSGO programmaboard Roger Tan. “Het is een voorwaarde om efficiënter,
duurzamer en beter te werken.”
Stappen maken met BIM.
Het gaat hard met de digitale ontwikkelingen in
de sector. Digitalisering helpt ons verder in het
gehele bouwproces, van ontwerp tot en met
beheer. Het is uitgegroeid tot een vitale productiefactor.
Ontwerpen, toetsen met virtual reality,
rekenen aan complexiteit, simulaties, serious gaming,
parametrisch ontwerpen, plannen, digital
twinning, uitvoeren, controleren… er wordt
steeds meer mogelijk. Ook bij het onderhoud
van installaties, zoals planningen en predictive
maintenance, speelt digitalisering een steeds
grotere rol. “Toch zijn er in de recente ‘digimonitor’
nog grote verschillen tussen de verschillende
clusters in de sector en ook in de mate van
digitale volwassenheid”, signaleert Tan. “Cruciaal
is dat er niet alleen binnen de eigen organisatie
wordt geïnvesteerd, maar juist ook in horizontale
ketens. Daar speelt het programma digiGO
een belangrijke rol, samen met BIM Loket.”
NEXT LEVEL:
FEDERATIEF DATA DELEN
De volgende digitale golf-uitdaging komt er alweer
aan. Naar verwachting zal deze ons verder
helpen om samen slimmer en sneller te werken
in de bouwsector. We zijn inmiddels wel gewend
aan het versturen van digitale informatie
van systeem naar systeem. De volgende stap
heet ‘federatief data delen’, een applicatie waaraan
hard wordt gewerkt binnen het programma
Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving (DSGO).
Tan: “Bij federatief data delen wordt informatie
uit een applicatie van onderneming A – onder
voorwaarden – beschikbaar gesteld aan een applicatie
van onderneming B. Een export maken
(bijvoorbeeld in PDF), deze inpakken en digitaal
26

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
‘Mensen zijn én blijven
van vitaal belang bij
digitale samenwerking’
Digitalisering is een belangrijke voorwaarde om de grote maatschappelijke opgaven op te lossen.
verzenden om deze vervolgens weer uit te pakken
en te importeren behoort dan tot het verleden.
Data blijven bij de eigenaar (de bron) en
de gebruiker kan deze ophalen wanneer nodig.”
GOEDE AFSPRAKEN
Hiervoor moet de ‘Digital Trust’ wel goed geregeld
worden. De data mogen immers alleen
in handen komen van de juiste partij en uitsluitend
worden ingezet voor de beoogde doeleinden.
Ook over datamodellen en de inhoud
van digitale transacties moeten goede afspraken
worden gemaakt. “Federatief data delen
is de nieuwe stap in de aanpak van de steeds
groter wordende maatschappelijke opgaven”,
daarvan is Tan overtuigd.
DIGITAL SAVVY
“De digitalisering gaat hard en helpt ons zeker
verder, maar laten we niet vergeten de mensen
mee te nemen in deze ontwikkelingen.
Mensen zijn en blijven van vitaal belang. ‘Digital
Savvy’ – het slim gebruiken van digitale
mogelijkheden – wordt een kerncompetentie
voor iedereen die samenwerkt binnen de
ontwerp-, bouw- en technieksector.”
SAMEN MET DE SECTOR
Dat maakt het belangrijk om het DSGO te
ontwikkelen samen met de sector. “Een representatieve
vertegenwoordiging in het programma
is essentieel”, besluit Tan. “We zijn
hiervoor op zoek naar partijen die zich hierdoor
aangesproken voelen.” ■
Samen werken aan een digitale gebouwde omgeving.
Roger Tan: ‘De volgende stap heet ‘federatief
data delen’.
Overkoepelend overzicht en inzicht.
27

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Tekst | Roel van Gils Beeld | Liemar
Meer rendement met
een branchegericht
ERP-systeem
Liemar hanteert een top-downbenadering als het gaat om het beheersen van bedrijfsprocessen en projecten.
Al 35 jaar ontwikkelt Liemar branchegerichte ERP-software met een sterke focus op de staalbouw.
Het Nederlandse softwarehuis toont aan dat ERP-software niet alleen geschikt is voor grote
bedrijven, maar dat het potentieel juist ook voor de kleinere staalbouwers gigantisch is. Een
gesprek met directeur Jan van Hapert en salesmanager Niels Oudenaarden over het in eigen huis
ontwikkelde ERP-systeem LiemarX.
28

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
‘Met een druk op de
knop is alle relevante
informatie beschikbaar’
Klanten geven heel duidelijk aan dat ze, sinds ze met LiemarX werken, meer omzet draaien zonder dat ze
nieuwe mensen hoeven aan te werven.
Liemar houdt zich uitsluitend bezig met de ontwikkeling
van ERP-software. “De grootste verdienste
van een ERP in het algemeen en LiemarX
in het bijzonder zit hem in de integratie
van verschillende modules om bedrijfsprocessen
en projecten aan te sturen en te beheersen”,
begint Van Hapert. Wanneer is een ERP
interessant? “Bijvoorbeeld als je veel verschillende
softwareprogramma’s hebt draaien die
ook nog eens met veel moeite aan elkaar zijn
geknoopt. Natuurlijk, je ontkomt niet aan een
tekenpakket en een boekhoudprogramma,
maar alle overige informatie kun je prima uit
één softwareprogramma halen: een ERP. Dat
leidt onherroepelijk tot meer rendement.”
ONDERDEEL VAN DE
TOTAALAANPAK
“Onze klanten geven heel duidelijk aan dat ze,
sinds ze met LiemarX werken, meer omzet
draaien zonder dat ze nieuwe mensen hoeven
aan te werven”, vervolgt Van Hapert. “Natuurlijk
verloop wordt heel gemakkelijk met
automatisering opgevangen. Een mooi voorbeeld
daarvan is Meco Metal. Zaakvoerder
Harry Seijkens zocht bewust naar een totaal
geïntegreerd ERP-systeem om zijn beoogde
lean-filosofie te implementeren. Gezamenlijk
hebben we een compleet andere methodiek
opgezet voor het aansturen van de fabriek en
het beheersen van zowel de bedrijfsprocessen
als de projecten. Dat is waar wij in excelleren
en wat onze software uniek maakt.
LiemarX is onderdeel van de totaalaanpak om
meer rendement te behalen. Meco Metal is
daar het levende bewijs van.”
FUNDAMENTEEL ANDERE
BENADERING
Liemar hanteert volgens Oudenaarden een
top-downbenadering als het gaat om het beheersen
van bedrijfsprocessen en projecten.
“Om van hieruit specifieke ondersteuning te
bieden aan de verschillende afdelingen en
ze van de juiste informatie te voorzien. Dat
is fundamenteel anders dan de gebruikelijke
bottom-up aanpak. Door onze conceptuele
insteek en specifieke benadering zie je dat
onze software juist ondersteunend werkt. ❯
29

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Het voordeel van een branchegericht ERP-systeem is dat er geen enorme investeringen benodigd zijn in het voorproces. Liemar neemt de angst voor het ‘onbekende’ weg
en neemt alle risico’s uit handen.
Met een druk op de knop is alle relevante
informatie beschikbaar. Gebruikers worden
geen slaaf van de software en worden er ook
niet door belemmerd. Sterker nog, je komt
zelfs in een continu verbeteren cyclus met elkaar.”
Van Hapert vult aan: “Organisatorisch
hoef je het wiel ook niet opnieuw te gaan
uitvinden. Onze software bevat een template
voor de inrichting van de complete organisatie
gebaseerd op de knowhow van tig andere
gebruikers uit de branche.”
MARKTVERBREDING
LiemarX leent zich volgens Oudenaarden ook
uitstekend voor toepassing in sectoren waar
een staalcomponent onderdeel is van de totaaloplossing.
“Bijvoorbeeld bedrijven die zich
richten op de industriebouw, waarbij complete
projecten aangenomen worden, inclusief onder
andere het betonwerk, de beplating, etc. De beheersaspecten
en projectdynamiek zijn identiek,
en door de conceptuele top-downbenadering
kunnen ook deze scope-delen tot in de puntjes
met Liemar onder controle worden gehouden.”
DANKBAARHEID
Liemar werkt voortdurend samen met klanten
aan de nieuwste oplossingen die daarmee
direct in de praktijk worden getest. “Wij investeren
jaarlijks meer dan 25% van onze omzet
in nieuwe ontwikkelingen waarvan al onze
klanten profiteren. Daarmee bieden we de garantie
voor een optimale continuïteit van hun
informatiesysteem”, zegt Van Hapert. “Het
voordeel van een branchegericht ERP-systeem
is bovendien dat er geen enorme investeringen
benodigd zijn in het voorproces. Wij nemen de
angst voor het ‘onbekende’ weg en nemen alle
risico’s uit handen.” Oudenaarden, die zelf vele
jaren ervaring heeft in projectbeheersing en
projectcontrolling in binnen- en buitenland en
dus als geen ander weet waar een ERP aan moet
voldoen, tot besluit: “Wij helpen met LiemarX
processen en projecten snel onder controle
te krijgen. Heel recent hebben we nog een
klein bedrijf met een handvol medewerkers
aangesloten. De eigenaar ziet LiemarX als een
geschenk uit de hemel, heeft opeens volledige
controle en inzicht in uren, planning, kosten en
opbrengsten. Het brengt het bedrijf zo’n stap
verder. Je voelt de dankbaarheid gewoon.” ■
‘Wij investeren jaarlijks
meer dan 25% van
onze omzet in nieuwe
ontwikkelingen’
LiemarX leent zich ook uitstekend voor toepassing in
sectoren waar een staalcomponent onderdeel is van
de totaaloplossing.
30

www.rijbroekvloeren.nl
STRONG FOUNDATIONS.
SOLID FUTURE.
Franki Foundations heeft sinds 1909 een wereldwijde
ervaring in ontwerpen, bestuderen en uitvoeren
van geoptimaliseerde funderingsoplossingen
op maat voor uw projecten.
Franki Foundations nv
Avenue Edgard Frankignoul 2 - 1480 Saintes
mail@ffgb.be | www.ffgb.be
Al ruim 20 jaar dé
specialist als het gaat
om vloerrenovatie
VAN RIJBROEK VLOEREN
TOONAANGEVEND SINDS 1976
GIETVLOEREN
VAN RIJBROEK
VLOEREN
0413 - 265055 info@rijbroekvloeren.nl
De vloer vlak
is ons vak !
Gietdekvloeren
Zandcementvloeren
Zwevende vloeren
www.egalizer.nl
info@egalizer.nl
073-548 24 87
“GIETDEKVLOEREN:
DE BASIS VOOR ELKE VLOERAFWERKING”

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Tekst | Roel van Gils Beeld | Kersten, ISD
‘THE FUTURE
IS CURVED’
Naturalis in Leiden.
Als het aan Kersten ligt, is de toekomst curved. De specialist in gebogen staal- en
aluminiumconstructies is actief op verschillende continenten en heeft een indrukwekkend portfolio
met onder meer de Burj Khalifa en de Opus in Dubai, en dichter bij huis de gevels van Naturalis in
Leiden en die van het hoofdkantoor van L’Oreal in Parijs. Alle masterpieces worden volledig
3D geëngineerd in HiCAD van ISD. Een bewuste keuze.
Kersten is marktleider in de productie van
gebogen componenten in staal en aluminium.
“We zijn in 1960 in Wanssum aan de Maas gestart
als scheepsreparateur met een specialisme
in de buigtechnologie”, begint Mike Minten,
Managing Director van Kersten Nederland.
“Dat specialisme vormt nu al vele decennia
onze corebusiness. Vanuit inmiddels vier productielocaties
in Nederland, Duitsland, Polen
en de Verenigde Arabische Emiraten werken
we aan de meest unieke gebogen componenten
voor toepassing in de architectuur, offshore,
mobility en apparatenbouw.”
SCHAKELEN TUSSEN 2D EN 3D
AutoCAD was vele jaren de norm bij Kersten.
“Omdat we steeds meer met 3D-constructies
te maken kregen, hebben we in 2009 de wens
uitgesproken om te investeren in een 3D-tekenprogramma”,
zegt Marc Wijnhoven, Team
Leader Project Engineering. “In AutoCAD was
het lastig en vooral veel werk om 3D-constructies
inzichtelijk te krijgen. Daarom hebben we
degelijk onderzoek gedaan en verschillende
programma’s onder de loep genomen. HiCAD
kwam daarbij als beste uit de bus. Vooral vanwege
de praktische benadering van constructies
en de mogelijkheid om heel snel tussen 2D en
3D te schakelen. Complexe contouren zijn soms
lastig te bematen. Door de combinatie 2D/3D
kunnen we bijvoorbeeld hulplijntjes aanbrengen
in de tekening, zodat de maatvoering voor de
productieomgeving altijd duidelijk is. Daarmee
worden de foutmarges aanzienlijk verkleind.”
PERFECTE ONDERSTEUNING
Een ander sterk punt van HiCAD is volgens
Wijnhoven de support vanuit ISD Benelux.
“We kunnen rekenen op een perfecte ondersteuning
door professionals uit de praktijk met
32

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
“HiCAD blinkt uit in de praktische benadering van constructies en de mogelijkheid om heel snel tussen 2D en
3D te schakelen”, aldus Marc Wijnhoven, Team Leader Project Engineering bij Kersten.
The Opus in Dubai.
kennis van zaken. De lijnen zijn kort, ook richting
de programmeurs in Duitsland. Als we bijvoorbeeld
bepaalde functionaliteiten missen,
wordt dit serieus opgepakt en vaak in een volgende
update meegenomen.” Inmiddels is Hi-
CAD ook uitgerold in de vestiging van Kersten
in het Midden-Oosten. “Het programma is hier
goed ontvangen en bewijst absoluut zijn meerwaarde”,
weet Minten. “Voor architectonische
staalbouw is het Midden-Oosten immers het
walhalla. Architecten worden niet geremd in
hun creativiteit; het kan niet uitdagend genoeg.
De kunst is om het ontwerp van de architect
in stand te houden en te vertalen naar werkbare
productietekeningen. Zonder HiCAD is
dat onmogelijk. Zo hebben we bijgedragen aan
vele verschillende gebouwen van de Expo2020
in Dubai, zoals de complexe vormen van de
prestigieuze Al Wasl Dome.”
Ook de gevels van Naturalis in Leiden en de
uitbreiding van het hoofdkantoor van L’Oreal
in Parijs komen uit de koker van Kersten. “Met
name die laatste is uitzonderlijk vanwege de
ogenschijnlijk vrije vorm van gebogen buizen,
knooppunten en strips, vervaardigd uit staal en
aluminium. Ieder onderdeel is uniek”, zegt Wijnhoven.
“Het is een mooi voorbeeld van een
project waarin staal en aluminium elkaar heel
goed versterken in de gevelbouw en waarin Hi-
CAD opnieuw zijn meerwaarde bewijst.” ■
‘De kunst is om het ontwerp van de architect in
stand te houden en te vertalen naar werkbare
productietekeningen’
Al Wasl Dome in Dubai.
33

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Tekst | Philip Doutreligne Beeld | iTheses
Automatisatie en digitalisering bij de productie van
prefab beton:
Van ad-hoc-oplossingen
naar geïntegreerde
processen
Het werk op de bouwplaats evolueert steeds meer van het op elkaar stapelen van stenen naar het
snel en efficiënt monteren van prefab elementen. Dit heeft geleid tot het automatiseren van diverse
productieprocessen om aan de stijgende vraag naar prefab beton te kunnen voldoen.
CarrousselPlanner gekoppeld aan Tafelplotter en Tafeloverzicht.
34

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
NOG WERK AAN DE WINKEL
Het individueel automatiseren van bepaalde
processen op zich is lang niet voldoende. De
intelligente doorstroming van data en de integratie
van alle voorbereidende, productie- en
logistieke processen maakt pas het verschil.
We hadden hierover een gesprek met Rony
Verlee, zaakvoerder van i-Theses. Het Lokerse
softwarebedrijf is ontwikkelaar van de
PreCastOffice software voor het ontwerpen
van elementen in gewapend en voorgespannen
beton en voor de automatisering van de
bijhorende bedrijfsprocessen. Met PreCast-
Office wordt de uitwisseling van vitale data
binnen de bedrijven gestroomlijnd. Intussen
worden haar BIM-, CAD- en Planningsoplossingen
toegepast in meer dan 20 landen.
EERST DE STUDIE- EN
PLANNINGSDIENST
Verlee: “Het ‘future-proofen’ van een prefab
betonfabriek moet eigenlijk beginnen bij de
studie- en planningsdienst. ❯
‘Onze oplossingen worden toegepast in meer
dan 20 landen’
BIM kleurenpresentatie productiestatus vloeren en kolommen.
‘Een doorgedreven automatisering van het ontwerp- en productieproces
met naadloze doorstroming van data is de sleutel tot succes’
Met de i-Theses ProjectManager houdt u het overzicht, van thuis uit of vanaf kantoor.
35

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Hier worden immers data gegenereerd die
later in het proces worden gebruikt voor
productie, kwaliteitscontrole, stockbeheer,
logistiek en administratieve afhandeling. Met
behulp van onze PreCastOffice geïntegreerde
softwareoplossing worden deze data beschikbaar
gemaakt zonder extra workload op de
planningsafdeling. PreCastOffice ondersteunt
Unitechnik, XML/PXML, HPGL, … tot en met
heel specifieke uitwisselformaten.”
DATA SLECHTS ÉÉNMAAL
INVOEREN
“Bij veel beton producerende bedrijven wordt
nog te vaak gebruik gemaakt van afzonderlijke
softwarepakketten, enkel en specifiek gericht
op ontwerp, productie of administratie. Hierdoor
moeten veel taken en data herhaaldelijk
ingevoerd worden. Dit is een tijdrovende en
foutgevoelige activiteit. De grote merite van
onze PreCastOffice software zit ‘m in het feit
dat alles in één enkele flow wordt ondergebracht”,
aldus Verlee.
Sinds de opkomst van BIM is de noodzaak van
een intelligent beheer alsook een vlotte doorstroming
van data nog duidelijker geworden.
Data laten een heldere communicatie toe tussen
de verschillende bouwpartners. Dat elke
betrokken partij van dezelfde data gebruik kan
maken, onder andere via de Cloud, reduceert
alvast sterk de foutkans.
DE VELE VOORDELEN
VAN EEN DIGITALE EN
GEAUTOMATISEERDE AANPAK
Verlee: “Met onze geïntegreerde software
kunnen prefab betonbedrijven hun projecten
beheren en plannen. Het volledig proces vanaf
verkoop over ontwerp, engineering, productieplanning,
aansturing van machines, logistiek,
levering en facturatie wordt geautomatiseerd
zonder dat gegevens manueel ingevoerd hoeven
te worden. Dit voor zowel vloeren, trappen,
balken als kolommen en binnenkort ook
voor wanden….” De voordelen van een dergelijke
aanpak op een breder front zijn dan
ook niet mis: een grotere snelheid van werken,
minder vergissingen, minder mankracht, het
vermijden van potentieel foutgevoelige manuele
taken, het besparen van grondstoffen door
minder afval dankzij doorgedreven automatisering
in de productie, de reductie van CO 2
-
uitstoot, een tijdige en correcte levering, ….
“Ook tijdens de pandemie, met talloze quarantaines
en thuiswerk tot gevolg, konden onze
klanten hun productie bestendigen door van
thuis uit een vinger aan de pols te houden”,
aldus Verlee. “Bijvoorbeeld via onze webgebaseerde
PlanDesk modules en ons internet gebaseerde
licentiemodel, waardoor onze klanten
hun productie op peil konden houden.” ■
‘Met onze geïntegreerde software kunnen prefab betonbedrijven hun
projecten beheren en plannen’
Quality Control WallPanel.
36

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Informatie over producten kan eenvoudig worden gedeeld.
‘De gebruiker bepaalt zelf
hoe hij de informatie
geordend wil hebben’
Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | ZeeBoer
Oplossingen in PIM en BIM
EFFICIËNT BEHEER VAN
INFORMATIESTROMEN
Het blijft een uitdaging om de productinformatie binnen een bedrijf efficiënt te beheren. Hoe
zorgvuldig de informatie voor website, documentatiemappen, adviestools en productinformatie ook
wordt opgeslagen in allerlei databases, in elk bedrijf gaat het regelmatig mis. Hoe voorkom je dat
iemand versie drie van een bestek gebruikt, terwijl er al een zesde versie in omloop is?
38

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Het programma is uiterst gebruiksvriendelijk.
Peter Veldhuizen, algemeen directeur van Zee-
Boer, kent het probleem als geen ander. Sterker
nog, om het probleem voor eens en altijd uit
de wereld te helpen, ontwikkelde ZeeBoer al in
de negentiger jaren de digitale bestekservice en
in 2000 werd hier het PIM-systeem aan toegevoegd.
Zo ontstond een totaal cloud-softwarepakket
– speciaal afgestemd op de bouwsector
– waarmee producten en assets efficiënt en
doeltreffend beheerd kunnen worden.
CONTINUE ACTUALISATIE
“Tot het begin van deze eeuw waren we
vooral bestekschrijvers”, vertelt Veldhuizen.
“Bestekspecificaties moesten niet alleen goed
geschreven worden, ze moesten ook continu
worden aangepast. Om te garanderen dat iedereen
uitsluitend de laatste versie zou gebruiken,
ontwikkelden we Utopis Platform,
een Product Informatie Managementsysteem,
kortweg ‘PIM’. Met deze tool kunnen informatiestromen
keurig worden gecategoriseerd
en veilig worden opgeslagen in de cloud. De
gebruiker geeft hierin zelf aan hoe hij de informatie
geordend wil hebben. Per artikel,
product, project of systeem? Voor de handel,
marketing, sales of consultancy? Je kunt met
ons PIM alle kanten op. De gegevens worden
bovendien continu geüpdatet.”
VAN PIM NAAR BIM
Een belangrijke feature van de software is de
BIM-koppeling, waarmee eenvoudig gekoppeld
kan worden aan de vele softwarepakketten die
in het BIM-landschap in omloop zijn. Veldhuizen:
“De fabrikant kan in dit geval zijn assortiment
en oplossingen opnemen in de BIMsoftware,
waardoor deze voorhanden is voor
alle medegebruikers. Het is ook te koppelen
aan ETIM zoals Revit en Archicad.”
INTENSIEVE BEGELEIDING
Op dit moment maken zo’n 120 merken – afkomstig
uit alle bouwsectoren – gebruik van
de software. Dankzij de softwareproducten
verloopt het documentenbeheersysteem binnen
deze bedrijven probleemloos en aanzienlijk
eenvoudiger. “Het lijkt misschien een grote
stap”, begrijpt Veldhuizen, “maar ZeeBoer
neemt de bouw, implementatie en afstemming
op de specifieke doelgroep voor haar rekening.
Daarna volgt er een uitgebreide uitleg
voor iedereen die met de software gaat werken.
We leren hoe bestekken, producten en
plaatjes kunnen worden ingevoerd. Hierdoor
komt iedereen er al gauw achter dat PIM geen
mammoettanker is, maar juist een praktisch en
uiterst gebruikersvriendelijk systeem. Iedereen
die ermee wil werken, kan ermee werken.
Het delen en verspreiden van kennis en kunde
wordt opeens heel gemakkelijk. Dat kan bovendien
al snel. Voor de volledige installatie van
PIM staat slechts een halfjaar tot een jaar.” ■
Peter Veldhuizen: ‘Het lijkt een grote stap, maar
bouw, implementatie en afstemming op de
doelgroep worden geregeld’.
39

DESIGN TO BUILD
COMPETENCE IN PRECAST
De beste oplossingen voor uw prefabprojecten
> Geautomatiseerde workflows om ontwerp- en detailleringsprocessen te versnellen
> Geautomatiseerde creatie van werkplaatstekeningen en productiegegevens
> Kwaliteit gegarandeerde data voor ERP en MES
LEER MEER:
allplan-precast.com
Sneller
en beter
rekenen met
MatrixLigger
DOORBREEK VEROUDERDE
OPLOSSINGEN MET MATRIX
SOFTWARE
Maak kennis met onze nieuwste oplossingen tijdens onze
seminars en demo’s.
Kijk op: www.matrix-software.nl/agenda voor locaties en data.
Beter BIM-men
met IC-Prefab
voor Revit
Softwareoplossingen voor constructeurs, betonfabrieken, staalbouwers en kozijnfabrieken - www.matrix-software.nl

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Tekst | Johan Debaere Beeld | SK Rapid Wien, Willy Berré, Dimitri Lamour
De prefab-branche groeit
sneller dan ooit tevoren
Ook in de komende jaren zullen nog heel veel gebouwen gerealiseerd worden en daarbij
wordt meer en meer gebruik gemaakt van prefab elementen. De prefab-branche groeit
sneller dan ooit tevoren en producenten moeten alle zeilen bijzetten om alles tijdig te kunnen
ontwerpen en produceren. Allplan Precast – een fusie van Allplan en Precast Software
Engineering – ontwikkelt softwareoplossingen die het ontwerp, de werkvoorbereiding en het
BIM-management van prefab betonelementen aanzienlijk vereenvoudigen en versnellen.
Met behulp van Planbar werd 490 m² aan prefab
wanden voor het wooncomplex ‘Talards’ in St. Malo
getekend en geproduceerd. (Beeld: Dimitri Lamour)
42

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
De Franse firma SPL gebruikte de Planbar software voor het ontwerp en de productie van schuine wanden voor
het project Identity in Rennes. (Beeld: Willy Berré)
‘Door het bundelen
van de krachten
is een naadloos
geïntegreerde
BIM-workflow
van ontwerp
tot constructie
mogelijk’
Experts in de bouw voorspellen dat het gebruik
van prefab elementen in de sector in de komende
jaren alleen maar zal toenemen. Geïndustrialiseerd
bouwen met prefab betonelementen
zal zelfs sneller groeien dan eender welke andere
methode. Dat is niet verwonderlijk, als men
weet dat aannemers op die manier efficiënter
en nauwkeuriger kunnen werken, de doorlooptijden
korter worden en minder geluid en stof
op de bouwplaats optreden. Andere sterke
punten zijn de enorm hoge betrouwbaarheid
op het vlak van kosten- en tijdsplanning en het
feit dat beton bestaat uit 100% natuurlijke materialen
en bijna volledig recyclebaar is. Om de
stijgende vraag het hoofd te bieden, moeten
bedrijven uiteraard inzetten op het productiever
maken van hun bedrijfsprocessen door te
investeren in digitalisering. Daarvoor kunnen
ze een beroep doen op de specialisten van het
Competence Center Allplan Precast, waarin
Allplan en Precast Software Engineering sinds
juni vorig jaar de krachten bundelen en een
naadloos geïntegreerde BIM-workflow mogelijk
maken. Van ontwerp tot constructie.
ALLPLAN PRECAST
Allplan Precast biedt voor elke projectfase geschikte
software, waardoor producenten van
prefab elementen de efficiëntie en nauwkeurigheid
op de werkvloer naar een hoger niveau
kunnen tillen. Zo is Planbar wereldwijd één van
de meest toegepaste 3D CAD-oplossingen
voor het efficiënt en snel ontwerpen van alle
soorten prefab elementen: wanden en vloeren,
maar ook structurele elementen, zoals trappen
of kolommen. Dit softwarepakket is eenvoudig
aan te leren en intuïtief te bedienen. Werken in
3D is met dit programma even eenvoudig als in
2D. Met TIM | Work krijgt men een werkvoorbereiding
in 3D, directe toegang tot alle projectinformatie
en een geavanceerd kwaliteitsgarantie.
TIM | Flow automatiseert en versnelt
de informatiestromen tussen ERP, CAD, MES
en BIM systemen. Dankzij een mobiele App
heeft de gebruiker alle realtime data steeds
beschikbaar, waar hij zich ook bevindt. Overzichtelijke,
gedetailleerde dashboards zorgen
ervoor dat de gebruiker sneller de juiste beslissingen
kan nemen. Er is echter meer, want de
ervaren experts kunnen bedrijven ook begeleiden
om hun prefab processen te digitaliseren.
IN DE PRAKTIJK
De softwareoplossingen van Allplan Precast
worden intussen met succes door heel wat
firma’s wereldwijd gebruikt voor het ontwerp
en de productie van prefab betonelementen.
Dat geldt ook voor het Franse bedrijf Société de
Préfabrication de Landaul (SPL), een specialist in
prefab wanden, met twee ontwerpbureaus en
twee ultramoderne productiefaciliteiten. Deze
firma gebruikt de Planbar software van Allplan
Precast voor de meest uiteenlopende, vaak
uitdagende en complexe prefab toepassingen.
Voor het gebouwencomplex Identity (Rennes)
van de hand van architectenbureau Blanchard
Marsault Pondevie ontwikkelde en produceerde
ze voor het eerst in haar geschiedenis schuine
wanden. Het hele project met in totaal 800 m²
aan schuine wanden nam een jaar in beslag – van
planning tot constructie. Voor het woonproject
‘Talards’ (St. Malo) met zijn 6 bouwlagen en 33
appartementen ontwierp en produceerde PSL
met behulp van de Planbar software 490 m² aan
prefab betonwanden met een heel opvallende
structuur. Dit gebouw is blootgesteld aan het
veeleisende zeeklimaat, waardoor rekening gehouden
moest worden met de invloed van zoute
lucht en een constant hoge luchtvochtigheid.
Een bijkomende uitdaging vormde de uitlijning
van de verticale voegen en de elementen tussen
de verdiepingen. ■
Allplan Precast biedt softwareoplossingen die de
efficiëntie en productiviteit in de prefab industrie
naar een hoger niveau tillen. (Allianz Stadion
Wenen; Beeld: SK Rapid Wien)
43

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
Tekst | Roel van Gils Beeld | Profity
BIM optimalisatie.
Software voor industriële
elementenbouwers
BIM is inmiddels aardig ingeburgerd in de bouwsector. Wat we nu zien, is dat het fenomeen
industrialisatie steeds grotere vormen aanneemt in de bouw. Er wordt zwaar geïnvesteerd in het
fabrieksmatig produceren van elementen die op de bouw alleen nog maar geassembleerd hoeven
te worden. Aan het woord is Henk Jan Nieuwenhuis van BIM4Production, een softwareomgeving
voor het aansturen van een productieproces vanuit 3D BIM-modellen.
BIM4Production is het resultaat van vele jaren
ervaring in de prefab beton, gevel- en staalbouw.
De software is ontwikkeld onder de
vleugels van moederbedrijf Profity. “Met Profity
geven we bedrijven in de sector grip op hun
projecten in zowel tijd, geld als kwaliteit”, legt
Nieuwenhuis uit. “Zie het als een uitgebreid en
branchegericht ERP-systeem voor toeleveranciers
in de bouwketen. Gedreven door krapte
op de arbeidsmarkt, de beoogde duurzaamheidsambities
en het verkrijgen van een efficiëntere
flow in het prefabricageproces wordt in de
bouwketen fors opgeschaald in automatisering
en robotisering. Daar spelen we juist met BIM-
4Production op in. Bedrijven kunnen met deze
software hun planning, productie en logistiek
vanuit 3D BIM-modellen efficiënt beheren.”
3D BIM-MODELLEN
BIM4Production wordt als zelfstandige software
op de markt gebracht. “Ook bedrijven
die niet met Profity ERP werken, kunnen met
BIM4Production de volledige flow in de fabriek
beheren vanuit de 3D BIM-modellen”, zegt
Nieuwenhuis. “Het platform beschikt in feite
over een universele stekkerdoos die koppelt
met software van derden. Het hart van onze
oplossing wordt overigens gevormd door de
Efficiënte planning.
44

THEMA SOFTWARE | AUTOMATISERING | DIGITALISERING
bestaande 3D BIM-modellen die we importeren
en verrijken met productie-informatie en
statusupdates. Elementen worden als het ware
grafisch beetgepakt en planning-technisch ontrafeld
voor een optimale aansturing van het
productieproces. De software regelt dus de
complete flow in de fabriek, van engineering
naar productie naar montage en planningtechnisch
weer terug. Tekeningen van onderdelen
of elementen worden dus pas definitief
gemaakt en geproduceerd op het moment dat
ze nodig zijn, dus niet volgens een abstracte
planning. De software ondersteunt namelijk
ook bij een efficiënt transport van de elementen.
Daarmee maken we ook een einde aan de
spreadsheetchaos en afroeplijsten op papier.”
VISUELE PRODUCTIEPLANNING
De productie en planning van alle soorten
industrieel geproduceerde elementen zoals
wanden en vloeren, houten of betonnen
onderdelen, raamkozijnen en zelfs complete
gevels kunnen via BIM4Production worden
aangestuurd. Nieuwenhuis: “Onze software
is operationeel bij diverse klanten, waaronder
Spaansen, leverancier van casco betonwanden
en -vloeren. Het bedrijf werkt aan tientallen
projecten tegelijkertijd. Al die projecten bestaan
uit honderden tekeningen met daarop
tienduizenden elementen die geproduceerd
moeten worden. Onze software gebruikt 3Dtekeninformatie
uit BIM-modellen om voor
al die tienduizenden elementen een visuele
productieplanning te maken. Vanuit die planning
stuurt de software daarna de machines of
robots aan die in de fabriek de daadwerkelijke
producten maken. Aan de hand van de visuele
planning van meerdere locaties en productiefases
is er dus altijd realtime inzicht in alle facetten
van een project en wordt er dus altijd per
project geproduceerd en geleverd wat nodig is
en wanneer het nodig is.”
Momenteel wordt er hard gewerkt aan een
BIM4Production platform. Dit wordt in Q2 van
dit jaar officieel gereleased. “Op dat platform
worden momenteel de eerste componenten
ontwikkeld. Zo zijn we bezig met een elementenapp
voor het inzien van alle benodigde
en gedetailleerde productie-informatie in de
werkplaats en op de bouw. Met de kwaliteitsmodule
op deze app sorteren we alvast voor
op de Wet kwaliteitsborging, om de kwaliteitsvraag
per element te kunnen registeren”, verklapt
Nieuwenhuis tot besluit. ■
‘Elementen worden als het ware grafisch
beetgepakt en planning-technisch ontrafeld
voor een optimale aansturing van het
productieproces’
Logisch transport.
Verbeterde productie.
45

BIM optimalisatie
Efficiënte planning
Verbeterde productie
Logisch transport
Met één informatiebron heb
je toegang tot elk onderdeel
van de prefabricatie.
Met onze software ben je
altijd en overal up-to-date
over de voortgang van je
productie.
Omdat de prefabricatie is
geautomatiseerd, produceer
je sneller en efficiënter.
Onze software ziet transport
als een vanzelfsprekend en
integraal onderdeel van jouw
productie proces.
Advertentie Beton en Staal.indd 1 23-02-2022 23:37
Foutloze projecten
beginnen met
PRO4ALL.nl

VEILIG & STERK
BREED INZETBAAR
HOGE PRODUCTIE
DUURZAAM
EMISSIE-ARM
woltmanrigs.com
+31 184 41 03 33
info@woltmanrigs.com

BETON EVENT
Tekst en beeld | Betonvereniging
Kennis delen, kennis opdoen en kennis maken
staat centraal
Kom naar het
Beton Event 2022
Het Beton Event vindt dit jaar plaats op dinsdag 14 juni 2022. De basis van het Beton Event is
kennis en toepassing van het materiaal beton. Een congres met vooraanstaande sprekers over de
laatste ontwikkelingen in de branche, gecombineerd met de beursvloer en netwerkmomenten
waar je kennis opdoet, kennis deelt en kennis maakt. Het evenement biedt aan alle partijen in de
bouwketen een platform!
‘Naast de kennissessies kunnen professionals uit de beton(bouw)sector
elkaar live ontmoeten op de ontmoetingsplaatsen van partners
en het welbekende netwerkplein’
De Betonvereniging, organisator van het
Beton Event, heeft dit jaar gekozen om het
evenement te organiseren in het voorjaar in
plaats van in de herfst.
BETON EVENT 2022
Helaas kon het Beton Event 2021 geen doorgang
vinden in verband met de toen geldende
maatregelen. Maikel Jagroep, directeur van
de Betonvereniging: “Dit jaar hebben wij er
na consultatie van onze leden voor gekozen
om het evenement te vervroegen en eerder
in het jaar te organiseren. Wij bemerken dat
de behoefte binnen de sector groot is om elkaar
te ontmoeten. Daarnaast is er toch enige
twijfel over de situatie in het najaar van 2022.
Daarom hebben wij gekozen om het evenement
in juni te laten plaatsvinden.’’
Dinsdag 14 juni openen de deuren van de Van
Nelle Fabriek te Rotterdam. Kennis delen, kennis
opdoen en kennis maken staat centraal. Een
actueel en inspirerend kennisprogramma getiteld
‘Panorama Beton, de Verdieping’ wordt
aangeboden gedurende de dag en in verschillende
speaker corners. Aan bod komen de thema’s
klimaatadaptatie, energietransitie, verstedelijking
en circulariteit. Naast de kennissessies kunnen
professionals uit de beton(bouw)sector elkaar
live ontmoeten op de ontmoetingsplaatsen
van partners en het welbekende netwerkplein.
UITREIKING BETONPRIJS 2021
De 22ste editie van de uitreiking van de Betonprijs
vindt dit jaar live plaats tijdens het
Beton Event 2022. Met het verplaatsen van
Beton Event 2021 verplaatste de uitreiking
voor de Betonprijs ook mee.
Voor de Betonprijs komen bouwwerken of -delen
(in de brede betekenis van het woord) in
aanmerking die in Nederland zijn gerealiseerd
door Nederlandse of buitenlandse bedrijven.
Ook projecten die door Nederlandse bedrijven
zijn gerealiseerd in het buitenland, kunnen
in aanmerking komen, met als voorwaarde dat
er een wezenlijke bijdrage moet zijn geweest
van Nederlandse betonexpertise. Er wordt gestreden
in de volgende categorieën:
• Bestaande bouw
• Civiele bouwwerken
• Duurzame bouw
• Grensverleggende bouw
• Utiliteitsbouw
• Woningbouw
• Toekomstprijs
48

BETON EVENT
TICKETS EN PRIJZEN
Tickets voor het Beton Event 2022 zijn te
koop op www.betonevent.nl. De tarieven
voor het event bedragen:
• Reguliere deelnemers: € 225,-
• Leden van de Betonvereniging: € 115,-
• Studenten: € 25,-
De eerste 200 tickets voor studenten worden
kosteloos aangeboden.
Kijk voor meer informatie over het Beton
Event 2022 op www.betonevent.nl ■
49

Tolweg 1,
3851 SL Ermelo,
Nederland
Tel: (+31) 0341 - 432112
info@bsebetonwerken.nl
www.bsebetonwerken.nl

Gyproc FireBloc
De eerste gipskartonplaat
die staal beschermt
Staalconstructies brandveilig
beschermen met gipskartonplaten?
Zeker! Met Gyproc FireBloc worden constructies zowel koker- als
vlakvormig eenvoudig beschermd. Uitgebreid getest en volledig
onderbouwd. Ervaar het zelf en vraag een Proefstuk aan of download
het vernieuwde Gyproc Brandboek via www.gyproc.nl/firebloc

DEN HAAG MONUMENT PLESMANDUIN
Tekst | Chris Elbers Beeld | Gyproc
GIPSKARTONPLAAT
brengt brandveiligheid
Plesmanduin op topniveau
Later dit jaar staat de oplevering gepland van Monument Plesmanduin, prachtig gelegen in de
groene Haagse wijk Duttendel. Het project omvat de renovatie en hoogwaardige transformatie
van een voormalig ministerie (tevens Rijksmonument) tot een ruim 60.000 m 2 tellend complex
met duurdere koopwoningen, starterswoningen en kantoorruimtes. Ignis Brandpreventie, een
dochteronderneming van GDS Bouwsystemen en Van de Wiel Complete Afbouw, voorzag in
opdracht van hoofdaannemer Van Wijnen de stalen hoofddraagconstructie van het complex
van een brandwerende bekleding. Daartoe maakte het bedrijf gebruik van Gyproc FireBloc, de
met glasvezel versterkte gipskartonplaat van Gyproc. Een bewuste keuze die zowel het beoogde
resultaat als de nodige voordelen opleverde….
Gipskartonplaten beschermen het staal in de plafondgalerij.
Tom van Engelen van Gyproc Nederland (links) en
Bart van Eijk van GDS Bouwsystemen (rechts).
Met de toepassing van Gyproc FireBloc binnen
de projectkaders van Plesmanduin heeft
Gyproc, onderdeel van Saint-Gobain en
marktleider op het gebied van gipsproducten
voor de binnenafbouw, een regelrechte primeur
te pakken. “Niet eerder werd voor het
brandwerend beschermen van een staalconstructie
gebruik gemaakt van een gipskartonplaat”,
zegt Tom van Engelen, manager marketing,
techniek en innovatie namens Gyproc
Nederland en tevens nauw betrokken bij de
ontwikkeling van FireBloc. “Vanuit de markt
klonk steeds vaker de voorkeur om dergelijke
klussen met een gemakkelijk te verwerken,
duurzaam en lokaal te betrekken product uit
te voeren. Dat heeft ons op het idee gebracht
om die behoefte middels een gipskartonplaat
in te vullen. Na flink wat innovatie- en testwerk
is daar eind 2020 uiteindelijk het voor
een groot deel uit gerecyclede materialen
bestaande Gyproc FireBloc uit geboren. Een
volwaardig Klasse A2-product waarvan de
kern ook bij hoge temperaturen intact blijft en
dat nagenoeg niet krimpt. Tegelijk kan het op
dezelfde frameloze manier worden verwerkt
als andere systemen. Bijscholen van de monteur
is dus niet nodig. Opgeteld bij de overige
52

DEN HAAG MONUMENT PLESMANDUIN
benefits maakt dat FireBloc tot de perfecte
oplossing. Om te beginnen tijdens dit geweldig
mooie project in Den Haag.”
BEWUSTE KEUZE
Die mening is ook Bart van Eijk toegedaan.
Als directeur van het vanuit 's-Hertogenbosch
opererende GDS Bouwsystemen, specialist op
het gebied van droge binnenafbouw en passieve
bouwkundige brandpreventie, blikt hij terug.
“Naast het geven van een stuk advies zijn we
door bouwbedrijf Van Wijnen gevraagd om het
droge afbouwpakket primair aan te vullen met
een brandwerende bekleding van de hoofddraagconstructie.
In totaal diende circa 1.000
vierkante meter staal met plaat te worden
bekleed. Met als uitgangspunt enerzijds de bestaande
regelgeving conform het Bouwbesluit
en anderzijds de eisen van de opdrachtgever
wat betreft de kritische staaltemperaturen en
de tijd dat de constructie bij brand intact moet
blijven, hebben we vanuit onze langdurige samenwerking
met Gyproc bewust en gericht
gekozen voor Gyproc FireBloc. Het is namelijk
zeer brandveilig, duurzaam en stootvast. Bovendien
is het product ook nog eens erg snel
en gemakkelijk te verwerken. Vooral dát gegeven
is voor ons doorslaggevend geweest. Verder
hoef je de platen dankzij het fraaie, gladde
oppervlak niet af te werken. Een extra kers
op de taart is dat je als afnemer met Gyproc
verzekerd bent van een uitmuntende garantie
en kunt rekenen op een solide ondersteuning
en begeleiding. Op persoonlijke titel, maar ook
in de vorm van een uitgebreid stuk documentatie,
zoals het speciale Gyproc Brandboek.
Dat is ook hier wederom gebeurd. Kortom,
met het eisenpakket van de opdrachtgever als
startpunt heeft Gyproc ons andermaal naar de
best passende oplossing gegidst.” ■
‘Niet eerder werd voor het brandwerend
beschermen van staalconstructies een
gipskartonplaat gebruikt’
PROFESSIONEEL KENNISNETWERK
Binnen het streven om kwalitatief
hoogwaardige oplossingen voor de
binnenafbouw te bieden, werkt het
vanuit Vianen actieve Gyproc Nederland
intensief samen met een 35 leden
tellend collectief van afbouwbedrijven.
Deze Gyproc Professionals onderscheiden
zich in de markt door vakmanschap,
kennis en garantie. GDS Bouwsystemen
is er één van. “We trekken al circa 10
jaar met elkaar op en vertalen onze
gezamenlijke expertise naar welkome
oplossingen en toegevoegde waarden op
de bouw”, aldus Van Engelen.
Brandwerende staalbekleding Gyproc FireBloc op project Plesmanduin te Den Haag.
53

DIEMEN ONDERDOORGANG OUDDIEMERLAAN
Tekst | Ramona Kezer Beeld | ProRail/Mobilis-Hegeman
Nieuwe onderdoorgang voor betere
doorstroom en meer veiligheid
Kunstwerk
onder het spoor
In opdracht van ProRail bouwt aannemerscombinatie Mobilis-
Hegeman momenteel de spooronderdoorgang Ouddiemerlaan
in Diemen. De oude spoorwegovergang zorgde voor gevaarlijke
situaties en oponthoud voor het verkeer. De bouw ging in
augustus 2020 van start en het project wordt begin 2023
opgeleverd.
De Ouddiemerlaan is een belangrijke ontsluitingsweg
voor Diemen, dat is omgeven door
veel wegen en sporen. Luuk van Hengstum,
projectmanager bij ProRail: “In de oude situatie
was er een overweg met aan weerszijden een
perron van station Diemen. Dit leverde beperkingen
op voor het treinverkeer en vertraging
voor het wegverkeer. Daarom is besloten deze
overweg te vervangen door een onderdoorgang.
Er was geen ruimte voor verplaatsen en
de gemeente wil het gebied verder ontwikkelen.
Daarom komt de onderdoorgang op de
plek waar de bestaande overweg lag.”
AANBESTEDING
Bij zo’n groot project spelen verschillende
belangen. Zo zijn naast ProRail ook de gemeente,
het ministerie van Infrastructuur en
Waterstaat en de NS betrokken. De plannen
werden samen met een ingenieursbureau
verder uitgewerkt. Van Hengstum: “Er heeft
een aanbesteding plaatsgevonden en in de
zomer van 2020 konden we het project gunnen
aan de combinatie Mobilis-Hegeman, die
veel ervaring heeft met dit soort projecten.
Kunstwerken, noemen wij dat. Zij vroeg de
vergunningen aan en startte met de aanleg
van een nieuw P+R-terrein en het verplaatsen
van de overweg. Hiervoor moest ook een
slingerweg worden aangelegd. Vervolgens is
het spoordek gebouwd en ingereden tijdens
een buitendienststelling van het spoor en
werd gestart met de bouw van de tunnel. Tot
slot volgt nog de afwerking met liften, fietsenrekken,
tegels en bankjes en een ecologische
zone langs het spoor. Begin 2023 wordt de
nieuwe onderdoorgang in gebruik genomen.”
De start van het project viel ongeveer gelijk
met het moment dat corona in ons land opdook.
Jaap van Beek, projectmanager van
uitvoerend aannemerscombinatie Mobilis/
Hegeman: “Vooral in de voorbereidings- en
ontwerpfase had het thuiswerken aanzienlijke
impact. We zijn er trots op dat we deze fase
toch goed konden doorlopen. In de uitvoering
spelen deze uitdagingen minder een rol.”
ONVEILIGE SITUATIES
De nieuwe onderdoorgang heeft ook een
stationsfunctie. Er komen perrons, een stationsplein,
liften, trapopgangen en poortjes van
NS inclusief bekabeling en beveiliging. Om te
zorgen voor een mooie, groene helling, worden
de tunnelbakken buiten het spoor verbreed.
In de onderdoorgang komen twee rijstroken,
een fietspad en een voetgangerspad.
Van Hengstum: “Het werd steeds drukker op
die lijn en er moet veel schoolgaande jeugd
oversteken, dus dat zou voor onveilige situaties
kunnen zorgen. Daarom de keuze voor
een onderdoorgang.”
De onderdoorgang komt op de plek van de oude overweg.
Om overlast voor weggebruikers en treinreizigers
te voorkomen, werden tijdelijke voorzieningen
aangebracht tijdens drie buitendienststellingen
van een weekend. Van Beek: “Op
die momenten werd de overweg verplaatst na
het slopen van het perron, de perronkap en de
geluidschermen. Ook werden bouwkuip en palen
aangebracht onder het spoor en werd het
spoordek op zijn plek gereden. Onze partner
Volker Rail verzorgde in die weekenden al het
spoorwerk en alle werkzaamheden rond kabels
en leidingen, inclusief het verplaatsen van
de technische ruimte. We waren dan met ongeveer
honderd mensen tegelijk aan het werk. Dat
54

DIEMEN ONDERDOORGANG OUDDIEMERLAAN
‘Door de bijzonder
goede voorbereiding
verloopt dit project
soepel’
zijn wel spannende en belangrijke momenten:
de trein moet op maandagochtend toch weer
kunnen rijden. Als projectteam zijn wij er trots
op dat we dit succesvol hebben doorlopen en
ook ProRail was erg tevreden. Door de bijzonder
goede voorbereiding verliep dit soepel.”
Afgelopen september werd gestart met de
bouw van de tunnel zelf. Van Beek: “We lopen
structureel op schema en dat voor een project
met een looptijd van drie jaar van gunning tot
oplevering. Ook met de leveringen van materiaal
hebben we geen problemen. We bereiden
zaken goed voor en bestellen op tijd.” ❯
Links het P&R-terrein, in het midden de omgelegde Ouddiemerlaan en rechts de bouwput met stempels (stalen
buizen) van de onderdoorgang Ouddiemerlaan.
55

DIEMEN ONDERDOORGANG OUDDIEMERLAAN
Tijdens de buitendienststellingen werd 's nachts
doorgewerkt.
Werkzaamheden in uitvoering.
SUBSIDIE DUURZAAM BETON
Duurzaamheid speelt een grote rol in de bouw.
Bij dit project kwam subsidie vrij voor duurzaam
beton. Van Hengstum: “De aannemer
had ervaring met duurzaam geopolymeerbeton,
maar dat was nog niet uitontwikkeld. We
gebruiken de subsidie om op dit project geopolymeerbeton
te testen conform de nieuwe
conceptrichtlijnen voor bindmiddelen. Uiteindelijk
wordt dit type beton dan ook inzetbaar
voor andere partijen, waardoor zij ook hoger
scoren op het gebied van milieu-eisen. Ik verwacht
dat dit binnen enkele jaren een gangbare
betonsoort voor onze werken is.”
Vooralsnog zijn beide partijen erg tevreden over
de samenwerking. Voor Mobilis-Hegeman is het
ook niet de eerste keer dat ze zo’n project oppakt.
Eerder realiseerde de combinatie onder meer
onderdoorgangen in Assen, Bilthoven, Heiloo en
Elst. Van Beek: “Ik ben erg trots op mijn team en
de samenwerking met ProRail. We leveren hier
kwaliteit en werken veilig en op tijd. Ook vanuit
de omgeving krijgen we geen klachten, mede
door de goede communicatie van ProRail.” ■
Duurzaam beton dus, waarin cement is vervangen
door geopolymeren, die dezelfde
functie hebben als cement. Het winnen en
produceren van cement is immers hoog milieubelastend.
Toch zit er één minpuntje aan
deze innovatieve oplossing, vertelt Van Beek.
“Het lastige aan geopolymeerbeton is dat het
minder snel uithardt, waardoor de bekisting
langer moeten blijven staan. Gewoonlijk kun
je die na twee dagen weghalen, in dit geval na
vier. Ook kun je de gestorte vloer pas later belasten
met voertuigen, waardoor de logistiek
wordt beïnvloed. Beide betonsoorten zijn wel
na 28 dagen volledig uitgehard. In dit project
passen we het toe in de bovenste vloermoot.”
Inrijden van het spoordek.
‘Uiteindelijk wordt
dit type beton ook
inzetbaar voor andere
partijen’
De bouwput en aansluiting van het spoordek met de bouwkuip (damwanden en palen).
56

Always get
the job done
Wie meer werk heeft dan mensen kan bouwen op
Profimax. Wij hebben precies de professionals
die u zoekt. Eén telefoontje volstaat
voor vakmensen in dak & gevel,
bouw & techniek en solar.
Profimax matchgarantie
Klikt het niet dan hebben we meteen
een andere professional beschikbaar.
Vakmensen op alle niveaus
Van monteurs tot projectleiders.
Per direct beschikbaar
Altijd een flinke poule vakmensen.
Gekwalificeerd en gemotiveerd
Persoonlijke screening en opleiding.
Zo bouwen we aan onverwoestbaar
partnership. Wij staan klaar voor uw
volgende klus en we hebben er zin in!
profimax.nl

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Tullingh & Partners
Veelzijdig, slim en efficiënt
bouwen met
staalplaat-betonvloeren
Aanzienlijke gewichtsbesparingen, een minimaal betongebruik,
betere bouwkundige aansluitingen en een perfect afgestemde
logistiek en montage. Maar ook: kortere doorlooptijden
en lagere totale projectkosten. Niet voor niets vinden de
staalplaat-betonvloeren van Tullingh & Partners gretig aftrek in
transformatie-, renovatie-, nieuwbouw- en uitbreidingsprojecten.
“In de meeste projecten wordt de staalplaatbetonvloer
op basis van de gewenste overspanning
en draagkracht berekend. Daarbij wordt
helaas nog onvoldoende gekeken naar de details,
aansluitingen, logistieke processen en montagewijze”,
weet Charles van Oldenbarneveld.
“Tullingh & Partners doet dit anders. Op basis
van het constructieve (basis)ontwerp of eisenbestek,
de gewenste uitvoering én de logistieke
(on)mogelijkheden berekenen en selecteren wij
graag de meest geschikte vloeropbouw voor ieder
project. Inclusief bijbehorende plaattypes,
profileringen, profielhoogtes, staalplaatdiktes
en betonhoeveelheden. Welke belastingen,
brandeisen, thermische en akoestische waarden
gelden in een project? Hoe kunnen we de
gewenste overspanningen realiseren? En hoe
kunnen we mooie aansluitingen maken? Maar
ook: hoe worden de producten naar en op de
bouw vervoerd? Kan op de bouwlocatie met
een hijskraan worden gewerkt? Of moeten alle
onderdelen met de hand en via een normale
deur naar binnen worden gebracht? Onder
andere deze zaken resulteren in een uitvoeringsontwerp
op maat, op basis waarvan ook
de hoofddraagconstructie geoptimaliseerd kan
worden. Een win-win voor de opdrachtgever.”
MAATWERK PER PROJECT EN
VLOERVELD
Kenmerkend voor staalplaat-betonvloeren is dat
de geprofileerde staalplaat de verloren bekisting
en (veelal) buigwapening vormt. “De staalplaat
wordt gevuld met (gewapend) beton”, aldus
Van Oldenbarneveld. “Door extra wapening
toe te passen, kan eenvoudig een vrijdragende
vloer met hoge brandwerendheid gerealiseerd
worden.” Ten opzichte van bijvoorbeeld kanaalplaatvloeren
zijn staalplaat-betonvloeren veel
lichter, vertelt hij. “Bijvoorbeeld bij inpandige
wijzigingen of het optoppen van gebouwen is dit
een absolute pré, omdat in veel gevallen gebruik
kan worden gemaakt van de extra toelaatbare
belasting van de fundatie. Bovendien is voor de
montage aanzienlijk minder materieel nodig, wat
weer voordelen biedt op binnenstedelijke en
andere moeilijk bereikbare projectlocaties. Per
project en per vloerveld zoeken wij graag naar
het meest optimale ontwerp. Daarbij kan het
zelfs zo zijn, dat in één project meerdere typen
staalplaat-betonvloeren worden toegepast.”
ROYAL FLORAHOLLAND
Tullingh & Partners is een gewaardeerde partner
in transformatie-, renovatie- en uitbreidingsprojecten.
Ook worden de staalplaatbetonvloeren
regelmatig toegepast in de
nieuwbouw van parkeergarages, appartementengebouwen
en kantoren, vertelt Van Oldenbarneveld.
“Zeer bijzonder was de uitbreiding
van het kantoor van Royal FloraHolland in
Aalsmeer. Tegen het bestaande gebouw van
2.763 m 2 is een halfronde nieuwbouw van
2.288 m 2 gebouwd, met een transparante gevel.
In samenwerking met onze opdrachtgever
hebben wij een staalplaat-betonvloer geselecteerd,
waarvan zowel de hoogte als breedtes
perfect uitkomen. Dankzij ons ontwerp kon
de eerste verdiepingsvloer in 2,5 dag gemonteerd
worden. Vanaf de derde t/m vijfde verdieping
hebben we zelfs één vloerveld per dag
gerealiseerd. Meest bijzonder is echter dat het
ronde gebouw volledig uitgerust kon worden
met rechte staalplaat-betonvloeren.”
SINT-JOZEFKERK
Nog een mooi referentieproject is de transformatie
van de Sint-Jozefkerk in Hillegom
tot woon-zorggebouw. “Een uitdaging in dit
project was dat de staalplaat-betonvloeren
op hoogte gemaakt moesten worden”, aldus
Van Oldenbarneveld. “Al onze staalplaten,
wapening en beton moesten met de hand
naar binnen en op hoogte worden gebracht.
Als optimalisatie van het constructieve ontwerp
hebben wij voorgesteld om een stempel
onder de vloeren op te nemen, waardoor
een lichtere en lager geprofileerde staalplaat
gebruikt kon worden, met minder beton. Bovendien
hebben wij de aansluitdetails geperfectioneerd.
Op basis van ons uitvoeringsontwerp
is de staalconstructie herzien, waardoor
ook dit project beter, sneller en goedkoper
uitgevoerd kon worden.” ■
58

‘Per project en per vloerveld zoeken wij graag
naar het meest optimale ontwerp’
In de Sint-Jozefkerk in Hillegom zijn de staalplaat-betonvloeren op hoogte gemaakt.
De halfronde nieuwbouw van Royal FloraHolland in Aalsmeer is volledig uitgerust met rechte staalplaatbetonvloeren.
KENMERKEN EN EIGENSCHAPPEN
VAN DE STAALPLAAT-BETONVLOEREN
VAN TULLINGH & PARTNERS:
• Profielhoogtes van 16 tot 205 mm.
• Staalplaatdiktes van 0,5 tot 2 mm.
• Veelzijdig toepasbaar.
• Minimaal betongebruik.
• Relatief laag eigen gewicht.
• Overspanningen tot circa 6 m.
• Hoge toelaatbare belastingen.
• Opnemen van schijfwerking.
• Samenwerking met onderliggende
staalconstructie d.m.v. deuvels.
• Brandwerendheid tot 120 min.
59

Sint-Jozefkerk in Hillegom
Transformatie tot woonzorggebouw
+ Geïsoleerde begane grondvloer
+ Staalconstructie
+ Staalplaatbetonvloer incl. betonafwerking
MAATWERK
IS ONZE
KRACHT
VEELZIJDIG, SLIM
& EFFICIËNT BOUWEN.
Tullingh & Partners is de bouwspecialist van
(on-)geïsoleerde staalplaatbetonvloer, staalconstructie
en dak- en gevelbouw. Wij vertalen uw projectwens
naar een uitvoerbare toepassing. De specifieke
uitgangspunten van het project, zoals constructieve
en bouwfysische eisen, zijn onze focus. Door deze
aanpak engineeren en realiseren wij ieder onderdeel
op maat. Techniek tegen de juiste prijs! Dat is waar
wij voor staan.
www.tullingh.nl | info@tullingh.nl | +31 (0)85 130 34 36

Vakmanschap in
staalconstructies
info@mecometal.be
+32 (0) 11 278 627

HARDENBERG PLASTCHEM
Tekst | Roel van Gils Beeld | Buro De Haan
Integraal ontwerpen
en bouwen met technieken
uit de gaming-industrie
Buro De Haan hecht
veel waarde aan het
verbeelden van projecten.
Ruim zeven jaar geleden startte Arjan de Haan het gelijknamige Buro De Haan. Mede dankzij zijn
unieke filosofie op het ontwerp- en bouwproces en een fascinatie voor ‘continu beter bouwen’ telt
het architectuur- en IT-bedrijf inmiddels ruim tachtig (!) medewerkers. Buro De Haan ontwikkelde
een exclusief sharing-portaal en maakt dankbaar gebruik van technieken uit de gaming-industrie om
een gebouw volledig te beleven en tot in de puntjes te testen, nog voordat er één schop de grond
in gaat. Maar het bureau gaat nog veel verder dan dat. Een interessant gesprek met de aanstichter
van dit alles, zoals De Haan zichzelf omschrijft.
Uitdagingen op het gebied van klimaat en milieu,
een tekort aan ‘handjes’, meer prefabricage en
een grotere complexiteit van installaties maakt
dat we volgens De Haan op een andere manier
naar een ontwerp- en bouwproces moeten kijken.
“We hebben een grote fascinatie voor beter
bouwen en zijn van mening dat een integrale
aanpak essentieel is, inclusief het omarmen van
IT in de bouwkolom. Dat is ook de reden dat
we als bureau zo breed georiënteerd zijn. We
beschikken over planologen, architecten, engineers,
constructeurs, installatiespecialisten, IT’
ers en maatvoerders. Het stelt ons in staat om
niet alleen het volledige ontwerp in 3D te verzorgen,
met aandacht voor álle installaties, maar
het ontwerp ook te toetsen, te beleven en met
die input zelfs een prefab fabriek aan te sturen.”
INTEGRAAL ONTWERPEN
Deze manier van integraal ontwerpen heeft
Buro De Haan onder meer toegepast bij de
nieuwe fabriek van Plastchem in Hardenberg.
Het bestaande fabriekspand was volgens de opdrachtgever
uit zijn jasje gegroeid. “De nieuwe
fabriek moest dus groter worden, maar ook
moderner. Kenmerkend voor zo’n fabrieksgebouw
is eigenlijk dat de machinerie leidend is
en ook het overgrote deel van het budget inneemt.
Het nieuwe pand moest dus ontworpen
worden vanuit een optimaal ingericht productieproces,
daarbij rekening houdend met alle
stakeholders.” Via het in eigen huis ontwikkelde
sharing-portaal weet Buro De Haan dat uitstekend
te managen. “Software voor het delen van
documenten, 3D-modellen en planning bestaat
al langer, maar niet gebundeld in één portaal.
62

HARDENBERG PLASTCHEM
‘Als alle digitale seinen op groen staan,
kan de data uit het 3D-model zelfs
gebruikt worden om een
prefab fabriek aan te sturen’
De nieuwe fabriek van Plastchem in Hardenberg is door Buro De Haan integraal ontworpen.
Dat maakt ons sharing-portaal dus uniek. Niet
alleen wij als ontwerpende partij, maar ook alle
andere betrokken partijen, zoals installatiepartijen,
beton- en staalleveranciers tot zelfs de
leveranciers van de productielijnen en alle toebehoren,
werken met dezelfde data.”
GAMING-INDUSTRIE
“Als bureau hechten we veel waarde aan
het verbeelden van projecten”, vervolgt De
Haan. “We halen de gaming-industrie naar
de bouw, zodat via Virtual Reality digitaal
een gebouw beleefd kan worden en daarmee
het bouwproces wordt geoptimaliseerd. Dat
hebben we concreet gemaakt bij Plastchem.
De fabriek is volledig ‘gegamificeerd’. Via een
viewer kan men kan niet alleen het gebouw
digitaal doorlopen, maar ook alle machines en
installaties als het ware virtueel testen, doorsneden
maken, zaken opmeten, enz. Ook de
belanghebbenden vanuit de fabriek, van directeur
tot productiemedewerker, hebben dankbaar
gebruik gemaakt van deze technologie
om onvolkomenheden in het ontwerp vroegtijdig
te elimineren en het productieproces zo
efficiënt mogelijk in te richten. Voor ons als
bureaus absoluut een meerwaarde om onze
klanten en stakeholders op deze manier te
kunnen faciliteren. Aangezien je op voorhand
het complete bouwproces simuleert, kom je
tijdens de uitvoering eigenlijk nooit voor verrassingen
te staan. Ook mogelijke overlast
voor de omgeving komt veel eerder aan het
licht, waarop je tijdig kunt anticiperen.” ❯
Aangezien je op voorhand het complete bouwproces simuleert, kom
je tijdens de uitvoering eigenlijk nooit voor verrassingen te staan.
Buro De Haan maakt dankbaar gebruik van technieken uit de gaming-industrie om een gebouw volledig te beleven en tot in de puntjes te testen, nog voordat er één
schop de grond in gaat.
63

www.bdh.nl

HARDENBERG PLASTCHEM
‘We hebben een grote
fascinatie voor beter
bouwen en zijn van
mening dat een
integrale aanpak
essentieel is, inclusief
het omarmen van IT
in de bouwkolom’
FABRIEKSAANSTURING
Buro De Haan is voornemens om het digitale
sharing-portaal ook voor derden beschikbaar
te stellen. “Het was niet het initiële idee,
maar we zijn door diverse partijen benaderd
om het breed in de markt te zetten, ook voor
projecten waarvan wij niet de architect zijn.”
Dat het portaal van grote meerwaarde is,
blijkt ook wel uit het feit dat men bij Plastchem
liever met de viewer aan de slag ging,
dan met de fysieke tekeningen. “Op papier
kan een veiligheidshekje bijvoorbeeld wel
goed staan, maar door het digitaal te bekijken
krijg je er veel meer gevoel bij, kun je het in de
context plaatsen en moet een item misschien
juist iets worden opgeschoven of anders worden
gedimensioneerd”, geeft De Haan aan.
“En als dan eenmaal alle digitale seinen op
groen staan, kan de data uit het 3D-model
zelfs gebruikt worden om een prefab fabriek
aan te sturen. Zo stuurt een gedetailleerd
3D-model uit onze software de HSB-fabriek
van GroenPrefab volledig aan. Het resulteert
in een uiterst efficiënt productieproces met
minimale foutkansen. Dát is integraal ontwerpen
en bouwen in optima forma en in onze
ogen de enige manier om de bouwkolom naar
een hoger niveau te tillen.”
“Ben je nieuwsgierig geworden naar Buro
De Haan en lijkt het je leuk om mee te helpen
aan onze missie; Beter Bouwen? Dat komt
goed uit, want we hebben nog verschillende
vacatures open staan, dus neem een kijkje op
onze website.” ■
Kenmerkend voor zo’n fabrieksgebouw is eigenlijk dat de machinerie leidend is en ook het overgrote deel van het budget inneemt.
65

MECHELEN PARKEERTOREN DE EANDISTIP
Plaatsing van de kruisvormige gevelelementen.
Overzichtsbeeld van de bouwplaats.
Tekst | Philip Doutreligne Beeld | Interbuild
De Eandistip:
Parkeertoren moet leiden
tot meer duurzame
mobiliteit in Mechelen
Interbuild werd opgericht in 1980 en trad in 1998 toe tot Koninklijke BAM Groep. In België groeide
Interbuild uit tot een belangrijke en gerenommeerde gebouwenspecialist, vooral in het Vlaamse en
Brusselse Gewest. Interbuild staat gekend voor de realisatie van markante gebouwen, die de afgelopen
decennia mee de skyline hebben bepaald van onder meer Antwerpen en Brussel. In opdracht van
THV Keerdok Mechelen (Kairos - Montreal) realiseert ze momenteel parkeertoren Eandistip.
66

MECHELEN PARKEERTOREN DE EANDISTIP
‘De kruisvormige
gevelelementen
fungeren tevens als
draagstructuur voor
het gebouw’
Eandistip in volle opbouw.
GEMENGDE BESTEMMING
Eandistip is hoofdzakelijk bedoeld als parkeertoren
en omvat voor die functie 537 parkeerplaatsen
en 110 fietsenstallingen. Maar er
komen ook andere functies aan bod. Zo zijn
twee van de acht bovengrondse verdiepingen
bestemd voor kantoorruimte en een deel van
het gelijkvloers richt zich op de retail. De oppervlakte
bovengronds beslaat 13.310 m 2 , ondergronds
spreken we over 2.980 m 2 .
BEVORDEREN VAN DUURZAME
MOBILITEIT
Eandistip bevindt zich in Mechelen, meer bepaald
tussen de N16 en de Dijle, en is bedoeld
om de bestaande parkings op het Rode Kruisplein
en aan de Carrefoursite te vervangen.
Het project kadert hiermee in de ruimere
ontwikkeling van het Rode Kruisplein en vormt
een belangrijke schakel in het verder bevorderen
van een duurzame mobiliteit en een leefbare
infrastructuur, twee speerpunten van het
Mechelse stadsbeleid.
INTELLIGENT CASCO-ONTWERP
ZONDER HINDERLIJKE
KOLOMMEN
Het ontwerp, van de hand van POLO-Archipelago,
hanteert een intelligent cascoprincipe,
waardoor het flexibel, polyvalent
en aanpasbaar is. Zo kan aan de verschillende
bouwlagen, mocht dit in de toekomst nodig
blijken, een andere bestemming gegeven worden.
Dankzij zijn unieke en verrassende gevelstructuur,
in kruisvormige elementen, die
tevens als draagstructuur voor het gebouw
fungeert, bevinden zich op de parkeerdekken
Transport van de gevelstructuren.
zelf geen hinderlijke kolommen. Dit komt de
voornoemde flexibiliteit extra ten goede.
Pieter Swaegers, projectmanager bij Interbuild:
“Precies de opbouw van de kruisvormige gevelstructuur
hield voor ons een serieuze uitdaging
in. In totaal zullen 260 kruisvormige elementen
geplaatst worden, waarvan de meeste 5 X 4
m groot zijn en elk 14 ton wegen. Het gewicht
van bepaalde elementen loopt zelfs op tot 23
ton. Elk element bestaat uit 2 kruisen met bovenaan
een balksectie. Omwille van de grote
krachten en belastingen die deze elementen
zullen moeten opvangen, beslisten we om gebruik
te maken van naspanning. De plaatsing
van de gevelelementen zelf gebeurt binnen vrij
enge toleranties. Alle elementen moeten immers
perfect op elkaar uitgelijnd zijn om de nodige
naspanstrengen te kunnen aanbrengen.”
EEN EXPRESSIEVE EN
TOEKOMSTGERICHTE
ARCHITECTUUR
Het concept en de architectuur zijn zonder
meer verrassend te noemen. De gevels bestaan
volledig uit prominente kruisstructuren
in architectonisch beton, met als resultaat een
bijzonder ritmische, expressieve en herkenbare
look. Op de dakverdieping voorzagen de architecten
verder een publieke groene daktuin
en op een lager gelegen niveau een evenementenplein
met schitterend zicht op de historische
binnenstad. Op het vlak van milieuvriendelijkheid
werden alle gebruikte materialen
getoetst aan de TOTEM-duurzaamheidsmeter.
Waar nodig werden ze vervangen door meer
milieuvriendelijke versies. De ruwbouwwerken
werden opgestart in juli 2020 en de oplevering
is voorzien voor eind augustus 2022. ■
67

Tekst | Roel van Gils Beeld | Meco Metal
Belgische staalfabriek
is visitekaartje voor
lean manufacturing
De fabriek van Meco Metal is fors gemoderniseerd en voorzien van de nieuwste
machines, bruggen en lasposten. Ook de verlichting en luchtkwaliteit zijn optimaal.
Sinds de verzelfstandiging van Meco Metal in 2018 heeft de staalfabriek een ware metamorfose
ondergaan. De interne lay-out van de 75.000 m 2 grote productiefaciliteit is volledig op de schop
gegaan en gemoderniseerd. Lean manufacturing vormt vandaag de dag de boventoon en dat legt
het bedrijf uit het Belgische Oudsbergen bepaald geen windeieren. Een gesprek met twee leden van
het operationeel managementteam: Zaakvoerder Harry Seijkens en Werkplaatsleider Remi Moonen.
“In 2018 hebben we vanuit de Altez Group
de opdracht gekregen om Meco Metal te verzelfstandigen”,
begint Seijkens. “We zijn met
zijn drieën ingestapt (Remi Moonen, Domien
Driesen en Harry Seijkens) en gestart met een
grondige analyse van het bedrijf en de organisatiestructuur.
Vanuit onze achtergrond zijn we
alle drie fervent aanhanger van lean manufacturing.
We hebben hierin vele opleidingen genoten
en ervaringen opgedaan. Na de grondige
analyse kwamen we tot een actielijst met maar
liefst 500 verbeterpunten om het bedrijf beter
te laten presteren. De actielijst zal overigens
een levendig document blijven. Er valt altijd nog
wel iets verder te verbeteren.”
ATTRACTIEVE WERKGEVER
“Lean manufacturing betekent ook de juiste
aandacht schenken aan onze medewerkers”,
zegt Moonen. “Jaren geleden werden bedrijven
vooral vanuit het management aangestuurd.
Wij doen het anders. We betrekken
onze medewerkers heel nadrukkelijk bij het
continu verbeteren, zodat ze actief meedenken
in oplossingen. Lean staat voor slimmer werken
in plaats van harder werken. Ons personeel is
immers ons grootste goed.” Al die inspanningen
hebben ertoe geleid dat de interne lay-out
van de fabriek de laatste jaren aanzienlijk op
de schop is gegaan. “Met een vloeroppervlakte
van circa 75.000 m 2 is het de moeite waard om
daar eens goed naar te gaan kijken. Machines
en voorraden zijn verplaatst om transportafstanden
te verkleinen en we hebben de hoogte
optimaal benut”, zo legt Seijkens uit. “Daarmee
hebben we in feite ruimte gecreëerd voor
‘vrije vloeren’. Dat geeft rust en ruimte om te
logistiek optimaal te beoefenen.”
5S-METHODIEK
De fabriek is bovendien fors gemoderniseerd
en voorzien van de nieuwste machines, bruggen
en lasposten, vervolgt Seijkens. “Ook de
verlichting is optimaal en er is fors geïnvesteerd
in de verbetering van de luchtkwaliteit.”
Moonen vult aan: “Onze medewerkers
68

‘Lean manufacturing
betekent ook de juiste
aandacht schenken
aan je medewerkers’
CRUCIAAL ERP-SYSTEEM
De schone en aangename werkomgeving
heeft ook impact op het aantal (kleine)
werkongevallen. “Die zijn rigoureus gereduceerd”,
weet Seijkens. “Ook hoeft men niet
meer te zoeken naar materialen. Alles heeft
een vaste plek. En dat alles maakt dat we
een zeer mooi rendement kunnen halen uit
de fabriek, waar maar weinig fouten meer
worden gemaakt. Verstoringen in de planning
zijn verleden tijd, mede door de implementatie
van een nieuw ERP-systeem: LiemarX.”
Moonen: “Niet eerder hadden we zo’n goed
inzicht in doorlooptijden en planning. LiemarX
heeft het lean implementeren aanzienlijk vergemakkelijkt,
iets wat met ons oude pakket
absoluut niet mogelijk was. De visuele structuur
van LiemarX maakt dat we pieken zien
aankomen en tijdig kunnen uitvlakken, zodat
de productie op een continu niveau kan
blijven doorlopen. Dat draagt mede bij aan
een kwalitatief hoogwaardig product.” ■
De schone en aangename werkomgeving heeft ook
impact op het aantal (kleine) werkongevallen.
Verstoringen in de planning zijn bij Meco Metal verleden tijd, mede door de implementatie van een nieuw
ERP-systeem: LiemarX.
hebben de nodige opleidingen gevolgd om
het proces van continu verbeteren ook in de
praktijk te brengen. Van daaruit is bijvoorbeeld
de 5S-methodiek doorgevoerd in de
hele fabriek. 5S staat voor scheiden, schikken,
schoonmaken, standaardiseren en sensibiliseren.
Onze fabriek ziet er heel schoon en opgeruimd
uit. Dat merken we ook aan de vele
positieve reacties van bezoekers en daar zijn
we best een beetje trots op. Om dat resultaat
te behouden, evolueren we elke dag hoe we
het nog beter kunnen doen, want stilstand is
achteruitgang. Het hele proces van continu
verbeteren zit tot in de laatste vezel bij iedereen
in het DNA.”
Meco Metal betrekt medewerkers heel nadrukkelijk bij het continu verbeteren, zodat ze actief meedenken in
oplossingen.
69

TÜBINGEN GEO- EN MILIEUCENTRUM
Tekst | KAAN Architecten Beeld | Brigida Gonzalez
Een gebouw
voor mensen,
opgedragen
aan de aarde
Met gepaste trots presenteert KAAN Architecten haar eerste
Duitse project, het Geo- en Milieucentrum (GUZ) in Tübingen.
Het gebouw is een geavanceerde faciliteit voor interdisciplinair
onderzoek naar milieuproblematiek. Door haar prominente
ligging wordt het wetenschappelijk belang van het programma
onderstreept en vormt het gebouw een aanvulling op het
stedenbouwkundige plan van de campus.
Van veraf lijkt het gebouw een blok steen, met diepe
snedes die een glazen volume onthullen.
Gedeeltelijk verzonken in het heuvelachtige
terrein vormt het gebouw een lage, langwerpige
structuur verdeeld over zes verdiepingen.
Het gebouw heeft een afmeting van 100 bij
50 meter. Binnen dit volume zijn twee binnenplaatsen
aangelegd, elk op een eigen niveau
als gevolg van het geaccidenteerde terrein.
De zuidkant van het gebouw opent zich naar
de stad Tübingen en vormt het gezicht van
Morgenstelle Campus, terwijl de noordgevel
een duidelijke ruimtelijke begrenzing van het
campusplein creëert. Hier bevindt zich ook de
hoofdingang van het gebouw.
Het Geo- en Milieucentrum combineert
openbare onderwijs- en studiegebieden met
gespecialiseerde onderzoeks- en werkruimtes.
Gemeenschappelijke voorzieningen als
het auditorium en de collegezalen zijn aan de
noordzijde gesitueerd voor een goede bereikbaarheid
vanaf het campusplein, en door de
open gehouden noordgevel is de dubbelhoge
ontvangsthal goed zichtbaar. Laboratoria en
werkplaatsen zijn op het oosten gericht, kantoren
en werkplekken op het westen en zuiden.
De vrijstaande sculpturale trap tussen de verdiepingen.
70

TÜBINGEN GEO- EN MILIEUCENTRUM
‘De betonnen vinnen zorgen voor een
flexibel indeelbare plattegrond voor
toekomstige wijzigingen’
KUNST AM BAU
Het ‘geheim’ van de hal is de precaire kunst
am bau van de lokale kunstenaar Martin Bruno
Schmid. Zijn kunstwerk stelt de statica van het
gebouw ter discussie door de 7,5 meter lange
draagkolommen over de hoogte te splijten en
zo hun interieur te onthullen. De constructie
wordt letterlijk tot de grens van haar draagvermogen
uitgedaagd. Een vrijstaande sculpturale
trap tussen de verdiepingen leidt de blik naar
de hogere verdiepingen, waar open galerijen
dieper het gebouw in leiden.
‘IN DE ETALAGE’
Van veraf beschouwd is het gebouw een blok
steen, met diepe snedes die een glazen volume
onthullen. Van dichtbij wordt duidelijk dat de gevel
in horizontale banden gewikkeld is die aansluiten
bij het karakter van bestaande gebouwen
op de campus. De schijnbaar massieve banden,
met een hoogte en diepte van 2 meter, zijn holle
constructies bekleed met geprefabriceerde betonnen
elementen en roosters, waardoor ventilatie
en onderhoud mogelijk zijn. De banden
zorgen ook voor zonwering en lichtregeling, zodat
buitenzonwering overbodig is. Het gespecialiseerde
programma van het gebouw wordt
zodoende ‘in de etalage’ geplaatst, met name ’s
avonds wanneer de banden van binnenuit verlicht
worden en een duidelijk visuele stempel
op de campus achterlaten. Door de dwarswanden
van de gevelbanden los te houden van de
kozijnen konden deze doorlopend uitgevoerd
worden om de lange, ononderbroken uitzichten
extra te benadrukken. Daarnaast zorgen
deze betonnen vinnen voor een flexibel indeelbare
plattegrond voor toekomstige wijzigingen.
“Hoewel opgedragen aan de aarde, is het een
gebouw voor mensen gebaseerd op eenvoudige
toegang, zichtbaarheid en communicatie”,
besluit prof. Dikkie Scipio, mede-oprichter van
KAAN Architecten. ■
Nieuwe gebouwen op de Morgenstelle Campus.
Bouwinfo
ARCHITECT
KAAN Architecten (Kees Kaan, Vincent
Panhuysen, Dikkie Scipio)
(GEASSOCIEERDE) LOKALE ARCHITECT
Höhler+Partner Architekten, Hamburg
PROJECTMANAGEMENT
Vermögen und Bau Baden-Württemberg,
Tübingen
BOUWFYSISCH ADVISEUR
BBI Bayer Bauphysik, Fellbach
CONSTRUCTEUR
wh-p GmbH Beratende Ingenieure, Stuttgart
71

DE FOLIES VAN ENVO-FIX
DE FOLIES VAN ENVO-FIX
HOUDEN
HOUDEN
STOF,
STOF,
VUIL,
VUIL,
WATER,
WATER,
DAMP,
DAMP,
WIND
WIND
EN BESCHADIGINGEN
STOF, VUIL, EN BESCHADIGINGEN
WATER, DAMP,
OP AFSTAND
WIND EN BESCHADIGINGEN
DAMPWERENDE FOLIES BOUW- EN BESCHERMFOLIES NOPPENFOLIES
DAMPWERENDE FOLIES BOUW- EN BESCHERMFOLIES NOPPENFOLIES
DAMPWERENDE FOLIES BOUW- EN BESCHERMFOLIES NOPPENFOLIES
NIEUW
NIEUW
IN ONS ASSORTIMENT!
IN ONS ASSORTIMENT!
NIEUW
IN ONS ASSORTIMENT!
NEEM CONTACT OP VOOR INFORMATIE EN PRIJZEN
NEEM CONTACT OP VOOR INFORMATIE EN PRIJZEN
NEEM CONTACT OP VOOR INFORMATIE EN PRIJZEN
ENVO-FIX B.V. ∙ WILLEM DE ZWIJGERSTRAAT 18 ∙ 2411VV BODEGRAVEN
ENVO-FIX T: B.V. 0172 ∙ 61 WILLEM 22 88 ∙ DE F: ZWIJGERSTRAAT 0172 61 73 36 ∙ WWW.ENVO-FIX.NL
18 ∙ 2411VV BODEGRAVEN
T: 0172 61 22 88 ∙ F: 0172 61 73 36 ∙ WWW.ENVO-FIX.NL

DRUNEN DC METAL VALLEY
Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Lucid
Duurzaam bouwen
voor de volgende
generaties
Diverse stalen details op de gevel vormen een knipoog naar de geschiedenis van het terrein.
De logistieke wereld verandert snel en ingrijpend. “Consumenten stellen steeds vaker hun
verwachtingen bij van ‘morgen bezorgen’ naar ‘vandaag geleverd’, vervuilende energiebronnen
moeten vervangen worden door CO 2
-positieve energiesystemen, de schaarse grond in
Nederland vraagt om een creatievere aanpak en drukke steden met verstopte verkeersaders
moeten worden ontlast.” Somerset Capital Partners gelooft dat deze problemen alleen met een
heldere visie opgelost kunnen worden. Daarom lanceerde de grootste vastgoedontwikkelaar van
Nederland afgelopen september Intospace: een one-stop platform voor toekomstbestendige
warehouseoplossingen, dat zich volledig focust op de trends én wensen van de markt. Vrijwel alle
personeel is meegegaan naar Intospace. Datzelfde geldt voor de belangrijkste partners, zoals ASK
Romein Bouw.
74

DRUNEN DC METAL VALLEY
‘Bijzonder is dat de sprinklertank in het
glooiende ontwerp van de gevel is opgenomen’
DUURZAAMHEID, CIRCULARITEIT
EN FUNCTIONALITEIT
ASK Romein Bouw heeft alle kennis, kunde en
kwaliteit in huis om (complexe) projecten feilloos
neer te zetten, van constructie tot en met
oplevering. De innovatieve partner én ontzorgende
bouwer denkt graag vanaf een vroeg stadium
mee in oplossingen om de duurzaamheid,
circulariteit en functionaliteit van gebouwen naar
het allerhoogste niveau te tillen. “De afgelopen
jaren hebben wij, in samenwerking met Somerset
en Intospace, al vele turnkey projecten mogen
realiseren die aansluiten bij deze ambitie”,
vertelt Marcel Michielsen, Algemeen Directeur
van ASK Romein Bouw. Als voorbeeld noemt hij
het e-fulfilment distributiecentrum voor Jumbo
in Bleiswijk en de distributiecentra voor Nunner
Logistics in ’s Heerenberg en Drunen. “In
al deze projecten hebben wij het esthetische
ontwerp van Mulderblauw architecten vertaald
naar een haalbaar uitvoeringsontwerp én maakbaar
gebouw. Zowel met betrekking tot de fundering
als de constructie en gevelafwerking.” ❯
Daglicht kan maximaal naar binnen stromen.
75

DRUNEN DC METAL VALLEY
Het distributiecentrum is vrij traditioneel opgebouwd met betonnen funderingspalen, betonnen vloeren, een staalconstructie en een gevelafwerking met beton- en
sandwichpanelen.
DC METAL VALLEY: DUURZAME
HERBESTEMMING VAN EEN
BESTAAND TERREIN
Het distributiecentrum in Drunen heeft de
naam Metal Valley gekregen en is gerealiseerd
op het oude terrein van The Lips Compagnie;
een voormalige ijzer- en metaalgieterij en
scheepsschroevenfabriek. “Met deze nieuwbouw
hebben we een bestaand terrein met
‘slechte grond’ weer een duurzame, nieuwe
functie gegeven”, benadrukt Tom Kropf, Commercieel
Directeur van ASK Romein Bouw.
“Voorafgaand aan de bouwwerkzaamheden
is een uitgebreide bodemsanering uitgevoerd.
Bovendien moesten we in ons ontwerp rekening
houden met de wet- en regelgeving van
het nabijgelegen benzinestation.” Het distributiecentrum
is vrij traditioneel opgebouwd
met betonnen funderingspalen, betonnen
vloeren, een staalconstructie en een gevelafwerking
met beton- en sandwichpanelen,
vertelt hij. “Bijzonder is dat de sprinklertank
in het glooiende ontwerp van de gevel is opgenomen.
Diverse stalen details op de gevel
vormen bovendien een knipoog naar de geschiedenis
van het terrein.” Voor het pand is
een imposante en vrijstaande groene gevel
geplaatst. Michielsen: “In combinatie met een
grote regenwatervijver (wadi) draagt deze gevel
bij aan de ambitie om de voorheen koele
fabrieksomgeving te transformeren naar een
modern en leefbaar bedrijvenpark.”
vierkante meter op een terrein van 55.000
vierkante meter. De nieuwbouw is BREEAM-
NL ‘Very Good’ gecertificeerd. Op het dak
komen zonnepanelen.
NIEUW EN DUURZAAM DC IN
UTRECHT
In navolging van DC Metal Valley is ASK Romein
Bouw afgelopen februari gestart met de
realisatie van een nieuw pareltje op bedrijventerrein
Lage Weide in Utrecht, wederom in
nauwe samenwerking met Intospace en Mulderblauw
architecten. Het gaat hier om een
hypermodern distributiecentrum van 16.307
vierkante meter dat conform de BREEAM-NL
‘Very Good’ en WELL certificeringscriteria
wordt gerealiseerd. Ook in Utrecht wordt veel
groen toegevoegd en op het dak komen zonnepanelen.
“Uniek in dit project is dat de vijflaagse
parkeergarage in het distributiecentrum
wordt geïntegreerd”, aldus Michielsen. “Alle auto’s
worden aan het zicht onttrokken door een
hoogwaardige, geperforeerde gevel. De toepassing
van veel glas zorgt bovendien voor een
fijne en comfortabele werkplek, waarbij daglicht
maximaal naar binnen kan stromen.” ■
DC Metal Valley bestaat uit een warehouse
van 31.257 vierkante meter, bijna 890 vierkante
meter kantoren en een mezzanine van 4.130
DC Metal Valley biedt naast een warehouse van 31.257 vierkante meter en een mezzanine van 4.130 vierkante
meter ruimte aan bijna 890 vierkante meter kantoren.
76

Staalplaat-betonvloeren
Onderdeel van uitdagingen
Ontwerpprogramma op onze website
www.dutchengineering.nl
T +31 (0)71-5418923 E info@dutchengineering.nl W dutchengineering.nl
66629_DEN_advertentie_A5.indd 1 05-12-14 09:32
Adv Beton- en Staalbouw 02 2022.indd 1 3/02/2022 10:30:48

OOSTENDE CITYRIVER
Tekst | Liesbeth Verhulst Beeld | Ebema
Prefab beton maakt plaatje
innovatieve Cityriver
in Oostende compleet
De Cityriver in Oostende combineert duurzaam waterbeleid met een innovatieve inrichting.
De klassieke straatkolk maakt er plaats voor een heuse ‘stadsrivier’ die het regenwater vertraagd
laat infiltreren in de bodem. Gezien de Cityriver deel uitmaakt van de prestigieuze ontwikkeling
Oosteroever, moet ook het esthetisch plaatje kloppen. Voor de boordstenen en een deel van de
stapstenen en zitblokken viel de keuze op de prefab elementen in architectonisch beton van Ebema.
Er is gekozen voor het standaard grijze architectonisch beton, zonder nabewerking
en in een gladde afwerking, omdat dit mooi combineert met de bestrating.
78

OOSTENDE CITYRIVER
‘Ons productieteam heeft alles uit de kast gehaald om alle mallen op
maat te maken, en ervoor te zorgen dat elk element netjes gelabeld was’
Op die manier konden we het voor de aannemer
op de werf gemakkelijker maken om
alles te plaatsen, zonder telkens opnieuw te
moeten gaan opmeten.”
GESLAAGDE SAMENWERKING
Die aannemer van dienst was Seru, met wie
Ebema ook al de zeedijk van Koksijde van 30
meter lange plantvakken voorzag. “Seru was
zeer tevreden over die samenwerking en de
kwaliteit van onze materialen, waardoor de firma
ook voor het project in Oostende opnieuw
met ons in zee is gegaan”, aldus Mathijssen.
In de Victorialaan stroomt sinds afgelopen zomer de Cityriver, een stadsrivier die regenwater verzamelt, dat
vervolgens de kans krijgt om vertraagd te infiltreren in de zanderige bodem.
De ontwikkeling van Oosteroever is vandaag
volop aan de gang. In dit nieuwe stadsdeel in
de historische haven van Oostende verrijst een
mix van woningen, winkels en restaurants en
krijgt ook het openbaar domein een aantrekkelijke
nieuwe inrichting.
DUURZAAMHEID EN ESTHETIEK
GAAN HAND IN HAND
In de Victorialaan stroomt sinds afgelopen zomer
de Cityriver, een stadsrivier die regenwater
verzamelt, dat vervolgens de kans krijgt om
vertraagd te infiltreren in de zanderige bodem.
“Een ondergrondse waterbuffer slaat het overtollige
regenwater in natte periodes op, zodat
het in periodes van droogte gebruikt kan worden
om bijvoorbeeld de planten te besproeien
of het openbaar domein te reinigen”, vertelt
Kris Derveaux, projectmanager bij de Stad
Oostende. “Ook op esthetisch vlak hebben
we ons beste beentje voorgezet. Het ontwerp
heeft een grillige vorm, zodanig dat de rivier
kronkelt doorheen het straatbeeld. De stapstenen
in de bedding zorgen voor een speels
effect en we werken met niveauverschillen om
het geluid van stromend water te bekomen.”
TECHNISCHE EN LOGISTIEKE
UITDAGING
De grillige vorm van de Cityriver noopte
Ebema tot de nodige creativiteit. “Op tekentechnisch
vlak plaatste dit project ons team
voor een enorme uitdaging”, zegt Mathijssen.
“De afboording van de rivier bestaat uit honderden
L-wandjes in architectonisch beton,
die precies omwille van de grillige vorm geen
standaardelementen zijn. In totaal hebben we
maar liefst 1.200 elementen aangeleverd, bestaande
uit zo’n 150 verschillende types. Ons
productieteam heeft alles uit de kast gehaald
om alle mallen op maat te maken, en ervoor
te zorgen dat elk element netjes gelabeld was.
Wat de kleur en afwerking van de betonelementen
betreft, is er gekozen voor het standaard
grijze architectonisch beton, zonder
nabewerking en in een gladde afwerking. “Dat
combineerde mooi met de geslepen bestrating
van de Victorialaan”, meent Mathijssen. “En het
resultaat mag er zijn. Voorbijgangers worden
als vanzelf naar de Cityriver getrokken en ook
kinderen kunnen zich er uitleven. Het is een
aangename plek om te vertoeven. En met dit
mooie project dragen we met Ebema ook bij
tot een klimaatadaptieve stad.”
Ook de Stad Oostende is tevreden over het
resultaat. “Wij kunnen nog zo’n mooi ontwerp
tekenen, het moet ook nog uitgevoerd worden.
Die uitvoering staat of valt met de kwaliteit van
de aangeleverde materialen én met de aannemer
die alles met de nodige zorg en nauwkeurigheid
geplaatst heeft”, besluit Dervaux. ■
Een ontwerp tekenen is één ding, het gerealiseerd
zien een ander. Voor de afboording van
de Cityriver ging de Stad Oostende in zee met
Ebema. “Wij hebben de boordstenen aangeleverd,
net als een aantal stapstenen en zitblokken.
Ook de zittribune is met onze prefab betonelementen
vormgegeven”, vertelt Maarten
Mathijssen, productmanager bij Ebema.
Voor de boordstenen en een deel van de stapstenen en zitblokken viel de keuze op de prefab elementen in
architectonisch beton van Ebema.
79

LOMMEL 3T BETON
Tekst | Philip Doutreligne Beeld | 3T Beton
Bijkomende productiehal, nieuwe betoncentrale en
extra stockageruimte
Prefab betonbedrijf uit
Lommel anticipeert op
verdere groei
3T Beton werd opgericht in 2011 door Serge Meulemans en Pat Spooren. Oorspronkelijk stond 3T
voor Tegels, Trappen en Terrassen, maar al snel groeide de productie verder uit met prefab maatwerk
in glad zichtbeton, bordessen, kroonlijsten, dekstenen en dorpels. Met dit aanbod richt 3T Beton zich
hoofdzakelijk op aannemers en staalbouwbedrijven en in mindere mate op particuliere klanten. De
groei zat er vanaf de start goed in, wat recent geleid heeft tot nieuwe en aanzienlijke investeringen.
IJzerbewapening van de bekistingsmallen.
EEN MOOI GROEIVERHAAL
3T Beton ging bescheiden van start met een
geïmproviseerde rolbrug en een dito betoncentrale
in een gehuurde bedrijfshal op het industrieterrein
in Lommel. De keuze voor Lommel
werd mede ingegeven door het feit dat
industriegrond daar nog betaalbaar was. Korte
tijd later kocht het bedrijf de gehuurde site aan.
Met de bouw van een tweede productiehal en
een eigen volwaardige betoncentrale in 2014
kon de productie gevoelig verhoogd worden
om aan de stijgende vraag te voldoen. Kostenplaatje:
om en bij de 800.000 euro.
Intussen telt het bedrijf ruim 40 medewerkers.
In 2020 werd een omzet van 7 MIO euro gerealiseerd.
De productiecapaciteit bedraagt
momenteel zowat 30 kuub per dag. Ook bleef
de drive van het dynamische duo niet onopgemerkt.
Zo werden ze, iets wat zelden voorvalt,
de laatste 3 jaar reeds tweemaal genomineerd
voor een Trends Gazellen Award.
KLAAR VOOR DE TOEKOMST
In 2017 gingen de twee vennoten nog een
stap verder en kochten ze 2 ha grond aan de
overkant van de straat. Hier bouwden ze een
magazijn voor de opslag van grind en andere
grondstoffen. Een bijhorende productiehal,
momenteel in aanbouw, wordt tevens gekoppeld
aan een tweede betoncentrale.
Serge Meulemans, mede-vennoot van 3T Beton:
“Pat en ik zijn vrij nuchter op zakelijk vlak
waardoor we nooit roekeloze beslissingen nemen.
Toch vonden we in 2021 dat de tijd aangebroken
was voor een nieuwe stap in onze
evolutie. Al bij al gaat het hier om een tweede,
zware investering in korte tijd. Aan deze recente
uitbreiding hangt een kostenplaatje van 4 MIO
80

LOMMEL 3T BETON
Verlichte gevel van de nieuwbouw.
euro vast. De nieuwe infrastructuur zal ons toelaten
om zeer snel onze capaciteit te verdubbelen
van 30 naar 60 kuub per dag, waardoor
we helemaal voorbereid zijn op de toekomst.”
De nieuwe faciliteiten beslaan zowat 5.400 m 2 .
Samen met de bestaande bedrijfsgebouwen
komt de totale bebouwde oppervlakte daarmee
een heel stuk boven de 8.000 m 2 uit. Er
werd gekozen voor een staalbouwstructuur,
waarbij 3T Beton zelf uiteraard instaat voor de
realisatie van de trappen.
3T Beton had naar eigen zeggen weinig te
lijden onder de COVID-19-pandemie en als
alles verder volgens plan verloopt, moeten de
nieuwe gebouwen tegen de zomer van dit jaar
bedrijfsklaar zijn. ■
‘De nieuwe infrastructuur
maakt een verdubbeling
van de dagelijkse
productiecapaciteit
mogelijk’
Opschuren en polijsten van de instelbare trapmallen.
Vullen met beton van de trapmallen.
Betonafwerking van de draaitrappen.
81

Tekst | Roel van Gils Beeld | DYWIDAG
De veelzijdigheid van
VOORSPANSYSTEMEN
De voorspansystemen van DYWIDAG zijn vooral gekend van toepassingen in gebouwen, bruggen,
tunnels en viaducten. De brede waaier aan voorspansystemen biedt echter ook een oplossing
voor minder voor de hand liggende toepassingen, zoals het verankeren van stalen silo’s of
signalisatiemasten aan betonfundamenten, het vastzetten van kraanbanen, de achterafmontage van
balkons en het realiseren van fundatieversterkingen. Een gesprek met Robert Jansen over ‘de andere
kant van DYWIDAG’.
‘We gaan geen
uitdaging uit de weg’
Voor de verankering van de Arc Majeur, een kunstwerk van 60 meter hoog en 250 ton, werd DYWIDAG ingeschakeld.
DYWIDAG werkt dagelijks aan het veiliger,
sterker en slimmer maken van constructies.
“Behalve voor de gebruikelijke toepassingen
kan men ook voor andere situaties bij ons terecht
waar sprake is van het verbinden van
staal met beton”, zegt Jansen. “Constructeurs
kunnen in feite met alle verankeringsuitdagingen
bij ons terecht. Wij bijten ons er graag
in vast en komen tot een passende oplossing.
Het toepassingsbereik van onze voorspansystemen
is uiterst veelzijdig.”
LANDMARKS
Wie de laatste jaren over de Belgische E411
richting het zuiden is gereden, heeft nabij Lavaux-Sainte-Anne
vast de grote boog, oftewel
de Arc Majeur, opgemerkt. Het kunstwerk is
namelijk bijna niet te missen; het is de grootste
monumentale sculptuur van Europa. De
Arc Majeur, een creatie van de Franse beeldhouwer
Bernar Venet, is 60 meter hoog en
weegt 250 ton. Voor de verankering van deze
landmark werd DYWIDAG ingeschakeld. “De
stalen voet is met behulp van onze voorspantechniek
aan de betonfundatie opgespannen”,
weet Jansen. “Datzelfde ‘trucje’ passen we in
veel meer situaties toe, zoals bij de verankering
van de affakkelmast bij Shell in Moerdijk. De
stalen mast rust al meer dan 40 jaar op een
betonfundatie. De verankering daarvan voldoet
echter niet meer aan de huidige wet- en
regelgeving. De mast wordt nu voorzien van
een nieuw fundament waar onze voorspansystemen
een wezenlijk onderdeel van uitmaken.”
82

De brede waaier aan voorspansystemen biedt ook een oplossing voor het verankeren van signalisatiemasten
aan betonfundamenten.
De genoemde voorbeelden onderstrepen de
veelzijdigheid van de DYWIDAG-systemen.
“Het is slechts een greep uit de vele mogelijkheden”,
concludeert Jansen die tot slot nog twee
laatste out-of-the-box situaties deelt. “In het
Limburgse Amstenrade hebben we recent met
onze systemen zes woningen verlost van verdere
verzakking als gevolg van mijnbouwactiviteiten
uit het verleden. Dat is bereikt door de
kruipruimte vol te storten met beton en deze
aan de bestaande fundering vast te spannen, zodat
de fundering onder de woningen nu als één
grote plaat functioneert. En bij de vizierstuw in
de Lek bij Hagestein, een toonaangevend kunstwerk
in de Nederlandse strijd tegen het water,
hebben we de basisplaat van de scharnierstukken
tegen de betonnen pijlers gespannen. Kortom,
we gaan geen uitdaging uit de weg.” ■
VAN SILO’S TOT SLIMME BALKONS
Zelfs in een industriële omgeving kom je voorspansystemen
van DYWIDAG tegen, vervolgt
Jansen. “Bij Tata Steel in IJmuiden zijn onze
voorspanstaven toegepast in de oplegconstructie
van een zware kraanbaan, maar bijvoorbeeld
ook bij de verankering van de windverhitters.
Deze grote stalen silo’s zijn met behulp van onze
systemen aan het betonnen fundament verankerd.
De verankering wordt jaarlijks door ons
geïnspecteerd.” Een andere mooie toepassing
van de DYWIDAG-voorspansystemen richt
zich op een efficiënte verankering van balkons.
“Met onze strengen worden balkons letterlijk
tegen de verdiepingsvloer aan getrokken. Dankzij
deze zogenaamde itens © methodiek kun je
balkons realiseren op plaatsen waar dat anders
niet of nauwelijks kan. Ideaal voor nieuwbouw
maar zeker ook voor renovatietoepassingen.”
Met de zogenaamde itens © methodiek kun je balkons tegen de verdiepingsvloer aan trekken.
In het Limburgse Amstenrade heeft DYWIDAG met de voorspansystemen zes woningen verlost van verdere verzakking.
83

Dé cementgebonden gietdekvloer
191803-17941_ecocem 1-2.indd 1 10-09-19 14:19

BETON
BETON
Van de Haterd Zand- en Cementhandel BV
Kanaalstraat 6
5374 KM Oss
T +31(0)73 532 1347
E info@vandehaterd.com
W www.vandehaterd.com

BETON & STAAL PARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de Beton & Staal partners,
scan deze QR code met uw smartphone
betonenstaalbouw.nl/bedrijven
A.P.S. EUROPE AUTOMATION BV
Oude Middenweg 213-217
2491 AG DEN HAAG
T +31 6 408 65 307
E info@aps-europe.nl
W www.aps-europe.nl
BALVERT HANDEL BV
Atoomweg 9
2421 LZ NIEUWKOOP
Postbus 84
2420 AB NIEUWKOOP
T +31 172 57 36 35
E info@balvert.nl
BETONVERENIGING
Büchnerweg 3
2803 GR GOUDA
T +31 182 53 92 33
E info@betonvereniging.nl
W www.betonvereniging.nl
BUITING MACHINEB.
EN STAALCONSTRUCTIE BV
Van Dongenstraat 42
8107 AG BROEKLAND
Postbus 129
8100 AC BROEKLAND
T +31 570 53 10 10
E d.frankot@buitingstaalbouw.nl
W www.buitingstaalbouw.nl
W www.balvert.nl
BJOND INNOVATION
AALBORG PORTLAND BELGIUM
Noorderlaan 147 B 9
B-2030 ANTWERPEN
T +32 471 955 129
E yves.terneu@aalborgportland.com
W www.aalborgportland.be
NV BEKAERT SA
Bekaertstraat 2
BE-8550 ZWEVEGEM
T +32 56 76 61 11
E veerle.tack@bekaert.com
W www.bekaert.com
Eerste straat 11
B-3680 MAASEIK
T +32 89 56 53 15
E jvm@bjond.be
W www.bjond.be
CONSENSOR BV
ROTTERDAM
T +31 10 244 07 38
E cs@consensor.nl
W www.consensor.nl
ASK ROMEIN
Belder 101
4704 RK ROOSENDAAL
Postbus 1013
4700 BA ROOSENDAAL
T +31 165 750 300
E info@ask-romein.com
W www.ask-romein.com
BESTCON BV
Kanaaldijk 19
5683 CR BEST
BREEDVELD STAAL
Parallelweg 4
2921 LE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL
T +31 180 51 29 33
E info@breedveldstaal.nl
W www.breedveldstaal.nl
CONCREFY BV
Olivier van Noortweg 10
5928 LX VENLO
T +31 77 850 72 22
E info@concrefy.com
W www.concrefy.com
Postbus 189
AUGUSTINUS BV
Bonegraafseweg 4b
4051 CH Ochten
T +31 344 64 70 80
E info@augustinusbv.nl
W www.augustinusbv.nl
W www.augustinusbv.nl
5680 AD BEST
T +31 499 36 63 66
E info@bestcon.nl
W www.bestcon.nl
BSE BETONWERKEN
Tolweg 1
3851 SL ERMELO
T +31 341 43 21 12
E info@bsebetonwerken.nl
W www.bsebetonwerken.nl
CONSTRUSOFT
Hengelder 16
6902 PA ZEVENAAR
T +31 6 20 00 00
E rob.roef@construsoft.com
W www.construsoft.nl
BALVERT BETONSTAAL
Atoomweg 9
2421 LZ NIEUWKOOP
Postbus 84
2420 AB NIEUWKOOP
T +31 172 57 36 35
E info@balvert.nl
W www.balvert.nl
BETONHUIS
Zaagmolenlaan 20
3447 GS WOERDEN
Postbus 194
3440 AD WOERDEN
T +31 348 48 44 74
E info@betonhuis.nl
W www.betonhuis.nl
BuildSoft
BUILDSOFT www.BuildSoft.eu
NV
Hundelgemsesteenweg 244/1
B-9820 MERELBEKE
T +32 9 252 66 28
E Hundelgemsesteenweg info@buildsoft.eu 244/1
W
9820
www.buildsoft.eu
MERELBEKE
telefoon +32 (0)9 252 66 28
info@buildsoft.eu
BuildSoft
Construx - Dijkhor BV
Bobinestraar 67
3903 KE VEENENDAAL
T +31 318 54 13 27
E info@construx-dijkhor.nl
W www.construx.be
www.BuildSoft.eu
86
BETON
BETON
BOUW.NL
BOUW.NL

BETON
BOUW.NL
BETON & STAAL PARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de Beton & Staal partners,
scan deze QR code met uw smartphone
betonenstaalbouw.nl/bedrijven
CORDEEL NEDERLAND BV
Lindtsedijk 22
3336 LE ZWIJNDRECHT
Postbus 55
3330 AB ZWIJNDRECHT
T +31 78 625 51 00
E info.nl@cordeel.eu
W www.cordeel.eu
DUTCH ENGINEERING
Energieweg 46
2382 NL ZOETERWOUDE
Postbus 3
2380 AA ZOETERWOUDE
T +31 71 541 89 23
E info@dutchengineering.nl
W www.dutchengineering.nl
FRANKI GRONDTECHNIEKEN BV
Gebouw Vaandrecht
Trondheim 8
2993 LE BARENDRECHT
T +31 180 64 19 98
E info@franki-grondtechnieken.nl
W www.franki-grondtechnieken.nl
HOLLANDIA STRUCTURES
Postbus 12
2920 AA KRIMPEN A/D IJSSEL
T +31 180 54 05 40
E info@hollandia.biz
W www.hollandia.biz
INTERBOOR MIDSLAND
Postbus 40392
CT DE BOER
Marconibaan 44
3439 MS NIEUWEGEIN
T +31 30 600 91 51
E info@ctdeboer.nl
W www.ctdeboer.nl
ECHO PRECAST ENGINEERING NV
Industrieterrein Centrum Zuid 1533
B-3530 HOUTHALEN
T +32 11 600 800
E info@echoprecast.com
W www.echoprecast.com/nl
GALVA POWER
Centrum Zuid 2037
B-3530 HOUTHALEN
T +32 11 51 02 34
E info@galvapower.com
W www.galvapower.com
3504 AD UTRECHT
T +31 30 241 19 19
E info@interboor-midsland.nl
W www.interboor-midsland.nl
INTERBUILD NV
DE RUN METAALCOATING BV
De Run 5118
5503 LV EINDHOVEN
T +31 40 255 38 58
E info@derunmetaalcoating.nl
W www.derunmetaalcoating.nl
ECOCEM BENELUX
Plaza 22
4782 SK MOERDIJK
T +31 168 74 50 40
E info@ecocem.nl
W www.ecocem.nl
GMB HAVEN & INDUSTRIE
Industrieweg 15
2995 BE HEERSJANSDAM
T +31 88 88 54 100
E info@gmb.eu
W www.gmb.eu
Heistraat 129
B-2610 Wilrijk
T +32 3 820 64 64
E interbuild@interbuild.be
W www.interbuild.be
I-THESES BVBA
DEKKER MACHINES & SERVICE
Mechelaarstraat 23
4903 RE OOSTERHOUT
T +31 162 71 48 16
E info@dekkermachines.nl
W www.dekkermachines.nl
ENVO-FIX
Willem de Zwijgerstraat 18
2411 VV BODEGRAVEN
T +32 172 61 22 88
E info@envo-fix.nl
W www.envo-fix.nl
www.hillebrandsoftware.com
www.coatingcalculaties.nl
www.optimize-it.info
www.lasprijsberekenen.nl
Moortelstraat 27
B-9160 LOKEREN
T +32 9 33 88 252
E info@i-theses.com
W www.i-theses.com
delta beton bv
DELTA BETON BV
De Huufkes 17
5674 TL NEUNEN
T +31 40 284 10 10
E info@deltabeton.nl
W www.deltabeton.nl
Belgische Vereniging van specialisten in de
herstelling, bescherming en versteviging van beton
FEREB VZW
Grootveldlaan 148
B-1050 BRUSSEL
T +32 15 41 31 24
E info@fereb.be
W www.fereb.be
HOLCIM NEDERLAND BV
Ijsseldijk 351
2922 BK KRIMPEN AAN DEN IJSSEL
T +31 180 54 55 00
E info.hnl-frbe@holcim.com
W www.holcim.nl
JAGER MENG-EN RECYCLINGTECHNIEK
Nobelstraat 40a
3846 CG HARDERWIJK
T +31 341 42 45 33
E info@jager-mrt.nl
W www.jager-mrt.nl
BETON
BOUW.NL
87

BETON
BOUW.NL
BETON & STAAL PARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de Beton & Staal partners,
scan deze QR code met uw smartphone
betonenstaalbouw.nl/bedrijven
MOUW HOEDLIGGERS BV
JAN DE NUL N.V.
Tragel 60
B-9308 HOFSTADE
T +32 53 78 17 60
E info@jandenul.com
W www.jandenul.com
JG STAALPLAATBETONVLOEREN BV
Burg. Daalderopstraat 3
6916 CC TOLKAMER
Postbus 57 6916 ZG TOLKAMER
T +31 316 54 27 17
E info@jg-cladding.nl
W www.jg-cladding.nl
LASBEDRIJF VAN BEEK & ZONEN V.O.F.
Bonegraafseweg 47
4051 CG OCHTEN
T +31 318 30 18 62
E info@lasbedrijfvanbeek.nl
W www.lasbedrijfvanbeek.nl
ERP STAALCONSTRUCTIE-SOFTWARE
LIEMAR SOFTWARE BV
Ekkersrijt 4502 a
5692 DM SON
T +31 40 248 40 41
E info@liemar.nl
W www.liemar.nl
Boylestraat 22
6718 XM EDE
T +31 318 63 32 26
E info@mouwhoedliggers.nl
W www.mouwhoedliggers.nl
MULTIBOUWSYSTEMEN BV
Energieweg 2
3762 ET SOEST
Postbus 115
3760 AC SOEST
T +31 35 588 18 88
E info@multibouwsystemen.nl
W www.multibouwsystemen.nl
NCI
Obalaan 8
3233 BL OOSTVOORNE
T +31 181 48 19 49
E info@nci-bv.nl
W www.nci-bv.nl
PARABUILD (CAD SYSTEMS NV)
Lange Lozanastraat 45
B-2018 ANTWERPEN
T +32 3 216 49 66
E info@parabuild.com
W www.parabuild.com
PEIKKO
Leemansweg 51
6827 BX ARNHEM
T +31 26 384 38 66
E info@peikko.nl
W www.peikko.nl
PRECO BV
MATRIX SOFTWARE
IJsseldijk 31
Stichting KOMO
Wijchenseweg 116
7325 WZ APELDOORN
Burgemeester van Reenensingel 101
2803 PA GOUDA
T +31 85 486 24 20
E info@komo.nl
W www.komo.nl
6538 SX NIJMEGEN
T +31 88 567 80 00
E info@matrix-software.nl
W www.matrix-software.nl
NIEUWENHUIS BV
Hambakenwetering 22
5231 DC S-HERTOGENBOSCH
T +31 73 548 24 82
E info@nieuwenhuis.nl
W www.nieuwenhuis.nl
T +31 85 11 22 360
E info@preco.nl
W www.preco.nl
®
Kyocera Senco Construction Netherlands
J.F. Kennedylaan 51a
5555 XC VALKENSWAARD
T +31 40 249 24 01
E info@kyocera-senco-construction.nl
W www.kyocera-senco-construction.nl
MORTELCENTRALES NEDERLAND BV
Korte Stukken 1A
5371 MN RAVENSTEIN
T +31 73 503 93 00
E info@betonstations.nl
W www.betonstations.nl
DE BETONBEKISTING
NOE-BEKISTINGSTECHNIEK BV
Vlietskade 1009
4241 WD ARKEL
Postbus 25
4240 CA ARKEL
T +31 183 56 98 99
E info@noe.nl
W www.noe.nl
ROYAL HASKONING DHV
Barbarossastraat 35
6522 DK NIJMEGEN
T +31 24 328 41 90
E info@rhdhv.nl
W www.royalhaskoningdhv.com
88
BETON
BOUW.NL

BETON & STAAL PARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de Beton & Staal partners,
scan deze QR code met uw smartphone
betonenstaalbouw.nl/bedrijven
SLIMLINE BUILDINGS BV
Estlandsestraat 6
7202 CP ZUTPHEN
T +31 575 599 601
E info@slimlinebuildings.com
W www.slimlinebuildings.com
THIEKON CONSTRUCTIE BV
Haansbergseweg 30
5121 LJ RIJEN
T +31 161 222 802
E info@thiekon.nl
W www.thiekon.nl
VAN BERLO BEDRIJFSVLOEREN
Postbus 183
5460 AD VEGHEL
T +31 413 389 090
E info@vanberlo.com
VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN BV
Sluisweg 1
1474 HL OOSTHUIZEN
Postbus 7
1474 ZG OOSTHUIZEN
T +31 299 40 95 00
E info@vroom.nl
W www.vroom.nl
W www.vanberlo.com
SMULDERS
Industrieterrein Hoge Mauw 200
B-2370 ARENDONK
T +32 14 67 22 81
E info@smulders.com
W www.smulders.com
STRUCT4U BV
De hof 1
7218 LA ALMEN
T +31 575 46 99 24
E info@struct4u.com
TWINTEC NEDERLAND BV
Pascalweg 25D
4104 BC CULEMBORG
T +31 345 53 28 78
E mailbox@twintec.nl
W www.twintec.nl
TWINTEC VLAANDEREN
Brandstraat 15a
B-9160 LOKEREN
T +32 9 349 47 01
E mailbox@twintec.be
W www.twintec.be
VAN MAERCKE PREFAB
Scheldekaai 9
B-9690 KLUISBERGEN
T +32 55 39 02 50
E info@vanmaercke.com
W www.vanmaercke.com
WILLY NAESSENS GROUP
Kouter 3
B-9790 WORTEGEM-PETEGEM
T +32 56 69 41 11
E info@willynaessens.be
W www.willynaessens.be
WIRE & MORE
Hoge Akkers 9
5554 GA VALKENSWAARD
T +31 6 30 76 51 05
E info@richardwigmans.nl
W www.richardwigmans.nl
W www.struct4u.com
VLOERENBEDRIJF VAN RIJBROEK BV
TECHNOSOFT®
Keulenstraat 9
7418 ET DEVENTER
T +31 570 682 900
E info@technosoft.nl
W www.technosoft.nl
VALCKE PREFAB BETON NV
Rodenbachstraat 72
B-8908 VLAMERTINGE
T +32 57 20 25 01
E info@valcke-prefab.be
W www.valcke-prefab.be
Vliegeniersstraat 18
5405 BH UDEN
T +31 413 26 50 55
E info@rijbroekvloeren.nl
W www.rijbroekvloeren.nl
Richard Wigmans
Richard Wigmans
ZINKINFO BENELUX
Smederijstraat 2
4814 DB BREDA
T +31 76 531 77 44
E info@zinkinfobenelux.com
W www.zinkinfobenelux.com
Uit voorraad leverbaar:
RVS/INOX Bouwstaal
Rollen, staven en matten
info@richardwigmans.nl | www.richardwigmans.nl
BETON
BETON
BOUW.NL
BOUW.NL
89

ROTOCOAT HEEFT
UITSTEKENDE
GARANTIE-
VOORWAARDEN
Onze uitstekende garantie voorwaarden geven op
uw werk binnen de Benelux tot wel
30 JAAR GARANTIE op thermisch verzinken
Bent u benieuwd wat dit voor u betekent?
BEL ONS OP 085 044 27 27 EN MAAK EEN AFSPRAAK
of kijk op rotocoat.nl/garantievoorwaarden
15 JAAR GARANTIE op poedercoaten op
thermisch verzinkt staal